Tìm hiểu Cải lương

Ci lng

Ci lng là mt loi hình kch hát có ngun gc t min Nam Vit

Nam, hình thành trên c s dân ca min ng bng sông Cu

Long và nhc t l

[1]

Gii thích ch "ci lưng" (改良) theo ngha Hán Vit, giáo sư Trn

Vn Khê cho rng: "ci lưng là sa i cho tr nên tt hn", th hin qua

sân khu biu din,  tài kch bn, ngh thut biu din, dàn nhc và bài

bn.

[2]

V thi gian ra i, theo Vưng Hng Sn: tuy "có ngi cho rng

ci lơng ã manh nha t nm 1916, hoc là 1918", nhưng theo ông thì k

t ngày 16 tháng 11 nm 1918, khi tungGia Long tu quc ưc công

din ti Nhà Hát Tây Sài Gòn, cách hát mi l này mi "bành trng

không thôi, m u cho ngh mi, ly n ca và ca ra b ra chnh n,

thêm tht mãi, va canh tân, va ci cách...nên ci lơng hình thành lúc

nào cng không ai bit rõ...

Lch s

T n ca tài t

ã n lúc, theo Vưng Hng Sn, ngưi ta nghe hát bi hoài, hát

bi mãi, cng chán tai thét hóa nhàm

[4]

thì các ban tài t n ca xut hin.

Bui u, khong cui th k 19 n u th k 20, các nhóm n

ca ưc thành lp ct  tiêu khin,  phc v trong các bui l ti tư gia,

như ám tang, l gi , tân hôn...nhưng chưa h biu din trên sân khu

hay trưc công chúng.

Và nu trưc kia “cm” (trong “cm, k! thi, h"a”) là c#a tng lp

thưng lưu thì n giai on này nó không còn b bó buc trong phm vi

ó na, mà ã ph bin rng ra ngoài. Chính vì th nhc tài t  các t$nh

phía Nam, v ni dung l%n hình th&c, dn dà thoát ly kh'i nhc truyn

thng có gc t Trung, B(c.

Nh(c li giai on này, trong Hi ký 50 nm mê hát, có on:

Cn c theo sách v thâu thp và nhng li ca ngi ln

tui nói li, và nu tôi (Vơng Hng Sn) không lm thì bui sơ khi

ca ci lơng, là do s ng u nhiên, s tình c, là do lòng ái quc mà

nên.

Tác gi gii thích:

Ngi min Nam có cái hay là khi bit dùng bo lc ci hi

thân vào tù, thì h! không dùng bo lc. H! c è nén lòng thơng

nc, chôn giu trong mt b ngoài lêu lng, chơi bi...H! (nhng

tài t") thng t# h!p va tp ca cho vui, va trau gii ngh$

thut...ri m%i khi có ám tang, vào lúc canh khuya...h! cng hòa

n, tp d&t ca cho úng nh'p,  ánh cơn bun ng. Sau thành

thói t#c, m%i d'p “quan - hôn - tang - t” (ch nhà) u có mi h! cho

rôm ám.

[4]

Khi y, (àn ca tài t" gm hai nhóm:



Nhóm tài t min Tây Nam B, như: Bu An, Lê Tài Kh

(Nhc Kh), Nguyn Quan i (Ba i), Trn Quang Dim,

Tng Hu nh, Kinh Lch Qưn, Phm ng àn...



Nhóm tài t Sài Gòn, như: Nguyn Liên Phong, Phan

Hin o, Nguyn Tùng Bá...

n li Ca ra b

Qua li nm 1910, ông Trn Vn Khi k:

) M* Tho có ban tài t" ca Nguyn Tng Triu, ngi Cái

Thia, t#c g!i T Triu (n kìm), Mi Lý (thi tiêu), Chín Quán (n

c huyn), By Vô (n cò), cô Hai Nhiu (n tranh), cô Ba (c

(ca s+). Phn nhiu tài t" ny &c ch!n i trình bày c nhc Vi$t

Nam ti cuc trin lãm  Pháp. Khi v, h! cho bit rng Ban t chc

có cho h! &c n ca trên sân khu và &c công chúng n xem

ông o...

[5]

Nghe ưc cách cho "n ca trên sân khu", Thy H,

ch# rp chiu bóng Casino,  sau ch M) Tho, bèn mi ban

tài t Tư Triu, n trình din m i ti th& tư và th& by trên

sân khu, trưc khi chiu bóng, ưc công chúng hoan

nghinh nhit lit.

Trong thi k! này, M) Tho là u mi xe la i Sài Gòn.

Khách  các t$nh min Tây mun i Sài Gòn u phi ghé

trm M) Tho. Trong s khách, có ông Phó Mưi Hai  Vnh

Long là ngưi hâm m cm ca. Khi ông nghe cô Ba (c ca

bài T& i, như bài “ Bùi Kim - Nguyt Nga”, vi mt gi"ng

gn như có i áp, nhưng cô không ra b. Khi v li Vnh

Long, ông lin cho ngưi ca &ng trên b ván ng*a và "ca ra

b"

[6]

. Ca ra b phát sinh t ó, li nm 1915 - 1916.

C+ng theo Vưng Hng Sn:

các i$u ca ra b và ci lơng sau này u ch'u nh hng

ca các bui hát nhân nhng k, bãi tng do các trng trung h!c

Taberd, M* Tho, trng tnh Sóc Trng...Cho nên chúng ta không

nên ơn các nhà tin bi, phn ông là các giáo s trng Pháp, ã

có sáng kin dìu dt và dy cho ta bit mt ngh$ thut hát ca khác

vi i$u hát bi thi y...

[7]

Nhà vn Sn Nam còn cho bit:

nm 1917, Lơng Khc Ninh, sành v hát bi, ã din thuyt

ti hi khuyn h!c Sài Gòn: Ngi An Nam ta thu nay v n cho

ngh hát là ngh h ti$n, nên ngi có h!c thc mt ít thì không

làm…(nay) mun ci lơng phi làm sao?...Chuy$n nói ây không

khó. Có h!c trò trng Taberd n lúc phát thng, nó ra hát theo

Lang Sa (Pháp), b t'ch nh Lang Sa. Rt i là hát theo ngoi

quc, tr- em còn làm &c, hà hung ngi An Nam mà hát An

Nam không &c sao?...Ri oàn ca nhc k'ch bên Pháp m%i nm

sáu tháng ã n Sài Gòn trình din, có màn có cnh phân minh,

m%i tung dt tr!n mt êm. Công chúng ngi Vi$t hâm m, thy

h&p lý, thêm tranh cnh g!i Sơn thy, .p mt.

[8]

Tìm hiểu Cải lương

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi