PHÂN M ĐUỞ Ầ
1. Tính c p thi t c a đ tài nghiên c uấ ế ủ ề ứ
Quá trình phát tri n kinh t Hàn Qu c ghi đm d u n c a các TĐKTể ế ố ậ ấ ấ ủ
l n n c này - các Chaebol, ti n thân thu c s h u c a các gia đình Hànớ ở ướ ề ộ ở ữ ủ
Qu c. Chaebol ra đi t đu nh ng năm 60 c a th k XX khi chính quy nố ờ ừ ầ ữ ủ ế ỷ ề
T ng th ng P c Chung Hy v ch ra các k ho ch 5 năm và chi n l c phátổ ố ắ ạ ế ạ ế ượ
tri n kinh t theo h ng xu t kh u, thay th hàng nh p kh u, ch n m t sể ế ướ ấ ẩ ế ậ ẩ ọ ộ ố
TĐKT m nh đ th c hi n. Chính ph Hàn Qu c đã ch tr ng dành nhi uạ ể ự ệ ủ ố ủ ươ ề
u đãi và gánh b t r i ro tài chính đ các Chaebol yên tâm th c hi n nhi mư ớ ủ ể ự ệ ệ
v phát tri n kinh t theo k ho ch mà Chính ph đ ra. Nh v y nhi uụ ể ế ế ạ ủ ề ờ ậ ề
Chaebol đã phát tri n nhanh chóng thành các t p đoàn l n không ch Hànể ậ ớ ỉ ở
Qu c mà trên quy mô toàn c u, t o nên nh ng thành công đáng kinh ng c choố ầ ạ ữ ạ
Hàn Qu c.ố
Tuy nhiên, cũng chính t s u đãi quá m c c a Chính ph và thi u cừ ự ư ứ ủ ủ ế ơ
ch ki m soát, giám sát hi u qu , quá trình phát tri n c a các Chaebol trong 3ế ể ệ ả ể ủ
th p k sau đó đã b c l nhi u h n ch , b t c p nh tình tr ng đu t trànậ ỷ ộ ộ ề ạ ế ấ ậ ư ạ ầ ư
lan, bành tr ng quy mô, tình tr ng s h u chéo gi a các công ty thành viên,ướ ạ ở ữ ữ
không tách b ch gi a quy n qu n lý và quy n s h u, thi u c ch ki m tra,ạ ữ ề ả ề ở ữ ế ơ ế ể
giám sát, không minh b ch trong qu n lý... Tr c s kh ng ho ng tr m tr ngạ ả ướ ự ủ ả ầ ọ
c a các Chaebol, đc bi t là sau khi cu c kh ng ho ng tài chính ti n t nămủ ặ ệ ộ ủ ả ề ệ
1997 n ra, Chính ph Hàn Qu c đã bu c ph i can d m nh m vào quá trìnhổ ủ ố ộ ả ự ạ ẽ
tai c câu các Chaebol. Các chính sách tái c c u đc th c thi khá hi u qu , ơ ơ ấ ượ ự ệ ả
đã giúp cho các Chaebol v t qua kh ng ho ng và l y l i đà phát tri n nhanhượ ủ ả ấ ạ ể
chóng.
Viêt Nam, th i gian qua, các ho t đng tai c câu các TCT, Ơ! " ờ ạ ộ ơ
TĐKTNN đã di n ra nhi u ngành, nhi u lĩnh v c. Chính ph đã có nhi uễ ở ề ề ự ủ ề
c ch , chính sách đ s p x p, đi m i, phát tri n và nâng cao hi u quơ ế ể ắ ế ổ ớ ể ệ ả
ho t đng c a DNNN, trong đó đc bi t là th c hi n c ph n hóa cácạ ộ ủ ặ ệ ự ệ ổ ầ
DNNN và th c hi n tai c câu riêng l m t s TCT, TĐKTNN. Tuy nhiên, ự ệ ơ ẻ ộ ố
các ho t đng này ch a đt đc k t qu nh mong mu n. Chính vì v y,ạ ộ ư ạ ượ ế ả ư ố ậ
vi c nghiên c u, h c t p kinh nghi m c a các n c đi tr c là h t s c c nệ ứ ọ ậ ệ ủ ướ ướ ế ứ ầ
thi t và ếs giúp cho Vi t Nam có đc nh ng bài h c quý giá trong quá trìnhẽ ệ ượ ữ ọ
tai c câu các TCT, TĐKTNN ơ.
