Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
Trêng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n
------------
Ph¹m thÞ ¸nh nguyÖt
CHÝNH S¸CH KHUYÕN KHÝCH §ÇU
PH¸T TRIÓN C¤NG NGHIÖP CñA TØNH TH¸I B×NH
Chuyªn ngµnh: Qu¶n lý kinh tÕ (Khoa häc qu¶n lý)
M· sè: 62340410
Hµ néi, n¨m 2014
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS ph¹m hång ch¬ng
Phản biện 1: PGS.TS Dương Đình Giám
Phản biện 2: PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn
Phản biện 3: TS. Nguyễn Quốc Việt
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Nớc,
họp tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.
Vào hồi ........ giờ, ngày ....... tháng ........ năm 201
Có thể tìm hiểu luận án tại
- Thư viện Quốc gia
- Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
1
MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của nghiên cứu
Thái Bình là một tỉnh nông nghiệp ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, tỷ
trọng công nghiệp trong cấu kinh tế còn thấp. Để thực hiện mục tiêu
phát triển công nghiệp, chính quyền tỉnh Thái Bình đã xây dựng, ban hành
nhiều chính sách, trong đó chính sách khuyến khích đầu tư phát triển
công nghiệp của tỉnh. Hệ thống các chính sách này thực tế đã đạt được
những kết quả nhất định trong quá trình phát triển công nghiệp tại tỉnh Thái
Bình. Tuy nhiên, chính sách khuyến khích đầu của địa phương hiện bộc
lộ những chồng chéo, bất cập.
Chính sách khuyến khích đầu gồm nhiều chính sách bộ phận
nhưng những nghiên cứu trước đây chưa chỉ rõ mức độ ảnh hưởng của từng
chính sách đến quá trình phát triển công nghiệp cũng như chưa phân tích
được mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chính sách, đặc biệt theo
cách tiếp cận từ nghiên cứu lý luận là áp dụng cho vùng, địa phương.
Đó do tác giả lựa chọn “Chính sách khuyến khích đầu tư phát
triển công nghiệp của tỉnh Thái Bình” làm đề tài luận án của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Thứ nhất, xây dựng khung thuyết cho nghiên cứu về chính sách
khuyến khích đầu tư phát triển công nghiệp của tỉnh Thái Bình. Xác định
những nhân tố ảnh hưởng đến chính sách, đồng thời làm các đối tượng
chịu sự tác động của chính sách.
Thứ hai, phân tích thực trạng chính sách khuyến khích đầu phát
triển công nghiệp của tỉnh Thái Bình trong giai đoạn từ năm 2006 đến năm
2013, chỉ những điểm mạnh cũng như những hạn chế, bất cập của chính
sách, những điều kiện để thực hiện thành công các giải pháp chính sách.
2
Thứ ba, đề xuất các giải pháp sở khoa học nhằm hoàn thiện
chính sách khuyến khích đầu tư phát triển công nghiệp của tỉnh Thái Bình
phù hợp với bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và thực tiễn phát triển kinh tế
- xã hội của tỉnh Thái Bình cũng như của của Việt Nam.
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, luận án sẽ tập trung nghiên cứu
trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau:
- Hệ thống chính sách khuyến khích đầu tư phát triển công nghiệp của địa
phương bao gồm những chính sách bộ phận cơ bản nào?
- Các yếu tố nào tác động đến chính sách khuyến khích đầu phát triển
công nghiệp của địa phương?
- Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các
chính sách bộ phận thuộc chính sách khuyến khích đầu đến phát triển
công nghiệp của địa phương?
- Thực trạng pt triển ng nghiệp của Tỉnh Thái nh hin nay n
thếo?
- Tiêu chí nào được lựa chọn để đánh giá thực trạng chính sách khuyến
khích đầu phát triển công nghiệp của tỉnh Thái Bình? Điểm mạnh, điểm
yếu của chính sách và nguyên nhân của những điểm yếu?
