Tiểu luận: Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân

Ậ

Ể

TI U LU N

Ổ

ƯỚ

Ứ Ơ MÔN: T  CH C C  QUAN NHÀ N

C

Đ  tàiề :

ắ ổ ứ

ạ ộ

“Nguyên t c t

ủ  ch c và ho t đ ng c a Tòa án nhân dân”

1

Ụ Ụ M C L C

L I M  Đ U Ờ Ở Ầ ...................................................................................................3

Ộ N I DUNG CHÍNH ..........................................................................................4

ủ ộ ị 1. V  trí c a Tòa án nhân dân trong b  máy nhà n ướ .......................................4 c

ủ ế ề ổ ữ ắ ạ ộ ứ ủ 2. Nh ng nguyên t c ch  y u v  t ch c và ho t đ ng c a Tòa án nhân dân

.............................................................................................................................4

ắ ổ ệ ầ ẩ ộ ẩ        2.1. Nguyên t c b  nhi m th m phán và b u h i th m nhân dân ............4

ử ắ ẩ ẩ ộ ộ         2.2. Nguyên t c khi xét x  có h i th m nhân dân (h i th m quân nhân)

tham

ề ẩ ẩ ộ ớ gia, h i th m ngang quy n v i th m phán ..........................................6

ộ ậ ử ắ ẩ ẩ ộ 2.3. Nguyên t c khi xét x  Th m phán, H i th m nhân dân đ c l p, ch ỉ

tuân

theo pháp lu tậ ........................................................................................7

ế ị ử ậ ể ắ 2.4. Nguyên t c Tòa án xét x  t p th  và quy t đ nh theo đa s ố..............8

ừ ườ ử ắ ậ ị ợ 2.5. Nguyên t c tòa án xét x  công khai, tr  tr ng h p do Lu t đ nh ....9

ề ắ ẳ ọ ướ 2.6. Nguyên t c m i công dân đ u bình đ ng tr c pháp lu t ậ .................10

ữ ủ ề ắ ả ả ả ị ề              2.7. Nguyên t c b o đ m quy n bào ch a c a b  cáo, quy n b o v ệ

ề quy n và

ợ ủ ươ ợ l i ích h p pháp c a đ ng s ự............................................................11

ắ ệ ề ế 2.8. Nguyên t c công dân Vi t Nam có quy n dùng ti ng nói, ch  vi ữ ế ủ   t c a

2

ộ ướ dân t c mình tr c tòa án .....................................................................12

ủ ơ ề ự ị ự ắ 2.9. Nguyên t c Tòa án nhân dân ch u s  giám sát c a c  quan quy n l c

nhà n cướ ................................................................................................13

ế ộ ự ệ ắ ấ 2.10. Nguyên t c tòa án th c hi n ch  đ  hai c p xét x ử.........................13

Ế K T LU N Ậ ........................................................................................................15

Ờ Ở Ầ L I M  Đ U

ủ ộ ệ ộ Ở ướ  n ộ c C ng hòa xã h i ch  nghĩa Vi t Nam, b  máy nhà n ướ ượ   c đ c

ề ự ắ ậ ự ự ứ ổ t ố    ch c theo nguyên t c t p trung quy n l c có s  phân công và có s  ph i

ẽ ữ ặ ơ ướ ự ệ ệ ề ợ h p ch t ch  gi a các c  quan nhà n ậ   c trong vi c th c hi n ba quy n: l p

ư ề ư ự ề pháp, hành pháp, t pháp. ệ Th c hi n quy n t ủ ế  pháp mà ch  y u là quy n xét

ủ ữ ứ ấ ộ ọ ướ ệ ử x  là m t trong nh ng ch c năng r t quan tr ng c a Nhà n c Vi t Nam và

ượ ể ả ử ả đ c giao cho Tòa án nhân dân. Đ  b o đ m cho tòa án xét x  khách quan,

ườ ộ ậ ả ả ị ươ đúng ng i, đúng t i, đúng pháp lu t, đ m b o cho các b  cáo và đ ng s ự

ề ệ ợ ủ ợ ọ ướ ầ ả b o v  quy n và l i ích h p pháp c a h  thì Nhà n ả ư c c n ph i đ a ra các

ắ ổ ạ ộ ủ ứ ợ nguyên t c t ớ    ch c và ho t đ ng c a Tòa án nhân dân sao cho phù h p v i

3

ế ủ ế thi ộ t ch  xã h i ch  nghĩa.

Ộ

N I DUNG CHÍNH

ủ ộ ị ướ 1. V  trí c a Tòa án nhân dân trong b  máy nhà n c.

ố ị ươ Tòa án nhân dân t i cao, các Tòa án nhân dân đ a ph ng, các Tòa án dân

ử ủ ướ ậ ị ữ ơ ự s  và các Tòa án khác do Lu t đ nh là nh ng c  quan xét x  c a n ộ   c C ng

ủ ộ ệ ử ụ ự hòa xã h i ch  nghĩa Vi ự   ữ t Nam. Tòa án xét x  nh ng v  án hình s , dân s ,

ộ ế ả ữ ế hôn nhân và gia đình, lao đ ng, kinh t , hành chính và gi ệ   i quy t nh ng vi c

ủ ậ ị khác theo quy đ nh c a pháp lu t.

ụ ả ủ ứ ệ ệ ạ Trong ph m vi ch c năng c a mình, Toà án có nhi m v  b o v  pháp

ệ ế ộ ủ ủ ề ế ả ộ ộ ủ ủ   ch  xã h i ch  nghĩa; b o v  ch  đ  xã h i ch  nghĩa và quy n làm ch  c a

4

ủ ệ ả ả ướ ể ả ủ ậ ệ ạ nhân dân; b o v  tài s n c a Nhà n c, c a t p th ; b o v  tính m ng, tài

ự ủ ự ẩ ạ ộ ủ ằ ả s n, t do, danh d  và nhân ph m c a công dân. B ng ho t đ ng c a mình,

ớ ổ ụ ầ ấ ố Tòa án góp ph n giáo d c công dân trung thành v i t qu c, ch p hành nghiêm

ắ ủ ộ ố ữ ứ ậ ọ ộ ỉ ấ   ch nh pháp lu t, tôn tr ng nh ng quy t c c a cu c s ng xã h i, ý th c đ u

ừ ố ộ ạ ậ tranh phòng ng a và ch ng t ạ i ph m, các vi ph m pháp lu t khác.

ủ ế ề ổ ứ ạ ộ ữ ủ ắ 2. Nh ng nguyên t c ch  y u v  t ch c và ho t đ ng c a Tòa án

nhân dân.

ắ ổ ứ ạ ộ ủ Các nguyên t c t ch c và ho t đ ng c a Tòa án nhân dân có th  đ ể ượ   c

ướ ể ượ ữ ộ xem xét d i nh ng góc đ  khác nhau và có th  đ ề   c phân chia thành nhi u

ữ ệ ạ ẩ ấ ữ ậ lo i khác nhau theo nh ng tiêu chu n, d u hi u khác nhau. V y nh ng nguyên

ủ ế ệ ổ ạ ộ ủ ứ ắ t c ch  y u cho vi c t ồ    ch c và ho t đ ng c a Tòa án nhân dân bao g m

ữ ắ nh ng nguyên t c nào?

ầ ộ ẩ ắ ổ ệ ẩ 2.1. Nguyên t c b  nhi m th m phán và b u h i th m nhân dân

ướ ế ộ ổ ự ệ ệ ẩ Ở ệ  Vi t Nam, tr c đây chúng ta th c hi n ch  đ  b  nhi m th m phán.

ừ ế ướ ế ộ ầ ế ư Nh ng t năm 1960 đ n tr c khi có Hi n pháp năm 2013 ch  đ  b u c ử

ẩ ượ ệ ở ự ấ th m phán đã đ c th c hi n các c p Tòa án nhân dân.

ượ ừ ế ắ Nguyên t c này đã đ ị c quy đ nh ngay t Hi n pháp 1946: “Các viên

ủ ổ ề ệ ề ẩ th m phán đ u do Chính ph  b  nhi m” (Đi u 64).

ế ộ ầ ử ẩ ữ ư ể ả ả Theo ch  đ  b u c  th m phán có nh ng  u đi m là đ m b o cho nhân

ệ ự ủ ự ự ế ệ ộ ọ ữ   ề dân lao đ ng tr c ti p th c hi n quy n dân ch  trong vi c l a ch n nh ng

ườ ứ ạ ặ ộ ng i có trình đ  chuyên môn, pháp lý, đ o đ c thay m t mình xét x  đ ử ượ   c

ệ ượ ợ ả ướ ợ ể ợ công minh, b o v  đ c l i ích Nhà n c, l ậ i ích t p th , l i ích chính đáng

ự ắ ầ ẩ ơ ủ c a công dân. ệ Tuy nhiên, h n 30 năm th c hi n nguyên t c b u th m phán đã

ượ ể ệ ộ ề ổ ứ ộ ộ ữ b c l nh ng nh c đi m là do l thu c v  t ử ủ   ạ ộ  ch c nên ho t đ ng xét x  c a

ị ự ặ ừ ị ươ ộ ậ các tòa án cũng ch u s  áp đ t t phía đ a ph ng làm cho tính đ c l p khi xét

5

ị ạ ự ế ể ệ ượ ử ủ x  c a toà án b  h n ch . Do đó đ  các tòa án th c hi n đ ắ ộ   c nguyên t c đ c

ử ự ầ ế ả ượ ộ ậ ổ ứ ậ ậ l p khi xét x , s  c n thi t ph i đ c đ c l p trong t ế    ch c. Vì v y, Hi n

ế ộ ộ ứ ệ ễ ệ ệ ị pháp 2013 quy đ nh: Ch  đ  b  nhi m, mi n nhi m, cách ch c và nhi m kì

ậ ị ủ ẩ ị ủ c a th m phán do lu t đ nh. Theo quy đ nh c a “Lu t ổ ậ T  ch c ứ Tòa án nhân

ủ ị ướ ệ ễ dân” năm 2014 thì: Ch  t ch n ứ ố ớ   ệ c bãi nhi m, mi n nhi m cách ch c đ i v i

ẩ ố ể ả ự ươ th m phán Tòa án nhân dân t i cao (k  c  tòa án quân s  Trung ng) còn

ủ ẩ ị ươ chánh án, phó chánh án, th m phán c a Tòa án nhân dân đ a ph ng và Tòa án

ự ừ ấ ở ố ố quân s  t c p quân khu tr  xu ng do chánh án Tòa án nhân dân t i cao b ổ

ứ ễ ệ ệ nhi m, mi n nhi m, cách ch c.

ỳ ủ ệ ẩ Nhi m k  c a Chánh án, Phó chánh án và th m phán Tòa án nhân dân

ẩ ị ươ ố t i cao, chánh án, phó chánh án và th m phán tòa án nhân dân đ a ph ng, tòa

ự án quân s  là 5 năm.

ố ớ ẩ ượ ế ộ ầ ự ệ ộ        Đ i v i H i th m nhân dân đ ặ ử   c th c hi n theo ch  đ  b u ho c c .

ẩ ộ ị ươ ộ ồ ấ ầ H i th m toà án nhân dân đ a ph ng do h i đ ng nhân dân cùng c p b u theo

ệ ủ ỷ ộ ồ ậ ấ ổ ự ớ s  gi ố i thi u c a u  ban Măt tr n T  qu c cùng c p và do h i đ ng nhân dân

ị ủ ơ ệ ề ễ ệ ấ cùng c p mi n nhi m, bãi nhi m theo đ  ngh  c a c  quan chánh án tòa án

nhân dân.

ự ẩ ộ ươ ươ H i th m quân nhân tòa án quân s  quân khu và t ng đ ng do Ch ủ

ụ ệ ổ ộ ệ ự ớ ử ị nhi m T ng c c chính tr  Quân đ i nhân dân Vi t Nam c  theo s  gi ệ   i thi u

ủ ụ ặ ổ ị ấ   ủ ơ c a c  quan chính tr  quân khu, quân đoàn, quân ch ng, T ng c c ho c c p

ươ ươ ụ ủ ệ ổ ộ ị t ng đ ng và do Ch  nhi m T ng c c chính tr  Quân đ i nhân dân Vi ệ   t

ị ủ ự ệ ề ễ ệ Nam mi n nhi m, bãi nhi m theo đ  ngh  c a chánh án tòa án quân s  quân

ươ ươ ấ ớ ơ ố ị khu và t ng đ ng sau khi th ng nh t v i c  quan chính tr  quân khu, quân

ặ ấ ươ ủ ụ ươ ổ đoàn, quân ch ng, t ng c c ho c c p t ng đ ng.

