CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
60
ỨNG DỤNG DAO LIGASURE TRONG PHẪU THUẬT U LÀNH TÍNH
TUYẾN MANG TAI TẠI BỆNH VIỆN UNG BƯỚU HÀ NỘI
Nguyễn Hoàng Anh1, Đàm Trọng Nghĩa1,
Bùi Thanh Hùng1, Nguyễn Kỳ Anh1
TÓM TẮT8
Đặt vấn đề: Phu thuật (PT) là phương pháp
chính điều trị u tuyến mang tai (TMT). Việc giữ
phu trường sạch sẽ rất quan trọng trong việc
tránh các biến chứng. Dao LigaSure cho thấy
nhiều ưu thế khi ứng dụng trong phu thuật tuyến
mang tai, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào ở
Việt Nam đánh giá kết quả.
Mục tiêu: Đánh giá kết quả ứng dụng dao
LigaSure trong phu thuật u lành tính tuyến
mang tai.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu
mô tả tiến cứu tiến hành trên bệnh nhân u lành
tính tuyến mang tai được phu thuật bằng dao
LigaSure tại Khoa ngoại đầu cổ, bệnh viện Ung
Bướu Hà Nội từ tháng 3/2023 đến tháng 9/2023.
Kết quả: Có 30 bệnh nhân tham gia nghiên
cứu, trong đó có 14 bệnh nhân được phu thuật
cắt u, chiếm 46,7%, có 12 (40,0%) bệnh nhân
phu thuật cắt thùy nông tuyến mang tai kèm
theo khối u, có 4 (13,3%) bệnh nhân được phu
thuật cắt toàn bộ tuyến mang tai. Về kết quả phu
thuật, thời gian phu thuật trung bình là 51,3 ±
17,5 phút, lượng dịch dn lưu sau mổ trung bình
là 11,7 ± 5,4 ml, thời gian nằm viện sau phu
thuật trung bình là 2,6 ± 0,8 ngày. Có 4/30
1Khoa Ngoại đầu cổ, Bệnh viện Ung Bướu Hà
Nội
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Hoàng Anh
Email: hoanganhhmu@gmail.com
Ngày nhận bài: 03/06/2024
Ngày phản biện khoa học: 23/08/2024
Ngày duyệt bài: 09/10/2024
(13,3%) bệnh nhân có liệt mặt sau mổ, chiếm tỉ
lệ 13,3%, trong đó 3 bệnh nhân liệt mặt hồi phục
hoàn toàn sau 4 tuần, 1 bệnh nhân hồi phục hoàn
toàn sau 8 tuần.
Kết luận: Việc ứng dụng dao LigaSure trong
phu thuật tuyến mang tai giúp giảm đáng kể thời
gian phu thuật, giảm lượng dịch dn lưu sau mổ,
rút ngắn thời gian nằm viện và rút ngắn thời gian
hồi phục liệt mặt sau mổ (nếu có), tuy nhiên vai
trò cải thiện tỉ lệ liệt mặt chưa rõ ràng. Nên ứng
dụng dao LigaSure cho những bệnh nhân có
nguy cơ cao về chảy máu, rối loạn đông máu hay
nguy cơ khi gây mê kéo dài.
Từ khoá: phu thuật, u tuyến mang tai, dao
LigaSure.
SUMMARY
APPLICATION OF LIGASURE
DEVICE IN PAROTIDECTOMY FOR
PATIENTS WITH BENIGN PAROTID
GLAND TUMORS AT HANOI
ONCOLOGY HOSPITAL
Background: Surgery is the main treatment
of parotid tumors. Keeping the surgical field
clean is very important to avoid complications.
The LigaSure appeared having many advantages
in parotidectomy, however, there have been no
studies in Vietnam evaluating its outcome.
Objective: To evaluate the outcome of
applying LigaSure device in benign tumor
parotidectomy.
