Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Chính trị học: Văn hóa chính trị Hồ Chí Minh - giá trị lý luận và thực tiễn

1

HäC VIÖN CHÝNH TRÞ QuèC GIA Hå CHÝ MINH

NGUYÔN H÷U LËP

V¡N HO¸ CHÝNH TRÞ Hå CHÝ MINH - GI¸ TRÞ

Lý LUËN Vµ THùC TIÔN

Chuyªn ngµnh: ChÝnh trÞ häc

M· sè: 62 31 20 01

TãM T¾T LUËN ¸N TIÕN SÜ CHÝNH TRÞ HäC

Hµ NéI - 2015

2

27

LUËN ¸N ®­îc hoµn thµnh t¹i

HäC VIÖN CHÝNH TRÞ QuèC GIA Hå CHÝ MINH DANH MôC C¸C C¤NG TR×NH CñA T¸C GI¶ §· C¤NG Bè Cã LI£N QUAN §ÕN §Ò TµI

1. NguyÔn H÷u LËp (2010), “RÌn luyÖn phong c¸ch lµm viÖc Hå ChÝ Minh cho ®éi ngò chÝnh trÞ viªn ë ®¬n vÞ c¬ së hiÖn nay”, T¹p chÝ Gi¸o dôc LLCTQS, sè 4 (122), tr.35-38. Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: PGS.TS. NguyÔn V¨n VÜnh

Ph¶n biÖn 1: 2. NguyÔn H÷u LËp (2011), “Quan ®iÓm Hå ChÝ Minh vÒ th¸i ®é ®èi víi c¸c sai lÇm, khuyÕt ®iÓm cña c¸n bé, ®¶ng viªn - ý nghÜa trong ®Êu tranh phßng, chèng diÔn biÕn hßa b×nh hiÖn nay” T¹p chÝ Gi¸o dôc LLCTQS, sè 5 (129), tr.64-66.

3. NguyÔn H÷u LËp (2012), “V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh víi c«ng t¸c x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng hiÖn nay”, T¹p chÝ Gi¸o dôc LLCTQS, sè 3 (133), tr.94-97. Ph¶n biÖn 2:

4. NguyÔn H÷u LËp (2012), “NÐt míi trong c«ng t¸c d©n vËn ë ®¬n vÞ c¬ së qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam hiÖn nay”, Th«ng tin khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n qu©n sù, sè 144, (11-12/2012), tr.27-29. Ph¶n biÖn 3:

5. NguyÔn H÷u LËp (2013), “Ph¸t huy vai trß cña v¨n hãa chÝnh trÞ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh x©y dùng dù th¶o söa ®æi HiÕn ph¸p n¨m 1992”, T¹p chÝ Gi¸o dôc LLCTQS, sè 3 (139), tr.23-26.

6. NguyÔn H÷u LËp (2013), “Ph¸t huy vai trß cña mÆt trËn v¨n hãa trong x©y dùng qu©n ®éi vÒ chÝnh trÞ hiÖn nay theo t­ t­ëng Hå ChÝ Minh”, T¹p chÝ Qu©n huÊn, sè 556, tr.41-43. LuËn ¸n ®­îc b¶o vÖ t¹i Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Học viÖn, t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh vµo håi……..giê…....ngµy…...th¸ng n¨m 2015

7. NguyÔn H÷u LËp (2013), “T­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ mèi quan hÖ m« h×nh nhµ n­íc víi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc”, T¹p chÝ Khoa häc chÝnh trÞ qu©n sù, sè 5 (12), tr.20-23.

8. NguyÔn H÷u LËp (2013), “Båi d­ìng v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh cho ®éi ngò chÝnh ñy, chÝnh trÞ viªn ë ®¬n vÞ c¬ së hiÖn nay”, Th«ng tin khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n qu©n sù, sè 148, (07- 08/2013), tr.11-13.

Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i:

- Th­ viÖn Quèc gia 9. NguyÔn H÷u LËp (2014), “Båi d­ìng v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh cho ®éi ngò gi¶ng viªn khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n trong c¸c nhµ tr­êng qu©n ®éi”, T¹p chÝ Gi¸o dôc LLCTQS, sè 5 (147), tr.42-44. - Th­ viÖn Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh

26

3

Më ®Çu KÕT LUËN

1. V¨n hãa chÝnh trÞ lµ nh÷ng gi¸ trÞ do con ng­êi s¸ng t¹o ra trong qu¸ tr×nh ®Êu tranh giµnh, gi÷ vµ sö dông quyÒn lùc nhµ n­íc, trong ®ã cã vai trß cña mçi c¸ nh©n, ®Æc biÖt lµ vai trß cña c¸c l·nh tô chÝnh trÞ, danh nh©n v¨n hãa.

2. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh bao gåm tæng hßa c¸c gi¸ trÞ vÒ t­ t­ëng, hµnh vi vµ nh©n c¸ch chÝnh trÞ mang tÝnh Ch©n, ThiÖn, MÜ mµ Ng­êi s¸ng t¹o ra trong suèt qu¸ tr×nh ®Êu tranh cho sù nghiÖp GPDT, gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng con ng­êi trªn lËp tr­êng giai cÊp c«ng nh©n; lµ s¶n phÈm cña sù tÝch hîp vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ tiªu biÓu cña VHCT truyÒn thèng d©n téc vµ nh©n lo¹i, trong ®ã quan träng nhÊt lµ c¸c gi¸ trÞ VHCT cña häc thuyÕt M¸c - Lªnin. 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi luËn ¸n V¨n hãa lµ s¶n phÈm cña con ng­êi nãi chung víi tÝnh c¸ch lµ tæng hßa mäi c¸ nh©n. Tuy nhiªn, trong sè nh÷ng con ng­êi cô thÓ l¹i cã nh÷ng nh©n vËt tiªu biÓu, hä lµ nh÷ng ng­êi gãp phÇn quan träng nhÊt trong viÖc b¶o tån, ph¸t triÓn vµ n©ng nÒn v¨n hãa cña céng ®ång, d©n téc lªn mét tÇm cao míi, thËm chÝ cßn lµ ®Þnh h­íng cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c¶ mét nÒn v¨n hãa. Hå ChÝ Minh lµ s¶n phÈm cña v¨n hãa chÝnh trÞ (VHCT) ViÖt Nam, nh­ng còng lµ ng­êi ®· n©ng VHCT truyÒn thèng cña d©n téc lªn mét tÇm cao míi víi mét chÊt l­îng míi. V× vËy, VHCT cña Ng­êi ®· vµ ®ang lµ mét trong nh÷ng ®èi t­îng nghiªn cøu cã ý nghÜa quan träng cña khoa häc chÝnh trÞ ë ViÖt Nam.

3. Víi tÝnh c¸ch lµ s¶n phÈm cña mét c¸ nh©n, VHCT Hå ChÝ Minh cÇn ®­îc tiÕp cËn nghiªn cøu tõ nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, trªn c¬ së qu¸n triÖt râ tÝnh hÖ thèng, toµn diÖn, lÞch sö, cô thÓ vµ tÝnh ®Þnh h­íng cña nh÷ng t­ t­ëng vµ hµnh ®éng chÝnh trÞ.

4. Gi¸ trÞ cña VHCT Hå ChÝ Minh lµ sù thèng nhÊt cña ba nhãm gi¸ trÞ c¬ b¶n, ®ã lµ: c¸c gi¸ trÞ t­ t­ëng, c¸c gi¸ trÞ hµnh vi vµ c¸c gi¸ trÞ nh©n c¸ch. §©y lµ nh÷ng gi¸ trÞ Ch©n, ThiÖn, MÜ, cã tÝnh bÒn v÷ng, tÝnh phæ qu¸t vµ ®· ®­îc thùc tiÔn kiÓm nghiÖm.

Víi tÝnh c¸ch lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn t¶ng t­ t­ëng cña §¶ng - T­ t­ëng Hå ChÝ Minh ®· ®­îc tËp trung nghiªn cøu nh»m lµm s¸ng tá néi dung vµ gi¸ trÞ vËn dông, x¸c lËp c¬ së lý luËn cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chñ tr­¬ng, ®­êng lèi cña §¶ng. §Æc biÖt, tõ khi §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ph¸t ®éng cuéc vËn ®éng “Häc tËp vµ lµm theo tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh”, t­ t­ëng vµ tÊm g­¬ng ®¹o ®øc cña Ng­êi kh«ng chØ lµ néi dung häc tËp, lµm theo mµ cßn lµ ®èi t­îng nghiªn cøu cña nhiÒu cÊp, nhiÒu ngµnh, nhiÒu bé m«n khoa häc. MÆc dï vËy, viÖc nghiªn cøu, vËn dông vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ cña VHCT Hå ChÝ Minh cßn kh¸ khiªm tèn, ch­a xøng víi tÇm vãc cña mét nhµ chÝnh trÞ chuyªn nghiÖp, mét danh nh©n v¨n hãa kiÖt xuÊt. ThËm chÝ cßn cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸ kh¸c nhau vÒ viÖc cã hay kh«ng cã VHCT Hå ChÝ Minh. 5. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n ®ã lµ: mang b¶n chÊt cña giai cÊp c«ng nh©n; hµi hßa gi÷a tÝnh d©n téc vµ tÝnh quèc tÕ, tÝnh phæ biÕn vµ tÝnh ®Æc thï; thèng nhÊt gi÷a nh÷ng gi¸ trÞ t­ t­ëng víi nh÷ng gi¸ trÞ hµnh vi, gi÷a nãi vµ lµm, chó träng nªu g­¬ng vÒ ®¹o ®øc chÝnh trÞ; thÓ hiÖn râ tÝnh nh©n v¨n triÖt ®Ó c¶ trong môc tiªu, lý t­ëng, ph­¬ng thøc vµ hµnh ®éng chÝnh trÞ.

C«ng cuéc ®æi míi cña n­íc ta hiÖn nay ®ßi hái h¬n lóc nµo hÕt ph¶i nhËn thøc ®óng ®¾n vµ ph¸t huy cao ®é vai trß cña VHCT Hå ChÝ Minh. MÆt kh¸c, tr­íc yªu cÇu cña sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi (CNXH), VHCT Hå ChÝ Minh cµng tá râ gi¸ trÞ to lín ®èi víi c¸c chñ thÓ chÝnh trÞ, tr­íc 6. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh cã ý nghÜa lÞch sö vµ hiÖn thùc, d©n téc vµ thêi ®¹i s©u s¾c. H¬n n÷a, víi tÝnh c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a v¨n hãa l·nh ®¹o vµ v¨n hãa qu¶n lý, VHCT Hå ChÝ Minh cã gi¸ trÞ, ý nghÜa to lín ®èi víi ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë ViÖt Nam hiÖn nay.

4

25

tÝnh tù gi¸c, tù qu¶n, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña mçi c«ng d©n trong häc tËp, nghiªn cøu, tham dù chÝnh trÞ vµ ®ãng gãp x©y dùng VHCT cña ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý hiÖn nay.

hÕt lµ c¸n bé, ®¶ng viªn. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t huy gi¸ trÞ cña VHCT Hå ChÝ Minh trong ®êi sèng chÝnh trÞ hiÖn nay cµng trë lªn cÊp thiÕt. Víi nh÷ng lý do trªn ®©y, nghiªn cøu sinh chän vÊn ®Ò: “V¨n ho¸ chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh - gi¸ trÞ lý luËn vµ thùc tiÔn” lµm ®Ò tµi luËn ¸n tiÕn sÜ cña m×nh.

Thø ba, x¸c lËp vµ hoµn thiÖn c¸c chuÈn mùc VHCT cña c¸n bé, ®¶ng viªn nãi chung, c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý nãi riªng. §Ó x©y dùng VHCT cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý trong tõng giai ®o¹n c¸ch m¹ng cô thÓ. CÇn c¨n cø vµo yªu cÇu thùc tiÔn ®Ó x¸c lËp c¸c chuÈn gi¸ trÞ VHCT cña ®éi ngò nµy, lµm c¬ së ®Ó hä phÊn ®Êu, rÌn luyÖn vµ lµm c¨n cø ®Ó kiÓm tra, gi¸m s¸t.

Thø t­, n©ng cao nhËn thøc vÒ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam cÇm quyÒn, ph©n biÖt râ chøc n¨ng l·nh ®¹o vµ qu¶n lý lµm c¬ së ®Ó hoµn thiÖn chuÈn mùc v¨n hãa cña ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý. ViÖc ph©n ®Þnh hai chøc n¨ng trªn ®©y lµ vÊn ®Ò lý luËn kh¸ trõu t­îng vµ phøc t¹p. Tuy nhiªn, nÕu ph©n ®Þnh râ ch¼ng nh÷ng sÏ kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng quyÒn lùc cña §¶ng cao h¬n quyÒn lùc nhµ n­íc, (tøc quyÒn lùc ®­îc nh©n d©n ñy nhiÖm) mµ cßn kh¾c phôc ®­îc mét thùc tÕ lµ c¸c cÊp ñy ®¶ng bu«ng láng l·nh ®¹o hoÆc bao biÖn, lµm thay c¸c c¬ quan hµnh chÝnh. Ng­îc l¹i, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh dùa dÉm, û l¹i vµo c¸c cÊp ñy ®¶ng.

TiÓu kÕt ch­¬ng 4

Víi ®Ò tµi ®· lùa chän, t¸c gi¶ luËn ¸n x¸c ®Þnh mét sè gi¶ thuyÕt nghiªn cøu sau ®©y: Thø nhÊt, VHCT Hå ChÝ Minh lµ VHCT cña mét c¸ nh©n, nh­ng lµ c¸ nh©n tiªu biÓu víi tÝnh c¸ch lµ mét l·nh tô chÝnh trÞ vµ lµ mét nhµ qu¶n lý tèi cao cña d©n téc. Thø hai, VHCT Hå ChÝ Minh lµ mét chØnh thÓ, bao gåm c¸c gi¸ trÞ vÒ t­ t­ëng vµ hµnh vi chÝnh trÞ, cã cÊu tróc vµ ®Æc tr­ng riªng. Thø ba, VHCT Hå ChÝ Minh lµ s¶n phÈm cña sù tÝch hîp vµ ph¸t triÓn nhiÒu gi¸ trÞ tiªu biÓu cña VHCT d©n téc, nh©n lo¹i vµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin, trong ®ã VHCT M¸c - Lªnin lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh. Thø t­, VHCT Hå ChÝ Minh kh«ng chØ cã ý nghÜa lÞch sö mµ cßn cã ý nghÜa hiÖn thùc to lín ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ thÕ giíi. MÆt kh¸c, VHCT Hå ChÝ Minh cã ý nghÜa to lín ®èi víi ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë n­íc ta hiÖn nay. 2. Môc ®Ých, nhiÖm vô cña luËn ¸n 2.1. Môc ®Ých Trªn c¬ së lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ VHCT vµ VHCT Hå ChÝ Minh, luËn ¸n chØ ra nh÷ng gi¸ trÞ vµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña VHCT Hå ChÝ Minh, nªu lªn ý nghÜa vµ mét sè ®Þnh h­íng x©y dùng VHCT cña Ng­êi cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë ViÖt Nam hiÖn nay.

2.2. NhiÖm vô Mét lµ, lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ VHCT vµ VHCT Hå ChÝ Minh. Hai lµ, lµm râ nh÷ng gi¸ trÞ vµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña VHCT Hå ChÝ Minh. Ba lµ, ph©n tÝch ý nghÜa cña VHCT Hå ChÝ Víi tÝnh c¸ch lµ nh÷ng gi¸ trÞ Ch©n, ThiÖn, MÜ cña t­ t­ëng, hµnh vi vµ nh©n c¸ch chÝnh trÞ ®­îc s¸ng t¹o ra trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng, VHCT Hå ChÝ Minh kh«ng chØ cã ý nghÜa d©n téc, mµ cßn cã ý nghÜa thêi ®¹i s©u s¾c. Ngµy nay, VHCT Hå ChÝ Minh ®ang tiÕp tôc ph¸t huy gi¸ trÞ vµ ý nghÜa to lín trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña §¶ng vµ nh©n d©n ViÖt Nam. §Æc biÖt, víi tÝnh c¸ch lµ mét mÉu mùc cña v¨n hãa l·nh ®¹o, qu¶n lý, VHCT Hå ChÝ Minh cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë ViÖt Nam trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH.

24

5

cña c¸c d©n téc trªn tinh thÇn nh©n v¨n, nh©n ®¹o, VHCT Hå ChÝ Minh ®· x¸c lËp mét ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p ®óng ®¾n cho viÖc kh¾c phôc nh÷ng khñng ho¶ng trong ®êi sèng chÝnh trÞ quèc tÕ.

4.2. §Þnh h­íng x©y dùng v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh

Minh vµ ®Ò xuÊt mét sè ®Þnh h­íng x©y dùng VHCT Hå ChÝ Minh cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë ViÖt Nam hiÖn nay. 3. §èi t­îng, ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn ¸n 3.1. §èi t­îng nghiªn cøu §èi t­îng nghiªn cøu cña luËn ¸n lµ VHCT Hå ChÝ Minh ë cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë ViÖt Nam hiÖn nay

Môc tiªu cña viÖc x©y dùng VHCT Hå ChÝ Minh cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ nh»m lµm cho c¸c gi¸ trÞ cña VHCT Hå ChÝ Minh thÊm vµo nh©n c¸ch mçi c¸ nh©n th«ng qua viÖc tÝch cùc, chñ ®éng häc tËp, lµm theo vµ biÓu hiÖn ra ë viÖc biÕt vËn dông s¸ng t¹o vµ ph¸t huy cao ®é c¸c gi¸ trÞ ®ã trong ®êi sèng chÝnh trÞ hiÖn nay.

khÝa c¹nh gi¸ trÞ lý luËn vµ thùc tiÔn. 3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu Cïng víi viÖc tËp trung nghiªn cøu, kh¶o s¸t c¸c gi¸ trÞ mµ Hå ChÝ Minh ®· s¸ng t¹o ra trong sù nghiÖp chÝnh trÞ cña m×nh th«ng qua hÖ thèng t­ liÖu, di s¶n mµ Ng­êi ®Ó l¹i vµ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cã liªn quan d­íi gãc ®é tiÕp cËn chÝnh trÞ häc, luËn ¸n sÏ kh¶o s¸t c¸c ®¸nh gi¸ cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vÒ phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc cña ®éi ngò c¸n bé ®¶ng viªn nãi chung, c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý nãi riªng.

Môc tiªu trªn ®©y ®Æt ra mét sè yªu cÇu cô thÓ sau: Mét lµ, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý kiªn ®Þnh vµ nhÊt qu¸n môc tiªu §LDT g¾n liÒn víi CNXH. Hai lµ, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý thùc sù tiªu biÓu vÒ ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. Ba lµ, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý cã n¨ng lùc, ph­¬ng ph¸p vµ phong c¸ch chÝnh trÞ ®¸p øng tèt yªu cÇu nhiÖm vô.

§Ó hiÖn thùc hãa môc tiªu, yªu cÇu nªu trªn, cÇn tËp trung lµm

tèt mét sè néi dung cã tÝnh nguyªn t¾c sau ®©y:

4. C¬ së lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 4.1. C¬ së lý luËn C¬ së lý luËn cña ®Ò tµi lµ hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vµ c¸c lý thuyÕt vÒ khoa häc chÝnh trÞ, VHCT hiÖn ®¹i; vÒ chÝnh trÞ; vÒ v¨n hãa; vÒ mèi quan hÖ gi÷a chÝnh trÞ víi v¨n hãa vµ vai trß cña v¨n hãa ®èi víi sù ph¸t triÓn x· héi nãi chung, c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa (XHCN) nãi riªng.