ự ự ủ ệ ẩ ộ ị H i th m quân nhân tòa án quân s  khu v c do ch  nhi m chính tr  quân

6

ặ ấ ươ ụ ổ ươ ử ủ khu, quân đoàn, quân ch ng, t ng c c ho c c p t ng đ ng c  theo s  gi ự ớ   i

ệ ủ ơ ặ ấ ươ ị ư ươ ủ thi u c a c  quan chính tr  s  đoàn ho c c p t ng đ ệ   ng và do ch  nhi m

ấ ươ ủ ụ ặ ổ ị chính tr  quân khu, quân đoàn, quân ch ng, t ng c c ho c c p t ng đ ươ   ng

ự ự ệ ề ệ ễ ị ủ mi n nhi m, bãi nhi m theo đ  ngh  c a chánh án tòa án quân s  khu v c sau

ấ ớ ơ ặ ấ ươ ị ư ố ươ khi th ng nh t v i c  quan chính tr  s  đoàn ho c c p t ng đ ng.

ỳ ủ ộ ệ ẩ ị ươ Nhi m k  c a h i th m nhân dân tòa án nhân dân đ a ph ẩ   ộ ng, h i th m

quân nhân là 5 năm.

ử ộ ắ ẩ ẩ ộ 2.2. Nguyên t c khi xét x  có h i th m nhân dân (h i th m quân

ề ớ ẩ ộ ẩ nhân) tham gia, h i th m ngang quy n v i th m phán.

ủ ướ ừ ế ế ả T  năm 1946 đ n nay trong các b n Hi n pháp c a n c ta và trong các

ậ ổ ứ ề ự ề ị Lu t t ch c Tòa án năm 1960, 1981, 1992, 2014 đ u quy đ nh v  s  tham gia

ử ộ ử ủ ẩ ẩ ộ ủ c a H i th m trong quá trình xét x  c a Tòa án và khi xét x  H i th m ngang

ố ớ ữ ề ẩ ẩ ớ ộ ậ ổ ứ   quy n v i Th m phán. Đ i v i nh ng h i th m nhân dân theo Lu t T  ch c

ế ộ ư ướ ử ể ẫ Tòa án nhân dân năm 2014 v n theo ch  đ  tuy n c  nh  tr ộ   c. Các H i

ẩ ố ẩ ộ th m nhân dân, Tòa án nhân dân t i cao, các H i th m quân nhân Tòa án quân

ẩ ộ ị ươ ự ượ ử s  đ c c , còn các H i th m nhân dân Tòa án nhân dân đ a ph ộ   ng do H i

ễ ệ ệ ấ ầ ồ đ ng nhân dân cùng c p b u ra, mi n nhi m, bãi nhi m.

ỉ ượ ậ ẩ ộ ị ộ ồ Lu t quy đ nh H i th m ch  đ ử ơ ẩ   c tham gia H i đ ng xét x  s  th m

ứ ượ ộ ồ ẩ ẩ ố ch  không đ ử c tham gia H i đ ng xét x  phúc th m, giám đ c th m.

ử ộ ệ ẳ ẩ ẩ ớ Khi tham gia xét x , H i th m bình đ ng v i Th m phán trong vi c gi ả   i

ử ề ế ề ấ ẩ ớ quy t các v n đ  phát sinh khi xét x , có quy n ngang v i Th m phán. Khi xét

ề ư ộ ồ ử ề ả ử x  các thành viên trong H i đ ng xét x  đ u có quy n đ a ra th o lu n t ậ ấ ả t c

ữ ề ấ ầ ọ ả ế ạ ề nh ng v n đ  quan tr ng c n gi i quy t t i phiên tòa, có quy n tham gia xét

ế ị ề ượ ị ể ọ ỏ h i và ngh  án, m i quy t đ nh đ u đ ố ế c bi u quy t theo đa s .

ể ả ủ ử ệ ả ằ ậ ẳ Đ  đ m b o tính công b ng, bình đ ng c a pháp lu t vi c xét x  không

7

ữ ỉ ườ ả ạ ệ ừ ch  có nh ng ng i chuyên môn mà còn có c  đ i di n t ế    phía nhân dân, Hi n

ị ử ủ ệ ẩ ộ ủ   “Vi c xét x  c a Tòa án nhân dân có H i th m nhân dân, c a pháp quy đ nh:

ủ ự ẩ ộ ị ậ   Tòa án quan s  có H i th m quân nhân tham gia theo quy đ nh c a pháp lu t.

ề ớ ử ộ ẩ ẩ Khi xét x  H i th m ngang quy n v i Th m phán”.

ữ ẩ ộ ườ ộ ở ơ ở H i th m nhân dân là nh ng ng i lao đ ng, công tác ặ    c  s , thay m t

ạ ộ ử ủ ả ả ộ ệ   nhân dân lao đ ng tham gia ho t đ ng xét x  c a Tòa án, đ m b o cho vi c

ử ườ ố ậ ủ ủ ả ướ xét x  đúng đ ng l i, chính sách c a Đ ng, pháp lu t c a nhà n ợ   c, phù h p

ủ ệ ể ệ ề ả ọ ợ ớ v i nguy n v ng và quan đi m c a nhân dân, b o v  quy n và l ợ   i ích h p

ủ ọ pháp c a h .

ứ ệ ệ ậ ổ Hi n nay, Lu t T  ch c Tòa án nhân dân năm 2014 và Pháp l nh v ề

ẩ ủ ư ẩ ẩ ẩ ộ ộ ị Th m phán và H i th m đã quy đ nh rõ tiêu chu n c a H i th m, nh ng trong

ự ế ự ử ủ ứ ẩ ạ ộ th c t s  tham gia xét s  c a H i th m còn mang tính hình th c, làm h n ch ế

ề ặ ử ủ ệ ệ ả ấ hi u qu  công tác xét x  c a Tòa án. Cho nên, môt v n đ  đ t ra hi n nay là

ể ả ụ ủ ệ ả ẩ ả ộ ộ ộ ẩ   ph i nâng cao trình đ  nghi p v  c a h i th m đ  đ m b o cho H i th m

ự ủ ẻ ề ẩ ớ ử ằ b ng chính năng l c c a mình có th  ngang quy n v i th m phán khi xét x .

ử ộ ắ ẩ ẩ ộ ậ   2.3. Nguyên t c khi xét x  Th m phán, H i th m nhân dân đ c l p,

ậ ỉ ch  tuân theo pháp lu t.

ề ắ ượ ế ả ị Nguyên t c này đ u đ c quy đ nh trong các b n Hi n pháp c a n ủ ướ   c

ế ế ế ế ế   ta: Hi n pháp 1946, Hi n pháp 1959, Hi n pháp 1980, Hi n pháp 1992, Hi n

ắ ệ ố ậ   pháp 2013. Trong S c l nh s  13/SL ngày 24 tháng 01 năm 1946 và các Lu t

ứ ề ổ ậ   T  ch c Tòa án nhân dân năm 1960, 1981, 1992, 2014 cũng đ u ghi nh n

ồ ừ ắ ắ ắ ế ắ ộ nguyên t c này. Nguyên t c này b t ngu n t nguyên t c pháp ch  xã h i ch ủ

ử ả ả nghĩa, nó b o đ m cho Tòa án nhân dân xét x  khách quan, đúng pháp lu t đ ậ ể

ệ ậ ự ủ ậ ộ ượ ả b o v  tr t t pháp lu t xã h i ch  nghĩa. ắ Nguyên t c này đ c th  hi n ể ệ ở

8

ch :ỗ

ứ ử ẩ ẩ ộ ị ở   ấ : Khi xét x  th m phán và h i th m không b  ràng bu c b i ộ Th  nh t

ố ở ủ ủ ế ể ệ ậ ẩ   ị ế k t lu n c a Vi n ki m sát; không b  chi ph i b i ý ki n c a nhau. Th m

ố ớ ề ừ ủ ệ ế ẩ ả ộ ị ấ   phán, H i th m ph i ch u trách nhi m đ i v i ý ki n c a mình v  t ng v n

ề ủ ụ đ  c a v  án.

ộ ồ ử ử ộ ậ   : Khi xét x , các thành viên trong H i đ ng xét x  cũng đ c l p Th  haiứ

ứ ệ ạ ọ ị ậ ầ   ứ ự ớ v i nhau trong vi c xác đ nh ch ng c , l a ch n các quy ph m pháp lu t c n

ượ ể ị ụ ộ ượ ố ớ ế ị ự đ c áp d ng đ  đ nh t i và l ụ ng hình đ i v i các v  án hình s , quy t đ nh

ụ ủ ươ ề ự ụ quy n và nghĩa v  c a đ ng s  trong các v  án khác.

ề ầ ố ớ ộ ả ử ả ủ ể Th  baứ : Đ i v i m t b n án có th  ph i xét x  nhi u l n theo các th

ố ớ ẩ ẩ ả ẩ ặ ố ụ ơ ẩ t c s  th m, phúc th m, giám đ c th m ho c tái th m. Đ i v i các b n án xét

ỉ ạ ủ ế ả ấ ử ơ ẩ x  s  th m thì không ph i xin ý ki n ch  đ o c a Tòa án c p trên. Ng ượ ạ   i c l

ử ẩ ặ ẩ ẩ ệ ộ ố khi xét x  phúc th m, giám đ c th m ho c tái th m không l ứ    thu c vào ch ng

ử ơ ẩ ế ị ả ự ậ ị ứ ế c , k t lu n và quy t đ nh tòa án đã xét x  s  th m mà ph i t mình xác đ nh

ậ ầ ượ ứ ứ ế ị ụ ể ạ ch ng c , quy ph m pháp lu t c n đ ụ ể c áp d ng đ  có quy t đ nh c  th .

ự ộ ậ ả ắ ử ủ ề ẩ ẩ ộ ớ   S  đ c l p c a Th m phán và H i th m khi xét x  ph i g n li n v i

ử ủ ệ ế ậ ẩ ộ   vi c tuân th  pháp lu t. đi u đó có nghĩa là khi xét x  Th m phán và H i

ậ ể ư ủ ứ ế ả ẩ ị ế   th m phán ph i căn c  vào các quy đ nh c a pháp lu t đ  đ a ra ý ki n, quy t

ề ủ ụ ề ừ ứ ủ ấ ượ ệ ị đ nh c a mình v  t ng v n đ  c a v  án, ch  không đ ằ   c tùy ti n hay b ng

ả c m tính.

ế ị ử ậ ể ắ ố 2.4. Nguyên t c Tòa án xét x  t p th  và quy t đ nh theo đa s .

ắ ượ ế ắ ị Nguyên t c này đ ồ   c quy đ nh trong Hi n pháp năm 2013 và b t ngu n

ừ ắ ậ ủ ổ ứ ủ ộ ạ ộ t nguyên t c t p trung dân ch  trong t ch c và ho t đ ng c a b  máy Nhà

n c.ướ

ạ ộ ự ử ệ ả ằ ặ Xét x  là ho t đ ng đ c thù do tòa án nhân dân th c hi n nh m b o v ệ

9

ủ ế ợ ướ ợ ộ pháp ch  xã h i ch  nghĩa, l ủ i ích c a nhà n ề c, quy n và l ợ i ích h p pháp

ổ ứ ế ổ ứ ộ ế ị ằ ả ủ c a các t ch c kinh t ch c xã h i và công dân. , t B ng b n án, quy t đ nh

ơ ổ ứ ặ ề ủ c a tòa án mà các c  quan, t ch c ho c cá nhân đ ượ ưở c h ặ   ng các quy n ho c

ử ủ ấ ị ự ụ ệ ệ ả ậ ả   ph i th c hi n các nghĩa v  nh t đ nh. Vì v y, vi c xét x  c a tòa án ph i

ế ị ậ ả ố khách quan, đúng pháp lu t. Mu n có b n án, quy t đ nh khách quan, đúng