Subjects and methods: prospective
descriptive study on patients with benign parotid
tumor operated with LigaSure at the Head and
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
61
Neck Surgery department, Hanoi Oncology
hospital from March 2023 to September 2023.
Results: Totally 30 patients were included.
Tumor resection accounted for 14 patients
(46.7%), 12 (40%) of them had. superficial
parotidectomy, 4 (13.3%) of them had total
parotidectomy. Average surgical time was 51.3 ±
17.5 minutes; average postoperative drainage
was 11.7 ± 5.4 ml; average post-operative
hospitalization was 2.6 ± 0.8 days. There were
4/30 patients (13.3%) had postoperative facial
analysis; among them 3 totally recovered after 4
weeks, 1 recovered after 8 weeks.
Conclusion: Application of LigaSure in
parotidectomy helped reduce significantly the
surgical time, postoperative drainage, shorten
hospitalization time and recovery time of
postoperative facial analysis (if occurred).
However, its role in improving the prevalence of
facial analysis is unclear. Hence, LigaSure
should be used for patients at high risk of
bleeding, coagulation disorders or at risk of
prolonged anesthesia.
Keywords: surgery, parotid gland tumor,
LigaSure
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
U tuyến nước bọt (TNB) mang tai là
bệnh lý thường gặp nhất trong các bệnh lý
TNB nói chung và bệnh lý TNB mang tai nói
riêng (chiếm từ 85% đến 90%); chiếm tới 3%
đến 4% tổng số các loại u của vùng tai mũi
họng, đa phần là lành tính (chiếm trên 80%)
và hay gặp nhất là u tuyến đa hình1. Phương
pháp điều trị đầu tiên và cơ bản đối với u
TMT là phu thuật. Tuy nhiên, do đặc điểm
TMT rất giàu mạch máu và mối liên quan
mật thiết với dây VII cùng các nhánh của nó
nên việc bộc lộ bảo tồn dây VII trong khi lấy
được toàn bộ khối u là một vấn đề khó khăn.
Điều mấu chốt được đặt ra ở đây là việc cầm
máu tốt nhằm tạo ra một phu trường sạch sẽ
giúp tránh được các biến chứng.
Với việc áp dụng các phương tiện khoa
học k thuật hiện đại đã góp phần giảm thiểu
tối đa các biến chứng của phu thuật. Tại
bệnh viện Ung Bướu Hà Nội, dao LigaSure
là dụng cụ phu thuật mới được ứng dụng
trong phu thuật TMT bước đầu đã chứng
minh được những ưu thế so với phương pháp
phu thuật truyền thống. Đến nay, ở Việt
Nam đã có một số nghiên cứu về phu thuật
tuyến mang tai song vn chưa có nghiên cứu
nào đánh giá cụ thể, đầy đủ và chi tiết về kết
quả phu thuật u TMT có sử dụng dao
LigaSure. Do vậy chúng tôi thực hiện đề tài
này với mục tiêu đánh giá kết quả ứng dụng
dao LigaSure trong phu thuật u lành tính
TMT.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Gồm 30 người bệnh chn đoán u lành
tính TMT được điều trị phu thuật có sử
dụng dao LigaSure tại khoa Ngoại đầu cổ -
bệnh viện Ung Bướu Hà Nội từ tháng 3/2023
đến tháng 9/2023.
Tiêu chuẩn lựa chọn: được chn đoán
xác định dựa trên lâm sàng, cận lâm sàng,
mô bệnh học sau mổ theo phân loại WHO
2017 là u biểu mô lành tính TNB. Được phu
thuật cắt u, cắt thu nông hoặc cắt toàn bộ
TMT có sử dụng dao LigaSure, được theo
dõi sau mổ.
Phương pháp nghiên cứu: mô tả tiến
cứu.
