TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 477 - THÁNG 4 - SỐ 2 - 2019
91
sớm. Mục đích đặt dẫn lưu qua cùng đồ và
sonde tiểu để theo dõi chảy máu, tổn thương
đường tiết niệu. Do kĩ thuật mổ đảm bảo an toàn
nên thời gian lưu sonde ngắn, thường rút sau 1
đến 2 ngày hậu phẫu.
Điểm nổi bật của kĩ thuật này là mức độ đau
của bệnh nhân giảm hẳn do không tổn thương
da, cân cơ như mổ mở đường bụng. Thời gian
dùng thuốc giảm đau chủ yếu trong 3 ngày đầu.
Đây là một trong những ưu điểm vượt trội của kĩ
thuật này.
Ngoài ra, so với cắt tử cung đường bụng thì
cắt tử cung đường âm đạo có thời gian bình
phục nhanh hơn, thời gian nằm viện ngắn hơn,
và ít nguy cơ nhiễm trùng sau mổ hơn, nhất là
với những bệnh nhân thể trạng béo, lớp mỡ
bụng dày. Bệnh nhân trong nghiên cứu này có
thời gian nằm viện trung bình khoảng 4,21 ngày.
Đa phần bệnh nhân được về ngoại trú sau 4
ngày phẫu thuật (66,67%). Thời gian nằm viện
sau mổ trong ngiên cứu của chúng tôi thấp hơn
so với nhóm bệnh nhân được phẫu thuật nội soi
trong nghiên cứu của Nguyễn văn Lựu [5].
V. KẾT LUẬN
Qua nghiên cứu 48 bệnh nhân được cắt tử
cung toàn bộ đường âm đạo cho thấy, đây là kĩ
thuật an toàn, hiệu quả, thời gian mổ ngắn,
bình phục nhanh, ít biến chứng. Tuy nhiên cần
được tiến hành ở nhóm bệnh nhân phù hợp, tại
trung tâm có nhiều kinh nghiệm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Aarts JW, Nieboer TE, Johnson N, et al.
(2015) “Surgical approach to hysterectomy for
benign gynaecological disease”. Cochrane
Database Syst Rev: CD003677.
2. Bing Chen, Dong-Ping, RenJing-Xuan.
(2014). “Comparison of vaginal and abdominal
hysterectomy:A prospective non-randomized trial”.
Pak J Med Sci Jul-Aug; 30(4): 875–879.
3. Committee on Gynecologic Practice.
Committee Opinion No 701 (2017) “Choosing the
Route of Hysterectomy for Benign Disease”. Obstet
Gynecol; 129:e155.
4. Nguyễn Đức Hinh (2012), Một số kĩ thuật cắt tử
cung, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
5. Nguyễn Văn Lựu (2014) “Nghiên cứu kết quả
phẫu thuật cắt tử cung qua nội soi tại bệnh viện
198 – Bộ Công An”, Luận văn thạc sĩ y học.
Trường đại học Y Hà Nội.
6. Trần Thanh Hương (2012) “Nghiên cứu kết qủa
cắt tử cung hoàn toàn do u xơ tử cung bằng phẫu
thuật nội soi tại Bệnh viện Trung ương Quân đội
108”. Luận văn tốt nghiệp bác sĩ chuyên khoa cấp II.
7. Wu JM, Wechter ME, Geller EJ, Nguyen TV,
Visco AG (2007) “Hysterectomy rates in the
United States”,. Obstet Gynecol ;110:1091–1095.
TIÊN LƯỢNG BỆNH NHÂN ĐỘT QUỴ DO HẸP ĐỘNG MẠCH NỘI SỌ VỚI
ĐIỀU TRỊ NỘI KHOA TÍCH CỰC TRONG VÒNG 3 THÁNG
Phạm Nguyễn Thành Thái*, Nguyễn Huy Thắng**
TÓM TẮT26
Mở đầu: Hẹp động mạch nội sọ là một trong các
nguyên nhân của đột quỵ thiếu máu não và là cơ thế
đột quỵ phổ biến nhất hiện nay, nguy cơ đột quỵ hàng
năm từ 10 đến 20%, nguy cơ nhiều hơn ở bệnh nhân
có độ hẹp cao (70-99%), do đó cần có chiến lược
phòng ngừa đột quỵ thứ phát hiệu quả.
Mục tiêu
nghiên cứu
1.
Xác định tỉ lệ nhồi máu não tái phát của bệnh
nhân hẹp động mạch nội sọ có triệu chứng với điều trị
nội khoa tích cực trong vòng 3 tháng.
2.
Tìm các yếu tố liên quan đến nhồi máu não tái
phát của bệnh nhân hẹp động mạch nội sọ có triệu
chứng với điều trị nội khoa tích cực trong vòng 3 tháng.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
*Nhân Dân 115
**Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
Chịu trách nhiệm chính: Phạm Nguyễn Thành Thái
Email: drthanhthai115@gmail.com
Ngày nhận bài: 17.2.2019
Ngày phản biện khoa học: 2.4.2019
Ngày duyệt bài: 8.4.2019
Nghiên cứu mô tả cắt ngang tiến hành trên 256 người
bệnh hẹp động mạch nội sọ có triệu chứng với điều trị
nội khoa tích cực trong vòng 3 tháng từ tháng 8/2017
đến tháng 5/2018. Kết quả: Tỉ lệ nhồi máu não tái
phát là 11,3% (29/256). Nhồi máu não tái phát có liên
quan đến nơi cư trú và đường huyết sau khi phân tích
đa biến. Kết luận: Tỉ lệ nhồi máu não tái phát còn
tương đối ở bệnh nhân hẹp động mạch nội sọ mặc dù
đã được điều trị nội khoa tích cực. Do đó tất cả bệnh
nhân hẹp động mạch nội sọ có triệu chứng cần có thái
độ tích cực từ phía nhân viên y tế, bệnh nhân, người
nhà bệnh nhân trong điều trị thuốc, thay đổi lối sống
Từ khóa:
Nhồi máu não tái phát, hẹp động mạch
nội sọ có triệu chứng.
SUMMARY
THE PREDITION OF STROKE PATIENTS
DUE TO INTRACRANIAL ARTERY STENOSIS
WITH INTENSIVE MEDICAL TREATMENT
Background: Intracranial artery stenosis is a
common cause of cerebral infarction. Patients with at
least 70% stenosis of a major intracranial artery had
an increased risk of recurrent stroke in the territory of
the stenosis compared with patients with 50–69%,
vietnam medical journal n02 - APRIL - 2019
92
preventive strategies are needed. Objectives:
- To estimate the prevalence of recurrent cerebral
infarction of intracranial artery stenosis patients with
medical treatment in 3 months
- To determine factors related to the prevalence of
recurrent cerebral infarction of intracranial artery
stenosis patients with medical treatment in 3 months
Method: A cross-sectional study was conducted
from August 2017 to May 2018 in 256 intracranial
artery stenosis patients with medical treatment in
Nhan dan 115 hospital, Ho Chi Minh City. Results:
The prevalence of recurrent cerebral infarction of
intracranial artery stenosis patients with medical
treatment was 11.3% (29/256). Multivariate
regression analysis yielded living’s location and
glucose’s level are independent predictors for
recurrent cerebral infarction. Conlusions: The
prevalence of recurrent cerebral infarction of
intracranial artery stenosis patients with medical
treatment was relatively significant, and further
multicenter studies are needed.
