BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
TRỊNH TUYẾT MAI
TỔ CHỨC PHÁP CHẾ TẠI
DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC - THỰC TIỄN TẠI
TỔNG CÔNG TY ĐIỆN LỰC MIỀN BẮC
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 8 34 04 03
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI, NĂM 2024
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ THỊ HƯƠNG
Phản biện 1: TS. Nguyễn Khánh Ly
Phản biện 2: TS. Trần Nghị
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện
Hành chính quốc gia.
Địa điểm: Phòng họp 4A, Nhà G, Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ,
Học viện Hành chính quốc gia.
Số: 77 - đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa - Hà Nội.
Thời gian: vào hồi 9 giờ ngày 11 tháng 4 năm 2024
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc
trên trang Web Ban Quản lý đào tạo, Học viện Hành chính Quốc gia
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, chúng ta đang mở cửa hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới,
Chính phủ, các bộ, ngành ở trung ương và các địa phương đang thực hiện nhiều
giải pháp để xúc tiến, kêu gọi, thu hút đầu tư, trong đó chú trọng đầu tư từ nước
ngoài. Vì vậy, các hoạt động giao lưu và kinh doanh, thương mại của các
DNNN không còn chỉ dừng lại ở trong nước mà đã mở rộng ra trong khu vực
và nhiều nước trên thế giới. Theo đó, các rủi ro pháp lý nhất là pháp luật và
thông lệ quốc tế luôn tiềm ẩn, do đó cần phải có giải pháp phòng ngừa, hạn chế
các thiệt hại xảy ra trong giao kết, tranh chấp các giao dịch dân sự, kinh tế và
các giao dịch khác.
Bộ phận pháp chế tại DNNN sẽ giúp cho lãnh đạo DN thực hiện các nhiệm vụ
như: Tham gia đàm phán, thương thảo các hợp đồng quan trọng của doanh nghiệp
với các đối tác trong kinh doanh; thẩm định các dự thảo thoả thuận, các hợp đồng
hợp tác, các dự án đầu tư để đảm bảo không trái pháp luật, điều lệ hoặc có sơ hở, sai
sót về mặt pháp luật có thể dẫn đến thiệt hại cho doanh nghiệp; soạn thảo, thẩm định
các dự thảo quy chế, quy định quản lý và các văn bản quan trọng khác của DN theo
sự phân công của lãnh đạo; cập nhật thông tin về các văn bản pháp luật mới ban
hành, về tình hình thị trường kinh tế thông qua các phương tiện thông tin, các tổ chức
pháp chế thuộc các cơ quan nhà nước, và cung cấp thông tin cho lãnh đạo doanh
nghiệp về việc vận dụng pháp luật trong điều hành sản xuất, trong các dự án đầu tư
xây dựng cơ bản, trong các hợp đồng thương mại, tài chính, tín dụng, dịch vụ, đào
tạo, xây dựng...; tư vấn giúp lãnh đạo DN trong hoạt động bằng cách đưa ra các dự
báo tác động về tình hình giá cả, thị trường... nhằm giảm thiểu rủi ro, thiệt hại có thể
xảy ra.
Mục tiêu chính của DNNN khi thành lập ra tổ chức pháp chế là giúp cho
hoạt động kinh doanh của DN luôn an toàn trong hành lang pháp lý. Các DNNN
khi đã xây dựng được đội ngũ cán bộ pháp chế vững mạnh thì những cuộc đàm
phán với đối tác mà đặc biệt là đối tác nước ngoài, vị thế của DN được nâng lên.
Điều này thể hiện sự hiểu biết pháp luật và khẳng định “tầm” là một doanh nghiệp
làm ăn đàng hoàng, minh bạch, luôn tuân thủ pháp luật rất đáng tin cậy trong cơ
chế thị trường, tạo hình ảnh tốt cho các đối tác khi liên kết hoạt động sản xuất
kinh doanh.
Tổng Công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) là một DNNN hàng đầu trong
lĩnh vực kinh doanh và phân phối điện năng, kinh doanh công nghệ thông tin và
2
các lĩnh vực kinh doanh sản xuất khác trên địa bàn 27 tỉnh, thành phố khu vực
phía Bắc. EVNNPC không ngừng đổi mới, phát huy truyền thống cần cù, sáng
tạo, bền bỉ đưa dòng điện đến các vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo, tạo động
lực phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng cho đất nước thực
hiện trọn vẹn sứ mệnh “đi trước một bước”, xứng đáng với niềm tin của nhân dân
và trọng trách Đảng và Nhà nước giao phó góp phần cùng Tập đoàn Điện lực Việt
Nam (EVN) thực hiện tốt vai trò chủ đạo của một ngành kinh tế mũi nhọn trong
nhiệm vụ đảm bảo an ninh năng lượng Quốc gia.
