Nghiên cứu Y học
Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024
93
TỈ LỆ THỐNG KINH VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở SINH VIÊN NỮ
TẠI KHOA Y ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Hồ Ngọc Lan Nhi1, Lý Nhật Anh1, Trần Đình Hiếu1, Đỗ Trần Hoàng Minh1, Phan Tuấn Kiệt1,
Trần Thị Lợi1
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Thống kinh ở sinh viên nữ có tỉ lệ hiện mắc cao. Tình trạng này ảnh hưởng đến chất lượng
cuộc sống của sinh viên nữ. Thống kinh còn là triệu chứng thường gặp trong nhiều bệnh lý phụ khoa gây ảnh
hưởng đến khả năng sinh sản. Tại Việt Nam, chưa có nhiều nghiên cứu khảo sát tỉ lệ hiện mắc và các yếu tố liên
quan đến thống kinh ở sinh viên nữ nên vấn đề này chưa được tiếp cận và quản lý hiệu quả.
Mục tiêu: Khảo sát tỉ lệ thống kinh và các yếu tố liên quan ở sinh viên nữ tại Khoa Y Đại học Quốc Gia
Thành phố Hồ Chí Minh.
Đối tượng và Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang được thực hiện tại Khoa Y Đại học Quốc
Gia Thành phố Hồ Chí Minh từ tháng 04/2023 đến tháng 03/2024. Dùng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên
đơn để chọn ra người tham gia nghiên cứu trong số các sinh viên nữ cấp bậc đại học từ năm 1 đến năm 6 các
ngành Y đa khoa, Dược học, Răng hàm mặt, Điều dưỡng và Y học cổ truyền tại Khoa Y Đại học Quốc Gia Thành
phố Hồ Chí Minh năm học 2022-2023. Các sinh viên được phỏng vấn về thống kinh, đặc điểm dịch tễ và tính
chất chu kỳ kinh.
Kết quả: Từ tháng 04/2023 đến tháng 03/2024, có 385 nữ sinh viên tham gia nghiên cứu. Độ tuổi trung
bình là 21,0±2,0. Tỉ lệ thống kinh là 83,64%; trong đó, tỉ lệ đau nhẹ, trung bình, nặng lần lượt là 16,15%,
36,34% và 47,52%. Các yếu tố liên quan đến thống kinh bao gồm chỉ số khối cơ thể thuộc nhóm thiếu cân và xuất
hiện kinh nguyệt lần đầu trước 13 tuổi. Có sự tương quan giữa thống kinh và sự suy giảm chất lượng cuộc sống
theo EQ-5D-5L.
Kết luận: Tỉ lệ thống kinh ở sinh viên nữ tại Khoa Y Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh cao và có
liên quan đến việc giảm chất lượng cuộc sống của sinh viên nữ. Nghiên cứu bước đầu cho thấy đây là vấn đề sức
khỏe đáng quan tâm ở sinh viên nữ và cần có kế hoạch tầm soát và quản lý.
Từ khoá: thống kinh, sinh viên nữ, Khoa Y Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh
ABSTRACT
DYSMENORRHEA AND ASSOCIATED FACTORS IN FEMALE STUDENTS AT SCHOOL OF MEDICINE,
VIETNAM NATIONAL UNIVERSITY HO CHI MINH CITY
Ho Ngoc Lan Nhi, Ly Nhat Anh, Tran Dinh Hieu, Do Tran Hoang Minh, Phan Tuan Kiet, Tran Thi Loi
* Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 27 - No. 1 - 2024: 93 - 100
Background: Dysmenorrhea, commonly referred to as painful menstruation, is a prevalent gynecological
condition that often leads to severe pain and functional limitations among women in their reproductive years. In
Vietnam, limited research exists regarding the prevalence and associated factors of dysmenorrhea in female
students, hindering effective management and treatment strategies.
Objectives: To investigate the the prevalence of dysmenorrhea and its associated factors among female
medical students enrolled at the School of Medicine, Vietnam National University - Ho Chi Minh City.
