1
Ờ Ở Ầ L I M Đ U
ề ế ể ế ờ ố ủ ộ N n kinh t ngày càng phát tri n kinh t xã h i và đ i s ng c a ng ườ i
ộ ạ ạ ộ lao đ ng, thì kinh t ế ị ườ th tr ẫ ng đã và đang tác đ ng m nh t o nên mâu thu n
ệ ữ ứ ạ ự ố ườ ử ụ ộ và s ph c t p phát sinh trong m i quan h gi a ng i s d ng lao đ ng và
ườ ộ ở ẫ ớ ệ ề ụ ề ấ ng i lao đ ng nhi u doanh nghi p, d n t ộ i nhi u v tranh ch p lao đ ng
ể ậ t p th và đình công.
ớ ễ ả Đình công trên thê gi ề i di n ra ngày càng nhi u và trong đó có c Vi ệ t
ữ ộ ễ Nam. Trong nh ng năm qua các cu c đình công ở ướ n c ta di n ra ngày càng
ề ả ố ượ ề ả ưở ế ế ả nhi u tăng v c s l ng và quy mô, làm nh h ạ ộ ng đ n k t qu ho t đ ng
ủ ủ ệ ấ ộ ố ườ ả s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, cu c s ng c a ng ộ i lao đ ng và
ề ấ ộ ề nhi u v n đ xã h i khác.
ề ề ệ ề ấ ộ ọ ự Trong các v n đ v Quan h lao đ ng em ch n đ tài ạ “Th c tr ng
nghiên c u.ứ đình công t ạ ệ i vi ệ t Nam hi n nay”
ớ ượ ứ ờ ế ề ạ ộ V i l ng th i gian nghiên c u và vi t đ tài có h n, n i dung nghiên
ể ề ỏ ư ứ ủ ề c u c a đ tài mà em đ a ra trong bài ti u lu n ế ậ không tránh kh i nhi u thi u
ể ề ấ ầ ạ ọ ể sót. R t mong Th y giáo cùng các b n h c viên góp ý phê bình đ đ tài ti u
ậ ượ ệ ơ lu n này đ c hoàn thi n h n.
ả ơ Em xin chân thành c m n!
2
Ộ
N I DUNG
Ậ CH Ơ Ở NGƯƠ I: C S LÝ LU N
ệ 1.1. Khái ni m đình công
ệ ạ ờ ự ự ệ ừ Đình công là s ng ng vi c t m th i, t nguy n và có t ổ ứ ủ ậ ch c c a t p
ể ả ể ế ấ ậ ộ ộ th lao đ ng đ gi ể i quy t tranh ch p lao đ ng t p th .
ơ ả ủ ề ộ ườ ươ Đình công là m t quy n c b n c a ng ộ i lao đ ng, là ph ệ ng ti n
ể ọ ể ự ả ệ ầ ố ế ệ ỉ cu i cùng đ h có th t b o v mình khi c n thi t, là tín hi u ch báo quan
ấ ộ ườ ở Ở ữ ệ h lao đ ng đang có b t bình th ng ệ doanh nghi p, ngành… nh ng n ướ c
ề ề ế ứ ộ ấ ể có n n kinh t ế ị ườ th tr ng phát tri n thì đình công là m t v n đ h t s c quen
thu c.ộ
ộ ủ ị ườ ệ ộ ộ ụ Do v trí ph thu c c a ng i lao đ ng trong quan h lao đ ng nên khi
ấ ườ ế ả ộ ạ ạ ạ có tranh ch p, ng i lao đ ng ph i liên k t nhau l ậ ứ i, t o thành s c m nh t p
ể ể ấ ớ ườ ử ụ ệ ợ ả ộ th đ đ u tranh v i ng i s d ng lao đ ng, b o v l i ích cho mình. Vì
ề ả ệ ấ ấ ế ủ ậ ể ậ v y, v b n ch t đình công là bi n pháp đ u tranh kinh t c a t p th ng ườ i
ượ ừ ậ ậ ằ ẩ ả ộ lao đ ng đ c pháp lu t th a nh n, nh m thúc đ y quá trình gi ế i quy t tranh
ấ ộ ướ ợ ặ ọ ch p lao đ ng nhanh chóng, theo h ng có l i cho h . M t khác, đình công
ể ừ ể ệ ế ấ ậ ậ ộ ả ủ luôn liên quan đ n tranh ch p lao đ ng t p th v a bi u hi n h u qu c a
ả ể ế ấ ậ ộ quá trình gi i quy t tranh ch p lao đ ng t p th không thành. Do đó, có th ể
ấ ắ ủ ể ố ườ ộ hi u đình công là vũ khí cu i cùng b t đ c dĩ c a ng ộ i lao đ ng trong cu c
3
ế ủ ư ứ ậ ượ ấ đ u tranh kinh t ề ặ c a mình. Nh ng v m t nh n th c, không đ c coi đình
ấ ể ả ế ấ ộ công là vũ khí duy nh t đ gi i quy t các tranh ch p lao đ ng trong quan h ệ
lao đ ng.ộ
ủ ể ể ệ ậ ộ ỉ ấ Đình công là đ nh cao c a tranh ch p lao đ ng t p th . Bi u hi n rõ
ấ ủ ệ ậ ừ ể ệ ạ nh t c a đình công là ng ng vi c t p th . Đình công là bi n pháp m nh m ẽ
ấ ủ ậ ể ườ ữ ằ ầ ộ ỏ nh t c a t p th ng ề ề i lao đ ng nh m đòi th a mãn nh ng yêu c u v ti n
ươ ữ ự ề ệ ệ ệ ả ả ặ ộ l ng, đi u ki n làm vi c và nh ng đ m b o xã h i, ho c đòi th c hi n đúng
ụ ủ ườ ử ụ ộ ườ ườ ử ụ các nghĩa v c a ng i s d ng lao đ ng trong tr ợ ng h p ng i s d ng lao
ề ạ ậ ộ ọ ộ đ ng có vi ph m nghiêm tr ng v pháp lu t lao đ ng.
ủ ể ặ 1.2. Đ c đi m c a đình công
ự ừ ể ệ ệ ệ ể ủ ườ Đình công bi u hi n thông qua s ng ng vi c tri t đ c a ng i lao
ệ ủ ự ừ ể ậ ộ ườ ế ộ đ ng và do t p th lao đ ng ti n hành: S ng ng vi c c a ng ộ i lao đ ng
ệ ở ể ứ ộ ư ự ừ ề trên th c t ự ế ượ đ c bi u hi n ệ nhi u m c đ khác nhau, nh ng s ng ng vi c
ừ ệ ệ ể ự ừ ệ khi đình công là ng ng vi c tri t đ . Ngoài ra, s ng ng vi c trong đình công
ả ườ ế ể ể ậ ậ ộ ộ ph i do ng ộ i lao đ ng cùng ti n hành (t p th lao đ ng). T p th lao đ ng
ữ ừ ệ ể ặ ộ ố ườ ộ ng ng vi c có th là toàn b ho c đa s nh ng ng i lao đ ng trong m t b ộ ộ
ơ ấ ữ ệ ệ ậ ặ ố ph n c c u doanh nghi p, trong toàn doanh nghi p ho c đa s nh ng ng ườ i
ế ộ ộ ộ ườ ừ ệ ặ lao đ ng trong m t ngành. N u m t vài ng i ng ng vi c m c dù có t ổ ứ ch c
ẫ ượ ọ ế ớ ướ ị thì v n không đ c g i là đình công. Trên th gi ề i nhi u n c có quy đ nh v ề
ặ ỉ ệ ặ ả ộ ổ ố ố ượ s l ng ho c t l lao đ ng tham gia đình công (ho c c hai) trên t ng s lao
ễ ệ ề ệ ạ ộ ộ đ ng thu c ph m vi di n ra đình công (doanh nghi p, ngành) là đi u ki n đình
ợ công h p pháp.
