I/ Thành ki n/ Đnh ki n là gì?ế ị ế
Tr c khi tr l i cho câu h i trên. Mình xin đc k m t câu chuy n v a m i x y ra vào ướ ả ờ ỏ ượ ể ộ ệ ừ ớ ả
d p T t Nguyên Đán v a qua mà mình đã g p ph i. Đó là vào sáng ngày mùng 4 T t, nhà ị ế ừ ặ ả ế
mình ti p đón 2 v khách đó là b n c a m mình và con gái c a cô y. Lúc mình mang đĩa ế ị ạ ủ ẹ ủ ấ
hoa qu ra m i hai ng i thì con gái c a cô y t ch i không ăn. Em trai mình và mình có ả ờ ườ ủ ấ ừ ố
h i t i sao l i không ăn thì cô bé y th t lên: “Vì anh B o b Bê Đê (m t t ng khi m ỏ ạ ạ ấ ố ả ị ộ ừ ữ ế
nhã đ ám ch ng i đng tính) nên em không ăn đâu! Em s b lây b nh Bê Đê c a anh ể ỉ ườ ồ ợ ị ệ ủ
B o l m!”ả ắ
Thú th c là khi đó mình h i shock. Shock là vì ph i r t lâu r i mình m i b r i vào m t ự ơ ả ấ ồ ớ ị ơ ộ
tình hu ng mà nó g i l i quá kh đau bu n và đen t i trong cu c đi c a mình khi mình ố ợ ạ ứ ồ ố ộ ờ ủ
còn bé. T khi mình còn bé, có khá nhi u ph huynh trong xóm đã c m con cái c a h l i ừ ề ụ ấ ủ ọ ạ
g n, ti p xúc và ch i đùa v i mình ch vì hành đng c a mình h i đi u và o l . H nói ầ ế ơ ớ ỉ ộ ủ ơ ệ ẻ ả ọ
v i con c a h không đc ti p xúc k o s b nhi m b nh “ái n ng” đó c a mình. ớ ủ ọ ượ ế ẻ ẽ ị ễ ệ ặ ủ
Nh ng đó là câu chuy n t khi mình còn nh . Lúc mình nghe nh ng đa b n trong xóm ư ệ ừ ỏ ữ ứ ạ
c a mình t ch i cho mình ch i cùng và đa ra lý do nh v y, khi đó mình cũng ch h i ủ ừ ố ơ ư ư ậ ỉ ơ
bu n, h i t i và nh ng lúc nh th mình ch bi t quay vào nhà ch cũng ch dám tâm s ồ ơ ủ ữ ư ế ỉ ế ứ ả ự
v i ai hay đu tranh l i cho b n thân. Gi l n h n, tr ng thành h n, hi u bi t h n, bi t ớ ấ ạ ả ờ ớ ơ ưở ơ ể ế ơ ế
suy nghĩ h n thì mình cũng đã t bi t cách đ gi i quy t m i khi r i vào nh ng tình ơ ự ế ể ả ế ỗ ơ ữ
hu ng nh th và cũng đã t bi t đu tranh, b o v l i cho b n thân mình. Cho nên khi ố ư ế ự ế ấ ả ệ ạ ả
nghe cô bé đó nói nh v y, b n thân mình ch c m th y h i shock vì không nghĩ đn ng nư ậ ả ỉ ả ấ ơ ế ầ
này tu i r i, mình v n còn b g p ph i tình hu ng nh th . Mình cũng không có làm m ĩ ổ ồ ẫ ị ặ ả ố ư ế ầ
m i chuy n lên, mình ch hy v ng sau này n u có c h i mình s đc tâm s v i cô bé ọ ệ ỉ ọ ế ơ ộ ẽ ượ ự ớ
đ cô y hi u đc và xóa b thành ki n đã h n sâu vào ti m th c c a cô bé. Ho c mình ể ấ ể ượ ỏ ế ằ ề ứ ủ ặ
hy v ng sau này l n lên, khi lĩnh h i đc nhi u đi u trong cu c s ng, cô bé y s ọ ớ ộ ượ ề ề ộ ố ấ ẽ
tr ng thành h n c v suy nghĩ l n hành đng và l i nói. ưở ơ ả ề ẫ ộ ờ
Quay tr l i v i câu h i, thành ki n là gì?ở ạ ớ ỏ ế
Đnh ki nị ế ho cặ thành ki nế là nh ngữ ý ki nế, quan đi mể đã đc hình thànhượ , tr c ướ
khi nh n th cậ ứ các d ki n có liên quan ho c bi t rõ nh ng thông tin liên quan c a m t s ữ ệ ặ ế ữ ủ ộ ự
ki n c th . T Đnh ki n th ng đc s d ng đ miêu t nh ngệ ụ ể ừ ị ế ườ ượ ử ụ ể ả ữ n p suy nghĩế, quan
đi m th ng không thu n l i,ể ườ ậ ợ đánh giá ch quanủ đi v i ng i ho c m t nhóm ng i, ố ớ ườ ặ ộ ườ
b i vìở gi i tínhớ, quan đi m chính trể ị, quan h xã h iệ ộ , tu i tácổ, tôn giáo, ch ng t củ ộ /dân
t cộ, ngôn ngữ, qu c t chố ị , hình dáng bên ngoài hay là đc đi m cá nhân khác, t đó d n ặ ể ừ ẫ
đn vi cế ệ phân bi t đi xệ ố ử.
Th ng là trong ngôn ng dân gian, đnh ki n và thành ki n th ng đi chung v i nhau, và ườ ữ ị ế ế ườ ớ
đôi khi cùng đc s d ng v i ý nghĩa nh nhau. Tuy nhiên có th phân bi t: đnh ki n là ượ ử ụ ớ ư ể ệ ị ế
4