1
MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Đà Nẵng là một thành phố biển có bờ biển dài 34 km (tính
theo mép nước là 89 km) và hội đủ điều kiện để lĩnh vực thủy sản
phát triển thành nghề kinh tế mũi nhọn, nhất là các thế mạnh tiềm
tàng về chế biến, đánh bắt hải sản và hậu cần nghề cá. Tuy nhiên, so
với tiềm năng vốn có thì việc phát triển công nghiệp chế biến thủy
sản của thành phố trong những năm qua còn gặp nhiều khó khăn,
chưa tương xứng với tiềm năng, tạo ra sự mất cân đối lớn giữa khâu
sản xuất nguyên liệu với khâu chế biến nguồn nguyên liệu đó. Vì thế,
vấn đề "Phát triển công nghiệp chế biến thủy sản tại thành phố Đà
Nẵng" là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng.
2. Tổng quan tài liệu
Để phát triển, đề tài vận dụng các phương pháp tiếp cận thực
tế, phương pháp thống kê, phương pháp phân tích và tổng hợp các
nguồn tài liệu liên quan đến sự phát triển ngành công nghiệp chế biến
thủy sản tại Đà Nẵng cùng với các kiến thức được trang bị. Ngoài ra,
trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã tham khảo một số công trình
nghiên cứu được công bố như sau:
[1] Trần Thị Thơm (2011), Phát triển bền vững ngành thủy sản
thành phố Đà Nẵng đến năm 2020.
[2] Nguyễn Thị Thu Hương (2008), Phát triển công nghiệp chế biến
định hướng xuất khẩu tại thành phố Đà Nẵng.
[3] Trần Ngọc Tú (2006), Luận văn đã đi sâu vào việc nghiên cứu
ngành công nghiệp chế biến nông lâm, thủy sản với sự phân tích
những nguyên nhân ảnh hưởng và đưa ra những cơ hội và thách thức
đối với ngành công nghiệp chế biến nông - lâm - thuỷ sản.
2
[4] Nguyễn Thị Thu Thảo (2008) đã nêu được khái niệm công
nghiệp chế biến nói chung và công nghiệp chế biến nông, lâm thủy
sản nói riêng; vai trò của ngành công nghiệp chế biến đối với sự phát
triển của thành phố; nêu lên được những kinh nghiệm của các nước
và vận dụng nó vào trong thực tiễn của ngành.
[5] Nhóm nghiên cứu (Phùng Thị Thanh Vân, Trần Thị Thùy
Dương, Huỳnh Thị Thúy Linh) (2006), Đây là một đề tài nghiên
cứu khoa học với nội dung “Phương hướng và giải pháp đẩy mạnh
hoạt động xuất khẩu thủy sản” đã đề cập đến vai trò của xuất khẩu
đối với sự phát triển kinh tế, các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động
xuất khẩu, phương hướng phát triển nguồn hàng xuất khẩu trong thời
gian tới.
Trên đây là khái quát một cách có hệ thống một số công trình
đã được công bố mà tôi đã nghiên cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận
về phát triển ngành liên quan đến ngành công nghiệp chế biến thủy
sản của mình, tôi đã ứng dụng để hoàn thiện và phát triển ngành công
nghiệp chế biến thủy sản Đà Nẵng trong thời gian tới.
2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
- Hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn về quá trình
hình thành và phát triển của công nghiệp chế biến thủy sản.
- Đánh giá tình hình hoạt động và những nguyên nhân ảnh
hưởng đến sự phát triển, đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm phát
triển ngành công nghiệp chế biến thủy sản có hiệu quả, đóng góp vào
tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Đà Nẵng
3. ĐôDi tươEng vaG phaEm vi nghiên cưDu
Đôbi tươcng nghiên cưbu: lad nhưeng vâbn đêd lyb luâcn vad thưcc tiêen
liên quan đêbn phabt triêfn ngành công nghiệp chế biến thuỷ sản tại
thadnh phôb Đad Năeng
3
Phạm vi nghiên cứu:
* Về nội dung: Nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn
về phát triển ngành công nghiệp chế biến thủy sản và đưa ra các giải
pháp phát triển ngành công nghiệp chế biến thủy sản.