ệ ậ ử ấ ả ể ả ậ ỏ pháp lu t đòi h i ph i phát huy trí tu  t p th . Do đó khi xét x  t t c  các v ụ

ở ấ ả ự ố ụ ộ ồ ề ả ậ án, t c  các trình t t ử  t ng đ u ph i thành l p h i đ ng xét x . t

ậ ề ố ụ ụ ể ầ ị ả       Các văn b n pháp lu t v  t ủ    t ng đã quy đ nh c  th  thành ph n c a

ử ở ừ ồ ộ h i     đ ng xét x ử ấ  t ng c p xét x :

ử ơ ẩ ộ ồ ậ ị ẩ ồ ộ ­ Theo lu t đ nh thì h i đ ng xét x  s  th m g m m t th m phán và hai

ẩ ườ ặ ơ ệ ộ ồ ử ẩ ộ h i th m nhân dân, tr ng h p đ c bi t h i đ ng xét x  có hai th m phán và

ẩ ộ ố ử ầ ba h i th m. Tòa chuyên trách Tòa án t ộ ồ   i cao xét x  thì thành ph n h i đ ng

ử ẩ ẩ ộ xét x  là ba th m phán và hai h i th m.

ộ ồ ử ẩ ồ ườ ặ ợ ẩ ­ H i đ ng xét x  phúc th m g m ba th m phán, tr ng h p đ c bi ệ   t

ẩ ộ có thêm hai h i th m nhân dân.

ộ ồ ử ẩ ặ ẩ ố ­ H i đ ng xét x  giám đ c th m ho c tái th m Tòa chuyên trách Tòa

ố ự ặ ươ ẩ ồ án nhân dân t i cao ho c Tòa án quân s  Trung ng g m có ba th m phán.

ộ ồ ế ẩ ặ ẩ ẩ ặ ố ỷ N u U  ban th m phán ho c h i đ ng th m phán giám đ c th m ho c tái

ế ẩ ả ầ ố ổ ố ử th m thì s  thành viên tham gia xét x  ph i chi m hai ph n ba t ng s  các

ặ ộ ồ ủ ẩ ẩ ỷ thành viên c a U  ban th m phán ho c h i đ ng th m phán.

ượ ệ ậ ể ệ ả ắ       Nguyên t c này phát huy đ ả c trí tu  t p th  và đ m b o cho vi c xét

ệ ậ ọ ố ộ ử ủ x  c a Tòa án th n tr ng, khách quan, toàn di n, ch ng đ c đoán. ộ ồ   H i đ ng

ế ủ ệ ậ ử ể ệ ọ ị xét x  làm vi c t p th  và ch u trách nhi m phán quy t c a mình. M i thành

ộ ồ ử ề ả ữ ế ề viên h i đ ng xét x  ngang quy n nhau khi gi ấ i quy t nh ng v n đ  phát sinh

ạ ế ị ố ừ ể ế ả ằ t ấ   i phiên tòa. Khi quy t đ nh b n án b ng cách bi u quy t theo đa s  t ng v n

10

ử ơ ẩ ộ ồ ể ế ẩ ề ộ đ  m t. Trong h i đ ng xét x  s  th m, th m phán bi u quy t sau cùng.

ườ ế ủ ể ố ế ề ả ằ Ng i có ý ki n thi u s  có quy n trình bày ý ki n c a mình b ng văn b n và

ượ ư ồ ơ ụ đ c l u trong h  s  v  án.

ử ắ ợ 2.5. Nguyên t c tòa án xét x  công khai, tr ừ ườ  tr ậ   ng h p do Lu t

ị đ nh.

ượ ị ừ ế ế ế ắ Nguyên t c này đ c quy đ nh t Hi n pháp năm 1946 đ n Hi n pháp

ậ ổ ứ năm 2013 và các Lu t T  ch c Tòa án nhân dân năm 1960, 1981, 1992, 2002,

2014.

ữ ử ắ ắ ộ ủ ủ   Nguyên t c xét x  công khai là m t trong nh ng nguyên t c dân ch  c a

ạ ộ ủ ử ệ ầ ắ ộ ho t đ ng xét x  xã h i ch  nghĩa.Nguyên t c này góp ph n vào vi c giáo

ắ ủ ộ ố ứ ậ ọ ụ d c và nâng cao ý th c tôn tr ng pháp lu t và các quy t c c a cu c s ng xã

ả ấ ộ ố ộ h i, thu hút đông đ o nhân dân tham gia vào cu c đ u tranh phòng, ch ng t ộ   i

ặ ạ ắ ph m và các vi ph m. ạ M t khác nguyên t c này thu hút nhân dân tham d ự

ạ ộ ủ ệ ề ạ ộ phiên tòa, t o đi u ki n cho nhân dân lao đ ng giám sát ho t đ ng c a Tòa án

ư ủ ứ ứ ơ ơ cũng nh  c a các c  quan c  quan ch c năng khác, nâng cao ý th c trách

ữ ủ ệ ườ ế ố ụ ắ nhi m c a nh ng ng i ti n hành t ộ    t ng và do đó nguyên t c này là m t

ạ ộ ử ượ ữ ắ ả ả ự ệ trong nh ng nguyên t c đ m b o cho ho t đ ng xét x  đ c th c hi n theo

pháp lu t.ậ

ạ ộ ử ượ ử ể ệ Tính công khai trong ho t đ ng xét x  đ c hi u là vi c xét x  các v ụ

ự ự ế ượ ế ạ ọ án hình s , dân s , kinh t … đ c ti n hành công khai t i phiên tòa, m i công

ừ ế ủ ổ ở ự ễ ề ề dân t 16 tu i tr  lên đ u có quy n tham d  và theo dõi di n bi n c a phiên

ế ế ử ạ ụ ở ể ạ ặ tòa. Tòa án có th  niêm y t k  ho ch xét x  t i tr  s  Tòa án ho c thông báo

ệ ươ ệ ể ạ ế ử vi c xét x  trên các ph ng ti n thông tin đ i chúng đ  nhân dân bi t, tham

ặ ổ ứ ử ư ộ ư ộ ể ự d  ho c Tòa án t ch c các phiên tòa l u đ ng đ  xét x  l u đ ng ở ướ ị   i đ a d

11

ươ ph ng.

