Ạ Ọ
Ộ Ố Đ I H C QU C GIA HÀ N I KHOA LU TẬ
Ầ TR N HOÀI NAM
VAI TRß, TR¸CH NHIÖM CñA CHÝNH PHñ §èI VíI HO¹T §éNG X¢Y DùNG Dù ¸N LUËT, PH¸P LÖNH TRONG §IÒU KIÖN X¢Y DùNG NHµ N¦íC PH¸P QUYÒN X· HéI CHñ NGHÜA VIÖT NAM
ử ướ ậ c và Pháp lu t
ố ị ậ Chuyên ngành: Lý lu n và L ch s Nhà n Mã s : 62 38 01 01
Ọ
Ắ
Ậ
Ậ
Ế
TÓM T T LU N ÁN TI N SĨ LU T H C
Ộ HÀ N I 201
6
ạ i:
ượ Công trình đ ộ ậ ự c hoàn thành t ố ạ ọ ộ Khoa Lu t tr c thu c Đ i h c Qu c gia Hà N i
Ạ Ấ ọ ẫ Ng ườ ướ i h Ả ng d n khoa h c: TS. PH M TU N KH I
ả ệ : ......................................................................... Ph n bi n 1
ả ệ : ......................................................................... Ph n bi n 2
ả ệ ........................................................................... Ph n bi n 3
ậ ấ
ượ ả ệ ạ ộ ồ ạ ấ ạ ọ ậ ự ộ ố Lu n án đ ố Qu c gia t ạ ọ ậ c b o v t i H i đ ng ch m lu n án c p Đ i h c ộ i Khoa Lu t tr c thu c Đ i h c Qu c gia Hà N i
Vào h iồ …… gi …..…ờ ngày …… tháng ……. năm 2016
ể ậ ạ
ể ư ệ ố Có th tìm hi u lu n án t ệ Th vi n Qu c gia Vi i: t Nam
ạ ọ ố ộ ư ệ Trung tâm Thông tin Th vi n Đ i h c Qu c Gia Hà N i
M Đ UỞ Ầ
ấ ế ủ ề t c a đ tài Lu n án
ệ ậ ả c Vi
ự ế ệ ừ ậ
ọ ể ướ
ả ạ ộ c. M i ho t đ ng c a nhà n ằ
c.
ệ ̣
ơ ả ấ ề ự ữ ch c th c thi pháp lu t, qu n lý, đi u hành đ t n ố ộ c, còn gi
ậ ạ ộ ự ậ
ọ ế ủ ự
ữ ủ ố ộ UBTVQH. Trong công tác này, bên c nh nh ng k t qu c, thì vai trò, trách nhi m c a Chính ph v n t n t
ệ ị ạ
ư ớ ố ợ ủ ơ
ự ạ 1. Tính c p thi ướ ậ T khi thành l p cho đ n nay, Đ ng, Nhà n t Nam luôn coi ả ụ ữ ấ ể pháp lu t là công c h u hi u đ xây d ng, qu n lý và phát tri n đ t ệ ậ ự ộ ủ ướ ả ằ an toàn xã h i, n c nh m b o v tr t t ệ ị ơ ở ự ả ự ủ ề do, dân ch đ u th c hi n trên c s quy đ nh b o đ m công b ng, t ậ ố ệ ố ự ế ậ ủ ệ c a pháp lu t. Vì th , xây d ng và hoàn thi n h th ng pháp lu t qu c ụ ơ ả ộ ồ ầ ệ ế ế ờ t y u, đ ng th i là nhi m v c b n hàng gia luôn là m t nhu c u thi ầ ủ ự ơ ướ Ở ệ ủ ớ ư Vi cách là c quan th c đ u c a nhà n t Nam, Chính ph v i t ấ ủ ướ ướ ơ ề ệ c c cao nh t c a n hi n quy n hành pháp, c quan hành chính nhà n ̀ ệ ủ Công hoa XHCN Vi t Nam, c quan ch p hành c a Qu c h i, ngoài vi c ấ ướ ổ ứ vai trò t ấ ừ quan tr ng trong ho t đ ng xây d ng pháp lu t. Qua theo dõi cho th y, t ướ ệ ậ c đ n nay Chính ph luôn trình trên 90% các d án lu t, pháp l nh tr ả ữ ướ ế ạ tr c Qu c h i, ủ ẫ ồ ạ ấ ạ ượ đ t đ i nh ng b t ẩ ẩ ả ạ ậ ở các khâu nh : ho ch đ nh chính sách, so n th o, th m tra, th m c p ộ ố ị đ nh và ph i h p v i các c quan c a Qu c h i, UBTVQH trong giai đo n xem xét, thông qua d án lu t, pháp l nh.
ế ự , c v T u chung, có không ít v ng m c, h n ch đã b c l
ậ ướ ư ề ự ệ ắ ễ .. ạ ố ớ ạ ộ
ầ ớ ổ ậ ộ ố ả ủ
ệ ệ c Đ ng, Nhà n
ư ậ ầ ụ ọ ượ ượ ể ệ ệ ế
ơ ả ự ướ ệ
c CHXHCN Vi ả ề
ộ ộ ả ề ự khuôn kh pháp lý, cũng nh v th c ti n đ i v i ho t đ ng xây d ng ủ Trong b i c nh đó, yêu c u xây ủ ệ ự d án lu t, pháp l nh c a Chính ph . ậ ệ ố ự d ng m t NNPQ có h th ng pháp lu t đ y đ và hoàn thi n, v i lu t, ướ ệ ả pháp l nh là c b n, đang là nhi m v tr ng tâm đ c ụ ệ c th hi n trong Hi n pháp ta u tiên th c hi n. Nhi m v này đ ủ t Nam là NNPQXHCN c a Nhân dân do 2013: Nhà n Nhân dân, vì Nhân dân (Kho n 1, Đi u 2). ề ế ấ ậ
̉
́ ̀ ̀ ́ ́ ượ ự ệ ậ ơ ̣
́ ́ ế ư ̉ ̣ ̣ ̣ ̣
̀ ề ậ ư ́ ́ ̀ ́ ́ ậ ́ ự ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ể ề Liên quan đ n v n đ trên, có nhi u quan đi m đánh giá, nh n xét ́ ậ khác nhau, th m chí trái ng c nhau. Co quan điêm cho răng, theo Hiên phap, Quôc hôi la c quan th c hi n quyên l p Hi n, quy n l p pháp, nên ́ ̀ ế tât ca cac hoat đông có liên quan đ n lâp phap, t viêc đ a ra sang kiên phap lu t đên viêc soan thao, thông qua đêu phai do Quôc hôi th c hiên.
1
́ ́ ̀ ́ ự ̉ ̣ ̉ ̉ ̉
́ ́ ậ ̣
ố ộ ặ ể
́ ự ồ ủ ậ ́ ự ̣ ̉ ̣ ̣
́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉
̀ ́ ự ̉
ầ ệ ủ
ỉ ấ ự ạ Th c tê, Chinh phu phai so n Ung hô quan điêm này, co y kiên cho răng: ư ả ớ ệ ự th o trên 90% các d án lu t, pháp l nh nh hiên nay, đã đ ng nghĩa v i ệ ộ vi c Qu c h i “chuy n cho hành pháp m t gánh n ng c a l p pháp” . ́ ̀ ượ c lai, cũng có quan điêm cho răng, viêc xây d ng cac d an luât, phap Ng ́ lênh thuôc trach nhiêm cua Chinh phu, còn Quôc hôi, UBTVQH chi co vai ̉. ả tro ph n bác và thông qua hay không thông qua các d án cua Chinh phu Do v y, yêu c u nghiên c u v vai trò, trách nhi m c a Chính ph ậ
ầ ễ
ổ ệ ự ứ ệ ỏ ặ ướ c, vi c nghiên c u v
ượ ự ứ ộ
ệ ố ượ ủ
ứ ề ư ệ ụ ể ự ệ ậ
ự ề ậ
ự ậ
ư ượ ề ậ ề ủ ề ủ ể ậ ễ ư ượ ượ ở c
c đ c p đ n. Đi u này có th quan sát đ ế ư ệ ệ ặ
ư ự ủ ng th c ho t đ ng c a Chính ph
ự ặ ệ ự ứ ệ
ạ ộ ở ướ n ủ
ệ ư ự ệ ệ ậ ầ
ủ ệ ư ớ ị ợ ớ
ệ
ề ậ ậ ậ ứ
ể ẫ ế ụ ệ ứ ủ ậ ủ ề ứ ạ ộ ố ớ ự đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh không ch xu t phát ự ừ ữ ừ nh ng đòi h i đ t ra trong lĩnh v c lý nhu c u th c ti n mà còn t t ề ớ ớ ộ ậ lu n. Cùng v i quá trình đ i m i b máy nhà n ề ệ ơ ủ ớ ấ Chính ph , v i tính ch t là c quan th c hi n quy n hành pháp ngày ơ ở ạ ề càng đ các m c đ , khía c nh khác nhau trong c quan tâm nhi u h n ầ ộ ố ng công trình nghiên m t s công trình nghiên c u g n đây. Song s l ủ ố ớ ộ ứ c u m t cách toàn di n v vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ự ạ ộ ộ m t ho t đ ng c th nh xây d ng d án lu t, pháp l nh nhìn chung ạ ấ ề ộ còn khá ít. V n i dung, nhi u v n đ lý lu n và th c ti n trong ho t ệ ự ộ c làm đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh c a Chính ph còn ch a đ ế rõ th m chí ch a đ các ậ m t nh : ch a nh n di n và làm rõ các khái ni m liên quan đ n công tác ủ ươ ậ xây d ng d án lu t, pháp l nh; ph ệ ậ c ta; vi c nghiên và đ c thù công tác xây d ng lu t, pháp l nh ạ ộ ủ ứ c u, đánh giá vai trò, trách nhi m c a Chính ph trong ho t đ ng xây ự ế d ng d án lu t, pháp l nh ch a toàn di n, đ y đ ; vi c tìm ki m các ủ ớ ả i pháp phù h p v i tình hình m i cũng nh v i v trí, vai trò c a gi ấ ủ ệ ố ủ ặ t Nam còn nhi u v n Chính ph , đ c đi m c a h th ng pháp lu t Vi ặ ế ữ ỏ ề ỏ đ b ng ho c v n còn có nh ng tranh lu n, cách th c ti p c n khác ỏ ầ ượ . c ti p t c làm sáng t nhau c n đ ề Ngoài ra, vi c nghiên c u v vai trò, trách nhi m c a Chính ph
ự ệ ậ ạ
ờ ế ế ầ ở
ủ ạ ộ ứ ấ ậ ổ ứ ch c Qu c h i, Lu t t
ậ ổ ứ ạ ậ ệ ộ ậ ệ
ầ ủ ả ộ ạ ộ ủ ứ ủ ệ ự ố ớ đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh t ằ cũng tr nên c p thi 2013, Lu t t ả văn b n quy ph m pháp lu t năm 2015 góp ph n vào vi c ki n toàn t ch c, ho t đ ng c a Chính ph nói riêng và c a c b máy nhà n ủ ể i th i đi m này t nh m đáp ng yêu c u thi hành Hi n pháp năm ố ch c chính ph và Lu t ban hành ổ ướ c
2
ề ệ ệ t Nam hi n nay.
ệ ậ
nói chung trong đi u ki n xây d ng NNPQXHCN Vi ệ ứ ậ ự ụ ụ 2. M c đích và nhi m v nghiên c u c a Lu n án ộ M t là,
́ ạ ộ ự ủ ự ệ ̉
́ ̣ ̣ ứ ủ ữ ơ ở ơ nghiên c u làm rõ h n n a c s lý lu n NNPQXHCN, ́ ề v vai trò, trách nhi m c a Chinh phu trong ho t đ ng xây d ng d an luât, phap lênh.
ạ ự ễ ị
ủ ủ ệ ự Hai là, đánh giá khái quát th c tr ng quy đ nh và th c ti n th c ủ
̀ ị ạ ộ ề ể ầ
ự ậ ề ệ hi n các quy đ nh c a pháp lu t v vai trò, trách nhi m c a Chính ph ệ ậ ố ớ ự đ i v i ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh. ư ả Ba là, đ xu t yêu c u cũng nh gi ́ ́ ́ ́ ơ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣
ấ ̀ ́ ́ ự ự ệ ̣ ̣ ́ i pháp cân thiêt đ nâng cao ̀ va phat huy vai tro, trach nhiêm cua Chinh phu đôi v i hoat đông xây ề ự d ng d an luât, phap lênh trong đi u ki n xây d ng NNPQXHCN.
