Tiểu luận về quản lý chất độc kim loại nặng chì ảnh hưởng đến cơ thể con người
GV hướng dẫn : PGS. TS Trần Văn Quy Họ tên : Lê Quang Tiến
Mục lục
I.
Tổng quan
1. Tính chất lý hóa
2. Vai trò và ứng dụng
III. Độc chất chì và ảnh hưởng của nó đến con
người
1.Độc tính của chì
2. Môi trường tiếp xúc của chì
3. Con đường xâm nhập của chì
4. Cơ chế gây độc của chì
5. Triệu chứng ngộ độc của chì
6. Điều trị
7. Cách phòng ngừa
Một số trường hợp nhiễm độc chì
Các văn bản liên quan đến quản lý chì
V. Kết luận
Tài liệu tham khảo
I. tổng quan
• Chì là nguyên tố hóa học thuộc nhóm IV trong bảng hệ thống tuần hoàn viết tắt là Pb (Plumbum) và có số nguyên tử là 82
trong hợp chất vô cơ và hữu cơ
• Trong môi trường chì tồn tại ở dạng Pb2+
hại nhưng lại được ứng dụng nhiều trong cuộc sống như pin, ắc quy , sơn….
• Chì là một kim loại nặng,mềm, độc
1 .Tính chất lý hóa của chì
Tính chất vật lý
• Chì là kim loại nặng có khối lượng là 207,1 d = 11.3g/cm3
màu xám xanh
• Chì không mùi, không vị, không hòa tan ,dẫn điện kém so với
các kim loại khác
• Chì có tính mềm, dễ cán mỏng, dễ cắt và dễ định hình
Tính chất hóa học
• Chì có thể tác dụng với axit HNO3 ,Chì bị oxi hóa và tạo phức
với Clo
1 số hợp chất của chì :
• PbO :dùng để chế tạo chì axetat, chì cacbonat, chế tạo
acquy
• PbS : được sử dụng để chế tạo kim loại, sơn, vecni
• Ngoài ra có các hợp chất khác như muối chì PbSO3
2 .vai trò và ứng dụng của chì
rộng rãi do các đặc tính của nó như tính mềm dẻo và nhiệt độ nóng chảy thấp làm chì rất dễ sử dụng để tạo hình làm các vật liệu ngoài trời
• Hiện nay chì là kim loại được sử dụng
công nghiệp như sơn , ắc quy, in ấn…
• Chì được ứng dụng nhiều trong các ngành
• Nhưng bên cạnh đó ô nhiễm chì đang là vấn đề đáng ngại do khả năng gây độc của nó
II. độc tính của chì và khả năng gây độc của nó
1 .Độc tính của chì
• Chì và các hợp chất của chì đều độc. các hợp chất của
chì càng dễ hòa tan độc tính càng cao
• Nếu chì có trong máu trên 0,3ppm sẽ ngăn cản quá trình
oxy hóa glucose tạo ra năng lượng duy trì sự sống nhưng nếu hàm lượng chì/máu trên 0,8 ppm sẽ gây thiếu máu.
• Với chì kim loại liều lượng gây chết của chì là 1000mg
đối với người lớn
1.Độc tính của chì
• Liều lượng tối đa chì (Pb) có thể chấp nhận hàng ngày
cho người, do thức ăn cung cấp, được tạm thời quy định là 0,005mg/kg thể trọng nếu hấp thụ 10mg/ ngày sau vài tuần có thể nhiễm độc nặng .
• Đối với muối chì(ở trong thực phẩm như thuốc cam): Các muối chì đều rất độc và độc tính của nó rất phức tạp,liều gây ngộ độc đối với người lớn là 1g chì acetat và 2-4g Chì cacbonat .Chỉ cần hít thở không khí có nồng độ 5m/lít chì hữu cơ đã có thể tử vong.