ả ế ủ ề ả ọ Tuy nhiên không ph i m i phiên tòa c a Tòa án đ u ph i ti n hành công

ữ ế ị ườ ạ ệ ợ khai, mà Hi n pháp còn quy đ nh là trong nh ng tr ng h p ngo i l ậ    do Lu t

ậ ổ ử ể ứ ị đ nh, Tòa án có th  xét x  kín. Theo Lu t t ch c Tòa án nhân năm 2014 thì

ể ữ ử ể ướ ể ữ Tòa án có th  xét x  kín khi: Đ  gi ậ  gìn bí m t Nhà n c; Đ  gi ầ    gìn thu n

ể ữ ụ ộ ươ ự ủ phong, mĩ t c c a dân t c; Đ  gi ậ ủ  bí m t c a các đ ầ   ng s  theo yêu c u

ủ ọ chính đáng c a h .

ọ ề ắ ẳ ướ ậ 2.6. Nguyên t c m i công dân đ u bình đ ng tr c pháp lu t.

ề ắ ẳ ọ ướ ậ ộ Nguyên t c m i công dân đ u bình đ ng tr c pháp lu t là m t nguyên

ủ ủ ủ ề ộ ượ ị ắ ơ ả t c c  b n c a n n dân ch  xã h i ch  nghĩa, đ c quy đ nh trong Lu t T ậ ổ

ứ ử ắ ọ “Tòa án xét x  theo nguyên t c m i công dân ch c Tòa án nhân dân năm 2014:

ẳ ướ ậ ệ ữ ộ ưỡ ế đ u bình đ ng tr c pháp lu t, không phân bi t nam, n , dân t c, tín ng ng,

ầ ộ ơ ộ ị ổ ứ ị ị tôn giáo, thành ph n xã h i, đ a v  xã h i; cá nhân, c  quan, t ị  ch c, đ a v  vũ

ơ ở ả ầ ấ ọ ộ trang nhân dân và các c  s  s n xu t, kinh doanh thu c m i thành ph n kinh

ế ề ẳ ướ ậ t đ u bình đ ng tr c pháp lu t”.

ể ệ ở ữ ắ ạ ộ N i dung nguyên t c này th  hi n nh ng khía c nh sau:

ạ ọ ộ ấ ứ ự ệ ấ ­ M i hành vi ph m t ề   i, tranh ch p pháp lí do b t c  ai th c hi n đ u

ượ ử ằ đ ị c Tòa án xét x  nghiêm minh, công b ng, không thiên v .

ụ ủ ữ ữ ề ậ ị ườ ­ Pháp lu t quy đ nh nh ng quy n và nghĩa v  c a nh ng ng i tham

ố ụ ấ ứ ố ụ ữ gia t t ng, cho nên b t c  ai tham gia t t ng cũng đ ượ ưở c h ề   ng nh ng quy n

ụ ố ụ ữ ự ệ ả và ph i th c hi n nh ng nghĩa v  t t ng đó.

ủ ế ắ ạ ộ ạ       Vi ph m nguyên t c này là vi ph m pháp ch  xã h i ch  nghĩa, làm cho

ị ủ ử ệ ậ vi c xét x  không công minh, không đúng pháp lu t. Báo cáo chính tr  c a Ban

ấ ươ ả ả ệ ầ ỉ ch p   hành   Trung ộ ng   Đ ng   c ng   s n   Vi ứ t   Nam   l n   th   VI   đã   ch   rõ:

ế ể ụ ề ậ ọ ạ   “Không cho phép ai d a vào quy n th  đ  làm trái pháp lu t. M i vi ph m

12

ả ượ ử ề ư ấ ứ ử ạ ượ ề đ u ph i đ c x  lý. B t c  ai ph m pháp đ u đ a ra xét x , không đ c gi ữ

ể ử ượ ế ị lai đ  x  lý n i b . ộ ộ Không đ c làm theo phong ki n: dân thì ch u hình pháp,

ử quan thì x  theo l ễ”.

ắ ả ả ữ ủ ị ề ề 2.7. Nguyên t c b o đ m quy n bào ch a c a b  cáo, quy n b o v ả ệ

ợ ủ ươ ợ ề quy n và l i ích h p pháp c a đ ự ng s .

ượ ệ ừ ự ế ế ế ắ Nguyên t c này đ c th c hi n t Hi n pháp năm 1946 đ n Hi n pháp

ậ ổ ứ năm 2013 và các Lu t T  ch c Tòa án nhân dân năm 1960, 1981, 1992, 2002,

2014.

ủ ữ ệ ề ằ ẳ ị ị ượ ả B ng vi c kh ng đ nh là quy n bào ch a c a b  cáo đ ả   c b o đ m,

ể ự ế ị ữ ặ ờ ườ ị Hi n pháp còn quy đ nh: “B  cáo có th  t bào ch a ho c nh  ng i khác bào

ữ ủ ữ ề ằ ị ị ượ ch a cho mình”. B ng quy đ nh là “quy n bào ch a c a b  cáo đ ả   c b o

ế ằ ạ ộ ế ộ ị ử ủ   ả đ m”. Hi n pháp quy đ nh m t cách gián ti p r ng trong ho t đ ng xét x  c a

ữ ủ ị ụ ả ề ề ệ ả ả mình Tòa án có nhi m v  b o đ m quy n bào ch a c a b  cáo, quy n b o v ệ

ề ợ ủ ợ ươ ủ ị quy n và l i ích h p pháp c a đ ng s . ự Theo quy đ nh c a Pháp lu t t ậ ố

ộ ố ườ ấ ị ế ặ ợ ị ườ ạ ụ t ng, trong m t s  tr ng h p nh t đ nh, n u b  can ho c ng ợ   ệ i đ i di n h p

ủ ọ ờ ườ ữ ể ề ệ ơ pháp c a h  không m i ng i bào ch a, thì c  quan đi u tra, Vi n ki m sát

ậ ư ử ả ặ ườ ữ ọ ầ ho c Tòa án ph i yêu c u Đoàn lu t s  c  ng i bào ch a cho h . Đó là

ườ ữ nh ng tr ợ ng h p sau:

ị ượ ề ể ấ ể ầ ­ B  cáo có nh c đi m v  th  ch t và tinh th n.