ỉ ệ ổ ứ ừ ể ự Đình công là s ngh vi c có t ộ ệ ủ ậ ch c: Ng ng vi c c a t p th lao đ ng
ủ ị ả ố ợ ự ả ổ ự ph i có s ch đ nh t ừ ướ tr c, ph i có s ph i h p v m t ý ề ặ chí và t ứ ch c
ườ ự ừ ệ ả ộ ớ ữ ủ c a nh ng ng i lao đ ng v i nhau. Có nghĩa là, s ng ng vi c ph i có s ch ự ỉ
ổ ứ ấ ủ ề ạ ố ỗ ườ ạ đ o, t ch c, lãnh đ o và đi u hành th ng nh t c a m i ng ộ i hay m t nhóm
ườ ự ấ ủ ủ ữ ườ ư ậ ừ ng i có s ch p hành, tuân th c a nh ng ng i khác. Nh v y, t ở khi kh i
4
ướ ự ế ệ ộ ự ủ ụ x ng, phát đ ng đình công cho đ n khi th c hi n các trình t th t c gi ả i
ố ợ ủ ả ậ ự ể ế ề ả ộ quy t đình công đ u ph i có s ph i h p c a c t p th lao đ ng trong ý chí
ề ướ ậ ộ ộ ỉ ừ và trong hành đ ng. Pháp lu t lao đ ng nhi u n ậ c ch th a nh n công đoàn là
ườ ề ổ ứ ạ ấ ng i có quy n t ch c, lãnh đ o đình công. Ban ch p hành công đoàn c s ơ ở
ườ ứ ổ ứ ừ ế ấ ẽ s là ng i đ ng ra t ch c đình công t khâu l y ý ki n tán thành đình công,
ế ạ ả ế ộ ướ lãnh đ o đình công cho đ n khi gi i quy t cu c đình công tr c tòa án. Nh ư
ọ ự ừ ấ ườ ư ộ ệ ậ v y m i s ng ng vi c, dù là r t đông ng i lao đ ng nh ng không do công
ạ ẫ ượ ừ ậ ườ đoàn lãnh đ o thì v n không đ c th a nh n là đình công. Trong tr ợ ng h p
ứ ộ ấ ợ ẽ ị ạ ủ ừ này s b coi là đình công b t h p pháp và tùy theo m c đ vi ph m c a t ng
ườ ể ị ử ỷ ậ ử ứ ạ ặ ng i mà có th b x lý k lu t, x ph t hành chính ho c truy c u trách
ệ ự nhi m hình s .
ấ ủ ề ả ớ ệ Đình công luôn đi li n v i các yêu sách: B n ch t c a đình công là bi n
ấ ế ụ ủ ả ằ pháp đ u tranh kinh t nên m c đích c a đình công ph i nh m đ t đ ạ ượ c
ữ ề ề ợ ự ế ở ậ ộ nh ng yêu sách v quy n và l ể i ích cho t p th lao đ ng. Th c t ữ nh ng
ướ ế ể ườ ườ n ề c có n n kinh t phát tri n, ng ộ i lao đ ng th ng đình công đ đ t đ ể ạ ượ c
ợ ệ ố ơ ệ ậ ơ ớ ị ữ nh ng l ề i ích cao h n, đi u ki n làm vi c t t h n so v i pháp lu t đã quy đ nh
ế ướ ữ ặ ậ ớ ỏ ả ho c so v i nh ng th a thu n các bên đã cam k t tr ế c đó. Và k t qu đình
ườ ỏ ướ ậ ể ớ ờ ở ướ công th ộ ng là m t th a c t p th m i ra đ i. Còn ữ nh ng n ư c ch a
ầ ớ ể ề ợ ợ ộ phát tri n, ph n l n các cu c đình công là đòi quy n và l ủ i ích h p pháp c a
ườ ậ ộ ợ ớ ộ ị ườ ử ụ ộ ng i lao đ ng phù h p v i lu t pháp lao đ ng b ng i s d ng lao đ ng vi
ể ư ể ạ ậ ỗ ộ ộ ộ ặ ph m. Trong m i cu c đình công, t p th lao đ ng có th đ a ra m t ho c
ố ớ ề ườ ử ụ ụ ở ộ ệ nhi u yêu sách đ i v i ng i s d ng lao đ ng. Ví d , Vi t Nam, m t s ộ ố
ườ ệ ặ ả ộ yêu sách th ề ề ng g p trong các cu c đình công là: yêu sách c i thi n v ti n
ươ ụ ấ ờ ờ ệ ờ ờ ố ử ơ ỉ l ng, ph c p, th i gi làm vi c và th i gi ngh ng i, hành vi đ i x thô
ệ ả ậ ả ả ố ộ ộ ạ b o, ch ng sa th i lao đ ng trái pháp lu t, đ m b o an toàn v sinh lao đ ng,
ự ế ệ ể ộ ợ ồ ộ ả b o hi m xã h i, kí k t và th c hi n đúng h p đ ng lao đ ng…
5
ế ừ ự ể ấ ậ ộ Đình công phát sinh tr c ti p t tranh ch p lao đ ng t p th : Đình công
ả ủ ể ả ậ ấ ậ ộ ế là h u qu c a tranh ch p lao đ ng t p th gi ộ i quy t không thành, là m t
ệ ả ế ể ấ ả ậ ộ bi n pháp gi i quy t tranh ch p lao đ ng t p th . Tuy nhiên, không ph i tranh
ể ề ế ậ ấ ẫ ộ ch p lao đ ng t p th nào cũng đ u d n đ n đình công.
ạ 1.3. Phân lo i đình công
ứ ạ ồ 1.3.1 Căn c vào ph m vi đình công, bao g m:
ệ ể ậ ộ ạ Đình công doanh nghi p: Là đình công do t p th lao đ ng trong ph m
ệ ế ộ vi m t doanh nghi p ti n hành.
ể ậ ậ ạ ộ ộ Đình công b ph n: Là đình công do t p th lao đ ng trong ph m vi
ậ ơ ấ ủ ộ ộ ế ệ m t b ph n c c u c a doanh nghi p ti n hành.
ủ ứ ượ ợ 1.3.2. Căn c vào tính h p pháp c a đình công, đ c phân thành:
ợ ộ ộ ợ Đình công h p pháp: Cu c đình công h p pháp là cu c đình công khi có
ệ ủ ủ ề ậ ị ợ ủ đ các đi u ki n c a đình công h p pháp theo quy đ nh c a pháp lu t.
ấ ợ ế ề ộ ệ Đình công b t h p pháp: Là đình công thi u m t trong các đi u ki n
ủ ậ ợ ị ủ c a đình công h p pháp theo quy đ nh c a pháp lu t.
ụ ở ệ ấ ợ ộ ị Ví d , Vi t Nam, các cu c đình công b coi là b t h p pháp khi: không
ừ ể ượ ấ ậ ộ ạ phát sinh t tranh ch p lao đ ng t p th , v ệ t ra ngoài ph m vi doanh nghi p,
ạ ị ạ ủ ề ề ả ả vi ph m các quy đ nh t ộ ậ i kho n 1, kho n 2 Đi u 173 và Đi u 174 c a B lu t
ậ ề ủ ộ ị ự Lao đ ng (không tuân theo quy đ nh c a pháp lu t v trình t ế ủ ụ , th t c ti n
ở ụ ệ ộ hành đình công, đình công ụ doanh nghi p ph c v công c ng và doanh
ế ế ề ế ặ ố ố ệ nghi p thi t y u cho n n kinh t qu c dân ho c an ninh, qu c phòng theo
ủ ụ ệ ị danh m c doanh nghi p do Chính ph quy đ nh).
6
ƯƠ Ự Ạ Ạ Ệ Ệ CH NG II : TH C TR NG ĐÌNH CÔNG T I VI T NAM HI N NAY
ố ượ 2.1. S l ng đình công
ể ấ ộ ệ Tranh ch p lao đ ng, đình công hi n đang là đi m nóng trong quan h ệ
ố ệ ủ ủ ệ ộ ộ ộ ố lao đ ng c a các doanh nghi p. Theo s li u th ng kê c a B Lao đ ng xã
ướ ễ ộ ầ ộ h i, 11 tháng đ u năm 2011 n c ta đã có 857 cu c đình công di n ra, trung
ứ ộ ố ượ ầ ộ ộ bình c m t tu n có 16 cu c đình công, s l ng các cu c đình công năm 2011
ụ ụ ấ ớ tăng g p đôi so v i năm 2010, năm 2010 là 422 v , năm 2009 là 218 v , năm
ộ ừ ụ ộ ộ ế 2008 là 720 v … Cũng theo B Lao đ ng xã h i t năm 1995 đ n nay c ả
ướ ủ ế ở ả ơ ộ n c đã x y ra h n 4100 cu c đình công, trong đó ch y u ệ các doanh nghi p
ầ ư ướ ố ậ ả ớ ơ ư có v n đ u t n ố c ngoài nh Đài loan, Hàn qu c, Nh t b n,… v i h n 3100,
ả ướ ế ạ ộ chi m 75,4%. Năm 2010, c n ộ c có 424 cu c đình công. Phân lo i các cu c
7
ệ ệ ạ ố đình công theo lo i hình doanh nghi p, doanh nghi p có v n đ u t ầ ư ướ c n
ệ ế ộ ộ ngoài chi m 79,95% (339/424 cu c); doanh nghi p dân doanh 84/424 cu c,
ệ ế ướ ế ộ ỉ chi m 19,81% và doanh nghi p nhà n c ch có 1 cu c, chi m 0,24%.