2.Môi trường tiếp xúc của chì
Ø
Chì tồn tại trong đất,nước và không khí
• Chì được thải ra từ các nhà máy, xí nghiệp sản xuất ắc quy, thuốc trừ sâu, luyện kim, khai mỏ gây độc cho người dân quanh vùng
• Con người còn tiếp xúc với chì qua hoạt động sơn, thuốc nhuộm, các nguồn thực phẩm có nhiễm chì..
• Có nhiều ngành nghề sử dụng chì hoặc có liên quan đến chì như : chế tạo và tái chế ắc quy, luyện kim, khai thác mỏ, pha chế sơn…..
3. Con đường xâm nhập của chì
Con đường xâm nhập vào cơ thể người
• Qua hô hấp :Chì từ môi trường đi vào đường
thở là đường xâm nhập chủ yếu,chiếm 50-70%
• Qua đường tiêu hóa: Thức ăn thực phẩm bị thôi nhiễm chì , hút thuốc ,ăn uống khi tay bẩn có dính chì ,ăn uống ngay tại nơi làm việc, thiếu vệ sinh cá nhân
• Qua da : Tuy kém hơn so với đường hô hấp và tiêu hóa nhưng vẫn gây ngộ độc, đặc biệt khi tiếp xúc kéo dài
4. Cơ chế gây độc của chì
• Chì đi vào máu gây thiếu máu do ức chế tổng hợp hồng cầu, rút ngắn tuổi thọ của hồng cầu do làm hồng cầu dễ bị vỡ
• Trong não chì làm ngộ độc synapse và n-methy- D- aspartate (tế bào thu nhận não) tiếp đó kích thích thụ thể amino acid trực tiếp tổn thương não, hủy hoại các nơron và tế bào thần kinh đệm.
4. Cơ chế gây độc của chì
• Chì được vận chuyển chậm chạp từ mô mềm tới xương; ở đó cùng với canxi ,nó lắng đọng thành chì photphat ba không hòa tan gây tổn thương cho xương
• Ở thận chì làm giảm thải trừ axit uric qua nước
tiểu nên gây tăng axit uric và bệnh gout.
• Thông qua nhiều cơ chế khác nhau như tác
động vào tim và thận chì gây tăng co bóp thành mạch máu dẫn tới tăng huyết áp.
5. Triệu chứng ngộ độc chì
• Ngộ độc cấp tính : khi ăn phải muối chì axetat, chì cacbonat. Buồn nôn, nôn nhiều, đau bụng. Rối loạn cảm giác, dị cảm, đau, yếu cơ. Đi loạng choạng, co giật liên tiếp rồi đi vào hôn mê.
thuộc mức độ thấm nhiễm theo thời gian, nồng độ ..
• Ngộ độc mãn tính: Các triệu chứng tùy
xương, rối loạn tiêu hóa, ở chân răng có đường viền chì do ứ đọng, đau đầu.
- Toàn thân suy sụp, mệt mỏi,đau cơ
6.Điều trị
bằng dung dịch natri hoặc magie sulfat. Cho uống thuốc chống độc kim loại nặng. Có thể tiêm truyền tĩnh mạch dung dịch natri clorid đẳng trương có chứa Ca EDTA
• Điều trị ngộ độc cấp tính: Rửa dạ dày
giảm nồng độ chì trong máu, ngăn ngừa tình trạng hấp thu chì từ ruột, tăng bài xuất chì qua nước tiểu
• Điều trị ngộ độc mãn tính :Mục tiêu là
được hấp thu ở ruột.
- Ngăn ngừa hấp thu bằng cách uống nhiều sữa để tạo ra muối chì không hòa tan và ít
7.Biện pháp phòng ngừa
• Các cơ quan chức năng cần tuyên truyền, giáo dục sức khỏe, nâng cao nhận thức về các sản phẩm có chứa chì và tác hại của nó
- Tăng cường quản lý, loại bỏ các sản phẩm có nguy cơ gây nhiễm độc chì trong cuộc sống hằng ngày như sơn có chì, đồ chơi có chì.