Thø nhÊt, n©ng cao tr×nh ®é chÝnh trÞ cña ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý. §Ó n©ng cao tr×nh ®é chÝnh trÞ cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý cÇn tiÕn hµnh ®ång bé nhiÒu biÖn ph¸p, nh­ng cÇn tËp trung vµo: ®Èy m¹nh viÖc häc tËp, lµm theo t­ t­ëng, tÊm g­¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh; kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ®µo t¹o víi tù ®µo t¹o c¸n bé; chñ ®éng ®æi míi néi dung, ph­¬ng ph¸p vµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng trªn tinh thÇn tù do t­ t­ëng, khuyÕn khÝch nh÷ng s¸ng t¹o lý luËn ®¸p øng ®ßi hái cña thùc tiÔn c¸ch m¹ng.

4.2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Trªn c¬ së tiÕp cËn kh¶o s¸t tµi liÖu vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn VHCT Hå ChÝ Minh vµ thùc tr¹ng VHCT cña ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë ViÖt Nam hiÖn nay, t¸c gi¶ sö dông ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö cïng c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cô thÓ nh­: Ph­¬ng ph¸p hÖ thèng; l«gÝch, lÞch sö; ph©n tÝch, tæng hîp; so s¸nh…phï hîp víi tõng nhiÖm vô cô thÓ cña luËn ¸n.

5. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi nghiªn cøu 5.1. ý nghÜa khoa häc Thø hai, x©y dùng m«i tr­êng VHCT vµ ph¸t huy vai trß gi¸m s¸t cña nh©n d©n ®èi víi ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cÇn x©y dùng c¸c ®Þnh chÕ ph¸p luËt ®Ó tõng b­íc h×nh thµnh vµ ph¸t huy vai trß cña x· héi d©n sù. Trªn c¬ së ®ã huy ®éng

6

23

®¸nh gi¸ c¸c nhµ chÝnh trÞ ch©n chÝnh. VHCT Hå ChÝ Minh kh«ng chØ cã gi¸ trÞ lÞch sö to lín mµ ngµy nay cßn ®ang tiÕp tôc soi ®­êng cho sù nghiÖp x©y dùng mét nÒn chÝnh trÞ thùc sù cã v¨n ho¸, thùc sù v× con ng­êi ë ViÖt Nam.

4.1.2. ý nghÜa ®èi víi c¸ch m¹ng thÕ giíi 4.1.2.1. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh gãp phÇn lµm phong

phó thªm hÖ gi¸ trÞ cña t­ t­ëng chÝnh trÞ thÕ giíi §Ò tµi gãp phÇn chØ ra c¸ch tiÕp cËn vµ mèi quan hÖ gi÷a VHCT cña c¸ nh©n, ®Æc biÖt lµ cña l·nh tô chÝnh trÞ víi VHCT nãi chung; Gãp phÇn hoµn thiÖn kh¸i niÖm, cÊu tróc, c¬ së h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña VHCT Hå ChÝ Minh; X¸c ®Þnh c¸c ®Æc tr­ng, gi¸ trÞ lý luËn, thùc tiÔn vµ ý nghÜa cña VHCT Hå ChÝ Minh ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam vµ thÕ giíi; Gãp phÇn kh¼ng ®Þnh tÝnh toµn diÖn cña di s¶n Hå ChÝ Minh vµ sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng VHCT Hå ChÝ Minh cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý ë ViÖt Nam hiÖn nay.

5.2. ý nghÜa thùc tiÔn VÒ lý luËn: luËn ¸n gãp phÇn gia t¨ng tri thøc vÒ khoa häc chÝnh trÞ nãi chung, Hå ChÝ Minh häc nãi riªng vµ lµm c¬ së ®Ó ®Êu tranh b¶o vÖ nÒn t¶ng t­ t­ëng cña §¶ng.

Thø nhÊt, Hå ChÝ Minh ®· lµm cho nhiÒu gi¸ trÞ VHCT truyÒn thèng cña d©n téc ®­îc ph¸t huy trong ®iÒu kiÖn lÞch sö míi vµ ®ãng gãp vµo kho tµng t­ t­ëng chÝnh trÞ cña thÕ giíi nhiÒu luËn ®iÓm quan träng cã gi¸ trÞ lý luËn to lín; Thø hai, víi viÖc kÕ thõa vµ ph¸t triÓn VHCT M¸c - Lªnin trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, Hå ChÝ Minh ch¼ng nh÷ng ®· lµm phong phó thªm gi¸ trÞ mµ cßn më réng ph¹m vi vµ n©ng cao søc sèng cña VHCT M¸c - Lªnin.

4.1.2.2. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh gãp phÇn thóc ®Èy sù VÒ thùc tiÔn: luËn ¸n cã thÓ dïng lµm tµi liÖu tham kh¶o cho viÖc nghiªn cøu, häc tËp trong c¸c chuyªn ngµnh cña khoa häc chÝnh trÞ nh­: chÝnh trÞ häc, Hå ChÝ Minh häc, x©y dùng §¶ng còng nh­ trong c«ng t¸c x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng hiÖn nay. ph¸t triÓn, tiÕn bé trong ®êi sèng chÝnh trÞ cña thÕ giíi ®­¬ng ®¹i

6. KÕt cÊu cña ¸n Toµn bé luËn ¸n 164 trang (tr) gåm: Më ®Çu 6tr; 4 ch­¬ng, 9 tiÕt: 145tr, (trong ®ã, ch­¬ng 1: 16tr, ch­¬ng 2: 52tr, ch­¬ng 3: 43tr; ch­¬ng 4: 34tr); kÕt luËn: 03tr; danh môc c¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ ®· c«ng bè liªn quan ®Õn ®Ò tµi: 01tr; tµi liÖu tham kh¶o: 09tr.

Ch­¬ng 1

TæNG QUAN T×NH H×NH NGHI£N CøU §Ò TµI

1.1. C¸c tµi liÖu, c«ng tr×nh nghiªn cøu ë n­íc ngoµi 1.1.1. C¸c nghiªn cøu liªn quan ®Õn v¨n hãa chÝnh trÞ Almond G. and verba S. (1963), The Civic Culture - Political (v¨n ho¸ c«ng d©n - Attitudes and Democracy in Five Nations Nh÷ng th¸i ®é chÝnh trÞ vµ nÒn d©n chñ ë n¨m quèc gia), Boston: little, Brown & Co. G; Row E. (1974), Modern Politics (ChÝnh trÞ

Mét lµ, VHCT Hå ChÝ Minh ®· chØ ra sù t­¬ng ®ång vÒ lîi Ých vµ kÎ thï chung cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng thÕ giíi; nªu lªn mèi quan hÖ kh«ng thÓ t¸ch rêi gi÷a c¸ch m¹ng thuéc ®Þa víi c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc. Trªn c¬ së ®ã t¹o dùng khèi ®oµn kÕt gi÷a c¸c n­íc thuéc ®Þa víi giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng ë chÝnh quèc, t¹o ra ®éng lùc míi cho c¸ch m¹ng thÕ giíi trong nöa ®Çu thÕ kû XX; Hai lµ, VHCT Hå ChÝ Minh kh«ng chØ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë ViÖt Nam mµ cßn lµ yÕu tè gãp phÇn quan träng lµm tan r· hÖ thèng thuéc ®Þa cña CNTB. MÆt kh¸c, VHCT Hå ChÝ Minh chÝnh lµ nguyªn nh©n th¾ng lîi cña hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng sù x©m l­îc cña ®Õ quèc Ph¸p vµ ®Õ quèc MÜ. Th¾ng lîi ®ã ®· thiÕt lËp mét diÖn m¹o míi cho ®êi sèng chÝnh trÞ quèc tÕ; Ba lµ, víi t­ t­ëng vµ hµnh ®éng ®Ò cao quyÒn tù do, b×nh ®¼ng cña con ng­êi vµ t«n träng quyÒn tù quyÕt

22

7

lý t­ëng cao ®Ñp, phï hîp víi gi¸ trÞ chung cña nh©n lo¹i. Hai lµ, VHCT Hå ChÝ Minh ®· trë thµnh c¬ së lý luËn, nÒn t¶ng t­ t­ëng, kim chØ nam cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chñ tr­¬ng, ®­êng lèi, chiÕn l­îc, s¸ch l­îc cña §¶ng. Ba lµ, VHCT Hå ChÝ Minh ®· x¸c lËp mét hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm lý luËn s©u s¾c vÒ mét nÒn chÝnh trÞ cã v¨n ho¸, phï hîp víi nguyÖn väng cña nh©n d©n, xu thÕ thêi ®¹i vµ quy luËt ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nh©n lo¹i. Bèn lµ, VHCT Hå ChÝ Minh ®· lµ ®éng lùc tinh thÇn gióp cho c¸n bé, ®¶ng viªn vµ nh©n ta tin t­ëng vµo môc tiªu, lý t­ëng cña §¶ng, cña c¸ch m¹ng, kiªn ®Þnh con ®­êng ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc lµ §LDT g¾n liÒn víi CNXH.

4.1.1.2. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh ®em l¹i mét diÖn m¹o

míi trong thùc tiÔn ®êi sèng chÝnh trÞ cña d©n téc

hiÖn ®¹i), London, Routlege and Kegan Paul; Ball A.R. (1977), Modern Politics and Government (C¸c ChÝnh trÞ vµ ChÝnh phñ hiÖn ®¹i), 2 nd ed, London, Macmillan; Tocqueville A. (1996), Democracy in America (D©n chñ ë MÜ), ed. by J.P. Mayer, trans. by George Lawrence, NewYork: Happer &Row; Walter A. Rosenbaum (1975), Political Culture (v¨n hãa chÝnh trÞ), London: Nelson… Ngoµi c¸c c«ng tr×nh lín trªn ®©y, cßn cã c¸c bµi b¸o vµ t¹p chÝ nghiªn cøu vÒ VHCT nh­: Almond G. (1956), “Comparative Political System” (HÖ thèng chÝnh trÞ so s¸nh), The journal of Politics, (18), No.3, (Aug.), pp. 391-409; Pye L. (1968), “Political Cutulre” (V¨n hãa chÝnh trÞ), International Encyclopedia of the Social Siences, (12), London, Macmillan; Harrigan J.J. (1995), “Political Culture and Public opinion” (V¨n hãa chÝnh trÞ vµ ý kiÕn céng ®ång), Politics and the American future, Dilemmas of Democracy, The Mc Graw - Hill Companies, Inc, pp. 80-105. Nh×n chung viÖc nghiªn cøu VHCT ë n- ­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ ë ch©u ¢u ®­îc b¾t ®Çu sím, nh­ng cho tíi nay ch­a cã c«ng tr×nh nµo nghiªn cøu chuyªn biÖt nµo cña giíi häc gi¶ ph­¬ng T©y vÒ VHCT ViÖt Nam.