ệ ạ 2.2. Đình công theo lo i hình doanh nghi p
ộ ộ ươ ộ ừ Theo B Lao đ ng Th ng binh và Xã h i, t ộ ậ năm 1995, khi B lu t
ệ ự ả ướ ế ế ộ Lao đ ng có hi u l c thi hành, đ n h t tháng 4 2009, c n c đã có 2.697
ộ ở ộ ệ ướ cu c đình công. Trong đó, có 89 cu c doanh nghi p nhà n c (DNNN),
ộ ở ầ ư ướ ệ ố ộ ở 1.983 cu c doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài, 625 cu c doanh
ệ ướ nghi p ngoài nhà n c.
ệ ừ ả ế B ng 1: Đình công trong các doanh nghi p t ế năm 1995 đ n h t ngày
15/4/2009
DN có
ầ ố v n đ u DNNN DN ngoài nhà n cướ Năm t ư ướ c n S vố ụ
ngoài đình công S vố ụ
1995 1999 2000 2004 2005 4/2009 T ngổ 307 525 1865 2697 S vố ụ 42 34 13 89 T lỷ ệ 13,68% 174 364 6,48% 0,69% 1445 1983 3,3% T lỷ ệ 56,68% 91 69,33% 137 77,47% 397 73,52% 625 S vố ụ T lỷ ệ 29,64% 26,09% 21,28% 23,17%
ồ ộ ộ ủ ộ Ngu n: báo cáo c a b lao đ ng xã h i
ế ạ ạ ả ộ Giai đo n 1995 – 1999 x y ra 307 cu c, chi m 11,38%; giai đo n 2000
ứ ộ ả ư ậ ế ả ộ 2004 x y ra 525 cu c, chi m 19,46%. Nh v y, m c đ x y ra đình công có
ướ ở ề ạ ố xu h ng tăng nhanh ộ các năm v sau. Trong giai đo n 2005 2009, s cu c
ầ ấ ạ ấ ầ ớ đình công tăng g p 6,07 l n so v i giai đo n 1995 1999 và g p 3,55 l n so
ạ ớ v i giai đo n 2000 2004.
ề ả ủ ạ ấ Phân lo i đình công theo ngành ngh s n xu t, kinh doanh c a doanh
ủ ế ệ ấ ả ở ệ nghi p cho th y, đình công ch y u x y ra ế ngành d t may (năm 2008 chi m
8
ế ế ầ ơ 40,28% và 4 tháng đ u năm 2009 là 67,3%); c khí, ch bi n, da giày (t ươ ng
ứ ạ ế ng 30,84% và 23,08%); các ngành còn l i chi m 28,88% (năm 2008) và 4
ề ơ ả ế ầ ộ tháng đ u năm 2009 chi m 9,62%. Các cu c đình công, v c b n, không theo
ự ể ả ừ ủ ụ ậ ị đúng trình t và th t c, quy trình mà pháp lu t quy đ nh, k c t ngày 17
ậ ử ổ ộ ố ể ộ ậ ủ ể ờ ổ ộ 2007, là th i đi m Lu t S a đ i, b sung m t s đi m c a B lu t Lao đ ng
ươ ề ả ệ ự ế ấ ộ (ch ng XIV v gi i quy t tranh ch p lao đ ng và đình công) có hi u l c thi
hành.
ể ọ ổ ứ ư ế ầ H u h t các lý do mà công nhân đ a ra đ h t ch c đình công ở ấ ả t c t
ề ậ ư ề ề ệ ấ ệ các doanh nghi p đ u t p trung vào các v n đ , nh làm tăng ca, đi u ki n
ệ ả ả ươ ưở ủ ấ ạ làm vi c, sinh ho t không b o đ m, l ng th ng quá th p, không lo đ cho
ộ ố ộ ộ ố ự ệ ắ ị ệ ố ớ cu c s ng, th c hi n m t s n i quy, quy đ nh quá kh c nghi t đ i v i ng ườ i
ữ ế ộ ườ ộ lao đ ng nên không nh ng không khuy n khích ng ấ i lao đ ng tăng năng su t
ộ ượ ở ạ mà còn có tác đ ng ng c tr l i…
ố ệ ế ộ ở ầ Trong các s li u trên h u h t các cu c đình công ệ các doanh nghi p
ầ ư ướ ố ư ậ ự ệ ể có v n đ u t n c ngoài, s chênh l ch nh v y có th do các nguyên nhân
ả ươ ệ ấ Ở ướ sau: Do các doanh nghi p FDI tr l ng quá th p. n ề c ta, năm 2008 ti n
ươ ỉ ằ ủ ấ ấ l ả ng bình quân c a công nhân trong các DN FDI th p nh t, ch b ng kho ng
ệ ệ ớ ớ 75% so v i các doanh nghi p dân doanh và 60% so v i các doanh nghi p nhà
ướ ề ệ ộ ườ ệ ạ ộ n c. Trong khi đó đi u ki n lao đ ng và c ng đ làm vi c l ắ i quá hà kh c.
ế ự ấ ế ề ẫ ẫ Đi u đó d n đ n s b t bình và là nguyên nhân d n đ n đình công.
ự ệ ề ệ Do s khác bi t v văn hoá và hành vi công nghi p trong các DN FDI.
ự ệ ề ứ ử ự ế ể ế ẫ S khác bi ể t v hành vi ng x có th gây nên s thi u hi u bi t l n nhau,
ệ ủ ợ ở ữ ự ẳ ẳ ơ làm cho quan h ch th tr nên căng th ng. H n n a, s căng th ng này l ạ i
ượ ả ế ự ố ạ ầ ả ị ờ ế ữ không đ c gi i to k p th i do thi u s đ i tho i c n thi ợ ủ t gi a ch và th ,
ữ ệ ả ẫ ẫ ế ự gi a qu n lý và nhân viên d n đ n s bùng phát mâu thu n và h qu t ả ấ ế t y u
ủ c a nó là đình công.
9
ả ả ớ Do cung cách qu n lý. Ng ườ ướ i n ỏ c ngoài quen v i cách qu n lý đòi h i
ệ ệ ườ tác phong làm vi c công nghi p, trong khi đó ng i Vi ệ ạ t l ớ i không quen v i
ơ ộ ẽ ạ ề ệ ế ẫ ả cung cách này. Đi u đó s t o nên mâu thu n và vi c thi u c h i gi i to ả
ẫ ạ ố ươ ượ ể mâu thu n thông qua đ i tho i và th ng l ẫ ng có th làm cho mâu thu n
bùng phát.
ệ ố ạ ộ ư ể ệ ả ạ ể Ngoài ra, có th do h th ng thanh ki m tra ho t đ ng ch a hi u qu . Ho t
ủ ế ượ ư ủ ệ ố ộ ộ đ ng c a h th ng thanh tra lao đ ng ch a bao ph h t đ c các doanh
ộ ở ữ ệ ướ ẫ ệ ượ ể ậ nghi p không thu c s h u nhà n ế c d n đ n hi n t ng không hi u lu t, vi
ậ ạ ộ ở ổ ế ự ệ ph m pháp lu t lao đ ng ạ các doanh nghi p này khá ph bi n. S vi ph m
ề ế ầ ẫ ẫ ố đó là “m m m ng” làm phát sinh mâu thu n, nhi u khi d n đ n đình công.
