Đề tài " VẬN DỤNG NỘI DUNG PHÁP LUẬT VỀ KINH TẾ TRONG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VÀ QUÁ TRÌNH KINH DOANH CỦA XÃ HỘI "

Đ bài: ề

Theo anh ch , trong đi u ki n n n kinh t ng có s đi u ti ề

ệ ề ệ ậ ụ ướ ế

ị ư ệ ướ

c a Nhà n ủ trong qu n lý nhà n ả th nào? Liên h th c ti n th tr ế ị ườ ộ ủ đ a ph t Nam và Vi ế t ự ề c nh hi n nay thì vi c v n d ng n i dung pháp lu t v kinh t ậ ề c th c hi n ệ ự ng c a anh ch ? ị c và quá trình kinh doanh c a xã h i đ ộ ượ ủ ệ ự ễ ở ở ị ươ ệ ế

Bài làm:

T th c ti n l ch s phát tri n các xã h i qua các th i đ i nói chung và ừ ự ờ ạ ễ ị ử ể ộ

trong th gi i đ ng đ i nói riêng, t ế ớ ươ ạ ừ ề nh ng th t b i cay đ ng c a các n n ấ ạ ữ ủ ắ

kinh t trung ng theo mô hình CNXH ế ế k ho ch hóa t p trung cao đ t ậ ộ ừ ạ ươ

Xôvi ế t cu i th k XX, và t ế ỷ ố ừ ớ nh ng thành t u to l n c a công cu c đ i m i ớ ủ ữ ự ộ ổ

CNXH Vi ở ệ ế t Nam nh ng năm qua là nh ng minh ch ng đ y s c thuy t ữ ứ ứ ữ ầ

ph c nh ng th t b i, thành công trong th c hi n c ch gi i quy t m i quan ệ ơ ế ả ấ ạ ự ụ ữ ế ố

h kinh t và chính tr , không th l y ch quan chính tr , b o l c thay cho các ệ ế ị ạ ự ể ấ ủ ị

yêu c u c a các quy lu t kinh t ầ ủ ậ ế ệ khách quan trong ti n trình phát tri n. Vi c ế ể

gi i quy t các m i quan h gi a kinh t và chính tr h ng t ả ệ ữ ế ố ế ị ướ ớ i phát tri n theo ể

ng XHCN v a ph i tuân th các nguyên t c khoa h c, v a mang đ nh h ị ướ ủ ừ ừ ả ắ ọ

tính ngh thu t trong gi i quy t các tình hu ng r t c th v i nh ng b ệ ậ ả ấ ụ ể ớ ữ ế ố ướ c

đi, trình t h p lý, n i dung phù h p v i hoàn c nh m i qu c gia và trong ự ợ ả ộ ợ ớ ỗ ố

quan h kinh t ệ ế - chính tr khu v c và toàn c u. ự ầ ị

t Nam, t kinh nghi m c a 1986 Vi Ở ệ ừ ủ 23 năm đ i m i thành công (t ệ ổ ớ ừ

đ n nay) là kho ng th i gian đ ả ế ờ ủ cho chúng ta có th rút ra nh ng v n đ ể ữ ấ ề

quan tr ng trong đ nh h ng c ch gi i quy t các m i quan h này, trong đó ọ ị ướ ơ ế ả ế ệ ố

t là phát tri n kinh t ng XHCN có s đi u ti đ c bi ặ ệ ể th tr ế ị ườ ng đ nh h ị ướ ự ề ế t

c a nhà n ủ ướ ớ ổ c v i đ i m i h th ng chính tr . ị ớ ệ ố

Năm 2003 đánh d u nh ng chuy n bi n l n v vi c c i thi n môi ể ề ệ ế ớ ữ ệ ấ ả

tr ng pháp lý, t o thu n l i h n n a trong các ho t đ ng kinh doanh. Các ườ ậ ợ ơ ạ ộ ữ ạ

lu t quan tr ng đ ậ ọ ượ ổ c ban hành trong năm bao g m Lu t Đ t đai (s a đ i), ồ ử ậ ấ

Lu t Doanh nghi p Nhà n ệ ậ ướ ậ c (s a đ i), Lu t H p tác xã (s a đ i), Lu t ử ử ậ ổ ợ ổ

Thu giá tr gia tăng, Lu t Thu tiêu th đ c bi ậ ụ ặ ế ế ị ệ ậ t và Lu t Thu thu nh p ế ậ

doanh nghi p. S thông thoáng c a Lu t Doanh nghi p đã góp ph n làm gia ủ ự ệ ệ ậ ầ

tăng nhanh chóng s l ng doanh nghi p m i thành l p thu c khu v c t ố ượ ự ư ệ ậ ớ ộ

nhân. M i năm có hàng trăm nghìn doanh nghi p đăng ký kinh doanh. Trong ệ ỗ

i th s đó đã có nhi u đi n hình đ ề ố ể ượ c nh n gi ậ ả ưở ấ ng Sao đ , Sao vàng đ t ỏ

Vi t. Nh ng s a đ i c a Lu t Doanh nghi p nhà n c đã ti p t c “c i trói” ệ ử ổ ủ ữ ệ ậ ướ ế ụ ở

ệ cho các DNNN đ các doanh nghi p này có thêm đi u ki n nâng cao hi u ể ệ ề ệ

qu ho t đ ng kinh doanh c a mình. Các lu t thu đ c s a đ i theo h ạ ộ ế ượ ử ổ ủ ả ậ ướ ng

gi m b t thu su t, tăng thêm u đãi và thu n l i cho doanh nghi p. ế ấ ậ ợ ư ả ớ ệ