T nh ng ừ ữ v n đ nêu trênấ ề , cac câu h i đăt ra la: ỏ " T i sao ạChính phủ
Hàn Qu c ph i th c hi n chính sách tái c c u các ố ả ự ệ ơ ấ TĐKT mà tr ng tâm làọ
các Chaelbol? S can thi p c a Chính ph Hàn Qu c vào quá trình tai cự ệ ủ ủ ố ơ
1
câu các Chaebol di n ra nh th nào? ễ ư ế Vai trò c a ủChính ph Hàn Qu củ ố
trong quá trình tai c câu ơcác Chaelbol ra sao? Vi t Nam có th tham kh oệ ể ả
đc gì t kinh nghi m tai c câu ượ ừ ệ ơ các Chaebol c a Chính ph Hàn Qu củ ủ ố để
đy m nh tái c c u các ẩ ạ ơ ấ TCT, TĐKTNN c a Vi t Namủ ệ ?
Luân an “"Chính sách tai c câu t p đoàn kinh t c a Chính ph Hàn ơ ậ ế ủ ủ
Qu c - Bài h c kinh nghi m cho Vi t Namố ọ ệ ệ ” s gi i quy t các câu h i nghiênẽ ả ế ỏ
c u trên.ứ
2. M c tiêu nghiên c uụ ứ
2.1. M c tiêu ụchung
Làm rõ các chính sách c a Chính ph Hàn Qu c trong vi c tai c câu ủ ủ ố ệ ơ
các Chaebol, t đó ừrút ra bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam trong vi c thúcọ ệ ệ ệ
đy quá trình ẩtai c câu các TCT, TĐKTNN ơ.
2.2. M c tiêu c thụ ụ ể
- Phân tích va chi ro nh ng ! ư nguyên nhân bu c Chính ph Hàn Qu cộ ủ ố
ph i th c hi n tái c c u các Chaebolả ự ệ ơ ấ .
- Phân tích, đánh giá chính sách tai c câu ơcác Chaebol c aủ Chính phủ
Hàn Qu c sau kh ng ho ngố ủ ả .
- Làm rõ vai trò c a Chính ph trong quá trình tai c câu ủ ủ ơ các Chaebol.
- T ừbài h c kinh nghi m thành công và th t b i ọ ệ ấ ạ trong chính sách tai
c câu ơcác Chaebol c a Hàn Qu củ ố , Lu n án đ xu t m t s gi i pháp đậ ề ấ ộ ố ả ể
thúc đy quá trình tái c c u các TCT, TĐKTNN ẩ ơ ấ c aủ Vi t Namệ.
3. Đi t ng và ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ
3.1. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
Đôi t ng nghiên c u cua Luân an la: ươ" ư ! " chính sách c a Chính ph Hanủ ủ
Quôc trong vi c tai c câu các TĐKT mà tr ng tâm là các Chaebol. ệ ơ ọ
3.2. Ph m vi nghiên c uạ ứ
- V th i gian: Lu n án ch n th i đi m t cu i ề ờ ậ ọ ờ ể ừ ố năm 1997 cho đnế
nh ng năm đu c a th p niên 2000. Đây la kho ng th i gian Chinh phu Han ữ ầ ủ ậ ả ờ !
Quôc ti n hành c i cách ế ả n n ềkinh t và tái c c u ế ơ ấ cac TĐKT ma trong tâm la "
cac Chaebol.
- V n i dung: Lu n án ề ộ ậ không nghiên c u chính sách c a Hàn Qu cứ ủ ố
trong vi c c i cách kinh t và tái c c u doanh nghi p nói chung mà ch ệ ả ế ơ ấ ệ ỉ t pậ
trung nghiên c u ứchính sách c a Chính ph Hàn Qu c trong vi c th củ ủ ố ệ ự
hi n tai c câu các Chaebol ệ ơ , b i các Chaebol là bi u hi n đc tr ng nh tở ể ệ ặ ư ấ
trong n n kinh t Hàn Qu c trong k này.ề ế ố ỳ
4. Nhi m v nghiên c uệ ụ ứ
- Nghiên c u, lu n gi i c s lý lu n và th c ti n c a chính sách táiứ ậ ả ơ ở ậ ự ễ ủ
c c u TĐKTơ ấ c a Hàn Qu củ ố .