ị ễ 2.3. Đ a bàn di n ra đình công
ế ễ ầ ộ ở ự ề ậ H u h t các cu c đình công di n ra khu v c mi n nam, t p trung
ệ ớ ươ ư ề ồ ồ ỉ nhi u khu công nghi p l n nh Tp H Chí Mình, t nh Bình D ng, Đ ng Nai.
ố ượ ả ộ ị ừ B ng 2: S l ng các cu c đình công phân theo đ a bàn t năm 1995 2011
TP Hồ Bình Đ ngồ ỉ Năm T nh, TP khác Chí ổ ố T ng s D ngươ Nai
Minh s vố ụ 28 29 37 44 33 34 38 44 57 44 52 108 109 60 59 59 62 67 70 90 99 142 124 152 390 551 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 % 46,7 49,2 62,7 71,0 49,3 48,6 42,2 44,4 40,1 35,5 34,2 27,7 19,8 s vố ụ 12 8 0 6 19 19 35 20 27 11 7 139 217 % 20,0 13,6 0,0 9,7 28,4 27,1 38,9 20,2 19,0 8,9 4,6 35,6 39,4 s vố ụ 6 17 14 5 12 6 7 14 32 43 41 95 106 % 10,0 28,8 23,7 8,1 17,9 8,6 7,8 14,1 22,5 34,7 27,0 24,4 19,2 S vố ụ 14 5 8 7 3 11 10 21 26 26 52 48 119 % 23,3 8,5 3,6 1,3 4,6 15,7 1,1 21,2 18,3 21,0 34,2 12,3 21,7
10
720 218 424 978 ố 4265 165 70 67 268 1227 22,9 32,1 15,8 27,4 28,8 127 35 127 218 1027 17,6 16,1 30,0 22,3 24,1 167 35 140 196 936 23,2 16,1 33,0 20,0 21,9 261 78 90 296 1075 36,2 35,8 21,2 30,3 25,2
2008 2009 2010 2011 ổ T ng s
ề ươ ụ ồ ộ ộ ộ ươ Ngu n: V Lao đ ng – Ti n l ng B Lao đ ng, Th ộ ng binh và Xã h i
ố ệ ở ả ừ ế ở Theo s li u b ng trên, tính t năm 1995 đ n nay thì ồ TP H Chí
ố ộ ươ ế ồ Minh s cu c đình công chi m 28,8%, Bình D ng 24,1%, Đ ng Nai 21,9%.
ụ ư ụ ạ Ví d nh các v đình công t ệ i các doanh nghi p Sam Yang, Huê
ở ố ồ ứ ở ươ Phong,.. thành ph H Chí Minh; Doanh Đ c Bình D ng; King Toys ở
ẵ ở ề ệ ộ ở ồ Đà N ng; Canon Hà N i và nhi u doanh nghi p khác ả Đ ng Nai, H i
ả ươ ư Phòng, H ng Yên, H i D ng…
ộ ố ộ ờ 2.4. M t s cu c đình công trong th i gian qua
ủ ộ ộ ả Cu c đình công ngày 1542011 Hai ngàn công nhân c a m t hãng s n
ấ ở ả ả ộ xu t giày ấ ồ ộ ủ H i Phòng và 2,000 công nhân c a m t công ty s n xu t đ n i
ậ ả ấ ủ ầ ư ươ ề ợ th t c a Nh t B n đ u t đã đình công đòi tăng l ng và các quy n l i khác.
ả ả ộ Theo b n tin báo Lao Ð ng, ngày 13 tháng 4, kho ng 2,000 công nhân
ệ ộ ỉ ủ c a nhà máy giày Sao Vàng thu c công ty TNHH Ð nh Vàng (huy n An Lão,
ế ấ ạ ả ẫ ồ ệ H i Phòng) đã nh t lo t đình công. Theo ngu n tin, nguyên nhân d n đ n vi c
ượ ậ ử ể ố ướ này đã đ c t p th công nhân g i cho ban giám đ c hai ngày tr c đó. Ngoài
ươ ả ề ệ ồ ọ đòi tăng l ọ ề ng lên thành 2.2 tri u đ ng/tháng, h đòi chi tr ti n nhà tr , ti n
ề ề ưở ễ ả ử xăng xe, ti n g i xe, tăng ti n th ng ngày l mà ph i làm, không đ ượ ấ c l y
ủ ề ằ ố ố ạ ế ủ ti n thu c c a công nhân khi đau m n m t i phòng y t c a nhà máy,
ư ế ề ẫ ị v.v.Cho đ n chi u ngày 14 tháng 4, công nhân v n ch a ch u đi làm tr l ở ạ i.
ề ầ ừ ầ ụ ủ ấ Công nhân c a công ty này đã đình công r t nhi u l n t g n ch c năm qua.
11
ơ ươ ạ H n 4000 nghìn công nhân đình công đòi tăng l ng t ệ i huy n Châu
Thành Tây Ninh. Sáng 25.2, 760 công nhân Công ty TNHH Han And Young
ệ ụ ề ệ ề Vi t Nam (c m công nghi p Thanh Đi n, xã Thanh Đi n, H.Châu Thành, Tây
ế ộ ề ệ ậ ị ắ ừ ể ả ưở ằ Ninh) đã ng ng vi c t p th do b c t gi m ch đ ti n th ng h ng năm.
ộ ố ộ ế ế ồ N i dung: M t s công nhân cho bi t sau T t Tân Mão, công ty đ ng ý
ươ ậ ừ ỏ ướ ư tăng l ng thêm 10% theo th a thu n t năm tr c; nh ng sau đó l ạ ơ i đ n
ươ ề ả ắ ưở ụ ph ng c t các kho n ti n th ng đang áp d ng. Ngoài ra, công nhân còn yêu
ư ở ỗ ữ ề ệ ồ ỉ ầ c u công ty tăng ti n ăn tr a b i hi n m i b a ch có 4.000 đ ng.
ạ ả ơ Cùng ngày, t i KCN Tr ng Bàng, h n 3.000 công nhân Công ty TNHH
ặ ầ ươ Hoa Sen (may m c) cũng đã đình công yêu c u tăng l ứ ng. Các ngành ch c
ế ổ ự ữ ứ ố ộ ườ năng đã tr c ti p t ạ ch c cu c đ i tho i gi a công ty và ng ộ i lao đ ng
ư ư ế ả nh ng ch a có k t qu .
ạ ộ ộ T i KCN N i Bài (Hà N i), hàng trăm công nhân Công ty TNHH NCI
ệ ậ ừ ể ề ậ ả ấ ố ầ (100% v n Nh t B n, chuyên v in n) cũng đã ng ng vi c t p th , yêu c u
ạ ươ ụ ấ ệ ả ườ ệ lãnh đ o công ty tăng l ng, ph c p và c i thi n môi tr ng làm vi c.
ộ ạ Cu c đình công t ả i Công ty TaeKwang Vina: Sáng 13.1.2011, kho ng
ệ ạ 8.000 công nhân đang làm vi c ca 1 t i Công ty TaeKwang Vina (đóng t ạ i
ấ ả ồ ố KCN Biên Hòa 2, TP Biên Hòa, Đ ng Nai; chuyên s n xu t giày da, 100% v n
ề ạ ả ố ồ ị Hàn Qu c) đ ng lo t đình công. Các công nhân đ ngh công ty ph i công khai
ả ươ ữ ề ế ộ ả ớ ợ thang b ng l ng, có ch đ phù h p v i công nhân n v thai s n, không
ượ ừ ề ố ứ ưở ế ộ đ c tr ỉ ệ ti n công nhân ngh b nh, công b m c th ng t t…N i dung:
ề ậ ở ồ ộ Chi u cùng ngày, S LĐTBXH Đ ng Nai cùng các ban ngành v n đ ng công
ở ạ ệ ồ ờ ươ ượ ữ ớ nhân tr l i làm vi c, đ ng th i th ng l ầ ề ng v i công ty v nh ng yêu c u
ư ủ c a công nhân đ a ra.
ầ ậ ộ ộ Sáng ngày 15.1.2011, g n 500 công nhân thu c b ph n Gò – Thành
ệ ẩ ầ ả ấ ổ ươ ữ ạ ị ph m, Xí nghi p 2, Công ty C ph n S n xu t Th ng m i H u Ngh (đóng
12
ạ ệ ậ ạ ẵ ồ ồ ơ t i Khu công nghi p An Đ n, qu n S n Trà, TP Đà N ng) đã đ ng lo t đình
ề ề ươ công do công ty không rõ ràng v ti n l ộ ế ộ ng và ch đ đãi ng .
ộ Ngày 2522011, hàng trăm công nhân thu c công ty TNHH NCI, 100%
ấ ạ ề ậ ả ừ ệ ố v n Nh t B n, chuyên v in n t ệ ộ i Khu công nghi p N i Bài đã ng ng vi c
ể ầ ạ ươ ụ ấ ệ ả ậ t p th , yêu c u lãnh đ o công ty tăng l ng, ph c p và c i thi n môi
ườ ệ ạ ệ tr ng làm vi c t i doanh nghi p.
ộ 2.5. Nguyên nhân các cu c đình công
ườ ộ ề 2.5.1. V phía ng i lao đ ng
ế ầ ườ ộ ộ ọ ấ ấ H u h t ng i lao đ ng ở ướ n c ta có trình đ h c v n th p, công nhân
ỉ ố ệ ệ ớ ộ ố ậ trong các khu công nghi p ch t ọ t nghi p l p 9, m t s công nhân b c cao h c
ệ ề ạ ặ ổ ọ ọ ự xong trung h c ph thông, sau đó đi đào t o h c ngh , ho c vào làm vi c tr c
ế ạ ườ ượ ệ ti p trong khu công nghi p không qua đào t o. Ng ộ i lao đ ng ít đ c trang b ị
ậ ề ụ ứ ề ế ộ ộ các ki n th c pháp lu t v quy n và nghĩa v lao đ ng. Trình đ chuyên môn,
ề ư ứ ượ ầ ả ấ tay ngh ch a đáp ng đ c yêu c u s n xu t, kinh doanh.
ệ ệ ệ ạ ỏ Trong các khu công nghi p, các máy móc công ngh hi n đ i đòi h i
ườ ề ớ ứ ả ộ ượ ệ ng i lao đ ng ph i có tay ngh m i đáp ng đ c công vi c, ng ượ ạ c l i
ườ ộ ứ ấ ng i lao đ ng ở ướ n ệ ỷ ậ c ta ý th c ch p hành k lu t, tác phong công nghi p
ế ọ ị ỷ ậ ệ ạ ậ ộ ấ còn h n ch , h b gò bó trong k lu t lao đ ng công nghi p, thu nh p th p,
ề ợ ị ọ ễ ị ẫ ớ ạ ộ quy n l i b vi ph m nên làm cho h d b kích đ ng d n t i đình công t ự
phát.
ự ư ể ề ậ ắ ố Đa s công nhân ch a có s am hi u sâu s c v pháp lu t, trình đ ộ
ế ạ ứ ạ ậ ế ả ầ ộ ộ nh n th c còn h n ch , l i nóng v i, do đó h u h t các cu c đình công x y ra
ề ờ ự ủ ị trong th i gian qua đ u mang tính t phát và không theo quy đ nh c a pháp
ế ụ ế ể ạ ậ ẫ ả ữ lu t. N u tình tr ng này v n ti p t c x y ra, công nhân có th không nh ng
ượ ề ợ ả ồ ườ không đòi đ c quy n l i chính đáng cho mình, mà còn ph i b i th ng thi ệ t
ệ ạ h i cho doanh nghi p.
ườ ử ụ ộ ề 2.5.2. V phía ng i s d ng lao đ ng
13
ườ ử ụ ạ ậ ộ ộ Ng ề i s d ng lao đ ng vi ph m pháp lu t lao đ ng ngày càng nhi u.
ả ộ ừ ế Tính các cu c đình công x y ra t ế 1995 đ n nay thì có đ n 90% nguyên nhân là
ườ ử ụ ậ ạ ạ ộ ở ộ do ng i s d ng lao đ ng vi ph m pháp lu t lao đ ng b i càng vi ph m thì
ườ ử ụ ộ ợ ng i s d ng lao đ ng càng có l i.
ướ ề ợ ế Các nguyên nhân chính tr c h t là nguyên nhân v l i ích kinh t ế .
ườ ế ề ộ Ng i lao đ ng đình công vì nhi u lý do, trong đó 80% liên quan đ n ch đ ế ộ
ề ươ ư ứ ươ ả ứ ấ ộ ợ ti n l ng nh m c l ề ớ ng th p, không phù h p v i giá c s c lao đ ng, ti n
ươ ọ ỏ ứ ạ ớ ợ l ng không phù h p v i công s c mà h b ra. Bên c nh đó, ng ườ ử ụ i s d ng
ộ ươ ế ờ lao đ ng còn không tăng l ng theo cam k t, kéo dài th i gian, trong khi giá
ế ườ ộ ố ặ ộ ả ạ c , l m phát tăng nhanh khi n ng i lao đ ng g p khó khăn trong cu c s ng,
ữ ẫ ườ ườ ử ụ ộ ả n y sinh mâu thu n gi a ng ộ i lao đ ng và ng ữ i s d ng lao đ ng, nh ng
ườ ế ộ ạ ươ ng i lao đ ng liên k t nhau l i đòi tăng l ng.
ợ ươ ề ệ ả ươ ặ ậ Nhi u doanh nghi p n l ng, tr l ng ch m ho c gi ữ ươ l ng không
ả ườ ế ộ tr cho ng i lao đ ng. Tính đ n 30.9.2011, toàn ngành GTVT có 2.542 công
ế ườ ố ề ỉ ệ ả ệ nhân thi u vi c làm, 8.362 ng i ph i ngh vi c luân phiên. S ti n các doanh
ỉ ồ ợ ươ ệ ợ ỉ ồ nghi p n BHXH là 120 t đ ng, n l ố ệ ng công nhân trên 88 t đ ng (s li u
ớ ủ ủ ậ ư này ch a tính t i các DN c a T p đoàn CN Tàu th y VN đang trong quá trình
ơ ấ tái c c u).
ự ế ủ ế ấ ả ẫ ộ ở Th c t ệ cho th y, mâu thu n quan h lao đ ng ch y u x y ra các doanh
ế ệ ấ ấ ố ớ nghi p ngoài qu c doanh v i 80% tranh ch p liên quan đ n v n đ l ề ươ ng
ạ ệ ố ả ớ ơ ỉ ươ ư nh ng t ị i đây m i ch có 20% đ n v có h th ng thang b ng l ng.
ề ờ ệ ệ ạ ỉ ị ơ ấ Các doanh nghi p vi ph m quy đ nh v th i gian làm vi c, ngh ng i r t
ổ ế ệ ừ ả ờ ờ ầ ph bi n. Công nhân ph i làm vi c t 10 12 gi /ngày, 60 72gi /tu n, cao
ủ ể ầ ậ ớ ộ ị ấ ả ộ ấ g p 1,2 1,5l n so v i quy đ nh c a B Lu t Lao đ ng. Đ tăng năng su t s n
ệ ề ẩ ặ ườ ộ ph m, hàng hóa, nhi u doanh nghi p còn áp đ t ng i lao đ ng làm tăng ca
ớ ườ ế ộ ồ ưỡ ộ ụ liên t c v i c ng đ cao trong khi không có ch đ b i d ng, thù lao tr ả
ươ ợ ườ ử ụ ố ử ậ ộ ộ l ng không h p lý. Ng i s d ng lao đ ng có thái đ trù d p, đ i x thô
14
ườ ụ ậ ư ể ộ ớ ạ b o v i ng i la đ ng. Hai bên ch a hi u rõ phong t c t p quán và ngôn ng ữ
ủ c a nhau.
ể ộ ớ ề Cùng v i n n kinh t ế ị ườ th tr ng ngày càng phát tri n, năng đ ng, các
ế ị ườ ế ư ệ ể ạ ắ doanh nghi p c nh tranh nhau gay g t. Đ chi m u th th tr ộ ng bu c các
ệ ệ ả ạ ấ ọ ộ ả doanh nghi p ph i tìm m i bi n pháp tăng năng su t lao đ ng, h chi phí s n
ạ ẩ ả ấ ườ ạ xu t, h giá thành s n ph m. Trong khi đó, ng ộ i lao đ ng l i mu n đ ố ượ ả c c i
ệ ề ệ ộ ươ ưở ế ộ ẫ thi n đi u ki n lao đ ng, tăng l ng, th ế ng và các ch đ khác, d n đ n
ữ ẫ ườ ườ ử ụ ộ mâu thu n phát sinh gi a ng ộ i lao đ ng và ng i s d ng lao đ ng.