Hi n nay, đi u ki n n n kinh t ng có s đi u ti t c a Nhà ệ ề ệ ề th tr ế ị ườ ự ề ế ủ

n c thì vi c v n d ng n i dung pháp lu t v kinh t càng tr nên vô cùng ướ ậ ề ụ ệ ậ ộ ế ở

quan tr ng, đ c bi t là trong kinh doanh, Pháp lu t kinh t th ch hóa ặ ọ ệ ậ ế ể ế

nh ng đòi h i c a quy n t do kinh doanh. ỏ ủ ề ự ữ

1. Trong gi i quy t m i quan h gi a đ i m i kinh t và đ i m i chính ả ệ ữ ổ ố ớ ế ế ổ ớ

làm g c. tr , ph i l y đ i m i kinh t ả ấ ổ ớ ị ế ố

M t trong nh ng đ c đi m n i b t c a Vi ổ ậ ủ ữ ể ặ ộ ệ t Nam là ti n lên CNXH ế

không qua giai đo n phát tri n TBCN, t c là t m t n n kinh t ti u nông, ứ ể ạ ừ ộ ề ế ể

nghèo nàn, l c h u. ế ậ Đó là m t s c n tr , m t khi m khuy t, m t s thi u ộ ộ ự ả ộ ự ế ế ạ ở

h t r t l n, th m chí quá l n c v kinh t và trình đ dân ch chính tr trong ớ ả ề ụ ấ ớ ậ ế ủ ộ ị

b ng phát tri n theo đ nh h ng XHCN. c đ ướ ườ ể ị ướ

B i v y, không có cách nào khác, trong quá trình đ i m i chính tr đ nh ở ậ ổ ớ ị ị

h ng lên CNXH, ph i l y trong toàn b công ướ ả ấ đ i m i kinh t ổ ớ ế làm tr ng tâm ọ ộ

cu c đ i m i kinh t ộ ổ ớ ế và chính tr . Đây là v n đ đã xác đ nh ngay t ấ ề ị ị ừ ầ ủ đ u c a

ọ quá trình đ i m i, coi đó là ti n đ , đi u ki n, là tr ng tâm đ phát huy m i ề ề ề ệ ể ổ ớ ọ

h ng y u kém kinh t n i l c, nh m s m l p đ y l ộ ự ầ ỗ ổ ế ằ ấ ớ ế ạ ớ , t o n n cho đ i m i ề ổ

nói chung và đ i m i chính tr nói riêng. K t qu đ i m i kinh t , c a tăng ả ố ế ổ ớ ớ ị ế ủ

tr ng, phát tri n là c s c a đ i m i chính tr , v ch đ ưở ơ ở ủ ị ạ ể ổ ớ ườ ớ ng cho đ i m i ổ

chính trị.

H n hai m i năm qua, n n kinh t ng XHCN là ươ ề ơ th tr ế ị ườ ng đ nh h ị ướ

viên g ch đ u tiên đ c đ t đúng vào đ ạ ầ ượ ặ ườ ng ray c a th i kỳ quá đ lên ờ ủ ộ

CNXH. T đó, n n kinh t c d n chuy n mình theo h ng t ừ ề đ t n ế ấ ướ ể ầ ướ ừ ộ m t

k ho ch hóa t p trung quan liêu cao đ chuy n d n sang kinh t n n kinh t ề ế ế ể ạ ậ ầ ộ ế

th tr ng, nhi u thành ph n, đa d ng hóa s h u có s qu n lý, đi u ti ị ườ ở ữ ự ề ề ầ ạ ả ế t

c. Nh đó, s c m nh c a n i l c trong xã h i, trong các thành c a nhà n ủ ướ ộ ự ủ ứ ạ ờ ộ

ph n kinh t có c h i bung ra. Trên c n c hi n có hàng trăm nghìn doanh ầ ế ơ ộ ả ướ ệ

nghi p l n, v a và nh đang h at đ ng. Khoa h c, công ngh có nh ng b ộ ệ ớ ữ ừ ệ ỏ ọ ọ ướ c

ữ ti n quan tr ng trong ti n trình đi đ n hoàn thành s nghi p này vào nh ng ự ế ệ ế ế ọ

năm 20 c a th k XXI. Các quan h kinh t , chính tr c đ u ế ỷ ủ ệ ế ị b ướ ầ d a trên các ự

quan h th tr ng, đang h ng t i đáp ng các yêu c u c a th tr ệ ị ườ ướ ớ ầ ủ ị ườ ứ ị ng, ch u

s tác đ ng c a quy lu t th tr ủ ự ị ườ ậ ộ ạ ộ ng, bình đ ng trong c nh tranh, ho t đ ng ạ ẳ

kinh t trên c s s đi u ti t c a pháp lu t. ế ơ ở ự ề ế ủ ậ

M t đi m đáng đ c bi t l u ý là n n kinh t ể ặ ộ ệ ư ề th tr ế ị ườ ộ ng r t năng đ ng ấ

và r t đa d ng xét v ch th tham gia. N u nh trong n n kinh t ề ủ ể ư ế ề ạ ấ ế ế ạ k ho ch

hóa t p trung c a chúng ta tr c đây ch có m t s lo i ch th ít i, thì ủ ậ ướ ộ ố ạ ủ ể ỉ ỏ

ng hi n nay, chúng ta có nhi u lo i ch th tham trong n n kinh t ề th tr ế ị ườ ủ ể ệ ề ạ

gia vào n n kinh t ề ế ự ộ . S đ c di n c a m t vài lo i hình doanh nghi p dĩ nhiên ạ ễ ủ ệ ộ

không th d n t i nhu c u chuy n đ i và cũng không t o đi u ki n cho s ể ẫ ớ ể ề ệ ầ ạ ổ ự

l a ch n. N n kinh t ự ề ọ ế ế k ho ch hóa tr ạ ướ ệ c đây ch ch y u có doanh nghi p ỉ ủ ế

nhà n c và các h p tác xã. S l a ch n đ ng nhiên khó x y ra và s ướ ự ự ợ ọ ươ ả ự

lo i hình doanh nghi p này sang lo i hình doanh nghi p khác chuy n đ i t ể ổ ừ ạ ệ ệ ạ

cũng r t khó khăn. Tình tr ng k trên không th t n t ạ ể ồ ạ ể ấ i trong n n kinh t ề ế ị th

tr ng, n i mà vì s c nh tranh, t c là vì l i nhu n và s s ng còn c a mình, ườ ự ạ ứ ơ ợ ự ố ủ ậ

các doanh nghi p ph i luôn luôn tìm cách thích nghi v i s bi n đ i c a cung ớ ự ế ổ ủ ệ ả

và c u. Chính vì nhu c u thích nghi này mà các nhà đ u t ầ ư ầ ầ ố luôn mong mu n

có đ ượ c nhi u c h i l a ch n k c m t hàng, ph ọ ề ơ ộ ự ể ả ặ ươ ẫ ng th c kinh doanh l n ứ

lo i hình doanh nghi p. Các nhà đ u t r t mu n có m t s l a ch n t ầ ư ấ ộ ự ự ọ ươ ng ệ ạ ố