Key word:
recurrent cerebral infarction,
intracranial artery stenosis patients.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Hẹp động mạch nội sọ (ĐMNS) là một trong
các nguyên nhân của đột quỵ thiếu máu não và
là cơ thế đột quỵ phổ biến nhất hiện nay. Nhận
diện sớm và chẩn đoán nhồi máu não là rất quan
trọng để bắt đầu điều trị nội khoa tích cực phù
hợp để phòng ngừa tái phát(1). Đến nay hàng
ngày chúng tôi vẫn còn gặp đáng kể những
trường hợp tái phát ở bệnh nhân có hẹp ĐMNS.
Nghiên cứu được tiến hành nhằm xác định tỉ lệ
nhồi máu não tái phát và tìm các yếu tố liên
quan đến nhồi máu não tái phát của bệnh nhân
hẹp ĐMNS có triệu chứng với điều trị nội khoa tích
cực trong vòng 3 tháng.
mục tiêu nghiên cứu
1.
Xác định tỉ lệ nhồi máu não tái phát của
bệnh nhân hẹp ĐMNS có triệu chứng với điều trị
nội khoa tích cực trong vòng 3 tháng.
2.
Tìm các yếu tố liên quan đến nhồi máu não
tái phát của bệnh nhân hẹp ĐMNS có triệu chứng
với điều trị nội khoa tích cực trong vòng 3 tháng.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu: Bệnh nhân hẹp
ĐMNS có triệu chứng nhập khoa bệnh lý mạch
máu não Bệnh viện nhân dân 115 theo dõi điều
trị nội khoa tích cực trong vòng 3 tháng kể từ
ngày khởi phát bệnh.
Tiêu chí chọn mẫu
- Bệnh nhân hẹp ĐMNS có triệu chứng nhập
viện Khoa Bệnh lý Mạch máu não Bệnh viện
nhân dân 115 có đặc điểm:
+ Nhồi máu não hoặc cơn thiếu máu não
thoáng qua
+ Mức độ hẹp: ≥50% đến 99%.
+ Điều trị nội khoa tích cực:
Điều trị 1 : Kháng kết tập tiểu cầu kép +
Statin liều cao
Hoặc Điều trị 2: Kháng kết tập tiểu cầu kép
+ Statin liều thấp
Hoặc Điều trị 3: Kháng kết tập tiểu cầu đơn
+ Statin liều cao
Hoặc Điều trị 4: Kháng kết tập tiểu cầu đơn
+ Statin liều thấp
- Bệnh nhân hoặc gia đình đồng ý tham gia
nghiên cứu.
Tiêu chí loại ra
- Bệnh nhân xuất huyết não, dị dạng mạch
máu não, phình động mạch não
- Bệnh nhân bị bệnh van tim (hẹp van 2 lá, van
tim nhân tạo, van tim sinh học), rung nhĩ, cuồng
nhĩ, bệnh tim bẩm sinh, bệnh cơ tim dãn nở
- Bệnh kết hợp nặng như ung thư, xơ gan,
tâm thần, thiểu năng trí tuệ
Phương pháp nghiên cứu: Cắt ngang mô
tả có theo dõi.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Bảng 1: Đặc tính mẫu nghiên cứu (n = 256)
Đặc tính mẫu nghiên cứu
Tần số (%)
Tuổi trung bình
63,24 ± 13,95*
Nam giới
170 (66,4)
Tiền sử y khoa
Hút thuốc lá
112 (43,8)
Tăng huyết áp
203 (79,3)
Đái tháo đường
60 (23,4)
Đặt stent mạch vành
2 (0,8)
Tiền sử đột quỵ não
Nhồi máu não
28 (10,9)
Cơn thiếu máu não thoáng qua
2 (0,8)
NIHSS
9,75 ± 5,88
Nồng độ LDL-C (mmol/L)
1,13 ± 0,31*
HbA1C (n = 68)
8,51 ± 2,13
Nồng độ glucose (mmol/L)
7,86 ± 3,63
Vị trí hẹp động mạch trong sọ
ĐM cảnh trong đoạn trong sọ
43 (16,8)
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 477 - THÁNG 4 - SỐ 2 - 2019
93
ĐM não trước
15 (5,9)
ĐM não giữa
172 (67,2)
ĐM thân nền
32 (12,5)
ĐM đốt sống
36 (14,1)
*Trung bình ± Độ lệch chuẩn
Tuổi trung bình của mẫu nghiên cứu là 63,24 ± 13,95 tuổi. Cao nhất là 97 tuổi và thấp nhất là 26
tuổi. Có khoảng 78,1% mẫu nghiên cứu hẹp tuần hoàn trước và 23,8% có hẹp tuần hoàn sau.
Bảng 2: Nhồi máu não tái phát và các yếu tố liên quan
Đặc tính mẫu nghiên cứu
Tái phát
(n=29)
Không tái
phát (n=277)
p
Tuổi trung bình
60,93 ± 15,23
63,53 ± 13,79
0,345**
Nam giới
20 (11,8)
150 (88,2)
0,757
Nơi cư trú (TP.HCM)
7 (5,8)
114 (94,2)
0,011
Hút thuốc lá
16 (14,3)
96 (85,7)
0,188
Tăng huyết áp
24 (11,8)
179 (88,2)
0,625
Đái tháo đường
11 (18,3)
49 (81,7)
0,050
Đặt stent mạch vành
1 (50,0)
1 (50,0)
0,214*
Nhồi máu não
5 (17,9)
23 (82,1)
0,337*
Cơn thiếu máu não thoáng qua
0 (0)
2 (100)
1*
NIHSS
8,07 ± 4,96
9,97 ± 5,96
0,101**
Nồng độ LDL-C (mmol/L)
3,11 ± 1,09
3,40 ± 0,93
0,117
Nồng độ glucose (mmol/L)
10,15 ± 5,29
7,57 ± 3,27
0,017
HbA1C (n = 68)
9,72 ± 2,18
8,30 ± 2,07
0,050
Vị trí hẹp động
mạch trong sọ
ĐM cảnh trong đoạn trong sọ
(n = 43)
6 (14,0)
37 (86,0)
0,597
ĐM não giữa (n = 172)
22 (12,8)
150 (87,2)
0,291
ĐM đốt sống (n = 36)
4 (11,1)
32 (88,9)
1
ĐM thân nền (n = 32)
2 (6,3)
30 (93,7)
0,550
Điều trị
Điều trị 1 (n=111)
16 (14,4)
95 (85,6)
0,016*
Điều trị 2 (n=15)
3 (20,0)
12 (80,0)
Điều trị 3 (n=129)
9 (7,0)
120 (93,0)
Điều trị 4 (n=1)
1 (100)
0 (0)
Phép kiểm χ2 *Phép kiểm Fisher **Phép kiểm T với phương sai đồng nhất
Sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê về tỉ
lệ nhồi máu não tái phát với các biến số tuổi,
dân tộc và giới tính, tiền sử y khoa, tiền sử đột
quỵ, huyết áp, NIHSS, nồng độ LDL-C, vị trí hẹp
động mạch nội sọ.
Có sự khác biệt về tỉ lệ nhồi máu não tái phát
theo nơi cư trú (p = 0,011), nồng độ glucose,
HbA1C và các cách điều trị nội khoa tích cực.
IV. BÀN LUẬN
Tỉ lệ nhồi máu não tái phát
Theo ghi nhận của các nghiên cứu trước đó,
tỉ lệ nhồi máu não có triệu chứng dao động từ
20-53%. Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận tỉ
suất nhồi máu não tái phát trên bệnh nhân hẹp
ĐMNS sau khi điều trị nội khoa tích cực tại thời
điểm 90 ngày là 11,3%. Theo Lê Thị Cẩm Linh
(2015), 125 bệnh nhân hẹp động mạch nội sọ
trong mẫu nghiên cứu có 26 trường hợp có nhồi
máu não trước đó chiếm tỉ lệ 20,8%.
Nhồi máu não tái phát và đặc điểm mẫu
nghiên cứu
Đặc điểm tuổi, giới tính và mối liên quan
đến nhồi máu não tái phát
Tuổi là một trong những yếu tố nguy cơ quan
trọng đối với cả hẹp động mạch nội sọ lẫn động
mạch ngoại sọ.
Tuổi trung bình của mẫu nghiên cứu là là
63,24 ± 13,95 tuổi, trong đó độ tuổi từ 65 tuổi
trở lên chiếm 46,9%. Tuổi trung bình mẫu
nghiên cứu của chúng tôi tương đồng với một số
nghiên cứu trước đó như SSYLVIA (2004),
WASID (2005)(3) và SAMMPRIS (2011)(2) của tác
giả Chimiwitz M.I. và cộng sự khi tuổi trung bình
của mẫu nghiên cứu dao động từ 60 – 65 tuổi.
Điều này cho thấy, hẹp ĐMNS xảy ra ở độ tuổi từ
60 tuổi trở lên là chủ yếu.
Tiền sử đột quỵ và mối liên quan đến
nhồi máu não tái phát
Trong nghiên cứu đang tiến hành, chưa ghi
nhận có mối liên quan giữa tiền sử đột quỵ và
việc nhồi máu não tái phát. Kết quả của tác giả
Đinh Hữu Hùng ghi nhận cho thấy rằng, những
người có tiền sử đột quỵ có nguy cơ tái phát đột
vietnam medical journal n02 - APRIL - 2019
94
quỵ cao hơn so với những người không có đột
quỵ trước đó và số lần đột quỵ trước đó càng
nhiều, nguy cơ tái phát càng cao(4).
Đặc điểm vị trí hẹp ĐM và mối liên quan
đến nhồi máu não tái phát: Nghiên cứu ghi
nhận hẹp động mạch não giữa chiếm đa số
(75,9%) ở những người có nhồi máu não tái
phát, kế đến là động mạch cảnh trong và đoạn
trong sọ với 20,7%.
Vị trí hẹp ĐM trong SAMMPRIS (2011) của
nhóm điều trị nội khoa chủ yếu là tuần hoàn
trước, trong đó bao gồm ĐM não giữa và ĐM
cảnh trong đọan trong sọ chiếm tỉ lệ 46,3% và
21,6%, trong khi ĐM thân nền và ĐM đốt sống
là 22,5% và 9,7%(2).
Đặc điểm điều trị thuốc kháng kết tập
tiểu cầu và mối liên quan đến nhồi máu
não tái phát: Trong nghiên cứu của chúng tôi,
điều trị thuốc kháng kết tập tiểu cầu có sự tương
đồng ở nhóm liều đơn so với nhóm liều kép,
50,8% so với 49,2%. Những người dùng kháng
kết tập tiểu cầu đơn có điểm NIHSS cao hơn so
với sử dụng kháng kết tập tiểu cầu kép, p<0,001
Đồng thời điểm mRS lúc nhập viện trung bình là
3,11 ± 1,28 điểm và mRS ≥3 chiếm 72,7%. Tuy
nhiên, việc tỉ lệ sử dụng liều đơn và kép tương
đồng nhau chứng tỏ phương pháp điều trị nội
khoa tích cực hiện tại, mặc dù tốt hơn so với can
thiệp mạch (theo SAMMPRIS)(2), vẫn còn nhiều
điểm cần nghiên cứu thêm để có thể có liều điều
trị phù hợp nhất và đạt hiệu quả nhất.
Thuốc điều trị chủ yếu là aspirin và
clopidogrel (80,1% và 61,3%), Một số trường
hợp có sử dụng cilostazol (7,4%). Đối với việc sử
dụng kháng kết tập liều kép, phối hợp aspirin và
clopidogrel được cho là có lợi hơn so với aspirin
đơn thuần. Có thể thấy, điều trị kháng kết tập
tiểu cầu trong nghiên cứu của chúng tôi hoàn
toàn tương đồng với hướng dẫn điều trị trong
nước cũng như ngoài nước.
