ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG GIẢNG VIÊN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ --------------***--------------
VĂN THỊ HỒNG
PHÁT HUY GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG
CỦA GIA ĐÌNH NGHỆ AN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC
Chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học
Mã số: 60 22 85
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS. TS. DƢƠNG XUÂN NGỌC
1
HÀ NỘI - 2008
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƢỠNG GIẢNG VIÊN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ --------------***--------------
VĂN THỊ HỒNG
PHÁT HUY GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG CỦA GIA ĐÌNH NGHỆ AN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC
HÀ NỘI - 2008
2
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của GS, TS. Dương Xuân Ngọc.
Các số liệu, tài liệu tham khảo trong luận văn đều
trung thực và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
Hà Nội, ngày tháng năm 2008.
Tác giả luận văn
3
Văn Thị Hồng
MỤC LỤC
Mở đầu ........................................................................................................... 1
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận của việc phát huy giá trị truyền thống gia đỡnh ..... 9
1.1. Gia đỡnh, gia đỡnh truyền thống ............................................................ 9
1.1.1. Gia đỡnh ..................................................................................... 9
1.1.2. Truyền thống của gia đỡnh ........................................................ 16
1.2. Giá trị và giá trị truyền thống của gia đỡnh ........................................... 24
1.2.1. Giá trị ....................................................................................... 24
1.2.2. Giá trị truyền thống của gia đỡnh ............................................... 25
1.3. Yêu cầu khách quan của việc phát huy những giá trị truyền thống của
1.3.1. Tính tất yếu của việc phát huy truyền thống gia đỡnh.................. 31
gia đỡnh ............................................................................................. 31
1.3.2. Vai trũ của việc phỏt huy truyền thống gia đỡnh ......................... 35
Chƣơng 2. Thực trạng việc phát huy giá trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An hiện nay ......................................................................................... 38
2.1. Khỏi quỏt tỡnh hỡnh kinh tế, văn hoá xó hội và giỏ trị truyền thống
của gia đỡnh Nghệ An ........................................................................ 38
2.1.1. Đặc điểm về kinh tế, văn hoá - xó hội Nghệ An .......................... 38
2.1.2. Đặc điểm truyền thống gia đỡnh Nghệ An .................................. 45
2.2. Thực trạng và những vấn đề đặt ra trong việc phát huy giá trị truyền
thống của gia đỡnh Nghệ An ............................................................... 65
2.2.2. Những tồn tại trong quỏ trỡnh lưu giữ, bảo tồn và phát triển các giá trị truyền thống gia đỡnh ở Nghệ An hiện nay ................................ 76
2.2.1. Thực trạng việc phát huy giá trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An hiện nay ............................................................................... 67
Chƣơng 3. Phƣơng hƣớng và giải pháp tiếp tục phát huy giá trị truyền thống gia đỡnh Nghệ an hiện nay ................................................................. 80
3.1. Phương hướng .................................................................................... 80
4
3.1.1. Thứ nhất, bảo tồn, phát huy các giá trị truyền thống gia đỡnh là một quỏ trỡnh tớch cực chủ động, tự giác và là nghĩa vụ của các cá nhân, thành viên trong gia đỡnh .......................................................... 80
3.1.2. Thứ hai, phát huy những giá trị truyền thống của gia đỡnh phải là một trong những nhiệm vụ của quỏ trỡnh xõy dựng nờn văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc .......................................................... 84
3.1.3. Thứ ba, giáo dục gia đỡnh là yếu tố cơ bản của quá trỡnh lưu giữ và phát triển các giá trị truyền thống của gia đỡnh .......................... 88
3.2. Giải pháp ............................................................................................ 92
3.1.1. Tạo môi trường xó hội lành mạnh cho việc phỏt huy những giỏ trị truyền thống của gia đỡnh............................................................... 92
3.2.2. Cựng với quỏ trỡnh phỏt triển của kinh tế địa phương, đẩy mạnh công tác bảo tồn, kế thừa phát huy các giá trị tốt đẹp của truyền thống văn hoá dân tộc, địa phương ...................................................... 96
3.2.3. Nõng cao trỡnh độ học vấn và năng lực giáo dục cho các bậc cha mẹ, đặc biệt là người phụ nữ trong gia đỡnh .................................100
3.2.4. Tăng cường tuyền truyền giáo dục các giá trị truyền thống gia đỡnh cho thanh niờn, sinh viờn ..........................................................105
3.3.4 Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học về gia đỡnh và truyền thống của gia đỡnh ............................................................................107
Kết luận .......................................................................................................109
5
Danh mục tài liệu tham khảo.......................................................................112
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Tại đại hội toàn quốc lần thứ X của Đảng cộng sản Việt Nam, trong báo
cáo chính trị của Ban chấp hành trung ương Đảng khoá IX, phần VI, Thực hiện
tiến bộ và công bằng xó hội ngay trong từng bước, từng chính sách phát triển,
định hướng về việc phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đỡnh
Việt Nam truyền thống trong xõy dựng gia đỡnh Việt Nam hiện đại đó được
Đảng ta xác định: “Phát huy những giá trị truyền thống gia đỡnh Việt Nam,
thớch ứng với điều kiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Xây dựng gia
đỡnh Việt Nam ấm no, bỡnh đẳng tiến bộ hạnh phúc, thực sự là tổ ấm của mỗi
người, là tế bào lành mạnh của xó hội là mụi trường quan trọng để nuôi dưỡng
và giáo dục nhân cách con người, bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống tốt
đẹp, tạo nguồn nhân lực để phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [10,
tr.103 -104].