2
- Phân tích, làm rõ nguyên nhân, m c tiêu, n i dung, cũng nh đánh giáụ ộ ư
chính sách tái c c u các Chaelbol c a Hàn Qu c.ơ ấ ủ ố
- Trên c s bài h c kinh nghi m t chính sách tái c c u ơ ở ọ ệ ừ ơ ấ các Chaebol
c a Hàn Qu c, ủ ố Lu n án đa ra m t s g iậ ư ộ ố ợ ý v chính sách nh m thúc đyề ằ ẩ
quá trình tái c c u các TCT, TĐKTNN c a Vi t Nam.ơ ấ ủ ệ
5. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
Lu n án s d ng t ng h p các ph ng pháp nghiên c uậ ử ụ ổ ợ ươ ứ :
a) Ph ng pháp phân tích, t ng h p: ươ ổ ợ Ph ng pháp nghiên c u nàyươ ứ
giúp Lu n án h th ng hóa các v n đ lý lu n cũng nh chính sách can thi pậ ệ ố ấ ề ậ ư ệ
c a Chính ph Hàn Qu c vào quá trình tai c câu các TĐKT c a n c này. ủ ủ ố ơ ủ ướ
b) Ph ng pháp th ng kê, mô tươ ố ả: Thu th p, phân tích các s li u liênậ ố ệ
quan đn k t qu tái c c u các Chaebol c a Hàn Qu c, cũng nh quá trìnhế ế ả ơ ấ ủ ố ư
và k t qu tái c c u các TCT, TĐKTNN c a Vi t Nam.ế ả ơ ấ ủ ệ
c) Ph ng pháp k th a: ươ ế ừ Lu n án s k th a có ch n l c ph ngậ ẽ ế ừ ọ ọ ươ
pháp lu n cũng nh các tài li u và công trình nghiên c u đ phân tích, đánhậ ư ệ ứ ể
giá và làm rõ c s lý lu n, th c ti n c a chính sách tái c c u TĐKT và vaiơ ở ậ ự ễ ủ ơ ấ
trò c a Chính ph Hàn Qu c đi v i quá trình tái c c u các TĐKT c aủ ủ ố ố ớ ơ ấ ủ
n c này.ướ
d) Ph ng pháp phân tích, so sánh:ươ s dửng ụph ng pháp phân tích, soươ
sánh đi chi u, k t h p gi a lý lu n và th c ti n đ làm sáng t v n đ nghiênố ế ế ợ ữ ậ ự ễ ể ỏ ấ ề
c u. ứ
6. Nh ng đóng góp m i c a Lu n ánữ ớ ủ ậ
6.1. V khoa h cề ọ
i) Làm rõ b i c nh và nguyên nhân ố ả bu c ộChính ph Hàn Qu c ph iủ ố ả
th c hi n ự ệ tai c câu các TĐKT ơmà tr ngọ tâm là các Chaebol.
ii) Làm rõ m c tiêu, n i dung và các công c đ th c hi n chính sách ụ ộ ụ ể ự ệ tai
c câu ơcác Chaebol, cũng nh ưch ra ỉcác nhân t nh h ng đn các chính sáchố ả ưở ế
này.
iii) Làm rõ vai trò c a Chính ph trong quá trình tai c câu các ủ ủ ơ
Chaebol.
6.2. V th c ti nề ự ễ
Lu n án đ xu tậ ề ấ , g i ý m t s gi i pháp v chính sách đi v i Nhàợ ộ ố ả ề ố ớ
n c, cũng nh gi i pháp đi v i doanh nghi pướ ư ả ố ớ ệ nh m góp ph n thuc đâyằ ầ !
quá trình tai c c u các TCT, TĐKTNN c a Vi t Nam th i gian t i.ơ ấ ủ ệ ờ ớ
7. K t c u c a Lu n ánế ấ ủ ậ
Ngoài ph n m đu, k t lu n, danh m c b ng, hình, tài li u thamầ ở ầ ế ậ ụ ả ệ
kh o, Lu n án đc k t c u thành 4 ch ng nh sau:ả ậ ươ" ế ấ ươ ư
3
CH NG 1. T NG QUAN CAC NGHIÊN C U LIÊN QUAN ĐÊN ƯƠ Ổ Ứ
CHINH SACH TAI C CÂU TÂP ĐOAN KINH TÊ C A HÀN Ơ Ủ
QU CỐ
1.1. Các nghiên c u v c s lý lu n và th c ti n tái c c u TĐKT noiứ ề ơ ở ậ ự ễ ơ ấ
chung
V khái ni m tái c c u doanh nghi p,ề ệ ơ ấ ệ có m t s nghiên c u tiêu bi uộ ố ứ ể
trong và ngoài n c đã đ c p đn nh : ướ ề ậ ế ư “Concept of Corporate Restructuring
and Reengineering” [58] c a tác gi ủ ả Liběna Tetřevová; “Tái c c u doanhơ ấ
nghi p và s phá s n doanh nghi p” (2001) c a Vi n Company Secretaries -ệ ự ả ệ ủ ệ
n ĐẤ ộ; “Corporate Restructuring in Korea and its Application to Japan” [53]
c aủ tác gi Hyoung-Tae Kimả; “Corporate Restructuring Dynamics: A case-
study analysis” [50] c aủ tác gi Andreas Kemper & Florian Khueản; “Tai c câu ơ
doanh nghiêp Viêt Nam” " ơ! " [15] c aủ tac gia Đô Ti n Long ! ế ...
Vê tinh tât yêu , b i c nh vàố ả xu h ng tai c c u doanh nghiêp, ươ ơ ấ có m t sộ ố
nghiên c u ti u bi u nh : ứ ể ể ư “Enterprise Restructuring in Transition: A
Quantitative Survey” [44] c a ủtac gia !Simeon Djankov and Peter; “Tái c u trúcấ
doanh nghi p nhà n c, nhìn t kinh nghi m c a m t s n cệ ướ ừ ệ ủ ộ ố ướ ” [8] c aủ tac gia!
Hoang Trân Hâu "; “Tái c u trúc các doanh nghi p nhà n c trong giai đo n hi nấ ệ ướ ạ ệ
nay” [7] c aủ tac gia L u Th Thu H! ư ị à; “Corporate Restructuring in Japan; An
Event-Study Analysis” [43] c aủ tác gi Jorge A. Chau-Lauả; “Suy thoái kinh tế
Nh t B n đu nh ng năm 1990 - nguyên nhân và gi i pháp kh c ph c” ậ ả ầ ữ ả ắ ụ [10]
c a PGS.TS. An H ngủ ư .
Vê muc tiêu tai c c u doanh nghiêp, ơ ấ có th k đn nghiên c u c aể ể ế ứ ủ tac
gia Hoang Trân Hâu trong bai viêt ! " “Tái c u trúc doanh nghi p nhà n c, nhìnấ ệ ướ
t kinh nghi m c a m t s n cừ ệ ủ ộ ố ướ ” và tài li u “Tái c c u doanh nghi p vàệ ơ ấ ệ
s phá s n doanh nghi p” (2001) c a Vi n Company Secretaries - n Đ.ự ả ệ ủ ệ Ấ ộ
V n i dung tái c c u doanh nghi p, ề ộ ơ ấ ệ có th k đn nghiên c u c aể ể ế ứ ủ
tác gi Vũ Nh Thăng trong bài ả ữ “Tái c u trúc doanh nghi p nhà n c: Nhìnấ ệ ướ
t kinh nghi m qu c t ” và c a ừ ệ ố ế ủ tac gia! Pham Duy Nghia trong bài “Tai câu "
truc tâp đoan kinh tê nhin t goc đô thê chê va phap luât” " ư " ! " [20].
1.2. Các nghiên c u v chính sách và gi i pháp tái c c u t p đoàn kinhứ ề ả ơ ấ ậ
t c a Chính ph Hàn Qu cế ủ ủ ố
V b i c nh và nguyên nhân tái c c u các TĐKT c a Hàn Qu c, ề ố ả ơ ấ ủ ố có các
nghiên c u c a ứ ủ tác gi Jang-Sup Shin, Ha-Joon Chang trong cu n sáchả ố
“Restructuring Korea Inc.” [57]; “Financial And Corporate Restructuring In
South Korea” [39] c a tác gi Hiroshi Akama, Kunihisa Noro và Hirokoủ ả
4
Tada; “C i t các Chaebol Hàn Qu c và nh ng bài h c kinh nghi m đi v iả ổ ố ữ ọ ệ ố ớ
Vi t Nam” ệ[28] c a tác gi ủ ả Vũ Ph ng Th oươ ả .
V muc tiêu, nguyên t c cua qua trinh tai c c u TĐKT cua Han Quôc, ề ắ ơ ấ
các nghiên c u tiêu bi u đã đ c p đn nh : ứ ể ề ậ ế ư “Tái c u trúc kinh t Hànấ ế
Qu c: Nhìn t góc đ tái c c u doanh nghi p” ố ừ ộ ơ ấ ệ [21] c a ủtac gia! Hoàng Thị
Thanh Nhàn; “C i t các Chaebol Hàn Qu c và nh ng bài h c kinh nghi mả ổ ố ữ ọ ệ
đi v i Vi t Nam”ố ớ ệ c a ủtac gia !Vũ Ph ng Th oươ ả .
Nghiên c u vứê nôi dung chinh sach tai c câu TĐKT cua Han Quôc, ơ tác
gi Kim Jung Hi trong nghiên c u “ả ứ Experience of Corporate Restructuring in
Korea” [49] và Vi n Nghiên c u và qu n lý kinh t Trung ng ệ ứ ả ế ươ [37] trong
nghiên c u ứ“Tái c u trúc và c i cách doanh nghi p nhà n c” ấ ả ệ ướ đã đ c pề ậ
đn.ế
Vê kêt qua cua qua trinh th c hiên chinh sach tai c câu doanh nghiêp ư ơ ơ
Han Quôc, có các nghiên c u tiêu bi u: ứ ể “Corporate Restructuring after Financial
Crisis in South Korea: A Critical Appraisal” [56] c aủ tác gi Jang-Sup Shinả; “T ư
Chaebol Han Quôc, suy nghi vê môt sô bai hoc phat triên va tai câu truc đôi v i " " ! ơ
TĐKT Viêt Nam "[33] c a ủtac gia !Vu Anh Tuân ; “Tái c u trúc và c i cách doanhấ ả
nghi p nhà n c”ệ ướ [37] c a ủVi n Nghiên c u và qu n lý kinh t Trung ngệ ứ ả ế ươ .
1.3. Các nghiên c u v bài h c kinh nghi m t các chính sách tái c c uứ ề ọ ệ ừ ơ ấ
t p đoàn kinh t c a Chính ph Hàn Qu cậ ế ủ ủ ố
Môt sô nghiên c u vê chinh sach tai c câu TĐKT cua Han Quôc va rut " ư ơ !
ra bai hoc cho Viêt Nam hâu hêt la cua cac nha nghiên c u trong n c. Cu thê: " " ! ư ươ " !
nghiên c u ứ“Tái c u trúc doanh nghi p - Kinh nghi m c a Hàn Qu c” [2ấ ệ ệ ủ ố 3]
c aủ hai tác giả Ph m Đăng Phú và Vũ Hùng Ph ngạ ươ ; “Tái c u trúc ấDNNN:
Nhìn t kinh nghi m qu c t ”ừ ệ ố ế c a tủác gi Vũ Nh Thăngả ữ ; “C i t cácả ổ
Chaebol Hàn Qu c và nh ng bài h c kinh nghi m đi v i Vi t Nam” c aố ữ ọ ệ ố ớ ệ ủ
tác gi Vũ Ph ng Th o; ả ươ ả “T Chaebol Han Quôc, suy nghi vê môt sô bai hoc ư " "
phat triên va tai câu truc đôi v i ! ơ TĐKT Viêt Nam "[33] c a ủtac gia !Vu Anh
Tuân...
1.4. Các nghiên c u v chính sách tái c c u ứ ề ơ ấ DNNN c a Vi t Namủ ệ
Vê s cân thiêt va bôi canh tai câu truc DNNN cua Viêt Nam, ư có các nghiên
c u tiêu bi u nh : ứ ể ư “Hoàn thi n mô hình ệTĐKTNN: V n đ s ng còn c a kinhấ ề ố ủ
t vĩ mô” ế[31] c aủ tac gia Ph m Quang Trung! ạ ; “Tai câu truc doanh nghiêp nha "
n c” ươ [18] c aủ tac gia Nguyên Trung M c; ! ư" tai liêu cua Brainwork Vietnam" !
(2012).
Nghiên c u vê muc tiêu cua qua trinh tai c c u DNNN: ứ ơ ấ Cac công trinh
nghiên c u cua cac tac gia nh Vu Ph ng Thao (2005), Vu Thanh T Anh ư ! ! ư ươ ! ư"
5