BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÕNG
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƢỢC LÂM SÀNG 108
BÙI SỸ TUẤN ANH
NGHIÊN CỨU CHẨN ĐOÁN
VÀ ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT RÕ HẬU MÔN
HÌNH MÓNG NGỰA
Chuyên ngành : Ngoại tiêu hóa
Mã số : 62720125
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Hà Nội - 2021
CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TẠI
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƢỢC LÂM SÀNG 108
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Nguyễn Xuân Hùng
2. GS.TS. Trịnh Hồng Sơn
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Viện
vào hồi: giờ ngày tháng năm 2021
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Quốc Gia.
2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1. Bùi Sỹ Tuấn Anh, Nguyễn Xuân Hùng, Trịnh Hồng Sơn
(2021), “Kết quả phẫu thuật điều trị rò hậu môn hình móng
ngựa”, Tạp chí Y Dược lâm sàng 108, Tập 16 – Số đặc biệt tháng
4/2021, tr. 428 – 433.
2. Bùi Sỹ Tuấn Anh, Nguyễn Xuân Hùng, Trịnh Hồng Sơn
(2021), “Nghiên cứu vai trò của chụp cộng hưởng từ trong chẩn
đoán rò hậu môn hình móng ngựa tại Bệnh viện Việt Đức”, Tạp
chí Y học Việt Nam, tập 498 – số 1, tr. 141 - 143.
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Rò hậu môn (RHM) móng ngựa là một trong những thể rò phức
tạp, hiếm gặp, chiếm khoảng 4,4% trong các trường hợp RHM.
Sự ra đời của chụp cộng hưởng từ (CHT) đã làm tăng khả năng
chẩn đoán và điều trị RHM. Các nghiên cứu cho thấy chụp CHT rất
có giá trị khi xác định lỗ rò trong (với tỷ lệ phát hiện từ 90 – 97%),
độ nhạy 95,5 – 96%, độ đặc hiệu 80%, đánh giá mức độ liên quan
của đường rò với hệ thống cơ thắt (độ chính xác đạt 70 – 91%). Qua
đó giúp định hướng chiến thuật điều trị trong các trường hợp rò hình
móng ngựa, tránh làm tổn thương nhiều cơ thắt và giảm tỷ lệ tái phát.
Sự kết hợp của CHT trước mổ và các kỹ thuật PT đã góp phần
nâng cao hiệu quả điều trị RHM móng ngựa. Mặc dù vậy, do sự đa
dạng trong đặc điểm tổn thương và các phương pháp điều trị, kết quả
PT RHM móng ngựa ở các nghiên cứu trên thế giới vẫn dao động với
tỷ lệ thành công từ 88 – 94,4%, tỷ lệ tái phát 2,2 – 21%
Tại Việt Nam, chẩn đoán và điều trị RHM hình móng ngựa vẫn
còn nhiều thách thức và chưa được thống nhất. Đã có nhiều nghiên
cứu về RHM hình móng ngựa nhưng chưa có đề tài nào đánh giá đầy
đủ giá trị của chụp CHT trong việc xác định RHM hình móng ngựa,
liên quan đường rò với hệ thống cơ thắt qua đó định hướng và lựa
chọn phương pháp PT để tăng tỷ lệ thành công và tránh biến chứng
mất tự chủ HM. Vì những lý do trên, chúng tôi tiến hành đề tài:
“Nghiên cứ ch n n iều trị phẫu thuật rò hậu môn hình
móng ngựa” với hai mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, xác định giá trị của chụp cộng hưởng từ
trong chẩn đoán rò hậu môn hình móng ngựa.
2. Đánh giá kết quả phẫu thuật điều trị rò hậu môn hình móng ngựa.
2
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Nghiên cứu trên 56 BN RHM hình móng ngựa được điều trị phẫu
thuật tại Bệnh viện Việt Đức từ tháng 01/2016 đến tháng 04/2019:
- Chẩn đoán RHM hình móng ngựa: BN có lỗ rò ngoài chiếm
51,8%. Khoảng cách lỗ rò ngoài đến rìa hậu môn trung bình 2,6 cm.
Chụp CHT có giá trị cao trong chẩn đoán RHM hình móng ngựa
với tỷ lệ tìm thấy lỗ rò trong là 62,5%, độ nhạy và độ đặc hiệu là
100%. Tỷ lệ phù hợp chẩn đoán của CHT và phẫu thuật ở các thể rò
gian cơ thắt, rò xuyên cơ thắt, rò trên cơ thắt và rò ngoài cơ thắt lần
lượt là 93,3%, 91,7%, 84,6% và 16,7%.
- Kết quả điều trị: Phương pháp phẫu thuật: 51,8% mở ngỏ đường
rò kết hợp đặt dẫn lưu, 26,8% mở ngỏ hoàn toàn đường rò, 7,1% lấy
bỏ toàn bộ đường rò, 14,3% mở ngỏ một phần đường rò kết hợp đặt
seton và dẫn lưu. Biến chứng sớm 12,6%. Thời gian lành vết thương
trung bình 10,2 tuần. Tỷ lệ tái phát 12,5%. Các yếu tố liên quan đến
tái phát: Thời gian mắc bệnh dài, tiền sử phẫu thuật áp xe/ rò hậu
môn, không tìm thấy lỗ rò trong, đường rò trên và ngoài cơ thắt. Tại
thời điểm kết thúc nghiên cứu, 100% BN rất hài lòng với kết quả
điều trị, không còn trường hợp nào tái phát hay mất tự chủ hậu môn.
Những đóng góp trên có tính thiết thực, góp phần nhấn mạnh giá
trị của CHT từ trong chẩn đoán và đánh giá tổn thương RHM hình
móng ngựa. Qua đó định hướng lựa chọn phương pháp điều trị phù
hợp giúp giảm tỷ lệ tái phát và biến chứng sau phẫu thuật RHM phức
tạp hình móng ngựa.
CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN
Luận án gồm 118 trang: đặt vấn đề 2 trang, tổng quan 32 trang, đối
tượng và phương pháp nghiên cứu 19 trang, kết quả nghiên cứu 27
trang, bàn luận 35 trang, kết luận 2 trang, kiến nghị 1 trang. 2 công
trình nghiên cứu, 37 bảng, 06 biểu đồ, 28 hình ảnh. 105 tài liệu tham
khảo, trong đó 28 tài liệu tiếng Việt, 77 tài liệu tiếng nước ngoài.