Gia đỡnh là tế bào của xó hội, là cỏi nụi thõn yờu để nuôi dưỡng, giáo
dục nhân cách con người … Từ xưa đến nay, gia đỡnh luụn được các cá nhân,
các giai cấp, các chế độ xó hội quan tõm. Trong quỏ trỡnh phỏt triển của lịch sử,
gia đỡnh cú sự vận động hay đổi nhất định cùng với quá trỡnh đó là quá trỡnh
phỏt triển tất yếu của mối quan hệ biện chứng của gia đỡnh và xó hội. Trong sự
phỏt triển của gia đỡnh cỏc chức năng cơ bản và các giá trị của gia đỡnh ngày
Sự chuyển hướng cơ chế quản lý nền kinh tế nước ta từ cơ chế tập trung
bao cấp sang cơ chế thị trường đó và đang mang đến những thay đổi tích cực
cho sự phát triển kinh tế, văn hoá, xó hội của đất nước và cho cả từng gia đỡnh,
từng con người. Nhưng cùng đồng hành với quá trỡnh đó, là những tiêu cực,
những tệ nạn xó hội, đặc biệt là sự xuống cấp về đạo đức lối sống, xem nhẹ
càng được khẳng định và phát huy.
những giá trị truyền thống… Gia đỡnh, một trong những nơi lưu truyền cơ bản
6
các giá trị truyền thống của dân tộc, nhưng hiện nay những tiêu cực, những tệ
nạn của xó hội, sự xuống cấp về đạo đức của một bộ phận người đó len lỏi vào,
trong mỗi gia đỡnh làm cho giỏ trị truyền thống của một bộ phận gia đỡnh bị
biến dạng suy thoỏi.
Nghệ An, một tỉnh có diện tích rộng nhất nước, tài nguyên phong phú, đa
dạng và là miền khí hậu khắc nghiệt nhất trong cả nước. Con người nơi đây giàu
truyền thống, hiếu học, cần cù, chịu khó. Trong công cuộc đổi mới, Tỉnh Uỷ, Uỷ
Ban nhân dân tỉnh Nghệ An lónh đạo nhân dân khắc phục những khó khăn từng
bước xây dựng phát triển kinh tế - xó hội. Đời sống các gia đỡnh ở Nghệ An
ngày càng được nâng cao về chất lượng. Nhưng trong sự phát triển chung của
Nghệ An, ngay từ trong mỗi gia đỡnh xứ Nghệ cũng đó xuất hiện những biểu
trỡnh xõy dựng gia đỡnh văn hóa và trong phát triển kinh tế - xó hội.
hiện của sự suy thoỏi, mai một cỏc chuẩn giỏ trị truyền thống đang cản trở quá
Xuất phỏt từ lý luận khoa học và thực tiễn về vấn đề gia đỡnh ở Việt Nam
núi chung, gia đỡnh Nghệ An núi riờng , tỏc giả đó đi đến lựa chọn và thực hiện
đề tài: “Phát huy giá trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An trong giai đoạn
hiện nay” làm luận văn thạc sỹ chuyờn ngành Chủ nghĩa xó hội khoa học.
2. Tỡnh hỡnh nghiên cứu
Đề tài về gia đỡnh núi chung, về truyền thống gia đỡnh, về gia đỡnh Nghệ
An núi riờng đang là đề tài được các nhà khoa học nghiên cứu, phân tích ở nhiều
góc độ khác nhau và các hoạt động thực tiễn nhằm bảo vệ, phát triển gia đỡnh
được Đảng, Nhà nước và các tổ chức xó hội hết sức quan tõm đầu tư hộ trở bằng
viết mà mỡnh được tiếp cận tham khảo trong thời gian qua. Cụ thể:
Nghiên cứu chung về gia đỡnh đó cú cỏc cụng trỡnh, bài viết của cỏc tỏc
giả: Giỏo Sư Lê Thi có công trỡnh nghiờn cứu “Gia đỡnh Việt Nam trong bối
cảnh đất nước đổi mới”, Nxb Khoa học xó hội, năm 2002 phản ánh về thực
trạng tỡnh hỡnh gia đỡnh Việt Nam trong giai đoạn đổi mới và giai đoạn đầu
của thế kỷ XXI. Công trỡnh đó đề ra một số biện pháp xây dựng văn hoá gia
nhiều chính sách khác nhau. Tác giả luận văn xin nêu ra một số công trỡnh, bài
đỡnh và gia đỡnh văn hoá trong giai đoạn mới. Giáo sư Vũ Ngọc Khánh có tác
7
phẩm “Văn hoá gia đỡnh việt Nam”, Nxb Thanh niờn, năm 2007 giới thiệu về
lịch sử văn hoá gia đỡnh Việt Nam, phong tục, truyền thống gia đỡnh ở một số
vựng miền trờn đất nước. và những câu chuyện về phong tục, tập quán, cách
giáo dục của các gia đỡnh một số nước trên thế giới. Qua hệ thống những kiến
thức đó tác giả gửi đến các gia đỡnh hiện đại Việt Nam những kinh nghiệm,
những cách nhỡn đúng đắn trong nuôi dạy con cái. Hai tác giả Vũ Hiếu Dân và
Ngân Hà biên soạn cuốn “Văn hoá tâm lý gia đỡnh”, Nxb Văn hoá Thông Tin,
Hà Nội, năm 2001. Đưa ra hệ thống những lời khuyên, phương pháp ứng xử của
các thành viên trong gia đỡnh để xây dựng một gia đỡnh hạnh phỳc.Tỏc phẩm:
“Gia đỡnh trờn hết” của tiến sỹ Phil Mc Graw, do Đỗ Thu Hà dịch, Nxb Văn
hoá thông tin, Hà Nội, năm 2005 tác giả đó nhấn mạnh vị trớ của gia đỡnh đối
mỡnh đưa đến cho các bậc cha mẹ những thông điệp về vai trũ trỏch nhiệm của
với mỗi người trên trái đất. Tác giả đó dựng những cõu chuyện thực về cuộc đời
mỡnh trong tương lai của con cái, đồng thời tác giả cũn gửi đến những kinh
nghiệm, phương pháp nuôi dạy con cho cỏc bậc phụ huynh. Bờn cạnh những
cụng trỡnh cú rất nhiều bài viết trờn cỏc tạp chớ khoa học, ngành khỏc nhau
như: Ngô Ngọc Anh – Hoàng Thị Tây Ninh với bài viết: “Giáo dục gia đỡnh đối
với việc phong ngừa hành vi sai lệch ở trẻ vị thành niên”, Tạp chí gia đỡnh và
trẻ em số 4/2005; Lờ thi Quý cú bài: “gia đỡnh Việt Nam – nghiờn cứu và đề
xuất”, Tạp chí gia đỡnh và trẻ em số 6/2005; Lương thị Cảnh trong tạp chí gia
đỡnh và trẻ em cú bài: “Văn hoá truyền thống gia đỡnh trước thách thức toàn
cầu hoá” Tạp chí gia đỡnh và trẻ em, số 8/05. Đặng Cảnh Khang với bài: “Gia
đỡnh là một giỏ trị”, Tạp chớ gia đỡnh và trẻ em số 9/2005; Phạm Tất Dong với
9/2005…Cỏc bài viết trờn nghiờn cứu và đề cập đến các khía cạch khác nhau
của gia đỡnh; cho thấy vị trớ, vai trũ, chức năng của gia đỡnh đối với cá nhân và
xó hội.
Bờn cạnh những cụng trỡnh khoa học những bài viết, về gia đỡnh thỡ cú
rất nhiều những Luõn văn, luận án tiến sỹ nghiên cứu về gia đỡnh như: Luận văn
bài: “Gia đỡnh và việc học tập của con cỏi”, Tạp chớ gia đỡnh và trẻ em số
thạc sỹ chuyên ngành CNXH của Trần Đỡnh Tài về: “một số vấn đề về thực
8
hiện các chức năng gia đỡnh hiện nay”, năm 1995; Luận văn thạc sỹ chuyên
ngành triết học của Hoàng Thị Linh về: “Vấn đề phụ nữ trong gia đỡnh hiện
nay, thực trạng và giải pháp”, năm 1996; Luận văn thạc sỹ chuyên ngành
CNDVBC và CNDVLS của Lê Thanh Hà về: “Kế thừa phát huy những giá trị
đạo đức của gia đỡnh truyền thống trong việc xõy dựng gia đỡnh văn hoá nước
ta hiện nay”, năm1999; Luận án tiến sỹ chuyên ngành CNXH khoa học của
Nghiờm sỹ Luõn: “Vai trũ của gia đỡnh trong việc giỏo dục thế hệ trẻ nước ta
hiện nay”, năm 2001. Các Luận văn, luận án đó phõn tớch chi tiết sõu sắc cỏc
mặt của gia đỡnh, những chuyển biến của gia đỡnh Việt Nam từ truyền thống
sang hiện đại và đi đến đề ra những phương hướng xây dựng và phát triển gia
đỡnh theo cỏc gúc độ được nghiên cứu.
đỡnh ở Nghệ An. Đề tài này cũng đó cú nhiều tỏc giả và cỏc cụng trỡnh được
Những đề tài về giá trị truyền thống gia đỡnh và giỏ trị truyền thống gia
nghiên cứu và công bố như: giáo sư Trần Văn Giàu với cuốn “Giá trị tinh thần
truyền thống của dân tộc Việt Nam”, Nxb Hà Nội Năm 1980, giáo sư đó cho
phõn tớch quỏ trỡnh hun đúc, hỡnh thành những giỏ trị truyền thống của dõn tộc
Việt Nam, những giỏ trị ấy là những bản sắc độc đáo của dân tộc Việt Nam
trong mọi thời đại, đó là thành quả của các gia đỡnh, của cỏc thế hệ người Việt
chắt lọc bảo vệ phát triển lên. Nguyễn Trọng Chuẩn có bài: “Vấn đề khai thác
giá trị truyền thống vỡ mục tiờu phỏt triển”, triết học số 2/1998; Lê thị Tuyết Ba
có bài: “Bảo vệ các giá trị đạo đức truyền thống trong nền kinh tế thị trường ở
Việt Nam”, Tạp chí Triết học số 02/1999; Lương thị Cảnh có bài: “Văn hoá
truyền thống gia đỡnh trước thách thức toàn cầu”, Tạp chí gia đỡnh và trẻ em, số
“Giá trị đạo đức truyền thống với sự hỡnh thành nhõn cỏch con người Việt Nam
”, năm 2003.
Nghệ An cú cỏc cụng trỡnh nghiờn cứu cú: Hội thảo về “Văn hoá các
dũng họ ở Nghệ An” do Hội văn nghệ dân gian Nghệ An, sở Khoa học công
nghệ và môi trường Nghệ An, Uỷ ban dân số và kế hoạch hoá gia đỡnh Nghệ an,
6/2005; Luận văn thạc sỹ chuyên ngành triết học của Nguyễn thị Minh Hạnh về:
Viện nghiờn cứu văn hoá dân gian tổ chức, năm 1997. Hội thảo đó thu hỳt được
9
đông đảo các nhà khoa học, những người có tâm huyết với văn hoá gia đỡnh
dũng họ tham gia viết bài. Cỏc bài viết đó nghiờn cứu giới thiệu cỏc dũng họ nổi
tiếng ở Nghệ An với cỏc truyền thống đạo đức tốt đẹp, đồng thời phân tích
khẳng định vai trũ của văn hoá dũng họ trong chiến lược xây dựng phát triển con
người thế kỷ XXI. Cuốn: “Hương ước Nghệ An” do phó giáo sư Ninh Viết Giao
chủ biên, Nxb CTQG, năm 1998 giới thiệu về các “lệ làng, phép nước” thời
phong kiến của Nghệ An, những phép vua, lệ làng được nhân dân ửng hộ và
chấp hành nghiên túc, chính cũng là cơ sở để các gia đỡnh vượt qua những khó
khăn về điều kiện hoàn cảnh lúc bấy giờ để xây dựng cuộc sống gia đỡnh, bảo
vệ quờ hương. Cuốn “Khoa bảng Nghệ An” của Đào Tỉnh Tam Nxb Nghệ An,
năm 2000 giới thiệu cụ thể về các gia đỡnh, dũng họ hiếu học Xứ Nghệ - một
phong xứ nghệ trong bối cảnh đất nước đổi mới”, do UỶ ban dân số gia đỡnh và
truyền thống tiêu biểu của con người Nghệ An. Và Hội thảo với chủ đề về: “Gia
trẻ em, Sở văn hóa thông tin, Hội văn nghệ dân gian tỉnh Nghệ An tố chức, năm
2004, các bài viết tham gia hội thảo đó phản ỏnh nhiều gúc cạnh khỏc nhau về
vấn đề gia phong gia đỡnh Nghệ An trước và nay. Trước xu hướng biến thái của
hiện tượng đạo đức xó hội và gia đỡnh hội thảo đó cú ý nghĩa lớn đối với việc
nhỡn lại truyền thống gia đỡnh xứ nghệ đó và đang được kế thừa phát triển như
thế nào trong các gia đỡnh hiện nay...
Cỏc cụng trỡnh, bài viết về gia đỡnh ở nhiều gúc cạnh khỏc nhau, đến nay
thực sự rất đa dạng, phong phú. Nhưng cũng qua nghiên cứu tham khảo tác giả
thấy chưa có công trỡnh nào cụ thể đi sâu vào nghiên cứu về truyền thống gia
đỡnh ở Nghệ An. Vỡ vậy tỏc giả chọn vấn đề “Phát huy giá trị truyền thống của
trỡnh bài viết trờn là những tài liệu tham khảo cho luõn văn của mỡnh.
gia đỡnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay” làm đề tài nghiên cứu. Những công
3. Mục đích nghiên cứu của luận văn
3.1 Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở làm rừ về lý luận và thực tiễn giỏ trị truyền thống của gia đỡnh
và thực trạng việc phỏt huy giỏ trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An, luận văn
10
đề xuất một số phương hướng và giải pháp nhằm tiếp tục phát huy giá trị truyền
thống của gia đỡnh ở Nghệ An núi riờng, gia đỡnh Việt Nam núi chung trong
11
thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
3.2 Nhiệm vụ của luận văn:
Để đạt được mục đích nói trên, luận văn tập trung giải quyết những nhiệm
vụ sau:
- Làm rừ những giỏ trị truyền thống gia đỡnh, những tỏc động của chúng
đối với sự phát triển cá nhân và xó hội.
- Phõn tớch, lý giải những xu hướng tích cực và hạn chế của sự vận động,
biến đổi gia đỡnh ở Nghệ An trong tiến trỡnh đổi mới và hội nhập quốc tế
- Đánh giá thực trạng việc phát huy những giá trị truyền thống của gia
đỡnh Nghệ An trong thời gian qua
- Đề xuất một số phương hướng và giải pháp nhằm tiếp tục phát huy
những giá trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An núi riờng, gia đỡnh Việt Nam
núi chung trong thời kỳ phỏt triển mới của đất nước.
4. Đối tƣợng và phạp vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: gia đỡnh ở Nghệ An trong thời kỳ đẩy mạnh
toàn diện công cuộc đổi mới.
- Phạm vi nghiên cứu: truyền thống của gia đỡnh cú những mặt tớch cực
và hạn chế, nhưng luân văn chủ yếu tập trung nghiên cứu, phân tích những mặt
tích cực cần được kế thừa phát triển trong xó hội mới. Núi cỏch khỏc, luận văn
chủ yếu tập trung nghiên cứu những giá trị truyền thống gia đỡnh ở Nghệ An.
- Đề tài nghiên cứu khảo sát thực tiễn thực tế một số dũng họ tiờu biểu ở
từ năm 2000 đến nay.
Nghệ An và thực tiễn việc phỏt huy giỏ trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Cơ sở lý luận: Dựa trờn cỏc tỏc phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đường lối chính sách của Đảng, Chính sách,
pháp luật của Nhà nước và những tài liệu công trỡnh nghiờn cứu về gia đỡnh.
- Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa
Mác - Lênin: DVBC và DVLS , phương pháp kết hợp logic với lịch sử, phương
12
pháp thống kê, điều tra xó hội học…
6. Đóng góp mới của luận văn
- Trên cơ sở khảo sát, điều tra thực tiễn ở Nghệ An, luận văn luận chứng
khoa học về giá trị truyền thống của gia đỡnh và những biến động của những giá
trị truyền thống gia đỡnh Nghệ An.
- Luận văn đề xuất một số phương hướng, giải pháp nhằm phát huy giá
trị truyền thống tốt đẹp của gia đỡnh trong xõy dựng gia đỡnh mới ở Nghệ An.
Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ đóng góp làm tài liệu tham khảo trong
chiến lược xây dựng phát triển gia đỡnh ở Nghệ An; làm tài liệu tham khảo
trong giảng dạy, học tập cỏc chuyờn đề về gia đỡnh của cỏc bộ mụn CNXH
khoa học; Tõm lý học; Xó hội học và là tài liệu tham khảo cho cỏc cụng trỡnh
nghiờn cứu khỏc về gia đỡnh.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo đề tài
gồm có 3 chương, 7 tiết.
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của việc phỏt huy giỏ trị truyền thống của gia
đỡnh.
Chƣơng 2: Thực trạng việc phát huy giá trị truyền thống của gia đỡnh ở
Nghệ An hiện nay.
Chƣơng 3: Phương hướng và những giải pháp tiếp tục phát huy giá trị
13
truyền thống của gia đỡnh ở Nghệ An.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1 Ngô Ngọc Anh (2005), “Ảnh hưởng của nho giáo đối với gia đỡnh Việt
Nam”, Tạp chí gia đỡnh và trẻ em, (6).
2 Nguyễn thị Tuyết Ba (1999), “Vấn đề bảo vệ các giá trị đạo đức truyền
thống trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam”, Tạp chí Triết học, (2).
3 Nguyễn Trọng Chuẩn (1998), “Vấn đề khai thỏc giỏ trị truyền thống vỡ
mục tiờu phỏt triển”, Tạp chí Triết học, (2).
4 Doón thị Chớn: Vấn đề giáo dục đạo đức tư tưởng cho sinh viên hiện nay,
Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Triết học.
5 Lương Thị Cảnh (2005), “Văn hoá truyền thống gia đỡnh trước thách thức
toàn cầu”, Tạp chí Gia đỡnh và trẻ em, (6).
6 Chỉ thị của Ban Bí thư (số 49 - CT/TW).
7 Thân Trung Dũng (2005), “Mối quan hệ biện chứng giữa cá nhân, gia
đỡnh và xó hội”, Tạp chí Gia đỡnh và trẻ em, (6).
8 Phạm Tất Dong (2005), “Gia đỡnh và việc học tập của con cái”, Tạp chí
Gia đỡnh và trẻ em, (9).
9 Đảng cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện đại hội đảng lần thứ VIII, Nxb.
Chính trị quốc gia, Hà Nội
10 Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần
11 Đảng cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ X, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
12 Đỗ Thái Đồng (1991), Gia đỡnh truyền thống và những biến thỏi ở Nam Bộ
Việt Nam - Những nghiờn cứu xó hội học về gia đỡnh, Nxb. Khoa học xó
hội, Hà Nội.
thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
14
13 Mó Giang (2005), Gương hiếu thảo của người Việt, Nxb. Lao động, Hà Nội.
14 Trần Văn Giàu (1980), Giá trị tinh thần của dân tộc Việt Nam, Nxb. Hà
Nội.
15 Bảo Định Giang (1999), “Sống nhân nghĩa một truyền thống tốt đẹp cần
giữ gỡn và phỏt huy”, Tạp chí Cộng sản, (4).
16 Giỏo trỡnh Chủ nghĩa xó hội khoa học (2000), Hội đồng lý luận Trung ương.
17 Gia phong xứ Nghệ (2004), Kỷ yếu hội thảo khoa học, Nxb. Nghệ An.
18 Ninh Viết Giao (2006), Từ điển dân gian xứ nghệ, Nxb. Tổng hợp Thành
phố Hồ Chí Minh.