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
62
III. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
3.1. Các phương pháp phẫu thuật
Biểu đồ 1. Các phương pháp phẫu thuật tuyến mang tai
Tỷ lệ PT cắt u trong nghiên cứu của
chúng tôi là 14/30 ca (46,7%), chiếm tỉ lệ cao
nhất và cao hơn nghiên cứu của Nguyễn Thị
Ngọc Anh (25%) nhưng thấp hơn nghiên cứu
của Lê Văn Quang với 66,3%.2,3
Tỷ lệ PT cắt thùy nông TMT kèm theo
khối u là 12/30 ca (40%). Tỷ lệ này thấp hơn
kết quả của Nguyễn Thị Ngọc Anh là 55,6%;
nhưng cao hơn kết quả của Lê Văn Quang
(17,9%)2,3. Hiện nay PT cắt thùy nông TMT
là PT được áp dụng nhiều nhất đối các khối u
lành tính thùy nông TMT có kích thước dưới
4 cm.
Chúng tôi PT cắt toàn bộ TMT trên 4
trường hợp (13,3%). Các BN này có khối u
nằm ở thùy sâu hoặc cả 2 thu, kích thước
khối u từ 2 đến 5cm. Theo Trần Quang Long
chỉ định cắt toàn bộ TMT bao gồm: khối u
thuộc thùy sâu, kích thước trên 4 cm hoặc kết
quả mô học trước và trong mổ là ác tính.
Việc sử dụng dao LigaSure không làm
thay đổi quyết định phương pháp phu thuật.
3.2. Thời gian phẫu thuật
Bảng 1. Thời gian phẫu thuật
Thời gian (phút)
Cách thức PT
Nhanh nhất
Trung bình
Lâu nhất
p
Cắt u
30
38,2 ± 7
50
0,001<0,05
Cắt thùy nông
45
55,4 ± 7,5
70
Cắt toàn bộ
70
85 ± 12,9
100
Trung bình thời gian PT trong nghiên
cứu là 51,3 ± 17,5 phút. Thời gian mổ trung
bình giữa các phương pháp PT khác biệt có ý
nghĩa thống kê với p = 0,001 < 0,05.
Trong nghiên cứu của chúng tôi nhóm
BN cắt u có thời gian PT ngắn nhất với trung
bình là 38,2 ± 7, thấp hơn đáng kể nhóm PT
cắt u trong nghiên cứu của Nguyễn Thị Ngọc
Anh, nghiên cứu trên 9 trường hợp cắt u đơn
thuần bằng dao siêu âm (DSA) có thời gian
trung bình 59,4±28,7 phút.2
Nhóm cắt thùy nông TMT thời gian trung
bình PT là 55,4 ± 7,5, thấp hơn kết quả theo
Muhanna là 137,3±18,6 phút (sử dụng DSA)
và 163,12±21,8 phút (sử dụng dao điện);
theo Nguyễn Thị Ngọc Anh là 86,3±39,5 (sử
dụng DSA).2,4
Đối với 4 BN cắt toàn bộ TMT thời gian
PT trung bình là 85 ± 12,9 phút, ngắn hơn
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 544 - THÁNG 11 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
63
đáng kể so với 9 BN phu thuật bằng dao SA
trong nghiên cứu của Nguyễn Thị Ngọc Anh
(161,4±88,2 phút). 2
Việc sử dụng dao LigaSure với ưu điểm
cắt và đốt cầm máu cùng lúc với hiệu quả
cao giúp hạn chế chảy máu, tạo ra phu
trường rõ ràng do đó rút ngắn thời gian PT.
Theo Prokopakis nghiên cứu trên 12 BN
phu thuật tuyến mang tai bằng dao LigaSure
cho thấy thời gian rút ngắn hơn 52 phút do
với phương phát phu thuật thông thường5.
Còn theo phân tích gộp của Chen và CS thì
thời gian phu thuật được rút ngắn trung bình
là 21,92 phút khi có sử dụng dao LigaSure6.
Như vậy kết quả của chúng tôi cũng thống
nhất với các tác giả trên đều đưa ra kết luận
sử dụng LigaSure trong PT u TMT làm giảm
thời gian PT so với sử dụng dao điện thông
thường cũng như là DSA.
3.3. Lượng dịch dẫn lưu sau mổ
Số lượng dịch dn lưu sau mổ trung bình
trong nghiên cứu là 11,7 ± 5,4 ml. Sự khác
biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nhóm cách
thức phu thuật với p =0,00 < 0,05 cho thấy
lượng dịch dn lưu sau mổ tỉ lệ thuận với
khối lượng nhu mô tuyến phải cắt bỏ.
Kết quả của chúng tôi thấp hơn so với kết
quả của Nguyễn Thị Ngọc Anh khi PT bằng
DSA lần lượt là 13,3±8,7ml, 18,8±9,1ml và
27,1±3,9ml.2
Dao LigaSure là có đặc điểm sự di
chuyển của dòng điện qua mô chỉ ở trong
hàm của dụng cụ, không lan ra 2 bên, làm
giảm tổn thương nhiệt ra 2 bên (<1mm), cho
phép cắt và cầm máu với độ chính xác cao,
do đó lượng dịch dn lưu giảm đáng kể so
với PT sử dụng DSA cũng như dao điện
truyền thống.
Bảng 2. Lượng dịch dẫn lưu sau mổ
Số lượng dịch dẫn lưu(ml)
Cách thức PT
Ít nhất
Trung bình
Nhiều nhất
Cắt u
4
7,9 ± 3,6
15
Cắt thùy nông
8
13,8 ± 3,9
20
Cắt toàn bộ
15
19 ± 3,6
22
3.4. Thời gian nằm viện sau phẫu thuật
Bảng 3. Thời gian nằm viện sau phẫu thuật
Thời gian nằm viện (ngày)
Cách thức PT
Sớm nhất
Trung bình
Muộn nhất
Cắt u
2
2,3 ± 0,5
2
Cắt thùy nông TMT
2
2,7 ± 0,8
4
Cắt toàn bộ TMT
3
3,8 ± 0,5
4
Thời gian nằm viện sau phu thuật trung
bình là 2,6 ± 0,8 ngày. Sự khác biệt về thời
gian nằm viện sau phu thuật giữa các
phương pháp phu thuật có ý nghĩa thống kê
với p = 0,001 < 0,05 cho thấy phu thuật
càng rộng rãi BN càng cần theo dõi và điều
trị nội trú lâu hơn.
Đa số BN trong nghiên cứu của chúng tôi
có thể rút dn lưu và xuất viện điều trị ngoại
trú sau phu thuật 2 ngày, và cắt chỉ sau 7
ngày. Theo Trần Quang Long, thời gian điều
trị trong vòng 2 tuần chiếm tỷ lệ cao 96,9%;
59,4% BN ra viện dưới 1 tuần. Thời gian
điều trị trung bình trong nghiên cứu của
CHUYÊN ĐỀ: HỘI THẢO PHÒNG CHỐNG UNG THƯ HÀ NỘI 2024
64
Nguyễn Thị Ngọc Anh là 7,6±4,5 ngày, còn
theo tác giả Ellingson là 11,6 ±1,9 ngày1,2,7.
Sử dụng dao LigaSure giúp cầm máu tốt, ít
sang chấn, ít tiết dịch do đó giảm thời gian
điều trị tại viện. Điều này đem lại lợi ích cho
BN và gia đình giúp BN nhanh chóng trở về
cuộc sống hàng ngày.
3.5. Biến chứng sớm sau phẫu thuật
Trong nghiên cứu không gặp trường hợp
nào chảy máu, tụ máu, nhiễm trùng, hoại tử
da, chỉ có 1/30 (3,3%) BN rò nước bọt sau
mổ cắt thu nông. BN xuất hiện rò tuần thứ 2
sau mổ và hồi phục hoàn toàn vào tuần thứ 5.