1Khoa Y – Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh
Tác giả liên lạc: Hồ Ngọc Lan Nhi ĐT: 0903497611 Email: hnlnhi.y2018@medvnu.edu.vn
Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 27(1):93-100. DOI: 10.32895/hcjm.m.2024.01.14
Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024
Nghiên cứu Y học
94
Method: A cross-sectional study was performed from April 2023 to March 2024 at the School of Medicine,
Vietnam National University - Ho Chi Minh City. Participants were selected from female students from Year 1 to
Year 6 studying Medicine, Pharmacy, Dentistry, Nursing and Traditional Medicine at School of Medicine,
Vietnam National University Ho Chi Minh City by using simple random techniques. Participants were
interviewed about dysmenorrhea, personal information and the characteristics of their menstrual cycle.
Results: From April 2023 to March 2024, there were 385 female students from Year 1 to Year 6 recruited in
the study. The average age is 21.0±2.0 years. The rate of dysmenorrhea was 83.64%, of which the rates of mild,
moderate, and severe painfulness were 16.15%, 36.34% and 47.52% respectively. This analysis suggested related
factors to dysmenorrhea included low body mass index and age of menarche before 13 years old. There was a
relationship between dysmenorrhea and poor quality of life measured by EQ-5D-5L scale.
Conclusions: The prevalence of dysmenorrhea observed among female students was high and there is a
relationship between dysmenorrhea and poor quality of life. The preliminary study underscores the significance
and ramifications of dysmenorrhea and there should be a screening and management plan of this health concern.
Keywords: dysmenorrhea, female university student, the School of Medicine, Vietnam National University
- Ho Chi Minh City
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ở nhiều nước trên thế giới, thống kinh có tỉ
lệ hiện mắc cao(1). Đây là một tình trạng cần được
quan tâm vì tác động nặng nề của nó đến khả
năng học tập(2), làm việc và chất lượng cuộc sống
(CLCS) ở sinh viên nữ(3). Ngoài ra, thống kinh
còn là triệu chứng thường gặp của nhiều bệnh lý
phụ khoa gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản
như lạc nội mạc tử cung và bệnh tuyến cơ tử
cung(4,5). Hiện nay, tại Việt Nam, thống kinh ở
sinh viên nữ chưa được tiếp cận và quản lý hiệu
quả. Về mặt thống kê, Việt Nam cũng có rất ít
nghiên cứu khảo sát tỉ lệ hiện mắc của thống
kinh và các yếu tố liên quan(6).
Sinh viên nữ học tại Khoa Y Đại học Quốc
Gia Thành phố Hồ Chí Minh (ĐHQG TPHCM)
có độ tuổi, dân tộc và quê quán từ mọi miền đất
nước, do đó có tính đại diện cho sinh viên nữ
sinh sống và học tập tại Việt Nam. Với tỉ lệ sinh
viên nữ theo học tại Khoa Y lên đến 56%, việc
xây dựng các chính sách chăm sóc sức khỏe sinh
sản là việc làm vô cùng cần thiết. Nghiên cứu
của chúng tôi được thực hiện nhằm khảo sát tỉ lệ
hiện mắc của thống kinh và các yếu tố liên quan
ở sinh viên nữ tại Khoa Y ĐHQG TPHCM. Kết
quả nghiên cứu cung cấp dữ kiện cần thiết về
tình hình thống kinh ở sinh viên nữ tại Khoa Y
ĐHQG TPHCM, từ đó góp phần xây dựng kế
hoạch chăm sóc sức khỏe toàn diện cho sinh viên
nữ tại Việt Nam.
ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Sinh viên nữ tại Khoa Y ĐHQG TPHCM
đang học trong năm học 2022-2023. Nghiên cứu
được thực hiện từ tháng 04/2023 đến tháng
03/2024.
Tiêu chuẩn nhận
Sinh viên nữ 18 tuổi trở lên, nghe hiểu tiếng
Việt tốt, đã có kinh nguyệt ít nhất một lần và
đồng ý tham gia nghiên cứu.
Tiêu chuẩn loại
Sinh viên nữ có tiền căn bệnh lý tâm thần, có
kinh nguyệt trễ (có kinh lần đầu sau 15 tuổi) và
vô kinh.
Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu cắt ngang.
Cỡ mẫu
Đây là nghiên cứu cắt ngang với mục đích
xác định tỉ lệ hiện mắc của thống kinh ở sinh
viên nữ, do đó cỡ mẫu của nghiên cứu được tính
theo công thức ước lượng tỉ lệ trong nghiên cứu
cắt ngang, với sai lầm loại 1 là 0,05, sai số mong
muốn là 0,05 và p là 0,5 để có cỡ mẫu mang tính
Nghiên cứu Y học
Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024
95
đại diện nhất. Như vậy, nghiên cứu cắt ngang
này được thực hiện trên 385 sinh viên nữ.
