ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
Nh n xét c a giáo viên ủ
ậ
………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
1
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
M c L c ụ ụ
Trang
L i c m n…………………………………………………………………….4 ờ ả ơ
Danh m c tài li u tham kh o………………………………………………….5. ụ ệ ả
Ph n A: L i m đ u…………………………………………………………....6 ở ầ ầ ờ
Ph n B: N i dung……………………………………………………................8 ầ ộ
1: Lý lu n chung v nhà n c ………………………………………………....9 ề ậ ướ
1: Quan đi m v nhà n ể
c tr c Mác………………………………………..10 ề ướ ướ
c…………………………………...13 2: Quan đi m ch nghĩa Mác v nhà n ủ ề ể ướ
3.1: B n ch t c a nhà
3: Ngu n g c c a nhà n c………………………………………………......15 ố ủ ồ ướ
ấ ủ ả
3.2: Khái ni m-Đ c tr ng c a nhà
n c…………………………………………………..17 ướ
ư ủ ệ ặ
3.3: Ch c năng c a nhà n
n c……………………………………..18 ướ
3.4: Các ki u nhà n
c………………………………………………...19 ứ ủ ướ
c-hình th c nhà ể ướ ứ
n c………………………………….21 ướ
4: Giá tr c a nhà n c pháp quy n c n k th a và phát huy………………… ị ủ ướ ề ầ ế ừ
23
2: Nh ng đ c đi m chung c b n c a nhà n c pháp quy n xã h i ch nghĩa ơ ả ủ ữ ể ặ ướ ủ ề ộ
Vi t Nam……………………………………………………………….............24 ệ
3: Quan đi m c b n và n i dung xây d ng nhà n ơ ả ự ể ộ ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t
2
Nam c a dân, do dân, vì dân…………………………………………………….26 ủ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
3.1. Quan đi m ch đ o quá trình xây d ng Nhà n
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ỉ ạ ự ể ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t
Nam c a dân, do dân, vì dân…………………………………………………….27 ủ
3.2. N i dung xây d ng Nhà n c pháp quy n Vi t Nam ự ộ ướ ề ệ
XHCN……….......29
4: Khái quát v th c tr ng xây d ng nhà n t Nam ề ự ự ạ ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ
4.1: Xây d ng nhà n t Nam- b ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ướ ổ c đ i m i quan ớ
tr ng trong nh n th c và hành đ ng c a Đ ng và nhà n c ta………………… ủ ứ ậ ả ọ ộ ướ
31
4.2: Quá trình xây d ng Nhà n ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t Nam g n li n ắ ề
c pháp quy n XHCN c a dân, do v i quá trình phát tri n lý lu n v nhà n ể ớ ề ậ ướ ủ ề
4.3: M t s k t qu đ t đ
dân và vì dân d ướ ự i s lãnh đ o c a Đ ng c ng s n………………………….34 ả ạ ủ ả ộ
c trong xây d ng Nhà n c pháp quy n ộ ố ế ả ạ ượ ự ướ ề ở
Vi t Nam trong th c ti n……………………………………………………….36 ệ ự ễ
i c n kh c ph c trong quá trình xây d ng Nhà n c pháp 4.4: Nh ng t n t ữ ồ ạ ầ ụ ự ắ ướ
quy n XHCN Vi ề ệ t
Nam………………………………………………………...38.
Ph n Cầ : K tế
lu n………………………………………………………………..40 ậ
ế Nh ng đ xu t và ki n ữ ề ấ
3
ngh ……………………………………………………..41 ị
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
L i c m n ờ ả ơ
Trong quá trình h c t p t ọ ậ ạ i gi ng đ ả ườ ng, th vi n tr ư ệ ườ ọ ng Đ i H c ạ
Công Nghi p TP.HCM c s Thanh Hóa.Ban giám hi u nhà tr ng, khoa kinh ơ ở ệ ệ ườ
t ng có đ ế đã t o đi u ki n liên h cho em, sinh viên c a tr ệ ủ ề ệ ạ ườ ượ c m t môi ộ
tr ng tìm hi u nh ng ki n th c sâu r ng. ườ ứ ữ ể ế ộ
Em xin trân thành c m n Ban giám hi u, c m n khoa kinh t ả ơ ả ơ ệ ế ạ đã t o
đi u ki n cho em có m t môi tr ng t ệ ề ộ ườ ố ể t đ tìm hi u kĩ càng l ể ạ ế i nh ng ki n ữ
th c đã h c. C th là v i môn Pháp lu t đ i c ng ụ ể ứ ớ ọ ậ ạ ươ do cô Tr n Th ầ ị
Th ngươ h ướ ng d n. ẫ
Em xin c m n t i cô Tr n Th Th ả ơ ớ ầ ị ươ đã h ng ướ ể ng d n em hoàn thành bài ti u ẫ
lu n này. C m n cô đã gi ng d y em trong su t quá trình h c t p. ạ ả ơ ọ ậ ả ậ ố
ậ Tuy đã có r t nhi u c g ng và n l c trong quá trình làm bài ti u lu n, ề ố ắ ổ ự ể ấ
4
xong không th tránh kh i nh ng thi u sót trong quá trình tìm hi u,trình bày và ữ ể ế ể ỏ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
đánh giá.Em r t mong đ t c các ấ ượ ự c s đóng góp ý ki n c a th y, cô cùng t ế ủ ầ ấ ả
b n đ c. ạ ọ
. Xin trân thành c m n! ả ơ
Danh m c tài li u tham kh o ả
ụ
ệ
1, H Chí Minh. Toàn t p, t.5. Nxb Chính tr Qu c gia, Hà N i, 1996, tr.698 ậ ồ ộ ố ị
2, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th VI,VII,VIII.VIII,IX. ạ ộ ạ ố ầ ứ ể ệ
3,Giáo trình lí lu n nhà n c và pháp lu t. ậ ướ ậ
4, Ch ươ ng trình c i cách hàng chính c a chính ph . ủ ủ ả
5, T p chí c ng s n, s 1-2002 ả ạ ộ ố
c pháp quy n 6, Nguy n Duy Quý,M t s v n đ v xây d ng nhà n ộ ố ấ ề ề ự ễ ướ ề ở ướ c n
ta. T p chí nghiên c u nhà n c và pháp lu t, soos2,1992, trang 13. ứ ạ ướ ậ
7, Chính tr h c, H c vi n chính tr qu c gia H Chí Minh, Hà N i-1994, tr 197. ố ị ọ ệ ọ ồ ộ ị
ng Đ ng l n th 8-Khóa VII, HN-1995,tr 24. 8, Ngh quy t h i ngh trung ế ộ ị ị ươ ứ ả ầ
5
9, H Chí Minh toàn t p, t5, NXB chính tr qu c gia,HN-1995, Tr 460. ậ ồ ố ị
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
t Nam 1992, Nxb pháp lí, 10, Hi n pháp n ế ướ ộ c c ng hòa xã h i ch nghĩa Vi ộ ủ ệ
NXB s th t 1992, tr 13. ự ậ
11, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th IX,Nxb chính tr qu c gia,n ạ ộ ạ ố ầ ứ ể ệ ố ị
2001, tr 131.
: L i m đ u
Ph n Aầ
ở ầ
ờ
Nhà n c pháp quy n – m t v n đ đ c s quan tâm đ c bi t c a nhi u nhà ướ ộ ấ ề ượ ự ề ặ ệ ủ ề
khoa h c nghiên c u. ứ ọ
Theo em bi t r ng ch a ch c là có m t v n đ nào l ế ằ ộ ấ ư ề ắ ạ ị ể ủ i b các đ i bi u c a ạ
chính tr h c và báo chí t s n, vô tình khoa h c, tri ọ ế ọ t h c, lu t h c, kinh t ậ ọ ế ị ọ ư ả
hay c ý, làm cho r c r i nh v n đ “ ắ ố ư ấ ề nhà n ố c”ướ .
S dĩ v n đ này r c r i và ph c t p đ n nh th là vì, h n t t c các v n đ ư ế ắ ố ứ ạ ơ ấ ả ế ề ấ ấ ở ề
khác, nó đ ng ch m đ n l ế ợ ụ ạ i ích c a các giai c p th ng tr (v m t này, nó ch ố ị ề ặ ủ ấ ỉ
kém các nguyên lý c a khoa h c kinh t thôi). ủ ọ ế
H c thuy t v nhà n c là dùng đ bào ch a cho nh ng đ c quy n xã h i, bào ế ề ọ ướ ữ ữ ể ề ặ ộ
6
ch a cho s bóc l t, bào ch a cho s t n t b n; vì v y, s ự ữ ộ ự ồ ạ ủ i c a ch nghĩa t ủ ữ ư ả ậ ẽ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
sai l m l n n u hy v ng r ng ng i ta s t ra vô t ế ằ ầ ớ ọ ườ ẽ ỏ ư ế trong v n đ này, n u ề ấ
cho r ng nh ng ng cho mình là có tính khoa h c thì có th đem l i cho ữ ằ i t ườ ự ể ọ ạ
i m t quan đi m khoa h c thu n tuý v v n đ này. m i ng ọ ườ ề ấ ể ề ầ ộ ọ
Và c n ph i nh n m nh r ng lý lu n y g n li n r t m t thi ề ấ ậ ấ ả ấ ạ ằ ầ ắ ậ t v i l ế ớ ợ ủ i ích c a
các giai c p bóc l t, - giai c p đ a ch và t b n, - nó ph c v r t đ c l c cho ấ ộ ủ ấ ị ư ả ụ ụ ấ ắ ự
l i ích c a b n h , nó ti m nhi m r t sâu vào các t p quán, quan đi m và khoa ợ ủ ọ ề ễ ể ấ ậ ọ
s n. h c c a các ngài đ i bi u c a giai c p t ạ ể ủ ọ ủ ấ ư ả
Qua th c ti n t n t i và phát tri n c a l ch s nhân lo i, qua nghiên c u các ự ễ ồ ạ ể ủ ị ử ứ ạ
quan đi m t ng v t ch c, xây d ng và v n hành c a b máy nhà n ể t ư ưở ề ổ ứ ủ ộ ự ậ ướ c
qua các th i kỳ l ch s , ờ ử em nghĩ r ng,ằ ị khái ni m nhà n ệ ướ ề ậ c pháp quy n đ c p ề
ng th c t c nói chung đ n ph ế ươ ứ ổ ứ ch c, xây d ng và v n hành b máy nhà n ậ ự ộ ướ
thông qua h th ng pháp lu t, nh hi n pháp, lu t và các văn b n pháp quy ư ế ệ ố ậ ậ ả
khác. Nói các
khác, nhà n c xem xét d ướ c pháp quy n là nhà n ề c đ ướ ượ ướ ậ i góc đ pháp lu t, ộ
trong đó tính t i cao c a pháp lu t đ ng và hành vi ố ậ ượ ủ c tôn tr ng, các t ọ t ư ưở
chính tr , tôn giáo… c a b t c t ch c ho c cá nhân nào cũng đ c gi ủ ấ ứ ổ ứ ặ ị ượ ớ ạ i h n
b i khuôn kh pháp lu t và ch u s đi u ch nh c a pháp lu t. ở ị ự ề ủ ậ ậ ổ ỉ
Nh m m c đích tìm hi u sâu s c và t ng quát h n v “V n đ nhà n c nói ụ ể ề ề ằ ắ ấ ổ ơ ướ
chung và nhà n t Nam” ta c n nhìn l i, v ướ ộ c c ng hòa xã h i ch nghĩa Vi ộ ủ ệ ầ ạ ề
c mà t m t l ch s ,ngu n g c,s phát tri n c a nhà n ố ự ể ủ ặ ị ử ồ ướ ừ ứ đó đi sâu nghiên c u
t ng giai đo n phát tri n c th ,trong t ng xã h i đ r i th y cái u vi ừ ể ụ ể ộ ể ồ ừ ư ạ ấ ệ ủ t c a
nhà n c pháp quy n c ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam so v i các nhà ướ ề ộ ủ ộ ệ ớ
n c khác cũng nh các v n đ c n kh c ph c đ nhà n c pháp quy n s ướ ụ ể ề ầ ư ấ ắ ướ ề ẽ
7
ngày càng ti n b h n. ế ộ ơ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
Ph n B: N i dung
ộ
ầ
1: Lý lu n chung v nhà n
c.
ề
ậ
ướ
V y, nhà n c pháp quy n là ki u nhà n ậ ướ ể ề ướ ẳ c gì? Chúng ta có th kh ng ể
c pháp quy n không ph i là m t ki u nhà n đ nh r ng, nhà n ị ằ ướ ề ể ả ộ ướ ộ c đ c
c nói trên và nó cũng không ph i là nhà n l p v i các ki u nhà n ậ ể ớ ướ ả ướ c
ki u m i không mang tính giai c p trong th i đ i công nghi p hi n nay ờ ạ ệ ệ ể ấ ớ
8
t nh m t s h c gi ư ộ ố ọ ả ư ả s n đã t ng tuyên b . ố ừ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
c pháp quy n không ph i là v n đ hoàn toàn m i l H n th ,Nhà n ế ơ ướ ớ ạ , ề ề ả ấ
mà là m t ph m trù có ngu n g c l ch s t ng t ố ị t ử ư ưở ạ ồ ộ ừ ờ xa x a. S ra đ i ư ự
và phát tri n c a t t ng: “Nhà n ủ ư ưở ể ướ ớ ự c pháp quy n” g n li n v i s ra ắ ề ề
t ng lo i tr đ i và phát tri n c a dân ch , c a t ờ ủ ủ ư ưở ủ ể ạ ừ ự ề s chuyên quy n,
đ c đoán, vô chính ph , vô pháp lu t. Nhà n ủ ộ ậ ướ ả c pháp quy n đòi h i ph i ề ỏ
có s th ng nh t gi a tính t ự ố ữ ấ ố i cao c a pháp lu t v i hình th c pháp lý ậ ớ ủ ứ
ch c, th c hi n quy n l c Nhà n c. c a t ủ ổ ứ ề ự ự ệ ướ
Nh v y, lý lu n v nhà n ư ậ ề ậ ướ c pháp quy n là h th ng các quan đi m, t ệ ố ề ể ư
t ng r t ph c t p, phong phú và có nhi u cách ti p c n khác nhau: ưở ứ ạ ế ề ấ ậ
c pháp quy n d i giác đ t Ti p c n nhà n ậ ế ướ ề ướ t ộ ư ưở ng, lý lu n, bàn v ậ ề
các quan đi m, quan ni m v nhà n c pháp quy n. Lý lu n v Nhà ề ệ ể ướ ề ề ậ
n c pháp quy n XHCN đang còn là v n đ ướ c pháp quy n và Nhà n ề ướ ề ấ ề
c n ti p t c nghiên c u trong ch ầ ế ụ ứ ươ ệ ấ ng trình khoa h c và công ngh c p ọ
Nhà n c KX - 04. ướ
c pháp quy n có nhi u cách ti p c n khác nhau, Khái ni m Nhà n ệ ướ ế ậ ề ề
nh ng chung quy l i Nhà n ư ạ ướ ữ c pháp quy n là khái ni m bao hàm nh ng ề ệ
ặ ơ ả n i dung r t phong phú, ch a đ ng nh ng đ c tr ng, nh ng m t c b n, ộ ứ ự ữ ư ữ ấ ặ
ghi nh n m t tr ng thái phát tri n, m t trình đ phát tri n c a Nhà n ể ủ ộ ạ ể ậ ộ ộ ướ c
và ti n b xã h i. T u chung các ý ki n th ự ế ế ộ ộ ườ ặ ng l y các d u hi u đ c ấ ệ ấ
tr ng đ xác đ nh n i hàm c a khái ni m nhà n ủ ư ệ ể ộ ị ướ ư c pháp quy n, nh : ề
tính t ố ả i cao c a Lu t, s phân công quy n l c, dân ch và b o đ m ậ ự ề ự ủ ủ ả
quy n con ng i, trách nhi m qua l i gi a nhà n c và công dân; tính ề ườ ệ ạ ữ ướ
pháp... Theo đó: Nhà n đ c l p c a n n t ộ ậ ủ ề ư ướ c pháp quy n hi u chung ề ể
nh t là Nhà n ch c và ho t đ ng trên c s pháp lu t, trong c đ c t ấ ướ ượ ổ ứ ạ ộ ơ ở ậ
đó m i ch th k c nhà n ủ ể ể ả ọ ướ ề c đ u ph i tuân th nghiêm ch nh pháp ủ ỉ
ả 9 NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
lu t - m t h th ng pháp lu t có tính ph bi n cao (đ cao tính t i cao ộ ệ ố ổ ế ề ậ ậ ố
c a Hi n pháp và lu t), phù h p v i ý chí, th hi n đ y đ nh ng giá tr ớ ủ ầ ủ ữ ể ệ ế ậ ợ ị
cao c nh t c a xã h i, c a con ng i. ộ ủ ấ ủ ả ườ
c tr
c Mác
1: Quan đi m v nhà n ể
ề
ướ
ướ
Theo quan ni m phi Mác xít v ngu n g c nhà n c ệ ề ồ ố ướ
i đã có nhi u nhà t T th i kỳ c đ i c a l ch s loài ng ổ ạ ủ ị ừ ờ ử ườ ề t ư ưở ng đ a ra ư
nh ng cách gi c. ữ ả i thích khác nhau v ngu n g c nhà n ề ồ ố ướ
1.1: Theo thuy t th n h c: Cho r ng nhà nhà n c do Th ế ầ ằ ọ ướ ượ ạ ng đ sáng t o ế
ra đ b o v tr t t chung, do v y, quy n l c nhà n ệ ậ ự ể ả ề ự ậ ướ ự ụ c là v nh c u, s ph c ử ỉ
t và t t y u. tùng quy n l c là c n thi ề ự ầ ế ấ ế
1.2: Theo thuy t gia tr c là k t qu c a s phát ế ưở ng: Cho r ng nhà n ằ ướ ả ủ ự ế
tri n gia đình, là hình th c t ch c t ứ ổ ứ ấ ế ủ ậ t y u c a cu c s ng c ng đ ng, vì v y, ộ ố ể ộ ồ
nhà n c có trong m i xã h i. ướ ọ ộ
1.3: Theo thuy t kh ế ướ ế c: Cho r ng nhà n ằ ướ ộ c ra đ i là k t qu c a m t ế ả ủ ờ
kh c ký k t gi a nh ng con ng i s ng trong tr ng thái t nhiên và c đ ế ướ ượ ữ ữ ế ườ ố ạ ự
không có nhà n c, nhà n c ph i đ i bi u cho l i ích c a các thành viên trong ướ ướ ả ạ ể ợ ủ
xã h i và tr thành b máy ph c v xã h i. Theo thuy t này, ch quy n trong ụ ụ ủ ế ề ộ ở ộ ộ
nhà n ướ ề ả ạ c v b n ch t thu c v nhân dân. Đây là h c thuy t có tính cách m ng ộ ề ế ấ ọ
t ng, lý lu n cho cách m ng t s n l t đ và ti n b , đã tr thành c s t ở ơ ở ư ưở ế ộ ạ ậ ư ả ậ ỏ
ách th ng tr phong ki n. ị ế ố
1.4: Theo thuy t b o l c: Nhà n ế ạ ự ướ ử ụ ề ự c s d ng b o l c đ b o v quy n l c ạ ự ể ả ệ
cho m t nhóm ng i. ộ ườ
ủ
ủ
ể
ề
c ướ :
2: Quan đi m c a ch nghĩa Mác-Lênin v nhà n
10
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
Nhà n c hình thành không ph i do siêu nhiên cũng không ph i do gia đình mà ướ ả ả
là do s phát tri n c a xã h i, khi xã h i có s phân chia thành các giai c p. ể ủ ự ự ấ ộ ộ
Đ có c s khoa h c xác đ nh ngu n g c và s ra đ i c a Nhà n c, tr ờ ủ ơ ở ự ể ọ ố ồ ị ướ ướ c
h t c n nghiên c u xã h i c ng s n nguyên th y và nh ng đi u ki n phát sinh ế ầ ộ ộ ủ ữ ứ ề ệ ả
nhà n c t ướ ừ xã h i đó. ộ
2.1: Xã h i c ng s n nguyên th y và t ộ ộ ủ ả ổ ứ ch c th t c- b l c: ị ộ ộ ạ
Xã h i c ng s n nguyên th y là xã h i ch a có giai c p, ch a có nhà n c và ộ ộ ư ư ủ ả ấ ộ ướ
pháp lu t.S phân chia giai c p d n đ n s ra đ i c a nhà n ấ ế ự ậ ự ờ ủ ẫ ướ ậ c và pháp lu t
l i n y sinh chính trong quá trình phát tri n và tan rã c a xã h i đó. ạ ả ủ ể ộ
Con ng i ph i d a vào nhau,s ng chung, lao đ ng chung và cùng h ng th ườ ả ự ộ ố ưở ụ
nh ng thành qu lao đ ng chung. ả ữ ộ
Không ai có tài s n riêng, không có tình tr ng ng ả ạ ườ ả i này chi m đo t tài s n ế ạ
i kia. c a ng ủ ườ
Th t c t ch c theo huy t th ng và do nhũng đi u ki n v kinh t ị ộ ổ ứ ề ề ệ ế ố ế , xã h i và ộ
ch đ quân hôn, ng ế ộ ườ ị ộ i ph n có vai trò chính trong th t c, vì th , các th t c ụ ữ ị ộ ế
đã t ổ ứ ch c theo ch đ m u h . ệ ế ộ ẫ
Đây là hình thái kinh t - xã h i đ u tiên trong l ch s (hình thái kinh t - xã ế ộ ầ ử ị ế
h i c ng s n nguyên th y). ộ ộ ủ ả
Quy n l c cao nh t trong th t c là H i đ ng th t c. ề ự ộ ồ ị ộ ị ộ ấ
H i đ ng th t c bao g m: Các thành viên l n tu i trong th t c. ộ ồ ị ộ ị ộ ồ ổ ớ
H i đ ng th t c có quy n quy t đ nh các v n đ quan tr ng c a th t c nh t ộ ồ ế ị ị ộ ị ộ ư ổ ủ ề ề ấ ọ
ch c các nghi l tôn giáo,gi ch c lao đ ng s n xu t,ti n hành chi n tranh, t ấ ế ứ ế ả ộ ổ ứ ễ ả i
quy t các v n đ tranh ch p n i b ,… ộ ộ ề ế ấ ấ
Th t c là t ị ộ ch c t ổ ứ ế ộ ộ bào c s c a xã h i c ng s n nguyên th y, là m t c ng ả ơ ở ủ ộ ộ ủ
11
đ ng đ c l p. ồ ộ ậ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ệ ớ Nh ng do s phát tri n c a xã h i,các th t c đã m r ng quan h v i ể ủ ở ộ ị ộ ư ự ộ
nhau,d n đ n s xu t hi n các bào t c và b l c. ệ ế ự ấ ộ ạ ẫ ộ
Bào t c là m t liên minh bao g m nhi u th t c h p l i. H i đ ng bào t c ch ị ộ ợ ạ ề ộ ộ ồ ộ ồ ộ ỉ
vi c quan tr ng trong bào t c v n do h i ngh t ộ ẫ ị ấ ả ộ t c các thành viên c a bào t c ủ ệ ọ ộ
ng h p ch do h i đ ng bào t c quy t đ nh. quy t đ nh, nh ng trong nhi u tr ư ế ị ề ườ ộ ồ ế ị ợ ộ ỉ
ứ B l c bao g m nhi u bào t c.T ch c quy n l c trong b l c th hi n m c ổ ứ ề ự ể ệ ộ ạ ộ ạ ề ồ ộ
đ t pộ ậ
trung quy n l c cao h n bào t c. ề ự ơ ộ
ch c th t c – b l c và s ra đ i c a nhà n c: 2.2: S tan rã c a t ự ủ ổ ứ ờ ủ ộ ạ ị ộ ự ướ
c phát Trong xã h i c ng s n nguyên th y, l c l ả ộ ộ ự ượ ủ ng s n xu t d n d n đ ấ ầ ầ ượ ả
tri n: con ng ể ườ ơ i phát tri n h n v th l c và trí tu , nh n th c đúng đ n h n ề ể ự ứ ể ệ ậ ắ ơ
i, ch t o và c i thi n công c ,… v th gi ề ế ớ ế ạ ụ ệ ả
Xã h i c ng s n nguyên th y đã tr i qua ba l n phân công lao đ ng xã h i l n. ộ ộ ộ ớ ủ ả ả ầ ộ
Sau m i l n xã h i l c ti n m i đ y nhanh h n quá trình tan rã ỗ ầ ộ ạ i có nh ng b ữ ướ ớ ẩ ế ơ
c a ch đ c ng s n nguyên th y ủ ủ ế ộ ộ ả
ỏ ồ 2.2.1: Phân công lao đ ng xã h i l n th nh t: Chăn nuôi tách kh i tr ng ộ ầ ứ ấ ộ
tr tọ
và làm xu t hi n ch đ t h u. ế ộ ư ữ ệ ấ
Trong xã h i đã phân chia thành ng i giàu ,ng i nghèo. Ch đ t ộ ườ ườ ế ộ ư ữ ấ h u xu t
hi n làm thay đ i ch đ hôn nhân, ch đ hôn nhân m t v m t ch ng thay ộ ợ ộ ế ộ ế ộ ệ ổ ồ
th cho ch đ quân hôn, ng i ch trong gia đình và có ế ộ ế ườ i ch ng tr thành ng ở ồ ườ ủ
quy n quy t đ nh trong gia đình. ế ị ề
2.2.2: Phân công lao đ ng xã h i l n th hai: ộ ầ ứ ộ
12
-Th công nghi p tách kh i nông nghi p. ủ ệ ệ ỏ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
Vi c tìm ra kim lo i, đ c bi ệ ạ ặ ệ ắ t là s t và và ch t o các công c b ng s t, ụ ằ ế ạ ắ
ơ không nh ng t o ra kh năng có th tr ng trên nh ng di n tích r ng l n h n ể ồ ữ ữ ệ ả ạ ộ ớ
mà còn mang l i cho ng ạ ườ i th th công nghi p nh ng công c lao đ ng m i. ữ ợ ủ ụ ệ ộ ớ
Ngh d t, ngh ch t o đò kim lo i và nh ng ngh th công khác ngày càng ề ế ạ ề ủ ề ệ ữ ạ
làm ra nhi u lo i s n ph m và ngày càng hoàn thi n h n. ạ ả ệ ề ẩ ơ
Xã h i có nhi u ngành ngh phát tri n càng c n s c lao đ ng thì s l ng nô ầ ứ ố ượ ề ể ề ộ ộ
l làm vi c ngày càng tăng và tr thành m t l c l ng xã h i. ệ ộ ự ượ ệ ở ộ
ộ S phân công lao đ ng l n th hai này đã đ y nhanh quá trình phân hóa xã h i ự ứ ầ ẩ ộ
làm cho mâu thu n giai c p ngày càng tăng. ẫ ấ
2.2.3: Phân công lao đ ng xã h i l n th ba: ộ ầ ứ ộ
ng nhân và ngành th ng m i. - Xu t hi n t ng l p th ệ ấ ấ ớ ươ ươ ạ
N n s n xu t xã h i tách ra thành nhi u ngh khác nhau t ề ả ề ề ấ ộ ấ ế t y u xu t hi n nhu ấ ệ
c u trao đ i. ầ ổ
N n s n xu t lúc này đã tr thành n n s n xu t hàng hóa. S phân công này ề ả ề ả ự ấ ấ ở
làm n y sinh m t t ng l p không tham gia vào s n xu t n a mà ch làm công ấ ữ ộ ầ ả ả ớ ỉ
ng nhân. vi c trao đ i s n ph m, đó là t ng l p th ẩ ổ ả ệ ầ ớ ươ
S ra đ i và phát tri n c a th ể ủ ự ờ ươ ệ ủ ồ ng m i đã kéo theo s xu t hi n c a đ ng ự ấ ạ
ti n, quy n t ề ư ữ ề ộ h u v ru ng đ t và ch đ c m c . ố ế ộ ầ ề ấ
T t c nh ng y u t đó làm cho s tích t ấ ả ữ ế ố ự ụ và t p trung c a c i vào trong tay s ủ ả ậ ố
ít ng ườ i giàu có di n ra nhanh chóng h n đ ng th i thúc đ y s b n cùng hóa ồ ẩ ự ầ ễ ơ ờ
c a qu n chúng. ầ ủ
Nh v y, khi xã h i đã phân chia thành các giai c p đ i l p nhau, luôn luôn ố ậ ư ậ ấ ộ
mâu thu n và đ u tranh gay g t v i nhau đ b o v l i ích c a giai c p mình ắ ớ ể ả ệ ợ ấ ẫ ủ ấ
thì t ch c th t c không còn phù h p n a. Xã h i đó đòi h i ph i có m t t ổ ứ ợ ữ ộ ổ ị ộ ả ộ ỏ
ch c m i đ s c gi xã h i trong vòng tr t t , có l ớ ủ ứ ứ ữ ậ ự ộ ợ i cho nh ng ng ữ ườ ủ i có c a
13
và gi đ a v th ng tr . T ch c đó là “ nhà n ữ ị ị ổ ứ ị ố cướ ”.