- Quản lý nghiêm ngặt các cơ sở, địa bàn gây ô nhiễm chì
• Các cá nhân, tổ chức : Giữ vệ sinh và đảm bảo vệ sinh, thường xuyên Kiểm tra sức khỏe (gồm xét nghiệm chì trong máu) định kỳ.
- Những cá nhân hay tổ chức làm việc có liên quan trực tiếp đến chì cần trang bị và sử dụng những quần áo, găng tay, khẩu trang chuyên dụng.
7. Biện pháp phòng ngừa
• Cộng đồng :Gia đình, nhà trường: thực hiện tốt vệ sinh cá nhân cho trẻ (đặc biệt rửa tay, cắt móng tay, không đưa tay và mọi vật lên miệng). Trẻ em ở nơi có ô nhiễm chì bên cạnh việc xử lý môi trường cần chú ý thường xuyên cung cấp cấp đủ các khoáng chất cần thiết như calci, sắt, kẽm, magie
- Thận trọng khi sử dụng các sản phẩm có thể sử dụng sơn, nhựa có chì, đặc biệt khi các sản phẩm cho trẻ em, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không có đăng ký và cho
phép của các cơ quan chức năng
Phương pháp xác định chì
• BẰNG PHƯƠNG PHÁP VON-AMPE HÒA TAN ANOT SỬ DỤNG ĐIỆN CỰC MÀNG THỦY NGÂN TRÊN NỀN PASTE CARBON
• XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG KIM LOẠI CHÌ
TRONG GẠO BẰNG PHƯƠNG PHÁP ICP-MS
• XÁC ĐỊNH DẠNG KIM LoẠI CHÌ TRONG ĐẤT
BẰNG PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ HẤP THỤ NGUYÊN TỬ
Một số trường hợp nhiễm độc chì
• Trường hợp làng nghề Đông mai tỉnh Hưng Yên :
• Làng nghề Đông Mai được xem là 1 trong 4 làng
nghề gây ô nhiễm môi trường trầm trọng nhất tỉnh Hưng Yên,( làng nghề Đông Mai có tới 200 hộ làm nghề tái chế chì.
Một số trường hợp nhiễm độc chì
thôn bị bệnh đường ruột, đau dạ dày; 30% mắc bệnh đường hô hấp, đau mắt; 100% người trực tiếp nấu chì bị nhiễm độc. Cách đây 10 năm, thôn đã có hơn 40 người bị teo cơ, bại não, bại liệt, mù bẩm sinh do ảnh hưởng của bụi và khói chì
• Có thời điểm, hơn 50% người dân của
cũng nhiễm chì vượt mức cho phép 4,6
lần.
• Kết quả nghiên cứu Môi trường - Bộ Y tế cho thấy mức độ ô nhiễm chì trong không khí vượt tiêu chuẩn gần 3,5 lần, có nơi tới 10 lần. Nhiều loại cá, rau... nuôi trồng
Một số trường hợp nhiễm độc chì • Vào đầu thập kỷ 80, nhiều trẻ em ở Paris (Pháp) mắc một chứng bệnh rất giống nhau mà các bác sĩ nghi ngờ là do hội chứng rối loạn tiêu hoá. Kết quả kiểm tra dịch tễ học thực hiện tại Bệnh viện Troussean năm 1985 đã phát hiện ra: hàm lượng chì trong máu của 2.600 trẻ em cao gấp nhiều lần tiêu chuẩn cho phép của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Nguyên nhân nhiễm độc chì ở trẻ em Pháp là do các em hay ăn những mảnh sơn tường nhà bị
bong ra có vị ngọt. Bởi, sơn tường nhà
chứa những hạt trắng, đó là axetat chì. Cứ
ăn một mảnh sơn tường nhà hơi ngọt cơ
thể các em sẽ hấp thụ 5.000mg chì mà khi
vào ruột, dưới tác động của dịch vị, chúng
sẽ chuyển thành clorua và gây nhiễm độc.
