1
MỞ ĐẦU
1. Ly do chon đề tài nghiên c
ứu
Trên thế giới, HTX đã có lịch sử hình thành và phát triển hơn
200
năm
liên tục
. Hoa't đô'ng theo Luâ't HTX, n
hững năm qua, khu
vực kinh
tế
HTX ở tỉnh Quảng Nam không ngừng được củng cố, phát
triển ngày càng khẳng
định
được vai trò trong nê>n kinh tế.
Tuy nhiên, qua nghiên cứu, tìm hiểu kết quả phát triển HTX trên
địa bàn tỉnh
Quảng Nam
, đặc biệt là ở huyện Đại Lộc còn những vấn
đề đáng quan tâm, tập trung giải quyết
như:
đa số HTX hoạt động
mang tính đơn lẻ, thiếu vốn để tổ chức các hoạt động sản xuất,
kinh
doanh;
c
ơ sở vật chất của các HTX còn thiếu; trình độ quản lý của
đội ngũ cán bộ HTX còn nhiều
hạn
chế;
ngành nghề sản xuất, kinh
doanh, dịch vụ của hệ thống HTX còn ít
.
Bên cạnh đó, hiện nay, căn cứ bộ 19 tiêu chí xây dựng nông thôn
mới do Chính phủ ban hành, để công nhận địa phương đạt mục tiêu
xây dựng nông thôn mới đòi hỏi phải
phát triển kinh tế hộ, trang
trại, HTX,... Tuy nhiên hiện nay, các tiêu chí này nhiều xã, thị trấn
trong huyện Đại Lộc chưa đạt được.
Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn ở huyện Đại Lộc, taWc giaX
chọn đề tài: “Phát triển HTX ở
huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam
”
làm luận văn thạc sĩ kinh tế của
mình.
2. Tình hình nghiên cứu những vấn đề liên quan đến đề tài
- Nghiên cứu trong pha'm vi caX nước
- Nghiên cứu trong pha'm vi toa>n tiXnh
3. Mục tiêu nghiên
cứu
3.1. Mục tiêu
chung
Đánh giá thực trạng phát triển HTX trên địa bàn huyện Đại Lộc
trong những năm qua, từ đó đề xuất định hướng và giải pháp phát
2
triển đến năm 2015
.
3.2. Mục tiêu cụ
thể
Hệ thống hóa lý luận về HTX
; đ
ánh giá thực trạng phát triển
HTX trên địa bàn huyện Đại Lộc; đề xuất định hướng và giải pháp
chủ yếu nhằm phát triển HTX ở huyện Đại Lộc đến năm 2015
.
4. Đối
tượng và phạm vi nghiên
cứu
4.1.
Đối
tượng nghiên
cứu
4.2. Phạm vi nghiên
cứu
- Về không gian:
- Về thời gian:
5. Nội
dung nghiên cứu
Nghiên cưWu đă'c điêXm, nguyên tăWc tổ chức va> hoa't đô'ng cuXa HTX
;
v
ai tro> va> caWc nô'i dung phát triển HTX; tiêu chiW đaWnh giaW va> caWc nhân
tôW taWc đô'ng đêWn phát triển HTX; caWc định hướng, giải pháp, kiêWn nghi'
phát triển HTX trên địa bàn
huyện Đại Lộc.
6. Những vấn đề đặt ra khi nghiên cứu phát triển HTX ở
huyện Đại Lộc
7. Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng phương pháp điều tra, phỏng vấn, thống kê, so sánh,
phân tích hoạt động kinh tế để thực hiện đề tài.
8. Đóng góp của luận văn
Hệ thống, phân tích có chọn lọc cơ sở lý thuyết liên quan đến
phát triển HTX; phác họa bức tranh nhiều chiều về HTX ở huyện Đại Lộc;
đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm phát triển mạnh hơn nữa
HTX ở huyện Đại Lộc đến năm 2015.
9. Kết cấu của luận văn
Chương 1: Cơ sơX lyW luâ'n vê> Hơ'p taWc xab
Chương 2: Thư'c tra'ng phát triển HTX ơX huyê'n Đại Lộc.
3
Chương 3: Đi'nh hươWng va> giaXi phaWp phát triển HTX ơX huyê'n Đại
Lộc, tiXnh Quảng Nam.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỢP TÁC XÃ
1.1. NHƯPNG VÂN ĐÊT CHUNG VÊT HTX
1.1.1. Khái niệm HTX
HTX là một loại hình kinh tế hợp tác - một hình thức tổ chức kinh
tế đặc thù trong hệ thống các loại hình tổ chức kinh tế đa dạng, là tổ
chức kinh tế tự chủ, có vốn, quỹ và tài sản chung, có cơ cấu tổ chức
chặt chẽ, có tư cách pháp nhân. Các loại hình HTX đều được thành lập
trên tinh thần tự nguyện, tự trợ giúp, tự chịu trách nhiệm, dân chủ, bình
đẳng, công bằng và đoàn kết của các thành viên tham gia. Mặc dù
HTX cũng là đơn vị kinh doanh, song, mục tiêu cơ bản của các xã viên
khi thành lập hoặc liên kết thành một HTX là để thực hiện một hoạt
động mà từng cá nhân riêng lẻ không thể thực hiện được hoặc thực
hiện kém hiệu quả nhằm nâng cao điều kiện kinh tế và xã hội của họ
thông qua việc cùng hành động vì quyền lợi của tất cả xã viên chứ
không chỉ đơn thuần vì lợi ích của từng cá nhân xã viên.