Cách chọn mẫu
Chọn sinh viên nữ tham gia nghiên cứu theo
phương pháp ngẫu nhiên đơn, thỏa tiêu chuẩn
nhận mẫu trong thời gian nghiên cứu.
Phương pháp tiến hành
Xây dựng bộ câu hỏi phỏng vấn dựa trên bộ
câu hỏi khảo sát thống kinh của Durand H(7) và
bộ câu hỏi đánh giá chất lượng cuộc sống theo
EQ-5D-5L đã được chuẩn hóa cho người Việt
Nam theo Vũ Quỳnh Mai(8). Nghiên cứu dẫn
đường được thực hiện trên 10 sinh viên nữ thỏa
tiêu chuẩn nghiên cứu để chỉnh sửa bộ câu hỏi
phù hợp và dễ hiểu. Sau đó, người tham gia
nghiên cứu được phỏng vấn trực tiếp bằng bảng
câu hỏi đã xây dựng hoàn thiện. Nếu người
tham gia bị thống kinh thì sẽ được giới thiệu đến
phòng khám chuyên khoa Sản phụ khoa. Tại
đây sinh viên được siêu âm miễn phí nhằm tìm
các nguyên nhân thực thể gây thống kinh.
Kết cục nghiên cứu
Kết cục chính là tỉ lệ thống kinh ở sinh viên
nữ tại Khoa Y ĐHQG TPHCM. Kết cục phụ bao
gồm mức độ thống kinh và các yếu tố liên quan
đến thống kinh ở sinh viên nữ tại Khoa Y ĐHQG
TPHCM. Thống kinh được định nghĩa là đau
bụng quặn thắt khi hành kinh. Mức độ thống
kinh được đánh giá theo thang điểm Verbal
Rating Scale, mức độ nhẹ (1 – 3 điểm), trung
bình (4 – 7 điểm), nặng (8 – 10 điểm).
Xử lý và phân tích số liệu
Các phân tích được thực hiện bằng phần
mềm JASP 0.18.3.0. Giá trị p <0,05 được xem là
có ý nghĩa thống kê.
Y đức
Nghiên cứu đã được thông qua Hội đồng
Đạo đức trong nghiên cứu Y sinh học Khoa Y
Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh, số
06/QĐ-IRB-VN01.017 ngày 15/05/2023.
KẾT QUẢ
Từ tháng 04/2022 đến tháng 03/2023, có 385
sinh viên nữ tại Khoa Y ĐHQG TPHCM được
chọn vào nghiên cứu theo phương pháp ngẫu
nhiên đơn.
Đặc điểm của bệnh nhân tham gia nghiên cứu
Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân tham gia
nghiên cứu được trình bày trong Bảng 1.
Bảng 1. Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân tham gia
nghiên cứu
Giá trị (n=385)
21,2 [20,0; 22,0]
215 (55,84)
170 (44,16)
Dân tộc, n (%)
374 (96,89)
4 (1,03)
7 (1,81)
Chỉ số khối cơ thể (BMI, kg/m2)
n (%)
217 (56,36)
72 (18,70)
51 (13,25)
38 (9,87)
7 (1,82)
Dữ liệu được trình bày dưới dạng trung vị [khoảng tứ
phân vị] hoặc n (%)
Tỉ lệ thống kinh và mức độ thống kinh
Tỉ lệ hiện mắc thống kinh của sinh viên nữ
trong nghiên cứu này là 322/385 (83,64%) (Hình 1).
[]
322
83,64%
[]
63
16,36%
Có Không
Hình 1. Tỉ lệ thống kinh của sinh viên nữ khoa Y
ĐHQG TPHCM
Bảng 2. Mức độ thống kinh
Mức độ thống kinh, n (%)
Giá trị
(n=322)
Đau nhẹ
52 (16,15)
Đau trung bình
117 (36,34)
Đau nặng
153 (47,52)
Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024
Nghiên cứu Y học
96
Mức độ thống kinh phân độ theo thang điểm
đánh giá cường độ đau bằng lời (Verbal Rating
Scale) được trình bày trong Bảng 2.
Đặc điểm chu kỳ kinh và hành kinh
Đặc điểm chu kỳ kinh và đặc điểm hành
kinh được trình bày trong Bảng 3.