đ i r ng rãi v lo i hình doanh nghi p và kh năng chuy n đ i d dàng t ệ ố ộ ổ ễ ề ạ ể ả ừ

lo i hình doanh nghi p, ph ng th c kinh doanh đã ch n sang m t lo i hình ệ ạ ươ ứ ạ ọ ộ

doanh nghi p và ph ệ ươ ớ ng th c kinh doanh khác khi c n ph i thích nghi v i ứ ầ ả

nh ng thay đ i c a n n kinh t ổ ủ ề ữ . ế

Trong th ng m i qu c t , các đi u ki n kinh doanh v n t ươ ố ế ạ ậ ả ề ệ ề i truy n

th ng nh CIF, FOB, FAB đã đ c b sung thêm hàng lo t ph ư ố ượ ổ ạ ươ ớ ng th c m i ứ

mà tr c đây không có. Nh ng ph ng th c m i này đ ướ ữ ươ ứ ớ ượ ệ ố c các h th ng

pháp lu t khác nhau ti p nh n và áp d ng. H th ng pháp lu t Vi t Nam ệ ố ụ ế ậ ậ ậ ệ

cũng đã có nh ng b c đi quan tr ng trong vi c đa d ng hóa các lo i hình ữ ướ ệ ạ ạ ọ

ệ doanh nghi p nh m t o ra kh năng l a ch n r ng rãi cho các doanh nghi p, ự ọ ộ ệ ằ ạ ả

các nhà đ u t ầ ư ừ ộ ậ . T m t vài lo i hình doanh nghi p trong h th ng pháp lu t ệ ố ệ ạ

tr c 1990, hi n nay, trong h th ng pháp lu t n c ta đã có các lo i hình ướ ệ ố ậ ướ ệ ạ

nh doanh nghi p liên doanh, doanh nghi p 100% v n n c ngoài (trong lĩnh ư ệ ệ ố ướ

n c ngoài); doanh nghi p nhà n c, h p tác xã, doanh nghi p t v c đ u t ự ầ ư ướ ệ ướ ệ ư ợ

ữ nhân, công ty c ph n, công ty trách nhi m h u h n, công ty trách nhi m h u ữ ạ ệ ệ ầ ổ

h n m t ch , công ty h p danh v.v… (trong lĩnh v c đ u t trong n c). Tuy ự ầ ư ủ ạ ợ ộ ướ

nhiên, so v i h th ng pháp lu t c a các n ớ ệ ố ậ ủ ướ ệ c thì lo i hình doanh nghi p ạ

hi n có v n còn đang thi u nhi u. ế ề ệ ẫ

- Đòi h i ti p theo liên quan đ n quy n c a nhà kinh doanh trong vi c đ nh ề ỏ ế ủ ế ệ ị

đo t các v n đ khác nhau c a quá trình s n xu t kinh doanh. N n kinh t ủ ề ề ấ ạ ả ấ ế ị th

tr ườ ộ ơ ộ ng ch a đ ng tính c h i r t l n. Đi u này có nghĩa là khi có m t c h i ề ơ ộ ấ ớ ứ ự

kinh doanh đ n, các nhà đ u t , các doanh nghi p ph i n m b t ngay. S ầ ư ế ả ắ ệ ắ ự

ch m tr trong vi c n m b t nó đ ng nghĩa v i s chuy n d ch c h i này ớ ự ơ ộ ễ ệ ể ắ ậ ắ ồ ị

sang các doanh nghi p khác đang đón đ i. Chính vì v y, kh năng t ệ ậ ả ợ ự ế quy t

c coi là m t y u t đ nh các v n đ s n xu t kinh doanh đ ị ề ả ấ ấ ượ ộ ế ố ế không th thi u ể

trong đ a v pháp lý c a doanh nghi p. quy n t ch c a doanh nghi p trong ề ự ủ ủ ủ ệ ệ ị ị

n n kinh t ề th tr ế ị ườ ệ ng có n i hàm r t r ng, khác h n v i các doanh nghi p ấ ộ ẳ ộ ớ

c đây. Chính vì v y, c n thoát kh i cách trong c ch ho ch t p trung tr ạ ế ậ ơ ướ ậ ầ ỏ

c đây đ i v i doanh nghi p đ có th t o ra đ ti p c n tr ế ậ ướ ố ớ ể ạ ệ ể ượ ạ c trong các lo i

hình doanh nghi p, đ c bi t là doanh nghi p nhà n ệ ặ ệ ệ ướ ế c, m t c ch ra quy t ộ ơ ế

ng. Vi c xác l p quy n t do kinh đ nh thích h p v i n n kinh t ị ớ ề ợ th tr ế ị ườ ề ự ệ ậ

doanh bi u hi n khá rõ nét ngay c ả ở ể ệ ề khía c nh này. Doanh nghi p trong n n ệ ạ

kinh t th tr ế ị ườ ng c n đ ầ c t ượ ự ứ mình quy t đ nh các v n đ nh : Ch m d t, ấ ế ị ư ề ấ

chuy n đ i, thu h p hay m r ng doanh nghi p; S d ng v n, lao đ ng căn ử ụ ở ộ ẹ ệ ể ổ ố ộ

c a mình; Ký k t và th c hi n các h p đ ng, các liên c vào nhu c u th c t ứ ự ế ủ ự ế ệ ầ ợ ồ

k t kinh t ế ế phù h p v i l ợ ớ ợ i ích c a mình; Kh i ki n ho c hòa gi ở ủ ệ ặ ả ố ớ i đ i v i

các vi ph m h p đ ng t ạ ợ ồ ừ ấ phía đ i tác; Phát hành trái phi u, c phi u khi th y ế ế ố ổ

t. c n thi ầ ế

Quy n c a doanh nghi p, c a nhà đ u t đ c pháp lu t th ch hóa ề ủ ầ ư ượ ủ ệ ể ế ậ

