Thiên hoa phấn chữa đái tháo
đường
Đây là cây mọc hoang trên đất rừng có nhiều tác dụng chữa bệnh: ho, sốt... đặc biệt
tác dụng sinh tân, chỉ khát, chữa đái tháo đường hiệu quả.
Thiên hoa phấn là tên vị thuốc trong y học cổ truyền là của rễ cây qua lâu, còn gọi là qua
lâu căn, người dân gọi là dưa trời, dưa núi, hoa bát, vương qua (miền Bắc), dây bạc bát,
bát bát châu (miền Nam), thau ca (người Tày).
Rễ qua lâu được thu hoạch vào mùa thu đông, tốt nhất là sau khi thu hái quả được ít ngày.
Muốn rễ củ mập thì ngắt bỏ hoa để dinh dưỡng tập trung vào rễ. Rễ đào về, cạo bỏ vỏ
ngoài, rửa sạch, cắt thành từng đoạn, rễ nhỏ để nguyên, rễ to bổ dọc, phơi hay sấy khô để
bảo quản. Thành phần hóa học của rễ gồm tinh bột, chất nhầy, chất Trichosanthin (loại
protein kiềm) với hàm lượng hơn 1%, karasurin, cucurbitacin, kirilowin...
Thiên hoa phấn là tên vị thuốc trong y học cổ truyền là của rễ cây qua lâu.
Dược liệu thiên hoa phấn có màu vàng hoặc nâu nhạt ở mặt ngoài, mặt cắt màu trắng có
điểm mạch gân màu vàng, vị nhạt sao hơi đắng, chua, không mùi, tính hàn, có tác dụng
sinh tân dịch, chỉ khát, nhuận táo, giảm đau chữa sốt nóng, đái tháo đường, miệng khô,
khát nước, đoản hơi, hoàng đản, lở ngứa, sưng tấy, trĩ rò.
Ho do đờm nhiệt biểu hiện ho khạc đờm vàng đặc (cảm giác tức nặng ở ngực và táo bón):
Qua lâu với đởm nam tinh và hoàng cầm.
Đờm, thấp và huyết ứ trệ trong ngực (biểu hiện cảm giác khó thở và đau ngực, đau ngực
xuyên ra sau lưng): Qua lâu với thông bạch và bán hạ.
Đờm và nhiệt tích tụ trong ngực và vùng thượng vị (biểu hiện cảm giác đầy chướng ngực
và thượng vị): Qua lâu với hoàng liên và bán hạ.
Sốt nóng, da vàng, miệng khô khát: Thiên hoa phấn 8g, rễ cây é lớn đầu 8g hoặc hạt đậu
đen 8g, sắc với 200ml còn 50ml, uống làm 1 lần trong ngày.
Đái tháo đường: Thiên hoa phấn 8g, thục địa, hoài sơn mỗi vị 20g, đơn bì, kỷ tử, thạch
hộc mỗi vị 12g, sơn thù, sa nhân mỗi vị 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