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
3: Ngu n g c c a nhà n ồ ố ủ c ướ
3.1: B n ch t c a nhà n c ấ ủ ả ướ
- Nhà n c ch sinh ra và t n t i trong xã h i có giai c p do đó nhà n c luôn ướ ồ ạ ỉ ấ ộ ướ
mang b n ch t giai c p sâu s c. ắ ả ấ ấ
B n ch t này th hi n tr c h t ch nhà n ng ch ể ệ ấ ả ướ ế ở ỗ ướ c là m t b máy c ộ ộ ưỡ ế
đ c bi ặ ệ ằ t n m trong tay giai c p c m quy n, là công c đ duy trì s th ng tr ề ấ ầ ự ố ụ ể ị
giai c p và ấ
t l p và duy trì tr t t xã h i. b o v quy n l ả ề ợ ủ i c a giai c p c m quy n, thi ấ ầ ề ệ ế ậ ậ ự ộ
- Nhà n c mang b n ch t xã h i. ướ ả ấ ộ
Ngoài vi c th c hi n các ch c năng trên, nhà n c còn ph i gi i quy t t t c ứ ự ệ ệ ướ ả ả ế ấ ả
các v n đ khác n y sinh trong xã h i. ả ề ấ ộ
3.2: Khái ni m- đ c tr ng c a nhà n ặ ủ ư ệ c ướ
3.2.1: Khái ni mệ
Nhà n c là m t t ch c đ c bi t c a quy n l c chính tr , m t b máy chuyên ướ ộ ổ ứ ặ ệ ủ ề ự ộ ộ ị
ng ch và th c hi n các ch c năng qu n lý đ c bi làm nhi m v c ệ ụ ưỡ ứ ự ệ ế ặ ả ệ ằ t nh m
duy trì tr t t xã h i, th c hi n m c đích b o v đ a v c a giai c p th ng tr ậ ự ệ ị ị ủ ụ ự ệ ả ấ ộ ố ị
trong xã h i.ộ
3.2.2: Đ c tr ng: ặ ư
Các đ c tr ng c b n c a Nhà n c pháp quy n g m: ơ ả ủ ư ặ ướ ề ồ
- Nhà n ướ c pháp quy n là nhà n ề ướ ả c đ m b o tính t ả ố ậ i cao c a pháp lu t, ủ
trong đó pháp lu t là ý chí chung c a nhân dân. Tính t i cao c a pháp lu t th ủ ậ ố ủ ậ ể
hi n trên hai ph ng di n: ệ ươ ệ
ự ủ ờ Th nh t: Đ m b o s th ng tr c a pháp lu t trong các lĩnh v c c a đ i ả ự ố ứ ấ ị ủ ả ậ
14
c có h th ng pháp lu t hoàn thi n, trong đó đ cao vai s ng xã h i. Là nhà n ộ ố ướ ệ ố ệ ề ậ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
trò c a Hi n pháp và các đ o lu t. ủ ế ạ ậ
Th hai: Tính b t bu c c a pháp lu t đ i v i b n thân nhà n c, các t ậ ố ớ ả ộ ủ ứ ắ ướ ổ
ạ ch c xã h i và m i công dân. Pháp lu t là tiêu chu n, là căn c cho m i ho t ậ ứ ứ ẩ ộ ọ ọ
c trong thi t ch c a nhà n c pháp đ ng c a nhà n ủ ộ ướ c và xã h i. Nhà n ộ ướ ế ế ủ ướ
quy n là nhà n c là ng i ban hành ra ề ướ c tuân th pháp lu t, m c dù nhà n ậ ủ ặ ướ ườ
pháp lu t đó. ậ
- Nhà n c th c hi n và b o v đ c các quy n t ướ c pháp quy n là nhà n ề ướ ệ ượ ự ệ ả ề ự
do, dân ch c a công dân. Nhà n c pháp quy n ủ ủ ướ ề không ch công nh n và tuyên ậ ỉ
b các quy n t ố ề ự do c a công dân mà còn ph i b o đ m th c hi n và b o v ả ả ự ủ ệ ả ả ệ
các quy n đó khi chúng b xâm h i. T do c a m t ng i là đ c làm nh ng gì ủ ự ề ạ ộ ị ườ ượ ữ
mà pháp lu t không c m trong khuôn kh pháp lu t, không xâm ph m đ n t ế ự ấ ậ ạ ậ ổ
i khác, pháp lu t ch c m nh ng gì có h i cho xã h i. do c a ng ủ ườ ỉ ấ ữ ậ ạ ộ
- Nhà n ướ c pháp quy n là nhà n ề ướ ả c đ m b o trách nhi m l n nhau gi a nhà ệ ữ ẫ ả
n c và công dân; quy n c a công dân là trách nhi m c a nhà n c và ng ướ ề ủ ủ ệ ướ ượ c
l c ph i ch u trách ạ i quy n c a nhà n ề ủ ướ c là trách nhi m c a công dân. Nhà n ủ ệ ướ ả ị
nhi m tr ệ ướ ự c công dân v m i ho t đ ng c a mình còn công dân ph i th c ủ ạ ộ ề ọ ả
hi n nghĩa v c a mình đ i v i nhà n ố ớ ụ ủ ệ ướ c và ch u trách nhi m v nh ng hành ệ ề ữ ị
vi vi ph m pháp lu t c a mình. ậ ủ ạ
- Nhà n c ph i có hình th c t ch c quy n l c nhà ướ c pháp quy n là nhà n ề ướ ứ ổ ứ ề ự ả
n c thích h p và có c ch h u hi u giám sát s tuân th pháp lu t, x lý vi ướ ơ ế ữ ự ủ ử ệ ậ ợ
ph m pháp lu t, đ m b o cho pháp lu t đ ậ ượ ậ ả ả ạ ề c th c hi n, ch ng chuyên quy n, ự ệ ố
l m quy n. ạ ề
t c pháp Xét trong c chi u dài l ch s c a s phát tri n t ị ử ủ ự ể ư ưở ề ả ng v nhà n ề ướ
quy n cho th y nh ng đ c tr ng c a nhà n c pháp quy n th hi n nh ng t ủ ữ ư ề ấ ặ ướ ể ệ ữ ề ư
t ng, quan ni m ti n b trong quá trình tìm tòi hình th c t ưở ứ ổ ứ ạ ộ ch c, ho t đ ng ệ ế ộ
15
ầ c a quy n l c công c ng trong m t “xã h i công dân” thay th “xã h i th n ủ ề ự ế ộ ộ ộ ộ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
dân”.
3.3: Ch c năng c a nhà n ủ ứ c ướ
ng di n ho t đ ng ch y u c a nhà n - Ch c năng đ i n i: là nh ng ph ố ộ ứ ữ ươ ủ ế ủ ạ ộ ệ ướ c
trong n i b c a đ t n c nh : đ m b o tr t t xã h i, tr n áp nh ng ph n t ộ ộ ủ ấ ướ ư ả ậ ự ả ầ ử ữ ấ ộ
, văn hoá,… ch ng đ i ch đ , b o v và phát tri n ch đ kinh t ệ ế ộ ả ế ộ ể ố ố ế
- Ch c năng đ i ngo i: th hi n vai trò c a nhà n c trong quan h v i các ể ệ ủ ứ ạ ố ướ ệ ớ
nhà n c và dân t c khác nh : phòng th đ t n c, ch ng xâm l bên ướ ủ ấ ướ ư ộ ố c t ượ ừ
ngoài, thi t l p ế ậ
m i quan h v i các qu c gia khác,…, ệ ớ ố ố
3.4: Các ki u nhà n ể ướ c, hình th c nhà n ứ c ướ
1: Các ki u nhà n ể c ướ
c. 1.1: Khái ni m ki u nhà n ệ ể ướ
Ki u nhà n c là t ng th nh ng d u hi u c b n, đ c thù c a nhà n c, th ể ướ ệ ơ ả ể ữ ủ ặ ấ ổ ướ ể
hi n b n ch t giai c p và nh ng đi u ki n t n t ệ ồ ạ ữ ề ệ ấ ấ ả i, phát tri n c a nhà n ể ủ ướ c
trong m t hình thái kinh t kinh t - xã h i nh t đ nh. ộ ế ế ấ ị ộ
1.2: Các ki u nhà n c ể ướ
i b n hình thái kinh t Trong l ch s c a xã h i có giai c p đã t n t ộ ử ủ ồ ạ ố ấ ị ế ộ - xã h i:
chi m h u nô l , phong ki n, t b n ch nghĩa và xã h i ch nghĩa. T ữ ế ệ ế ư ả ủ ủ ộ ươ ng
ng v i b n hình thái kinh t - xã h i đó, có b n ki u nhà n c: ứ ớ ố ế ể ố ộ ướ
- Ki u nhà n ể ướ c ch nô; ủ
- Ki u nhà n c phong ki n; ể ướ ế
- Ki u nhà n s n; ể c t ướ ư ả
- Ki u nhà n c xã h i ch nghĩa. ể ướ ủ ộ
2. Hình th c nhà n ứ c ướ
16
c là cách th c t ch c và ph - Hình th c nhà n ứ ướ ứ ổ ứ ươ ề ng pháp th c hi n quy n ự ệ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
c c a giai c p th ng tr , bao g m ba y u t l c nhà n ự ướ ủ ế ố ấ ố ồ ị ể : hình th c chính th , ứ
hình th c c u trúc nhà n ứ ấ ướ c và ch đ chính tr . ị ế ộ
2.1:Hình th c chính th ứ ể
- Chính th quân ch : là hình th c trong đó quy n l c nhà n ề ự ứ ủ ể ướ ấ ậ c cao nh t t p
trung toàn b hay t p trung ch y u trong tay m t ng ủ ế ậ ộ ộ ườ ứ i đ ng đ u nhà n ầ ướ c
và ch đ c chuy n giao theo nguyên t c th a k , truy n ngôi. ỉ ượ ừ ế ề ể ắ
- Chính th c ng hòa: là hình th c trong đó quy n l c nhà n c cao nh t do ề ự ể ộ ứ ướ ấ
m t c quan đ ộ ơ ượ ầ c b u ra trong m t th i h n nh t đ nh n m gi ờ ạ ấ ị ắ ộ . ữ
2.2: Hình th c c u trúc c a nhà n c ứ ấ ủ ướ
Hình th c c u trúc c a nhà n c là cách th c phân chia các đ n v hành chính ứ ấ ủ ướ ứ ơ ị
lãnh th và m i quan h gi a chúng v i c quan nhà n Trung ng. ệ ữ ớ ơ ỗ ố c ướ ở ươ
Có hai hình th c c u trúc: ứ ấ
2.2.1: Nhà n ướ ơ c đ n nh t: là nhà n ấ ướ c th ng nh t, có ch quy n chung, có h ủ ề ấ ố ệ
th ng c quan quy n l c và qu n lý th ng nh t t trung ng đ n đ a ph ề ự ấ ừ ả ơ ố ố ươ ế ị ươ ng
và có các đ n v hành chính bao g m t nh (thành ph ), huy n (qu n), xã ệ ậ ơ ồ ố ị ỉ
(ph ng). ườ
Vd: Vi t Nam, Lào, Ba Lan,… ệ
2.2.2: Nhà n c liên bang: là nhà n c có t hai hay nhi u n ướ ướ ừ ề ướ ợ c thành viên h p
l c này có hai h th ng c quan quy n l c và qu n lý; m t h ạ i. Lo i nhà n ạ ướ ề ự ệ ố ộ ệ ả ơ
th ng chung cho toàn liên bang và m t h th ng trong m i n c thành viên; có ộ ệ ố ỗ ướ ố
ch quy n qu c gia chung c a nhà n ủ ủ ề ố ướ c liên bang và đ ng th i m i n ồ ỗ ướ c ờ
thành viên cũng có ch quy n riêng. ủ ề
Vd: M , Nga, An Đ ,… ộ ỹ
2.3: Ch đ chính tr : ị ế ộ
ố Ch đ chính tr là thái đ , quan đi m, chính sách c a giai c p c m quy n đ i ấ ầ ế ộ ủ ể ề ộ ị
17
c th hi n thông qua t ng th v i các giai c p, t ng l p khác trong xã h i, đ ớ ớ ấ ầ ộ ượ ể ệ ổ ể
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
các
ph ng pháp và th đo n mà các c quan nhà n ươ ủ ạ ơ ướ ử ụ ệ c s d ng đ th c hi n ể ự
quy n l c nhà n c. ề ự ướ
c pháp quy n c n k th a và phát huy. 4: Giá tr c b n c a Nhà n ị ơ ả ủ ướ ề ầ ế ừ
- Nhà n ướ ẳ c pháp quy n đ cao pháp lu t và các giá tr c a pháp lu t. Kh ng ị ủ ề ề ậ ậ
đ nh, đ cao pháp lu t là công c h u hi u đ t ị ụ ữ ể ổ ứ ch c qu n lý nhà n ả ệ ề ậ ướ ả c, qu n
lý xã h i. Pháp lu t trong nhà n c pháp quy n ph i là ý chí chung c a nhân ậ ộ ướ ủ ề ả
dân.
- Nhà n c pháp quy n đ m b o tính t ướ ề ả ả ố ả i cao c a Hi n pháp và các Lu t. Đ m ủ ế ậ
b o c s cho m t n n pháp ch v ng ch c, n đ nh. ả ơ ở ộ ề ắ ổ ế ữ ị
- Kh ng đ nh tính pháp quy n c a các th ch nhà n ề ủ ể ế ẳ ị ướ ộ ở c; tính b ràng bu c b i ị
pháp lu t v th m quy n, quy n h n và trách nhi m c a các c quan nhà ậ ề ẩ ủ ệ ề ề ạ ơ
n ướ c; Yêu c u ki m soát v quy n l c, đ m b o s giám sát đ i v i quá trình ả ả ự ề ự ố ớ ể ề ầ
c. Nhà n s d ng quy n l c nhà n ử ụ ề ự ướ ướ ủ c pháp quy n đ m b o tính pháp lý c a ề ả ả
quy n l c nhà n c, s ràng bu c b i pháp lu t v t ề ự ướ ậ ề ổ ứ ộ ở ủ ch c và ho t đ ng c a ạ ộ ự
ậ ố các c quan công quy n. Kh ng đ nh và duy trì s đi u ch nh c a pháp lu t đ i ự ề ủ ề ẳ ơ ị ỉ
ch c, ho t đ ng c a b máy nhà n c, đ i ngũ công ch c nhà n v i t ớ ổ ứ ủ ộ ạ ộ ướ ứ ộ ướ c.
Coi nhà n c là t ướ ổ ứ ả ch c công quy n ch u s ràng bu c c a pháp lu t và qu n ộ ủ ị ự ề ậ
lý xã h i th ng nh t b ng pháp lu t; ch ng l ấ ằ ậ ộ ố ố ạ ự i s chuyên quy n, đ c đoán và ề ộ
c. s tuỳ ti n c a b máy nhà n ự ệ ủ ộ ướ
- Nhà n ướ ủ c pháp quy n kh ng đ nh các giá tr c a công lý, đ cao vai trò c a ị ủ ề ề ẳ ị
Toà án và các c quan t pháp. Nhà n ơ ư ướ ộ ậ c pháp quy n đ m b o tính đ c l p ề ả ả
c a c quan t ủ ơ ư ệ ử pháp. Đ m b o m i vi ph m pháp lu t đ u b phát hi n x lý ậ ề ả ả ạ ọ ị
c pháp lu t. bình đ ng tr ẳ ướ ậ
18
- Th a nh n công dân là ch th c a “xã h i công dân”; công dân là đ i t ủ ể ủ ố ượ ng ừ ậ ộ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ph c v c a nhà n c, nhà n c có trách nhi m v i công dân, đ m b o t ụ ụ ủ ướ ướ ả ự do ệ ả ớ
i khác c a m i công dân trong khuôn kh không xâm h i đ n l ủ ạ ế ợ ỗ ổ i ích c a ng ủ ườ
và l c pháp quy n đ m b o quy n con ng i và các ợ i ích xã h i. Nhà n ộ ướ ề ề ả ả ườ
quy n l c là công ề ợ i ích h p pháp, chính đáng c a công dân. Kh ng đ nh nhà n ủ ẳ ợ ị ướ
c th c hi n quy n làm ch c a nhân dân. ụ ự ủ ủ ề ệ
2:Nh ng đ c tr ng c b n c a nhà n
c pháp
ơ ả ủ
ữ
ư
ặ
ướ
quy n XHCN Vi
t Nam.
ề
ệ
t nam và Hi n pháp n D a trên các Văn ki n c a Đ ng c ng s n Vi ệ ủ ự ả ả ộ ệ ế ướ c
c ng hoà xã h i ch nghĩa Vi ộ ộ ủ ệ ơ ả t nam, có th khái quát nh ng đ c tr ng c b n ư ữ ể ặ
thu c n i hàm khái ni m nhà n t nam nh sau: ộ ộ ệ ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ư
2.1: Nhà n t Nam là nhà n ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ướ ệ ố c ph i có h th ng ả
ng cao th hi n đ c ý chí, l i ích và pháp lu t đ ng b , hoàn ch nh, ch t l ộ ậ ồ ấ ượ ỉ ể ệ ượ ợ
nguy n v ng c a nhân dân d ủ ệ ọ ướ ự ự i s lãnh đ o c a Đ ng, phù h p v i hi n th c ạ ủ ệ ả ợ ớ
ả khách quan, thúc đ y ti n b xã h i, trong đó Hi n pháp và các đ o lu t ph i ế ế ẩ ậ ạ ộ ộ
gi v trí t c, các t ữ ị ố i cao. Các c quan nhà n ơ ướ ổ ứ ứ ch c xã h i, cán b , công ch c ộ ộ
nhà n ướ ấ c và m i thành viên trong xã h i ph i tôn tr ng và nghiêm ch nh ch p ả ọ ộ ọ ỉ
hành pháp lu t.ậ
2.2: Nhà n t Nam là nhà n c b o đ m t ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ướ ả ả ấ ả t c
quy n l c nhà n ề ự ướ ề ự ủ c thu c v nhân dân. Nhân dân th c hi n quy n l c c a ộ ề ự ệ
mình thông qua hình th c dân ch đ i di n (qua c quan nhà n ủ ạ ứ ệ ơ ướ ầ c do mình b u
ra) và hình th c dân ch tr c ti p. ủ ự ế ứ
2.3: Nhà n ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t Nam th c hi n đ ự ệ ượ ộ c qu n lý xã h i ả
ng đ b ng pháp lu t, tăng c ằ ậ ườ ượ c pháp ch trong xã h i, x lý nghiêm minh ộ ử ế
19
m i vi ph m pháp lu t, b o đ m th c hi n và b o v đ c các quy n t do và ệ ượ ự ệ ạ ả ậ ả ả ọ ề ự
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
l i ích chính đáng, h p pháp c a công dân, ch u trách nhi m tr c công dân v ợ ủ ệ ợ ị ướ ề
m i ho t đ ng c a mình. ạ ộ ủ ọ
2.4: Nhà n t Nam là nhà n ch c theo nguyên c t ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ướ ổ ứ
c là th ng nh t, có s phân công và ph i h p gi ã các t c quy n l c nhà n ề ự ắ ướ ố ợ ư ự ấ ố
c trong vi c th c hi n ba quy n: l p pháp, hành pháp, t pháp, c quan nhà n ơ ướ ự ệ ề ệ ậ ư
nh m h n ch s l ng quy n, l m quy n, xâm h i t i l ế ự ộ ạ ớ ợ ề ề ạ ằ ạ ủ i ích h p pháp c a ợ
công dân t phía Nhà n c. ừ ướ
2.5: Nhà n t Nam là Nhà n ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ướ ả c do Đ ng c ng s n ả ộ
Vi t nam lãnh đ o. Đây là đ c đi m đ c tr ng, c b n, r t quan tr ng mang ệ ơ ả ư ể ạ ặ ặ ấ ọ
c ki m ch ng b ng th c t l ch s c a cách m ng Vi tính lý lu n và đã đ ậ ượ ự ế ị ử ủ ứ ể ằ ạ ệ t
Nam.
V i nh ng đ c tr ng nêu trên, nhà n ư ữ ặ ớ ướ ể ệ c pháp quy n c a ch đ ta th hi n ề ủ ế ộ
nh ng t ữ t ư ưở ng quan đi m tích c c, ti n b , ph n ánh ự ể ế ả ộ ướ ọ c m và khát v ng ơ
c a nhân dân đ i v i công lý, t ủ ố ớ ự do, bình đ ng trong m t xã h i còn giai c p. ộ ẳ ấ ộ
Trong đi u ki n đ i m i hi n nay, chúng ta đ t v n đ đ y m nh c i cách ặ ấ ề ẩ ệ ề ệ ạ ả ổ ớ
t c theo đ nh h c pháp ổ ứ ch c và ho t đ ng c a nhà n ạ ộ ủ ướ ị ướ ng xây d ng nhà n ự ướ
quy n XHCN Vi ề ệ ế t Nam, th c ch t là ti p thu nh ng quan đi m tích c c, ti n ữ ự ự ế ể ấ
b và khoa h c v nhà n ộ ọ ề ướ c pháp quy n nh m xây d ng nhà n ằ ự ề ướ ề c pháp quy n
XHCN Vi ệ t Nam th c s là nhà n ự ự ướ ủ ố c c a dân, do dân và vì dân, d a trên kh i ự
đoàn k t dân t c mà n n t ng là liên minh giai c p công nhân - nông dân - trí ề ả ế ấ ộ
th c do Đ ng c ng s n Vi c đ m b o t t c ứ ả ả ộ ệ t Nam lãnh đ o. Đó là, Nhà n ạ ướ ả ả ấ ả
quy n l c thu c v nhân dân, nhà n ộ ề ề ự ướ ệ c là công c ch y u đ th c hi n ụ ủ ế ể ự
quy n l c nhân dân, quy n l c nhà n c là th ng nh t, có s phân công và ề ự ề ự ướ ự ấ ố
ph i h p gi a các c quan nhà n c trong vi c th c hi n các quy n l p pháp, ố ợ ữ ơ ướ ề ậ ự ệ ệ
hành pháp, t pháp. ư
20
Đó là, Nhà n c qu n lý xã h i b ng pháp lu t, tăng c ướ ộ ằ ả ậ ườ ế ử ng pháp ch , x lý
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
nghiêm minh, k p th i m i vi ph m pháp lu t nh m th c hi n và b o v đ ệ ượ c ự ệ ậ ạ ả ằ ọ ờ ị
các quy n t do dân ch và l i ích h p pháp c a nhân dân, ngăn ng a s tuỳ ề ự ủ ợ ừ ự ủ ợ
ti n t phía c quan nhà n c, cán b , công ch c nhà n ệ ừ ơ ướ ứ ộ ướ ệ c, ngăn ng a hi n ừ
t ng dân ch c c đoan, vô k lu t, k c ng, b o đ m hi u l c và hi u qu ượ ỷ ậ ủ ự ỷ ươ ệ ự ệ ả ả ả
ho t đ ng c a nhà n c. ạ ộ ủ ướ
Đó là, Nhà n c mà m i c quan nhà n c, các t ch c, k c t ch c Đ ng, ướ ọ ơ ướ ổ ứ ể ả ổ ứ ả
ị cán b , công ch c đ u ph i ho t đ ng theo pháp lu t, tuân th pháp lu t, ch u ứ ề ạ ộ ủ ả ậ ậ ộ
trách nhi m tr ệ ướ c nhân dân v các ho t đ ng c a mình. M i công dân đ u có ủ ạ ộ ề ề ọ
nghĩa v ch p hành Hi n pháp và pháp lu t. ụ ấ ế ậ
3: Quan đi m c b n và n i dung xây d ng nhà n
ơ ả
ự
ộ
ể
ướ c
t Nam c a dân, do dân, vì dân.
pháp quy n XHCN Vi ề
ệ
ủ
3.1. Quan đi m ch đ o quá trình xây d ng Nhà n ỉ ạ ự ể ướ c pháp quy n XHCN ề
Vi t Nam c a dân, do dân, vì dân . ệ ủ
Xây d ng Nhà n c pháp quy n XHCN không ph i là xây d ng m t Nhà n ự ướ ự ề ả ộ ướ c
m i khác v b n ch t c a Nhà n ấ ủ ề ả ớ ướ ế c XHCN mà Đ ng và nhân dân ta đã ti n ả
hành h n m y ch c năm qua. Xây d ng Nhà n c pháp quy n XHCN c a dân, ự ụ ấ ơ ướ ủ ề
do dân, vì dân là nhi m v c t lõi c a c i cách t ủ ả ụ ố ệ ổ ứ ch c, ho t đ ng c a nhà ạ ộ ủ
n ướ ọ c, là cách c b n đ phát huy quy n làm ch c a nhân dân, b o đ m m i ơ ả ủ ủ ề ể ả ả
quy n l c thu c v nhân dân. Xây d ng Nhà n c pháp quy n Vi t nam ộ ề ề ự ự ướ ề ở ệ
c XHCN trong đi u ki n hoàn chính là quá trình ti p t c xây d ng Nhà n ế ụ ự ướ ề ệ
c nh m i. D a trên các văn ki n c a Đ ng, các quy đ nh c a Hi n pháp, quá ả ệ ủ ủ ự ế ả ớ ị
t Nam ph i tuân th các trình xây d ng Nhà n ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ủ ả
21
nguyên t c c b n sau: ắ ơ ả
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
3.1.1. Xây d ng Nhà n t Nam ph i đ ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ả ượ ệ c th c hi n ự
trên c s n m v ng nh ng nguyên t c c b n c a ch nghĩa Mác - Lênin và ắ ơ ả ủ ơ ở ắ ủ ữ ữ
t ng H Chí Minh, C ng lĩnh xây d ng đ t n t ư ưở ấ ướ ươ ự ồ ệ ủ c và các văn ki n c a
Đ ng ta. ả
3.1.2. Xây d ng Nhà n c pháp quy n Vi ự ướ ề ệ t Nam nh ng ph i gi ư ả ữ ữ ả v ng b n
ch t giai c p, b n ch t dân ch th c s r ng rãi c a Nhà n c XHCN. Nhà ủ ự ự ộ ủ ấ ấ ả ấ ướ
n t Nam là nhà n c pháp quy n c a nhân ướ c C ng hoã xã h i ch nghĩa Vi ộ ủ ộ ệ ướ ề ủ
ề ự dân, do nhân dân, vì nhân dân do Đ ng C ng s n lãnh đ o. T t c quy n l c ấ ả ả ả ạ ộ
nhà n c thu c v nhân dân mà n n t ng là liên minh gi a giai c p công nhân ướ ộ ề ề ả ữ ấ
v i giai c p nông dân và đ i ngũ trí th c. Quy n l c nhà n ớ ề ự ứ ấ ộ ướ ấ c là th ng nh t, ố
có s phân công và ph i h p gi a các c quan nhà n ố ợ ữ ự ơ ướ ệ c trong vi c th c hi n ệ ự
các quy n l p pháp, hành pháp, t pháp. ề ậ ư
3.1.3. Xây d ng Nhà n t Nam d ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ướ ự ạ ủ i s lãnh đ o c a
t Nam. Tăng c Đ ng c ng s n Vi ộ ả ả ệ ườ ng s lãnh đ o c a Đ ng đ i v i quá trình ả ạ ủ ố ớ ự
xây d ng Nhà n t Nam. ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ
3.1.4. Xây d ng Nhà n c pháp quy n Vi ự ướ ề ệ ớ t Nam ph i đ m b o phù h p v i ả ả ả ợ
đi u ki n kinh t ệ ề ế - xã h i, phù h p v i đ c đi m truy n th ng v l ch s , văn ể ớ ặ ề ị ử ề ộ ợ ố
hoá Vi t Nam, có b n s c Vi ệ ả ắ ệ ề t Nam; đ m b o k th a và phát huy truy n ế ừ ả ả
th ng, kinh nghi m qu n lý đ t n ệ ấ ướ ủ ử c c a dân t c ta qua su t chi u dài l ch s , ề ả ố ộ ố ị
ti p thu có ch n l c thành t u c a th gi i. ự ủ ọ ọ ế ớ ế
3.1.5. Xây d ng Nhà n ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t Nam ph i tr thành yêu ả ở
ch c và ho t đ ng c a b máy nhà n c. Nói c u c p bách đ i v i toàn b t ầ ấ ố ớ ộ ổ ứ ủ ộ ạ ộ ướ
cách khác b t c n i dung nào c a c i cách t ch c, ho t đ ng c a nhà n ấ ứ ộ ủ ả ổ ứ ạ ộ ủ ướ c
đ u ph i th m nhu n yêu c u và đ nh h ầ ề ả ấ ầ ị ướ ng xây d ng Nhà n ự ướ ề c pháp quy n
XHCN.
22
3.1.6. Xây d ng Nhà n c pháp quy n Vi ự ướ ề ệ t Nam là m t quá trình t ộ ừ ấ ế th p đ n
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
cao, t ch a hoàn thi n đ n ngày càng hoàn thi n, ph i ti n hành t ng b ừ ư ả ế ừ ế ệ ệ ướ c
v ng ch c, ph i d a trên c s th ả ự ữ ơ ở ườ ắ ề ng xuyên t ng k t th c ti n, k p th i đi u ự ễ ế ờ ổ ị
ch nh b sung. Xây d ng Nhà n c pháp quy n XHCN g n li n v i quá trình ự ổ ỉ ướ ề ề ắ ớ
- xã h i, c ng c qu c phòng, an ninh, phát tri n n n dân ch đ i m i kinh t ớ ổ ế ộ ủ ể ề ố ố ủ
ề xã h i XHCN và ti p t c đ i m i h th ng chính tr . Ph i chu n b các đi u ế ụ ổ ớ ệ ố ả ẩ ộ ị ị
ki n c n thi t và ph i đ m b o n đ nh chính tr , n đ nh kinh t -xã h i, ngăn ệ ầ ế ả ả ả ổ ị ổ ế ộ ị ị
ch n đ c âm m u và hành đ ng c a các th l c thù đ ch và b n c h i. ặ ượ ọ ơ ộ ế ự ủ ư ộ ị
3.2. N i dung xây d ng Nhà n c pháp quy n Vi t Nam XHCN. ự ộ ướ ề ệ
3.2.1. Ti p t c xây d ng h th ng pháp lu t, hoàn thi n h th ng pháp lu t và ế ụ ệ ố ệ ố ự ệ ậ ậ
th c hi n nghiêm minh pháp lu t, đáp ng yêu c u c a v i nhi m v công ầ ủ ớ ụ ứ ự ệ ệ ậ
nghi p hoá, hi n đ i hoá, phát tri n kinh t ng xã h i ch ệ ể ệ ạ th tr ế ị ườ ng đ nh h ị ướ ộ ủ
nghĩa, h p tác h i nh p qu c t qu c trong tình hình m i. ố ế ậ ợ ộ và b o v t ả ệ ổ ố ớ
ạ H ng đ n h th ng pháp lu t đ ng b , hoàn thi n t o c s pháp lý cho ho t ộ ệ ạ ơ ở ệ ố ậ ồ ướ ế
ch c, ho t đ ng c a nhà n đ ng c a toàn xã h i, nh t là cho t ộ ủ ấ ộ ổ ứ ạ ộ ủ ướ ộ c và cán b ,
c, đ ng th i có chu n m c rõ ràng đ đánh giá đúng sai, công ch c nhà n ứ ướ ự ể ẩ ồ ờ
tăng c ng pháp ch trong đ i s ng nhà n c và xã h i. ườ ờ ố ế ướ ộ
M t m t coi tr ng hoàn thi n Hi n pháp, các lu t đi u ch nh t t c các lĩnh ệ ế ề ặ ậ ộ ọ ỉ ấ ả
c và xã h i, m t khác ph i xác đ nh đ c th t v c ho t đ ng c a nhà n ự ạ ộ ủ ướ ặ ả ộ ị ượ ứ ự ư u
tiên c n thi ầ ế ậ t và nâng cao tính kh thi, tính hi u l c và hi u qu c a pháp lu t ệ ự ả ủ ệ ả
ậ trong cu c s ng. Đ m b o tính đ ng b và th ng nh t c a h th ng pháp lu t. ộ ấ ủ ệ ố ộ ố ả ả ồ ố
Pháp lu t v t ch c ho t đ ng c a nhà n c ph i đi li n v i pháp lu t v ậ ề ổ ứ ạ ộ ủ ướ ậ ề ề ả ớ
, pháp lu t v b o v các quy n và l i ích h p pháp, pháp phát tri n kinh t ể ế ậ ề ả ệ ề ợ ợ
lu t v nhi m v b o v T qu c. ụ ả ậ ề ệ ổ ệ ố
Pháp lu t n i dung ph i đi li n v i pháp lu t hình th c. ề ậ ộ ứ ả ậ ớ
23
Pháp lu t ph i g n li n v i đ m b o th c hi n pháp lu t nghiêm minh. ả ả ắ ớ ả ự ệ ề ậ ậ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ng v a ph i theo Ho t đ ng l p pháp mu n v y ph i v a đ m b o ch t l ậ ả ừ ả ạ ộ ấ ượ ậ ả ố ừ ả
k p yêu c u c a s phát tri n. M t khác ph i đ y m nh các ho t đ ng t ị ầ ủ ự ả ẩ ạ ộ ể ặ ạ ổ ứ ch c
ậ th c hi n pháp lu t, m r ng các ho t đ ng tuyên truy n giáo d c pháp lu t, ạ ộ ở ộ ụ ự ề ệ ậ
d ch v và t ụ ị ư ấ v n pháp lý trong xã h i, xây d ng n p s ng và làm vi c theo ự ế ố ệ ộ
Hi n pháp, pháp lu t, xây d ng n n văn hoá pháp lý trong đ i s ng xã h i. ờ ố ự ề ế ậ ộ
3.2.2. Ti p c i cách th ch và ph ng th c ho t đ ng c a Nhà n c. ể ế ế ả ươ ạ ộ ứ ủ ướ
Ki n toàn t ệ ổ ứ ch c, đ i m i ph ổ ớ ươ ạ ộ ng th c và nâng cao hi u qu ho t đ ng ứ ệ ả
ng công tác l p pháp, xây d ng ch c a Qu c h i, tr ng tâm là tăng c ọ ủ ố ộ ườ ự ậ ươ ng
trình dài h n v l p pháp, hoàn thi n h th ng pháp lu t, đ i m i quy trình ban ệ ố ề ậ ệ ạ ậ ổ ớ
hành văn b n quy ph m pháp lu t, h ng d n thi hành lu t. ả ạ ậ ướ ẫ ậ
Qu c h i ph i làm t t ch c năng c a c quan quy n l c nhà n ố ộ ả ố ủ ơ ề ự ứ ướ ấ c cao nh t,
c, th c hi n quy n giám sát t quy t đ nh các v n đ quan tr ng c a đ t n ề ủ ấ ướ ế ị ấ ọ ự ệ ề ố i
c. cao đ i v i toàn b ho t đ ng c a b máy nhà n ạ ộ ủ ộ ố ớ ộ ướ
Đ y m nh c i cách hành chính. Xây d ng n n hành chính nhà n ự ề ạ ả ẩ ướ ủ c dân ch ,
trong s ch, v ng m nh, t ng b ữ ừ ạ ạ ướ ả c hi n đ i hoá. Đi u ch nh ch c năng và c i ứ ệ ề ạ ỉ
ti n ph ế ươ ng th c ho t đ ng c a Chính ph theo h ủ ạ ộ ủ ứ ướ ng th ng nh t qu n lý vĩ ấ ả ố
mô vi c th c hi n các nhiêm v trong c n c b ng h th ng pháp lu t, chính ả ướ ằ ệ ố ụ ự ệ ệ ậ
sách hoàn ch nh. Đ nh rõ ch c năng, nhi m v c a các b theo h ụ ủ ứ ệ ộ ỉ ị ướ ng qu n lý ả
đa ngành, đa lĩnh v c trên ph m vi toàn qu c, cung c p d ch v công. ụ ự ạ ấ ố ị
Phân công, phân c p nâng cao tính ch đ ng c a chính quy n đ a ph ng, ủ ộ ủ ề ấ ị ươ
k t h p ch t ch qu n lý theo ngành và theo lãnh th ; th c hi n đúng nguyên ế ợ ự ẽ ệ ặ ả ổ
ch c h p lý h i đ ng nhân dân; ki n toàn các c quan t c t p trung dân ch ; t ắ ậ ủ ổ ứ ợ ộ ồ ệ ơ
chuyên môn c a U ban nhân dân và b máy chính quy n c p c s . ề ấ ơ ở ủ ộ ỷ
Đ y m nh c i cách t pháp trong s ch, công ạ ả ẩ ư pháp, xây d ng m t n n t ự ộ ề ư ạ
ể tâm, khách quan, đ c l p trong ho t đ ng nghi p v đ ng th i ch u s kli m ệ ụ ồ ạ ộ ộ ậ ị ự ờ
24
tra, giám sát ch t ch c a c quan có th m quy n. C i cách t ch c, nâng cao ẽ ủ ơ ề ặ ẩ ả ổ ứ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ch t l ng và ho t đ ng c a các c quan t pháp. Vi n ki m sát th c hi n t ấ ượ ạ ộ ủ ơ ư ệ ố t ự ể ệ
ch c năng công t và ki m sát ho t đ ng t i h th ng toà án ứ ố ạ ộ ể ư pháp. S p x p l ắ ế ạ ệ ố
nhân dân, phân đ nh h p lý th m quy n c a tòa án các c p. T ch c l i c ổ ứ ạ ơ ề ủ ẩ ấ ợ ị
quan đi u tra theo h ng g n đ u m i. Thành l p c nh sát t pháp. ề ướ ậ ả ầ ọ ố ư
3.2.3. Phát huy dân ch , gi ng, tăng c ủ ữ ữ v ng k lu t, k c ỷ ậ ỷ ươ ườ ng pháp ch . ế
Nâng cao ch t l ng đ i bi u Qu c h i, đ i bi u h i đ ng nhân dân, hoàn ấ ượ ố ộ ộ ồ ể ể ạ ạ
thi n các quy đ nh vè tiêu chu n đ i bi u, các quy đ nh v b u c , ng c trên ể ề ầ ử ứ ử ệ ẩ ạ ị ị
c s th t s phát huy dân ch . Th c hi n t ơ ở ậ ự ệ ố ủ ự t quy ch dân ch , m r ng dân ủ ở ộ ế
ch tr c ti p c s t o đi u ki n đ nhân dân tham gia qu n lý nhà n ủ ự ế ở ơ ở ạ ề ệ ể ả ướ c,
qu n lý xã h i, th o lu n quy t đ nh nh ng v n đ quan tr ng. ế ị ữ ề ậ ả ả ấ ộ ọ
Chăm lo con ng i, b o v các quy n và l i ích h p pháp c a con ng ườ ệ ề ả ợ ủ ợ ườ i.
Tôn tr ng các cam k t qu c t i mà Vi ố ế ề v quy n con ng ề ế ọ ườ ệ ế t Nam đã ký k t
ho c tham gia. ặ
Quan tâm gi cáo c a công dân. ả i quy t k p th i ế ị ờ khi u n i, t ế ạ ố ủ
ng pháp ch , qu n lý xã h i b ng pháp Phát huy dân ch đi đôi v i tăng c ủ ớ ườ ộ ằ ế ả
lu t, tuyên truy n, giáo d c toàn dân nâng cao ý th c ch p hành pháp lu t. ứ ụ ề ậ ấ ậ
3.2.4. Xây d ng đ i ngũ cán b , công ch c trong s ch, có năng l c. ứ ự ự ạ ộ ộ
ạ Hoàn thi n ch đ công v , quy ch cán b , coi tr ng c năng l c và đ o ế ế ộ ự ụ ệ ả ọ ộ
đ c.ứ
Có k ho ch, chính sách đào t o cán b , công ch c và s p x p đ i ngũ cán ứ ế ế ạ ạ ắ ộ ộ
ấ b công ch c theo đúng ch c danh, tiêu chu n. Đ nh kỳ ki m tra, đánh giá ch t ộ ứ ứ ể ẩ ị
l ượ ế ng cán b , công ch c, k p th i thay th cán b , công ch c thoái hoá, y u ứ ứ ế ộ ộ ờ ị
kém.
Tăng c ng, đãi ườ ng cán b cho c s . Có ch đ , chính sách đào t o, b i d ế ộ ơ ở ồ ưỡ ạ ộ
ng đ i v i cán b xã, ph ng, th tr n. ộ ố ớ ộ ườ ị ấ
25
3.2.5. Đ u tranh ch ng tham nhũng. ấ ố
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
Tăng c ng t ch c và c ch , ti p t c đ y m nh đ u tranh ch ng tham ườ ổ ứ ơ ế ế ụ ẩ ấ ạ ố
nhũng trong b máy nhà n ộ ướ c và toàn b h th ng chính tr , ộ ệ ố ị ở các c p, các ấ
ngành t T đ n c s . G n ch ng tham nhũng v i ch ng lãng phí, quan liêu, ừ Ư ế ơ ở ắ ố ố ớ
ch ng buôn l u. ậ ố
i d ng. B sung hoàn thi n các c ch chính sách, không đ s h , l ơ ế ể ở ở ợ ụ ệ ổ
Xoá b các th t c hành chính phi n hà. Tăng c ng ki m tra, thanh tra, ủ ụ ề ỏ ườ ể
ki m kê, ki m soát. C i cách c b n ch đ ti n l ng nâng cao đ i s ng, ế ộ ề ươ ơ ả ể ể ả ờ ố
ch ng đ c quy n đ c l i. ặ ợ ề ặ ố
Phát huy vai trò c a đ ng viên, t ch c đ ng, m t tr n t qu c, các đoàn th ủ ả ổ ứ ả ặ ậ ổ ố ể
ố nhân dân, các c quan thông tin đ i chúng và toàn xã h i trong đ u tranh ch ng ấ ạ ơ ộ
tham nhũng. Có chính sách khen th i có thành tích. ưở ng đ i v i ng ố ớ ườ
Th ng xuyên giáo d c cán b , đ ng viên, công ch c. ườ ộ ả ứ ụ
X lý nghiêm theo pháp lu t và theo Đi u l Đ ng nh ng cán b , đ ng viên ề ệ ả ộ ả ữ ử ậ
vi ph m b t c c p nào, lĩnh v c nào. Xem xét trách nhi m hình s ho c có ạ ở ấ ứ ấ ự ặ ự ệ
hình th c k lu t thích đáng đ i v i nh ng ng i đ ng đ u c quan, đ n v ứ ỷ ậ ố ớ ữ ườ ứ ầ ơ ơ ị
n i x y ra nh ng v tham nhũng l n, gây h u qu nghiêm tr ng. ơ ả ữ ụ ả ậ ớ ọ
3.2.6. Tăng c ng s lãnh đ o c a Đ ng đ i v i Nhà n c. ườ ạ ủ ố ớ ự ả ướ
Trong đi u ki n Đ ng c m quy n, đ i m i n i dung, ph ớ ộ ề ề ệ ả ầ ổ ươ ạ ng th c lãnh đ o ứ
c là yêu c u c p bách. Tăng c c a Đ ng đ i v i nhà n ủ ố ớ ả ướ ầ ấ ườ ạ ủ ng s lãnh đ o c a ự
c là b o đ m cho vi c gi Đ ng đ i v i nhà n ố ớ ả ướ ệ ả ả ữ ữ ủ v ng b n ch t XHCN c a ấ ả
nhà n c và cho s thành công c a quá trình xây d ng Nhà n ướ ủ ự ự ướ ề c pháp quy n
XHCN Vi t Nam. ệ
Trong quá trình hi n nay s lãnh đ o c a Đ ng đ i v i nhà n c th hi n ạ ủ ố ớ ự ệ ả ướ ể ệ ở
vi c đ ra ch tr ng, đ ng l i và các chính sách l n đ nhh ng cho s phát ệ ề ủ ươ ườ ố ớ ị ướ ự
c th c thi Hi n pháp, pháp lu t; xây tri n trong t ng th i kỳ; lãnh đ o nhà n ờ ừ ể ạ ướ ự ế ậ
26
d ng b máy nhà n ự ộ ướ ư c tinh g n, ho t đ ng có hi u l c, hi u qu ; xây d ng ệ ự ạ ộ ệ ả ọ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ệ đ i ngũ cán b , công ch c có ph m ch t, có trí tu , trung thành v i s nghi p ấ ộ ớ ự ứ ệ ẩ ộ
cách m ng c a Đ ng; ki m tra vi c quán tri t và t ng l ủ ể ệ ả ạ ệ ổ ứ ch c th c hi n đ ự ệ ườ ố i,
ch tr ng c a đ ng, pháp lu t c a Nhà n c; c ng c nâng cao ch t l ủ ươ ủ ả ậ ủ ướ ấ ượ ng ủ ố
và ho t đ ng c a các t ch c đ ng và đ ng viên trong b máy nhà n c. ạ ộ ủ ổ ứ ả ả ộ ướ
4: Khái quát v th c tr ng xây d ng nhà n
c pháp
ề ự
ự
ạ
ướ
quy n xã h i ch nghĩa Vi
t Nam
ủ
ộ
ề
ệ
Đánh giá đúng v th c tr ng xây d ng Nhà n ề ự ự ạ ướ c pháp quy n XHCN ề
Vi t Nam là v n đ không đ n gi n. Tuy nhiên nh ng k t qu không ệ ữ ề ế ấ ả ả ơ
th ph nh n đ ể ủ ậ ượ ứ ặ ề c ph i k đ n đó là k t qu trong nh n th c đ t n n ả ả ể ế ế ậ
t ng cho hành đ ng; k t qu trong phát tri n nghiên c u lý lu n v xây ả ứ ề ể ế ả ậ ộ
c pháp quy n và nh ng k t qu đ t đ c đ u trong c b d ng nhà n ự ướ ả ạ ượ ướ ầ ữ ế ề
th c ti n c a quá trình xây d ng nhà n ự ễ ủ ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t
Nam.
t Nam - b 4.1. Xây d ng Nhà n ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ướ ổ c đ i
m i quan tr ng trong nh n th c và hành đ ng c a Đ ng và Nhà ứ ủ ớ ọ ộ ậ ả
n c ta. ướ
t nam, Đ ng và nhà n c ta đã Trong tình hình m i c a cách m ng Vi ớ ủ ạ ệ ả ướ
sáng su t kh ng đ nh nhi m v c t lõi c a c i cách t ệ ủ ả ụ ố ẳ ố ị ổ ứ ạ ch c và ho t
c, phát huy dân ch , tăng c đ ng c a Nhà n ủ ộ ướ ủ ườ ự ng pháp ch là xây d ng ế
ề
c pháp quy n XHCN c a dân, do dân, vì dân. Nói cách khác vi c ệ 27 ủ NG TH DUNG Ị
nhà n ướ Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
xây d ng nhà n t nam là m t t t y u khách ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ộ ấ ế
quan. Nh n th c này đ ứ ậ ượ c coi là m t th ng l ộ ắ ợ ủ ớ i c a quá trình đ i m i ổ
trong ti n trình xây d ng nhà n c XHCN c ta. ự ế ướ n ở ướ
ự Văn ki n đ i h i Đ ng toàn qu c l n th IX kh ng đ nh: Xây d ng ố ầ ạ ộ ứ ệ ả ẳ ị
Nhà n ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t Nam là cách th c c b n đ phát huy ứ ơ ả ể
quy n làm ch c a nhân dân, b o đ m m i quy n l c nhà n ề ự ủ ủ ề ả ả ọ ướ ộ c thu c
v nhân dân; nhà n ề ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ụ ủ ế t nam là công c ch y u
đ th c hi n quy n l c nhân dân. Hi n pháp 1992 kh ng đ nh: Nhà ể ự ề ự ệ ế ẳ ị
n t Nam là nhà n ướ c C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi ộ ủ ộ ệ ướ ề c pháp quy n
XHCN c a nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. ủ
S dĩ Đ ng ta đ t v n đ xây d ng Nhà n ặ ấ ự ề ả ở ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t
Nam vì nh ng lý do c b n sau: ơ ả ữ
Th nh t ứ ấ : Đ t v n đ xây d ng Nhà n ặ ấ ự ề ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t
nam vì b n thân lý lu n v nhà n ề ậ ả ướ ế c pháp quy n có nh ng đi m ti n ữ ể ề
b , h p lý trong vi c th c hành quy n dân ch , trong vi c t ộ ợ ệ ổ ứ ạ ch c, ho t ủ ự ề ệ
c. Nhà n c pháp quy n trong đ c tr ng c a nó có đ ng c a nhà n ủ ộ ướ ướ ư ủ ề ặ
nhi u đi m phù h p v i b n ch t c a nhà n c ta. Tuy nhiên vì nhà ớ ả ấ ủ ề ể ợ ướ
n ướ c và pháp lu t luôn mang b n ch t giai c p sâu s c, vì v y Đ ng ta ấ ậ ậ ả ắ ả ấ
xác đ nh rõ: xây d ng nhà n c pháp quy n xã h i ch nghĩa Vi t Nam ự ị ướ ủ ề ộ ệ
i s lãnh đ o c a Đ ng c ng s n Vi t Nam. c a dân, do dân, vì dân d ủ ướ ự ạ ủ ả ả ộ ệ
: Đ t v n đ xây d ng Nhà n t Nam Th haiứ ặ ấ ự ề ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ
th c tr ng t ch c, ho t đ ng c a nhà n c ta còn còn xu t phát t ấ ừ ự ạ ổ ứ ạ ộ ủ ướ
nhi u khi m khuy t, y u kém, ch a th c s là nhà n c tuân th pháp ự ự ư ế ế ề ế ướ ủ
lu t và th c hi n qu n lý xã h i b ng pháp lu t. Bên c nh nh ng thành ộ ằ ữ ự ệ ả ậ ạ ậ
c, b máy nhà n t u r t to l n đ t đ ự ấ ạ ượ ớ ộ ướ ạ c ta ch a th c s trong s ch, ự ự ư
28
v ng m nh; tình tr ng tham nhũng, lãng phí, quan liêu còn nghiêm tr ng, ữ ạ ạ ọ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ch a đ c ngăn ch n; hi u l c qu n lý đi u hành còn ch a nghiêm; k ư ượ ệ ự ư ề ặ ả ỷ
c ươ ố ớ ng xã h i b buông l ng làm gi m sút lòng tin c a nhân dân đ i v i ộ ị ủ ả ỏ
Đ ng và Nhà n ả ướ c ta. Qu n lý nhà n ả ướ ỏ c ch a ngang t m v i đòi h i ầ ư ớ
c a th i kỳ m i. T ch c b máy nhà n ủ ổ ứ ộ ờ ớ ướ c còn n ng n , s phân công ề ự ặ
ph i h p gi a cac c quan nhà n ố ợ ữ ơ ướ ề ậ c trong vi c th c hi n ba quy n l p ự ệ ệ
pháp, hành pháp, t ư ệ pháp còn nh ng đi m ch a rõ v ch c năng, nhi m ư ề ứ ữ ể
ng và đ a ph v , m i quan h phân c p gi a trung ụ ữ ệ ấ ố ươ ị ươ ộ ng còn m t m t ộ
s m t ch a c th làm cho tình tr ng t p trung quan liêu cũng nh phân ạ ố ặ ư ụ ể ư ậ
tán, c c b ch m đ ụ ộ ậ ượ ố ầ c kh c ph c...Do đó Đ i h i Đ ng toàn qu c l n ạ ộ ụ ắ ả
th IX nh n m nh nhi m v đ y m nh c i cách t ụ ẩ ứ ệ ấ ạ ạ ả ổ ứ ủ ch c, ho t đ ng c a ạ ộ
nhà n c, phát huy dân ch , tăng c ng pháp ch , trong đó c t lõi là xây ướ ủ ườ ế ố
i s lãnh d ng Nhà n ự ướ c pháp quy n XHCN c a dân, do dân, vì dân d ủ ề ướ ự
t Nam. đ o c a Đ ng c ng s n Vi ạ ủ ả ả ộ ệ
t nam Th baứ : Đ t v n đ xây d ng Nhà n ặ ấ ự ề ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ
tính t còn xu t phát t ấ ừ ấ ế t y u khách quan c a s phát tri n c a đ t n ủ ự ể ủ ấ ướ c
ng XHCN. S t t y u khách quan y xu t phát t đ nh theo đ nh h ị ướ ự ấ ế ấ ấ ừ ị
h ướ ế ộ ng xây d ng CNXCH mà m c tiêu c b n là xây d ng m t ch đ : ơ ả ụ ự ự ộ
c m nh, xã h i công b ng, dân ch và văn minh. Đ ng ta ý dân gi u, n ầ ướ ủ ạ ằ ả ộ
th c sâu s c r ng đ đ t đ ắ ằ ể ạ ượ ứ ư ậ c m t ch đ xã h i có m c tiêu nh v y, ế ộ ụ ộ ộ
công c , ph ụ ươ ng ti n c b n ch có th là n n kinh t ỉ ệ ơ ả ể ề th tr ế ị ườ ng đ nh ị
h ng XHCN; m t Nhà n ướ ộ ướ c pháp quy n XHCN d ề ướ ự ạ ủ i s lãnh đ o c a
t Nam trên c s ch nghĩa Mác - Lênin và t t Đ ng c ng s n Vi ộ ả ả ệ ơ ở ủ ư ưở ng
H Chí Minh. ồ
t nam Th tứ ư: Đ t v n đ xây d ng Nhà n ặ ấ ự ề ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ
đ c đi m c a th i đ i v i xu th toàn c u hoá. Nhu còn xu t phát t ấ ừ ặ ờ ạ ớ ủ ể ế ầ
29
đòi h i chúng ta ph i ti p t c đ y m nh c i cách c u h i nh p qu c t ầ ố ế ậ ộ ả ế ụ ẩ ạ ả ỏ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
nhà n c, c i cách pháp lu t, đ m b o cho nhà n ướ ậ ả ả ả ướ ữ c không ng ng v ng ừ
m nh, có hi u l c đ gi i quy t các nhi m v phát tri n kinh t ệ ự ể ả ạ ụ ể ệ ế ế ộ , xã h i,
m r ng dân ch , c ng c đ c l p, t ủ ủ ố ộ ậ ở ộ ự ủ ch và h i nh p v ng ch c vào ậ ữ ắ ộ
đ i s ng qu c t ờ ố . ố ế
Trong th c t ự ế ứ , qua h n m i lăm năm đ i m i, th c ti n đã ch ng ổ ự ễ ườ ơ ớ
minh quá trình c i cách t ch c, ho t đ ng c a nhà n c theo đ nh ả ổ ứ ạ ộ ủ ướ ị
h t Nam là hoàn toàn ướ ng xây d ng Nhà n ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ
đúng đ n. Đây ph i đ ả ượ ắ ự c coi là thành công quan tr ng đ u tiên c a th c ủ ầ ọ
c ta. tr ng xây d ng Nhà n ự ạ ướ c pháp quy n XHCN ề n ở ướ
3.2. Quá trình xây d ng Nhà n ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ắ t Nam g n
li n v i quá trình phát tri n lý lu n v nhà n ề ớ ậ ề ể ướ ề c pháp quy n
XHCN c a dân, do dân và vì dân d ủ ướ ự ộ i s lãnh đ o c a Đ ng c ng ạ ủ ả
s n.ả
Ngay t c Vi t Nam dân ch c ng hòa và nay là Nhà ừ khi ra đ i Nhà n ờ ướ ệ ủ ộ
n t Nam đã là Nhà n ướ c C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi ộ ủ ộ ệ ướ ả c mang b n
ch t c a nhà n c ki u m i đ c xây d ng trên n n t ng ch nghĩa ấ ủ ướ ớ ượ ể ề ả ủ ự
Mác - Lê nin và t ng H Chí Minh. Đó là Nhà n c c a nhân dân, do t ư ưở ồ ướ ủ
nhân dân, vì nhân dân. Tính pháp quy n trong t ề ổ ứ ch c, ho t đ ng c a nhà ạ ộ ủ
n ướ c đã th hi n trong nhi u văn ki n Đ ng và th hi n ngày càng rõ ệ ể ệ ể ệ ề ả
nét h n phù h p v i t ng giai đo n cách m ng trong các b n Hi n pháp ớ ừ ế ả ạ ạ ơ ợ
c ti p t c đ c kh ng đ nh 1946, 1959, 1980. B n ch t này c a nhà n ả ủ ấ ướ ế ụ ượ ẳ ị
ớ trong các C ng lĩnh, các văn ki n c a Đ ng trong th i kỳ đ i m i, ệ ủ ươ ả ổ ờ
đ c th ch hoá rõ trongHi n pháp 1992 và Ngh quy t s a đ i b sung ượ ế ử ổ ổ ể ế ế ị
Hi n pháp 1992. ế
30
Xây d ng Nhà n c pháp quy n Vi t Nam đòi h i ph i d a trên h ự ướ ề ệ ả ự ỏ ệ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
th ng lý lu n phù h p v i chính đi u ki n hoàn c nh c a Vi t Nam. ủ ề ệ ậ ả ố ớ ợ ệ
T t ng v xây d ng Nhà n ư ưở ự ề ướ ệ ủ c pháp quy n trong các văn ki n c a ề
Đ ng c ng s n Vi ộ ả ả ệ t Nam, trong các b n Hi n pháp th hi n quá trình ế ể ệ ả
ơ ủ nh n th c ngày càng đúng đ n, đ y đ , c th và toàn di n h n c a ầ ủ ụ ể ứ ệ ắ ậ
Đ ng, Nhà n c ta v t ng nhà n c pháp quy n trong l ch s nhân ả ướ t ề ư ưở ướ ử ề ị
lo i cũng nh v n đ xây d ng Nà n t Nam ư ấ ự ề ạ ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ
d i s lãnh đ o c a Đ ng c ng s n ướ ự ạ ủ n ả ở ướ ả ộ ậ c ta hi n nay. Nh ng nh n ữ ệ
th c c b n này là m t đ m b o quan tr ng cho quá trình xây d ng Nhà ứ ơ ả ộ ả ự ả ọ
n t Nam đ t đ c k t qu th ng l i. ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ạ ượ ế ả ắ ợ
Ngay t ừ ậ lúc sinh th i Ch t ch H Chí Minh trên c s k th a và v n ơ ở ế ừ ủ ị ờ ồ
c ta. d ng sáng t o h c thuy t Mác - Lênin vào đi u ki n hoàn c nh n ụ ế ề ệ ạ ả ọ ướ
T t i v Nhà n c pháp quy n là m t b ph n quan ư ưở ng c a Ng ủ ườ ề ướ ộ ộ ề ậ
tr ng trong kho tàng lý lu n c a Đ ng ta. Tr c h t pháp quy n đ ậ ủ ả ọ ướ ế ề ượ c
ng i s d ng là kh u hi u đ đ u tranh ch ng áp b c và ch đ phong ườ ử ụ ể ấ ế ộ ứ ệ ẩ ố
ki n, th c dân, đ qu c. Trong bài vi ế ự ế ố ế t "Yêu sách c a dân An nam", ủ
Ng i t ng đ a ra yêu c u: "Ph i thay ch đ ra s c l nh b ng ch đ ườ ừ ắ ệ ế ộ ế ộ ư ầ ả ằ
ra các đ o lu t". Ng ậ ạ ườ i nh n m nh: "Trăm đi u ph i có th n linh pháp ề ấ ạ ả ầ
quy n". Xu t phát t t ng trên, khi xây d ng Nhà n c dân ch ề ấ t ừ ư ưở ự ướ ủ
nhân dân, Ng i đã kh ng đ nh: Nhà n ườ ẳ ị ướ c ta là m t nhà n ộ ướ ủ c dân ch ,
bao nhiêu l ợ i ích là vì dân, bao nhiêu quy n h n đ u là c a dân, chính ề ủ ề ạ
quy n t xã đ n Chính ph trung ng đ u do dân c . T t ề ừ ủ ế ươ ử ư ưở ề ng v xây ề
c ki u m i c a dân, do dân và vì dân ngày càng đ c th d ng nhà n ự ướ ớ ủ ể ượ ể
hi n rõ nét trong các văn ki n c a Đ ng c ng s n Vi t nam, trong các ệ ủ ệ ả ả ộ ệ
ử ụ b n Hi n pháp qua các th i kỳ. Tuy nhiên, xét v th i đi m s d ng ả ề ờ ể ế ờ
thu t ng , l n đ u tiên Văn ki n c a Đ ng s d ng thu t ng “Nhà ệ ủ ữ ầ ử ụ ữ ầ ậ ả ậ
31
n ướ ệ c pháp quy n” là Văn ki n H i ngh đ i bi u toàn qu c gi a nhi m ị ạ ữ ề ệ ể ộ ố
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ờ kỳ khoá VII. T i ph n th 2 v “Nh ng nhi m v ch y u trong th i ụ ủ ế ữ ứ ệ ề ầ ạ
gian t ớ ự i” c a Văn ki n h i ngh này đã nêu nhi m v th 7 là “Xây d ng ụ ứ ủ ệ ệ ộ ị
Nhà n c pháp quy n Vi t nam c a dân, do dân và vì dân” . Đó là nhà ướ ề ệ ủ
n ướ ủ ộ c c a dân, do dân và vì dân, qu n lý m i m t c a đ i s ng xã h i ặ ủ ờ ố ả ộ
c phát tri n theo đ nh h ng xã h i ch b ng pháp lu t, đ a đ t n ậ ằ ư ấ ướ ể ị ướ ộ ủ
nghĩa. Nhà n c xây d ng trên c s tăng ướ c pháp quy n XHCN đ ề ượ ở ở ự
c ườ ấ ng, m r ng kh i đ i đoàn k t toàn dân, l y liên minh gi a giai c p ố ạ ở ộ ữ ế ấ
công nhân v i nông dân và t ng l p trí th c làm n n t ng do Đ ng lãnh ề ả ứ ầ ả ớ ớ
đ o.ạ
Văn ki n H i ngh l n th 8 Ban ch p hành Trung ng khoá VII (1/ ị ầ ứ ệ ấ ộ ươ
1995) đã nêu ra 5 quan đi m c b n c n n m v ng trong quá trình xây ơ ả ầ ữ ể ắ
d ng ki n toàn nhà n ự ệ ướ c; m t trong 5 quan đi m là xây d ng Nhà n ể ự ộ ướ c
pháp quy n Vi t Nam là nhà n ề ệ ướ ấ c XHCN c a dân, do dân, vì dân, l y ủ
ứ liên minh giai c p công nhân v i gia c p nông dân và t ng l p trí th c ấ ầ ấ ớ ớ
c pháp làm n n t ng do Đ ng c ng s n lãnh đ o. G n xây d ng nhà n ả ề ả ự ả ắ ạ ộ ướ
quy n v i tăng c ớ ề ườ ậ ng pháp ch XHCN; qu n lý xã h i b ng pháp lu t ộ ằ ế ả
đ ng th i coi tr ng giáo d c đ o đ c XHCN. ồ ụ ạ ứ ọ ờ
Văn ki n đ i h i l n th VIII ti p t c nh c l ạ ộ ầ ế ụ ắ ạ ứ ệ i 5 quan đi m và các ể
nhi m v xây d ng, ki n toàn b máy nhà n ụ ự ệ ệ ộ ướ ộ c. T i Ngh quy t H i ị ế ạ
ngh l n th 3 ban ch p hành T khoá VIII v “phát huy quy n làm ch ị ầ Ư ứ ề ề ấ ủ
c C ng hoà XHCN Vi t Nam c a nhân dân ti p t c xây d ng Nhà n ế ụ ủ ự ướ ộ ệ
ừ trong s ch, v ng m nh” khi đánh giá đã nêu nh n xét đ u tiên là: đã t ng ữ ạ ạ ậ ầ
b ướ ự c phát tri n h th ng quan đi m, nguyên t c c b n v xây d ng ắ ơ ả ệ ố ề ể ể
nhà n c pháp quy n XHCN c a dân, do dân, vì dân. M t khác khi phân ướ ủ ề ặ
tích nguyên nhân y u kém trong xây d ng nhà n c, Ngh quy t ch rõ: ự ế ướ ế ị ỉ
32
vi c xây d ng Nhà n ự ệ ướ ổ c pháp quy n XHCN trong đi u ki n chuy n đ i ề ề ệ ể
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
n n kinh t ề ế là nhi m v m i m , hi u bi ụ ớ ẻ ể ệ ế ủ ề t c a chúng ta còn ít, có nhi u
vi c ph i v a làm v a tìm tòi rút kinh nghi m. ả ừ ừ ệ ệ
Văn ki n đ i h i Đ ng toàn qu c l n th IX kh ng đ nh: Nhà n c ta ạ ộ ố ầ ứ ệ ả ẳ ị ướ
là công c ch y u đ th c hi n quy n làm ch c a nhân dân, là nhà ụ ủ ế ể ự ủ ủ ệ ề
n c pháp quy n c a dân, do dân, vì dân. Quy n l c nhà n ướ ề ủ ề ự ướ ố c là th ng
nh t, có s phân công và ph i h p gi a các c quan nhà n ố ợ ữ ự ấ ơ ướ ệ c trong vi c
pháp. Nhà n c qu n lý xã th c hi n các quy n l p pháp, hành pháp, t ề ậ ự ệ ư ướ ả
h i b ng pháp lu t. M i c quan nhà n c, các t ch c, cán b , công ộ ằ ọ ơ ậ ướ ổ ứ ộ
ậ ch c, m i công dân đ u có nghĩa v ch p hành Hi n pháp và pháp lu t. ụ ấ ứ ế ề ọ
M t khác Văn ki n cũng xác đ nh: Xây d ng Nhà n ự ệ ặ ị ướ ề c pháp quy n
XHCN d ướ ự ệ i s lãnh đ o c a Đ ng c ng s n là nhi m v s m t, nhi m ả ụ ố ộ ạ ủ ệ ả ộ
v bao trùm, chi ph i các nhi m v khác trong n i dung ph n th IX v ụ ụ ứ ệ ầ ố ộ ề
“đ y m nh c i cách t ch c, ho t đ ng c a Nhà n c...”. ạ ả ẩ ổ ứ ạ ộ ủ ướ
Nh v y, Văn ki n Đ i h i IX c a Đ ng ti p t c kh ng đ nh rõ xây ủ ế ụ ạ ộ ư ậ ệ ẳ ả ị
t Nam là v n đ t t y u trong d ng Nhà n ự ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ ề ấ ế ấ
th i kỳ quá đ lên ch nghĩa xã h i n ộ ở ướ ủ ờ ộ c ta, đ ng th i đúc k t t ờ ế ư ồ
t c pháp quy n trong quá trình nh n th c, v n d ng và ưở ng v nhà n ề ướ ậ ụ ứ ề ậ
c pháp quy n Vi t Nam. b sung vào th c ti n xây d ng nhà n ổ ự ễ ự ướ ề ở ệ
4.3. M t s k t qu đ t đ c trong xây d ng Nhà n c pháp ộ ố ế ả ạ ượ ự ướ
quy n Vi t Nam trong th c ti n. ề ở ệ ự ễ
4.3.1. V xây d ng, c ng c , c i cách, hoàn thi n t ố ả ệ ổ ứ ạ ộ ch c và ho t đ ng ự ủ ề
c. c a Nhà n ủ ướ
+. Đánh giá chung.