Bảng 3. Đặc điểm chu kỳ kinh (n=385)
Đặc điểm
Giá trị
Thời gian thay băng, n (%)
≥3 giờ/lần
286 (74,29)
<3 giờ/ lần
99 (25,71)
Tổng số lượng băng vệ sinh (BVS), n (%)
<21 BVS/chu kì
244 (63,38)
≥21 BVS/chu kì
141 (36,62)
Cần thay băng ban đêm, n (%)
77 (20,00)
Xuất hiện cục máu đông kích thước từ
khoảng 2,5 cm trong máu kinh, n (%)
148 (38,44)
Tiền căn thiếu máu, n (%)
89 (23,12)
Lượng máu kinh nhiều #, n (%)
201 (52,21)
Tuổi bắt đầu có kinh, n (%)
12,76±1,43
<13 tuổi
68 (17,66)
13 tuổi
104 (27,01)
14 tuổi
98 (25,45)
>14 tuổi
113 (39,35)
Đặc điểm
Giá trị
Khoảng cách giữa hai chu kì kinh, n (%)
30 [29; 34]
≥29 ngày
314 (81,56)
<29 ngày
71 (18,44)
Dữ liệu được trình bày dưới dạng giá trị trung bình ± độ
lệch chuẩn, trung vị [khoảng tứ phân vị] hoặc n (%).
#Lượng máu kinh nhiều khi có ít nhất một trong các tiêu
chuẩn sau: thay BVS do đầy băng mỗi 3 giờ hoặc nhanh
hơn, cần dùng tổng cộng từ 21 BVS trở lên cho mỗi lần
hành kinh, thay BVS vào ban đêm, có cục máu đông kích
thước từ khoảng 2,5 cm trong máu kinh và có tiền căn
thiếu máu
Các yếu tố liên quan với thống kinh
Kết quả phân tích hồi quy đơn biến và đa
biến xác định yếu tố liên quan với thống kinh
được trình bày trong Bảng 4.
Tương quan giữa thống kinh với chất lượng
cuộc sống đánh giá theo EQ-5D-5L
Mối tương quan giữa thống kinh với chất
lượng cuộc sống đánh giá theo EQ-5D-5L được
trình bày trong Bảng 5.
Bảng 4. Các yếu tố liên quan với thống kinh
Biến số
Có thống
kinh
(n=322)
Không có
thống kinh
(n=63)
Odd ratio [Khoảng tin cậy 95%];
giá trị P
Đơn biến
Đa biến
Đặc điểm dịch tễ
Tuổi, n (%)
<20 tuổi
180 (55,90)
35 (54,69)
Tham chiếu
≥20 tuổi
142 (44,10)
28 (45,31)
0,77 [0,44; 1,36]; 0,367
BMI, n (%)
Bình thường
179 (55,59)
38 (60,32)
Tham chiếu
Tham chiếu
Thiếu cân
67 (20.81)
5 (7.94) 
2,85 [1,07; 7,53]; 0,035
3,05 [1,14; 8,18]; 0,027
Thừa cân
46 (14.29) 
5 (7.94) 
1,95 [0,73; 5,24]; 0,184
2,00 [0,73; 5,48]; 0,178
Béo phì độ 1
27 (8.39)
11 (17.46)
0,52 [0,24; 1,14]; 0,103
0,51 [0,23; 1,16]; 0,108
Béo phì độ 2
3 (0.93)
4 (6.35)
0,16 [0,03; 0,74]; 0,019
0,22 [0,05; 1,06]; 0,059
Đặc điểm chu kỳ kinh
Tuổi bắt đầu có kinh, n (%)
<13 tuổi
58 (18,01)
10 (15,87)
Tham chiếu
Tham chiếu
13 tuổi
92 (28,57)
12 (19,05)
0,48 [0,25; 0,931]; 0,025
0,41 [0,21; 0,82]; 0,011
14 tuổi
75 (23,29)
23 (36,51)
0,81 [0,37; 1,78]; 0,605
0,60 [0,26; 1,36]; 0,220
≥15 tuổi
95 (29,50)
18 (28,57)
0,75 [0,30; 1,90]; 0,550
0,55 [0,21; 1,47]; 0,232
Khoảng cách giữa hai chu kì kinh, n (%)
≥29 ngày
268 (83,23)
46 (73,02)
Tham chiếu