ạ ị ộ ạ ấ ọ ử ­ B  cáo ph m t i nghiêm tr ng mà hình ph t cao nh t là t hình.

ạ ị ộ ­ B  cáo là thành niên ph m t i.

ậ ư ượ ổ ứ ằ ị ậ ị Cũng b ng quy đ nh “T  ch c Lu t s  đ ể c thành l p đ  giúp b  cáo và

ươ ự ề ệ ả ợ ủ ế ợ các đ ng s  khác b o v  quy n và l i ích h p pháp c a mình”, Hi n pháp

ụ ủ ế ề ả ộ ơ ị ướ ệ quy đ nh m t cách gián ti p v  nhi m v  c a các c  quan Đ ng, Nhà n c có

ư ề ẩ ổ ứ ệ ộ ơ th m quy n cũng nh  các t ch c xã h i và các c  quan khác trong vi c hành

13

ậ ư ậ l p Đoàn lu t s .

ệ ề ế ắ 2.8. Nguyên t c công dân Vi t Nam có quy n dùng ti ng nói, ch  vi ữ ế   t

ướ ộ ủ c a dân t c mình tr c tòa án.

ượ ị ừ ế ế ế ắ Nguyên t c này đ c quy đ nh t Hi n pháp năm 1946 đ n Hi n pháp

ậ ổ ứ năm 2013 và các Lu t T  ch c Tòa án nhân dân năm 1960, 1981, 1992, 2002,

ậ ổ ứ ị “Tòa án b oả 2014. Trong Lu t t ch c Tòa án nhân dân năm 2013 quy đ nh:

ữ ườ ố ụ ề ế ả đ m cho nh ng ng i tham gia t t ng quy n dùng ti ng nói, ch  vi ữ ế ủ   t c a

ướ mình tr c tòa án”.

ộ ủ ể ệ ắ ả Nguyên t c này th  hi n rõ chính sách dân t c c a Đ ng và Nhà n ướ   c

ướ ế ươ ự ệ ẳ ta. Nhà n c ta th c hi n chính sách bình đ ng, đoàn k t t ợ ữ ng tr  gi a các

ữ ế ế ề ộ ộ ữ ắ ả dân t c, các dân t c có quy n dùng ti ng nói, ch  vi t, gi gìn b n s c dân

ụ ậ ữ ề ố ộ t c và phát huy nh ng phong t c t p quán, truy n th ng và văn hóa t ố ẹ   t đ p

ủ c a mình.

ữ ả ả ườ ố ụ ề ế B o đ m cho nh ng ng i tham gia t t ng quy n dùng ti ng nói, ch ữ

ế ủ ướ ể ả ệ ệ ề ả vi ộ t c a dân t c mình tr c Tòa án, là đi u ki n đ  b o đ m cho vi c xét x ử

ượ ủ ự ệ ự ậ ệ ả đ c chính xác, đúng s  th t khách quan c a s  vi c, hi u qu  xet x  đ ử ượ   c

ở ẽ ề ườ ố ụ ệ nâng cao. B i l ạ  đi u đó t o cho ng i tham gia t ề  t ng có đi u ki n trình

ủ ề ự ậ ộ ụ ễ ầ ộ ữ   bày m t cách d  dàng, chính xác, đ y đ  v  s  th t m t v  án. Trong nh ng

ườ ườ ố ụ ữ ằ ọ ộ tr ợ ng h p ng i tham gia t t ng trình bày b ng ngôn ng  dân t c h  thì

ả ỉ ị ườ ị Tòa án ph i ch  đ nh ng i phiên d ch.

ủ ơ ị ự ắ ề   2.9. Nguyên t c Tòa án nhân dân ch u s  giám sát c a c  quan quy n

ướ ự l c nhà n c.

ấ ố ộ ệ ạ ạ ỉ Đ u tranh phòng ch ng t i ph m và các vi ph m không ch  là nhi m v ụ

ụ ủ ứ ệ ơ ơ ủ c a các c  quan ch c năng mà còn là nhi m v  c a các c  quan khác, các t ổ

ố ợ ữ ứ ệ ớ ơ ch c và công dân.Cho nên vi c ph i h p gi a Tòa án nhân dân v i các c  quan

14

ướ ổ ứ ấ ầ ộ ố ợ ầ ớ nhà n c, các t ch c xã h i là r t c n thi ế Tòa án c n ph i h p v i các c t. ơ

ổ ụ ủ ứ ệ quan và t ạ   ụ  ch c trong vi c phát huy tác d ng giáo d c c a phiên tòa và t o

ậ ợ ề ế ị ủ ệ ả ệ đi u ki n thu n l i cho vi c thi hành b n án, quy t đ nh c a Tòa án. Tóa án

ư ữ ể ệ ớ ơ cùng v i Vi n ki m sát, Công an, Thanh tra, T  pháp, c  quan h u quan khác,

ủ ươ ự ữ ứ ứ ệ ộ ệ ổ t ch c xã h i nghiên c u và th c hi n nh ng ch  tr ằ   ng, bi n pháp nh m

ạ ộ ừ ố ư ệ ạ ạ ngăn ng a và ch ng các lo i t ậ   i ph m cũng nh  các vi c vi ph m pháp lu t

ứ ậ ầ khác, nâng cao ý th c pháp lu t và văn hóa pháp l ý trong qu n chúng nhân nhân

ờ ộ ặ ấ ồ ộ ọ ệ   dân lao đ ng đ ng th i đ ng viên h  tham gia đ u tranh, ngăn ch n các hi n

ượ ế ượ ự ụ ự ệ ệ ộ t ầ ng tiêu c c trong xã h i, góp ph n th c hi n nhi m v  chi n l c mà

ả ướ ệ ặ ạ Đ ng và Nhà n c đã đ t ra trong giai đo n hi n nay.

ế ộ ự ệ ắ ấ ử 2.10. Nguyên t c Tòa án th c hi n ch  đ  hai c p xét x .

