VIN HÀN LÂM KHOA HC XÃ HI VIT NAM
HC VIN KHOA HC XÃ HI
………………..
LÊ TH VÂN ANH
TÍN NGƯỠNG, TÔN GIÁO VĨNH PHÚC HIN NAY: THC
TRNG, ĐẶC ĐIM VÀ NHNG VN ĐỀ ĐẶT RA
Chuyên ngành: TÔN GIÁO HC
Mã s: 62.22.90.01
TÓM TT LUN ÁN TIN SĨ TÔN GIÁO HC
Hà Ni - Năm 2013
Công trình được hoàn thành ti:
Vin Hàn lâm Khoa hc xã hi Vit Nam - Hc vin KHXH
Người hướng dn khoa hc 1: TS Nguyn Mnh Cường
Người hướng dn khoa hc 2: TS Nguyn Văn Dũng
Phn bin 1: GS.TS Đỗ Quang Hưng
Phn bin 2: PGS.TS Đỗ Lan Hin
Phn bin 3: TS Chu Văn Tun
Lun án s được bo v ti Hi đồng chm lun án tiến sĩ cp
Hc vin Khoa hc xã hi, hp ti: Hc Vin Khoa hc xã hi- S
477 Nguyn Trãi, Thanh Xuân Nam, Thanh Xuân, Hà Ni
Có th tìm hiu lun án ti:
- Hc vin Khoa hc xã hi Vit Nam
- Thư vin Quc gia
DANH MC CÔNG TRÌNH KHOA HC LIÊN QUAN ĐẾN LUN ÁN
ĐÃ CÔNG B
1. Lê Thi Vân Anh (2011), “Đôi nét v tích Bà chú Thượng ngàn và ngôi đền
liên quan v Tam Đảo - Vĩnh Phúc”, Tp chí Nghiên cu tôn giáo (10), tr.
29-35.
2. Lê Th Vân Anh (2012), “Pht giáo Tây thiên Tam Đảo Vĩnh Phúc”, Tp chí
Nghiên cu tôn giáo (6), tr. 34- 43.
3. Lê Th Vân Anh (2013), “Tín ngưỡng, tôn giáo vi nhng vn đề phát trin
du lch tâm linh Vĩnh Phúc”, Tp chí Công tác tôn giáo (4), tr. 36-39.
1
M ĐẦU
1. Tính cp thiết ca đề tài
Trong nhng năm gn đây, nh có chính sách đổi mi ca Đảng và Nhà
nước, vn đề tín ngưỡng, tôn giáo trong c nước nói chung, tng địa phương
nói riêng rt được quan tâm nghiên cu nhm đáp ng nhu cu hiu biết v tín
ngưỡng, tôn giáo và nhu cu tín ngưỡng, tôn giáo ca người dân cũng như công
tác qun lý hot động tín ngưỡng, tôn giáo ca các cp chính quyn trong tình
hình mi. Đối vi Vĩnh phúc, đời sng vt cht ca người dân trong nhng năm
qua đã được nâng cao mt cách đáng k; nhu cu v đời sng tinh thn ca
người dân, trong đó có nhu cu tín ngưỡng, tôn giáo cũng ngày càng phát trin
mnh m.
Vĩnh Phúc là địa bàn có nhiu tín ngưỡng, tôn giáo cùng hot động; cùng
vi đó là các cơ s th t và lc lượng qun chúng tín đồ. Trước hết, đó là các
tín ngưỡng truyn thng. Cùng vi tc th Bách Thn ca người dân trong tnh
còn có các đền th Thánh Mu Tây Thiên được đặt nhiu nơi trên vùng đất
Tam Đảo. Hin nay, ngoài đền Mu sinh, đền Mu hoá còn có các đền th
phng công lao ca Thánh Mu. Các hot động th Mu thường gn vi nghi
thc văn hoá dân gian đặc sc trên địa bàn tnh.
Đối vi Pht giáo, toàn tnh Vĩnh Phúc hin nay có 433 ngôi chùa. Nhiu
ngôi chùa c đã b hoang phế, nh s giúp đỡ ca Giáo hi Pht giáo Vit Nam
và Ban Đại din Tnh hi Pht giáo Vĩnh Phúc cũng như công đức ca du khách
thp phương, nay đã được sa sang hay khôi phc li thành nhng ngôi chùa
ln như: chùa Hà Tiên, Thin vin Trúc Lâm Tây Thiên, Thin vin Trúc Lâm
Tu Đức, v.v… Các cơ s th t này hng năm thu hút được nhiu du khách v
hành hương đất Pht.