Tham chiếu
<29 ngày
54 (16,77)
17 (26,98)
0,55 [0,29; 1,02]; 0,059
0,51 [0,26; 1,00]; 0,05
Nghiên cứu Y học
Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024
97
Biến số
Có thống
kinh
(n=322)
Không có
thống kinh
(n=63)
Odd ratio [Khoảng tin cậy 95%];
giá trị P
Đơn biến
Đa biến
Thời gian thay băng, n (%)
≥3 giờ/lần
234 (72,67)
52 (82,54)
Tham chiếu
Tham chiếu
<3 giờ/ lần
88 (27,33)
11 (17,46)
1,79 [0,89; 3,56]; 0,105
0,58 [0,28; 1,20]; 0,139
Tổng số lượng BVS, n (%)
<21 BVS/chu kì
198 (61,49)
46 (73,02)
Tham chiếu
Tham chiếu
≥21 BVS/chu kì
124 (38,51)
17 (26,98)
1,50 [0,81; 2,80]; 0,199
1,49 [0,80; 2,80]; 0,212
Cần thay băng ban đêm, n (%)
67 (20,81)
10 (15,87)
0,83 [0,39; 1,76]; 0,625
Xuất hiện cục máu đông kích thước từ
khoảng 2,5 cm trong máu kinh, n (%)
130 (40,37)
18 (28,57)
0,94 [0,28; 3,14]; 0,919
Tiền căn thiếu máu, n (%)
78 (24,22)
11 (17,46)
0,76 [0,37; 1,57]; 0,455
Lượng máu kinh nhiều#, n (%)
177 (54,97)
24 (38,10)
0,65 [0,18; 2,33]; 0,503
#Lượng máu kinh nhiều khi có ít nhất một trong các tiêu chuẩn sau: thay BVS do đầy băng mỗi 3 giờ hoặc nhanh hơn, cần
dùng tổng cộng từ 21 BVS trở lên cho mỗi lần hành kinh, thay BVS vào ban đêm, có cục máu đông kích thước từ khoảng 2,5
cm trong máu kinh và có tiền căn thiếu máu
Bảng 5. Mối tương quan giữa thống kinh và chất lượng cuộc sống theo EQ-5D-5L.
Thống kinh
Giá trị P
Có (n= 322)
Không (n= 63)
Đi lại, n (%)
Không khó khăn
Hơi khó khăn
Khá khó khăn
Rất khó khăn
Không thể
132 (40,99)
123 (38,20)
49 (15,22)
15 (4,66)
3 (0,93)
49 (77,78)
13 (20,64)
1 (1,59)
0 (0)
0 (0)
<0,001
Tự chăm sóc bản thân, n (%)
Không khó khăn
Hơi khó khăn
Khá khó khăn
Rất khó khăn
Không thể
243 (75,47)
51 (15,84)
20 (6,21)
6 (1,86)
2 (0,62
59 (93,65)
3 (4,76)
1 (1,59)
0 (0)
0 (0)
0,033
Sinh hoạt thường ngày, n (%)
Không khó khăn
Hơi khó khăn
Khá khó khăn
Rất khó khăn
Không thể
22 (43,14)
149 (46,27)
78 (24,22)
19 (5,90)
5 (1,55)
33 (52,38)
25 (39,68)
4 (6,35)
1 (1,59)
0 (0)
<0,001
Gây khó chịu, n (%)
Không khó chiu
Hơi khó chịu
Khá khó chịu
Rất khó chịu
Cực kỳ khó chịu
10 (3,10)
120 (37,27)
98 (30,44)
83 (25,78)
11 (3,42)
15 (23,81)
37 (58,73)
10 (15,87)
1 (1,59)
0 (0)
<0,001
Lo lắng/ u sầu, n (%)
Không lo lắng/ u sầu
Hơi lo lắng/ u sầu
Khá lo lắng/ u sầu
Rất lo lắng/ u sầu
Cực kỳ khó chịu
164 (50,93)
99 (30,75)
51 (15,84)
8 (2,48)
0 (0)
32 (50,79)
24 (38,10)
6 (9,52)
1 (1,59)
0 (0)
0,477
Tổng điểm EQ-5D-5L
0,683±0,199
0,841±0,121
<0,001
Dữ liệu được trình bày dưới dạng giá trị trung bình ± độ lệch chuẩn hoặc n (%)