ắ ộ ượ ụ ể ạ ị ậ ổ ứ N i dung nguyên t c này đ c quy đ nh c  th  t i Lu t T  ch c Tòa án

ế ộ ự ư ệ ấ nhân dân năm 2013 nh  sau: “Tòa án th c hi n ch  đ  hai c p xét x ”. ử B nả

ơ ẩ ế ị ể ị ủ ị ờ   án, quy t đ nh s  th m c a tòa án có th  b  kháng cáo, kháng ngh  trong th i

ố ớ ả ậ ậ ị ế   ệ ự ạ h n do pháp lu t quy đ nh thì có hi u l c pháp lu t, đ i v i b n án, quy t

ơ ẩ ả ượ ụ ị ị ử ị đ nh s  th m b  kháng cáo, kháng ngh  thì v  án ph i đ ẩ   c xét x  phúc th m.

ệ ự ế ị ẩ ả ậ B n án, quy t đ nh phúc th m có hi u l c pháp lu t.

ự ứ ệ ệ ậ ả ả ổ Lu t T  ch c Tòa án nhân dân đã b o đ m vi c th c hi n quy n t ề ố

ủ ị ươ ự ượ ử ấ ấ ụ t ng c a b  cáo và các đ ng s  đ ử ơ ẩ   c xét x  qua hai c p: c p xét x  s  th m

ẩ ấ ử và c p xét x  phúc th m.

ử ơ ẩ ế ấ ự ả ­ C p xét x  s  th m ti n hành trình t ủ ụ , th  t c gi ầ   ế ụ i quy t v  án l n

ả ế ấ ả ư ử ứ ụ ề ế ấ ấ   th  nh t. T t c  các v  án n u đ a ra xét x  thì đ u ph i ti n hành qua c p

ự ỳ ử ế ấ ọ   ể ơ ẩ s  th m. Đây là c p xét x  không th  thi u và có ý nghĩa c c k  quan tr ng

ả ế ụ ễ ề ế ậ ấ trong quá trình gi ấ   ự i quy t v  án. Lý lu n và th c ti n đ u cho th y, n u c p

ử ẽ ả ặ ị ơ ẩ s  th m xét x  chính xác, nghiêm túc thì b n án s  ít b  kháng cáo ho c kháng

15

ủ ụ ẩ ị ừ ụ ẽ ặ ị ngh  theo th  t c phúc th m, t đó v  án s  không b  kéo dài. Ho c gi ả ử    s ,

ị ể ử ạ ặ ả ị ủ ụ ế n u b n án b  kháng cáo ho c kháng ngh  đ  xét x  l ẩ   i theo th  t c phúc th m

ề ủ ủ ề ấ ờ ướ ứ thì cũng không m t nhi u công s c, th i gian và ti n c a c a Nhà n c cũng

ư ủ ữ ườ ố ụ nh  c a nh ng ng i tham gia t t ng.

ử ế ấ ự ả ẩ ­ C p xét x  phúc th m ti n hành trình t ủ ụ , th  t c gi ầ   ế ụ i quy t v  án l n

ả ấ ả ả ế ụ ứ ề th  hai. Không ph i t ử ơ ẩ t c  các v  án đã xét x  s  th m đ u ph i ti n hành

ử ơ ẩ ỉ ữ ế ị ụ ẩ ấ ả qua c p phúc th m, ch  nh ng v  án đã xét x  s  th m mà b n án, quy t đ nh

ệ ự ậ ị ị ể ử ạ ư ch a có hi u l c pháp lu t b  kháng cáo, kháng ngh  đ  xét x  l ủ ụ   i theo th  t c

ả ế ẩ ậ ấ ẩ ớ ị phúc th m thì m i ph i ti n hành qua c p phúc th m. Pháp lu t quy đ nh có

ẩ ấ ừ ệ ề ệ ọ ợ ấ c p phúc th m là xu t phát t ả  vi c tôn tr ng và b o v  các quy n, l ợ   i ích h p

ủ ữ ườ ố ụ ặ ấ ừ ệ pháp c a nh ng ng i tham gia t t ng. M t khác, xu t phát t vi c các phán

ế ủ ướ ệ ự ả ượ ậ ộ quy t c a Tòa án tr c khi có hi u l c pháp lu t ph i đ c xem xét m t cách

ậ ọ th n tr ng.

ủ ụ ơ ẩ ể ệ ự ệ ớ ề ạ ồ ờ Đi u này th  hi n s  đo n tuy t v i th  t c s  th m đ ng th i chung

ượ ề ợ ụ ụ ệ ấ ả ằ ố ẩ th m đ c áp d ng su t m y ch c năm qua; nh m b o v  quy n l i cho

ữ ườ ố ụ ữ ế ế ẫ nh ng ng i tham gia t ầ  t ng, tránh nh ng sai l m đáng ti c d n đ n s ố

ượ ị ả ử ị ủ ự ờ ồ l ệ   ủ ng án b  c i s a, b  h y hang năm c a các tòa án. Đ ng th i, khi th c hi n

ử ẽ ư ế ộ ủ ụ ề ấ ẩ ẩ ố ả   ch  đ  hai c p xét x  s  đ a th  t c giám đ c th m, tái th m v  đúng b n

ạ ấ ạ ả ệ ự ế ị ủ ch t là giai đo n xét l ậ   i b n án, quy t đ nh c a tòa án đã có hi u l c pháp lu t

ử ứ ứ ấ ả ch  không ph i là c p xét x  th  ba.

Ậ

Ế

K T LU N

16

ử ủ ạ ị ề ể ướ Có th  nói, trong nhi u giai đo n l ch s  c a Nhà n c ta, Tòa án nhân

ớ ề ổ ứ ộ ả ư ữ ả ổ dân đã tr i qua nh ng cu c c i cách và đ i m i v  t ch c cũng nh  ph ươ   ng

ạ ộ ề ủ ề ư ụ ứ ứ ể ệ ặ th c ho t đ ng đ  đáp  ng nhi m v  ngày càng n ng n  c a n n t pháp,

ự ấ ướ ủ ề ạ nh t là trong giai đo n xây d ng Nhà n ế   ộ c pháp quy n xã h i ch  nghĩa. K t

ể ệ ủ ể ạ ả ậ ớ qu  phát tri n và l n m nh c a Tòa án nhân dân ngày nay th  hi n đ m nét s ự

ườ ố ố ớ ổ ứ ạ ủ ủ ả ậ ụ v n d ng đ ng l i lãnh đ o c a Đ ng đ i v i t ạ ộ  ch c và ho t đ ng c a Tòa

17

án nhân dân.