Một số trường hợp nhiễm độc chì
nhiều trẻ em bị nhiễm độc chì do ăn phải sơn tường cũng đã được xác nhận. Ở Mỹ, theo điều tra, có đến 42 triệu nhà quét sơn tường có pha chì. Cuộc xét nghiệm tiến hành trong các năm 1976 đến 1980 cho biết mỗi năm người ta phát hiện thêm 40.000 trẻ em (từ 6 tháng tuổi đến 6 tuổi) bị nhiễm độc chì với hàm lượng cao hơn 3.000 microgam/lít máu do ăn những mảnh sơn tường có nhiễm chì ( muối chì )
• Ở thành phố Pritsbone của Australia,
Một số văn bản ban hành về quản lý chất độc chì
• Căn cứ Nghị định số 189/2007/NĐ-CP ngày 27 tháng 12 năm 2007 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công Thương; Nghị định số 44/2011/NĐ-CP ngày 14 tháng 6 năm 2011 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Điều 3 Nghị định số 189/2007/NĐ-CP về quản lý các công nghiệp cơ khí, luyện kim
• Quyết định số 4693/QĐ- BCT ngày 16-9-2011 của bộ trưởng bộ công thương về việc đính chính thông tư 30/2011 / TT-BCT ngày 10/8/2011 của bộ công thương quy định tạm thời về giới hạn lượng cho phép của các loại hóa chất độc, độc hại có trong các đồ điện tử “ …hàm lượng cho phép của Pb là 0,1 % khối lượng …’’
•
Căn cứ vào nghị định 188/2007/ NĐ- CP ngày 27/12/2007 của chính phủ quy định chức năng , nhiệm vụ , quyền hạn của tổ chức bộ y tế. quyết định về điều trị ngộ độc chì
•
Hàm lượng chì cho phép trong nước uống đóng chai là 10µg/L (QCVN 6 -1:2010/BYT), trong nước ngầm là 10µg/L (QCVN
09:2008/BTNMT).
Kết luận
cập chưa quản lý được các sản phẩm có
chứa các chất độc chì trôi nổi trên thị
trường, tuyên truyền chưa thường xuyên
liên tục , còn thiếu kinh nghiệm.
• Chì và các hợp chất của chì có nhiều ứng dụng trong cuộc sống, công nghiệp, y tế… bên cạnh đó khi chì và hợp chất của chì đi vào môi trường nó sẽ xâm nhập vào cơ thể gây nên các bệnh về phổi , máu, não… đặc biệt là khi xâm nhập vào trẻ em sẽ gây nên các bệnh về thần kinh ảnh hưởng đến não, làm giảm trí tuệ. Bất cứ một hàm lượng nhỏ nào của chì có trong cơ thể đều gây ảnh hưởng đến sức khỏe Công tác quản lý, thanh tra còn nhiều bất
Tài liệu tham khảo
• Tài liệu tham khảo
• http://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%AC
• http://suckhoedoisong.vn/bac-si-tra-loi/bien-phap-ngua-nhiem-doc-chi-nao-nen-lua-chon-20110523091754264.htm
• http://luanvan.co/luan-van/de-tai-doc-hoc-chi-54211/
• http://123doc.vn/document/1398883-doc-chat-chi.htm?page=7
• http://luanvan.net.vn/luan-van/luan-van-nghien-cuu-anh-huong-cua-doc-chat-chi-pb-den-suc-khoe-cong-nhan-lao-dong-trong-nganh-cong-nghiep-dien-tu-tren-20285/
• http://www.suckhoenhi.vn/nhiem-doc-chi-o-tre-em-d1458.html
• http://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/nhiem-doc-chi-de-doa-lang-nghe-20141130221241689.htm
• http://
tuoitre.vn/tin/song-khoe/20120412/uong-thuoc-cam-mau-nhiem-chi/486640.html
hueuni.edu.vn/portal/data/doc/tapchi/66.pdf
• http://