19 Ninh Viết Giao (1999), Kho tàng về xứ nghệ, Nxb. Nghệ An.
20 Giỏo trỡnh kinh tế chớnh trị tỉnh Nghệ An (2006), Trường Chính trị tỉnh
Nghệ An, lưu hành nội bộ.
21 Nguyễn Thị Minh Hạnh (2003), Giá trị đạo đức truyền thống và sự hỡnh
thành nhõn cỏch con người Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, Luận văn thạc
sỹ chuyên ngành Triết học.
22 Ngô Thu Hà (2002), Giá trị đạo đức truyền thống trong việc xây dựng đạo
đức mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay, Luân văn thạc sỹ chuyên ngành
Triết học.
23 Ngô Công Hoan (1991), Tõm lý học gia đỡnh, Nxb. Đại học Sư phạm Hà
Nội 1.
Chính trị quốc gia, Hà nội.
25 Phạm Minh Hạc (1996), Vấn đề con người trong sự nghiệp công nghiệp
hoá, hiện đại hoá, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
26 Khuất Thu Hồng (1996), Gia đỡnh truyền thống, một số tư liệu nghiờn
cứu xó hội học, Nxb. Khoa học xó hội, Hà Nội.
24 Hương ước Nghệ An (1998), Viện nghiên cứu văn hoá dân gian, Nxb
27 Đặng Cảnh Khang (2003), Gia đỡnh, trẻ em và sự kế thừa cỏc giỏ trị
15
truyền thống, Nxb Lao động xó hội Hà Nội.
28 Phạm Huy Lê - Vũ Minh Giang (1996), Các giá trị truyền thống của con
người Việt nam hiện nay, Tập1 Chương trỡnh khoa học cấp nhà nước đề tài
KXC 07 - 02 -1996.
29 Nguyễn Thị Luận (2005), Xây dựng gia đỡnh văn hoá ở làng nghề truyền
thống tỉnh Bắc Ninh hiện nay, Luận văn thạc sỹ chuyên ngành CNXH Khoa
học.
30 C. Mác và Ph. Ăng Ghen (1995), toàn tập, tập 3, Nxb. Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
31 C. Mác và Ph. Ăng Ghen (1995), Toàn tập, tập 12, Nxb. Chính trị quốc
32 Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, tập 9, Chính trị quốc gia, Hà Nội.
gia, Hà Nội.
33 Hồ Chí Minh (1984), Toàn tập, tập 4. Nxb. Sự thật, Hà Nội.
34 Dr.Phil McGraw (2005), Gia đỡnh trờn hết, Nxb. Văn hoá Thông tin.
35 Bạch Đỡnh Noi (1995), Một số suy nghĩ về mối quan hệ vợ chồng trong
gia đỡnh ở nước ta hiện nay, Luận văn thạc sỹ chuyên ngành CNXH khoa
học.
36 Lê Thi (1995), Gia đỡnh Việt Nam - Các trách nhiệm, các nguồn lực trong
sự đổi mới của đất nước, Nxb. Khoa học Xó hội, Hà Nội.
37 Lê Thi (2005), “Phát huy giá trị tích cực của Gia đạo, gia phong, gia lễ để
38 Lê Thi (1997), Vai trũ của gia đỡnh trong việc xõy dựng nhõn cỏch của
con người Việt Nam, Nxb. Phụ nữ, Hà Nội.
39 Đào Tỉnh Tam (2000), Khoa bảng Nghệ An, Nxb. Nghệ An.
40 Nguyễn Quốc Tuấn (1995), Tỡm hiểu cỏc quy phạm phỏp luật về hụn
nhõn và gia đỡnh, Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh.
xây dựng gia đỡnh Việt nam hiện đại”, Tạp chí Gia đỡnh và trẻ em, (3).
41 Song Tùng (1992), Truyền thống dũng họ Nguyễn Cảnh và kinh nghiệm
16
phỏt huy truyền thống.
42 “Thủ Tướng Chính Phủ về việc phê duyệt chiến lược xây dựng gia đỡnh
Việt Nam năm 2005 đến 2010” (2005), Tạp chí Gia đỡnh và trẻ em, (8).
43 Từ điển triết học (1987), Nxb. Tiến bộ, Matxcơva.
44 Huỳnh Thái Vinh (2001), Một số vấn đề đạo đức lối sống chuẩn giỏ trị xó
hội, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
45 Nguyễn Khắc Viện (1994), Tõm lý gia đỡnh, Nxb. Thế giới.
46 Nguyễn Như í (Chủ biờn, 1988), Đại từ điển tiếng Việt, Nxb. Văn hoá
17
Thông tin Hà Nội.
MỤC LỤC
Mở đầu ............................................................................................................. 1
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận của việc phát huy giá trị truyền thống gia đỡnh ............. 8
1.1. Gia đỡnh, gia đỡnh truyền thống................................................................... 8
1.1.1. Gia đỡnh ................................................................................................... 8
1.1.2. Truyền thống của gia đỡnh ...................................................................... 14
1.2. Giá trị và giá trị truyền thống của gia đỡnh.................................................. 22
1.2.1. Giá trị ..................................................................................................... 22
1.3. Yêu cầu khách quan của việc phát huy những giá trị truyền thống của gia
1.2.2. Giá trị truyền thống của gia đỡnh ............................................................. 23
đỡnh ....................................................................................................... 28
1.3.1. Tính tất yếu của việc phát huy truyền thống gia đỡnh................................ 28
1.3.2. Vai trũ của việc phát huy truyền thống gia đỡnh ....................................... 32
Chƣơng 2. Thực trạng việc phát huy giá trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An
hiện nay.................................................................................................. 34
2.1. Khỏi quỏt tỡnh hỡnh kinh tế, văn hoá xó hội và giỏ trị truyền thống của gia
đỡnh Nghệ An ........................................................................................ 34
2.1.1. Đặc điểm về kinh tế, văn hoá - xó hội Nghệ An ........................................ 34
2.2. Thực trạng việc phát huy những giá trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An . 59
2.2.1. Thực trạng việc phát huy giá trị truyền thống của gia đỡnh Nghệ An hiện
nay ......................................................................................................... 61
2.2.2. Những tồn tại trong quỏ trỡnh lưu giữ, bảo tồn và phát triển các giá trị
truyền thống của gia đỡnh ở Nghệ An hiện nay ........................................ 69
2.1.2. Những truyền thống của gia đỡnh Nghệ An .............................................. 40
Chƣơng 3. Phương hướng và giải pháp tiếp tục phát huy giá trị truyền thống của
18
gia đỡnh Nghệ an hiện nay ..................................................................... 72.
3.1. Phương hướng ........................................................................................... 72
3.1.1. Thứ nhất, bảo tồn, phát huy các giá trị truyền thống gia đỡnh là một quỏ
trỡnh tớch cực chủ động, tự giác và là nghĩa vụ của các cá nhân, thành
viên trong gia đỡnh ................................................................................. 72
3.1.2. Thứ hai, phát huy những giá trị truyền thống của gia đỡnh phải là một
trong những nhiệm vụ của quỏ trỡnh xõy dựng nờn văn hoá tiên tiến đậm
đà bản sắc dân tộc ................................................................................... 75
3.1.3. Thứ ba, giáo dục gia đỡnh là yếu tố cơ bản của quá trỡnh lưu giữ và phát
triển các giá trị truyền thống của gia đỡnh ................................................ 79
3.1.1. Tạo môi trường xó hội lành mạnh cho việc phát huy những giá trị truyền
3.2. Giải pháp ................................................................................................... 83
thống của gia đỡnh .................................................................................. 83
3.2.2. Cựng với quỏ trỡnh phỏt triển của kinh tế địa phương, đẩy mạnh công tác
bảo tồn, kế thừa phát huy các giá trị tốt đẹp của truyền thống văn hoá dân
tộc, địa phương ....................................................................................... 87
3.2.3. Nâng cao trỡnh độ học vấn và năng lực giáo dục cho các bậc cha mẹ, đặc
biệt là người phụ nữ trong gia đỡnh ......................................................... 91
3.2.4. Tăng cường tuyên truyền giáo dục các giá trị truyền thống gia đỡnh cho
thanh niờn, sinh viờn..............................................................................103
gia đỡnh ................................................................................................. 97
3.2.5. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học về gia đỡnh và truyền thống của
Kết luận .......................................................................................................... 99
Danh mục tài liệu tham khảo.........................................................................101
19