ườ ử ụ ề ạ ậ ộ ộ Ng i s d ng lao đ ng còn vi ph m Lu t Lao đ ng v đóng BHXH,
ệ ế ợ BHYT... Tính đ n 30/9/2011 các doanh nghi p trong ngành GTVT n BHXH là
ỉ ồ 120 t đ ng.
ế ộ ề ươ ự ệ ệ ớ ư ề ỏ V i vi c th c hi n các ch đ ti n l ệ ng ch a th a đáng, đi u ki n
ụ ế ế ệ ạ ạ ẫ ạ làm vi c h n ch , tình tr ng vi ph m này kéo dài, liên t c đã d n đ n ng ườ i
ộ ộ ươ ứ ể ỏ ọ ả lao đ ng ph i tìm m t ph ng th c chung mà h có th đòi h i quy n l ề ợ ủ i c a
mình.
ưở ầ ư ủ Ả 2.5.3. nh h ng c a chính sách đ u t
ầ ư ủ ệ ầ ư ả ướ Chính sách đ u t c a Vi t Nam thu hút c nhà đ u t trong n c và
ố ế ề ướ ệ ứ ể ế ẫ ấ qu c t . Cách đây 5 năm v tr c, vi t nam là đi m đ n h p d n th 2, sau
ầ ư ướ ố ế ộ ố ố ớ Trung Qu c đ i v i các nhà đ u t n c ngoài khi mu n tìm ki m m t thì
ườ ớ ừ ỹ ậ ứ ể ồ ạ ế tr ng đang phát tri n. các nhà máy l n t M Nh t Đ c… t ti n vào Vi ệ t
ẻ ấ ả ố ụ Nam vì có giá nhân công r . hàng ch c nhà s n xu t Hàn Qu c và Đài Loan
ề ừ ồ ộ ấ ế ề ặ ờ trong nhi u ngành ngh , t đ n i th t đ n hàng may m c, cũng di d i nhà
ừ ứ ươ ề ơ ố ấ ộ máy t mi n nam Trung Qu c, n i mà m c l ầ ng lao đ ng cao g p 3 l n,
ệ ớ ự ầ ư ư ề ệ sang Vi t Nam. Tuy nhiên cùng v i s đ u t ư ậ nhi u nh v y nh ng Vi t Nam
ườ ả th ng xuyên x y ra đình công.
ượ ầ ư ạ ệ + Khi có đ ồ c các ngu n đ u t t i Vi t Nam, nhà n ướ ạ c l ư i ch a có
ụ ể ể ạ ấ ả ộ ị ị các quy đ nh c th đ tránh x y ra các tranh ch p lao đ ng. T i các đ a
15
ươ ầ ư ư ả ơ ph ng có nhà đ u t ộ thì c quan liên đoàn lao đ ng qu n lý ch a theo sát,
ạ ộ ư ủ ệ ể ố ệ ữ ki m tra ho t đ ng c a doanh nghi p cũng nh là xem xét m i quan h gi a
ủ ườ ữ ẫ ả ộ ườ ộ ch lao đ ng và ng i lao đ ng. Khi có mâu thu n x y ra gi a ng i lao
ườ ử ụ ặ ộ ổ ứ ộ đ ng và ng i s d ng lao đ ng thì không có ho c có t ch c công đoàn
ổ ủ ự ứ ư ệ ệ ạ ườ ư nh ng t ch c này ch a th c hi n vai trò là đ i di n c a ng ộ i lao đ ng
ươ ượ ả ấ ả ứ đ ng ra th ng l ng hòa gi i. Khi có tranh ch p x y ra, do không có ch th ủ ể
ế ạ ả ươ ượ ả ứ đ ng ra lãnh đ o ti n hành hòa gi i th ng l ng nên nhìn chung có x y ra
ủ ẫ ậ ị mâu thu n là đình công, không theo quy đ nh c a pháp lu t.
ụ ề ụ ự ủ ầ ổ Ví d v v đình công t phát g n đây, “Ch đài loan đ keo 502 lên tay
ệ ạ ụ ệ ệ ả ỉ ữ n công nhân Vi t Nam”, t i doanh nghi p này ch khi x y ra v vi c công
ự ự ươ ượ ả ữ nhân t phát đình công, không có s th ng l ng hòa gi i gi a các bên và
ơ ớ ộ ế ể ế sau đó thì c quan liên đoàn lao đ ng m i bi ệ t và đ n ki m tra doanh nghi p
ể ự ệ ư cũng nh tìm hi u s vi c.
ướ ầ ư ầ ẩ ả ả ớ Nhà n c đi đôi v i chính sách thúc đ y đ u t c n gi m sát qu n lý.
ơ ở ứ ế ầ ơ ộ ươ C n nghiên c u hình thành c ch cán b công đoàn c s ăn l ng c a t ủ ổ
ứ ệ ể ươ ủ ệ ch c công đoàn, không ki m nhi m, không ăn l ả ng c a doanh nghi p, ph i
ộ ổ ứ ộ ậ ề ợ ủ ệ ả ở ườ ộ tr thành m t t ch c có tính đ c l p b o v quy n l i c a ng i lao đ ng.
ệ ạ ướ ầ ư ố ớ Bên c nh đó, đ i v i doanh nghi p n c ngoài khi đ u t vào Vi ệ t
ụ ậ ọ ướ ệ ề Nam, h có phong t c t p quán khác n c ta, khác bi t v ngôn ng , r t d ữ ấ ễ
ẫ ơ ộ ị ươ ả ả x y ra mâu thu n thì c quan liên đoàn lao đ ng đ a ph ng ph i có trách
ệ ả nhi m qu n lý.
ạ ướ ề ể ả ư ự ệ ấ ấ + L m phát: Nhà n c ch a th c hi n nh t quán các v n đ , đ x y ra
ủ ể ạ ượ ạ tình tr ng lam phát cao. Chính ph không ki m soát đ ữ c l m phát, nh ng
ạ ả ưở ứ ố ế ườ năm qua l m phát tăng quá nhanh nh h ng đ n m c s ng ng ạ i dân. L m
ặ ớ ứ ả ố ủ ế ệ ề phát tăng nhanh khi n các ch doanh nghi p ph i đ i m t v i s c ép ti n
ươ ụ ộ ườ ộ ạ ư l ng liên t c tăng. Tuy nhiên trình đ ng i lao đ ng l i ch a tăng t ươ ng
16
ề ươ ứ ớ ứ ươ ả ộ ứ x ng v i m c ti n l ng. Các cu c đình công x y ra do m c l ng không đ ủ
ả ộ ố ể ọ đ h chi tr cu c s ng hàng ngày.
ệ ề ầ ư ữ ậ ế ị + Vi t Nam nh n nh ng ngành ngh đ u t có máy móc thi t b đã cũ,
ấ ả ẩ ả ộ ườ ệ ượ ả s n xu t s n ph m th i khí đ c ra môi tr ng. Vi t Nam đ c coi là bãi rác
ế ớ ơ ử ụ ệ ướ ệ ủ công nghi p c a th gi i, n i s d ng máy móc công ngh mà n c ngoài b ỏ
ấ ả ả ẩ ướ đi, chúng ta s n xu t s n ph m, quy trình mà n ử ụ c ngoài không còn s d ng
ạ ả ộ ấ ạ ả ả ạ ữ n a thì chúng ta l i dùng nó. S n xu t t o ra khí th i đ c h i làm nh h ưở ng
ườ ự ườ ườ ộ ườ môi tr ng t nhiên và con ng i. Ng i lao đ ng làm trong môi tr ộ ng đ c
ị ả ưở ế ứ ệ ề ố ỏ ườ ạ h i đó b nh h ng đ n s c kh e, s ng trong đi u ki n môi tr ễ ng ô nhi m,
ỗ ở ứ ệ ề ệ ạ ố ợ đi u ki n s ng t m b . Doanh nghi p không đáp ng ch cho công nhân,
ị ươ ự ở ề chính quy n đ a ph ng không có chính sách xây d ng nhà cho công nhân.