- Cần phải những giải pháp kiến nghị nào nhằm hoàn thiện chính
sách khuyến khích đầu tư phát triển công nghiệp của tỉnh Thái Bình?
3. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu về chính sách
khuyến khích đầu tư phát triển công nghiệp của tỉnh Thái Bình.
* Phạm vi nghiên cứu:
- Về nội dung: Chính sách khuyến khích đầu phát triển công
nghiệp của địa phương một hệ thống phức tạp với nhiều chính sách bộ
phận.. Một số các chính sách như chính sách thuế, chính sách tín dụng…
3
chính quyền địa phương triển khai theo quy định của trung ương và có rất ít
thay đổi khi áp dụng vào thực tiễn. Trong khuôn khổ nghiên cứu này, với
phạm vi nghiên cứu về chinh sách của chính quyền địa phương (chính sách
cấp tỉnh), luận án sẽ chỉ tập trung nghiên cứu những chính sách được
phân cấp mạnh cho chính quyền địa phương với 4 chính sách bản sau:
(1) Chính sách ưu đãi về sử dụng đất; (2) Chính sách hỗ trợ sở hạ tầng;
(3) Chính sách xúc tiến đầu hỗ trợ các dịch vụ công; (4) Chính sách
hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực
- Về không gian: Luận án tập trung nghiên cứu chính sách khuyến
khích đầu của tỉnh Thái Bình nhằm phát triển công nghiệp gắn liền với
hoạt động của cả các doanh nghiệp trong ngoài nước. Nghiên cứu kinh
nghiệm của một số địa phương của các quốc gia trong khu vực, một số tỉnh
trong nước để rút ra bài học kinh nghiệm cho tỉnh Thái Bình.
- Về thời gian: Luận án xem xét, đánh giá thực trạng phát triển công
nghiệp chính sách khuyến khích đầu phát triển công nghiệp của tỉnh
Thái Bình từ năm 2006 đến năm 2013; đưa ra quan điểm, định hướng, giải
pháp hoàn thiện chính sách khuyến khích đầu phát triển công nghiệp
Tỉnh Thái Bình đến năm 2020.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, luận án sử dụng phương pháp
nghiên cứu định tính định lượng với khung nghiên cứu sẽ được trình
bày cụ thể trong chương 1.
5. Những đóng góp mới của luận án
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Luận án bổ sung, làm rõ khung lý thuyết nghiên cứu chính sách
khuyến khích đầu tư phát triển công nghiệp cấp tỉnh dựa trên cơ sở tổng
quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước trước đây về vấn
4
đề này, cụ thể là: (1) Xác định được 4 chính sách bộ phận bản trong
chính sách khuyến khích đầu phát triển công nghiệp cấp tỉnh bao
gồm: Chính sách ưu đãi sử dụng đất, chính sách hỗ trợ sở hạ tầng,
chính sách xúc tiến đầu tư và hỗ trợ dịch vụ công, chính sách hỗ trợ đào
tạo nguồn nhân lực. Đây là những chính sách chủ yếu có tác động mạnh
mẽ đến sự phát triển công nghiệp địa phương, đồng thời chính sách
mà chính quyền cấp tỉnh có khả năng vận dụng và đưa ra các quyết định
đặc thù, phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương. (2) Đề xuất mô
hình kinh tế lượng gồm 4 biến độc lập là các chính sách nói trên và biến
phụ thuộc dự định tiếp tục mở rộng đầu vào ngành công nghiệp
của các doanh nghiệp. Luận án đã kiểm định mối quan hệ phụ thuộc
chứng minh rằng dự định tiếp tục mở rộng đầu tư vào ngành công
nghiệp của các doanh nghiệp chịu tác động từ 4 chính sách này.
Những kết luận, đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu
- Chính sách khuyến khích đầu phát triển công nghiệp của tỉnh
Thái Bình phù hợp với tình hình thực tế giải pháp quan trọng góp
phần thu hút các nhà đầu tư trong ngoài nước nhằm thực hiện mục
tiêu phát triển công nghiệp của tỉnh Thái Bình
- Mức độ phù hợp, hiệu quả của từng chính sách tương đối khác
nhau theo đánh giá của các doanh nghiệp trên địa bàn, nhưng nhìn
chung đều ở mức thấp.
- Mô hình kinh tế lượng đã cho thấy mức độ ảnh hưởng của 4 chính
sách nói trên đến quyết định mở rộng kinh doanh, đầu của các doanh
nghiệp vào ngành công nghiệp của tỉnh Thái Bình. Trong đó, chính sách
hỗ trợ cơ sở hạ tầng có ảnh hưởng mạnh nhất.
- Lun án đề xut một hệ thống c gii pháp nhằm hoàn thiện chính
ch khuyến khích đầu pt triển công nghiệp của tỉnh Ti nh.
6. Kết cấu của luận án: 4 chương
5
CHƯƠNG 1:
TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
1.1.1 Các công trình nghiên cứu trên thế giới
1.1.2 Các công trình nghiên cứu trong nước
1.1.3 Kết luận rút ra từ tổng quan nghiên cứu
Các nghiên cứu đều tập trung vào quá trình phân tích chính sách của
trung ương, hầu hết tìm kiếm các giải pháp chính sách với những biện
pháp khuyến khích đầu nhằm cải thiện môi trường đầu tại Việt Nam.
Tuy nhiên, chưa công trình nghiên cứu về chính sách khuyến khích đầu
phát triển công nghiệp địa phương theo cách tiếp cận từ nghiên cứu
luận về áp dụng cho vùng, địa phương. Các nghiên cứu chưa đưa ra một
cách đầy đủ các yếu tố tác động đến chính sách khuyến khích đầu của
địa phương cũng như chưa đưa ra cách thức đánh giá tính hiệu lực, hiệu
quả của chính sách ở cấp chính quyền tỉnh.
Hiện chưa nghiên cứu về chính sách khuyến khích đầu phát
triển công nghiệp cấp độ chính sách của chính quyền tỉnh theo hướng
nghiên cứu về ảnh hưởng của từng chính sách bộ phận thuộc chính sách
khuyến khích đầu phát triển công nghiệp của địa phương, các nhân tố
ảnh hưởng các giải pháp hoàn thiện chính sách phù hợp với thực tiễn
của địa phương, phát triển các ngành công nghiệp có lợi thế của địa phương
để góp phần vào quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế địa phương.
1.2. Phương pháp nghiên cứu
1.2.1 Khung lý thuyết
1.2.2 Quy trình nghiên cứu
6
1.2.3 Phương pháp thu thập tài liệu, dữ liệu nghiên cứu
* Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp
* Phương pháp thu thập dữ liệu cấp (tiếp cận thực tế thông qua
điều tra khảo sát)
Tác giả tiến hành khảo sát đối tượng chịu tác động của chính sách là
các doanh nghiệp đầu ngành công nghiệp trên địa bàn tỉnh khảo sát
các cán bộ quản (chủ thể hoạch định tổ chức thực thi chính sách).
Việc điều tra khảo sát nhằm mục đích tiếp cận tốt hơn sát thực hơn với
tình hình thực tế.
* Mẫu nghiên cứu: Luận án sử dụng 2 mẫu phiếu để tiến hành điều
tra khảo sát: Mẫu 1: Khảo sát doanh nghiệp đầu tư vào ngành công nghiệp.
Tổng số phiếu phát ra là 300 phiếu; tổng số phiếu thu về là 258 phiếu
Mẫu 2: Phỏng vấn cán bộ quản lý n ớc (chủ thể hoạch định
tổ chức thực thi chính ch). Tổng s phiếu phát ra 95 phiếu, thu
về 91 phiếu.
*Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu:
Phương pháp thống tả, phương pháp tổng hợp, phân tích kinh
tế, phương pháp nghiên cứu so sánh, phân tích theo cấu trúc logic các tài
liệu thu thập được, phương pháp điều tra, thống kê, mô hình hoá và phương
pháp kiểm định thống kê.
7
CHƯƠNG 2:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
VỀ CHÍNH SÁCH KHUYẾN KHÍCH ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN
CÔNG NGHIỆP CỦA ĐỊA PHƯƠNG
2.1 Công nghip và tu chí đánh giá s phát trin công nghip ca đa phương
2.1.1 Công nghiệp và vai trò của công nghiệp đối với sự phát triển kinh tế
của địa phương
2.1.2 Tiêu chí đánh giá sự phát triển công nghiệp của địa phương
2.1.2.1 Giá trị sản xuất và chỉ số sản xuất công nghiệp
2.1.2.2 Tiêu chí giá trị gia tăng trong phát triển công nghiệp.
2.1.2.3 Tốc độ tăng trưởng của ngành công nghiệp.
2.1.2.4 Kết quvà hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp trong ngành CN.
2.1.2.5 Cơ cấu công nghiệp và chuyển dịch cơ cấu công nghiệp.
2.1.2.6 Phạm vi, qui hoạt động, trình độ chuyên môn hoá liên kết
kinh tế.
2.2 Chính ch khuyến khích đầu pt triển ng nghiệp tại đa pơng
2.2.1 Khái niệm chính sách khuyến khích đầu phát triển công nghiệp
của địa phương
"Chính sách khuyến khích đầu phát triển công nghiệp của địa
phương hệ thống các quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc hành động
chính quyền địa phương sử dụng nhằm tạo điều kiện hỗ trợ cho các doanh
nghiệp trong quá trình đầu phát triển công nghiệp của địa phương, góp
phần phát triển kinh tế xã hội ở địa phương"
2.2.2 Mục tiêu của chính sách khuyến khích đầu phát triển công
nghiệp của địa phương
8
2.2.3 Nguyên tắc thực hiện mục tiêu của chính sách khuyến khích đầu tư
phát triển công nghiệp của địa phương
- Tuân thủ chính sách, pháp luật của Trung ương
- Đảm bảo tính đồng bộ giữa các chính sách bộ phận trong thực hiện
mục tiêu
- Phù hợp
- Đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả
2.2.4 Các chính sách bộ phận
2.2.4.1 Chính sách ưu đãi về sử dụng đất
- Khái niệm: Chính sách ưu đãi về sử dụng đất những giải pháp,
công cụ về quy hoạch sử dụng đất, về những điều kiện trong quá trình cho
thuê đất như thời gian thuê đất, giá thuê đất... để doanh nghiệp thể tiếp
cận được đất đai trong việc triển khai các dự án
- Mục tiêu của chính sách ưu đãi về sử dụng đất : (1) Tạo điều kiện
cho doanh nghiệp mặt bằng để sản xuất kinh doanh; (2) Giảm thiểu chi
phí thuê đất cho doanh nghiệp
- Nội dung của chính sách: Ưu đãi của chính quyền địa phương đối
với doanh nghiệp về hỗ trợ tiền thuê đất, ưu đãi về thời gian thuê đất.
2.2.4.2 Chính sách hỗ trợ cơ sở hạ tầng
- Khái niệm: Chính sách hỗ trợ cơ sở hạ tầng của địa phương tổng
thể các quan điểm, các nguyên tắc, công cụ giải pháp chính quyền
địa phương áp dụng nhằm đảm bảo cung cấp đầy đủ, hiệu quả các dịch
vụ sở hạ tầng cho quá trình phát triển công nghiệp nói riêng, phát triển
kinh tế xã hội theo chiến lược của mỗi địa phương.
- Mục tiêu của chính sách hỗ trợ sở hạ tầng: Tạo điều kiện thuận
lợi cho doanh nghiệp nhanh chóng xây dựng cơ sở vật chất để thực hiện sản
xuất kinh doanh.