Th i gian qua trên c s phân tích sâu s c th c tr ng c a b máy nhà ủ ộ ơ ở ự ắ ạ ờ
n c ta và yêu c u c a tình hình m i Đ ng và Nhà n ướ ầ ủ ả ớ ướ c đã đ a ra ư
33
ữ nh ng k t lu n quan tr ng, v ch ra nh ng quan đi m ch đ o và nh ng ỉ ạ ữ ữ ế ể ậ ạ ọ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
gi i pháp nh m xây d ng ki n toàn b máy nhà n c C ng hoà XHCN ả ự ệ ằ ộ ướ ộ
Vi t Nam, đáp ng yêu c u xây d ng Nhà n ệ ự ứ ầ ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ t
Nam. Qua đó k t qu đ t n i b t đ ả ạ ổ ậ ượ ế c th hi n nh : ư ể ệ
Ti p t c phát huy cao đ b n ch t dân ch c a nhà n ộ ả ế ụ ủ ủ ấ ướ ạ ề c, t o đi u
ki n cho nhân dân lao đ ng th c hi n ngày càng t ộ ự ệ ệ ố ơ t h n quy n làm ch ề ủ
ủ ự ế c a mình thông qua các hình th c dân ch đ i di n và dân ch tr c ti p, ủ ủ ạ ứ ệ
tham gia tích c c vào xây d ng và b o v nhà n c, ki m tra giám sát ự ự ệ ả ướ ể
ho t đ ng c a nhà n c, cán b , công ch c nhà n c. ạ ộ ủ ướ ứ ộ ướ
Ki n toàn m t b c b máy nhà n c theo h ộ ướ ộ ệ ướ ướ ng tinh g n, trong ọ
s ch, v ng m nh ho t đ ng có hi u l c và hi u qu ; nâng cao trách ạ ệ ự ạ ộ ữ ệ ạ ả
c tr c nhân dân. Các th ch nhi m c a cán b , công ch c nhà n ộ ủ ứ ệ ướ ướ ể ế
hành chính nhà n c và t ch c hành chính nhà n c tăng ướ ổ ứ c đ u đ ướ ề ượ
ng, n n hành chính nhà n c đang đ i m i theo xu h c ườ ề ướ ổ ớ ướ ủ ng dân ch ,
trong s ch, v ng m nh, t ng b c hi n đ i hoá. ừ ữ ạ ạ ướ ệ ạ
ng s lãnh đ o c a Đ ng đ i v i Nhà n c. Đ m b o và tăng c ả ả ườ ạ ủ ố ớ ự ả ướ
+. Các k t qu l n c th . ả ớ ụ ể ế
Các k t qu l n c th đ t đ c c a quá trình xây d ng Nhà n c pháp ả ớ ụ ể ạ ượ ủ ự ế ướ
quy n XHCN Vi ề ệ t Nam trong th i gian qua g m: ờ ồ
Đ i m i và nâng cao m t b c ch t l ộ ướ ổ ớ ấ ượ ố ộ ng ho t đ ng c a Qu c h i ạ ộ ủ
(các kỳ h p Qu c h i, ch t l ố ộ ấ ượ ọ ố ộ ng và ho t đ ng c a đ i bi u Qu c h i, ủ ạ ạ ộ ể
v th c a Qu c h i trong b máy nhà n ị ế ủ ố ộ ộ ướ ộ c và trong đòi s ng xã h i). ố
Qu c h i đang th c s là c quan quy n l c nhà n ố ộ ự ự ề ự ơ ướ c cao nh t, có kh ấ ả
năng th c hi n t ự ệ ố ấ t nh t quy n l p pháp, quy n quy t đ nh nh ng v n ề ậ ế ị ữ ề ấ
c và quy n giám sát t đ quan tr ng c a đ t n ọ ề ủ ấ ướ ề ố i cao đ i v i toàn b ố ớ ộ
c. ho t đ ng c a b máy nhà n ủ ộ ạ ộ ướ
34
C ng c , ki n toàn h i đ ng nhân dân các c p làm đúng ch c năng, ộ ồ ứ ủ ế ấ ố
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
nhi m v theo lu t đ nh. ậ ị ụ ệ
C i cách m t b c n n hành chính nhà n c, tr ộ ướ ề ả ướ ướ ế c h t đã t p trung ậ
c c i cách th ch hành chính trên c i cách th t c hành chính, t ng b ả ủ ụ ừ ướ ả ể ế
các lĩnh v c phù h p v i yêu c u phát tri n kinh t ự ể ầ ợ ớ th tr ế ị ườ ng đ nh ị
h ng xã h i ch nghĩa, trong đi u ki n h i nh p qu c t ướ ố ế ủ ệ ề ậ ộ ộ ự ; xây d ng
m t h th ng hành chính thông su t, rõ v ch c năng, nhi m v , tinh ố ộ ệ ố ề ứ ụ ệ
gi n g n nh (đ i m i ch c năng, nhi m v c a Chính ph , các b , c ẹ ổ ụ ủ ộ ơ ủ ứ ệ ả ớ ọ
quan ngang b , u ban nhân dân các c p). ộ ỷ ấ
ự Xây d ng đ i ngũ cán b , công ch c có đ ph m ch t và năng l c ủ ẩ ứ ự ấ ộ ộ
hoàn thành nhi m v đ ụ ượ ệ c giao. Vi c qu n lý, s d ng, đ ả ử ụ ệ ượ ổ ớ c đ i m i
m t b c theo các quy đ nh c a pháp lu t v cán b công ch c. Coi ộ ướ ậ ề ứ ủ ộ ị
tr ngọ g n k t h p ch đ trách nhi m, khen th ế ộ ế ợ ệ ắ ưỏ ả ng và k lu t. C i ỷ ậ
cách m t b c ch đ ti n l ộ ướ ế ộ ề ươ ầ ng đ nâng cao đ i s ng. Quan tâm đ u ờ ố ể
t ư cho cán b c p c s . ộ ấ ơ ở
ch c và ho t đ ng c a c quan t Đ i m i t ổ ớ ổ ứ ủ ơ ạ ộ ư ủ pháp đ m b o dân ch , ả ả
khách quan, minh b ch, ch ng và gi m b t oan, sai. C ng c đ ng b h ả ố ồ ộ ệ ủ ạ ố ớ
th ng c quan toà án, vi n ki m sát,đi u tra, thi hành án, b tr t pháp. ổ ợ ư ệ ể ề ố ơ
Ti n hành kiên quy t th ế ế ườ ng xuyên công tác đ u tranh ch ng tham ấ ố
nhũng, quan liêu, x lý nghiêm nh ng ng ử ữ ườ i vi ph m đ ng th i tăng ồ ạ ờ
ng công tác tuyên truy n, giáo d c pháp lu t, c ng c k lu t trong c ườ ố ỷ ậ ậ ủ ụ ề
c. n i b c quan nhà n ộ ộ ơ ướ
4.3.2. V xây d ng, đ i m i hoàn thi n h th ng pháp lu t và t ệ ố ự ề ệ ậ ổ ớ ổ ứ ch c
th c hi n pháp lu t. ự ệ ậ
Trong th i gian qua, công tác xây d ng pháp lu t đ ậ ượ ự ờ ơ c quan tâm h n,
c đ i m i, do đó h th ng pháp lu t đã c ch xây d ng pháp lu t đ ự ơ ế ậ ượ ổ ệ ố ậ ớ
35
có nh ng đ i m i quan tr ng phù h p v i s thay đ i c ch kinh t ổ ơ ế ớ ự ữ ổ ớ ọ ợ ế ,
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
ạ v i tình hình và nhi m v m i c a th i kỳ công nghi p hoá, hi n đ i ớ ụ ớ ủ ệ ệ ệ ờ
hoá đ t n c và h i nh p qu c t ấ ướ . ố ế ậ ộ
Hi n pháp đ c s a đ i thích ng v i đòi h i c a tình hình. Các văn ế ượ ử ổ ỏ ủ ứ ớ
b n lu t đ ả ậ ượ ự c quan tâm ban hành đ đi u ch nh cho h u h t các lĩnh v c ể ề ế ầ ỉ
ề c a đ i s ng xã h i. H th ng pháp lu t phát tri n khá cân đ i, đi u ủ ờ ố ệ ố ể ậ ộ ố
ch nh cho các lĩnh v c: t ch c, ho t đ ng c a nhà n ự ổ ứ ạ ộ ủ ỉ ướ ế c (Lu t Hi n ậ
pháp, Lu t t ch c Chính ph , Lu t t ch c Toà ậ ổ ứ ch c Qu c h i, Lu t t ố ộ ậ ổ ứ ậ ổ ứ ủ
án, Vi n ki m sát...); trong th c hi n nhi m v b o v T qu c; trong ệ ệ ổ ụ ả ự ệ ệ ể ố
lĩnh v c kinh doanh (Lu t Doanh nghi p, Lu t đ u t , Lu t kinh doanh ậ ầ ư ự ệ ậ ậ
b o hi m...); trong b o v quy n c a công dân và các ch th ... ả ề ủ ủ ể ệ ể ả
c tăng c ng. Nhà Ho t đ ng tuyên truy n giáo d c pháp lu t đ ề ạ ộ ậ ượ ụ ườ
n c đã d n th c s d a vào pháp lu t đ qu n lý nhà n c và qu n lý ướ ự ự ự ậ ể ầ ả ướ ả
xã h i.ộ
i c n kh c ph c trong quá trình xây d ng Nhà 4.4: Nh ng t n t ữ ồ ạ ầ ụ ự ắ
n t Nam. ướ c pháp quy n XHCN Vi ề ệ
T ch c, ho t đ ng c a b máy nhà n c v n còn b c l ủ ộ ổ ứ ạ ộ ướ ẫ ộ ộ ế nhi u khuy t ề
đi m, y u kém: t ế ể ổ ứ ồ ch c còn c ng k nh, nhi u t ng, nhi u n c, ch ng ề ầ ề ề ấ ồ
chéo v ch c năng, nhi m v , th m quy n; tiêu chu n cán b , công ả ề ứ ụ ề ệ ẩ ộ
ch c nhà n c ch a đ ứ ướ ư ượ ạ ộ c xác đ nh rõ; hi u l c và hi u qu ho t đ ng ệ ự ệ ả ị
c a b máy nhà n ủ ộ ướ c ch a cao. ư
Ho t đ ng l p pháp đang đ ng tr c yêu c u to l n v hoàn thi n h ạ ộ ứ ậ ướ ề ệ ầ ớ ệ
ề th ng pháp lu t cũng nh yêu c u m i m , ph c t p c a vi c đi u ứ ạ ủ ư ệ ẻ ậ ầ ố ớ
m t s b t c p trong thi ch nh pháp lu t nên đã b c l ậ ộ ộ ộ ố ấ ậ ỉ ế ế ệ t k hoàn thi n
u tiên c n thi t ng th ổ ể h th ng pháp lu t và trong xác đ nh th t ệ ố ứ ự ư ậ ầ ị ế t
ệ c a t ng văn b n pháp lu t cũng nh nâng cao tính kh thi và tính hi u ư ủ ừ ả ậ ả
36
l c c a văn b n pháp lu t. ả ự ủ ậ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
Ho t đ ng c a b máy hành chính nhà n c còn b c l ủ ộ ạ ộ ướ ộ ộ ữ không ít nh ng
nh c đi m, nhi u m t còn ch a theo k p và đáp ng yêu c u c a s ượ ầ ủ ự ư ứ ề ể ặ ị
nghi p đ i m i. T ch c ổ ứ hành chính ch a thông su t, còn h n ch trong ư ế ệ ạ ổ ớ ố
vi c x lý m i quan h ngang, th m chí còn hi n t ệ ử ệ ượ ệ ậ ố ị ng c c b , b n v . ụ ộ ả
Ch đ phân c p trách nhi m còn thi u rành m ch. Th m quy n cá nhân ế ộ ế ề ệ ấ ẩ ạ
ch a đ c quy đ nh rõ. Phong cách làm vi c tr c dân c a cán b , công ư ượ ệ ị ướ ủ ộ
ch c còn là v n đ b c xúc. ấ ề ứ ứ
V lĩnh v c t pháp, t ch c và ự ư ề ổ ứ ho t đ ng còn nhi u b t c p, sai sót. ề ạ ộ ấ ậ
ắ ơ ữ H th ng pháp lu t còn c n ti p t c đ i m i m nh và sâu s c h n n a. ế ụ ổ ệ ố ậ ầ ạ ớ
Nhi m v c p bách hàng đ u trong vi c xây d ng nhà n ầ ụ ấ ự ệ ệ ướ ề c pháp quy n
quy t tâm đ i m i h th ng pháp lu t, hoàn thi n h đang đ t ra là ặ ớ ệ ố ệ ế ậ ổ ệ
th ng pháp lu t và th c thi pháp lu t nghiêm minh. ự ậ ậ ố
Ph n k t lu n ế
ậ
ầ
Qua nghiên c u s hình thành, phát tri n và các quan đi m lý lu n v ứ ự ể ể ậ ề
nhà n c pháp quy n c pháp quy n là ướ ề ,chúng ta có th xác đ nh, nhà n ể ị ướ ề
nhà n c trong đó ph ng th c t ch c, xây d ng và v n hành b máy ướ ươ ứ ổ ứ ự ậ ộ
nhà n ướ c do pháp lu t quy đ nh và th a nh n tính t ị ừ ậ ậ ố ậ i cao c a pháp lu t; ủ
bao hàm vi c xác đ nh rõ ràng quy n l p pháp, hành pháp và t ề ậ ệ ị ư ớ pháp, v i
ệ h th ng pháp lu t đ y đ , rõ ràng, minh b ch, th hi n ý chí và nguy n ậ ầ ủ ể ệ ệ ố ạ
37
v ng c a nhân dân đ đi u ch nh nh ng quan h pháp lu t phát sinh ọ ể ề ữ ủ ệ ậ ỉ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
trong xã h i, nh t là vi c b o đ m quy n và l ệ ề ấ ả ả ộ ợ ơ ả i ích h p pháp c b n ợ