ậ theo nh ng cách th c và cách ti p c n khác nhau. Nhi u h th ng pháp lu t ệ ố ữ ứ ế ề ậ

cho phép các doanh nghi p t xác đ nh quy n c a mình trong các đi u l và ệ ự ề ủ ề ệ ị

quy ch c a doanh nghi p. Pháp lu t coi quy ch , đi u l ế ủ ề ệ ủ ệ c a doanh nghi p ệ ế ậ

là “lu t c a doanh nghi p” và Tòa án, các c quan b o v pháp lu t khi xem ậ ủ ệ ệ ả ậ ơ

xét m t s tranh ch p phát sinh gi a các doanh nghi p cũng có th coi chúng ộ ố ữ ể ệ ấ

ữ là “ngu n lu t áp d ng”. Các h th ng pháp lu t này ch quy đ nh nh ng ệ ố ụ ậ ậ ồ ỉ ị

nguyên t c chung v m i quan h gi a các doanh nghi p và các nhà đ u t ệ ữ ề ố ầ ư . ệ ắ

Cách ti p c n này có u đi m là t o ra đ ư ể ế ậ ạ ượ c s năng đ ng c a doanh ộ ự ủ

nghi p. M t s h th ng pháp lu t tìm cách quy đ nh quy n c a doanh ộ ố ệ ủ ề ệ ậ ố ị

c các quy nghi p trong các lu t và ngh đ nh. Cách ti p c n này t o ra đ ị ế ệ ậ ạ ậ ị ượ

ng đ i th ng nh t v quy n c a các doanh nghi p. Tuy đ nh pháp lu t t ị ậ ươ ấ ề ủ ề ệ ố ố

nhiên, các quy đ nh nh v y khó ph n ánh h t nh ng đ c thù c a các doanh ư ậ ủ ữ ế ặ ả ị

nghi p. Thông th ệ ườ ng, các h th ng pháp lu t có cách ti p c n này th ậ ệ ố ế ậ ườ ng

ban hành các văn b n lu t v t ng lo i hình doanh nghi p, ví d nh lu t v ạ ậ ề ừ ư ậ ề ụ ệ ả

h p tác xã, lu t doanh nghi p nhà n c, lu t v công ty. ệ ậ ợ ướ ậ ề

M t trong nh ng y u t chi ph i m nh m quy n t do kinh doanh là ế ố ữ ộ ề ự ẽ ạ ố

quy n t do ký k t các h p đ ng. Đây là y u t th hi n khá rõ nét quy n t ề ự ế ố ể ệ ề ự ế ợ ồ

ch c a doanh nghi p m c dù không ph i là y u t ặ ủ ủ ế ố ệ ả ợ duy nh t. Có th nói h p ể ấ

đ ng là hình th c pháp lý c b n c a vi c xác l p các m i quan h trong ủ ồ ơ ả ứ ệ ệ ậ ố

doanh nghi p và các m i quan h gi a doanh nghi p v i các ch th khác. ủ ể ệ ữ ệ ệ ố ớ

i lao Quan h v s d ng lao đ ng gi a b n thân doanh nghi p v i ng ữ ệ ề ử ụ ệ ả ộ ớ ườ

đ ng đ ộ ượ ố c xây d ng trên c s h p đ ng. M i quan h gi a các công ty đ i ơ ở ợ ệ ữ ự ồ ố

ồ v n v i c đông c a chúng cũng hình thành trên c s h p đ ng. H p đ ng ố ơ ở ợ ớ ổ ủ ồ ợ

đ c s d ng đ c bi ượ ử ụ ặ ệ ớ t ph bi n trong quan h gi a các doanh nghi p v i ệ ữ ổ ế ệ

ậ nhau và gi a doanh nghi p v i khách hàng. Do b n ch t là s th a thu n ự ỏ ữ ệ ả ấ ớ

gi a các bên nh m xác l p, thay đ i ho c ch m d t các quy n và nghĩa v ứ ữ ề ằ ậ ặ ấ ổ ụ

pháp lý, nên h p đ ng đ ợ ồ ượ c coi là công c quan tr ng c a vi c đi u ch nh ọ ụ ủ ệ ề ỉ

các quan h kinh t ng. Trong b t kỳ h th ng pháp lu t c a n n kinh ệ th tr ế ị ườ ậ ủ ề ệ ố ấ

t ng nào, h p đ ng cũng đ c coi là x th tr ế ị ườ ợ ồ ượ ươ ng s ng c a h th ng pháp ủ ệ ố ố

lu t kinh t . Tuy t đ i đa s các giao d ch kinh t ậ ế ệ ạ ố ị th tr ế ị ườ ng đ u đ ề ượ ự c th c

hi n thông qua các h p đ ng. ệ ợ ồ

H p đ ng có ý nghĩa quan tr ng đ i v i vi c th c hi n quy n t do ố ớ ề ự ự ệ ệ ợ ồ ọ

kinhH p đ ng, đ nh nghĩa m t cách đ n gi n nh t, là nh ng th a thu n có ơ ữ ả ấ ậ ợ ồ ộ ỏ ị

giá tr pháp lý ràng bu c các bên”. Th a thu n chính là y u t ế ố ả ấ ủ b n ch t c a ậ ộ ỏ ị

ạ h p đ ng và chính nh nó mà h p đ ng có vai trò l n trong vi c đ nh đo t ồ ệ ợ ồ ờ ợ ớ ị

l i ích c a các bên, đ a các bên đ n nh ng th a hi p có l ợ ữ ủ ư ế ệ ỏ ợ ọ i nh t cho h . ấ

Nh chúng ta đã bi t, n n doanh. “kinh t ng đ ư ế ề th tr ế ị ườ ượ ở ộ c thúc đ y b i đ ng ẩ

i nhu n. Vì th , các ch th tham gia các quan h kinh t . Vì vai trò l c l ự ợ ủ ể ệ ế ậ ế

quan tr ng này, ch đ nh h p đ ng đ c bi ế ị ặ ọ ợ ồ t đ ệ ượ ệ ố c chú tr ng trong h th ng ọ

ph i luôn tính toán đ làm sao đ t đ c l i nhu n t i đa. Vi c đàm phán và ạ ượ ợ ể ả ậ ố ệ

ký k t các h p đ ng không là ngo i l . B i l đó, các ch th ph i đ ạ ệ ế ợ ồ ở ẽ ủ ể ả ượ c

hoàn toàn t do quy t đ nh ký v i ai, khi nào ký, trên nh ng đi u ki n nào h ự ế ị ữ ề ệ ớ ọ

c n ký h p đ ng. Y u t ầ ế ố ả b n ch t c a h p đ ng giúp các bên có đ ồ ấ ủ ợ ồ ợ ượ ự c s

i ích c a h có th đ c đáp l a ch n thích h p. Ch khi các ch th th y l ỉ ự ủ ể ấ ợ ọ ợ ủ ọ ể ượ

ng, h s tham gia ký k t h p đ ng.pháp lu t c a các n ứ ế ợ ậ ủ ọ ẽ ồ ướ c có n n kinh t ề ế

th tr ng. Xây d ng đ c ch đ nh h p đ ng thích h p là m t b ị ườ ự ượ ế ị ộ ướ ợ ồ ợ ế c ti n

quan tr ng cho vi c th c hi n quy n t ề ự ự ệ ệ ọ ễ ủ do kinh doanh. Trong th c ti n c a ự

n c ta, h p đ ng cũng là ch đ nh pháp lu t r t đ c chú ý, đ c bi ướ ậ ấ ượ ế ị ợ ồ ặ ệ ể ừ t k t

khi n c ta chuy n sang n n kinh t ng. Pháp l nh H p đ ng kinh t ướ ể ề th tr ế ị ườ ệ ợ ồ ế ,

sau đó là Pháp l nh H p đ ng dân s , B lu t Dân s , Lu t Th ự ộ ậ ự ệ ậ ợ ồ ươ ng m i là ạ

nh ng c g ng c a h th ng pháp lu t n c ta nh m t o ra nh ng ti n đ ệ ố ố ắ ậ ướ ữ ủ ữ ề ằ ạ ề

pháp lý quan tr ng cho t do kinh doanh. Pháp l nh H p đ ng kinh t có th ọ ự ệ ợ ồ ế ể

đ c coi là ph n ng đ u tiên c a h th ng pháp lu t n ượ ệ ố ả ứ ậ ướ ủ ầ c ta đ i v i đòi ố ớ

h i c a t do kinh doanh. B ng vi c ban hành Pháp l nh H p đ ng kinh t ỏ ủ ự ệ ệ ằ ợ ồ ế ,

c ta đã kh ng đ nh ký k t h p đ ng kinh l n đ u tiên, h th ng pháp lu t n ệ ố ầ ậ ướ ầ ế ợ ẳ ồ ị

t ch c kinh t ế là quy n c a các t ề ủ ổ ứ ế ộ ậ . Ti p theo đó, v i vi c ban hành B lu t ệ ế ớ

Dân s và Lu t Th ng m i, ch đ nh h p đ ng đ ự ậ ươ ế ị ạ ợ ồ ượ ộ c hoàn thi n thêm m t ệ

b ướ ậ ề ợ c. Tuy nhiên, so v i nh ng đòi h i c a th c ti n thì pháp lu t v h p ỏ ủ ự ữ ễ ớ

c ta c n đ c ti p t c hoàn thi n. đ ng ồ n ở ướ ầ ượ ế ụ ệ

Cách ti p c n c b n c a pháp lu t n ế ậ ơ ả ủ ậ ướ c ta v h p đ ng nói chung và ồ ề ợ

h p đ ng kinh t ồ ợ ế ề nói riêng v c b n phù h p v i nh ng đòi h i c a n n ợ ề ơ ả ỏ ủ ữ ớ

kinh t th tr ế ị ườ ồ ng. Nh ng nguyên t c chung chi ph i ch đ nh h p đ ng ế ị ữ ắ ợ ố

n c ta bao g m: t do h p đ ng, t nguy n, bình đ ng, thi n chí và cùng có ướ ồ ự ợ ồ ự ệ ệ ẳ

l i. Các quy đ nh c th c a pháp lu t h p đ ng đ u h ng vào vi c th ợ ụ ể ủ ậ ợ ề ồ ị ướ ệ ể

hi n các nguyên t c này. ệ ắ

Bên c nh vi c th ch hóa nh ng đòi h i c a quy n t do kinh doanh. ể ế ỏ ủ ề ự ữ ệ ạ

còn t o ra nh ng đ m b o cho vi c th c hi n quy n t do Pháp lu t kinh t ậ ế ề ự ữ ự ệ ệ ạ ả ả

kinh doanh.

b o v nh ng ho t đ ng thúc đ y t do kinh doanh, - Pháp lu t kinh t ậ ế ả ệ ữ ạ ộ ẩ ự

do kinh đ ng th i h n ch nh ng ho t đ ng xâm ph m ho c c n tr ồ ờ ạ ạ ộ ữ ế ặ ạ ả t ở ự

doanh, nh ng ho t đ ng mà pháp lu t kinh t ạ ộ ữ ậ ế ự cho phép và khuy n khích th c ế

đ nh hi n bao g m: C nh tranh lành m nh; H n ch đ c quy n; Quy n t ạ ế ộ ề ự ị ề ệ ạ ạ ồ

đo t c a doanh nghi p trong vi c t ạ ủ ệ ổ ệ ch c ho t đ ng s n xu t kinh doanh; ả ạ ộ ứ ấ