1.1.2. C¸c nghiªn cøu liªn quan ®Õn VHCT Hå ChÝ Minh ViÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu vÒ Hå ChÝ Minh ®· ®­îc c¸c nhµ chÝnh trÞ, nhµ khoa häc n­íc ngoµi víi lËp tr­êng giai cÊp kh¸c nhau quan t©m s©u s¾c ngay tõ khi Ng­êi cßn sèng. §Æc biÖt, sau khi Hå ChÝ Minh qua ®êi vµ ®­îc céng ®ång quèc tÕ vinh danh lµ anh hïng gi¶i phãng d©n téc, nhµ v¨n hãa lín cña ViÖt Nam, c¸c nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ cña c¸c chÝnh trÞ gia, c¸c häc gi¶ n­íc ngoµi vÒ Ng­êi cµng trë nªn phong phó. VHCT Hå ChÝ Minh ®· ®Æt dÊu chÊm hÕt cho mét thêi kú khñng ho¶ng vÒ hÖ t­ t­ëng vµ ®­êng lèi cøu n­íc; ®· lan táa vµ t¸c ®éng ®Õn nhËn thøc, t×nh c¶m, ý chÝ cña mäi ng­êi ViÖt Nam yªu n­íc, trùc tiÕp ph¸t huy tiÒm n¨ng c¸ch m¹ng cña cña mäi tÇng líp nh©n d©n; ®· ®­a d©n téc ViÖt Nam b­íc sang mét kû nguyªn míi, kû nguyªn §LDT vµ tù do lùa chän con ®­êng ph¸t triÓn ®Êt n­íc phï hîp víi quy luËt tù nhiªn vµ xu thÕ thêi ®¹i, ®­a nh©n d©n ViÖt Nam tõ th©n phËn lµ n« lÖ, lµ ®èi t­îng ¸p bøc cña quyÒn lùc nhµ n­íc b­íc lªn ®Þa vÞ ng­êi lµm chñ ®Êt n­íc, lµm chñ quyÒn lùc chÝnh trÞ; ®· gãp phÇn x©y dùng nªn mét §¶ng c¸ch m¹ng ch©n chÝnh víi nhiÒu thÕ hÖ c¸n bé, ®¶ng viªn thùc sù v× d©n, v× n­íc, b¶o ®¶m cho §¶ng sím trë thµnh ®¶ng cÇm quyÒn vµ giµnh ®­îc quyÒn l·nh ®¹o tuyÖt ®èi, ®­îc nh©n d©n tin t­ëng, ch¨m lo x©y dùng, b¶o vÖ.

Cuèn s¸ch viÕt vÒ Hå ChÝ Minh vµ xuÊt b¶n tõ khi Ng­êi cßn sèng ®ã lµ cuèn Hå ChÝ Minh cña t¸c gi¶ Jean Lacouture. T¸c phÈm ®· kh¾c häa ch©n dung cña mét vÞ l·nh tô mµ t¸c gi¶ ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng nhµ Quèc tÕ Céng s¶n ®¶ng lçi l¹c nhÊt trong mäi thêi MÆt kh¸c, VHCT Hå ChÝ Minh ch¼ng nh÷ng ®· ®Ó l¹i cho nh©n d©n ta nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm, nh÷ng tÊm g­¬ng mÉu mùc vÒ phÈm chÊt, n¨ng lùc, phong c¸ch cña ng­êi lµm chÝnh trÞ, cña mét nhµ chÝnh trÞ th©n d©n, v× d©n, mµ cßn trë thµnh yªu cÇu ®µo t¹o vµ tiªu chÝ

8

21

ph¶i lµ mét b­íc tiÕn míi cña sù nghiÖp gi¶i phãng x· héi vµ con ng­êi. T­ t­ëng vµ hµnh ®éng kÕt hîp chÆt chÏ ba sù nghiÖp gi¶i phãng nªu trªn lµ mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt cña VHCT Hå ChÝ Minh.

TiÓu kÕt ch­¬ng 3

Gi¸ trÞ cña VHCT Hå ChÝ Minh lµ chØnh thÓ cña ba nhãm gi¸ trÞ c¬ b¶n, ®ã lµ: c¸c gi¸ trÞ t­ t­ëng, c¸c gi¸ trÞ hµnh vi vµ c¸c gi¸ trÞ nh©n c¸ch. §©y lµ nh÷ng gi¸ trÞ Ch©n, ThiÖn, MÜ, cã tÝnh bÒn v÷ng, tÝnh phæ qu¸t vµ ®· ®­îc thùc tiÔn kiÓm nghiÖm.

VHCT Hå ChÝ Minh cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n ®Ó cã thÓ nhËn biÕt vµ ph©n biÖt víi VHCT cña nh÷ng c¸ nh©n l·nh tô kh¸c ®ã lµ: ThÓ hiÖn râ sù tÝch hîp, v­ît gép nhiÒu gi¸ trÞ nh­ng mang b¶n chÊt cña giai cÊp c«ng nh©n; lu«n hµi hßa gi÷a tÝnh d©n téc vµ tÝnh quèc tÕ, tÝnh phæ biÕn vµ tÝnh ®Æc thï; lu«n thèng nhÊt gi÷a nh÷ng gi¸ trÞ t­ t­ëng víi nh÷ng gi¸ trÞ hµnh vi, gi÷a nãi vµ lµm, chó träng nªu g­¬ng; thÓ hiÖn râ tÝnh nh©n v¨n triÖt ®Ó c¶ trong môc tiªu, lý t­ëng, ph­¬ng thøc vµ hµnh ®éng chÝnh trÞ.

®¹i. Mét c«ng tr×nh nghiªn cøu cña häc gi¶ n­íc ngoµi ®­îc cho lµ ®Çy ®ñ nhÊt vÒ Hå ChÝ Minh, ®ã lµ cuèn Hå ChÝ Minh - Mét cuéc ®êi cña t¸c gi¶ ng­êi Mü William J. Duiker. MÆc dï ch­a ®­îc chÝnh thøc xuÊt b¶n t¹i ViÖt Nam, nh­ng cuèn s¸ch lµ tµi liÖu tham kh¶o rÊt bæ Ých vÒ cuéc ®êi, sù nghiÖp chÝnh trÞ cña Hå ChÝ Minh. Cuèn s¸ch Hå ChÝ Minh Mét biªn niªn sö, cña Hellmut Kapfenberger - mét häc gi¶ ng­êi §øc, ®­îc Nhµ xuÊt b¶n Verlag Neues Leben - BÐc-lin, xuÊt b¶n t¹i Céng hßa liªn bang §øc n¨m 2009 vµ ®­îc Nhµ xuÊt b¶n thÕ giíi - Hµ Néi dÞch sang tiÕng ViÖt, xuÊt b¶n n¨m 2010. MÆc dï kh«ng tiÕp cËn d­íi gãc ®é VHCT nh­ng cuèn s¸ch ®· cho thÊy, cuéc ®êi, nh©n c¸ch vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh kh«ng chØ soi ®­êng cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ViÖt Nam mµ cßn lµ nguån cæ vò, khÝch lÖ to lín ®èi víi sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng giai cÊp vµ gi¶i phãng con ng­êi trªn thÕ giíi. Cuèn s¸ch Hå ChÝ Minh - Nh©n v¨n vµ ph¸t triÓn cña t¸c gi¶ NguyÔn §µi Trang - mét nhµ nghiªn cøu n­gêi ViÖt Nam ®ang sinh sèng vµ lµm viÖc t¹i Cana®a. MÆc dï kh«ng ®Ò cËp trùc tiÕp ®Õn VHCT Hå ChÝ Minh nh­- ng cuèn s¸ch lµ tµi liÖu bæ Ých vÒ nh©n c¸ch chÝnh trÞ cña Ng­êi. Ch­¬ng 4

ý NGHÜA Vµ §ÞNH H¦íng x©y dùng V¡N HãA CHÝNH

TRÞ Hå CHÝ MINH cho ®éi ngò c¸n bé L·nh ®¹o

qu¶n lý ë viÖt nam hiÖn nay

4.1. ý nghÜa cña v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh

4.1.1. ý nghÜa ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam 4.1.1.1. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh t¹o nªn sù ph¸t triÓn

míi cña t­ t­ëng, lý luËn chÝnh trÞ ë ViÖt Nam

1.2. C¸c tµi liÖu, c«ng tr×nh nghiªn cøu ë trong n­íc C«ng tr×nh cña c¸c nhµ khoa häc cã c¸c t¸c phÈm: Sù ph¸t triÓn cña t­ t­ëng ë ViÖt Nam tõ thÕ kû XIX ®Õn C¸ch m¹ng Th¸ng t¸m - (tËp III) Thµnh c«ng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t- ­ t­ëng Hå ChÝ Minh, cña TrÇn V¨n Giµu, Nxb Thµnh phè Hå ChÝ Minh, 1993. Vai trß v¨n ho¸ trong ho¹t ®éng chÝnh trÞ cña §¶ng ta hiÖn nay, cña t¸c gi¶ TrÇn V¨n BÝnh, Nxb Lao ®éng, Hµ Néi, 2000. T- ­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi ViÖt Nam, cña Bïi §×nh Phong (chñ biªn), Nxb Lao ®éng, Hµ Néi, 2001. Hå ChÝ Minh nhµ t­ t­ëng lçi l¹c, cña Song Thµnh, Nxb Lý luËn chÝnh trÞ, Hµ Néi, 2005. T­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ ph¸t triÓn v¨n ho¸ vµ con ng- ­êi, cña §Æng Xu©n Kú (Chñ biªn), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi,

Mét lµ, VHCT Hå ChÝ Minh ®· kh¾c phôc sù khñng ho¶ng vÒ ý thøc hÖ vµ ®­êng lèi cøu n­íc; thøc tØnh tinh thÇn c¸ch m¹ng cña nh©n d©n; ®­a ®Õn cho d©n téc ViÖt Nam hÖ t­ t­ëng ®óng ®¾n, c¸ch m¹ng nhÊt cña thêi ®¹i; t×m ra con ®­êng ph¸t triÓn hîp quy luËt víi môc tiªu,

20

9

TÝnh d©n téc vµ tÝnh nh©n lo¹i cña VHCT Hå ChÝ Minh biÓu hiÖn ë nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: Mét lµ, VHCT Hå ChÝ Minh kh«ng chØ cã nguån gèc d©n téc mµ cßn cã nguån gèc nh©n lo¹i. Hai lµ, Hå ChÝ Minh võa lµ mét nhµ d©n téc chñ nghÜa ch©n chÝnh, võa lµ mét chiÕn sÜ lçi l¹c cña phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n quèc tÕ. Ba lµ, VHCT Hå ChÝ Minh kh«ng chØ cã gi¸ trÞ ®èi víi d©n téc ViÖt Nam, mµ cßn cã gi¸ trÞ to lín ®èi víi nh©n lo¹i, ®Æc biÖt lµ nh©n d©n yªu chuéng hßa b×nh trªn thÕ giíi.

2005. Sù ph¸t triÓn cña t­ t­ëng chÝnh trÞ ViÖt Nam thÕ kû X-XV, cña NguyÔn Hoµi V¨n (Chñ biªn), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2008. V¨n ho¸ chÝnh trÞ vµ lÞch sö d­íi gãc nh×n v¨n ho¸ chÝnh trÞ, cña Ph¹m Hång Tung, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2008. ChÝnh trÞ häc - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, do NguyÔn V¨n Huyªn (Chñ biªn), Nxb ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh, Hµ Néi, 2009. Hå ChÝ Minh v¨n hãa vµ ph¸t triÓn, cña Ph¹m Ngäc Anh vµ Bïi §×nh Phong, Nxb ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh, Hµ Néi, 2009. T­ t­ëng chÝnh trÞ cña C.M¸c, Ph.¡ngghen, V.I.Lªnin vµ Hå ChÝ Minh (S¸ch chuyªn kh¶o) cña Lª Minh Qu©n (2009), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. Hå ChÝ Minh nhµ v¨n ho¸ kiÖt xuÊt, cña Song Thµnh, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2010. §¹i c­¬ng lÞch sö t­ t­ëng chÝnh trÞ ViÖt Nam tõ thÕ kû XVI ®Õn thÕ kû XIX, cña NguyÔn Hoµi V¨n (Chñ biªn), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2010.

VHCT Hå ChÝ Minh lµ nh÷ng gi¸ trÞ ®­îc kÕt tinh tõ viÖc vËn dông nh÷ng quy luËt phæ biÕn cña thÕ giíi vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam. H¬n n÷a, nh÷ng gi¸ trÞ ®ã, kh«ng chØ cã ý nghÜa trong ®êi sèng chÝnh trÞ cña d©n téc ViÖt Nam mµ cßn cã t¸c ®éng ®Õn ®êi sèng chÝnh trÞ quèc tÕ. Sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a tÝnh phæ biÕn víi tÝnh ®Æc thï ®· t¹o nªn sù nghiÖp c¸ch m¹ng vµ VHCT Hå ChÝ Minh, lµ mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n ®Ó nhËn diÖn vµ ph©n biÖt víi VHCT cña c¸c chñ thÓ kh¸c.

3.2.3. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh thèng nhÊt chÆt chÏ

gi÷a gi¸ trÞ t­ t­ëng vµ gi¸ trÞ hµnh vi

Trong di s¶n VHCT Hå ChÝ Minh, gi¸ trÞ t­ t­ëng vµ gi¸ trÞ hµnh vi lu«n thèng nhÊt chÆt chÏ, bæ sung cho nhau. Nh÷ng t­ t­ëng chÝnh trÞ cña Ng­êi ®Òu tõng b­íc ®­îc hiÖn thùc hãa vµ ®­îc kiÓm nghiÖm b»ng thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam. TÊm g­¬ng mÉu mùc vÒ sù thèng nhÊt gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn, t­ t­ëng vµ hµnh vi, nãi vµ lµm cña Hå ChÝ Minh ®­îc biÓu hiÖn sinh ®éng trong toµn bé cuéc ®êi, sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña Ng­êi vµ trë thµnh nÐt ®Æc s¾c nhÊt cña VHCT Hå ChÝ Minh.

3.2.4. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh lu«n thÓ hiÖn tÝnh

nh©n v¨n triÖt ®Ó c¶ trong t­ t­ëng vµ hµnh ®éng chÝnh trÞ

Bªn c¹nh nh÷ng c«ng tr×nh lín cßn cã kh¸ nhiÒu c¸c nghiªn cøu ®· c«ng bè trªn c¸c b¸o chÝ, t¹p chÝ khoa häc cña §¶ng, Nhµ n- ­íc vµ c¸c ngµnh khoa häc x· héi nh­: Ph¸t huy ­u thÕ cña nÒn v¨n ho¸ chÝnh trÞ ViÖt Nam t¹o ®éng lùc cho c«ng cuéc ®æi míi, cña t¸c gi¶ TrÇn Ngäc Hiªn, ®¨ng trªn T¹p chÝ Th«ng tin khoa häc x· héi, th¸ng 6/2005. V¨n ho¸ vµ v¨n ho¸ chÝnh trÞ tõ c¸ch tiÕp cËn cña triÕt häc chÝnh trÞ m¸cxÝt, cña NguyÔn V¨n Huyªn, ®¨ng trªn B¸o §iÖn tö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, ngµy 19/7/2005. V¨n ho¸ l·nh ®¹o - qu¶n lý trong t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, cña Bïi NguyÔn, ®¨ng trªn T¹p chÝ Th«ng tin c«ng t¸c t­ t­ëng lý luËn, th¸ng 8/2006. V¨n ho¸ §¶ng ®- ­îc hoµn thiÖn tõ nÒn v¨n ho¸ chÝnh trÞ, cña L­¬ng Hoµng Mai, ®¨ng trªn T¹p chÝ X©y dùng §¶ng ONLINE, ngµy 19/12/2006. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam trong v¨n hãa chÝnh trÞ, cña Vò Minh Giang, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, ®¨ng trªn T¹p chÝ X©y dùng §¶ng, sè 9/2008. Nh©n d©n: Mét ph¹m trï v¨n ho¸ chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh, cña Bïi §×nh Phong, ®¨ng trªn T¹p chÝ Tuyªn gi¸o, sè 3/2010. VÊn ®Ò v¨n Hå ChÝ Minh lµ mét nhµ chÝnh trÞ mµ c¶ t­ t­ëng vµ hµnh ®éng ®Òu thÓ hiÖn râ sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ba sù nghiÖp gi¶i phãng. Mçi b­íc ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng GPDT còng nh­ c¸ch m¹ng XHCN

10

19

®éng cô thÓ trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t huy søc m¹nh cña khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc. Thø ba, nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ trong lùa chän m« h×nh vµ tæ chøc x©y dùng hÖ thèng chÝnh trÞ thùc sù b¶o ®¶m mäi quyÒn lùc chÝnh trÞ thuéc vÒ nh©n d©n.

ho¸ trong t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ ph¸t triÓn ®Êt n­íc, cña T¹ Ngäc TÊn, ®¨ng trªn T¹p chÝ Céng s¶n ®iÖn tö, ngµy 18/5/2010. Häc vµ hµnh theo t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n ho¸ cÇm quyÒn, cña Bïi §×nh Phong, ®¨ng trªn T¹p chÝ Tuyªn gi¸o ONLINE, ngµy 21/8/2011. V¨n ho¸ Hå ChÝ Minh - gi¸ trÞ vµ ý nghÜa, cña Hoµng ChÝ B¶o, §¨ng trong Kû yÕu Héi th¶o khoa häc quèc tÕ kû niÖm 120 n¨m ngµy sinh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, Nxb ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh, 2010. X©y dùng v¨n ho¸ chÝnh trÞ cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam theo t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, cña t¸c gi¶ §oµn ThÞ Minh Oanh, ®¨ng trong Kû yÕu Héi th¶o khoa häc kû niÖm 120 ngµy sinh Chñ TÞch Hå ChÝ Minh, Trung t©m ®µo t¹o, båi d­ìng gi¶ng viªn lý luËn chÝnh trÞ, Hµ Néi (5-2010).

3.1.3. C¸c gi¸ trÞ nh©n c¸ch C¸c gi¸ trÞ nh©n c¸ch lµ nhãm gi¸ trÞ næi bËt nhÊt cña VHCT Hå ChÝ Minh. Víi tÝnh c¸ch lµ mét nhµ chÝnh trÞ chuyªn nghiÖp, l·nh tô chÝnh trÞ vµ nhµ qu¶n lý cao nhÊt cña mét quèc gia, nh©n c¸ch chÝnh trÞ cña Ng­êi ch¼ng nh÷ng ®· thøc tØnh, tËp hîp, gi¸c ngé, ph¸t huy cao ®é nguån lùc c¸ch m¹ng cña ®Êt n­íc mµ cßn lµm cho chÝnh trÞ thÓ hiÖn b¶n chÊt tèt ®Ñp cña nã vµ trë thµnh v¨n hãa. C¸c gi¸ trÞ nh©n c¸ch cña VHCT Hå ChÝ Minh biÓu hiÖn ë t­ t­ëng vµ hµnh ®éng lu«n ®Ò cao vai trß cña nh©n d©n, lÊy d©n lµm gèc; lu«n gi¶i quyÕt hµi hßa gi÷a ®¹o ®øc chÝnh trÞ víi c¸ch thøc ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu chÝnh trÞ vµ suèt ®êi cÇn kiÖm liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t­, lu«n ®Æt lîi Ých cña §¶ng, cña d©n téc lªn trªn lîi Ých c¸ nh©n.

3.2. Nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh 3.2.1. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh lµ sù tÝch hîp, ch¾t läc

nhiÒu gi¸ trÞ vµ mang b¶n chÊt cña giai cÊp c«ng nh©n

Cïng víi c¸c s¸ch, b¸o vµ t¹p chÝ cßn cã c¸c luËn v¨n, luËn ¸n cã liªn quan ®Õn VHCT vµ VHCT Hå ChÝ Minh nh­: V¨n hãa chÝnh trÞ ë Céng hßa D©n chñ nh©n d©n Lµo trong giai ®o¹n hiÖn nay, cña t¸c gi¶ Kh¨m MÆnCh¨nTh¹L¨ngSy, LuËn ¸n tiÕn sÜ chÝnh trÞ häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh, 2002. N©ng cao v¨n ho¸ chÝnh trÞ cña c¸n bé l·nh ®¹o ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, cña t¸c gi¶ L©m Quèc TuÊn, LuËn ¸n tiÕn sÜ chÝnh trÞ häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh, 2005. V¨n hãa chÝnh trÞ truyÒn thèng Lµo vµ ý nghÜa ®èi víi c«ng cuéc ®æi míi ë céng hßa d©n chñ nh©n d©n Lµo hiÖn nay, cña t¸c gi¶ Aloun Bounmixay, luËn ¸n tiÕn sÜ chÝnh trÞ häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, 2013. Nh÷ng t¸c phÈm nªu trªn ®· ®Ò cËp mét c¸ch kh¸ toµn diÖn vÒ VHCT nãi chung vµ VHCT ViÖt Nam nãi riªng. Tuy vËy, ch­a cã mét c«ng tr×nh ®éc lËp, nghiªn cøu chuyªn s©u vÒ VHCT Hå ChÝ Minh.

TiÓu kÕt ch­¬ng 1 Hå ChÝ Minh ®· th©u th¸i, ch¾t läc vµ tÝch hîp tÊt c¶ nh÷ng gi¸ trÞ nh©n sinh, nh÷ng yÕu tè phï hîp, cã lîi cho sù nghiÖp GPDT vµ h­íng tíi gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng con ng­êi trong c¸c häc thuyÕt chÝnh trÞ, c¸c hÖ t­ t­ëng cæ, kim, §«ng, T©y trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, cÇn thÊy râ, chñ nghÜa M¸c - Lªnin kh«ng chØ lµ c¬ së lý luËn, nguån gèc chñ yÕu, quyÕt ®Þnh nhÊt cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mµ cßn lµ b¶n chÊt cña VHCT Hå ChÝ Minh, lµ yÕu tè c¬ b¶n nhÊt ®Ó ph©n biÖt víi VHCT cña c¸c chñ thÓ chÝnh trÞ kh¸c.

3.2.2. V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh lu«n hµi hßa gi÷a tÝnh d©n téc vµ tÝnh quèc tÕ, t«n träng c¸c gi¸ trÞ phæ biÕn cña nh©n lo¹i trªn c¬ së ®Ò cao tÝnh ®Æc thï cña ViÖt Nam Víi nh÷ng cèng hiÕn cña m×nh, Hå ChÝ Minh ®­îc thÕ giíi vinh danh lµ anh hïng gi¶i phãng d©n téc, nhµ v¨n hãa lín. V× thÕ, VHCT cña Ng­êi ®· ®îc c¸c nhµ khoa häc ®Ò cËp ë nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, kh¸ phong phó vµ toµn diÖn. Do vËy, viÖc kÕ thõa c¸c thµnh qu¶ nghiªn

18

11

Ch­¬ng 3

GI¸ TRÞ Vµ NH÷NG §ÆC TR¦NG C¥ B¶N

CñA V¡N HãA CHÝNH TRÞ Hå CHÝ MINH

cøu VHCT nãi chung, VHCT Hå ChÝ Minh nãi riªng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu, nhiÖm vô cña luËn ¸n lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt. Víi ý nghÜa ®ã, viÖc thu thËp tµi liÖu vµ ®¸nh gi¸ tæng quan c¸c nghiªn cøu cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi luËn ¸n ®· ®­îc quan t©m s©u s¾c. §©y lµ nguån t­ liÖu chÝnh ®Ó nghiªn cøu sinh tiÕp thu, kÕ thõa vµ ph¸t triÓn, phôc vô cho viÖc hoµn thµnh luËn ¸n cña m×nh.

Ch­¬ng 2

3.1. Gi¸ trÞ cña v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh 3.1.1. C¸c gi¸ trÞ t­ t­ëng C¸c gi¸ trÞ t­ t­ëng cña VHCT Hå ChÝ Minh bao gåm: Tri thøc chÝnh trÞ; NiÒm tin chÝnh trÞ vµ phong c¸ch, ph­¬ng ph¸p chÝnh trÞ. Trong ®ã: Tri thøc chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh biÓu hiÖn ë viÖc lùa chän hÖ t­ t­ëng, lùa chän vµ thiÕt kÕ m« h×nh chÝnh trÞ vµ ë hÖ thèng c¸c quan ®iÓm t­ t­ëng lý luËn vÒ c¸ch m¹ng ViÖt Nam; NiÒm tin chÝnh trÞ cña Hå ChÝ Minh biÓu hiÖn ë sù trung thµnh vµ kiªn ®Þnh môc tiªu, lý t­ëng ®· x¸c ®Þnh. NiÒm tin ®ã cã søc lan táa m¹nh mÏ, khÝch lÖ ý chÝ, nghÞ lùc, niÒm tin vµ n¨ng lùc s¸ng t¹o cña nh©n d©n, t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp b¶o ®¶m cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®i tõ th¾ng lîi nµy ®Õn th¾ng lîi kh¸c; Ph­¬ng ph¸p vµ phong c¸ch chÝnh trÞ cña Hå ChÝ Minh lµ nh÷ng nguyªn t¾c chØ ®¹o, h×nh thµnh thãi quen vµ ®Æc tr­ng nhÊt qu¸n, xuyªn suèt trong ho¹t ®éng chÝnh trÞ ®ã lµ: “viÖc g× cã lîi cho d©n ph¶i hÕt søc lµm, viÖc g× cã h¹i cho d©n ph¶i hÕt søc tr¸nh”.

Lý LUËN VÒ V¡N HãA CHÝNH TRÞ Hå CHÝ MINH 2.1. Kh¸i niÖm vµ cÊu tróc v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh 2.1.1. Kh¸i niÖm 2.1.1.1. Kh¸i niÖm gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ v¨n hãa Theo tõ ®iÓn tiÕng ViÖt: gi¸ trÞ “lµ: c¸i lµm cho mét vËt cã lîi, cã ý nghÜa, lµ ®¸ng quý vÒ mét mÆt nµo ®ã; lµ: t¸c dông, hiÖu lùc; lµ: lao ®éng x· héi cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hµng hãa kÕt tinh trong s¶n phÈm hµng hãa; lµ: sè ®o cña mét ®¹i l­îng, hay sè ®­îc thay thÕ b»ng mét kÝ hiÖu”. Gi¸ trÞ ®­îc ph©n ra lµm hai lo¹i lµ gi¸ trÞ tù nhiªn vµ gi¸ trÞ x· héi, trong ®ã gi¸ trÞ tù nhiªn lµ nh÷ng tÝnh chÊt, sù vËt cã Ých nh­ng kh«ng do con ng­êi s¸ng t¹o ra, cßn gi¸ trÞ x· héi g¾n liÒn víi con ng­êi, do con ng­êi s¸ng t¹o ra. Theo ®ã, gi¸ trÞ v¨n hãa ®ång nghÜa víi gi¸ trÞ x· héi vµ bao hµm trong nã c¸c lo¹i gi¸ trÞ nh­: kinh tÕ, chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, khoa häc, ph¸p luËt...

2.1.1.2. Kh¸i niÖm v¨n hãa MÆc dï v¨n hãa ®­îc ®Þnh nghÜa ë nh÷ng ph¹m vi réng, hÑp kh¸c nhau, nh­ng tùu chung l¹i ®Òu lµm næi bËt nh÷ng néi dung c¬ b¶n ®ã lµ: V¨n hãa g¾n liÒn víi con ng­êi, do con ng­êi vµ v× con ng­êi; nguån gèc cña v¨n hãa lµ tù nhiªn, ra ®êi th«ng qua ho¹t ®éng thùc tiÔn; v¨n hãa lµ hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ vµ biÓu t­îng ®­îc båi ®¾p trong chiÒu dµi lÞch sö, cã tÝnh Ch©n, ThiÖn, MÜ, tÝnh s¸ng t¹o vµ cã ®Æc tr­ng, b¶n s¾c riªng cña mçi céng ®ång, mçi quèc gia, d©n téc trong qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn mét khu vùc ®Þa lý nhÊt ®Þnh. Tãm l¹i, v¨n hãa lµ mét 3.1.2. C¸c gi¸ trÞ hµnh vi C¸c gi¸ trÞ hµnh vi lµ nhãm gi¸ trÞ quan träng cña VHCT Hå ChÝ Minh, lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña c¸c gi¸ trÞ t­ t­ëng, ®­îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh hiÖn thùc hãa c¸c môc tiªu, lý t­ëng chÝnh trÞ, biÓu hiÖn ë nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau: Thø nhÊt, nh÷ng ho¹t ®éng s¸ng t¹o lý luËn vµ thùc tiÔn chÝnh trÞ. §©y kh«ng chØ lµ nh÷ng øng xö cô thÓ trong viÖc lùa chän hµnh ®éng tr­íc thùc tr¹ng ®êi sèng chÝnh trÞ cña quèc gia, d©n téc, mµ cßn lµ nh÷ng øng xö víi c¸c häc thuyÕt, c¸c hÖ t­ t­ëng, c¸c kinh nghiÖm ®Êu tranh chÝnh trÞ, tæ chøc ®êi sèng chÝnh trÞ vµ kh¶ n¨ng thuyÕt phôc, thu phôc, c¶m hãa c¸c chñ thÓ chÝnh trÞ kh¸c. Thø hai, nh÷ng ho¹t

12

17

chØnh thÓ c¸c gi¸ trÞ Ch©n, ThiÖn, MÜ cña con ng­êi, do con ng­êi, v× con ng­êi, ®­îc s¸ng t¹o, båi ®¾p trong suèt qu¸ tr×nh lÞch sö th«ng qua sù t­¬ng t¸c gi÷a con ng­êi víi m«i tr­êng tù nhiªn vµ x· héi. tù chñ, s¸ng t¹o ®· ®­a Hå ChÝ Minh ®Õn víi chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ x¸c ®Þnh ®­îc con ®­êng cøu n­íc ®óng ®¾n, ®¸p øng nguyÖn väng cña quÇn chóng nh©n d©n vµ xu thÕ thêi ®¹i.

