Viêm gan do rượu

Viêm gan do rượu

Ở nước ta, tại các bệnh viện đều cho thấy có rất nhiều bệnh nhân nhập viện

vì bệnh gan do rượu và số lượng bệnh nhân ngày càng có khuynh hướng gia tăng.

Ở các khoa gan mật luôn có khoảng 1/4 số bệnh nhân nằm điều trị bị bệnh xơ gan,

trong đó có hai nguyên nhân chính gây bệnh xơ gan là viêm gan siêu vi B và viêm

gan do rượu.

Một phần bệnh nhân bị tử vong do các biến chứng của xơ gan như phù, tràn

dịch đa màng, hôn mê gan, xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản..Một số

khác tiến triển thành ung thư gan.

1. Khái niệm:

Viêm gan do rượu là tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan kéo dài 1 đến 2

tuần. Có các triệu chứng sau: chán ăn, buồn nôn, ói, đau bụng, sốt, vàng da, thỉnh

thoảng có rối loạn tâm thần. Bệnh có thể diễn tiến đến xơ gan do uống rượu suốt

nhiều năm. Xơ gan do tế bào gan bị tổn thương thường xuyên. Gan nhiễm mỡ là

giai đoạn sớm của bệnh gan do uống rượu, nếu bệnh nhân ngừng uống rượu ở giai

đoạn này bệnh có thể tự khỏi.

2. Nguyên nhân gây ra bệnh gan như:

Siêu vi, khiếm khuyết về di truyền, do thuốc, hóa chất… và nguyên nhân từ

việc uống rượu hay được đề cập đến. Rượu bia là một trong nhiều chất độc hại mà

con người tự nguyện tiêu thụ. Ở nước ta, theo một số thống kê từ các bệnh viện, số

bệnh nhân phải nhập việc để điều trị bệnh xơ gan do uống rượu quá nhiều có xu

hướng tăng trong thời gian gần đây. Khoảng ¼ số bệnh nhân nằm tại khoa Tiêu

hóa gan mật là xơ gan. Rượu chính là thủ phạm gây xơ gan đứng hàng thứ 2 chỉ

sau siêu vi viêm gan B. Viêm gan do rượu có thể gây tử vong, nhất là những người

đã có bệnh gan từ trước. Ở những người bị viêm gan do siêu vi C, rượu có thể đẩy

nhanh tiến trình xơ hóa trong gan. Những người đã bị xơ gan vì bất cứ lý do gì nếu

uống rượu sẽ làm gan ngày càng suy yếu nhanh hơn và nặng hơn.

Viêm gan do uống rượu thường xảy ra ở người nghiện rượu, nhưng nó cũng

xảy ra ở những người thỉnh thoảng uống rượu. Phản ứng của gan với rượu khác

nhau ở mỗi cơ thể con người. Viêm gan do uống rượu không dễ chẩn đoán. Thỉnh

thoảng triệu chứng có thể xấu hơn sau một thời gian ngừng uống rượu hơn là lúc

đang uống rượu. Thông thường bệnh diễn tiến nặng sau thời gian uống rượu nhiều,

cũng có thể gặp ở người uống rượu trung bình. Xét nghiệm máu là phương pháp

giúp chẩn đoán bệnh. Chẩn đoán chính xác nhất là phương pháp sinh thiết gan.

3. Ảnh hưởng của rượu đến gan:

Rượu có thể cung cấp năng lượng nhưng không cung cấp các chất dinh

dưỡng thiết yếu, làm chán ăn, gây nên tình trạng kém hấp thu của đường tiêu hóa

do gây độc đối với đường tiêu hóa và tụy. Hậu quả là người nghiện rượu thường

ăn kém và ở tình trạng suy dinh dưỡng. Ngoài ra ở nam giới nếu nghiện rượu có

thể gây ra rối loạn nội tiết, tăng sản xuất estrogen – nội tiết buồng trứng, giảm

testoteron – nội tiết tinh hoàn sinh ra dẫn đến tình trạng to vú, giảm khả năng tình

dục.

Trường hợp gan nhiễm mỡ do uống rượu thường ít khi có dấu hiệu rõ mà

chỉ khoảng 1/3 có biểu hiện gan to và đôi khi có đau. Trên siêu âm sẽ thấy rõ tình

trạng gan nhiễm mỡ. Nếu viêm gan do rượu có thể biểu hiện giống viêm gan

nhiễm virut như sốt, vàng da, vàng mắt, xét nghiệm máu có tăng nhẹ bạch cầu,

tăng men gan và bilirubin máu. Một số trường hợp có thể xuất hiện gan to đau.

Ngoài ra có thể có dấu hiệu tuần hoàn bàng hệ nổi dưới da bụng.

Trường hợp xơ gan do rượu đôi khi không có triệu chứng hoặc triệu chứng

giống như viêm gan. Trường hợp xơ gan có biến chứng có thể xuất hiện các dấu

hiệu là tăng áp lực tĩnh mạch cửa kèm với lách to, bụng cổ trướng, suy thận (hội

chứng gan thận), hoặc giảm sút tinh thần do gan, trường hợp này người bệnh có

các hành vi không làm chủ được bản thân, hoặc có thể tiến triển thành u gan. Nếu

tăng áp lực tĩnh mạch cửa, có biến chứng giãn tĩnh mạch thực quản có thể dẫn đến

nôn ra máu ồ ạt, nhiều trường hợp không cầm được sẽ dẫn đến tử vong nhanh

chóng.

4. Các loại bệnh gan do rượu gây ra:

- Gan nhiễm mỡ: là giai đoạn sớm nhất của bệnh gan do rượu. Mọi người

khi uống nhiều rượu, ngay cả trong trường hợp uống rượu trong một vài ngày,

cũng có thể làm tế bào gan sưng phồng lên chứa ngay tế bào mỡ. Nếu ngừng uống

rượu vào giai đoạn này các tế bào gan có thể phục hồi.

- Viêm gan do rượu: rượu như là một chất độc làm tế bào gan bị viêm, bị

hư hại và chết đi. Trong giai đoạn này người bệnh có thể cảm thấy chán ăn, đau

bụng, buồn nôn, nặng hơn nữa là sốt và vàng da. Ngừng uống rượu tuyệt đối trong

giai đoạn này có thể giúp gan phục hồi. Viêm gan do rượu có thể gây tử vong hoặc

làm bệnh trở nên nặng hơn cho người bệnh, nhất là những người có bệnh gan từ

trước như viêm gan siêu vi C, xơ gan…

- Xơ gan do rượu: khi tế bào gan bị viêm và hư hại kéo dài qua nhiều năm

tháng và các tế bào chết dần sẽ được thay thế bằng các mô xơ và bắt đầu cho quá

trình xơ gan. Có khoảng 20% người uống rượu kéo dài bị biến chứng này và khi

đã bị xơ gan thì rất nhiều chuyện sẽ xảy ra dù người bệnh không còn uống rượu

nữa.

5. Điều trị bệnh gan do rượu

Chẩn đoán bệnh qua khám lâm sàng, đặc biệt là xét nghiệm thấy chức năng

gan giảm, siêu âm thấy gan đa số to, đậm âm, bụng có dịch, có hình ảnh tăng áp

lực tĩnh mạch cửa, lách to…, đặc biệt việc chọc sinh thiết gan qua da sẽ giúp cho

chẩn đoán chắc chắn xơ gan.

Các biến chứng gan do rượu mang lại là xơ gan, dẫn đến suy gan – thận,

hoặc nôn ra máu, hoặc thành khối u. Ở Mỹ, nguyên nhân phổ biến của xơ gan là

do uống rượu quá nhiều trong khi ở các nước châu Phi và châu Á nguyên nhân

chính là viêm gan do nhiễm virut. Người ta thấy ở Mỹ xơ gan là nguyên nhân thứ

3 gây tử vong cao nhất chỉ sau bệnh tim mạch và bệnh ung thư ở lứa tuổi từ 45-65.

Nếu người nghiện rượu vẫn tiếp tục uống rượu khi gan đã bị thương tổn sẽ nhanh

chóng gây tử vong. Trường hợp ngừng uống rượu, tổn thương gan mỡ, viêm gan

có thể tự ngừng và gan được phục hồi, nếu đã bị xơ gan thì gan khó phục hồi lại

được.

Không có biện pháp nào điều trị khỏi hẳn xơ gan. Việc điều trị chỉ nhằm

giảm độc tố từ gan hạn chế quá trình xơ gan tiến triển, cung cấp vitamin, điều trị

các biến chứng như nôn máu bằng soi và tiêm xơ giãn tĩnh mạch thực quản, hoặc

phẫu thuật làm giảm máu về tĩnh mạch cửa.

Ghép gan trong xơ gan, đặc biệt trường hợp xơ gan tiến triển rất hiệu quả.

Tuy nhiên việc ghép gan rất phức tạp và tốn kém, đặc biệt trong điều kiện như

nước ta hiện nay chưa có luật lấy tạng ở người chết đã làm hạn chế rất nhiều việc

thực hiện kỹ thuật này. Hơn nữa, nếu sau ghép gan vẫn tiếp tục uống rượu thì gan

được ghép cũng vẫn có thể tiến triển thành xơ gan.

6. Các cách phòng ngừa bệnh gan do uống rượu mà các bác sĩ thường

khuyên:

- Đừng uống rượu, bia là cách tốt nhất.

- Những người thường xuyên uống rượu nên đi xét nghiệm định kỳ để phát

hiện sớm những tổn thương gan.

- Ở những người đã có bệnh gan, các tài liệu y học đã khuyến cáo tuyệt đối

không uống rượu bia vì chất này sẽ làm cho tình trạng viêm gan nặng thêm. Chất

cồn trong bia rượu phải trải qua quá trình lọc và chuyển hóa ở gan, gây tích tụ

thêm độc tố của bia, rượu vào gan.

- Nếu là người hoàn toàn khỏe mạnh và có thói quen uống rượu, nên cố

gắng giảm uống rượu mạnh và chuyển sang thưởng thức rượu vang và bia mỗi

ngày với số lượng vừa phải.