́ ố ượ ứ ủ ậ ng và ph m vi nghiên c u c a Lu n án
ạ ứ ề
3. Đ i t ứ Th nh t ạ ộ ậ ự ủ ị
ự ừ ự
ễ ậ ớ ữ ệ
ự ệ
ể ế
ự
ủ ố ệ ấ , nghiên c u v vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i ậ ừ ớ quy đ nh trong các văn v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp lu t t ệ ố ả ặ ậ ả t th c ti n l p pháp đ t trong b i c nh Vi b n pháp lu t liên quan; t ế ự ướ ả Nam xây d ng NNPQXHCN; cùng v i vi c kh o sát nh ng b c ti n ủ ậ ự ạ ộ ủ trong ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh c a Chính ph qua quá ấ ướ ừ ế Hi n pháp 1946 đ n nay. c t trình hình thành, phát tri n đ t n ư ễ ệ ậ ủ ề
ế ố ợ ữ , xem xét nh ng kinh nghi m th c ti n cũng nh nh ng ủ ơ ọ ọ ả i đ tham kh o, ch n l c rút ệ ụ ể ề
ứ ữ Th hai ự ạ ộ ậ ể quan đi m lý lu n v ho t đ ng xây d ng pháp lu t c a chính ph (c ế ớ ể ở ộ ố ướ c trên th gi quan hành pháp) m t s n ụ ậ ể ọ ậ ữ h p lý có th h c t p v n d ng vào đi u ki n c th ra nh ng y u t ủ ướ a. c a n c t
ậ ậ ươ
ị
ễ ươ ng pháp ế ng pháp k t ng pháp ph
ậ ứ ế ậ 4. Cách ti p c n và ph ử ụ Lu n án s d ng các ph ươ ợ ổ phân tích và t ng h p; ph ự ớ ợ h p lý lu n v i th c ti n; ph ự ế nghiên c u tr c ti p qua tham v n th c t
ứ ủ ươ ng pháp nghiên c u c a Lu n án ư ươ ứ ng pháp nghiên c u nh : ph ươ ử ụ ể ng pháp l ch s c th ; ph ậ ọ ươ ng pháp lu t h c so sánh; ấ ự ế . ự ễ ủ ữ ả 5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a Lu n án ư V m t khoa h c:
i pháp c th ệ ơ ả ự
ủ ̣ ̣
ự ớ ́ ể ủ ầ ̣ ậ ọ ụ ể ọ Đ a ra nh ng yêu c u và gi ầ ề ặ ủ ế ằ t th c nh m nâng cao vai trò, trách nhi m c a mang tính c b n, thi ́ ạ ộ ự Chính ph trong ho t đ ng xây d ng d án luât, phap lênh trình Quôc ấ ướ ổ ứ c hôi, UBTVQH đáp ng yêu c u đ i m i và phát tri n c a đ t n
3
ề c pháp quy n XHCN.
ệ ề ề ặ ế
ướ ầ ướ ướ ậ ổ ứ ự t Nam 2013 và tri n khai, h ự trong đi u ki n xây d ng Nhà n ễ : Góp ph n thi hành Hi n pháp n V m t th c ti n ẫ ể ng d n thi hành Lu t t
ệ ủ
ậ ế ớ ử ậ ớ ổ ổ
ề c CHXHCN Vi ch c Chính ế ụ ph 2015, Lu t ban hành VBQPPL 2015; đóng góp vào quá trình ti p t c ứ nghiên c u ti n t i s a đ i, b sung, ban hành m i các lu t trên, khi ệ đi u ki n cho phép.
ữ
ớ ủ 6. Nh ng đóng góp m i c a Lu n án ệ Làm rõ quan ni m v
ạ ậ ơ ở ề ệ ạ ậ ề NNPQXHCN Vi i sao l
ệ ự ệ ả ề ậ
ệ
ủ
ậ ủ ự ệ
ằ ả ờ ủ ề ệ i câu h i
ề ặ ể ề
ấ ệ ề
ừ t Nam. T đó phân tích làm rõ c s lý lu n v vi c t i ph i đ cao vai trò, trách ủ ố ớ ạ ộ ủ ệ nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh trong ệ ự NNPQXHCN Vi ố ả t Nam hi n nay. b i c nh xây d ng ạ ộ ệ ả ề ậ i v vai trò, trách nhi m c a Chính ph trong ho t đ ng Lu n gi ậ ự xây d ng pháp lu t nói chung và xây d ng lu t, pháp l nh nói riêng, ỏ Chính ph Hành pháp có th c hi n” quy n L p ự ậ nh m tr l ậ ư ế pháp” hay không? N u cóế , v n đ này hi u nh th nào v m t lý lu n, ủ ự Chính ph th c hi n “quy n” này ra sao? và th c t ủ ệ
ệ ệ ộ
ạ ộ ạ ư ủ
ậ ề ể ự ề ộ ậ ng trình xây d ng lu t, pháp l nh c a Qu c h i; Chính ph
ộ ủ ng tr
ướ ạ
ệ ế ệ
ự ế ủ ố ớ ứ Nghiên c u, đánh giá vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ấ ự ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh m t cách toàn di n, trong đó nh n ủ ộ ộ ố ấ m nh m t s v n đ đi n hình, nh : Chính ph có quy n ch đ ng ủ ố ệ ươ trong ch ướ ỹ ưỡ ị ạ ắ ầ ầ c khi b t đ u giai c n ho ch đ nh chính sách m t cách k l ệ ậ ự ả ạ ạ i d ng các d án lu t, pháp l nh; Chính đo n so n th o chính sách d ậ ự ớ ủ ả ph ph i có trách nhi m đ n cùng v i các d án lu t, pháp l nh do mình trình.
ữ ụ ể
ầ Đ a ra nh ng yêu c u và gi ủ ố ớ ạ ộ ậ
ư ệ ề ằ ả i pháp c th nh m nâng cao vai trò, ủ ệ ự trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh ệ trong đi u ki n hi n nay.
ậ
ụ ệ
ở ầ ậ ồ ệ ế ấ ủ 7. K t c u c a Lu n án ả ậ ầ ầ Ngoài ph n M đ u, ph n K t lu n, Danh m c tài li u tham kh o ụ ụ ầ ng. ế ươ và ph n Ph l c, Lu n án g m 4 ch
ươ Ch ng 1
4
Ổ
Ơ Ở Ứ Ủ Ề Ế T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U VÀ C S LÝ THUY T C A Đ TÀI
ổ
ứ ứ ướ c
ấ ậ ề
ộ ặ ệ ạ ộ ự
ượ
ố ượ ứ
ệ ề ệ
ệ
ậ ặ ự ữ ệ
ứ
ả ự ệ ậ ậ
ự ủ ủ ự ệ
1.1. T ng quan tình hình nghiên c u 1.1.1. Tình hình nghiên c u trong n ủ ễ ự ế ề Nhi u v n đ lý lu n và th c ti n liên quan đ n ho t đ ng c a ạ ộ ự ủ t là ho t đ ng xây d ng xây d ng pháp Chính ph , các b , ngành đ c bi ề ậ ọ ậ c các nhà khoa h c, chuyên gia quan tâm đ c p lu t, pháp quy đã đ ề ế ng các công đ n trong nhi u công trình nghiên c u. Tuy nhiên, s l ủ ệ ứ t, toàn di n v vai trò, trách nhi m c a trình nghiên c u chuyên bi ề ự ự ạ ộ ủ ố ớ Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh trong đi u ạ ậ ẹ M c dù v y, nh ng công ki n xây d ng NNPQXHCN còn h n h p. ữ ư ệ ữ ướ li u tham kh o h u ích cho NCS c là nh ng t trình đã nghiên c u tr ấ ệ ế ễ ề ữ trong vi c nh n di n nh ng v n đ lý lu n và th c ti n liên quan đ n ố ậ ạ ộ ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh c a Chính ph trình Qu c ộ h i, UBTVQH.
ớ c ngoài ủ ứ ở ướ n ứ
ộ ư ậ ề
ứ ươ ế c ngoài ả ” là công trình nghiên c u t
ự ộ ố ướ
ế ậ ủ ệ ợ ướ ạ ộ ề ậ ủ
ậ ổ ợ ị
ướ ủ ậ ậ
ề ậ ộ ư
ặ ệ ươ ủ
ự ậ
ề ệ ẩ ầ ị
ự
ủ ề ự
ệ ẩ ạ ộ ề ứ ị ậ ả 1.1.2. Tình hình nghiên c u ọ : ế Cho đ n nay, công trình nghiên c u c a B T pháp v i tên g i ả ứ ổ “Báo cáo t ng h p k t qu nghiên c u pháp lu t v ban hành văn b n ủ ậ ủ ố ầ pháp lu t c a n ng đ i đ y đ ụ ể ề ế c trên th và c th v ho t đ ng xây d ng pháp lu t c a m t s n ủ ố ớ ớ i, trong đó có đ c p đ n vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i gi ề ả ạ ộ ho t đ ng này. Báo cáo đã thu th p, d ch và t ng h p các văn b n v ạ ả c. T i Báo ban hành văn b n pháp lu t và quy trình l p pháp c a các n ề ủ ấ cáo, B T pháp đã đ t ra v n đ y quy n l p pháp cho nhánh hành ự ủ pháp; vai trò, trách nhi m c a Chính ph trong ch ng trình xây d ng ế ậ lu t, pháp l nh, trong sáng ki n l p pháp; quy trình xây d ng chính sách; quy trình th m đ nh, th m tra; và yêu c u v tính chuyên nghi p hóa ộ ố ậ trong ho t đ ng xây d ng pháp lu t. Ngoài ra, còn có m t s công trình ậ ở ộ ố ạ ộ nghiên c u v chính ph , v ho t đ ng xây d ng pháp lu t m t s ướ n c có giá tr tham kh o trong quá trình nghiên c u Lu n án.
ượ ế 1.1.3. Tóm l ứ ứ ừ ả c các k t qu nghiên c u t ế ậ ủ cách ti p c n c a
Lu n ánậ
5
ợ ổ ứ ọ
ể ế đ n đ tài Lu n án, có th khái quát m t s l u ý sau:
ầ ậ ế ề ể ờ
ậ ổ ứ
Qua t ng h p và nghiên c u các công trình khoa h c có liên quan ộ ố ư ề ượ H u h t các công trình trên đ u đ c vi ủ ố ư ượ ậ ộ ế ế ạ i th i đi m mà Hi n t t ả ậ ch c Chính ph 2015 và Lu t ban hành văn b n ệ ự c Qu c h i thông qua và có hi u l c
pháp năm 2013 và Lu t t ạ quy ph m pháp lu t 2015 ch a đ thi hành;
ự ượ
ổ
ự ủ ễ ế ạ i Vi NNPQXHCN t ậ
ị ế c vi ị ủ ướ ậ
ệ ậ ớ ề ơ ở ổ Nhi u công trình đ t trên c s t ng k t th c ti n quá ớ ệ ố ệ t trình đ i m i h th ng chính tr , và xây d ng ị ẳ Nam, qua đó kh ng đ nh vai trò c a Chính ph trong quy trình l p pháp, ấ ữ cũng nh đ t ra nh ng đ nh h ng đ i m i quy trình l p pháp, ch t ượ ng h th ng pháp lu t Vi l i;
ố ộ ơ
ư ặ ệ ố ộ ố ộ ạ ộ ự ậ ậ ả
ủ
ủ ủ ọ ị
ẫ ự ủ
ể ộ ế ứ ớ ổ ờ t Nam th i gian t ủ ề M t s công trình tuy đ cao vai trò c a Qu c h i và các c quan ủ i khá sâu c a Qu c h i trong ho t đ ng xây d ng pháp lu t, đã lu n gi ệ ữ ố ậ ộ ắ s c v m i quan h gi a Qu c h i và Chính ph trong quy trình l p ẳ ự ầ ầ pháp, nh ng v n kh ng đ nh t m quan tr ng c a Chính ph và s c n ẽ ớ ặ ố ợ thi t ph i có s ph i h p ch t ch v i Chính ph trong quy trình này, ậ ch Qu c h i không th m t mình l p pháp;
ố ề ố ư ả ố ộ ữ ệ
ệ Nh ng công trình ủ ậ ậ
ậ
ế c trên th gi
ậ
ủ ộ ố ự ủ ậ
ố ế v vai trò, ề ề ứ nghiên c u v kinh nghi m qu c t ậ ủ ố ớ ổ ạ ộ trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng l p pháp đã c p nh t, b ộ ố ệ ứ sung và nghiên c u khá toàn di n mô hình quy trình l p pháp m t s ư ủ ướ ề ậ ế ớ i, trong đó có đ c p đ n vai trò c a Chính ph nh n ứ ủ ự trong quy trình l p pháp. ộ ơ M t s nghiên c u đã ch l c” m t c quan “ ẳ ị ộ ệ kh ng đ nh vi c Chính ph tham gia vào quá trình xây d ng lu t là m t ự ế khách quan th c t ;
ề ệ
ị ẳ ậ ợ ậ ạ ộ ệ
ự
ự ậ ấ ủ ấ ệ ổ ừ ạ ộ ộ ậ ủ ể ự ề ề
ễ
ượ ể ả ố ơ ừ ướ tr
i đã có t ự ng, đ ạ
ấ ủ ể ủ ệ ậ ả
ọ ườ ng l ộ ự ộ ự Thông qua vi c t ng h p các quan ni m v ho t đ ng xây d ng ệ pháp lu t, Lu n án đã th a nh n và tái kh ng đ nh quan ni m toàn di n ề ả v b n ch t c a ho t đ ng xây d ng pháp lu t. Theo đó, xây d ng pháp ậ lu t th c ch t là m t quá trình có nhi u ch th tham gia và đ u có vai ủ ỉ ầ ị ệ trò quan tr ng, đây không đ n thu n ch là công vi c di n d ch các ch ệ ệ ấ ươ c toàn di n b n ch t tr c. Vi c hi u đ ấ ề ậ ẽ ủ c a ho t đ ng xây d ng pháp lu t s đóng góp r t nhi u vào ch t ượ ủ ng xây d ng lu t, pháp l nh c a Chính ph ch th qu n lý nhà l ướ c và xã h i; n
6
ậ ữ ầ ố ế ố ớ
ữ
ứ ớ ậ ữ ậ ả ố ư ợ
ộ ữ ệ ố ậ ộ ướ đ i v i pháp lu t trong n ặ ở ữ ố ộ
ẽ ớ ệ ệ
ủ ớ ị ự ự ậ
ơ ự ụ ể ủ
ấ ướ ự ơ xây d ng h n 90% các d
ề ộ ủ ệ ậ
ủ ổ ể ộ