Theo các tác giả nước ngoài đây là biến
chứng ít liên quan tới việc sử dụng dao mổ
khác nhau và không có sự khác biệt giữa các
phương tiện phu thuật.
Có 4/30 BN có liệt mặt sau mổ, chiếm tỉ
lệ 13,3%. Trong đó không ghi nhận trường
hợp nào liệt mặt ở nhóm cắt u, 2/12 (16,7%)
trường hợp cắt thu nông có liệt mặt sau mổ
và 2/4 (50%) ca cắt toàn bộ TMT liệt mặt sau
mổ. Sự khác biệt về tỉ lệ liệt mặt giữa các
phương pháp phu thuật là có ý nghĩa thống
kê với p=0,031 < 0,05 cho thấy nguy cơ liệt
mặt tỉ lệ thuận với mức độ cắt bỏ nhu mô
tuyến mang tai. Về tiến triển, 3 BN liệt mặt
hồi phục hoàn toàn sau 4 tuần, 1 BN hồi
phục hoàn toàn sau 8 tuần. Kết quả này thấp
hơn so với nghiên cứu chúng tôi tiến hành
năm 2022 trên 68 BN u lành tính TMT được
phu thuật bằng dao điện lưỡng cực có tỉ lệ
liệt mặt là 19,1%, hồi phục hoàn toàn sau 3-6
tháng8. Tuy nhiên sự khác biệt về tỉ lệ liệt
mặt giữa 2 nghiên cứu là không có ý nghĩa
thống kê với p = 0,49 > 0.05. Tương tự theo
phân tích gộp của Chen và CS (2022) nghiên
cứu trên 491 BN phu thuật TMT ghi nhận
biến chứng liệt mặt của nhóm sử dụng dao
LigaSure thấp hơn nhóm phu thuật bằng
dao điện, tuy nhiên sự khác biệt không có ý
nghĩa thống kê6.
Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận thấy
4/30 BN xuất hiện liệt mặt. Các trường hợp
liệt mặt đều gặp ở các BN cắt thùy nông hoặc
toàn bộ TMT với u kích thước lớn và thời
gian PT kéo dài. Cả 4 BN đều hồi phục hoàn
toàn trong thời gian ngắn 4-8 tuần sau mổ
chứng tỏ đây là những tổn thương không do
cắt đoạn dây VII, có thể do bị kéo giãn, phù
nề hoặc bỏng nhiệt. Chúng tôi cho rằng mặc
dù dao LigaSure giúp giảm chảy máu, đem
lại phu trường rõ ràng đồng thời giảm sinh
nhiệt nên rút ngắn thời gian mổ và cải thiện
thời gian hồi phục liệt mặt tạm thời, song vai
trò của dao LigaSure trong cải thiện nguy cơ
tổn thương dây VII là chưa rõ ràng. Việc bộc
lộ bảo tồn các nhánh của dây VII vn là một
khó khăn, thách thức và phụ thuộc rất nhiều
vào kinh nghiệm của các phu thuật viên.
IV. KẾT LUẬN
Việc ứng dụng dao LigaSure trong phu
thuật tuyến mang tai giúp giảm đáng kể thời
gian phu thuật, rút ngắn thời gian nằm viện
và rút ngắn thời gian hồi phục liệt mặt sau
mổ (nếu có), tuy nhiên vai trò cải thiện tỉ lệ
liệt mặt chưa rõ ràng.
V. KHUYẾN NGHỊ
Nên sử dụng dao LigaSure cho những
BN có nguy cơ về chảy máu, rối loạn đông
máu, nguy cơ khi gây mê kéo dài.
Cần có thêm các nghiên cứu với số BN
lớn hơn, theo dõi trong khoảng thời gian dài
hơn nhằm hoàn thiện k thuật phu thuật
cũng như đánh giá đầy đủ hiệu quả phu
thuật và các biến chứng sau mổ.