T do h p đ ng; ợ ự ồ

Nh ng ho t đ ng mà pháp lu t kinh t ạ ộ ữ ậ ế ấ ồ c m ho c h n ch bao g m: ế ạ ặ

Đ c quy n, h n ch c nh tranh; Vi ph m quy n s h u công nghi p; Vi ở ữ ế ạ ề ề ệ ạ ạ ộ

ph m nghĩa v cam k t; Gian l n th ng m i; L a đ o v.v… ụ ế ạ ậ ươ ừ ả ạ

t o ra c ch x lý nhanh chóng các tranh ch p phát - Pháp lu t kinh t ậ ế ạ ơ ế ử ấ

sinh trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh. ạ ộ ả ấ

Vi c th c hi n quy n t do kinh doanh ph thu c không ch vào s ề ự ự ệ ệ ụ ộ ỉ ự

c trong vi c xác l p các y u t c n thi t c a nó mà đ m b o c a Nhà n ả ủ ả ướ ế ố ầ ệ ậ ế ủ

còn ph thu c vào thi n chí và trách nhi m c a các đ i tác trong quá trình ủ ụ ệ ệ ộ ố

s n xu t kinh doanh. Nhà đ u t ả ầ ư ấ ả hay doanh nghi p s không ti n hành s n ệ ẽ ế

xu t kinh doanh đ ấ ượ ế c m t cách đ y đ n u nh ng h p đ ng, nh ng giao k t ầ ủ ế ữ ữ ộ ồ ợ

kinh t mà h tham gia không đ ng, các ế ọ ượ c th c hi n đ y đ . Thông th ầ ự ủ ệ ườ

h p đ ng, các giao k t kinh t mà các doanh nghi p tham gia đ u nh m vào ế ợ ồ ế ề ệ ằ

t b , nguyên li u, thuê m c đích ch y u là huy đ ng v n, mua s m trang thi ộ ủ ế ụ ắ ố ế ị ệ

lao đ ng và tiêu th s n ph m. B ng các ch tài kinh t ẩ ụ ả ế ằ ộ ế , pháp lu t kinh t ậ ế

ậ bu c các bên ph i tôn tr ng các h p đ ng đã ký k t. Bên c nh đó, pháp lu t ồ ế ả ạ ộ ọ ợ

còn tác đ ng đ n các ch th tham gia các h p đ ng trong vi c th c hi n các ủ ể ự ệ ế ệ ộ ợ ồ

nghĩa v đã cam k t thông qua c ch gi i quy t tranh ch p. C ch gi ế ả ụ ế ơ ế ả i ế ấ ơ

ng đ c xây d ng trên nguyên quy t tranh ch p gi a các doanh nghi p th ữ ệ ế ấ ườ ượ ự

lý đ m b o t do kinh doanh k c trong vi c l a ch n ph ng án gi ả ự ả ệ ự ể ả ọ ươ ả i

ệ quy t tranh ch p. Các doanh nghi p hoàn toàn ch đ ng trong vi c kh i ki n ủ ộ ệ ệ ế ấ ở

ho c không kh i ki n các đ i tác c a mình ho c s d ng các ph ặ ử ụ ủ ệ ặ ở ố ươ ứ ng th c

nh hòa gi i, th ng l ng đ gi ư ả ươ ượ ể ả ọ i quy t các tranh ch p. Pháp lu t tôn tr ng ấ ế ậ

quy n t quy t c a doanh nghi p vì ch có doanh nghi p m i hi u rõ đ i tác ề ự ế ủ ể ệ ệ ớ ố ỉ

c a mình, hi u rõ cái l ủ ể ợ ấ i, cái h i khi kh i ki n đ i tác. Tuy nhiên, trong b t ố ệ ạ ở

ng h p nào, pháp lu t v n đ dành cho doanh nghi p c h i b o v c tr ứ ườ ơ ộ ả ậ ẫ ệ ể ợ ệ

i ích h p pháp c a mình tr c Tòa án. Khi xét th y nh ng vi quy n và l ề ợ ủ ợ ướ ữ ấ

phía đ i tác có nh h ng nghiêm tr ng đ n quy n t do kinh ph m t ạ ừ ả ố ưở ề ự ế ọ

doanh c a mình, doanh nghi p hoàn toàn có đ nh ng bi n pháp đ t ể ự ả b o ữ ủ ủ ệ ệ

v .ệ

- Pháp lu t quy đ nh nh ng lĩnh v c c m và h n ch đ i v i doanh ế ố ớ ự ấ ữ ậ ạ ị

nghi p. Vi c xác l p nh ng lĩnh v c c m ho c h n ch đ i v i kinh doanh ự ấ ế ố ớ ữ ệ ệ ậ ặ ạ

c, song l i có ý nghĩa là m t ho t đ ng mang n ng tính ch t qu n lý nhà n ặ ạ ộ ấ ả ộ ướ ạ

do kinh doanh. r t to l n đ i v i vi c xác l p quy n t ấ ố ớ ề ự ệ ậ ớ

2. Trong đ i m i chính tr , c n l y thành t u kinh t , tăng tr ng, phát ị ấ ấ ự ớ ổ ế ưở

tri n kinh t b n v ng là th ể ế ề ữ ướ ư c đo thành t u, tính hi u qu , tính u ự ệ ả

vi ệ ủ ổ ớ ị t c a đ i m i chính tr .

t Nam, nhân dân là ch th xã h i, ch th c a quy n l c nhà Vi Ở ệ ủ ể ủ ủ ể ề ự ộ

n c, do đó, ph i gi v ng đ nh h ng XHCN, nh ng đ ng th i ph i làm ướ ả ữ ữ ị ướ ư ả ồ ờ

tăng hi u qu đ i v i t - xã h i: Thúc đ y quá ả ố ớ ấ ả t c các ho t đ ng kinh t ạ ộ ệ ế ẩ ộ

ng kinh t trình công nghi p hoá, hi n đ i hoá, thúc đ y tăng tr ệ ệ ạ ẩ ưở ế ể , phát tri n

các y u t nuôi d ng cho tăng tr ng kinh t ế ố ưỡ ưở ế . Chính tr ph i phát huy đ ả ị ượ c

các ngu n l c làm đ ng l c phát tri n kinh t ồ ự ự ể ộ ế ậ , ph i nâng cao đ i s ng v t ờ ố ả

ch t, tinh th n cho ng i dân. Gi ng XHCN, nh ng kinh t ầ ấ ườ đ ữ ượ c đ nh h ị ướ ư ế

không phát tri n, đ i s ng c a đa s nhân dân không đ ờ ố ủ ể ố ượ ả c c i thi n, thì đ nh ệ ị

h ng XHCN cũng ch ng có ý nghĩa gì v i dân. ướ ẳ ớ

Trong th i kỳ xây d ng, phát tri n, m c tiêu hàng đ u là phát tri n kinh ụ ự ể ể ầ ờ

t i ích kinh t . Do đó, vi c phát huy các ngu n l c cho kinh t không ch , l ế ợ ế ồ ự ệ ế ỉ

ng, lòng hăng hái, nhi d a vào đ ng viên t ộ ự t ư ưở ệ ơ t tình đ n thu n. Đ kh i ể ầ ơ

ng l i, chính sách đúng, d y các ngu n l c, t o đ ng l c đòi h i ph i có đ ộ ậ ồ ự ạ ự ả ỏ ườ ố

ạ ộ có h th ng pháp lu t hoàn ch nh đ ràng bu c, đi u ch nh các ho t đ ng ể ệ ố ề ậ ộ ỉ ỉ

kinh t , quy đ nh rõ quy n l ch c và m i công ế ề ợ ị i và trách nhi m c a m i t ệ ỗ ổ ứ ủ ỗ

c các l i ích chính đáng c a các thành viên tham gia th dân, b o v đ ả ệ ượ ợ ủ ị

tr ng. ườ

ả Chính tr cũng c n có tiêu chí hi u qu , và hi u qu c a chính tr ph i ả ủ ệ ệ ầ ả ị ị

th hi n m c đ t ể ệ ở ứ ộ ự do, trình đ dân ch , ộ ủ ở ệ hi u qu kinh t ả ế ệ và th c hi n ự

ng l công b ng, bình đ ng xã h i. Đ i m i quan đi m, đ ộ ể ẳ ằ ổ ớ ườ ố ủ ổ i c a Đ ng, đ i ả

m i t ch c và v n hành b máy nhà n c, ph i đ c xem xét trên quan ớ ổ ứ ậ ộ ướ ả ượ

c đo. Các ch đi m hi u qu , l y hi u qu phát tri n kinh t ệ ả ấ ể ể ệ ả ế xã hô làm th ị ướ ỉ

tiêu hi u qu kinh t ph i là m t trong nh ng tiêu chí hàng đ u làm th ệ ả ế ữ ả ầ ộ ướ c

đo, đánh giá tính h p lý, đúng đ n, u vi t trong t ắ ư ợ ệ ổ ứ ch c và v n hành c a c ậ ủ ả

h th ng chính tr nói chung và c a nhà n c nói riêng. t Nam trong ệ ố ủ ị ướ Vi Ở ệ

đ i m i, có th nói toàn b c ch v n hành c a h th ng chính tr : quan h ổ ộ ơ ế ậ ủ ệ ố ể ớ ị ệ

gi a Đ ng c ng s n c m quy n v i nhà n c, quan h gi a các t ữ ề ầ ả ả ộ ớ ướ ệ ữ ổ ứ ch c

chính tr - xã h i v i Đ ng và v i nhà n c là nh ng quan h c t y u. Các ộ ớ ả ớ ị ướ ệ ố ế ữ

nhân t ố ừ , các quan h trong h th ng chính tr v a ch u tác đ ng l n nhau, v a ệ ố ị ừ ệ ẫ ộ ị

ch u tác đ ng c a môi tr ng xã h i trong và ngoài n ủ ộ ị ườ ộ ướ ả c đ cu i cùng s n ể ố

ph m c a v n hành c a h th ng chính tr hình thành các chính sách công. Do ủ ệ ố ủ ậ ẩ ị

ư đó, đánh giá đ i m i chính tr , đ i m i h th ng chính tr , đánh giá tính u ớ ệ ố ị ổ ổ ớ ị

vi t, h p lý c a chính tr và h th ng chính tr không ch đánh giá đ i m i v ệ ệ ố ớ ề ủ ợ ổ ị ỉ ị

t ch c, th ch , con ng ổ ứ ế ể ườ i, mà đi u đ c bi ề ặ ệ ả t quan tr ng là đánh giá s n ọ

ph m đ u ra c a c h th ng chính tr , đó là ch t l ng các chính sách công ủ ả ệ ố ấ ượ ầ ẩ ị

ồ trên các m t b o t n, phát tri n, phân b và s d ng có hi u qu các ngu n ặ ả ồ ử ụ ệ ể ả ổ

nói riêng. l c, các giá tr xã h i nói chung và các ngu n l c kinh t ự ồ ự ộ ị ế

Chính tr hi u qu đ i h i ph i th hi n trong các chính sách gi ả ỏ ỏ ể ệ ị ệ ả ả i

quy t đúng đ n v nh ng v n đ then ch t c a kinh t : Nh ng v n đ v ố ủ ữ ề ề ế ắ ấ ế ề ề ữ ấ

quan h s h u, tài chính - ti n t ệ ở ữ ề ệ , ngân sách, phát tri n c s h t ng, các ể ơ ở ạ ầ

m i quan h tích lu - tiêu dùng, thành th - nông thôn, lao đ ng - vi c làm, ệ ệ ố ộ ỹ ị

ch ng quan liêu, tham nhũng... Trong ti n trình phát tri n kinh t ng, ể ế ố th tr ế ị ườ

ở ừ ổ t ng n i, t ng lúc có nh ng v n đ này ho c v n đ khác tr thành n i ề ơ ừ ữ ề ấ ặ ấ ở

c m, do đó c n có s cân nh c đ đi u ch nh thích h p, m m d o trong các ộ ể ề ự ề ẻ ầ ắ ợ ỉ

ch tr ủ ươ ng chính sách c a Đ ng, Nhà n ủ ả ướ ị ậ c; phân ph i h p lý các giá tr v t ố ợ

ch t, tinh th n, các ngu n l c, tài nguyên vào các tr ng đi m, t o đ t phá, ồ ự ể ầ ấ ạ ộ ọ

t o đi m t a cho s phát tri n kinh t ự ạ ự ể ể . ế

t r ng đ i m i kinh t là cái quy t đ nh chính tr , đ t ra các yêu V n bi ẫ ế ằ ớ ổ ế ế ị ị ặ

ng cho đ i m i chính tr . Nh ng nh c u đ i v i đ i m i chính tr , v ch đ ớ ầ ố ớ ổ ị ạ ườ ư ớ ổ ị ư

th không th xem nh vai trò chính tr . Trong th c ti n, chính tr có vai trò ị ự ễ ẹ ế ể ị