ể ừ ủ ệ ậ ầ ộ ụ ể ứ Nh ng công trình nghiên c u đã phân tích nh ng tác đ ng c th ỉ ủ ộ c, ch ra c a toàn c u hóa, h i nh p qu c t ệ ậ ợ ượ đ i, nh ng thách th c l n ph i đ i m t trong vi c c nh ng thu n l ị ệ ự xây d ng và hoàn thi n h th ng pháp lu t cũng nh g i m nh ng đ nh ướ ể h ng cho quá trình h i nh p. Có th nói, n i dung này có m i liên quan ủ ố ớ ặ ch t ch v i vi c nâng cao vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ệ ạ ộ ự ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh. V i v trí là c quan th c ộ ề ờ ệ hi n quy n hành pháp, đi u hành toàn b các lĩnh v c c th c a đ i ự ớ ự ế ố s ng xã h i c a đ t n c, cùng v i th c t ố ộ án lu t, pháp l nh trình ra Qu c h i, UBTVQH thì Chính ph đang đóng ớ ủ ế m t vai trò không th thay th trong quá trình phát tri n, đ i m i c a tác đ ng c a toàn c u hóa. pháp lu t Vi t Nam t
ế ứ
ậ ủ ướ ề
ề ế ề ậ ị ị
ọ ơ ở ể ủ ể
ắ ế ủ ậ ấ ượ ề ậ
ả
ả ế
ướ
ủ ị ủ ả
ướ ề ự ệ
ủ ủ ố ớ ạ ự ự ề ệ ậ ẩ
ủ ệ NNPQXHCN
ộ ệ ố ế
ượ c yêu c u c a cu c s ng đ t ra
ầ ủ ấ ề
Nhìn chung, các công trình nghiên c u này khi đ c p đ n công tác ự ẳ c đ u ít nhi u kh ng đ nh vai trò không xây d ng pháp lu t c a nhà n ủ ẳ ế ủ th thi u c a Chính ph , th m chí còn có ý ki n kh ng đ nh Chính ph là ậ ạ ộ ậ ch th quan tr ng nh t trong ho t đ ng này. Do v y, trên c s lý lu n ả ấ ả ớ ự ễ và th c ti n đ t c các i khá sâu s c, t c đ c p, cùng v i các ki n gi ố ớ ế ừ ậ ị ề . K th a công trình trên đ u có giá tr tham kh o cao đ i v i Lu n án ứ ậ ậ ướ ữ nh ng k t qu đó, Lu n án là công trình nghiên c u theo h ng t p trung ậ ề ậ ề NNPQ, ộ ơ c và pháp lu t v pháp quy n, h n vào góc đ lý lu n nhà n ủ ơ ấ ấ ủ Chính ph , b n ch t c a Chính ph , v trí c a Chính ph trong c c u ạ ủ c, và vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t quy n l c nhà n ệ ộ đ ng xây d ng các d án lu t, pháp l nh trong đi u ki n đ y m nh xây ở ướ ự Trong đó, Chính ph đóng vai n c ta. d ng, hoàn thi n ướ trò “trung tâm” trong xây d ng ự NNPQ, h ậ ng đ n m t h th ng pháp lu t ặ . phúc đáp đ ầ ế ụ ằ ứ ể ậ ữ 1.1.4. Nh ng v n đ Lu n án c n ti p t c nghiên c u Th nh t, ấ Lu n án k th a, phát tri n nh m hoàn thi n m t b
ộ ố ậ ế ừ ệ ủ ậ
ủ ố ự ệ ậ ộ
ứ ệ ạ ộ ệ ả
ự ậ ng ho t đ ng xây d ng các d án lu t, pháp l nh c a Chính ph
ạ ộ ệ ế ụ ổ ả ủ ủ ề ộ ướ c ơ ở c s lý lu n vai trò, trách nhi m c a Chính ph trong ho t đ ng xây ự d ng d án lu t, pháp l nh trình Qu c h i, UBTVQH; khái ni m pháp ấ ầ ệ quy n, ề NNPQ, NNPQXHCN Vi t Nam; các yêu c u b o đ m ch t ủ ự ệ ượ l ủ ạ ộ ớ ổ ứ ch c và ho t đ ng c a Chính ph , trong đi u ki n ti p t c đ i m i t
7
ệ xây d ng và hoàn thi n
ệ ề ừ ệ NNPQXHCN Vi ậ ề ữ , t
ủ ạ ộ
ệ ủ ệ ự ứ Th hai ủ ủ ế ữ t Nam. ạ nh ng ti n đ lý lu n, đánh giá toàn di n th c tr ng ơ đó, ế
ự ủ ậ ơ
ạ ộ ề ệ ấ ạ ộ Th baứ ệ , đ xu t các yêu c u và gi
ự ủ ừ ộ ho t đ ng c a Chính ph , các B , ngành, c quan c a Chính ph , t ạ ậ ậ t p trung ch y u vào vi c nh n di n, phân tích làm rõ nh ng h n ch trong ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh c a các c quan này. ầ ự ủ ố ớ ậ
ệ ệ
ế
ướ c.
ủ ả i pháp ki n toàn ho t đ ng c a ệ ề ệ ự Chính ph đ i v i vi c xây d ng các d án lu t, pháp l nh trong đi u ộ ắ ề ướ ự t Nam; g n các n i c pháp quy n XHCN Vi ki n xây d ng Nhà n ớ ố ả ể dung này v i b i c nh tri n khai thi hành Hi n pháp 2013 và các văn ậ ề ổ ứ ộ ả b n pháp lu t v t ơ ở
ch c b máy nhà n ế ủ ề ứ
ệ ề ự 1.2. C s lý thuy t c a đ tài ỏ 1.2.1. Câu h i nghiên c u M t là,
ặ ắ ự ộ ữ ố ớ ạ ộ
ậ ệ ủ
ế ưở ế ố ạ ộ ự
ậ
ự ậ
ượ ả ệ ự ư ế Ba là, quy trình nh th nào đ đ m b o đ
ệ ệ t Nam hi n trong đi u ki n xây d ng NNPQXHCN Vi ầ ự nay, nh ng nguyên t c nào c n đ t ra đ i v i ho t đ ng xây d ng d án ủ ? lu t, pháp l nh c a Chính ph ả ữ Hai là, nh ng y u t ng đ n ho t đ ng xây d ng pháp nào nh h ạ ộ ủ ố ớ ủ ệ lu t nói chung và vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh nói riêng ? ể ả ự ệ c vai trò, trách nhi m ệ ậ ạ ộ ự ủ c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh.
ủ ủ ố
ự ệ ả
ậ ầ ự ả ầ
ủ ố ớ ạ ệ ể đ nâng cao vai trò, trách nhi m c a Chính ph trong ho t ấ ượ ệ ộ đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh, thông qua đó c i thi n ch t l ng ủ ệ ả ả c a ho t đ ng này thì c n ph i đ m b o các yêu c u gì và th c hi n các ả gi B n là, ự ạ ộ i pháp nào ?
ệ ứ
ế ữ ự ạ ộ ủ ủ
ủ ệ
ủ ệ ế
ướ
ế t ch trung tâm c a b ẻ ủ ự ự c, Chính ph m i th c s là “cha đ ” c a các d ủ ự ạ ộ ệ ậ
ể
ủ ệ ố ộ ự ề ệ ậ ậ ủ ậ ủ ủ ậ ế ứ 1.2.2. Lý thuy t nghiên c u ả ự ậ Quá trình th c hi n Lu n án cũng có s nghiên c u tham kh o ề ổ ứ nh ng lý thuy t có liên quan v t ch c và ho t đ ng c a Chính ph nói ủ chung và vai trò trách nhi m c a Chính ph nói riêng trong công tác xây ủ ộ ự ậ d ng pháp lu t; các quan ni m Chính ph là thi ự ủ ớ ề ự máy quy n l c nhà n ơ án lu t, quan ni m Chính ph là c quan “ch l c” trong ho t đ ng xây ự ủ d ng các d án lu t, pháp l nh c a QH, UBTVQH các quan đi m lý ậ lu n v vi c “lu t c a Qu c h i” hay “lu t c a Chính ph ”, “L p pháp
8
thuy t nghiên c u
ọ trong hành pháp”... ả 1.2.3. Các gi Th nh t,
ố ậ ệ ệ
ẳ ứ
ổ ớ
ố ề ự ủ ơ ề ấ ế ệ ị ượ t y u v i nguyên t c và mô hình t t Nam, trong đó xu t phát t
ự
ơ ơ ấ
ồ ấ ề ờ ủ ớ ả ạ ộ ủ
ộ ế ố ặ ệ ọ
ờ ố ả t quan tr ng có nh h ộ ế
ệ ệ ở Vi
t Nam. ế ọ ứ ậ
ậ ự ự ệ
ậ ờ ậ ủ ế
ớ ộ ạ
ề nhi u h n ch , xét c ạ ộ ộ ộ ễ ự ạ
ế ậ ệ ể
ộ ủ ố ớ ợ ạ ộ ự ệ ậ
ứ ế ứ ấ Chính ph là ch th chính có vai trò quan tr ng và trách ủ ể ủ ộ ự ạ ộ nhi m cao trong ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh trình Qu c h i, c NCS kh ng đ nh và ch ng minh tính phù UBTVQH. Đi u này đã đ ứ ắ ợ ch c quy n l c c a nhà h p và t ộ ể ừ ặ ấ ướ đ c đi m Qu c h i là c quan c Vi n ệ ớ ạ ộ ho t đ ng “bán th i gian” đ ng nghĩa v i đó là s “bán chuyên nghi p”, còn Chính ph v i tính ch t là c quan hành pháp, c quan ch p hành ộ ọ ố ủ ộ c a Qu c h i, qu n lý đi u hành m i ho t đ ng c a đ i s ng xã h i ầ ự ưở ượ ng tr c đ c bi nên c n đ c coi là m t y u t ế ế ấ ế ố ủ ậ ạ ộ ti p đ n ho t đ ng l p pháp c a Qu c h i. Đây cũng là xu th t t y u ự NNPQXHCN ề ớ ợ phù h p v i đi u ki n xây d ng ạ ộ Th hai, quy trình l p pháp có ý nghĩa quan tr ng đ n ho t đ ng ạ ộ ự ự xây d ng pháp lu t. Tuy, ho t đ ng xây d ng pháp lu t nói chung và ậ ạ ộ ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh nói riêng th i gian qua đã ơ ở ở ộ ượ ổ c đ i m i trên c s m r ng, có ti p thu quy trình l p pháp c a các đ ả ướ ẫ ư ế ớ ế c ti n b trên th gi n i nh ng v n còn b c l ầ ổ ề v khía c nh khuôn kh pháp lý và th c ti n ho t đ ng. Do v y, c n ủ tìm ra m t quy trình phù h p qua đó đ nâng cao vai trò, trách nhi m c a ố ự Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh trình Qu c ộ h i, UBTVQH.
ị ề ả
ề ủ ệ ng đ n vai trò, trách nhi m c a Chính ph
ệ ậ
ố ế ố ọ
ế ố , ngoài các y u t ưở ả khác nh h ự ộ ả ặ ị thuy t v t m quan tr ng c a các y u t ả ư ẽ
ủ ố ớ ự ệ
ệ ậ ấ Th baứ chính tr , n n t ng pháp lý thì còn r t ủ ế ế ố nhi u y u t ộ ự ạ trong ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh trình Qu c h i, ủ ế ề ầ UBTVQH. Đ t ra các gi tác ụ ể ể ộ i pháp c th đ nâng cao đ ng s giúp NCS xác đ nh và đ a ra các gi ự ạ ộ ủ vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh.
ng 2
̀ ươ Ch ̀ ̣ ̣ C S LY LUÂN VÊ VAI TRO, TRACH NHIÊM
Ự ̉ ̣ ̣ Ơ Ở ́ CUA CHINH PHU ́ ́ ̉ ĐÔI V I
́ Ự ̣ ̣ ̣ ́ ́Ơ HOAT ĐÔNG XÂY D NG D AŃ Ự KIÊN XÂY D NG NHÀ ̀ LUÂT, PHAP LÊNH TRONG ĐIÊU
9
́ ̃ ̃ ̀ ̣ ̉ ̣ N ́ ƯƠ C PHAP QUYÊN XA HÔI CHU NGHIA VIÊT NAM
ộ ủ ệ 2.1. Nhà n c pháp quy n xã h i ch nghĩa Vi t Nam và yêu
ề ự
ậ ầ ố ớ c u đ i v i ho t đ ng xây d ng pháp lu t ặ ơ ả ủ ướ ề ướ ạ ộ ữ ể 2.1.1. Nh ng đ c đi m c b n c a Nhà n c pháp quy n xã
ủ ộ ệ h i ch nghĩa Vi t Nam
ị ậ ể
ề ế ượ ủ
ố ặ ể ơ ả ấ ề ứ ể Qua phân tích quá trình phát tri n nh n th c và quan đi m, đ nh ề ệ t Nam, nhi u công trình ủ ữ ng đ i th ng nh t v nh ng đ c đi m c b n c a
ấ ả t c
ề ự ướ c c a Đ ng v NNPQXHCN Vi h ng chi n l ươ ứ nghiên c u đã t ệ t Nam NNPQXHCN Vi ướ Là Nhà n ướ quy n l c nhà n
ố ậ ả ố : ủ ộ ề ạ ượ ề ỉ i th ng trong đi u ch nh
ộ
v trí t ự ủ ờ ố ự ạ ố
ế Hi n pháp và các đ o lu t gi ệ ộ ấ ả các quan h thu c t ề ự Quy n l c nhà n ữ ố ợ ướ ự ệ c c a nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, t c thu c v nhân dân; ữ ị t c các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i; ấ c là th ng nh t, có s phân công rành m ch và ề ệ c trong vi c th c hi n các quy n
ư ự s ph i h p gi a các c quan nhà n ậ l p pháp, hành pháp, t
ướ ả ả c tôn tr ng và b o đ m các quy n con ng Nhà n
ữ ủ ườ ề ườ i, quy n ả c và công dân, b o ự ọ i dân th c
ộ
ề ướ ủ c qu c t ố ế
ướ ơ pháp; ề ọ ệ ướ công dân; nâng cao trách nhi m pháp lý gi a Nhà n ằ ả ộ đ m xây d ng xã h i công b ng, dân ch , trong đó m i ng ủ ấ ướ ủ ự c, làm ch xã h i; s có quy n làm ch đ t n ệ ọ c tôn tr ng và th c hi n đ y đ các đi u ệ ầ ự t Nam là thành viên;
ướ XHCN Vi ả ự ủ ệ ạ ả ả ộ ự ề Nhà n ộ mà C ng hòa ố ớ ả B o đ m s lãnh đ o c a Đ ng C ng s n Vi t Nam đ i v i
NNPQXHCN.
ả ắ ự ị ớ ộ ướ ề NNPQXHCN ph i g n li n v i xã h i dân s đ nh h ộ ng xã h i
ủ . ch nghĩa
ề ộ ủ c pháp quy n xã h i ch nghĩa Vi ệ t
ệ ậ Nam đ i v i ho t đ ng xây d ng pháp lu t hi n nay
ệ ố ậ ả ạ
ệ ố ứ ậ
ư
ế ớ ả
ứ ơ ế ự ậ ướ ầ ủ 2.1.2. Yêu c u c a Nhà n ự ạ ộ ố ớ ậ ủ Trong h th ng pháp lu t c a NNPQ, các đ o lu t ph i đóng vai ủ ủ ế ủ ạ trò ch đ o, là hình th c ch y u c a h th ng pháp lu t. Các chuyên ể ủ ự i (World Justice Project) đ a ra quan đi m, gia c a d án công lý th gi ầ ơ ả ậ pháp lu t trong ứ Th nh t NNPQ ph i đáp ng các yêu c u c b n sau: ệ yêu c u cầ ấ , ghi nh n và có c ch th c hi n hính quy n,ề
10
ị ứ ướ công ch c và viên ch c ph i ch u trách nhi m tr
ị ượ ậ . ệ c pháp lu t ố ổ c công b , n đ nh.
ề ơ ả ủ
ằ ệ ượ ứ ả Thứ hai, pháp lu t ph i rõ ràng, đ ậ ả ậ Thứ ba, pháp lu t ph i công b ng. ả ả ả ậ Thứ tư, pháp lu t ph i b o v quy n c b n c a con ng ệ Thứ năm, pháp lu t ph i ngưỡ ả đ
ườ i. ự c ban hành, th c hi n và c c.ượ
ậ chế thông qua quy trình mà công chúng ti p c n ể ế ậ đ ậ ữ
ầ ậ ỏ ữ ỏ ữ NNPQ là nh ng yêu ầ ượ c NNPQXHCN ph i ả đáp
ầ k trên đ i v i pháp lu t trong ố ớ Nh ng yêu c u ỏ ữ ả ầ c u, đòi h i nhân b n. Do đó, nh ng yêu c u, đòi h i chung đó c n đ ầ xem là nh ng yêu c u, đòi h i mà pháp lu t trong nứ g.
ủ ố ớ ạ ộ ệ 2.2. Vai trò, trách nhi m c a ủ Chính ph đ i v i ho t đ ng xây
ự ự ệ ậ d ng d án lu t, pháp l nh
ủ ủ ệ ủ ố ớ 2.2.1. Chính ph và vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i
ạ ộ ậ ho t đ ng l p pháp
ơ
2.2.1.1. Chính phủ ủ Chính ph luôn đ ướ ị ế ệ ượ ỳ
ố ướ ấ ủ ệ ươ ể c hi n đ i. Tu thu c vào th ch chính tr , quan ni m v c ề ộ c, truy n th ng dân t c và t
ứ ự ượ ộ
ở ừ
ế ự t ng qu c gia. S khác nhau đó đ ứ ổ ứ ứ ng ng ơ ấ ố ị ở ch c, v trí, ch c năng, và
t, s khác nhau gi a các chính ph
ữ ủ ớ ư m i quan h quy n l c gi a chính ph v i t
ấ ở ố ớ ữ ậ ố
ộ c coi là c quan hành pháp cao nh t c a m t ề ơ ộ ạ nhà n ề ự ấ ổ ng quan ch c quy n l c nhà n c u t ế ệ ữ t ch ng hi n có trong xã h i mà hình thành nên các thi gi a các l c l ượ ươ ủ c chính ph khác nhau t ị ể ệ ở ệ ngay tên vi c xác đ nh c c u, t th hi n ủ ặ ủ ỗ ướ ọ ủ ệ ự c. Đ c bi g i c a chính ph m i n ề ự ệ ể ệ cách là th hi n rõ nh t ơ ơ ộ ơ c quan hành pháp v i qu c h i c quan l p pháp và toà án c quan ư t pháp.
ự ọ Tuy v i tên g i, cách th c t ch c khác nhau nh ng t u chung l
ư ẩ ể ị
ề ữ ả ộ
ế ộ ố
xã h i c a m t qu c gia. ủ ố ớ ệ ạ ộ ạ ớ ứ ổ ứ i ộ ơ ậ ủ ượ c xác đ nh là m t c quan t p th có th m quy n chung chính ph đ ấ ề ự ạ ộ ệ th c hi n ho t đ ng qu n lý và đi u hành bao trùm toàn b nh ng v n ộ ủ ộ ề ờ ố ề đ thu c v đ i s ng kinh t ậ ủ 2.2.1.2. Vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng l p
pháp
ậ ủ ệ ệ ậ
ủ ơ ố ớ ậ Lu n án đã nh n di n, phân tích, làm rõ vai trò, trách nhi m c a chính ạ ạ ộ ph (c quan hành pháp) đ i v i ho t đ ng l p pháp theo các khía c nh
11
sau:
Theo quan đi m chung hi n nay,
ệ ệ
ề ệ ệ ệ ủ ướ ỉ ủ chính ph hành pháp không ch ả ậ ự ch c th c hi n các văn b n l p pháp, mà còn là trung ự ạ c có trách nhi m t o đi u ki n cho vi c th c
ệ
pháp. ề ạ ộ
ộ ự ộ ố
ể ổ ứ ệ có trách nhi m t ộ tâm c a b máy nhà n ư ề ậ hi n các quy n l p pháp và t ộ ề ậ ệ ủ ả ủ ể ự ơ
ề ề ả ể ể ệ ớ ệ ơ
ủ ệ ậ
ậ ố Quy n l p pháp thu c v Qu c h i, tuy nhiên, ho t đ ng l p ủ pháp không ph i là công vi c c a riêng qu c h i mà có s tham gia c a ệ nhi u ch th khác nhau. Trong đó, v i vai trò là c quan th c hi n ủ ề quy n hành pháp, chính ph có đi u ki n h n c đ th hi n vai trò, ố ớ ạ ộ trách nhi m c a mình đ i v i ho t đ ng l p pháp ả ồ ủ
ệ ế
ể ả c. Đ gi ư ộ ố ủ ầ ế
ủ ể ữ ộ ộ ơ Chính ph , bao g m c các b , c quan ngang b là nh ng ch th ề ủ ấ ướ ấ ề đi u hành công vi c hàng ngày c a đ t n i quy t các v n đ ự ủ ộ ả ủ c a cu c s ng, chính ph c n ph i ch đ ng đ a ra sáng ki n xây d ng pháp lu tậ .
ố ớ ệ ạ t Nam và vai trò, trách nhi m đ i v i ho t
ự ự ệ ộ đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh
ữ ừ ề ặ ơ ấ t Nam trong c c u quy n l c Nhà n ủ ủ ệ 2.2.2. Chính ph Vi ậ ủ ệ 2.2.2.1. Chính ph Vi ể T nh ng đ c đi m chung v chính ph các n
ị ệ ủ ề ự ướ c ế ớ ướ c trên th gi ượ ệ t Nam đ t Nam, Chính ph Vi i và ế c ti p
ộ ậ ể
ủ ướ ơ ng, các B tr
ậ ủ theo quy đ nh c a pháp lu t Vi ộ ậ ở ữ nh ng n i dung sau: c n ủ Chính ph là m t t p th các nhà lãnh đ o chính tr g m Th ộ ưở ẩ ố ị
ng, các Phó Th t ộ ầ ớ ạ ủ ị ồ ủ ưở ướ ng, Th tr t ng c quan ngang ả ủ ệ ộ b , do Qu c h i b u và phê chu n. Chính ph ph i ch u trách nhi m ướ ủ ị ố ộ báo cáo công tác v i Qu c h i, UBTVQH, Ch t ch n c
ệ ề ủ ơ
ờ ướ ơ
ủ ả ồ
ấ ơ ự Chính ph là c quan th c hi n quy n hành pháp, c quan ch p ố ủ ộ ồ c cao hành c a Qu c h i đ ng th i cũng là c quan hành chính nhà n ộ ề ấ ướ ấ ủ c. Quy n hành pháp cu Chính ph bao g m hai n i nh t c a đ t n ề ậ dung c b n, quy n l p quy và quy n hành chính. ứ ề ơ ấ ổ ủ ướ ệ c CHXHCN Vi ệ t
ộ ơ ề ch c, hi n nay, Chính ph n ộ Nam g m có các b , c quan ngang b .
ủ ệ ệ ơ ả V c c u t ồ 2.2.2.2. Vai trò, trách nhi m c a Chính ph Vi ạ ố ớ t Nam đ i v i ho t
ệ ậ
ủ ệ ự ự ủ ự ộ ự đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh Chính ph Vi ậ ạ ộ t Nam tham gia vào ho t đ ng xây d ng d án lu t,
12
ở pháp l nh ộ hai góc đ :
ủ ủ ộ ề ấ
ệ ủ ế ả ậ ự ệ ạ ạ
ệ ự ế Chính ph ch đ ng đ xu t các sáng ki n pháp lu t, và tr c ti p ậ ự th c hi n các công vi c c a giai đo n so n th o các d án lu t, pháp ố ộ ệ l nh trình Qu c h i, UBTVQH;
ậ ệ ự ạ
ệ ạ ả ả
ố ớ ố ộ ế ủ ể ầ
ả ủ ể Đ i v i các d án lu t, pháp l nh do các ch th khác so n th o, ệ ủ ọ trình Qu c h i, UBTVQH, Chính ph có vai trò quan tr ng thông qua vi c ự ạ ề tham gia ý ki n và t o đi u ki n trong c quá trình so n th o và trình d ậ ự ấ ượ ủ ng các d án lu t, án c a các ch th này, góp ph n nâng cao ch t l pháp l nh đệ
ấ ướ ổ ứ ó. Theo mô hình t
ố ợ
ệ ư ự ề ậ
ả ề
ạ ư ề ậ ơ ủ ề ư ề ơ
ự ế ậ
ớ ị ẫ ầ
ệ ộ
ệ ấ ọ
ự ệ h.
ạ ộ ự ự
ề ự ệ ố ch c quy n l c nhà n t Nam có c th ng nh t, Vi ướ ơ ữ ể ự c trong s phân công, ph i h p và ki m soát gi a các c quan nhà n ệ ớ pháp. Khác v i mô hình vi c th c hi n các quy n l p pháp, hành pháp t ề ự ộ ộ ổ ứ ch c phân quy n, Chính ph không ph i là m t nhánh quy n l c đ c t ệ ủ ậ ớ ậ t pháp. Chính vì v y, Chính ph Vi l p v i quy n l p pháp, quy n t ủ ệ Nam tuy là c quan th c hi n quy n hành pháp nh ng l i là c quan ch ế ệ ặ ọ ư t trong y u đ a ra sáng ki n l p pháp và có vai trò quan tr ng đ c bi ự ề ố ượ ơ ạ ộ ho t đ ng này. V i v trí là c quan luôn d n đ u v s l ng các d án ẳ ể ố ậ lu t, pháp l nh trình ra Qu c h i, UBTVQH (trên 90%), có th kh ng ạ ộ ủ ị đ nh, Chính ph Vi t Nam đóng vai trò r t quan tr ng trong ho t đ ng ậ xây d ng d án lu t, pháp l n ữ ệ ắ ơ ả ủ án lu t pháp l nh c a Chính ph
ướ ứ ể
ủ ặ ạ ộ ệ
ự 2.2.3. Nh ng nguyên t c c b n trong ho t đ ng xây d ng d ậ Căn c vào đ c đi m và yêu c u xây d ng Nhà n ự ạ ộ ự ệ ự ắ ơ ả ậ ậ ự
ầ c PQXHCN ề ậ t Nam và ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh, Lu n án đã đ ra 04 Vi ủ ệ nguyên t c c b n trong ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh c a Chính ph .ủ
ả ự ả
ắ ả ắ ả ắ ả ắ
ủ ạ ủ ả ứ ấ nguyên t cắ b o đ m s lãnh đ o c a Đ ng. Th nh t, ả ứ Th hai, nguyên t c b o đ m tính khách quan. ủ ả ứ Th ba, nguyên t c b o đ m tính dân ch . ứ ư nguyên t c b o đ m nguyên t c pháp ch XHCN. ế ả Th t , ủ ộ ố ướ 2.3. Vai trò, trách nhi m c a Chính ph m t s n c trong
ạ ộ ự
ệ ậ ho t đ ng xây d ng pháp lu t ủ ủ ệ ủ ố ớ Chính ph nói chung và vai trò, trách nhi m c a chính ph đ i v i
13
ị ộ ở ậ ề ệ
ộ ự ự ế
ể ử ệ ố
ớ ợ ậ ế ủ ủ ậ
ạ ụ ị ậ ề ệ ấ ợ ố
ữ ư ậ ị
ậ ề ừ
ắ ổ ụ
ể ủ ộ ố ướ c khá đi n hình t ậ ợ ọ ướ ự ậ Vi
ủ ạ
ủ ợ ự ế ở ứ ộ ị ệ ừ ủ ố
ủ ệ
ọ ủ ế ự
ậ ướ ạ ộ ư ậ ự ậ ố
ủ ề ạ ộ ự ế ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh ch u tác đ ng b i nhi u y u ướ ố ể , trong đó có th ch chính tr , nguyên lý xây d ng b máy nhà n t c, ế ị l ch s phát tri n pháp lu t v thi t ch chính ph và h th ng pháp ố ị lu t. Có nh ng kinh nghi m, quy đ nh c a pháp lu t là h p lý v i qu c ế i là b t h p lý n u đem áp d ng máy móc vào qu c gia gia này nh ng l ứ ậ khác. Vì v y, Lu n án nghiên c u quy đ nh pháp lu t v vai trò, trách ữ ệ đó tìm ra nh ng nhi m c a Chính ph m t s n ệ ứ ể ề ch c h p lý v n d ng vào đi u ki n, hoàn đi m h p lý, nguyên t c t ạ ả ệ c theo các c nh th c t t Nam. Lu n án l a ch n đa d ng các n ổ ư ị ộ ể hình th c chính th khác nhau nh quân ch đ i ngh , c ng hòa t ng ậ ộ th ng, c ng hòa ngh vi n và xã h i ch nghĩa. T đó Lu n án rút ra 6 ị ủ ể ơ ả ẳ bài h c kinh nghi m. Trong đó kh ng đ nh: chính ph là ch th c b n, ộ ệ ố c qu c h i. Nh v y, vai trò, trách nhi m ch y u trình d án lu t tr ủ ộ ự ủ c a chính ph trong ho t đ ng xây d ng d án lu t trình qu c h i là ủ ổ ế ự nhiên, mang tính ph bi n, khách quan c a chính ph . quy n năng t
ươ Ch ng 3
́ Ạ ̣
Ự ́ ̉ Ố Ớ Ự ̉
́ ́ Ạ Ộ Ạ Ự Ệ ̣ ̣ TH C TR NG VAI TRÒ, TRACH NHIÊM CUA CHINH PHU Đ I V I HO T Đ NG XÂY D NG D AN LUÂT, PHAP LÊNH T I VI T NAM
ể
ủ ố ớ ủ ự ự ệ ậ
ệ ạ 3.1. Khái quát quá trình hình thành, phát tri n vai trò, trách ạ ộ nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp ệ l nh t i Vi
ớ ạ ộ ự ự ế ố ộ tác đ ng t i ho t đ ng xây d ng d án t Nam ữ 3.1.1. Nh ng y u t
ậ lu t, pháp l nh Vi
ệ ở ệ t Nam ự ự ệ ở Ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh
ệ ị ử ế ị
ứ ổ ứ ơ ậ ố ộ ch c c quan l p pháp (Qu c h i) c a đ t n
ủ ấ ướ ế ế ạ ộ ộ ự
ự ệ ệ ở ạ ộ ố ị ệ ậ t Nam b chi ph i Vi ề ở b i các đi u ki n l ch s , kinh t , chính tr , văn hóa, xã h i và do chính ế cách th c t c. Các y u ộ ặ ạ ố t đó đã t o thành tính đ c thù tác đ ng tr c ti p đ n ho t đ ng xây ậ ự d ng d án lu t, pháp l nh t Nam. Vi
ể ệ ủ 3.1.2. Quá trình hình thành, phát tri n vai trò, trách nhi m c a
14
ủ ổ ớ ạ ộ ự ự ệ ậ ạ i Vi ệ t
Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh t Nam
ủ ủ ư ủ
ộ ậ ệ t Nam là
ộ ệ ứ
ổ ệ ể ể ơ ủ ố ớ ể ủ ấ ướ ể ủ ạ ộ
ậ ậ
ữ ủ ữ ể
ạ ộ ủ ậ ổ ứ
ứ ế ệ ố S ự hình thành, phát tri n ể c a Chính ph cũng nh c a h th ng ề ắ ụ m t quá trình phát tri n liên t c, lâu dài g n li n pháp lu t Vi v i ớ quá trình phát tri n c a đ t n c ta. Đ có thêm thông tin cho phép ề ự hình dung m t cách t ng th , toàn di n h n khi nghiên c u v th c ạ ự tr ng vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng ơ ệ ậ lu t, pháp l nh, Lu n án đã t p trung phân tích, trình bày nh ng nét c ướ ả c phát tri n chính trong ho t đ ng Chính ph thông qua b n, nh ng b ả ậ ế ả ch c chính ph , Lu t ban hành văn b n các b n Hi n pháp, qua Lu t t ạ quy ph m pháp. ậ Lu n án cũng nghiên c u v
ữ ể ạ
ậ ủ ố ớ ậ ớ ề ự ủ ự ậ
ừ ậ ề Hi n pháp 2013, Lu t ban hành văn ả b n quy ph m pháp lu t năm 2015 và nh ng đi m m i v vai trò, trách ệ nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp ệ l nh.
ể ự ườ
ạ ộ ư ậ T đó, Lu n án đ a ra nh n xét là: ứ ấ S phát tri n th Th nh t, ơ ủ ượ
ủ ươ ậ ả
ệ ệ ề
ậ ệ Ch th có quy n trình d án lu t, pháp l nh tr
ộ ở ộ ủ ể ượ ở ấ ỳ ạ
ủ ể ế ị ệ
ậ
ủ ệ
ề c m r ng song, ọ c Qu c h i, UBTVQH; ậ ườ ấ ượ ng c a lu t, pháp l nh ban hành ệ ệ ng vai trò, trách nhi m
ượ đ ủ c a Chính ph trong ho t đ ng l p pháp;
ướ ố ộ ng và ch t l ậ ớ thu n cùng v i vi c tăng c ạ ộ ậ ủ ệ ớ ụ ng xuyên, liên t c ngày càng hoàn ể ệ ạ c th hi n qua thi n h n c a các công đo n trong quy trình l p pháp đ ệ ể ố ầ vi c ban hành t t đ ng đ i đ y d các văn b n pháp lý chuyên bi ỉ đi u ch nh công tác này; ướ ự ứ Th hai, c ố Qu c h i, UBTVQH đ b t k giai đo n nào Chính ủ ph luôn có vai trò quan tr ng và là ch th quy t đ nh trong vi c trình ệ ự d án lu t, pháp l nh tr ố ượ ứ Th ba, S l ỷ ệ c nâng cao t l ủ , Th t
ủ ọ ố
ị ề ự ủ ộ ộ ơ ấ ướ ữ ng quan hài hòa gi a các c c u quy n l c c a b máy nhà n c Vi
ữ ứ ư Chính ph không nh ng có vai trò, trách nhi m l n trong ố ậ công tác l p pháp c a Qu c h i, mà còn có v trí quan tr ng trong m i ệ ươ t t Nam.
ủ ố ớ ạ ộ ủ ệ 3.2. Vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây
ự ự ệ ậ ậ
d ng d án lu t, pháp l nh theo pháp lu t hi n hành ủ ệ ủ ố ớ ạ ộ ệ ự Vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng
15
ậ ệ ề ụ ượ ể ệ ạ ạ i c th hi n thông qua các nhi m v , quy n h n t
̀ ́ ậ ươ ự ̣ ̣
ủ ự ố
ố ộ ướ tr
ệ ể ị
ề ổ ứ ủ ủ ơ ự ệ ế
ệ lu t, pháp l nh đ ạ các công đo n sau: ng trinh xây d ng luât, phap lênh 3.2.1. L p ch ủ ể ậ ề ộ Chính ph là m t trong s các ch th có quy n trình d án lu t ướ ự c UBTVQH. c Qu c h i, trình d án pháp l nh tr ậ ề ề ế Chính ph có quy n phát bi u ý ki n v đ ngh xây d ng lu t, ủ ị ề ậ ệ pháp l nh c a c quan, t ch c khác, ki n ngh v lu t, pháp l nh c a ĐBQH.
ộ ế ậ ậ ợ
ị ế ủ ự ổ ứ ch c, cá nhân.
ộ ơ ệ ậ Chính ph và các b , c quan ngang b ti p nh n, t p h p các ủ ơ ệ ạ
ạ ậ
ậ ả ự ủ ự ế ủ ệ ộ ủ
ki n ngh xây d ng lu t, pháp l nh c a c quan, t 3.2.2. So n th o d án lu t, pháp l nh ự ả Chính ph tr c ti p so n th o các d án lu t, pháp l nh do Chính ạ ộ ộ ặ ơ ủ ph trình. Chính ph giao cho m t B ho c c quan ngang b ch trì so n th o.ả
ơ ậ ệ ố ớ ự ặ Đ i v i d án lu t, pháp l nh do c quan, t
ạ ả
ả ổ ứ ệ ủ ướ ủ
ự ế ủ ẩ ị
c Th t ộ ư ủ ế ị ầ ch c khác ho c do ế ủ ĐBQH so n th o (trình), Chính ph có trách nhi m tham gia ý ki n ộ ượ ộ ơ ằ b ng văn b n. B , c quan ngang b đ ng Chính ph phân ữ ớ ố ợ ế công chu n b ý ki n ch trì, ph i h p v i B T pháp d ki n nh ng ộ n i dung c n tham gia ý ki n đ trình Chính ph xem xét, quy t đ nh.
ẩ ị
ệ ự ậ ậ ị ể 3.2.3. Th m đ nh, th m tra d án lu t, pháp l nh ệ B T pháp có nhi m v th m đ nh các d án lu t, pháp l nh
ượ ạ ộ ư ủ ủ c a Chính ph sau khi đ
ự
ậ ố ế ị ư ế ự ẩ ụ ẩ ệ ả c so n th o xong. ệ ủ ủ ả ụ ẩ Văn phòng Chính ph có nhi m v th m tra các d án lu t, pháp ộ ậ c khi đ a ra Chính ph th o lu n, quy t đ nh trình Qu c h i,
ướ ệ l nh tr UBTVQH.
ủ ả ế ị ự ậ ậ 3.2.4. Chính ph th o lu n, quy t đ nh trình d án lu t, pháp
ướ c Qu c h i, UBTVQH ệ l nh tr
ể ể ế
ả ủ ể ế ị ự ệ ậ ố ậ ậ Chính ph xem xét, th o lu n t p th và bi u quy t theo đa s i phiên h p c a Chính ph đ quy t đ nh vi c trình d án lu t, pháp
ự ơ
ố ộ ủ ọ ủ ạ t ố ộ ệ l nh ra Qu c h i, UBTVQH. ượ ủ Khi đ ả ủ ả ớ ố ợ ạ
ủ ướ ơ ủ ậ c Chính ph th o lu n, thông qua d án, c quan ch trì ộ ư ủ so n th o ch trì, ph i h p v i B T pháp, Văn phòng Chính ph và ừ ủ ự ỉ ng, th a y các c quan có liên quan hoàn ch nh d án, trình Th t
16
ề ủ ặ ố ộ ng Chính ph , thay m t Chính ph , ký trình Qu c h i,
ủ ệ ủ ướ quy n Th t ự UBTVQH d án lu t, pháp l nh.
ậ
ơ ệ ệ ậ ể ả ự ủ ộ ả ự cách là c quan trình d án lu t, pháp l nh ph i i trình đ b o v các n i dung c a d án lu t, pháp
ậ ủ ớ ư ả ố ộ Chính ph v i t ế thuy t minh, gi ướ ệ l nh tr c Qu c h i, UBTVQH.
ự 3.3. Th c tr ng
ậ ự ạ ộ
ế ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh ả
ạ ạ ữ ế v vai trò, trách nhi m c a Chính ph
ế ủ ố ớ ủ Chính ph đ i v i ệ ệ ệ hi n nay ạ ượ Bên c nh vi c đánh giá nh ng k t qu đã đ t đ ệ ậ
ạ ừ ạ vai trò, trách nhi m c a ự ệ ữ ồ ạ i, h n ch ự ự ạ ộ xây d ng d án ệ ế ằ ủ ạ
ủ
̣ luât,
ự ươ ứ ự ậ ệ ng trình xây d ng lu t, pháp l nh
ộ ố ộ ủ ấ không cao, th ứ Th hai
ơ ở ệ ự ủ ả ậ ậ c, Lu n án đã ủ ủ ề phân tích nh ng t n t ậ ệ . Lu n án đã ti p c n ậ lu t, pháp l nh trong ho t đ ng ồ ạ i, h n ch b ng vi c phân tích t ng công đo n c a quá trình các t n t ủ ụ ể ệ ậ ự ự xây d ng d án lu t, pháp l nh c a Chính ph . C th : ́ ̀ ươ 3.3.1. L p ậ ch ̣ phap lênh ng trinh xây d ng ấ tính n đ nh c a Ch ủ ị ổ Th nh t, ổ . ườ ng hay thay đ i ự ề , đ xu t xây d ng lu t, pháp l nh c a m t s b , ngành ứ
ấ , ho t đ ng l y ý ki n c a t ậ ạ ộ ự ượ ệ ch c, cá nhân trong quá trình ộ ư c các B , ngành quan
ậ còn mang tính ch quan, c m tính, không d a trên c s các lu n c ọ . khoa h c và đánh giá khách quan Th baứ ế ủ ổ ứ ị ề ậ l p đ ngh xây d ng lu t, pháp l nh ch a đ ện. tâm th c hiự
ế ả ự ư ệ ậ ượ Th tứ ư, b n thuy t minh d án lu t, pháp l nh ch a đ c chú
tr ng.ọ
ể ủ ề ế ệ c t o đ đi u ki n đ góp ý ki n
Th nămứ ề
ư ủ ủ ế ự ủ lu t, ậ pháp l nhệ ư ả
ậ ự ệ ạ ệ ạ ả ứ ấ : Ho t đ ng c a Ban so n th o ch a th t s hi u qu . ả ự ườ i dân trong quá trình so n th o d
ạ ộ ậ
ượ ạ , Chính ph ch a đ ị vào các đ ngh do các ch th khác trình. ả ạ 3.3.2. So n th o các d án ạ ộ Th nh t Th haiứ ậ Th baứ ế ộ đ ng kinh t
ế ổ ộ ố ớ ự ả ạ ự ả ả ậ ệ ổ ủ : Vi c tham gia c a ng ế ạ ệ án lu t, pháp l nh còn h n ch . : Ho t đ ng t ng k t thi hành pháp lu t và đánh giá tác ứ . xã h i đ i v i d th o văn b n còn mang tính hình th c ị . i các d th o lu t, pháp l nh không n đ nh Th tứ ư: Chính sách t
17
ờ ộ ắ ứ ợ ữ Còn có s chia c t, tách r i m t cách ch a h p lý gi a
ự ậ ậ ư công tác xây d ng pháp lu t và công tác thi hành pháp lu t.
ự ậ
Th năm: ự Quá trình xây d ng m t s đ o lu t còn kéo dài. ẩ ộ ố ạ ự ệ ậ ị
ệ ẩ ị
ẩ ứ Th sáu: ẩ 3.3.3. Th m đ nh, th m tra các d án lu t, pháp l nh ậ ự 3.3.3.1. Th m đ nh d án lu t, pháp l nh ị Th ứ nh tấ , quy trình th m đ nh còn khép kín, còn mang tính hành
chính.
ẩ ấ ượ ứ ầ , ch t l
ề ự
ế ữ ỉ ừ ấ ạ ớ
ậ ạ ở i ư ề ộ ả
ư ỹ ư ẩ ả ộ ị Th haiứ ả ư ị ng báo cáo th m đ nh ch a đáp ng yêu c u qu n ướ lý nhà n c v công tác xây d ng pháp lu t, thi u tính bao quát, tính ủ ế ệ ả ph n bi n th p, ch y u m i ch d ng l nh ng khía c nh pháp lý, ư ư ấ ệ ắ ch a t v n sâu s c v n i dung cũng nh tính ph n bi n chính sách ế ạ còn h n ch . Th baứ ấ , n i dung th m đ nh ch a k , ch a sâu, không đ m bao ch t
ượ l ng.
ẩ ệ
ủ ư ượ ọ c chú tr ng.
ệ ấ ế ế ủ ự ậ 3.3.3.2. Th m tra d án lu t, pháp l nh ứ ấ vai trò c a Văn phòng Chính ph ch a đ ủ Th nh t, ứ Th hai, vi c l y phi u ghi ý ki n thành viên Chính ph còn hình
th c.ứ
ề ư ủ ầ
ươ ợ ứ Th ba, ơ ẫ ượ s v n đ
ồ ơ ư ạ nhi u h s ch a đ t ch t l ư c cho “n ” và đ a vào ch ủ ả ậ ậ ồ ấ ượ ng, ch a đ thành ph n h ủ ệ ủ ng trình làm vi c c a Chính ph . ự ế ị 3.3.4. Chính ph th o lu n, quy t đ nh trình d án lu t, pháp
ố ộ ệ l nh tr c Qu c h i, UBTVQH
ướ ứ ủ ư ệ ờ Th nh t,
ỏ ướ ậ ự ấ Chính ph ch a dành th i gian th a đáng cho vi c th o ả ự ệ c khi thông qua d án
ấ ự ậ lu n, đánh giá th c ch t d án lu t, pháp l nh tr ủ ạ i phiên h p c a Chính ph . t ả ề ư ự ệ ậ ọ ủ Th hai, vi c so n th o nhi u d án lu t, pháp l nh ch a k
ạ ả ứ ơ ủ
ệ ạ ố ạ
ổ ế ễ ể ạ ể ử ổ ệ ng khá d dàng trong vi c bi u quy t thông qua t
ỹ ư ưỡ l ng, c quan so n th o và các thành viên Chính ph có tâm lý do ch a ố ộ ả ph i giai đo n cu i và có th s a đ i, b sung khi trình ra Qu c h i nên ọ ủ ườ th i phiên h p c a Chính ph .ủ
ậ ạ ượ Th ba, ự ả nhi u d th o khi đ
ả c th o lu n t ớ ự ả ứ ố ộ ổ ơ ả ề ự ủ ủ ỳ ọ i hai k h p c a Qu c h i đã có s thay đ i c b n so v i d th o Chính ph trình.
18
ạ ủ
ậ ệ ế ề ự ạ ộ xây d ng d án lu t, pháp l nh
ố ớ Chính ph ủ đ i v i ho t đ ng ứ ạ ộ ệ ạ ạ ộ ậ ỉ
ự ệ ậ ỉ
ự ủ ố ớ ữ ủ ố ớ
ậ ế ề ự ệ ư ệ ậ ủ 3.4. Nguyên nhân c a các h n ch v vai trò, trách nhi m c a ự ậ ơ ở ệ Thông qua vi c nghiên c u c s lý lu n và th c tr ng các quy ủ ự ế ị ho t đ ng c a Ch nh ph đ i v i ho t đ ng xây đ nh pháp lu t, th c t ủ ự d ng d án lu t, pháp l nh, Lu n án đã ch ra nh ng nguyên nhân c a ạ ộ ủ các h n ch v vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh nh sau:
ạ ộ ủ đ i v i ự ố ớ ho t đ ng xây d ng
ạ ự ệ Vai trò, trách nhi m c a Chính ph ư ượ ị ậ
ệ ả ạ ậ ủ c xác đ nh ệ ư Vi c l p chính sách và vi c so n th o lu t, pháp l nh ch a
đ
ị ư ả ả ạ ho ch đ nh chính sách và so n th o văn b n ch a cao,
ả ạ ẫ ớ ệ lu t, pháp l nh ch a đ ệ ậ c ượ tách b chạ ạ ỹ K năng ấ ỷ ậ tính k lu t còn th p ấ ợ ữ Nh ng b t h p lý trong vi c t ạ i ho t
ứ ế
ạ ộ ch c, cá nhân còn mang tính “khép
ồ ạ ế ệ ổ ứ Ban so n th o d n t ch c ả ệ ộ đ ng mang tính hình th c, thi u hi u qu ế ủ ổ ứ ấ Ho t đ ng l y ý ki n c a t i nhi u h n ch kín” và t n t
ạ ị ạ cho công tác ho ch đ nh chính sách, ả so n th o
ạ ề ồ ự ầ ư Ngu n l c đ u t ệ ậ lu t, pháp l nh còn ấ ậ . b t c p
ươ Ch ng 4
̀ ́ Ả ̣
Ố Ớ Ủ Ệ YÊU CÂU VÀ GI I PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ, TRACH NHIÊM Ạ Ộ XÂY
̣ ̣ C AỦ CHÍNH PH VI T NAM Đ I V I HO T Đ NG ́ ́Ự Ớ Ờ PHAP LÊNH TH I GIAN T I D AN LUÂT, D NGỰ
ầ ệ ệ ủ 4.1. Yêu c u đ i v i vi c nâng cao vai trò, trách nhi m c a
ậ
ủ ừ ơ ở Chính ph trong ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh ự ượ ứ ậ
ủ ệ ệ ề ủ
ố ớ ạ ộ ự ậ T c s lý lu n và th c ti n đã đ ố ớ ự ự
ộ
ớ ổ ứ ả ủ ệ ệ ự ễ c nghiên c u, Lu n án đ xu tấ 4 yêu c u đ i v i vi c nâng cao vai trò, trách nhi m c a Chính ph ệ ậ trong ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh. ể ả ủ ướ c a Đ ng ị C ng s n quan đi m, đ nh h ng ệ ủ ạ ộ ch c, ho t đ ng c a Chính ph và hoàn thi n ầ ạ ộ ể ế Th ch hóa các ổ v ề đ i m i t t Nam Vi
19
ậ ệ ố h th ng pháp lu t Nhà n
ế
. ệ ự ầ ướ ướ c Tuân thủ các quy đ nh c a Hi n pháp năm 2013 ủ ị ế ụ Đáp ng yêu c u ti p t c xây d ng và hoàn thi n Nhà n c pháp
ệ ề quy n Vi ứ t Nam
ể Bám sát th c ti n và yêu c u phát tri n kinh t
ế ị ườ th tr ọ ọ ầ ờ ồ ế ớ ủ ự ễ ậ ộ ng, h i nh p ệ ả ệ t Nam, đ ng th i tham kh o có ch n l c kinh nghi m i c a Vi
th gi qu c tố ế
ả
ệ ệ ự ậ ủ Chính phủ i pháp nâng cao vai trò, trách nhi m c a t ệ Nam ạ Vi i ự án lu t, pháp l nh t
ố ớ ờ 4.2. Các gi đ i v i ho t đ ng th i gian t
ệ
ạ ộ xây d ng d ớ i ể ấ ự ệ ậ ệ ề ủ ớ yêu c uầ c i t
ị ạ ự
ủ Có th th y vi c nâng cao vai trò, trách nhi m c a Chính ph trong ẽ ả ổ ạ m nh m ệ ướ ậ ng chuyên nghi p hóa. c th c hi n “tròn vai” ho ch đ nh chính sách ề ệ
ậ
ủ ố 4.2.1. Làm rõ trách nhi m, m i quan h gi a Chính ph và
ố ộ ệ ữ ậ
ị ạ
Các quy đ nh v ậ ổ ứ
ự ự ậ ậ ổ ứ ch c Chính ph ậ ướ
ề ho t đ ng ố ộ ch c Qu c h i, Lu t t ự ố c
ữ
ệ ụ ể ủ ừ ố ộ ữ ắ quá trình xây d ng lu t, pháp l nh g n li n v i ệ ự ề v quy trình xây d ng lu t, pháp l nh theo h ệ ủ ượ Theo đó, Chính ph đ ố ớ ế ị ủ c a mình và ch u trách nhi m đ n cùng đ i v i chính sách do mình đ xu t.ấ Lu n án đ a ra 4 nhóm gi ớ ả ư i pháp l n, đó là: ệ ệ ạ ộ Qu c h i, UBTVQH trong ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh ệ ế ạ ộ xây d ng lu t, pháp l nh t p i Hi n phá ỉ ể ệ ớ ủ m i ch th hi n ự ố ộ c Qu c h i; trình d án ậ ề ộ có quy n làm lu t, UBTVQH ư cho th y rõ trách ấ ệ gi a Qu c h i và
ề ặ . ứ v m t nh n th c đ i v i v n đ
ậ ủ ố
ậ NCS nh n th y trên th c t ạ ộ ố ớ ấ ộ ề ậ
ể ệ ọ
ệ ơ
ệ ậ
ủ ủ ệ 4.2.2. Phát huy đ y đ vai trò, trách nhi m c a Chính ph trong
2013, Lu t t ở ệ Chính phủ có quy n ề trình d án lu t tr vi c ướ UBTVQH; và Qu c h i ệ pháp l nh tr ị ớ ề V i nh ng quy đ nh trên, ch a có quy n ra pháp l nh. ư ố ơ nhi m ệ c th c a t ng c quan cũng nh m i quan h ậ Chính phủ trong ho t đ ng l p pháp ạ ộ ấ s th u đáo ự ấ ề ủ Chính ị ự ế vai trò, trách nhi m ệ c a Qu c h i, c a phân đ nh rõ ự phủ trong ho t đ ng xây d ng d án lu t, pháp l nh là đi u ki n quan ệ ệ ự ấ ượ ậ ng lu t, pháp l nh thông qua vi c đánh giá tr ng đ nâng cao ch t l ộ ậ ủ ừ chính xác trách nhi m đ c l p c a t ng c quan trong quá trình tham ạ ộ gia vào ho t đ ng l p pháp . ầ ủ ậ ự ệ quy trình xây d ng lu t, pháp l nh
20
ạ ả , trách nhi mệ ho ch đ nh chính sách và b o ị
ố ộ , UBTVQH c a Chính ph
ủ ủ ủ ủ ự ủ ộ
ề 4.2.2.1. Đ cao vai trò ướ ệ v chính sách tr ấ , tăng c ứ Th nh t ấ ế ề
ấ ị
ấ ủ ệ .
ủ ủ ệ
ủ ầ ằ ị
ệ ữ ệ quá trình xây d ng pháp lu t
c Qu c h i ạ ườ ng s ch đ ng c a Chính ph trong giai đo n ậ ấ ơ ớ ề đ xu t chính sách. V i vai trò là c quan đ xu t sáng ki n pháp lu t, ả ượ ớ ề ủ ộ ủ Chính ph ph i đ c hoàn toàn ch đ ng v i đ xu t và ch u trách ề ề nhi m v các đ xu t c a mình ứ Th hai ậ ế ố i quy t t ệ ớ t nh ng công vi c trong ủ ự ậ ự ệ ổ
, nâng cao trách nhi m c a Chính ph trong quá trình xây ự d ng lu t, pháp l nh. Các thành viên Chính ph c n xác đ nh r ng không ậ đ ngồ ả gi ụ ủ nghĩa v i vi c Chính ph không th c hi n đúng b n ph n và nghĩa v c a mình.
ủ ầ , Chính ph c n ph i ệ ậ ủ ộ ủ ạ ự b o v t ả ướ ả ệ ớ i cùng ộ , ố c Qu c h i
ả ch đ ng, tích c c Th baứ ự các d án lu t, pháp l nh do Chính ph so n th o tr UBTVQH.
ạ ạ đo n làm chính sách và ạ ạ công đo n so n
ả
4.2.2.2. Tách b ch công ệ ơ ả ế ệ ấ c quan ch trì so n th o ph i ti n hành vi c phân tích,
ậ ả ả th o lu t, pháp l nh Th nh t, nh n di n chính sách tr
ạ ủ ạ c khi so n th o. ệ ậ ướ ự tr
ề ệ ử ổ
ủ ừ ệ ệ
ậ ứ ệ ứ Th hai, ế ệ ể ớ
ế ụ cướ Qu c h i, ố ộ UBTVQH khi trình d án lu t, pháp l nh ớ ạ ự ả ặ ổ ế i d th o n u có ý ki n v vi c s a đ i ho c b sung chính sách m i t ậ ự ậ lu t, pháp l nh, Chính ph có trách nhi m d ng vi c trình d án lu t, ượ ử ệ c s a pháp l nh đ nghiên c u, phân tích chính sách m i, chính sách đ ổ ướ đ i tr ứ ố ộ . c khi ti p t c trình ra Qu c h i
ủ ệ ủ
ứ ủ ủ ệ 4.2.3. Nâng cao vai trò, trách nhi m c a Chính ph thông qua ng th c ho t đ ng c a Chính ph trong vi c xem
ạ ộ ệ ứ ủ ủ ớ ệ ng th c ho t đ ng c a Chính ph trong vi c
ả ậ
ắ ầ ướ ả
ươ ệ ổ ớ vi c đ i m i ph ậ ự xét, thông qua d án lu t, pháp l nh ổ ươ ạ ộ 4.2.3.1. Đ i m i ph ự ậ ệ xem xét, th o lu n các d án lu t, pháp l nh ấ ậ ụ Đ kh c ph c b t c p này, tr c m t c n xem xét kh năng áp i pháp sau:
ố ứ
ấ tăng s phiên h p th ổ ứ ể ắ ộ ố ả ụ d ng m t s gi Th nh t, ứ
ỳ ủ ườ ng k c a Chính ph . Ti n t ứ ch c và ph ủ ệ ươ ạ ướ ủ ệ ộ ể ổ ẽ s nghiên c u đ đ i m i c c u, t ủ c a Chính ph theo h ọ ế ớ ủ i ớ ơ ấ ạ ộ ng th c ho t đ ng ớ ng m t Chính ph hi n đ i, chuyên nghi p v i
21
ữ ỳ ầ
ệ ướ ườ ng k hàng tu n. ậ ự các d án lu t, pháp l nh tr c khi trình ra Chính ph
ị ỹ ẩ ủ ộ c chu n b k càng theo m t quy trình mang tính pháp lý
ọ nh ng phiên h p th ứ Th hai, ề ả ượ đ u ph i đ ẽ ặ ch t ch .
ị ọ
ế ể ể ấ
ọ ơ ờ ế ằ ỏ
ề ủ ể ặ ạ ọ
ế ị ướ ả ậ quy đ nh c ch đ các nhà khoa h c, chuyên gia pháp ượ c m i đ n đ trình bày, cung c p thêm thông tin, căn ọ ấ thêm các v n đ quan tr ng i phiên h p Chính ph đ các thành c khi xem xét, th o lu n và quy t đ nh
ự ề ệ
ứ Th ba, ậ lu t có uy tín đ ứ c khoa h c pháp lý nh m làm sáng t ế ho c còn ý ki n khác nhau ngay t ủ viên Chính ph nghe thêm tr v các d án lu t, pháp l nh. ứ ậ ề ỉ ủ 4.2.3.2. Đi u ch nh ch c năng, nâng cao vai trò, trách nhi m c a
ậ ự ự ệ ệ
ứ ủ ộ ơ thành viên Chính ph trong công tác xây d ng d án lu t, pháp l nh ế
ệ ậ ộ
ị ậ
ạ ệ ấ
ậ ế ế t y u cho xã h i. ọ ụ ự
ề b đ B
ệ ạ ờ ị ủ ộ ợ ắ ộ ổ ứ ấ t Th nh t, ch c, s p x p h p lý b máy c a b , c quan – b ơ ở ư ộ ưở ệ ủ t rõ b ph n tham m u, ng trên c s tách bi máy giúp vi c c a B tr ự ự ộ ho ch đ nh chính sách và b ph n th c thi pháp lu t, chính sách, th c ộ ị hi n cung c p d ch v công thi ợ ứ Th hai, có s phân công khoa h c, h p lý và rõ ràng trong lãnh ộ ể ộ ả ộ ơ ệ ự ng có th i gian t p trung vào vi c ho ch đ nh chính sách, xây d ng
ệ ậ ạ ộ ố ớ đ o B , c quan ngang b đ i v i vi c qu n lý, đi u hành ậ ưở tr ự d án lu t, pháp l nh.
ủ ủ ướ ủ ng Chính ph 4.2.3.3. Nâng cao vai trò, trách nhi m c a Th t
ự ự
ể ậ ủ ự ụ ề ệ
ậ ổ Đ Th t ế ủ ướ c Hi n pháp, Lu t t
ứ ệ ậ
ệ ệ trong công tác xây d ng d án lu t, pháp l nh ệ ố ng Chính ph th c hi n t ủ ố ộ ủ ướ ự ủ ầ t nhi m v , quy n h n đã ỉ ạ ị ch c Chính ph xác đ nh là ch đ o vi c xây ủ ướ ng ng Chính ph , v i các
ệ
ệ ố
ạ ệ ượ đ ự d ng các d án lu t, pháp l nh trình Qu c h i, UBTVQH, Th t ủ ớ Chính ph c n giao cho VPCP giúp Th t ụ nhi m v chính sau: ứ Th nh t, ạ ự ượ ự ự ậ ấ theo dõi, đôn đ c các B , c quan th c hi n đúng ti n ộ ơ ế ủ ề ệ c Chính ph đ
ộ ế đ , k ho ch xây d ng các d án lu t, pháp l nh đã đ ra.
ủ ị
ứ Th hai, ủ ế ệ
ng xuyên, k p th i báo cáo Chính ph , Th t ấ ủ ườ th ộ ứ ạ ấ ượ ầ ậ ỉ ạ ờ ự ế ủ ớ Chính ph ti n đ , ch t l ng các d án lu t, pháp l nh; các v n đ m i phát sinh, ph c t p c n xin ý ki n ch đ o c a Chính ph , Th ủ ướ ng ề ủ
22
ủ ể ơ ở ự ệ ạ ả ng Chính ph đ làm c s cho Ban So n th o hoàn thi n d án, d ự
ướ t th o.ả
ả ả ự ỉ ạ ủ ủ ướ ủ
B o đ m s ch đ o c a Chính ph , Th t ị ng Chính ph đ ả ạ ể ệ ự ủ ầ ờ ủ ượ c ự
th hi n đ y đ , đúng và k p th i trong quá trình so n th o d án, d th o.ả
ề ự ự ế ậ
ệ l nh theo yêu c u c a Th t
ầ ủ ữ ệ Đ i v i nh ng d án lu t, pháp l nh có tính ch t đ c bi
ấ ặ ầ ườ ứ ầ
ủ ờ
ứ
ủ ề ự ứ ư ề ứ Tr c ti p nghiên c u, đánh giá và báo cáo v các d án lu t, pháp ủ ủ ướ ng Chính ph . ậ ự ệ ố ớ t quan ủ ớ ư ế ấ ọ cách là ng t thì v i t tr ng, xét th y c n thi i đ ng đ u Chính ph ồ ự ủ ướ ộ ố ng Chính ph nên tr c đ ng th i là thành viên c a Qu c h i, Th t ủ ộ ớ ế ti p đ ng ra báo cáo v d án v i Qu c h i, UBTVQH thay vì y quy n cho các B tr ố ệ ng đ ng ra làm vi c này nh lâu nay.
ộ ưở ẩ ủ
ả
ả ố ộ ề ủ ạ ạ ộ Do Qu c h i không ho t đ ng th
ề ự 4.2.3.4. Tăng th m quy n c a Chính ph trong công tác xây d ng ậ và ban hành văn b n quy ph m pháp lu t ườ ể ự ệ ượ ự ế
ộ ố ả ủ
ậ ả ể ậ ộ
ậ ư ộ ẩ ể
ủ ữ ự ậ
ơ ng xuyên, không ph i là c quan ể ủ ộ ả c s ti n tri n c a xã qu n lý đi u hành xã h i nên không th d li u đ ủ ớ ộ ặ ự mình ch h i thì Chính ph ph i cùng v i Qu c h i “l p pháp” ho c t ề ấ ế ề ộ đ ng “l p pháp” đ qu n lý, đi u hành xã h i là m t đi u t t y u khách ề ủ ả i pháp đ tăng th m quy n c a Chính quan. Lu n án đ a ra nh ng gi ạ ả ph trong công tác xây d ng pháp lu t và ban hành văn b n quy ph m pháp lu tậ . ứ ủ ể ệ ẩ
Th nh t, ủ ệ ặ ỏ ỏ
ề ấ chuy n th m quy n ra pháp l nh c a UBTVQH sang ố ứ cho Chính ph ho c b hình th c VBQPPL này ra kh i h th ng VBQPPL. ứ Th hai, ị ủ ộ ư ư ủ ề ữ
ự ậ
ề ủ ề ế ứ ầ ầ ả ấ ủ ễ
ị ượ giao cho Chính ph quy n đ c ch đ ng ban hành ngh ế ấ ị ệ t nh ng ch a đ đi u ki n đ nh quy đ nh nh ng v n đ h t s c c n thi ủ ả ượ ự ồ c s đ ng ý c a UBTVQH, xây d ng thành lu t và không c n ph i đ ố ị ự ớ mi n là không trái v i các văn b n c p trên và ch u s giám sát c a Qu c ộ h i, UBTVQH .
ệ ủ ủ 4.2.4. Nâng cao vai trò, trách nhi m c a Chính ph thông qua
ệ vi c nâng cao ch t l ự ng ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh
ấ ượ ệ
ả ớ ủ ầ ướ ả ộ xã h i ề ệ ậ ạ ộ ế ộ ề ị 4.2.4.1. Hoàn thi n quy đ nh v đánh giá tác đ ng kinh t ẫ Chính ph c n ph i s m ban hành văn b n h ng d n v RIA.
23
ị ộ ả ẫ ầ ế ướ ng d n c n quy đ nh chi ti
ị ệ ự ộ
ộ ậ ạ
ộ ườ ế ậ
ướ ng t p trung vào b n lo i: tác đ ng kinh t ộ ế ể ụ ể ề ơ ấ ượ
ể ể ị
ự ị
ệ ố ệ ị ổ ứ ấ ch c có liên quan trong vi c cung c p thông tin, s li u đ
ự ệ t các n i dung sau: (1) Quy Văn b n h ụ ể ủ ụ ắ ạ trình, th t c th c hi n RIA; (2) Quy đ nh c th các lo i tác đ ng b t ộ ế ố ả , bu c ph i đánh giá theo h ệ ệ ố ; (3) xã h i, môi tr ng và tác đ ng đ n h th ng pháp lu t hi n hành ồ ị ng báo cáo RIA bao g m Quy đ nh c th v c ch ki m soát ch t l ầ ề ả ơ ; (4) Quy đ nh v thành ph n c c quan ki m soát và quy trình ki m soát ủ ể ủ ; (5) Quy đ nh trách nhi m c a ch th tham gia xây d ng báo cáo RIA ể ệ ơ các đ n v , t th c hi n báo cáo RIA.
ộ ả ạ ộ ậ ộ
ậ ơ ệ năng l c, chuyên nghi p ứ ng th c ho t đ ng: Cán b c a c quan so n th o
ộ ủ ơ ủ ạ ộ ơ ươ ế ắ
4.2.4.2. Thành l p c quan so n th o đ c l p có đ i ngũ cán b có ự ề V ph ẽ ự ộ ể ầ ị
ầ ộ ộ ạ ả
ạ ả đ cộ ố ợ ệ l pậ s tr c ti p ch p bút và c quan ch trì có trách nhi m ph i h p ể ướ ng đ cán làm rõ n i dung chính sách, các yêu c u, quan đi m đ nh h ấ ủ ề ả i m t cách đ y đ và chính xác nh t b so n th o có th truy n t ả . chính sách vào d th o văn b n
ươ ậ ề V ph ạ ộ ậ do Chính ph thành l p, ho t đ ng
ướ ự ỉ ạ ủ ự ộ ư d ộ ủ, ho c tr c thu c B T pháp.
ặ ườ
ủ ủ ệ ơ i dân trong quá trình xây trách nhi m c a c quan ch trì
ế ế đóng góp
ậ ả ứ ườ Th nh t
ể ự ả ứ ng th c thành l p: ự ế ủ i s ch đ o tr c ti p c a Chính ph ủ ự 4.2.4.3. Thu hút s tham gia c a ng ụ ể ự c th hóa d ng lu t, pháp l nh và ả ạ so n th o trong vi c ti p thu, gi ơ ộ ế ệ ệ ệ ở ộ ụ ể i trình ý ki n ậ ủ ơ
ệ ủ ề
ị ộ ế
ấ , m r ng c h i ti p c n thông tin cho ng i dân theo ả và các ạ ị ướ h ng quy đ nh c th trách nhi m c a c quan ch trì so n th o ự ơ c quan liên quan trong vi c công khai thông tin v quá trình xây d ng ệ . ộ ậ lu t, pháp l nh m t cách toàn di n ả ượ , quy đ nh các n i dung xin ý ki n ph i đ ạ ề ụ ể ộ
ệ ế ứ Th hai c thuy t minh ả i trình rõ ràng v m c đích, quan đi m, các khía c nh n i dung, tác ủ
ả ị ự ả , quy đ nh trách nhi m gi
ủ ế ế ạ ủ ơ i trình c a c quan ch trì so n ế ơ i dân, t o c ch nghe, ti p thu và
Th baứ ố ớ ồ ả ả ộ
ệ ổ ứ ấ ế ả và gi ậ ộ đ ng c a chính sách, d th o lu t. ệ ủ ườ th o đ i v i các ý ki n c a ng ườ ế ph n h i ý ki n m t cách th ế Th tứ ư, ph i có c ch giám sát ho t đ ng t ch c l y ý ki n và
ủ ả ạ ạ ng xuyên và có trách nhi m. ạ ộ ơ ả ế ủ ơ i trình ý ki n c a c quan ch trì so n th o gi
24
ế ự ậ
ữ ạ ộ ướ ẫ ả
ủ ả ự ậ ả ả
ậ ắ 4.2.4.4. G n k t gi a xây d ng pháp lu t và thi hành pháp lu t, ấ ượ ự ng d n thi hành ng ho t đ ng xây d ng văn b n h nâng cao ch t l ậ ủ ủ ệ lu t, pháp l nh c a Chính ph , đ m b o tính kh thi c a d án lu t, pháp l nhệ
ầ Đây là yêu c u chung đ i v i ho t đ ng xây d ng pháp lu t.
ơ ả ố ớ ệ
ậ ự ế ự ắ ầ
ế
ố ư ự ữ ể ả ệ ỉ ậ , Lu n án đã ch ra yêu c u và gi ữ ượ
ậ ả c h th ng th ng kê, l u tr đ đ m b o quá trình thi hành pháp lu t cho
ữ ự ệ
ự ể ắ ạ
ắ ả ế ả ả
ữ ậ
ậ ườ ầ ư ề ự kinh phí cho công tác xây d ng ự d ánự ng đ u t
ậ
ậ Trên ạ ộ ữ ế ả ủ vi c thi u s g n k t gi a ơ ở c s nguyên nhân c b n và h qu c a ả ự xây d ng và thi hành pháp lu t i pháp ự ậ ụ ể ả ạ ượ ự ắ c s g n k t gi a xây d ng và thi hành pháp lu t, c th : ph i t o đ ệ ố ấ xây d ng đ ứ Th nh t, ừ ồ ố tính thông su t trong lu ng thông tin t ườ ậ xây d ng lu t, pháp l nh. i làm công tác nh ng ng ữ ụ ứ Th hai, đ kh c ph c tình tr ng c t khúc gi a “th c thi” và “xây ị ả ự ầ ậ ự i quy t bài toán đ m b o s liên thông, nh p d ng” lu t, c n ph i gi ơ ế v n hành quy n l c gi a hành pháp và l p pháp. nhàng trong c ch 4.2.4.5. Tăng c ệ ế ố ủ lu t, pháp l nh Y u t
ưở ậ ả ự
ề ệ ầ ư ậ ạ ấ ượ ng c a các ho t i ch t l ả ữ ư ậ ệ Lu n án đ a ra nh ng gi i ệ , cho công tác xây d ngự d ánự lu t, pháp l nh kinh phí
ấ ớ ớ ng r t l n t kinh phí có nh h ộ đ ng trong quá trình xây d ng lu t, pháp l nh. pháp v vi c đ u t c thụ ể:
ể
ứ ọ ứ ạ Th nh t, ầ ư ươ ị ọ ấ
ị c n có tr ng đi m rõ ràng, xác đ nh đ nh ủ ng x ng v i đ ph c t p và tính ch t, quan tr ng c a ướ c ngân sách nhà n
ậ
ỗ ợ cho các ho t đ ng h tr công tác xây
ứ ậ ấ Vi c đ u t ệ ứ ầ ư ầ ứ ớ ộ t m c đ u t ạ ộ , c n phân b ngu n kinh phí đ u t ồ ầ ầ ư ừ ổ ho t đ ng t ệ ự ố ớ ừ ơ đ i v i t ng d án lu t, pháp l nh. ợ cho h p lý h n ạ ộ ầ ư ườ Th hai, tăng c ng đ u t ệ . ự d ng lu t, pháp l nh
Ế Ậ K T LU N CHUNG
ộ ố ế ậ ậ ộ Qua các n i dung đã trình bày, Lu n án rút ra m t s k t lu n nh ư
sau:
ớ ứ ự ễ Th nh t,
ơ ở ằ ậ ẳ ữ ậ
ủ ớ ị ướ ự ề ệ bày, phân tích trong Lu n án nh m kh ng đ nh Chính ph v i v trí là c ơ quan th c hi n quy n hành pháp, c quan hành chính nhà n ấ v i nh ng c s lý lu n và th c ti n mà NCS đã trình ơ ị ấ c cao nh t
25
ề ệ ệ ủ ể ộ ủ ọ c CHXHCN Vi
ị ệ
ệ
ệ ủ ỉ ơ ế ổ t Nam trong c ch t
ề ự ậ ệ ướ c trong giai đo n hi n nay, mà còn là đánh giá cho c
ệ ể
ồ ạ ủ ờ ử ấ ướ
ề ướ ạ ị ủ ợ ế ớ ấ ể ướ i b t k n ậ t Nam, là ch th h i đ m i đi u ki n thu n vai trò, trách nhi m mang tính chính tr pháp lý trong quá ề ự ứ ch c ả ủ t Nam qua các giai ớ c. Đ ng th i đi u này cũng phù h p v i vai trò, c đó c trên th gi
ộ ủ ướ c a n ợ ể ữ l i đ gi ị ậ trình xây d ng lu t, pháp l nh. Nh n đ nh này không ch là đánh giá v ủ vai trò, trách nhi m c a Chính ph Vi ệ quy n l c nhà n quá trình hình thành, phát tri n c a Chính ph Vi đo n l ch s đ t n trách c a chính ph (n i các) các n thu c hình th c chính th nào.
ả ứ
ậ ậ ứ ướ ượ
ộ ả
ữ ứ Th hai, c đó, n i dung c a Lu n án đ ậ ượ ướ ng đ cao vai trò t
ậ ủ ử ổ ổ ệ
ớ ấ ự ề ạ
ề ượ ủ ủ
ậ ố
ườ ố ế ế
ệ
ụ ấ ạ ộ ề ẫ ầ ượ ệ
ậ ệ ẫ ả
ướ ệ ườ ủ ủ ẳ
ụ ể
ậ ề ậ ạ ằ ả ượ ạ ạ ệ ầ i ph n gi c NCS nêu ra t i pháp đ
ủ ả ậ
t Nam đang xây d ng ự ượ ệ ệ đó có s “th
ộ ậ ả
ấ ể ả ạ ụ ữ ể ả ợ ng đ
ờ ố ầ ả ứ ộ ằ ứ ể ề
ệ ố ớ ố ượ ế ớ ộ
ặ i thì yêu c u đ t ra đ i v i s l ượ ạ ầ ấ ớ ứ ể ả ủ ộ ể ế ừ ế ứ ủ K th a k t qu nghiên c u c a các công trình liên quan ủ tr c nghiên c u, xem xét khi Lu t ban ạ ố ộ hành văn b n quy ph m pháp lu t 2015 đ c Qu c h i thông qua, đã có ề ơ ị ừ đó xác đ nh rõ h n nh ng s a đ i b sung theo h ậ ạ ộ ự ủ trách nhi m c a Chính ph trong ho t đ ng xây d ng lu t, pháp lu t. ầ ặ ữ c đ t ra trong ph n th c tr ng v vai Tuy nhiên, v i nh ng v n đ đ ự ệ ự ệ trò và trách nhi m c a Chính ph Vi t Nam trong quá trình xây d ng d ộ ố ố ộ Ủ ệ ng v Qu c h i đ i án lu t, pháp l nh trình Qu c h i, y ban th ớ ề ổ ệ ậ ớ ơ ở thì v n đ đ i m i, chi u v i c s lý lu n và kinh nghi m qu c t ự ủ ủ nâng cao vai trò, trách nhi m c a Chính ph trong ho t đ ng xây d ng ị ế ụ ứ ự c nghiên c u và NCS đ ngh ti p t c d án lu t, pháp l nh v n c n đ ậ hoàn thi n Lu t năm 2015 và các văn b n h ng d n thi hành theo ị ướ ng vai trò trách nhi m c a Chính ph trong ng kh ng đ nh, tăng c h ừ ị ự ạ ộ ho t đ ng xây d ng lu t, pháp l nh b ng các quy đ nh c th trong t ng ầ ư công đo n nh đã đ c p t i ph n i pháp c a Lu n án. gi ự NNPQXHCN, ứ ề Th ba, trong đi u ki n Vi ậ ướ ở ứ ng tôn” pháp lu t, coi pháp c m t hình th c nhà n ủ ề i ích c a nhân dân. lu t là công c h u ích nh t đ b o đ m quy n và l ả ạ ộ ượ ủ ươ c Đ i h i Đ ng Trong th i đi m ph i quy ph m hóa các ch tr ượ ề c nhu toàn qu c l n th XII (tháng 1 năm 2016) đ ra và đáp ng đ ế ị ậ ầ c u qu n lý xã h i b ng pháp lu t trong đi u ki n phát tri n kinh t th ấ ườ ng và ch t tr ầ ượ c yêu c u đó, l ậ ng, h i nh p th gi ng các văn b n quy ph m là r t l n. Đ đáp ng đ
26
ầ ữ ắ
ậ ị
ủ ể ổ
ự ệ ọ ị
ướ ả ư ả i pháp tr c m t cũng nh lâu dài trong chúng ta c n ph i có nh ng gi ả ệ ở ệ ự Vi công tác xây d ng lu t, pháp l nh i t Nam trong đó xác đ nh gi ủ ể ấ pháp t ng th là l y Chính ph làm ch th trung tâm, đóng vai trò quan ậ ấ ấ tr ng nh t và ch u trách nhi m cao nh t trong quy trình xây d ng lu t, pháp l nh.ệ
ế ủ ề ậ
ậ ệ ủ ố ớ ề
ệ ủ ươ ể ế ạ ộ
ộ
ồ ủ ạ ộ
ủ ổ ủ ế ố
ủ ể ớ ạ ộ
ệ ướ ệ
ộ ấ ị ượ
ữ ố ỡ
ạ ộ ự ọ
ơ ữ ộ ứ ạ ộ ệ Đ c p đ n vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng ệ ự xây d ng lu t, pháp l nh đ trình QH, UBTVQH trong đi u ki n xây ộ ự ng di n ho t đ ng c a Chính d ng NNPQXHCN là nói đ n m t ph ạ ộ ầ ủ ộ ướ ủ c và là m t yêu c u c a NNPQXHCN, ph , m t ho t đ ng c a Nhà n ề ị ự ỗ bao g m chu i các ho t đ ng có s tham gia c a nhi u ch th và b tác ủ ế ậ ề ở ộ . Trong khuôn kh c a Lu n án m i ch y u đ ng b i nhi u y u t ủ ố ớ ứ ề ủ nghiên c u v vai trò, trách nhi m c a Chính ph đ i v i ho t đ ng xây ọ ậ ự ự d ng d án lu t, pháp l nh d i giác đ khoa h c pháp lý, và cũng khó ạ ế ỏ ể có th tránh kh i nh ng h n ch nh t đ nh. NCS xin đ c chân thành ỉ ẫ ủ ậ ượ ự ả ơ c s quan tâm giúp đ , ch d n c a các c m n và mong mu n nh n đ ầ ể ể ễ th y cô, các nhà khoa h c, các nhà ho t đ ng th c ti n... đ có th hoàn ệ thi n h n n a n i dung nghiên c u này.
27
Ụ DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH
1.
Ố Ủ Ậ Ế ĐÃ CÔNG B C A TÁC GI Ả LIÊN QUAN Đ N LU N ÁN
ệ ượ ầ ấ Tr n Hoài Nam (2015), “Hi n t ng taxi Grab/Uber và v n đ ề
ệ ậ ứ ậ ạ T p chí nghiên c u l p pháp nh n di n chính sách”, 21(301), tr. 41
2.
50.
ệ ề ề ầ Tr n Hoài Nam (2016), “Vài suy nghĩ v pháp quy n và vi c xây
ướ ề ệ ủ ự d ng Nhà n c pháp quy n Vi ộ t Nam xã h i ch nghĩa ạ ”, T p chí
ề Ngh Lu t ậ (6), tr.7478.