* Về không gian: Nghiên cứu tình hình phát triển ngành công
nghiệp chế biến thủy sản, thành phố Đà Nẵng.
* Về thời gian: Luận văn nghiên cứu trong khoảng thời gian
từ năm 2001 – 2011 và từ đó đưa ra các giải pháp đề xuất có ý nghĩa
đến năm 2020.
4. Phương pháp nghiên cứu
Vận dụng các phương pháp thống kê, phương pháp so sánh,
phân tích... để phân tích đối tượng nhằm đạt được mục đích luận văn
đề ra.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Về mặt khoa học
+ Tính toán, cung cấp các số liệu và thông tin cần thiết về thực
trạng phát triển ngành công nghiệp chế biến thủy sản.
+ Đánh giá đúng thực trạng phát triển ngành CNCBTS thời
gian qua, chỉ ra những thành công cũng như những mặt hạn chế còn
tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại trong quá trình phát triển
ngành CNCBTS.
+ Đề xuất những giải pháp phát triển ngành CNCBTS ổn
định, bền vững cả về số lượng và chất lượng.
- Về mặt thực tiễn
+ Góp phần hỗ trợ công tác hoạch định chính sách và chủ
trương của Thành phố về phát triển ngành CNCBTS.
+ Gợi ý các giải pháp góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh
cho các doanh nghiệp CBTS, góp phần tạo công ăn việc làm và cải
4
thiện thu nhập cho người dân, tăng thu nhập cho doanh nghiệp và
người lao động.
6. NôEi dung nghiên cưDu
Ngoadi phâdn mơf đâdu, kêbt luâcn, danh mucc tadi liêcu tham khafo,
luâcn văn đươcc kêbt câbu thadnh 3 chương
Chương 1: Những vâbn đêd lyb luâcn cơ bản vêd phabt triêfn ngành
công nghiệp chế biến thủy sản.
Chương 2: Thưcc tracng phabt triêfn ngành công nghiệp chế biến
thủy sản tại thadnh phôb Đad Năeng
Chương 3: Nhưeng giafi phabp phabt triêfn ngành công nghiệp chế
biến thủy sản tại thadnh phôb Đad Năeng
5
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN
NGÀNH CÔNG NGHIỆP CHẾ BIỂN THỦY SẢN
1.1 Khái niệm công nghiệp chế biến thủy sản và những đặc điểm
chủ yếu của công nghiệp chế biến thủy sản
1.1.1. Công nghiệp chế biến thủy sản
"Ngành Thủy sản là ngành sản xuất vật chất có tính hỗn hợp
và tính liên ngành cao”[7]. Ngành thủy sản vừa có tính chất của một
ngành sản xuất công nghiệp vừa có tính chất của một ngành sản xuất
nông nghiệp. Với tính cách là một ngành sản xuất vật chất, ngành
Thủy sản bao gồm nhiều hoạt động sản xuất cụ thể có tính chất tương
đối khác nhau nhưng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau như: khai thác,
nuôi trồng, chế biến và dịch vụ thủy sản.
1.1.2. Đặc điểm chủ yếu của công nghiệp chế biến thủy sản
1.1.2.1 Đặc điểm của nguyên liệu chế biến
Một là, nguyên liệu thủy sản đa dạng về chủng loại, mang
tính chất thời vụ rõ ràng.
Hai là, nguyên liệu thuỷ sản là nguyên liệu tươi sống nên dễ
ươn thối, nhanh hư hỏng vì các quá trình thủy phân và phân hủy
prôteein do hệ vi sinh vật và hệ enzim nội tại gây ra.
1.1.2.2 Đặc điểm của sản phẩm thủy sản chế biến
Một là, sản phẩm chế biến từ thủy sản rất đa dạng phong phú
Hai là, sản phẩm thủy sản là loại thực phẩm, do đó đòi hỏi về
vệ sinh an toàn thực phẩm phải được bảo đảm.
1.1.2.3 Đặc điểm của công nghệ chế biến thủy sản
Công nghệ chế biến thủy sản rất đa dạng bao gồm:
Phương pháp chế biến truyền thống.
Phương pháp chế biến công nghiệp