
TẠP CHÍ NỘI KHOA VIỆT NAM|SỐ 24/2022 5
NGHIÊN CỨU LÂM SÀNG
TỔNG QUAN VỀ MỘT SỐ TIẾN BỘ TRONG ĐIỀU TRỊ
CHẢY MÁU NÃO NGUYÊN PHÁT
Nguyễn Thế Anh
Bệnh viện Thanh Nhàn
TÓM TẮT
Chảy máu trong não không do chấn thương chiếm khoảng 10-20% tổng số đột quỵ não nói chung. Chảy
máu não không do chấn thương chia làm 2 loại, chảy máu não nguyên phát và chảy máu não thứ phát. Chảy
máu não nguyên phát (còn gọi là chảy máu não tự phát) chiếm tỷ lệ 85% chảy máu não nói chung, nguyên
nhân chính là do tăng huyết áp và bệnh mạch máu não nhiễm tinh bột. Chảy máu não nguyên phát để lại
hậu quả nặng nề tỷ lệ tử vong trong tháng đầu khoảng 40%, tỷ lệ tử vong sau một năm lên đến 60%. Trong
vài thập kỷ trước việc điều trị chảy máu trong não không đem lại nhiều hiệu quả, tỷ lệ tử vong và tàn phế cao,
do phương pháp điều trị dựa trên các bằng chứng không đầy đủ hoặc dựa trên kinh nghiệm. Tuy nhiên, trong
những năm gần đây, dựa trên những hiểu biết mới về nguyên nhân, sinh lý bệnh, có nhiều phương pháp điều
trị chảy máu não mới đã hạn chế được tỷ lệ tử vong và tàn phế của chảy máu não.
Từ khóa: Chảy máu não nguyên phát
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Chảy máu trong não (CMN) không do chấn
thương chiếm khoảng 10-20% tổng số đột quỵ não
nói chung, chảy máu não không do chấn thương
được chia làm hai loại là chảy máu não nguyên phát
(còn gọi là chảy máu não tự phát) và chảy máu não
thứ phát. Chảy máu não nguyên phát chiếm tỷ lệ
85% chảy máu não nói chung, nguyên nhân chính
là do tăng huyết áp và hoặc bệnh mạch máu não
nhiễm tinh bột. Tỷ lệ mới mắc CMN nguyên phát
hàng năm khoảng 25/100000, tỷ lệ tử vong trong
tháng đầu khoảng 40%, tỷ lệ tử vong sau một năm
lên đến 60% [1] . Trong vài thập kỷ trước vệc điều trị
chảy máu trong não không đem lại nhiều hiệu quả,
tỷ lệ tử vong và tàn phế cao, lý do là phương pháp
điều trị dựa trên các bằng chứng chưa đầy đủ hoặc
dựa trên kinh nghiệm [2]. Tuy nhiên, trong những
năm gần đây, những hiểu biết mới về nguyên nhân,
sinh lý bệnh, phân loại chảy máu não dẫn đến sự
quan tâm nghiên cứu về điều trị CMN ngày một
nhiều hơn, có nhiều phương pháp điều trị chảy máu
não tích cực đã phần nào hạn chế được tỷ lệ tử
vong và tàn phế của chảy máu não. Dựa trên các cơ
chế của tổn thương thần kinh trong CMN nêu trên
các nhà nghiên cứu đã đề ra nhiều phương pháp
điều trị tiềm năng về nội khoa và hoặc phẫu thuật,
có thể được tóm tắt như sau: Giảm kích thước khối
máu tụ thông qua phẫu thuật lấy máu tụ hoặc phẫu
thuật xâm lấn tối thiểu; Hạn chế sự mở rộng khối
máu tụ, thông qua việc sử dụng các chất cầm máu,
đảo ngược tình trạng rối loạn đông máu, hoặc hạ
huyết áp (HA) tích cực; Thay đổi cơ chế phân tử dẫn
đến các tác dụng thứ phát của chảy máu não, đặc
biệt là viêm do các sản phẩm phân giải hemoglobin
gây ra [2].
Ngày nhận bài: 21/6/2022
Ngày phản biện: 22/6/2022
Ngày chấp nhận đăng: 23/6/2022