(Mogotsi, 2006). Đậu xanh rất giàu và cân đối protein, thời gian sinh trưởng ngắn, có
khả năng chịu hạn, thích ứng rộng với môi trường (Phạm Văn Thiều, 2009). Diện tích
trồng đậu xanh trên toàn thế giới đạt trên 6 triệu ha nhưng năng suất đậu xanh hiện
nay còn thấp (Nair et al., 2012).
Đậu xanh là cây trồng tự thụ, bộ nhiễm sắc thể 2n=2x=22, kích thước bộ gen
khoảng 579 Mbp (Somta và Srinives, 2007) và có nền di truyền rất hẹp (Nair et al.,
2012).
Bệnh khảm vàng (Mungbean yellow mosaic virus – MYMV) là bệnh hại nghiêm
trọng đến canh tác đậu xanh. Bệnh được quan sát thấy lần đầu tiên vào năm 1955 tại
Viện nghiên cứu Nông nghiệp Ấn Độ (IARI) (Nariani, 1960), sau đó được phát hiện
tại một số quốc gia khác thuộc khu vực Nam Á và Đông Nam Á như Philippines
(Benigno và Favali-Hedayat, 1977), Thái Lan (Thongmeearkom et al., 1981), Papua
New Guinea (Pearson, 1981), SriLanka (Shivanathan, 1983), Bangladesh (Akanda et
al., 1992), Pakistan (Saleem et al., 1998), Myammar (Han et al., 2001) cho thấy đây
là bệnh quan trọng gây hại trên đậu xanh.
Bệnh có phổ ký chủ rộng, không chỉ gây hại trên đậu xanh mà còn gây hại trên
một số loài cây họ đậu khác như đậu xanh đen, đậu tương, đậu cowpea … (Varma,
1992). Nguyên nhân gây bệnh là do một hoặc nhiều virus thuộc chi Begomovirus (họ
Geminivirus) gây ra và được lan truyền bởi vectơ truyền bệnh là bọ phấn (Bemisia
tabaci Genn.) theo cơ chế không bền vững (Nariani, 1960). Bệnh đã từng gây hại rất
nghiêm trọng, làm mất 100% năng suất tại Thái Lan và Ấn Độ (Thogmeearkhom et
al., 1981; Manjunath et al., 2013), gây thiệt hại kinh tế trên 300 triệu USD (Varma,
1992).
Tại Việt Nam, đậu xanh là cây đậu đỗ đứng thứ ba sau lạc và đậu tương. Đậu
xanh được trồng từ Bắc vào Nam. Diện tích trồng đậu xanh của Việt Nam năm 2015
là 90.950 ha trong đó các tỉnh Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên là vùng
trồng chính với 67,8% diện tích trồng cả nước (2015). Bệnh khảm vàng trên cây đậu
xanh đã được quan sát ở Việt Nam với các triệu chứng điển hình từ những năm 1980
(Phan Hữu Trinh và cs., 1986) và mặc dù chưa có một nghiên cứu chính thức nào về
thiệt hại do MYMV gây ra đối với đậu xanh nhưng đã có những ước đoán về thiệt hại
của bệnh gây mất năng suất từ 20-70% (Phạm Văn Thiều, 2009).
Sử dụng các giống kháng bệnh được đánh giá là mang lại hiệu quả tối ưu, là