Để phát huy vai trò tổ chức pháp chế tại các DNNN, khắc phục những hạn
chế, bất cập thì yêu cầu cấp bách đặt ra là phải nhận thức một cách sâu sắc các
vấn đề lý luận và thực tiễn về tổ chức pháp chế tại các DNNN, từ đó đề xuất các
giải pháp đổi mới tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động, đảm bảo cho tổ chức
pháp chế tại các DNNN làm tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, góp phần kiểm
soát những rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động của DNNN. Đó là lý do để tác giả
đã quyết định lựa chọn đề tài “Tổ chức pháp chế tại doanh nghiệp nhà nước - thực
tiễn tại Tổng công ty Điện lực miền Bắc” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc
sỹ ngành Quản lý công.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Liên quan đến đề tài đã có một số tác giả quan tâm và nghiên cứu. Trong
đó, có thể kể đến một số công trình nghiên cứu tiêu biểu như:
Sách “Pháp chế trong quản lý” của tác giả Trần Quang Hiển (2017) Nhà
xuất bản Hà Nội. Cuốn sách giới thiệu một số vấn đề lý luận về bảo đảm pháp chế
trong quản lý; hoạt động giám sát của quốc hội và hội đồng nhân dân trong quản
lý; hoạt động thanh tra, kiểm tra của cơ quan hành chính nhà nước trong quản lý;
giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý; tài phán hành chính trong quản lý; hoạt
động kiểm tra, giám sát của Đảng, các tổ chức xã hội và công dân trong quản lý.
Luận văn thạc sỹ “Pháp luật về tổ chức quản lý doanh nghiệp nhà nước”
của tác giả Lê Khắc Công (2022), Trường Đại học Luật Hà Nội.
Luận văn thạc sỹ “Chế độ pháp lý về quản trị công ty cổ phần theo luật doanh
nghiệp” của tác giả Trần Lương Đức (2022), trường Đại học Quốc gia Hà Nội.
Luận văn thạc sỹ “Pháp luật về tổ chức quản lý DNNN và thực tiễn thi hành ở
Việt Nam” của tác giả Đinh Tuyết (2021) thực hiện tại Trường Đại học Luật Hà Nội.
Luận văn thạc sỹ “Pháp luật về cơ cấu tổ chức và quản lý DNNN” của tác
giả Đặng Thị Mỹ Châu (2017) thực hiện tại Trường Đại học Kinh tế Luật (Đại
học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh).
Tác giả Nguyễn Thị Hồng Bình (2015) với đề tài: “Vai trò của tổ chức pháp
chế trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng Sản Việt
3
Nam” - Luận văn thạc sỹ, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Có thể nói, hiện nay có khá ít đề tài nghiên cứu trực diện về công tác pháp
chế trong các DNNN. Tuy nhiên, những công trình kể trên cũng là nguồn tài liệu
tham khảo để tác giả thực hiện đề tài luận văn.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp nhằm đổi mới
tổ chức pháp chế tại DNNN nói chung, EVNNPC nói riêng.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, đề tài cần giải quyết các nhiệm vụ cơ bản sau đây:
- Luận giải và làm rõ những vấn đề lý luận về tổ chức và hoạt động của
các tổ chức pháp chế tại DNNN.
- Đánh giá thực trạng tổ chức pháp chế tại EVNNPC để chỉ ra những ưu
điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế nhằm phát huy các ưu điểm và khắc phục
các nhược điểm.
- Đề xuất những giải pháp nhằm đổi mới tổ chức pháp chế tại DNNN, trong
đó có EVNNPC.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Những vấn đề lý luận và quy định pháp luật về tổ chức pháp chế tại DNNN.
- Thực tiễn tổ chức và hoạt động của Ban Pháp chế EVNNPC trong những
năm gần đây.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: nghiên cứu các vấn đề lý luận và pháp luật về tổ chức, hoạt
động của các tổ chức pháp chế tại DNNN nói chung và thực tiễn tại EVNNPC nói
riêng.
- Về không gian: tại EVNNPC
- Về thời gian: từ khi thành lập Ban Pháp chế của EVNNPC (01/4/2010 đến
nay, tập trung nghiên cứu từ năm 2020 đến năm 2023).
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện
chứng và phương pháp luận duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin, kết hợp với
quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh và pháp luật của Nhà nước có liên quan
đến tổ chức và hoạt động của các tổ chức pháp chế tại DNNN.
5.2. Phương pháp nghiên cứu