, là m t ngu n l c c a kinh t . Do đó ph i bi t dành cho lãnh đ o kinh t ạ ế ồ ự ủ ộ ế ả ế

chính tr nh ng u tiên: quan tâm đ i m i t ch c, th ch và cán b , nh t là ớ ổ ứ ể ế ữ ư ấ ộ ổ ị

nh ng lĩnh v c có liên quan đ n kinh t ữ ự ế . ế

Đ ng c ng s n Vi ả ả ộ ệ t Nam trong ti n trình đ i m i đã có nh ng quan ổ ữ ế ớ

đi m đúng đ n r ng, tr c h t ph i gi ắ ằ ể ướ ế ả ữ ữ ộ v ng s n đinh chính tr - xã h i, ự ổ ị

coi đó là ti n đ , đi u ki n ệ đ đ i m i kinh t ể ổ ề ề ề ớ ế ớ . Tuy nhiên, quá trình đ i m i ổ

chính tr , h th ng chính tr , đ i m i c a nhà n ị ệ ố ớ ủ ị ổ ướ ạ c còn r t ch m, tình tr ng ậ ấ

quan liêu, bao c p, đ c quy n nhà n c còn n ng n trên nhi u lĩnh v c, là ề ấ ộ ướ ự ề ề ặ

m t trong nh ng rào c n c nh tranh bình đ ng trên th ng tr ả ạ ữ ẳ ộ ươ ườ ng; hi u qu ệ ả

kinh t trong khu v c nhà n c, trong qu n lý tài chính, qu n lý ngân sách ế ự ướ ả ả

ề còn r t h n ch ; chính ph còn ít nghe dân, ít g n dân, th m chí có nhi u ấ ạ ủ ế ậ ầ

quy t đ nh đi ng ế ị ượ ộ c lòng dân trong quá trình ho ch đ nh chính sách; cu c ạ ị

chi n ch ng tham nhũng trong kinh t ế ố ế ổ , trong chính tr còn r t gian nan; đ i ấ ị

m i n n hành chính nhà n ớ ề ướ ấ c r t ch m, ch a t ậ ư ươ ủ ng x ng các yêu c u c a ứ ầ

n n kinh t ề th tr ế ị ườ ng đang chuy n đ i theo h ể ổ ướ ng h i nh p kinh t ậ ộ ế ế th

gi i.ớ

và chính tr ph i phát huy dân ch , ti n hành 3. Trong đ i m i kinh t ổ ớ ế ủ ế ả ị

c v ng ch c. t ng b ừ ướ ữ ắ

Nguyên nhân khách quan c n phát huy dân ch là nh ng đòi h i khách ủ ữ ầ ỏ

quan c a phát tri n kinh t ng và h i nh p, bình đ ng c nh tranh, ủ ể th tr ế ị ườ ạ ẳ ậ ộ

bình đ ng kinh doanh, ng i dân mu n đ do, dân ch tham gia vào ẳ ườ ố c t ượ ự ủ

c, vào ho ch đ nh chính sách công, th m chí nhu c u dân công vi c nhà n ệ ướ ạ ậ ầ ị

ch còn do áp l c bên ngoài, ch a đ ng y u t l ứ ự ế ố đ chị ự ủ ợ ụ i d ng. Hi n nay, kinh ệ

t ng nhi u thành ph n Vi th tr ế ị ườ ầ ở ề ệ ộ ầ t Nam tuy đã phát tri n lên m t t m ể

m i nh ng còn non tr , r t y u, kh năng c nh tranh th p, l ẻ ấ ế ư ạ ả ấ ớ ạ i thi u n đ nh ế ổ ị

t ra và còn mang nhi u d u n ti u nông nên các quan h kinh t ể ấ ấ ệ ề d v ế ễ ượ

ngoài các chu n m c pháp lu t, đ o đ c. M t khác, g n v i quá trình phát ứ ự ẩ ặ ắ ạ ậ ớ

nhi u thành ph n, đã và đang hình thành nhi u nhóm l tri n n n kinh t ề ể ế ề ề ầ ợ i

ích, nhi u l c l ng, v i nh ng áp l c c có l i và b t l ề ự ượ ự ả ữ ớ ợ i v i c ấ ợ ớ ườ ng đ cao ộ

đ i v i Chính ph , v i Đ ng c m quy n. T đây đ t ra v n đ gi ố ớ ủ ớ ề ả ừ ề ả ầ ặ ấ ế i quy t

m i quan h gi a dân ch kinh t v i dân ch chính tr đ t ra cho nhà n ệ ữ ủ ố ế ớ ị ặ ủ ướ c

trong quá trình hình thành chính cách, c n thi t ph i tuân th các b ầ ế ủ ả ướ ủ ơ c c a c

ch xây d ng chính sách, trong đó ph i đ c bi ả ặ ự ế ệ ệ t phát huy dân ch ph n bi n, ủ ả

giám sát c a Đ ng, c a các chuyên gia, c a các t ch c chính tr - xã h i và ủ ủ ủ ả ổ ứ ộ ị

báo chí, c a công dân đ i v i các chính sách t khi so n th o đ n t ố ớ ủ ừ ế ổ ả ạ ứ ch c

th c hi n. Nh ng năm qua, không ít chính sách c a nhà n ủ ự ữ ệ ướ c đáp ng đ ứ ượ c

ề đi u này nên ph n ánh dúng các yêu c u c a th c ti n khách quan t o đi u ầ ủ ự ễ ề ả ạ

ki n làm xu t hi n nh ng ngành, nh ng lĩnh v c mũi nh n trong nông ự ữ ữ ệ ệ ấ ọ

nghi p, công nghi p, d ch v và trong xu t kh u; nh p đ tăng tr ng khá ụ ệ ệ ấ ẩ ộ ị ị ưở

ặ cao trong su t 10 năm qua. Nh ng cũng không ít các chính sách mang n ng ư ố

tính ch quan c a c quan, c a cá nhân. ủ ơ ủ ủ