ả ạ ọ Công nhân ph i đi thuê tr , chi phí sinh ho t gia tăng trong khi ti n l ề ươ ng
ượ ả ả ế ộ không tăng, các ch đ chính sách không đ ệ ề c đ m b o, nhi u doanh nghi p
ể ể ả ả ộ ế ườ ộ không đóng b o hi m xã h i, b o hi m y t ,… cho ng i lao đ ng.
ề ế ề ỏ ộ Chính vì th nhi u nhi u công nhân b viêc, các cu c đình công liên
ụ ế ễ ầ ti p di n ra. Ví d : ngày 26/12/2009 g n 2000 công nhân công ty TNHH
ạ ệ ệ ắ ấ ả Maxtric t i khu công nghi p B c Vinh (Ngh An) đình công vì t t c các
ề ợ ượ ả ả ườ ệ ổ quy n l i không đ c đ m b o. Công ty th ng xuyên đu i vi c công nhân
ườ ị ố ượ ỉ ầ ỉ ị không rõ ràng, ng i b m đau không đ c ngh , g n 100% ch em ngh sinh
ế ộ ề ườ ỉ ệ ợ ỉ không có ch đ , nhi u tr ng h p ngh sinh công ty còn cho ngh vi c.
17
ƯƠ Ộ Ố Ả Ạ Ế CH NG 3: M T S GI I PHÁP H N CH ĐÌNH CÔNG
Ạ Ệ T I VI T NAM
ổ ứ ọ ả 3.1. T ch c công tác tr ng tài và hòa gi i
ệ ầ ổ ứ ọ ả C n ki n toàn các t ch c làm công tác tr ng tài và hoà gi i và nâng cao
ủ ự ổ ứ ạ ộ năng l c ho t đ ng c a các t ch c này.
ạ ộ ủ ự ầ ổ ứ C n nâng cao năng l c ho t đ ng c a các t ệ ch c trên thông qua vi c
ệ ấ ạ ộ ả ọ đào t o và hu n luy n cán b làm công tác hoà gi ớ i, tr ng tài. Song song v i
ả ổ ứ ả ế ậ ạ gi i pháp này, các t ch c hoà gi ủ ộ i nên ch đ ng thi ộ t l p m t m ng l ướ i
ệ ề ấ ấ ớ ộ cung c p thông tin v tranh ch p lao đ ng v i các doanh nghi p, các khu công
ể ế ủ ộ ệ ớ ế ệ ệ ấ nghi p, khu ch xu t và ch đ ng liên h v i các doanh nghi p đ ti n hành
ả ư ấ ờ ự ủ ệ ọ ộ hoà gi v n cho doanh nghi p m i s tham gia c a tr ng tài lao đ ng khi i, t
ả hoà gi i không thành.
ố ạ ả 3.2. Đ i tho i khi đình công x y ra
ệ ườ ử ụ ệ ạ ộ ườ ạ Hai bên đ i di n ng i s d ng lao đ ng và đ i di n ng ộ i lao đ ng
ổ ề ặ ả ố ộ ặ g p m t, trao đ i v nguyên nhân x y ra đình công. Trong cu c đ i thoài này,
ệ ả ữ ườ ạ ệ ủ ườ doanh nghi p nên gi i thích cho nh ng ng i đ i di n c a ng ộ i lao đ ng v ề
ữ ủ ề ộ ợ ị ủ tính h p pháp c a cu c đình công và nh ng đi u nên làm theo quy đ nh c a
ộ ố ả ư ợ ậ ệ pháp lu t, cũng nh g i ý ra m t s gi i pháp. Ng ượ ạ c l ạ i bên đ i di n ng ườ i
ố ủ ọ ừ ư ữ ộ ộ lao đ ng đ a ra nh ng lý do đình công và mong mu n c a h . T đó tác đ ng
ự ế ữ ủ ộ ườ ạ ườ tích c c đ n hành đ ng c a nh ng ng ệ i đ i di n cho ng ế ộ i lao đ ng. N u
ữ ậ ậ ậ ộ ớ ộ ọ h nh n ra đây là m t cu c đình công trái pháp lu t cùng v i nh ng h u qu ả
18
ể ả ị ườ ư ấ ệ ề ợ có th ph i gánh ch u trong tr ng h p doanh nghi p đ a v n đ ra tòa, các
ậ ủ ạ ượ ẽ ề ả ỏ th a thu n c a hai bên s có nhi u kh năng nhanh chóng đ t đ c.
ổ ứ ơ ở 3.3. T ch c công đoàn c s
ế ụ ề ổ ứ ơ ở ị ệ Ti p t c hoàn thi n quy đ nh v t ch c công đoàn c s và tăng c ườ ng
ạ ộ ủ ổ ứ ị ho t đ ng c a t ầ ch c này. C n xác đ nh:
ệ ự ệ ủ Vi c tham gia công đoàn c a công nhân là hoàn toàn t ữ nguy n, nh ng
ườ ả ộ ng i tham gia công đoàn bu c ph i đóng công đoàn phí;
ệ ầ ả ự ơ ở ệ ấ ự Vi c b u Ban Ch p hành công đoàn c s ph i d a trên tín nhi m th c
ữ ế ầ ườ ự ự ự ủ s c a công nhân, khuy n khích công nhân b u nh ng ng i th c s có uy tín
ệ ế ể ọ ự ọ ượ ậ ự ủ ị ủ và nhi t huy t đ h l a ch n đ c “th lĩnh” th t s làm Ch t ch công đoàn
ế ạ ữ ườ ữ ị ấ ả ưở ơ ở c s . Không k t n p nh ng ng i gi v trí qu n lý (c p tr ng phòng tr ở
ộ ở ữ ố ớ ệ ướ lên) vào Công đoàn đ i v i các doanh nghi p không thu c s h u nhà n c vì
ữ ự ấ ườ ạ ớ ọ th c ch t, h là nh ng ng ệ i đ i di n cho gi ủ i ch ;
ơ ở ặ ấ ệ ủ ị Ban Ch p hành công đoàn c s , đ c bi ầ t là Ch t ch công đoàn c n
ượ ấ ạ ộ ồ ừ ủ đ c c p phí ho t đ ng công đoàn theo ngu n trích t công đoàn phí c a công
ự ạ ộ ể ế ủ ọ đoàn viên đ khuy n khích s ho t đ ng c a h .
ể ề ầ ư ủ ướ ệ 3.4. Tìm hi u v doanh nghi p đ u t c a n c ngoài
ổ ổ ế ớ ậ ứ ề ấ ệ VCCI nên t ch c các l p t p hu n ph bi n v văn hoá Vi t Nam và
ậ ộ ệ ả ở Lu t lao đ ng Vi t Nam cho ng ườ ướ i n c ngoài làm qu n lý các doanh
ầ ư ướ ệ ố ệ ồ ờ nghi p có v n đ u t n ố c ngoài. Đ ng th i, phía các doanh nghi p có v n
ổ ớ ủ ệ ướ ỏ ố ầ ư ướ đ u t n c ngoài nên t ứ ch c gi i thi u văn hoá c a n c b v n đ u t ầ ư
ộ ệ ệ ở ệ ể cho cán b và công nhân Vi t Nam làm vi c doanh nghi p đó. Có th ban
ị ở ấ ề ấ ề ố hành quy đ nh c p qu c gia v v n đ này.
ạ ộ ớ ể ạ ệ Thông qua ho t đ ng gi i thi u văn hoá nói trên, có th h n ch đ ế ượ c
ữ ấ ấ ộ ừ ự ệ ề nh ng tranh ch p lao đ ng xu t phát t s khác bi t v văn hoá.
ườ ử ụ ộ ề 3.5. V phía ng i s d ng lao đ ng
19
ườ ử ụ ự ầ ộ ổ ứ Ng i s d ng lao đ ng c n xây d ng t ơ ở ữ ch c công đoàn c s v ng
ầ ạ ổ ộ ộ ứ ệ ả m nh. C n có t ch c công đoàn trong n i b doanh nghi p và ph i tách
ề ợ ủ ề ợ ủ ỏ ườ ử ụ ộ quy n l i c a công đoàn ra kh i quy n l i c a ng i s d ng lao đ ng. Công
ườ ử ụ ủ ộ ươ ượ ẽ đoàn s giúp ng ộ i s d ng lao đ ng ch đ ng th ng l ng và tìm gi ả i
ợ ườ ấ ậ ể ầ ợ pháp thích h p trong tr ng h p ban đ u có tranh ch p t p th hay đình công
ả x y ra sau đó.
ườ ử ụ ư ề ầ ấ ộ Ng i s d ng lao đ ng c n xem xét v n đ nh các chính sách l ươ ng
ưở ợ ế ộ ỏ ể ả ộ ộ th ế ộ ng, ch đ phúc l ể i, đãi ng , ch đ b a hi m xã h i, b o hi m y t ế ,
ị ườ ủ ề ễ ế ờ ớ ỉ ộ ợ ồ đ ng th i đi u ch nh phù h p v i di n bi n c a th tr ng lao đ ng, chi phí
ạ ườ ứ ạ ệ ộ ườ ố sinh ho t ng i lao đ ng và m c l m phát hi n nay; tăng c ạ ng đ i tho i,
ờ ắ ẻ ắ ư ả ị ợ ế ị chia s thông tin, k p th i n m b t tâm t và gi ế i quy t các ki n ngh h p lý
ườ ộ ủ c a ng i lao đ ng.
ầ ớ ậ ế ệ ủ ả ấ ắ ộ C n s m nh n bi ộ t các d u hi u c a m t cu c đình công s p x y ra đ ể
ữ ẩ ị ả ề ấ ợ ọ ơ chu n b và có nh ng gi i pháp thích h p. V n đ quan tr ng h n, mang tính
ừ ừ ấ ự ẫ ộ ờ ch t phòng ng a t xa, v n là xây d ng các chính sách lao đ ng, th i gian làm
ệ ươ ộ ộ ụ ấ ệ ộ ợ vi c, thang l ả ng, ph c p trong n i b doanh nghi p m t cách h p lý, đ m
ộ ố ườ ộ ả b o cu c s ng cho ng i lao đ ng.
ể ể ử ụ ệ ạ ố ườ S d ng các kênh đ i tho i trong doanh nghi p đ hi u ng ộ i lao đ ng
ầ ầ ươ ả ế ủ c a mình c n gì, có nhu c u ra sao và tìm ph ng án gi i quy t nhanh chóng...
ế ơ ự ả ộ ị Cán b làm công tác qu n tr nhân l c k t h p cùng công đoàn và ban giám
ườ ổ ự ứ ệ ế ọ ộ ỏ ố đ c th ng xuyên t ch c h p h i; thăm h i, nói chuy n tr c ti p và xây
ể ộ ườ ỡ ề ạ ề ệ ặ ộ ư ự d ng h p th góp ý đ ng ữ i lao đ ng có đi u ki n g p g , đ đ t nh ng
ư ữ ắ ắ ư ệ ế ọ th c m c cũng nh nh ng tâm t , nguy n v ng có liên quan đ n quá trình
ể ủ phát tri n c a công ty”…
ả 3.6. Qu n lý nhà n ướ c
ế ụ ự ủ ả ơ ạ ộ Ti p t c nâng cao năng l c ho t đ ng c a các c quan qu n lý nhà
ướ ế ầ ị ạ ế ộ n c. C n ti n hành đ nh biên l i và tăng biên ch cho thanh tra lao đ ng, ban
20
ẩ ườ ụ ệ ạ hành tiêu chu n thanh tra viên và tăng c ng đào t o nghi p v cho thanh tra
ầ ế ậ ộ ươ ạ ộ viên lao đ ng. C n thi t l p m t ch ộ ng trình đào t o thanh tra viên lao đ ng
ệ ả ạ ạ ờ ớ v i th i gian đào t o kho ng 1 2 năm dành cho vi c đào t o thanh tra viên
ậ ự ả ế ữ ớ ươ ạ m i. Nh ng thanh tra viên t p s ph i k t thúc ch ớ ng trình đào t o này m i
ượ ấ ẻ ượ ộ ậ ế đ c c p Th thanh tra viên và đ c phép ti n hành thanh tra đ c l p.
ề ự ộ ị ủ Nên có quy đ nh v s tham gia c a thanh tra lao đ ng trong quá trình
ả ế gi i quy t đình công.
ố ớ ả ơ ướ ủ ự ế Đ i v i các c quan qu n lý nhà n ệ c tr c ti p c a các doanh nghi p
ế ệ ả ầ ấ ế ậ FDI (Ban Qu n lý các khu ch xu t, khu công nghi p), c n thi ậ ộ t l p b ph n
ế ủ ễ ễ ắ ắ ấ ộ theo dõi, n m b t tình hình và di n bi n c a các tranh ch p lao đ ng di n ra
ạ ờ ự ể ệ ạ ặ ộ ị t ả i các doanh nghi p thu c ph m vi qu n lý đ ngăn ch n k p th i s bùng n ổ
ể ẫ ớ ấ các tranh ch p có th d n t i đình công.
21
Ậ
Ế
K T LU N
ế ố ữ ệ ộ ộ ọ ộ Quan h lao đ ng là m t trong nh ng y u t quan tr ng tác đ ng không
ỏ ế ự ề ữ ủ ệ ể ệ ệ ọ nh đ n s phát tri n b n v ng c a doanh nghi p. Vi c coi tr ng quan h lao
ụ ầ ượ ự ệ ệ ằ ệ ộ đ ng là nhi m v c n đ c quan tâm chú ý nh m th c hi n các bi n pháp
ữ ể ế ạ ầ ẩ ấ ộ ả góp ph n h n ch nh ng xung đ t, gi m thi u các tranh ch p và đ y lùi nguy
ơ c đình công.
ệ ở ệ ề ấ Đình công hi n nay Vi ẫ t Nam đang là v n đ nóng. Đó là mâu thu n
ợ ữ ườ ườ ử ụ ề quy n và l i ích gi a ng ộ i lao đ ng và ng ể ộ i s d ng lao đ ng, không hi u
ế ề ậ ủ ả ử ữ ứ ẫ bi ế t v Pháp lu t c a c hai bên d n đ n nh ng hành vi ng x làm cho các
ệ ủ ự ẫ ầ ơ ọ ữ ơ mâu thu n này ngày càng tr m tr ng h n; S can thi p c a các c quan h u
ạ ộ ư ư ệ ế ạ ả ờ ị quan ch a k p th i và ch a hi u qu . Ho t đ ng Công đoàn còn h n ch , vì
ệ ộ ườ ệ ọ cán b Công đoàn trong các doanh nghi p th ư ng là kiêm nhi m, h ch a
ề ể ậ ộ hi u v pháp lu t lao đ ng.
22
ộ ố ả ủ ế ả Qua đó nêu lên m t s gi ẫ i pháp ch y u làm gi m nguyên nhân d n
ữ ệ ạ ạ ọ ố ế đ n đình công: Chú tr ng công tác đ i tho i gi a hai đ i di n ng ườ ử ụ i s d ng
ộ ườ ộ ố ơ ớ ờ ố ậ ấ lao đ ng và ng i lao đ ng, chăm lo t ầ i đ i s ng v t ch t, tinh th n t h n t
ườ ự ể ạ ư ử ệ ố ẹ ắ ộ ố ủ c a ng i lao đ ng, c x đúng m c đ t o nên m i quan h t t đ p, g n bó
ữ ườ ử ụ ộ ườ ợ ủ ả lâu dài gi a ng i s d ng lao đ ng và ng ộ i lao đ ng vì l i ích c a c hai
ủ ể ậ ị bên, giúp hai bên hi u rõ quy đ nh c a Pháp lu t.
ể ậ ỏ ạ ầ Trong bài ti u lu n nh này ự ph n nào nói lên th c tr ng đình công t ạ i
ệ ộ ố ả ư ệ ể ạ Vi t Nam hi n nay, và có đ a ra m t s gi ạ ế i pháp đ h n ch đình công, t o
ề ữ ể ệ ệ ạ ộ ơ quan h lao đ ng lành m nh giúp các doanh nghi p phát tri n b n v ng h n.
ệ
ả
Tài li u tham kh o
ệ ễ ệ ộ 1. PGS.TS.Nguy n Ti p Giáo trình Quan h lao đ ng
2. Website: molisa.gov.vn
Ph l cụ ụ
ệ ừ ả ế B ng 1: Đình công trong các doanh nghi p t ế năm 1995 đ n h t ngày
15/4/2009
ố ượ ả ộ ị ừ B ng 2: S l ng các cu c đình công phân theo đ a bàn t năm 1995
2011
