155
VIÊM TUYÊ N NƢƠ C BO T DƢỚI HÀM DO SO I
I. ĐỊNH NGHĨA
Là tình trạng tổn thƣơng viêm tuyến nƣớc bọt có nguyên nhân do sỏi có thể ở
vùng tuyến hoặc ống tuyến.
II. NGUYÊN NHÂN
- Sỏi ống tuyê n nƣơ c bo t.
- Sỏi tuyê n nƣơ c bo t.
III. CHẨN ĐOÁN
1. Chẩn đoán xác định
1.1. Lâm sàng
a. Toàn thân
- Có thể có sốt nếu viêm cấp.
- Có thể có hạch viêm dƣới hàm cùng bên.
b. Cơ năng
Triê u chƣ ng Garel : Xảy ra trong bữa ăn , tuyê n dƣơ i ha m sƣng phô ng lên do
sỏi làm tắc nƣớc bọt , ứ lại trong tuyến . Khi nƣơ c bo t thoa t ra đƣơ c thi hê t sƣng
tuyê n va hê t đau.
c. Tại chỗ
- Ngoài mặt
+ Sƣng vùng dƣới hàm: ranh giới rõ, nếu trong đợt cấp thì có biểu hiện sƣng,
nóng, đỏ, sờ đau. Nếu không phải đợt cấp thì da trên vùng sƣng bình thƣờng, nắn
chắc, ít đau.
- Trong miệng
+ Lô ô ng Wharton nê đo .
+ Sờ có thể thấy sỏi ở vùng ống tuyến.
+ Khi vuốt dọc ống tuyến về phía miệng ống tuyến, có thể có mủ chảy ra.
1.2. Cận lâm sàng
- X quang thƣờng quy: có thể thấy hình ảnh sỏi ở tuyến hoặc ống tuyến.
- CT Scanner
+ Thấy vị trí, kích thƣớc của sỏi.
156
+ Có hình ảnh phì đại tuyến dƣới hàm.
- Chụp cản quang tuyê n dƣơ i ha m: có hinh a nh chuô i ngo c trai điê n hi nh với
đặc điểm ống Wharton to, giãn nỡ không đều.
2 Chẩn đoán phân biệt
- U tuyến dƣới hàm: không có triệu chứng Garel, không có sỏi.
IV. ĐIỀU TRỊ
1. Nguyên tắc
Phẫu thuật lấy sỏi và điều trị bảo tồn tuyến hoặc cắt bỏ tuyến.
2. Điều trị cụ thể
a. Phẫu thuật lấy sỏi và điều trị bảo tồn tuyến
- Chỉ định
+ Sỏi ống tuyến.
+ Viêm tuyến nhƣng tuyến chƣa xơ hóa.
- Kỹ thuật
+ Vô cảm.
+ Xác định và cố định vị trí sỏi bằng chỉ phẫu thuật.
+ Rạch niêm mạc dọc ống tuyến tại vị trí có sỏi.
+ Bộc lộ và lấy sỏi.
+ Kiểm soát vùng phẫu thuật.
+ Cắt bỏ chỉ cố định sỏi.
+ Khâu đóng niêm mạc.
+ Kháng sinh, chống viêm.
b. Phẫu thuật lấy sỏi và cắt bỏ tuyến dƣới hàm
- Chỉ định
+ Sỏi tuyến.
+ Tuyến viêm mạn gây xơ hóa.
- Kỹ thuật
+ Vô cảm.
+ Rạch da vùng dƣới hàm.
+ Tách bóc, bộc lộ tuyến.
157
+ Cắt bỏ tuyến cùng sỏi.
+ Kiểm soát vùng phẫu thuật.
+ Đặt dẫn lƣu.
+ Khâu phục hồi phần mềm.
+ Kháng sinh.
V. TIÊN LƢỢNG VÀ BIẾN CHỨNG
1. Tiên lƣợng
- Viêm tuyến dƣới hàm do sỏi ống tuyến đƣợc điều trị sớm bằng việc lấy sỏi
ống tuyến sẽ bảo tồn đƣợc tuyến dƣới hàm với kết quả điều trị tốt.
- Viêm tuyến dƣới hàm do sỏi ống tuyến nếu điều trị lấy bỏ sỏi muộn thì tuyến
dƣới hàm dễ viêm mạn xơ hóa, dẫn đến phải cắt bỏ tuyến.
- Viêm tuyến dƣới hàm do sỏi tuyến thì không thể điều trị bảo tồn tuyến.
2. Biến chứng
- Áp xe vùng dƣới hàm.
- Áp xe vùng sàn miệng.
VI. PHÒNG BỆNH
Khi phát hiện có sỏi ống tuyến Wharton thì phẫu thuật lấy bỏ sớm để phòng
viêm tuyến.