V. KẾT LUẬN
Tỉ lệ nhồi máu não tái phát còn tương đối ở
bệnh nhân hẹp động mạch nội sọ mặc dù đã
được điều trị nội khoa tích cực. Do đó tất cả
bệnh nhân hẹp động mạch nội sọ có triệu chứng
cần có thái độ tích cực từ phía nhân viên y tế,
bệnh nhân, người nhà bệnh nhân trong điều trị
thuốc, thay đổi lối sống. Bệnh nhân cần được
kiểm soát chặt chẽ các yếu tố nguy cơ và kiểm
tra định kỳ mức độ hẹp động mạch nội sọ.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chamorro A, Vila N, Saiz A, Alday M, Tolosa E
(1995), "Early anticoagulation after large cerebral
embolic infarction: a safety study", Neurology, 45
(5), pp. 861-5
2. Chimowitz MI, Lynn MJ, Derdeyn CP, Turan
TN, Fiorella D, Lane BF, et al. (2011),
"Stenting versus Aggressive Medical Therapy for
Intracranial Arterial Stenosis", N Engl J Med, 365
(11)
3. Chimowitz MI, Lynn MJ, Howlett-Smith H,
Stern BJ, Hertzberg VS, Frankel MR, et al.
(2005), "Comparison of warfarin and aspirin for
symptomatic intracranial arterial stenosis", N Engl
J Med, 352 (13), pp. 1305-16
4. Đinh Hữu Hùng (2014), “Nguy cơ tái phát sau
đột quỵ thiếu máu não cục bộ cấp theo phân tầng
một số yếu tố liên quan”, Luận án Tiến sĩ Y học,
Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh
KHẢO SÁT ĐẶC ĐIỂM VI KHUẨN NƯỚC TIỂU Ở BỆNH NHÂN
VIÊM THẬN BỂ THẬN MẠN TÍNH
Trần Viết Tiến*, Lê Việt Thắng*
TÓM TẮT27
Mục tiêu: Xác định đặc điểm vi khuẩn trong nước
tiểu và mối liên quan với một số đặc điểm bệnh nhân
viêm thận bể thận mạn tính. Phương pháp: Nghiên
cứu cắt ngang trên 63 bệnh nhân được chẩn đoán xác
định viêm thận bể thận mạn tính theo tiêu chuẩn hội
thận học quốc tế. Tất cả các bệnh nhân đều được cấy
nước tiểu, định danh vi khuẩn. Kết quả: Tỷ lệ mọc vi
*Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân y
Chịu trách nhiệm chính: Trần Viết Tiến
Email: tientv@vmmu.edu.vn
Ngày nhận bài: 10.3.2019
Ngày phản biện khoa học: 10.4.2019
Ngày duyệt bài: 16.4.2019
khuẩn niệu là 42,9%, trong đó gặp nhiều nhất là liên
cầu khuẩn Streptococcus viridians 40,7%, tiếp đến là
E.coli 14,8%, Staphylococcus aureus 11,1%. Tỷ lệ
bệnh nhân có mức lọc cầu thận < 60 ml/phút, nồng
độ albumin máu giảm, thiếu máu ở nhóm bệnh nhân
có vi khuẩn niệu (+) cao hơn nhóm bệnh nhân có vi
khuẩn niệu (-), p< 0,01. Kết luận: Tỷ lệ mọc vi
khuẩn trong nước tiểu ở bệnh nhân viêm thận bể thận
mạn tính là không phổ biến, tuy nhiên có liên quan
đến giảm chức năng thận, giảm albumin và thiếu máu.
Từ khóa:
Viêm thận bể thận mạn tính, vi khuẩn
niệu, giảm albumin máu, thiếu máu.
SUMMARY
SURVEY OF CHARACTERISTICS OF URINE