i nói chung). c a công dân (ho c con ng ủ ặ ườ
Nhà n t l p khuôn ướ c b o đ m s n đ nh chính tr , kinh t ị ự ổ ả ả ị ế , xã h i, thi ộ ế ậ
kh lu t pháp,xây d ng c s v t ch t t o đi u ki n c n thi ơ ở ậ ệ ầ ổ ậ ấ ạ ự ề ế ạ t cho ho t
đ ng kinh t ộ . ế
Chúng ta có th th y,t t ng v xây d ng nhà n c pháp quy n đã có ể ấ ư ưở ự ề ướ ề
t r t lâu trong l ch s nhân lo i và t ừ ấ ử ạ ị ươ ng ng v i m i ki u nhà n ỗ ứ ể ớ ướ c
(ch nô, phong ki n, t ủ ế ư ả ộ ệ ố s n, xã h i ch nghĩa) đ u có m t h th ng ủ ề ộ
pháp lu t t ng ng và đ t m c đ phát tri n khác nhau. Tuy nhiên, ậ ươ ứ ứ ể ạ ộ
chúng ta cũng không th ng nh t v i quan đi m cho r ng, “b t c nhà ấ ớ ấ ứ ể ằ ố
n c nào có hi n pháp, lu t và các văn b n quy ph m khác nhau đ u coi ướ ề ế ậ ạ ả
là nhà n ướ c pháp quy n” mà c n xác đ nh r ng, t ầ ề ằ ị t ư ưở ng v nhà n ề ướ c
pháp quy n phát tri n không ng ng, là thành qu c a nhân lo i, nó hình ả ủ ừ ề ể ạ
thành và phát tri n cùng v i s ti n b xã h i và cho đ n nay đã đ ớ ự ế ế ể ộ ộ ượ c
th gi i th a nh n v m t lý lu n nh m t h c thuy t v nhà n ế ớ ư ộ ọ ế ề ề ặ ừ ậ ậ ướ c
pháp quy n.ề
V i nh ng đ nh h ữ ớ ị ướ ng xây d ng ch nghĩa xã h i ủ n ộ ở ướ ự ụ c ta, thì m c
tiêu hàng đ u phát tri n kinh t ng c ta đ c xác đ nh là ể ầ th tr ế ị ườ n ở ướ ượ ị
gi i phóng và phát tri n l c l ng s n xu t, phát tri n n n kinh t ả ể ự ượ ể ề ấ ả ế ộ , đ ng
viên m i ngu n l c trong n c và ngoài n ồ ự ọ ướ ướ ơ ở ậ c đ xây d ng c s v t ự ể
ch t – k thu t c a ch nghĩa xã h i t o ra s phát tri n năng đ ng, ậ ủ ộ ạ ự ủ ể ấ ộ ỹ
hi u qu cao c a n n kinh t , trên c s đó, c i thi n t ng b ủ ề ệ ả ế ệ ừ ơ ở ả ướ ờ c đ i
c th c hi n s công b ng, bình đ ng và s ng c a nhân dân, t ng b ố ừ ủ ướ ự ự ệ ẳ ằ
38
lành m nh các quan h xã h i. T đó s kh c ph c đ c tình tr ng t ụ ượ ừ ẽ ệ ạ ắ ộ ạ ự
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
túc t c p c a n n kinh t , thúc đ y phân công lao đ ng xã h i phát ự ấ ủ ề ế ẩ ộ ộ
tri n, m r ng ngành ngh , t o vi c làm cho ng ề ạ ở ộ ệ ể ườ ụ i lao đ ng. Áp d ng ộ
ấ khoa h c, công ngh , k thu t m i vào s n xu t nh m tăng năng su t ệ ỹ ậ ằ ả ấ ọ ớ
lao đ ng xã h i, tăng s l ng, ch ng lo i và ch t l ng hàng hóa, d ch ố ượ ộ ộ ấ ượ ủ ạ ị
, t p trung s n xu t, m r ng giao l u kinh t v . Thúc đ y tích t ụ ẩ ụ ậ ở ộ ư ả ấ ế ữ gi a
ng, các vùng lãnh th , v i các n c trên th gi i. Đ ng viên các đ a ph ị ươ ổ ớ ướ ế ớ ộ
c và tranh th các ngu n l c bên ngoài. Phát m i ngu n l c trong n ồ ự ọ ướ ồ ự ủ
huy tinh th n năng đ ng, sáng t o c a m i ng i lao đ ng, m i đ n v ủ ầ ạ ộ ỗ ườ ỗ ơ ộ ị
kinh t , t o ra s phát tri n năng đ ng, hi u qu cao c a n n kinh t ế ạ ủ ự ệ ề ể ả ộ ế ,
ng kinh t cao và b n v ng. Đ a n c ta thoát t o ra t c đ tăng tr ạ ộ ố ưở ế ữ ư ề ướ
c nghèo và kém phát tri n, th c hi n đ kh i tình tr ng m t n ạ ộ ướ ỏ ự ể ệ ượ ụ c m c
tiêu dân giàu, n ướ ậ c m nh, xã h i công b ng, dân ch , văn minh. Vì v y, ủ ạ ằ ộ
có th nói, nhà n c pháp quy n xã h i ch nghĩa Vi t nam đang có ể ướ ủ ề ộ ệ
ng đi tích c c trong th i đ i hòa nh p v i n n văn minh m i. nh ng h ữ ướ ớ ề ờ ạ ự ậ ớ
Vai trò c a nhà n ủ c ướ ở ấ ớ b t kỳ m t qu c gia nào cũng đ u r t to l n. ề ấ ộ ố
Ph ươ ng th c và hi u qu qu n lý c a nhà n ả ủ ứ ệ ả ướ c có nh h ả ưở ế ng tr c ti p ự
và quy t đ nh đ i v i s phát tri n v m i m t c a qu c gia đó. ể ố ớ ự ề ọ ặ ủ ế ị ố
Vi ệ t Nam đã l a ch n cho mình con đ ọ ự ườ ng ti n lên ch nghĩa xã h i và ủ ế ộ
xây d ng nhà n c xã h i ch nghĩa. Đ ng và Ch t ch H Chí Minh t ự ướ ủ ị ủ ả ộ ồ ừ
lâu đã có quan đi m rõ ràng và đúng đ n v nhà n c xã h i ch nghĩa ề ể ắ ướ ủ ộ
đó là: “Nhà n c c a dân, do dân, vì dân”. T khi đ i m i đ t n ướ ớ ấ ướ c, ừ ủ ổ
Đ ng ta l i càng chú tr ng v n d ng, phát tri n, c th hoá v n đ nhà ả ạ ụ ể ụ ể ề ậ ấ ọ
n c c a dân, do dân, vì dân. Do v y, s qu n lý c a nhà n ướ ủ ự ủ ậ ả ướ ố ớ c đ i v i
m i m t c a đ i s ng xã h i l i càng nh h ng m nh m đ i v i s ặ ủ ờ ố ộ ạ ọ ả ưở ẽ ố ớ ự ạ
phát tri n và b m t c a đ t n c. V n đ nâng cao vai trò c a nhà ộ ặ ủ ấ ướ ể ủ ề
ấ 39 NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
n c là m t v n đ h t s c h tr ng; luôn đ c Đ ng, Nhà n c ta ướ ề ế ứ ộ ấ ệ ọ ượ ả ướ
quan tâm, chú ý và đ a ra trong các kỳ Đ i h i Đ ng. ạ ộ ư ả
Sau đây là đ xu t và ki n ngh ề ấ
ế
ị
Đ xây d ng và ki n toàn b máy nhà n ệ ự ể ộ ướ c ta ph i đáp ng nh ng yêu ứ ữ ả
c u sau: ầ
1: Ti p t c phát huy cao đ b n ch t dân ch , t o đi u ki n cho nhân ấ ế ụ ủ ạ ộ ả ệ ề
dân th c hi n quy n làm ch c a mình thông qua các hinh th c dân ch ủ ủ ứ ự ệ ề ủ
40
đ i di n và dân ch tr c ti p, tham gia tích c c vào vi c xây d ng va ạ ủ ự ự ự ệ ế ệ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
b o v nhà n ệ ả ướ c, ki m tra, giám sát ho t đ ng c a các c quan nhà ạ ộ ủ ể ơ
n c.ướ
2: Ki n toàn b máy nhà n ệ ộ ướ ọ c trong s ch, v ng m nh, tính gi n, g n ữ ạ ả ạ
nh , ho t đ ng có hi u l c và hi u qu ; nâng cao trách nhi m c a các ệ ự ạ ộ ủ ệ ệ ẹ ả
cán b , công ch c nhà n c tr c công dân. ứ ộ ướ ướ
3: Tăng c ng s lãnh đ o c a Đ ng đ i v i nhà n c. ườ ạ ủ ố ớ ự ả ướ
+ Công tác xây d ng và ki n toàn b máy nhà n c trong giai đo n hi ự ệ ộ ướ ạ ệ
nay bao g m nh ng n i dung sau: ữ ộ ồ
1: Ki n toàn t ệ ổ ch c, đ i m i ph ổ ứ ớ ươ ả ủ ng th c và nâng cao hi u qu c a ứ ệ
Qu c H i, tr ng tâm là công tác l p pháp, quy t đ nh và phân b ngân ậ ế ị ố ộ ọ ố
sách nhà n c, th c hi n quy n giám sát t ướ ự ệ ề ố ạ ộ i cao v i toàn b ho t đ ng ộ ớ
c. c a nhà n ủ ướ
2:Xây d ng m t n n hành chính nhà n ộ ề ự ướ ữ c dân ch trong s ch, v ng ủ ạ
m nh t ng b c hi n đ i hóa. Ti p t c c i cách hành chính nhà n ừ ạ ướ ế ụ ả ệ ạ ướ c,
ệ xây d ng m t h th ng c quan qu n lí th ng nh t,thông su t, có hi u ả ộ ệ ố ự ấ ơ ố ố
ự l c và hi u qu , đ năng l c th c thi các nhi m v trên các lĩnh v c ự ả ủ ự ụ ự ệ ệ
, văn hóa, xã h i, qu c phòng, an ninh và đ i ngo i.Phân chính tr , kinh t ị ế ạ ố ố ộ
công, phân c p, nâng cao tính ch đ ng c a chính quy n đ a ph ủ ộ ủ ề ấ ị ươ ế ng, k t
h p ch t ch qu n lý nghành và qu n lý l nh th , th c hi n đúng ự ệ ẽ ả ặ ả ả ợ ổ
nguyên t c t p trung dân ch ; t ắ ậ ủ ổ ệ ch c h p lý H i đ ng nhân dân; ki n ộ ồ ứ ợ
toàn các c quan chuyên môn c a y ban nhân dân và b máy chính ủ Ủ ơ ộ
41
quy n c p c s . ề ấ ơ ở
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
3: C i cách t ch c, nâng cao ch t l ng và ho t đ ng c a các c quan ả ổ ứ ấ ượ ạ ộ ủ ơ
t pháp, nâng cao tinh th n trách nhi m c a c quan và các b t pháp ư ủ ơ ộ ư ệ ầ
trong công tác đi u tra không đ x y ra nh ng tr ể ả ữ ề ườ ệ ng h p oan, sai. Vi n ợ
ki m sát nhân dân th c hi n t t ch c năng công t ệ ố ự ể ứ ố ạ và ki m sát ho t ể
i h th ng tòa án các c p, T ch c l i c quan đ ng t ộ ư pháp. S p x p l ắ ế ạ ệ ố ổ ứ ạ ơ ấ
ậ đi u tra và c quan thi hành án theo nguyên t c g n đ u m i. thành l p ề ắ ầ ơ ố ọ
pháp. c nh sát t ả ư
4: Tăng c ng s lãnh đ o c a Đ ng đ i v i t ườ ố ớ ổ ứ ạ ủ ủ ch c và ho t đ ng c a ạ ộ ự ả
v ng b n ch t c a nhà n b máy nhà n ộ ướ c nh m gi ằ ữ ữ ấ ủ ả ướ ả c, b o đ m ả
quy n l c nhân dân, đ a công cu c đ i m i đi đúng đ nh h ề ự ư ổ ớ ộ ị ướ ộ ng xã h i
ch nghĩa. Đ i m i n i dung và ph ớ ộ ủ ổ ươ ố ớ ng th c lãnh đ o c a Đ ng đ i v i ạ ủ ứ ả
b máy nhà n ộ ướ ả , b o đ m ch t l ả ấ ượ ồ ng công tác lãnh đ o c a Đ ng đ ng ạ ủ ả
th i phát huy trách nhi m, tính ch đ ng và hi u l c cao trong qu n lý, ủ ộ ệ ự ệ ả ờ
c. đi u hành b máy nhà n ộ ề ướ
5: Tăng c ng t ch c và c ch , ti p t c đ y m nh cu c đ u tranh ườ ổ ế ế ụ ứ ấ ạ ẩ ơ ộ
chông tham nhũng trong b máy nhà n ộ ướ ị c và toàn b h th ng chính tr , ộ ệ ố
các c p, các nghành, t trung ở ấ ừ ươ ng đ n c s . X lý nghiêm minh ử ơ ở ế
nh ng ng i vi ph m pháp lu t đ ng th i tăng c ữ ườ ậ ồ ạ ờ ườ ự ng công tác xây d ng
pháp lu t, giáo d c ý th c pháp lu t và cũng c k lu t b máy nhà ậ ố ỹ ậ ộ ứ ụ ậ
42
n c. ướ
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
43
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223
ng Đ i H c Công Nghi p TP H Chí Minh Tr ồ ệ
ườ ổ ạ ọ ị
44
Khoa c b n_T chính tr L p ớ ơ ả ĐHTN6TH
NG TH DUNG Ị
Sinh viên: D ƯƠ MSSV:10024223