BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
---------------------
LÊ THỊ LOAN
MÔ HÌNH CHẨN ĐOÁN TỔ CHỨC:
TRƯỜNG HỢP TỔ CHỨC CHÍNH QUYỀN
ĐỊA PHƯƠNG TẠI THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH, VIỆT NAM
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2020
1
CHƯƠNG I – MỞ ĐẦU
--------
1.1 MÔ HÌNH CHẨN ĐOÁN TỔ CHỨC (ODM):
Chẩn đoán tổ chức là một bước để cải thiện kết quả hoạt động của tổ chức.
Có rất nhiều nghiên cứu đề cập đến định nghĩa mô hình chẩn đoán tổ chức
(ODM), Ann và cộng sự (1994), Lusthaus và cộng sự (2002), Falletta
(2005), Cummings & Worley (2005), Waddell và cộng sự (2007),
Immordino (2010), Olivier (2014). Luận án sử dụng định nghĩa ODM của
Waddell và cộng sự (2007), ODM là hệ thống các khái niệm và mối quan
hệ trong tổ chức để thực hiện một cách có hệ thống hoặc giải thích tính
hiệu quả của tổ chức.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU: Mục tiêu nghiên cứu của luận án là đề
xuất một mô hình chẩn đoán tổ chức, nghiên cứu trường hợp tổ chức chính
quyền địa phương.
1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU:
Nghiên cứu cần khám phá và trả lời 03 câu hỏi: (i) Khung nghiên cứu
ODM trong trường hợp tổ chức chính quyền địa phương (LGOs) là gì?
(ii) Có những thành phần/yếu tố nào của ODM này? Yếu tố nào mang
tính đặc trưng? (iii) Những yếu tố này tác động như thế nào đến kết quả
hoạt động của LGOs?
1.4 KHOẢNG TRỐNG NGHIÊN CỨU:
Thông qua việc hệ thống lý thuyết các nghiên cứu cho thấy, có 2 loại hình
ODMs: ODMs nhấn mạnh thành phần cấu trúc và ODMs nhấn mạnh quy
trình chẩn đoán. Nghiên cứu này hướng đến đề xuất một ODM nhấn mạnh
các thành phần cấu trúc của tổ chức. Hầu hết các nghiên cứu tiếp cận được
2
đều đề cập đến ODMs trong doanh nghiệp, các tổ chức khu vực công, rất
ít hoặc hiếm các nghiên cứu đề cập đến ODMs trong LGOs. Vì vậy, luận
án dựa trên hệ thống lý thuyết về ODMs trong khu vực công ở một số các
quốc gia có điều kiện kinh tế chính trị tương tự để đề xuất khung nghiên
cứu ODM cho LGOs tại Việt Nam. Trung Quốc là một quốc gia có thể
chế chính trị tương tự Việt Nam, vì thế LGOs của hai quốc gia cũng có
đặc điểm tương đồng. Dựa trên các nghiên cứu của Miao và cộng sự
(2013), Im và cộng sự (2016), Du và cộng sự (2018), Kokubun (2018),
và một số các nghiên cứu khác để thiết kế một khung nghiên cứu hoàn
chỉnh cho trường hợp LGOs. Đây là khoảng trống nghiên cứu thứ nhất
cần thực hiện của luận án.
Văn hóa là yếu tố cần có trong tổ chức. Có rất ít các nghiên cứu đo lường
yếu tố văn hóa trong LGOs. Theo nghiên cứu của Curteanu và cộng sự
(2012), yếu tố Đồng lòng – Consensus là một khía cạnh của yếu tố Văn
hóa – Culture, đây là một thành phần chưa được đề cập trong bất kỳ
ODMs nào. Và đây chính là khoảng trống thứ 2 nghiên cứu cần giải quyết.
Hơn nữa, thang đo các thành phần trong mô hình ODM cũng cần được
hiệu chỉnh để phù hợp trong trường hợp LGOs tại Việt Nam.
Mục tiêu của ODMs trong mỗi loại hình tổ chức là cải thiện kết quả hoạt
động của chính tổ chức đó. Thực tế hiện nay, có rất ít hoặc gần như không
có các nghiên cứu mang tính hàn lâm và thực tiễn để đánh giá kết quả
hoạt động của LGOs tại Việt Nam, và đây là khoảng trống nghiên cứu thứ
ba cần giải quyết trong luận án.
3
1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Nghiên cứu này sử dụng phương
pháp hỗn hợp cả định tính và định lượng dựa trên cách tiếp cận theo
phương pháp suy diễn của Newman (2000).
1.6 ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN:
Nghiên cứu này dự kiến đạt được 02 đóng góp về mặt lý thuyết và thực
tiễn: (i) Về mặt lý thuyết, chúng tôi đề xuất một mô hình ODM trong
trường hợp LGOs và đề xuất một thành phần riêng biệt của ODM cho
LGOs tại Việt Nam (yếu tố Đồng thuận), đây là yếu tố mới chưa được đề
cập trong các nghiên cứu trước đây về ODMs; (ii) Bên cạnh đó, chúng tôi
dự kiến phát triển thang đo của yếu tố Đồng thuận trong ODM của LGOs
tại Việt Nam và góp phần bổ sung thêm thang đo về yếu tố Lãnh đạo, Mối
quan hệ, Khen thưởng, Quản lý thông tin và truyền thông, Kiểm tra giám
sát, và Kết quả hoạt động LGOs của Việt Nam.
1.7 KẾT CẤU LUẬN ÁN: Ngoài các phần phụ theo yêu cầu, luận án
bao gồm 5 chương, cụ thể:
Chương I – Mở đầu: bao gồm 07 phần từ 1.1 đến 1.7.
Chương II – Hệ thống cơ sở lý thuyết: gồm 06 phần từ 2.1 đến 2.6.
Chương III – Phương pháp và thang đo: bao gồm 07 phần.
Chương IV - Phân tích dữ liệu và kết quả nghiên cứu: bao gồm 4 phần,
từ 4.1 đến 4.4.
Chương V - Kết luận.
4
CHƯƠNG II – CƠ SỞ LÝ THUYẾT
---------------
2.1 GIỚI THIỆU: Chương này hệ thống cơ sở lý thuyết các nghiên cứu
về ODMs theo thời gian, giải thích về ODM được chọn trong nghiên cứu
này, phân tích từng yếu tố của ODM trong trường hợp LGOs ở Việt Nam,
các giả thuyết cần được kiểm định trong các chương tiếp theo.
2.2 CHẨN ĐOÁN TỔ CHỨC
2.2.1 Lý thuyết dự phòng:
Theo Donaldson (2001), Lý thuyết dự phòng là căn cứ để phân tích cấu
trúc, các đặc điểm của một tổ chức cả môi trường bên trong và bên ngoài;
và chứa đựng khái niệm về sự phù hợp ảnh hưởng đến kết quả hoạt động,
từ đó đề ra cách thức thúc đẩy tổ chức để thích ứng với sự thay đổi.
Trong nghiên cứu này, đối tượng nghiên cứu là mối quan hệ của một số
thành phần (Lãnh đạo, Mối quan hệ, Khen thưởng, …): đây là các yếu tố
bên trong của một tổ chức) với Kết quả hoạt động của LGOs, do đó,
nghiên cứu này dựa trên Lý thuyết dự phòng để thiết kế khung nghiên cứu
lý thuyết và các giả thuyết trong các phần tiếp theo.
2.2.2. Khái niệm về chẩn đoán tổ chức và vai trò của chẩn đoán tổ chức:
Có rất nhiều các nghiên cứu đề cập đến khái niệm chẩn đoán tổ chức và
vai trò của chẩn đoán tổ chức trong khoa học hành vi tổ chức. Nghiên cứu
này dựa trên khái niệm của Cummings & Worley (2014) cho rằng chẩn
đoán tổ chức là một quá trình thu thập dữ liệu, xử lý dữ liệu của tổ chức
và đưa ra các biện pháp can thiệp cần thiết để cải thiện và phát triển kết
quả hoạt động của tổ chức. Tóm lại, chẩn đoán tổ chức giúp các nhà quản
lý nhận diện và giải quyết các vấn đề của tổ chức.