B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO B Y T
ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PH H CHÍ MINH
ĐỨC HUY
ĐÁNH GIÁ CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TR
VIÊM THN B THN SINH KHÍ
TI BNH VIN CH RY
Ngành: NGOI THN VÀ TIT NIU
s: 62720126
TÓM TT LUN ÁN TIẾN SĨ Y HC
TP. H Chí Minh, năm 2024
Công trình được hoàn thành ti:
Đại học Y Dược Thành ph H Chí Minh
Người hướng dn khoa hc: PGS.TS.BS. Ngô Xuân Thái
Phn biện 1: ………………………………………………
Phn biện 2 ………………………………………………
Phn biện 3: ………………………………………………
Lun án s đưc bo v trưc Hội đồng chm lun án cấp trường
hp ti ………………………………………………
vào hi gi ngày tháng năm
Có th tìm hiu Lun án tại thư viện:
- Thư viện Quc gia Vit Nam
- Thư viện Khoa hc Tng hp TP. HCM
- Thư viện Đại hc Y c TP. HCM
1
GII THIU LUN ÁN
a. Lý do và tính cn thiết ca nghiên cu
Vim thn b thận sinh khí (VTBTSK) được đnh ngha là
tình trng nhim khun đường tit niu phc tp, cp tính nng,
hoi t nhu mô thn và mô quanh thận, đc trưng bi vic sinh
ra khí trong nhu mô thn, h thng thu thp, mô quanh thn. K
t trường hợp đu tin được mô t bi Kelly và MacCullum vào
năm 1898, cho đn nay, c hơn 1300 trường hp đ được báo
cáo trn y văn. Tác nhn gy bnh ph bin là nhng vi khun
Gram (-) đường ruột, trong đ Escherichia coli chim t l t 60
70% các trường hp.
VTBTSK c triu chng khi đu tương đối mơ h, tuy
nhin din bin lm sàng ca bnh c th tr nn đột ngt nghim
trng và đe dọa tính mng người bnh vi bin chng như: nhim
khun huyt, choáng nhim khun, suy đa quan nu không
được chn đoán sm và điu tr tích cc kp thi.
Chn đoán VTBTSK da trn triu chng lm sàng và các
xt nghim cn lm sàng. Theo Schainuck hu ht các trường
hợp đu c tam chng kinh điển: st, nôn i, đau ng lưng. Các
phương tiện chn đoán hình nh hc như siu m bng, chp X-
quang h niu là nhng xt nghiệm đu tin trong chn đoán. Tuy
nhin, chp ct lp vi tính (CLVT) h niu mi là tiu chun
vàng để chn đoán cũng như đánh giá đưc mc độ khí lan rng,
mc độ hy hoi thn b tn thương.
Mc dù là bệnh lí luôn c nguy cơ t vong cao, nhưng v
điu tr VTBTSK vẫn chưa c s đồng thun, cn c nhiu kin
2
khác nhau. Trong quá kh, thp niên 70 ca th k trước điu
tr nội khoa đơn thun đưa đn t l t vong t 50 78%. Mt s
tác gi khuyn cáo nn ct b thn ngay sau khi hi sc tích cc
và điu tr kháng sinh thích hp, tuy nhiên t l t vong vn còn
cao t 25 42%. Trải qua hơn 3 thập nin phương pháp điu tr
VTBTSK dn có s thay đổi tích cc t ct b thn chính sang
các phương pháp điu tr bo tn thn vi kháng sinh và dẫn lưu
qua da nhm làm gim t l t vong, vic chn la ct b thn ch
trong mt s trưng hp cn thit. Tuy nhiên, t l t vong hin
nay vn còn t 6,6 18%.
Bên cạnh đ, trong các trường hợp VTBTSK, c đn 80
90% bnh nhân kèm theo bệnh đái tháo đường hoc có km
theo tc nghẽn đường tit niu. Vit Nam là mt quốc gia đang
phát trin nhanh chng v kinh t x hi, cng vi s thay đổi v
li sống, đ gp phn làm gia tăng t l mc bệnh đái tháo đường,
t đ làm gia tăng nguy mc VTBTSK. Ti Việt Nam cũng
đ c nhng báo cáo v VTBTSK nhưng chủ yu vn là các báo
cáo trường hp riêng l hoc hàng loạt trường hp. Hin ti vn
chưa c nhng nghiên cu vi c mu ln v bnh lí này.
Bnh vin Ch Ry là mt bnh vin tuyn cui các tnh
phía nam, cơ s đào to uy tín trong c nước, c đy đủ trang
thit b hiện đại lc lượng y bác s c trình đ chuyên môn
cao, thường xuyên tip nhận điu tr nhng trường hp bnh nng,
phc tp tc chuyên khoa tuyn trước chuyển đn. Thc t,
ti bnh vin Ch Rẫy đ c nhiu trường hp VTBTSK nhp
vin mun vi các bin chng như: choáng nhim khun, suy đa
3
cơ quan, đ gp phn làm gia tăng nguy t vong. vy,
chúng tôi thc hiện đ tài nghiên cu “Đánh giá chẩn đoán và
điu tr viêm thn b thn sinh khí ti bnh vin Ch Rẫy”
nhm cung cp d liu v đc điểm lâm sàng, kt qu điu tr
phân tích mt s yu t lin quan đn t vong ca bnh VTBTSK.
T đ, giúp bác s lm sàng c thm thông tin để chn đoán bnh
sớm và điu tr kp thi, góp phn ci thin t l t vong.
b. Mc tiêu nghiên cu
1. Mô t đc điểm lm sàng ca bnh viêm thn b thn sinh khí.
2. Đánh giá kt qu điu tr bnh viêm thn b thn sinh khí.
3. Xác đnh mt s yu t lin quan đn t vong ca bnh viêm
thn b thn sinh khí.
c. Những đóng góp mới ca nghiên cu v mt lý lun và
thc tin
Dù nghiên cu được tin hành theo phương pháp hồi cu,
nhưng số ng bnh nhân VTBTSK được ghi nhn ln nht
ti Vit Nam hiện nay. Đy d liệu c ngha khoa học,
tính thi s, đáp ng yêu cu thc tin ti Vit Nam.
Nghiên cu cũng thống k được nhng đc điểm lâm sàng
và cn lâm sàng trong chn đoán VTBTSK.
Ghi nhận được các tác nhân vi sinh gây bnh trong
VTBTSK qua đ rút ra một s kt lun v la chn kháng sinh
kinh nghiệm để điu tr VTBTSK.
Phn tích được mt s yu t liên quan t vong trong
VTBTSK. Trong đ ghi nhận s khác bit v đc điểm lâm sàng
và điu tr ca VTBTSK nhóm 1 2 so vi nhóm 3 4. Qua đ,