2.3.3.2. ý chÝ, nghÞ lùc phi th­êng vµ thùc tiÔn ho¹t ®éng c¸ch

m¹ng phong phó

2.1.1.3. Kh¸i niÖm v¨n hãa chÝnh trÞ “V¨n hãa chÝnh trÞ lµ mét bé phËn, mét ph­¬ng thøc biÓu hiÖn cña v¨n hãa, ra ®êi vµ tån t¹i trong x· héi cã giai cÊp. Lµ tæng hßa c¸c gi¸ trÞ cña t­ t­ëng, hµnh vi vµ c¸c thiÕt chÕ chÝnh trÞ cô thÓ phï hîp víi tiÕn bé x· héi, do con ng­êi s¸ng t¹o ra vµ båi ®¾p trong suèt qu¸ tr×nh øng xö víi quyÒn lùc nhµ n­íc. VHCT trÞ biÓu hiÖn qua c¸c m« h×nh tæ chøc thÓ chÕ chÝnh trÞ, c¸c chuÈn mùc, phÈm chÊt, n¨ng lùc tham dù chÝnh trÞ cña mçi c¸ nh©n vµ c¶ céng ®ång”.

Hå ChÝ Minh ®· chñ ®éng chÊp nhËn, v­ît qua mäi khã kh¨n, gian khæ, hiÓm nguy ®Ó sèng, häc tËp vµ lµm c¸ch m¹ng. MÆt kh¸c, Ng­êi ®· ®i nhiÒu n¬i, tiÕp xóc víi nhiÒu ng­êi, hßa m×nh vµo cuéc sèng cña giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng ë c¸c n­íc mµ Ng­êi ®· ®i qua vµ tham gia vµo nhiÒu tæ chøc chÝnh trÞ. Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã ®· lµm cho nh÷ng t­ t­ëng vµ hµnh ®éng chÝnh trÞ cña Ng­êi kh«ng chØ cã gi¸ trÞ d©n téc mµ cßn cã gi¸ trÞ thêi ®¹i.

TiÓu kÕt ch­¬ng 2

VHCT Hå ChÝ Minh cÇn ®­îc tiÕp cËn theo nghÜa réng víi tÝnh c¸ch lµ tæng hßa c¸c gi¸ trÞ Ch©n, ThiÖn, MÜ cña nh÷ng t­ t­ëng vµ hµnh vi chÝnh trÞ mµ Ng­êi ®· s¸ng t¹o ra trong sù nghiÖp ®Êu tranh c¸ch m¹ng. Hå ChÝ Minh lµ mét c¸ nh©n, nh­ng lµ mét c¸ nh©n tiªu biÓu, mét l·nh tô chÝnh trÞ cña §¶ng vµ cña d©n téc ViÖt Nam. Do vËy, nh÷ng phÈm chÊt, nh©n c¸ch trong øng xö chÝnh trÞ; c¸ch thøc tham dù vµ dÊn th©n vµo sù nghiÖp chÝnh trÞ ®Ó s¸ng t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ Ch©n, ThiÖn, MÜ, cã tÝnh nh©n v¨n, nh©n ®¹o vÒ t­ t­ëng vµ hµnh vi chÝnh trÞ cïng trËt tù cã tÝnh hÖ thèng cña nh÷ng yÕu tè ®ã chÝnh lµ cÊu tróc VHCT cña Ng­êi.

2.1.1.4. Kh¸i niÖm v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh “V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh lµ ph­¬ng diÖn næi bËt cña v¨n hãa Hå ChÝ Minh, bao gåm tæng hßa c¸c gi¸ trÞ vÒ t­ t­ëng vµ hµnh vi chÝnh trÞ mang tÝnh Ch©n, ThiÖn, MÜ mµ Ng­êi s¸ng t¹o ra trong suèt qu¸ tr×nh ®Êu tranh cho sù nghiÖp GPDT, gi¶i phãng giai cÊp vµ gi¶i phãng con ng­êi trªn lËp tr­êng giai cÊp c«ng nh©n; lµ sù tÝch hîp, vËn dông, ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ VHCT cña d©n téc, nh©n lo¹i, vµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ ViÖt Nam; ®­îc biÓu hiÖn ë t­ t­ëng, chuÈn mùc vµ nh©n c¸ch chÝnh trÞ mang ®Æc tr­ng riªng; cã gi¸ trÞ, ý nghÜa to lín ®èi víi sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ViÖt Nam vµ gãp phÇn lµm phong phó thªm c¸c gi¸ trÞ VHCT cña nh©n lo¹i”. §Þnh nghÜa nªu trªn ®· tiÕp cËn VHCT Hå ChÝ Minh ë ph¹m vi réng nhÊt, víi tÝnh c¸ch lµ mét chØnh thÓ, mét ®èi t­îng nghiªn cøu ®éc lËp vµ chØ ra nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña VHCT Hå ChÝ Minh.

VHCT Hå ChÝ Minh lµ kÕt qu¶ cña sù tÝch hîp, th©u th¸i vµ v­ît gép c¸c gi¸ trÞ bÒn v÷ng trong VHCT truyÒn thèng cña d©n téc, cña nh©n lo¹i vµ gi¸ trÞ VHCT cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, lµ biÓu hiÖn sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ nh©n tè chñ quan cña Ng­êi.

2.1.2. CÊu tróc 2.1.2.1. CÊu tróc v¨n hãa CÊu tróc cña v¨n hãa lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt gi÷a c¸c yÕu tè: con ng­êi, tù nhiªn, ho¹t ®éng thùc tiÔn, c¸c gi¸ trÞ vËt thÓ vµ phi vËt thÓ liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau, nh­ng cã vai trß kh«ng ngang b»ng nhau. Trong ®ã, con ng­êi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh.

16

13

2.1.2.2. CÊu tróc v¨n hãa chÝnh trÞ V¨n hãa chÝnh trÞ bao gåm c¸c thµnh tè: con ng­êi chÝnh trÞ, ho¹t ®éng thùc tiÔn chÝnh trÞ vµ c¸c s¶n phÈm chÝnh trÞ. Do vËy, cÊu tróc VHCT ®­îc biÓu hiÖn ë mèi quan hÖ vµ vai trß cña c¸c thµnh tè nªu trªn.

2.1.2.3. CÊu tróc v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh V¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh lµ VHCT c¸ nh©n víi tÝnh c¸ch lµ l·nh tô chÝnh trÞ cña mét d©n téc. Do vËy, cÊu tróc cña VHCT Hå ChÝ Minh ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè cã tÝnh chØnh thÓ vÒ t­ t­ëng vµ hµnh vi chÝnh trÞ g¾n liÒn víi cuéc ®êi, sù nghiÖp chÝnh trÞ cña Ng­êi, biÓu hiÖn qua nh©n c¸ch vµ c¸c di s¶n chÝnh trÞ mµ Ng­êi ®Ó l¹i trong ®êi sèng chÝnh trÞ hiÖn thùc.

2.3.2.2. Thùc tiÔn chÝnh trÞ thÕ giíi B­íc sang thÕ kû XX, cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc (GPDT) kh«ng cßn lµ hµnh ®éng ®¬n lÎ cña quèc gia nµy chèng l¹i sù x©m l­îc vµ thèng trÞ cña quèc gia kh¸c nh­ tr­íc ®©y. Thùc tÕ ®ã ®· t¹o ra tiÒn ®Ò kh¸ch quan, ch¼ng nh÷ng ®Ó c¸c n­íc bÞ ¸p bøc trªn thÕ giíi liªn kÕt víi nhau mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó phong trµo ®Êu tranh GPDT ë thuéc ®Þa g¾n kÕt víi phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng giai cÊp ë c¸c n­íc chÝnh quèc. Th¾ng lîi cña C¸ch m¹ng th¸ng M­êi Nga n¨m 1917 vµ sù ra ®êi cña Quèc tÕ Céng s¶n (Quèc tÕ III) vµo th¸ng 3-1919, do Lªnin s¸ng lËp ch¼ng nh÷ng ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n quèc tÕ, mµ cßn t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn t­ t­ëng chÝnh trÞ vµ lËp tr­êng giai cÊp cña Hå ChÝ Minh. Nh­ vËy, khi NguyÔn ¸i Quèc b­íc lªn vò ®µi chÝnh trÞ còng lµ lóc t×nh h×nh chÝnh trÞ thÕ giíi cã sù thay ®æi lín. §ã lµ nh÷ng tiÒn ®Ò thùc tiÔn, nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn VHCT Hå ChÝ Minh. 2.3.3. Nh©n tè chñ quan cña Hå ChÝ Minh 2.3.3.1. Lý t­ëng, môc tiªu chÝnh trÞ cao ®Ñp vµ phong c¸ch t­

duy ®éc lËp, tù chñ, s¸ng t¹o

2.2. C¸ch tiÕp cËn v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh 2.2.1. C¸ch tiÕp cËn v¨n hãa Víi tÝnh c¸ch lµ mét chØnh thÓ tån t¹i g¾n liÒn víi con ng­êi vµ x· héi, v¨n hãa cã nguån gèc h×nh thµnh, cã cÊu tróc, chøc n¨ng, gi¸ trÞ vµ ý nghÜa ®èi víi mçi c¸ nh©n vµ c¶ céng ®ång trong nh÷ng lÜnh vùc kh¸c nhau cña ho¹t ®éng sèng. Do ®ã, ®Ó nhËn thøc ®Çy ®ñ mäi chiÒu c¹nh cña v¨n hãa, ph¶i cÇn ®Õn nhiÒu c¸ch tiÕp cËn. Thø nhÊt, tiÕp cËn v¨n hãa víi tÝnh c¸ch lµ nh÷ng gi¸ trÞ ®­îc s¶n sinh ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ng­êi. Thø hai, tiÕp cËn v¨n hãa tõ tÝnh chÊt Ch©n, ThiÖn, MÜ vµ tÝnh chuÈn mùc cña c¸c gi¸ trÞ mµ con ng­êi t¹o ra. Thø ba, tiÕp cËn v¨n hãa tõ tÝnh s¸ng t¹o, tÝnh biÓu t­îng vµ tÝnh hÖ thèng cña c¸c gi¸ trÞ.

2.2.2. C¸ch tiÕp cËn v¨n hãa chÝnh trÞ Trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña giíi khoa häc chÝnh trÞ ph­¬ng T©y næi lªn hai c¸ch tiÕp cËn VHCT tiªu biÓu ®­îc coi lµ tiÒn ®Ò lý luËn cho c¸c nghiªn cøu VHCT tiÕp theo, ®ã lµ: Thø nhÊt, tiÕp cËn dùa trªn lý thuyÕt vÒ c¸c ®Þnh h­íng chÝnh trÞ cña chñ thÓ. Thø hai, tiÕp cËn VHCT dùa trªn lý thuyÕt lùa chän chÝnh trÞ. Tøc lµ VHCT ®­îc coi lµ tÝnh chÊt chñ quan cña viÖc lùa chän gi÷a c¸c ph­¬ng ¸n chÝnh trÞ mµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, c¸c ph­¬ng ¸n kh«ng ph¶i lµ v« h¹n. Kh¸c víi ®¹i biÓu cña c¸c phong trµo cøu n­íc theo hÖ t­ t­ëng phong kiÕn hay t­ s¶n, Hå ChÝ Minh quan niÖm §LDT ph¶i g¾n liÒn víi tù do, Êm no, h¹nh phóc, c«ng b»ng, b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ mäi ng­êi. Cïng víi môc tiªu, lý t­ëng chÝnh trÞ cao ®Ñp, chÝnh phong c¸ch t­ duy ®éc lËp, tù chñ vµ s¸ng t¹o lµ mét yÕu tè chñ quan cña viÖc h×nh thµnh, ph¸t triÓn VHCT Hå ChÝ Minh. Thùc tiÔn ®· cho thÊy, cïng mét hiÖn thùc x· héi ViÖt Nam thuéc ®Þa nöa Phong kiÕn víi nhu cÇu giµnh §LDT vµ cïng mét bèi c¶nh quèc tÕ víi nh÷ng tiÒn ®Ò chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi, nh­ng víi phong c¸ch t­ duy truyÒn thèng, b¶o thñ th× cã con ®­êng cøu n­íc theo hÖ t­ t­ëng phong kiÕn; víi phong c¸ch t­ duy ®æi míi nh­ng rËp khu«n m¸y mãc l¹i ®­a ®Õn con ®­êng cøu n­íc theo hÖ t­ t­ëng t­ s¶n; trong khi ®ã, phong c¸ch t­ duy ®éc lËp,

14

15

lu«n kÕt hîp chÆt chÏ c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc víi quy ph¹m ph¸p luËt trong øng xö chÝnh trÞ.

Qua hai c¸ch tiÕp cËn nªu trªn thÊy r»ng, ®Ó nh×n nhËn VHCT mét c¸ch kh¸i qu¸t nhÊt, cÇn bæ sung mét sè c¸ch tiÕp cËn sau ®©y: Mét lµ, tiÕp cËn VHCT tõ v¨n hãa vµ tÝnh hÖ thèng cña v¨n hãa. Hai lµ, tiÕp cËn VHCT tõ tÝnh giai cÊp cña v¨n hãa. Ba lµ, tiÕp cËn VHCT tõ mèi quan hÖ gi÷a v¨n hãa víi chÝnh trÞ.

2.3.1.2. Nh÷ng tinh hoa v¨n hãa chÝnh trÞ cña nh©n lo¹i Tinh hoa VHCT cña nh©n lo¹i lµ nh÷ng gi¸ trÞ næi bËt vÒ t­ t­ëng vµ thùc tiÔn chÝnh trÞ mµ loµi ng­êi ®· s¶n sinh ra, ®­îc chia sÎ vµ vËn dông trong ®êi sèng chÝnh trÞ hiÖn thùc. T­ t­ëng chÝnh trÞ ph­¬ng §«ng ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c gi¸o lý vµ häc thuyÕt cña c¸c nhµ t­ t­ëng tiªu biÓu nh­: Gi¸o lý cña PhËt gi¸o ë Ên §é; t­ t­ëng cña Nho gia, §¹o gia, MÆc gia, Ph¸p gia ë Trung Quèc. Trong ®ã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ vµ s©u réng h¬n c¶ lµ PhËt gi¸o, Nho gi¸o vµ §¹o gi¸o. Cïng víi nh÷ng gi¸ trÞ VHCT ph­¬ng §«ng, c¸c gi¸ trÞ Tù do, B×nh ®¼ng, B¸c ¸i cña VHCT ph­¬ng T©y lµ mét bé phËn quan träng cÊu thµnh tinh hoa VHCT cña nh©n lo¹i ®· thÊm vµo t­ t­ëng vµ hµnh ®éng chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh. §Æc biÖt, yÕu tè t­ t­ëng, lý luËn cã vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt t¸c ®éng ®Õn viÖc h×nh thµnh VHCT Hå ChÝ Minh, ®­îc Ng­êi tiÕp thu trong qu¸ tr×nh t×m ®­êng cøu n­íc, ®ã lµ t­ t­ëng chÝnh trÞ cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin.

2.3.2. Bèi c¶nh chÝnh trÞ ViÖt Nam vµ thÕ giíi t¸c ®éng ®Õn

2.2.3. C¸ch tiÕp cËn v¨n hãa chÝnh trÞ c¸ nh©n Mét c¸ nh©n kh«ng t¹o ra v¨n hãa nh­ng ®Ó v¨n hãa cã thÓ ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn, kh«ng thÓ thiÕu vai trß cña c¸ nh©n. Do vËy, tiÕp cËn VHCT c¸ nh©n, tr­íc hÕt ph¶i b¾t ®Çu tõ VHCT. MÆt kh¸c, VHCT c¸ nh©n cÇn ®­îc tiÕp cËn tõ c¸c yÕu tè cÊu thµnh VHCT. 2.2.4. C¸ch tiÕp cËn v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh Hå ChÝ Minh lµ l·nh tô chÝnh trÞ vÜ ®¹i, nhµ v¨n hãa lín cña ViÖt Nam, Ng­êi kh«ng chØ lµ nhµ t­ t­ëng lçi l¹c mµ cßn lµ nhµ ho¹t ®éng thùc tiÔn kiÖt xuÊt. Ng­êi kh«ng chØ s¸ng t¹o lý luËn mµ cßn ®Ó l¹i nh÷ng chuÈn mùc vÒ phong c¸ch øng xö vµ tham dù chÝnh trÞ. V× vËy, VHCT Hå ChÝ Minh cÇn ®­îc tiÕp cËn nghiªn cøu tõ nh÷ng khÝa c¹nh chñ yÕu sau ®©y: Thø nhÊt, tiÕp cËn VHCT Hå ChÝ Minh tõ mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n, d©n téc vµ thêi ®¹i. Thø hai, tiÕp cËn VHCT Hå ChÝ Minh tõ VHCT vµ VHCT cña c¸ nh©n. Thø ba, tiÕp cËn VHCT Hå ChÝ Minh tõ thùc tiÔn c¸ch thøc ho¹t ®éng chÝnh trÞ cña Ng­êi. 2.3. C¬ së h×nh thµnh, ph¸t triÓn v¨n hãa chÝnh trÞ Hå ChÝ Minh 2.3.1. NÒn t¶ng VHCT ViÖt Nam truyÒn thèng vµ tinh hoa

v¨n hãa nh©n lo¹i

viÖc h×nh thµnh, ph¸t triÓn VHCT Hå ChÝ Minh 2.3.2.1. Thùc tiÔn chÝnh trÞ ViÖt Nam TriÒu ®×nh nhµ NguyÔn víi hÖ t­ t­ëng Nho gi¸o ®· béc lé râ sù bÊt lùc tr­íc nhiÖm vô gi÷ v÷ng nÒn ®éc lËp, tù chñ cña ®Êt n­íc, lÇn l­ît ký c¸c hiÖp ­íc ®Çu hµng thùc d©n Ph¸p. ViÖt Nam tõ mét n­íc qu©n chñ chuyªn chÕ, trë thµnh n­íc thuéc ®Þa nöa phong kiÕn. Sù ch¸n ghÐt chÕ ®é thuéc ®Þa nöa phong kiÕn cña nh©n d©n céng víi sù thÊt b¹i cña c¸c phong trµo cøu n­íc ®· cho thÊy sù khñng ho¶ng vµ bÕ t¾c vÒ chÝnh trÞ ë ViÖt Nam. Nh­ vËy, bèi c¶nh chÝnh trÞ ViÖt Nam giai ®o¹n Hå ChÝ Minh sinh ra vµ lín lªn võa lµ yÕu tè th«i thóc Ng­êi ®i t×m con ®­êng cøu n­íc míi, võa lµ c¬ së ®Ó Ng­êi tiÕp thu, vËn dông chñ nghÜa M¸c - Lªnin - mét häc thuyÕt chÝnh trÞ duy nhÊt ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam. 2.3.1.1. Nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa chÝnh trÞ truyÒn thèng cña d©n téc Nh÷ng gi¸ trÞ VHCT truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam lµ tiÒn ®Ò, nÒn t¶ng cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña VHCT Hå ChÝ Minh, ®ã lµ: truyÒn thèng ®Ò cao chñ nghÜa yªu n­íc vµ tÝnh céng ®ång cña quèc gia d©n téc; ®Ò cao vai trß cña nh©n d©n, yªu n­íc g¾n liÒn víi th­¬ng d©n, lÊy d©n lµm gèc; ®Ò cao ®éc lËp, tù chñ, tù lùc, tù c­êng; tù hµo, tù t«n d©n téc vµ coi träng hiÒn tµi trong chÝnh trÞ; khoan dung, ®é l­îng, hßa b×nh, h÷u nghÞ, hîp t¸c cïng ph¸t triÓn;