VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
MAI THỊ QUẾ
CHÍNH SÁCH VIỆC LÀM
TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Ngành: Chính sách công
Mã số: 934.04.02
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
Hà Nội, 2024
Công trình được hoàn thành tại Học viện Khoa học Xã hội
Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
GS.TS. Bùi Thế Cường
Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Minh Phương
Phản biện 2: PGS.TS. Lưu Văn Quảng
Phản biện 3: PGS.TS. Ngô Phúc Hạnh
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Học viện
họp tại Viện Hàn Lâm Khoa học Xã hội Việt Nam – Học viện
Khoa học Xã hội, vào hồi ….. giờ ….. ngày …. Tháng….. năm
2024.
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam
- Thư viện Học viện Khoa học Xã hội
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việc làm có vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người.
Việc làm bền vững và ổn định mang lại nguồn thu nhập, góp phần
nâng cao chất lượng cuộc sống cho cá nhân và gia đình, đồng thời thể
hiện vị thế của NLĐ trong xã hội. Tạo cơ hội có việc làm hiệu quả
cho người lao động (NLĐ) là ưu tiên hàng đầu trong các chiến lược,
kế hoạch phát triển KT-XH của TP.HCM.
Tuy vậy, TP.HCM đang phải đối mặt với nhiều thách thức về việc
làm. Thứ nhất, hoạt động kinh tế bị suy giảm sau đại dịch Covid-19,
nhiều cơ sở SXKD bị thu hẹp hoặc ngưng hoạt động buộc phải cắt
giảm lao động, làm gia tăng tình trạng thất nghiệp và thiếu việc làm.
Thứ hai, dân số tăng nhanh, LLLĐ lớn đã tạo áp lực đến giải quyết
việc làm. Thứ ba, lao động làm việc trong khu vực kinh tế phi chính
thức rất lớn, đa số chưa qua ĐTN, năng suất lao động thấp, dễ gặp rủi
ro về việc làm, thu nhập bấp bênh; Thứ tư, đổi mới công nghệ, biến
đổi môi trường và khí hậu, toàn cầu hóa ảnh hưởng đến việc làm của
NLĐ, đặc biệt đối với thanh niên, phụ nữ và các nhóm yếu thế; Thứ
năm, năng suất lao động thấp, mức thu nhập của NLĐ ở TP tuy cao
hơn so với mặt bằng chung của cả nước, nhưng vẫn không đủ để bù
đắp mức lạm phát và chi phí sinh hoạt đắt đỏ ở một đô thị lớn như
TP.HCM.
Giải quyết các thách thức về việc làm đặt ra, TP.HCM đã triển
khai nhiều giải pháp tối ưu với mục đích tạo ra nhiều cơ hội việc làm
tốt hơn, khắc phục tình trạng thất nghiệp và thiếu việc làm, việc làm
năng suất thấp. Tuy vậy, cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu
đánh giá một cách hệ thống, toàn diện hiệu quả chính sách việc làm
(CSVL) của TP.HCM tiếp cận từ đối tượng thụ hưởng CS. Do vậy,
2
cần có những phân tích, đánh giá mang tính khoa học về hiệu quả
CSVL, nhận diện những thành công và hạn chế, từ đó đề xuất các
giải pháp hoàn thiện chính sách. Xuất phát từ những lý do trên, tác
giả chọn “Chính sách việc làm từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh”
làm đề tài luận án tiến sĩ chuyên ngành Chính sách công.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận án tập trung vào nghiên cứu đánh
giá kết quả và tác động của CSVL; làm rõ những thành tựu, hạn chế,
nguyên nhân hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính
sách việc làm của TP.HCM đến năm 2030.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Thứ nhất, tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài
nước có nội dung liên quan đến vấn đề lao động, việc làm, CSVL, tác
động của chính sách việc làm.
Thứ hai, làm rõ cơ sở lý luận về chính sách việc làm, trong đó tập
trung xây dựng khung nghiên cứu đánh giá hiệu quả chính sách việc
làm của TP.HCM.
Thứ ba, khảo sát, phân tích, đánh giá kết quả và tác động của
chính sách việc làm TP.HCM.
Thứ tư, đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách việc làm, tạo
cơ sở cho việc nâng cao hiệu quả chính sách của Thành phố Hồ Chí
Minh đến năm 2030.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Chính sách việc làm của Thành phố Hồ
Chí Minh
Khách thể nghiên cứu: Cán bộ, công chức - những người tham
gia vào quá trình xây dựng và thực hiện CSVL của TP.HCM; Các
3
chuyên gia, nhà nghiên cứu về CSVL của TP.HCM; Người lao động và
các tổ chức trung gian.
4. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Phạm vi nghiên cứu của luận án tập trung nghiên
cứu đánh giá hiệu quả CSVL của TP.HCM.
Về chính sách: Luận án tập trung vào 03 nhóm chủ yếu gồm: Tín
dụng ưu đãi tạo việc làm; Hỗ trợ đào tạo nghề và Hỗ trợ phát triển
thông tin TTLĐ.
Về nội dung đánh giá: Nghiên cứu đánh giá CSVL tập trung vào
02 yếu tố, gồm: Kết quả thực hiện chính sách và tác động của chính
sách đến tạo cơ hội việc làm và nâng cao chất lượng việc làm cho đối
tượng thụ hưởng chính sách.
Về không gian: Luận án nghiên cứu đánh giá CSVL của
TP.HCM.
Về thời gian: Nghiên cứu đánh giá CSVL của TP.HCM giai đoạn
2018-2022 và đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách đến năm
2030.
5. Nội dung nghiên cứu
Nội dung 1. Làm rõ cơ sở lý luận về chính sách việc làm; xác định
khung nghiên cứu đánh giá kết quả và tác động của chính sách việc
làm của TP.HCM.
Nội dung 2. Phân tích thực trạng các vấn đề về điều kiện tự nhiên,
kinh tế, xã hội liên quan đến chính sách việc làm của Thành phố Hồ
Chí Minh.
Nội dung 3. Nghiên cứu đánh giá thực trạng CSVL của TP.HCM
trên 02 nội dung cơ bản gồm kết quả thực hiện chính sách và tác
động của chính sách đến đối tượng thụ hưởng.