1.1.2. Đặc điểm chủ yếu của HTX
1.1.2.1. Đ
ặc
điểm chung của HTX
- HTX là một tổ chức kinh tế tự chủ, gắn với mục tiêu lợi nhuận.
- HTX quản lý theo nguyên tắc dân chủ
.
1.1.2.2. Đ
ặc
điểm HTX ở Việt Nam hiện
nay
-
Đối
với thành viên tham gia HTX
- Quan hệ sở
hữu va> quan hê' quaXn lyW trong HTX
- Về quan hệ phân
phối
- Về cơ chế quản lý đối với
HTX
- Về quy mô và phạm vi hoạt
động
4
- Về hiệu quả hoạt động va> mô hi>nh
HTX
1.1.3. Các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của HTX
1.1.3.1. Tự nguyện gia nhập và ra HTX
1.1.3.2. Quản lý dân chủ và bình đẳng
1.1.3.3. Tự chịu trách nhiệm và cùng có lợi
1.1.4. Phân loại HTX
1.1.4.1. Phân loại theo ngành nghề
1.1.4.2. Phân loại theo chức năng
1.1.4.3. Phân loại theo quy mô và tính chất thành viên
1.1.5. Vai trò của HTX
1.1.5.1. Hỗ trợ phát triển kinh tế: Các HTX có vai trò to lớn trong
việc hỗ trợ phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế hộ, kinh tế trang trại…
1.1.5.2. Tham gia giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo: HTX
cung cấp các điều kiện thiết yếu để tổ chức sản xuất, hỗ trợ vốn, tư
vấn và hướng dẫn kỹ thuật, tạo cơ hội việc làm,...
1.1.5.3. Cung cấp và hỗ trợ các dịch vụ về an sinh xã hội như:
dịch vụ nước sạch, điện, dạy nghề, nhà ở, giáo dục, chăm sóc y tế,
dịch vụ đời sống,... góp phần đảm bảo an sinh xã hội.
1.1.5.4. Tham gia xây dựng kết cấu hạ tầng như hệ thống đường
giao thông, hệ thống thủy lợi,… vừa phục vụ hoạt động của HTX,
vừa phục vụ cộng đồng dân cư.
1.1.5.5. Tham gia xây dựng nông thôn mới: thông qua viê'c chăm
lo đời sống văn hóa, tinh thần, an sinh xã hội, chuyển giao tiến bộ kỹ
thuật vào sản xuất chế biến và tiêu thụ nông sản cho nông dân,...
1.2. NÔI DUNG PHÁT TRIÊYN HTX
1.2.1. Khái niệm phát triển HTX
1.2.1.1. Khái niệm phát triển
1.2.1.2. Khái niệm phát triển HTX
5
Phát triển HTX là sự tăng lên về số lượng, mở rộng các mối quan
hệ liên kết, nâng cao năng
lực
hoạt động
, chất lượng phục vụ, đa
dạng hóa ngành nghề đáp ứng ngày càng tốt hơn các nhu cầu về kinh
tế, văn hóa xã hội của các
thành
viên, thúc đẩy phát triển cộng đồng
xã
hội
thông qua những thay đổi căn bản trong HTX về cơ cấu tổ
chức, quy mô HTX cũng như năng lực phát triển và kết quả hoạt
động sản xuất kinh doanh.
1.2.1.3. Xu thế khách quan của phát triển HTX
Tổ chức HTX là tất yếu, tồn tại khách quan và phát triển ở tất cả
các quốc gia trên
thế
giới, nhất là ở những nước phát
.
Nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Phát triển HTX
là một trong những biện pháp quan trọng để đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa
.
1.2.2. Nội dung phát triển HTX
1.2.2.1. Những vấn đề thuộc hệ thống HTX
a. Phát triển về mặt số lượng
Việc phát triển số lượng HTX đáp ứng đòi hỏi của nền kinh tế xã
hội cũng như nhu cầu tham gia HTX của xã viên. Trong phát triển sôW
lươ'ng HTX, yếu tố mật độ phân bố (mạng lưới) HTX cũng cần được
quan tâm. Bên cạnh đó, cần xem xét đến đánh giá xếp loại HTX để
có giải pháp căn bản cho các HTX hoạt động kém hiệu quả.
b. Mở rộng các mối quan hệ liên kết
Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, việc thiết lập và mở rộng
các mối quan hệ liên kết giúp HTX nâng cao năng lực sản xuất kinh
doanh theo quy hoạch và kế hoạch đề ra, hạ thấp chi phí sản xuất,
giảm giá thành sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh, mở rộng thị
trường đầu ra, thúc đẩy sản xuất phát triển.