Bên cnh tín ngưỡng th Mu và Pht giáo, ti Vĩnh Phúc còn có Công
giáo và đạo Tin Lành. Hin ti Công giáo Vĩnh Phúc có 45 nhà th, nhà
nguyn vi 49 h đạo thuc 10 x đạo. Riêng đạo Tin Lành, trong tnh ch
mt chi hi được công nhn hot động hp pháp, còn mt s đim nhóm khác
đang hot động nhưng chưa được chính quyn công nhn. Đồng bào theo Kitô
giáo (bao gm cng giáo và đạo Tin Lành) trên địa bàn tnh Vĩnh Phúc hin
cũng đang có nhng đổi thay căn bn v cuc sng. Nhiu nhà th Công giáo
và Tin Lành được tu sa khang trang hơn trước. S tín đồ Kitô giáo Vĩnh
Phúc cũng đang phát trin. Đa phn đồng bào Kitô giáo sng “tt đời, đẹp đạo”
theo tinh thn Thư chung 1980 ca Hi đồng giám mc Vit Nam: “Sng Phúc
âm gia lòng dân tc”.
2
địa bàn giáp ranh gia vùng đồng bng vi vùng trung du Bc B,
Vĩnh Phúc là nơi giao thoa gia các nn văn hóa và tín ngưỡng, tôn giáo và
cũng là mnh đất ny n nhiu hin tượng tôn giáo mi. Vào nhng năm 80 -
90 ca thế k XX, nơi đây là đim hot động ca nhiu hin tượng tôn giáo mi
như: Long hoa Di lc, Ngc Pht H Chí Minh, Hoàng Thiên Long, v.v… Hot
động ca các hin tượng tôn giáo mi này đang din ra rt phc tp và để li
nhng hu qu xã hi khó lường.
Đặc bit trong bi cnh giao lưu và hi nhp quc tế đang ngày càng m
rng ra nhiu lĩnh vc ca đời sng xã hi, hng năm Vĩnh Phúc đón nhiu khách
du lch trong nước và quc tế, là đim đến ca nhiu nhà đầu tư trong và ngoài
nước. Là nơi tp trung đông người lao động trong các khu công nghip đến t nhiu
vùng khác nhau nên vn đề tín ngưỡng, tôn giáo - mt vn đề rt nhy cm, có th
tr thành đối tượng để nhiu t chc, cá nhân li dng vào các mc đích chính tr
kinh tế. Đây là mt vn đề cn đặc bit quan tâm trong công tác qun lý các hot
động tôn giáo, tín ngưỡng trên địa bàn tnh Vĩnh Phúc.
Vn đề tôn giáo, tín ngưỡng Vĩnh Phúc đã được nhiu nhà nghiên cu đề
cp đến nhiu góc độ và t nhiu hướng tiếp cn khác nhau, vi các quy mô và
phm vi nghiên cu khác nhau. Nhưng cho đến nay chưa có mt công trình nghiên
cu nào mang tính cht tng hp được trin khai dưới góc độ tôn giáo hc v vn
đề này.
Đểđược mt bc tranh toàn cnh v tín ngưỡng, tôn giáo Vĩnh Phúc
vi các đặc đim cùng nhng vn đề đặt ra nhm, đáp ng nhu cu tìm hiu tín
ngưỡng, tôn giáo và nhu cu tín ngưỡng, tôn giáo ca người dân địa phương;
mt khác, phc v cho s phát trin kinh tế và văn hóa - xã hi ca tnh, trong
đó có công tác qun lý nhà nước đối vi các hot động tín ngưỡng, tôn giáo và
s phát trin du lch nói chung, du lch tâm linh nói riêng, chúng tôi chn vn
đề: “Tín ngưỡng, tôn giáo Vĩnh Phúc - Thc trng, đặc đim và nhng vn
đề đặt ra” làm đề tài lun án tiến sĩ chuyên ngành tôn giáo hc.
2. Mc đích và nhim v nghiên cu
- Mc đích nghiên cu ca lun án nhm làm rõ các tín ngưỡng, tôn giáo
đang hin din ti Vĩnh Phúc như: Tín ngưỡng th Mu, tín ngưỡng th bách
thn, Pht giáo, Công giáo, đạo Tin Lành và các hin tượng tôn giáo mi. Mi
quan h gia các t chc chính tr xã hi và chính quyn địa phương vi các t
chc tôn giáo trên địa bàn tnh Vĩnh Phúc.
- Nhim v nghiên cu ca lun án: để đạt được mc đích trên lun án cn
gii quyết nhng vn đề sau: