vietnam medical journal n01&2 - february- 2020
106
các bệnh viện tư nhân là cho vấn đề nhân lực
ngày càng nan giải hơn. Vì vậy muốn cải thiện về
nhân lực chúng ta nên chú trọng các vấn đề cải
thiện các chính sách về y tế như cải thiện chế độ
tiền lương, tiền thưởng để làm sao đưa mức thu
nhập của các nhân viên y tế ở bệnh viện công
phải ngang bằng với các bệnh viện tư nhân để
có cuộc cạnh tranh công bằng [5].
V. KT LUẬN
Tổng TG chờ khám trung bình là158,6 ± 64,7
phút. Trong đó nhóm đối tượng viện phí có TG
chờ trung bình là 133,1 ± 55,9 ngắn hơn so với
đối tượng BHYT với 164,2 ± 65,3. Các yếu tố ảnh
hưởng đến TG chờ khám bệnh: Hệ thống CNTT
chưa hoàn thiện, không đồng bộ, hệ thống mạng
nội bộ chưa kết nối với khoa chẩn đoán hình ảnh,
nhân lực y tế còn thiếu ở một số bộ phận như BS
chuyên khoa sâu, nhân viên hướng dẫn, nhân
viên tư vấn sữ dụng thuốc, cơ sở hạ tầng lạc hậu,
trang thiết bị thiếu, qui trình khám chữa bệnh còn
nhiều bất cập, không theo một chiều và khép kín
làm NB phải di chuyển nhiếu mất TG, một số
chính sách về BHYT bó buộc nhân viên y tế.
KIN NGHỊ
Cần nâng cấp và hoàn thiện đồng bộ hệ
thống CNTT ở một số khâu như chẩn đoán hình
ảnh, khâu chờ các kết quả CLS. Bệnh viện cần
trang bị phần mềm chuyển dữ liệu kết quả CLS
qua hệ thống mạng đến các BS khoa Khám
bệnh, phầm mếm thông báo kết quả CLS cho NB
qua điện thoại, qua mạng internet... Thanh toán
viện phí bằng thẻ. Tuyển dụng nhân lực nhất là
nhân lực BS có chuyên khoa sâu. Cần có kế
hoạch điều chuyển nhân lực giữa khoa Khám và
các khoa khác lâm sàng khác trong bệnh viện.
Chú trọng đào tạo huấn luyện kỹ năng đánh máy
vi tính cho nhân viên khâu tiếp nhận để nhập
thông tin NB nhanh hơn. Cải tiến qui trình khám
bệnh cho NB.
TÀI LIỆU THAM KHO
1. Bộ Y tế (2013), Kế hoạch số 605/ KH –BYT ngày
21/8/2013 Đề án thực hiện lộ trình tiến tới bảo
hiểm y tế toàn dân giai đoạn 2012-2015 và 2020.
2. Bộ Y tế (2013), Quyết định số 1313/QĐ- BYT
ngày 24/4/2013 về ban hành Hướng dẫn quy trình
khám bệnh tại khoa Khám bệnh của bệnh viện.
3. Bộ Y tế (2018), Thông tư 15/2018/QĐ – BYT
ngày 30/05/2018 về qui định thống nhất giá khám,
chữa bệnh bảo hiểm y tế giữa các bệnh viện cùng
hạng trên tòan quốc.
4. Bộ Y tế (2015),Thông tư 41/2014/TTLT-BYT-BTC,
Thông tư 40/2015/TT/-BYT, Điều 22 luật BHYT.
5. Bnh vin Đa khoa Trung tâm Tiền Giang
(2018), Báo cáo hoạt động bệnh viện năm 2018.
6. Bnh vin Đa khoa Trung tâm Tiền Giang 40
năm hình thnh v phát triển, truy cập ngày
15/02/2019, tại trang web
http://benhviendktiengiang.vn/gioi-thieu.
7. Báo cáo chung tổng quan ngnh y tế hằng năm
(JAHR), truy cập ngày 20/10/2019, tại trang web
http:// jahr.org.vn/index.php? option= com-content&
view =article& id=146& Itemid=99& lang =vi.
8. Phạm Xuân Dzu (2017), “Thời gian khám bệnh
của người bệnh và một số yếu tố ảnh hưởng tại
khoa Khám bệnh, bệnh viện Quận 3 thành phố Hồ
Chí Minh, năm 2017”, Luận văn Thạc sĩ quản lý
bệnh viện trường Đại học Y tế Công cộng.
XÂY DỰNG QUY TRÌNH CHIẾT XUẤT VÀ BÀO CHẾ BỘT CAO KHÔ
TỪ BÀI THUỐC mBHT
Nguyễn Đức Thiện*, Chử Văn Mến*,
Nguyễn Văn Long*, Vũ Đình Dũng**
TÓM TẮT27
Đã xây dựng quy trình chiết xuất và bào chế bột
cao khô từ bài thuốc mBHT. Đã xác định được các
thông số của quy trình chiết xuất như sau: Lựa chọn
phương pháp chiết siêu âm, dung môi chiết xuất:
nước, số lần chiết: 02 lần, tỷ lệ dung môi/ dược liệu:
10:2; thời gian chiết: 60 phút/lần, nhiệt độ chiết:
*Học viện Quân y
**Đại học Bách Khoa Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Chử Văn Mến
Email: chuvanmen@gmail.com
Ngày nhận bài: 26.11.2019
Ngày phản biện khoa học: 21.01.2020
Ngày duyệt bài: 4.2.2020
800C. Đã khảo sát và lựa chọn được thông số để bào
chế bột cao khô từ bài thuốc: tá dược hỗ trợ phun
sấy: aerosil, tỷ lệ tá dược/chất rắn: 0,5, tỷ lệ chất rắn
trong dịch phun: 15%, nhiệt độ đầu vào: 1500C, tốc
độ cấp dịch: 10 ml/phút, nhiệt độ đầu ra: 108-1100C,
áp suất bơm nén: 0,18 Mpa.
SUMMARY
ESTABLISHMENT OF AN EXTRACTION
PROCESS AND PREPARED SPAY- DRIED
POWDER IN mBHT
Has established an extraction process cathamin in
mBHT, including: the ultrasonic extraction paramaters
were ultrasonic frequency 60 MHz, water as an
extraction solvent, temperature of 80oC, extracted
twice with the solvent/ solid ratio of 10/2 for 60
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 487 - THÁNG 2 - SỐ 1&2 - 2020
107
minutes. The condition of spray drying procedure for
preparing dry powder of mBHT were evaluated and
established, including: aerosil, the excipient/ residue
ratio of 0.5, residure content of the fluid is 15%, inlet
temperature of 150oC, oulet temperature of 108-
110oC, feeding rate of 10 ml/ min, spray pressure of
0.18 MPa.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đột quỵ não hay tai biến mạch máu não
(TBMMN) là bệnh lý tổn thương một phần não
xảy ra đột ngột do mạch máu nuôi não bị tắc
nghẽn hoặc bị vỡ, đồng thời là một trong những
nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế
giới, sau bệnh tim mạch và ung thư [4]. BHT
(Bo–Yang- Hwan-O-Tang) là bài thuốc cổ
phương của Trung Quốc gồm bảy dược liệu và
đã được ứng dụng từ hàng ngàn đời nay có tác
dụng hỗ trợ điều trị bệnh đột quỵ não, thiếu máu
cục bộ, đau tim, xơ vữa động mạch...[2,3]. Các
nghiên cứu hiện đại kế thừa và phát huy bài
thuốc bằng cách thêm năm dược liệu để có bài
thuốc BHT cải tiến được viết tắt là mBHT
(modified Bo-Yang-Hwan-O-Tang). Bài thuốc
mBHT đã được một số tác giả nước ngoài nghiên
cứu và cho thấy kết quả khả quan [5]. Đề tài
này tôi tiến hành xây dựng quy trình chiết xuất
và bào chế bột cao khô từ bài thuốc mBHT.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đi tưng, vật liu nghiên cứu
2.1.1. Đi tưng nghiên cứu. Bài thuốc
mBHT bao gồm 12 loại dược liệu: Hoàng kỳ, Đan
sâm, Đương quy, Bạch thược, Ngưu tất, Địa
long, Xuyên khung, Đào nhân, Hồng hoa, Quế
chi, Viễn chí, Xương bồ.
2.1.2. Hóa chất, dung môi. Methanol,
acetonitril, acid phosphoric (Merck)... và chất
chuẩn cathamin đạt tiêu chuẩn HPLC. Ethanol
960, nước, methanol, các tá dược aerosil và
croscamellose, các tá dược magnesi stearat và
lactose phun sấy và các hóa chất, dung môi khác
đạt tiêu chuẩn phân tích.
2.1.3. Thiết bị. Hệ thống phân tích sắc ký
lỏng hiệu năng cao Waters với buồng tiêm mẫu
tự động, có 4 kênh dung môi, detector PDA, cột
Gemini C18 column (250×4.6mm, 5μm); máy
chiết siêu âm siêu âm gia nhiệt SM30- Hàn Quốc,
thiết bị phun sấy LPG5 (High speed centrifugal
spraying dryer), Trung Quốc và một số thiết bị
khác đạt tiêu chuẩn phân tích.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Phương pháp chiết xuất mBHT.
Khảo sát phương pháp chiết xuất: chiết nóng
hoặc chiết dưới tác động của sóng siêu âm. Sau
đó, tiếp tục khảo sát các thông số chiết xuất
như: dung môi, số lần chiết, nhiệt độ và thời
gian chiết xuất. Căn cứ vào hàm lượng cathamin
(C) để lựa chọn thông số cho quy trình. Phương
pháp định lượng tham khảo theo tài liệu [1].
2.2.2. Phương pháp bo chế bột cao khô
mBHT bằng phương pháp phun sấy. Khảo
sát ảnh hưởng của một số thông số tới quá trình
phun sấy: tá dược hỗ trợ phun sấy, tỷ lệ tá
dược/ chất rắn, nhiệt độ đầu vào và hàm lượng
chất rắn của dịch phun sấy. Căn cứ vào hình
thái, khối lượng riêng, hàm ẩm và hàm lượng
cathamin (C) để lựa chọn thông số cho quy
trình. Phương pháp định lượng tham khảo theo
tài liệu [1].
III. KT QU NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
3.1. Kết quả chiết xuất mBHT
3.1.1. Ảnh hưởng của phương pháp chiết xuất
Bảng 1. Ảnh hưởng của phương pháp chiết xuất
Phương pháp chiết
Tỷ l dung
môi/dưc
liu (l/kg)
Nhit độ
chiết
Thời gian
chiết
(giờ)
Khi lưng (C)
(mg)/dịch
chiết, n=5
Hiu suất
chiết (%)
Chiết nóng với nước
10/2
800C
1
92,5 ± 7,02
48,3
3
110,3 ± 10,54
57,6
6
113,1 ± 11.65
59,1
Chiết dưới tác động
của siêu âm với nước
10/2
800C
1
131,14 ± 8.02
68,5
3
144,26 ± 6,89
75,3
Với phương pháp dùng tác động của siêu âm,
khối lượng (C) sau 01 giờ chiết cao hơn so với
chiết nóng trong 06 giờ và hiệu suất chiết đạt
68,5%; sau 03 giờ hiệu suất chiết đạt 75,3%.
Như vậy, sóng siêu âm đã có tác động lên quá
trình chiết xuất làm tăng khối lượng hoạt chất và
giảm thời gian chiết xuất. Vì vậy, lựa chọn
phương pháp chiết xuất mBHT là phương pháp
chiết dưới tác động của siêu âm.
3.1.2. Ảnh hưởng của loại dung môi. Lựa
chọn dung môi khảo sát là nước, ethanol 50% và
ethanol 96%.
Tiến hành chiết dưới tác động của siêu âm
trên thiết bị SM30 với các thông số: công suất
vietnam medical journal n01&2 - february- 2020
108
siêu âm 60MHz, nhiệt độ 800C, thời gian 60
phút/lần với các loại dung môi khác nhau: nước, ethanol 50% và ethanol 96%. Kết quả định lượng
hàm lượng hoạt chất được thể hiện ở bảng 2.
Bảng 2. Ảnh hưởng của loại dung môi đến hm lưng trong dịch chiết
Thông s
Nước tinh khiết
Tỷ lệ dung môi/dược liệu
10 : 2
Khối lượng (C) (mg), n=5
131,24
Hiệu suất chiết (%)
68,5
Khi tăng dần độ cồn thì hiệu suất chiết xuất tăng dần. Trong đó, cồn 960 cho hiệu suất chiết là cao
nhất sau đó đến cồn 500 và nước. Tuy nhiên, mức độ tăng không đáng kể so với nước. Vì vậy, lựa
chọn nước làm dung môi để chiết xuất vì nước là dung môi rẻ tiền, an toàn.
3.1.3. Ảnh hưởng của nhit độ
Bảng 3. Ảnh hưởng của nhit độ chiết xuất đến hm lưng (C) trong dịch chiết
Thông s
Chiết xuất ở các nhit độ khác nhau
400C
600C
1000C
Lần 1
Sau 2lần
Lần 1
Sau 2lần
Lần 1
Sau 2 lần
Lần 1
Sau 2 lần
Tỷ lệ dung môi/
dược liệu
10:2
10:2
10:2
10:2
10:2
10:2
10:2
10:2
Khối lượng (C)
trong dịch chiết
(mg), n=5
117,58
±10,38
154,84±
9,08
122,18±
11,79
163,86 ±
8,15
126,98
±11.42
168,06
±9,44
109,58
±7,92
146,84
±8,82
Hiệu suất chiết (%)
61,4
80,84
63,75
85,55
66,3
87,75
57,21
76,79
Kết quả cho thấy ở 600C cho hiệu suất thấp hơn so với chiết ở 800C ở cả lần chiết 1 và 2. Như vậy,
khi tăng nhiệt độ trong khoảng từ 600C đến 800C đã làm tăng hiệu suất chiết, điều này có thể là khi
tăng nhiệt độ đã làm tăng độ tan của (C) trong dịch chiết. Từ khảo sát trên, lựa chọn nhiệt độ chiết
xuất mBHT là 800C.
3.1.4. Ảnh hưởng của thời gian chiết
Bảng 4. Ảnh hưởng của thời gian chiết xuất đến hm lưng (C) trong dịch chiết
Thông s
Chiết xuất ở các thời gian khác nhau
30 phút
60 phút
90 phút
Lần 1
Sau 2lần
Lần 1
Sau 2lần
Lần 1
Sau 2lần
Tỷ lệ dung môi/ dược liệu
10:2
10:2
10:2
10:2
10:2
10:2
Khối lượng (C) (mg),
n=5
106,82 ±
9,11
148,84 ±
10.94
127,78
± 11.62
168,66
± 9,21
131,18 ±
12,58
171,86 ±
11,24
Hiệu suất chiết (%)
55,8
77,7
66,7
88,1
68,5
89,7
Thời gian chiết có ảnh hưởng rõ rệt đến hiệu suất chiết xuất theo xu hướng càng tăng thời gian
chiết càng làm tăng hiệu suất chiết, đặc biệt là khi chiết ở 30 phút/lần so với chiết ở 60 phút/lần, nên
khi kéo dài thời gian chiết cũng không làm tăng đáng kể hiệu suất chiết. Từ khảo sát trên, lựa chọn
thời gian chiết xuất mBHT thích hợp nhất là 60 phút/lần chiết.
3.2. Kết quả bo chế bột cao khô mBHT bằng phương pháp phun sấy
3.2.1. Xác định thông s đầu vo của dịch phun
Bảng 5. Một s thông s của nguyên liu đầu vo quá trình phun sấy
Thông s
Khi lưng (g)
Tỷ l chất rắn (%)
Hm lưng (C)(μg/g)
Dịch chiết 1:1
10.000
22,25
77,12
3.2.2. Ảnh hưởng của tá dưc tới quá trình phun sấy
Các công thức khảo sát đều có cùng các điều kiện là: nguyên liệu đầu vào hàm lượng chất rắn là
22,25% (tương ứng với 44,5g chất rắn/200 g dịch chiết), nhiệt độ phun sấy là 1500C, tốc độ cấp dịch
là 10 vòng/phút, áp suất vòi phun là 0,18 bar. Các công thức chỉ khác nhau về tỷ lệ tá dược thêm
vào, được pha loãng với nước để được dịch phun sấy có hàm lượng chất rắn ở cùng tỷ lệ là 15%.
Bảng 6. Ảnh hưởng của tá dưc đến quá trình phun sấy
Mẫu
thử
(C)/ dịch
phun
(μg/g)
Khối
lượng cao
khô (g)
Độ ẩm
(%)
(C)/
cao khô
(μg/g)
Hiệu suất
phun sấy
(%)
Hiệu suất thu
hồi (C) /cao
khô (%)
d
(g/ml)
Hình thức cảm quan
T1
77,12
36,07
7,1
209,87
75,3
60,55
-
Bột khô màu vàng đậm, hơi
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 487 - THÁNG 2 - SỐ 1&2 - 2020
109
kết tụ, mùi thơm đặc trưng
T2
77,12
49,53
6,09
199,83
80,4
74,95
0,81
Bột khô màu vàng đậm, mùi
thơm đặc trưng
T3
77,12
59,71
4,85
190,13
85,11
82,28
0,69
Bột khô màu vàng, tơi, mùi
thơm đặc trưng
T4
77,12
72,39
4,52
154,37
86,29
80,17
0,64
Bột khô màu vàng nhạt, tơi,
mùi thơm đặc trưng
T5
77,12
83,15
3,9
135,85
89,78
78,39
0,51
Bột khô màu trắng hơi vàng,
tơi, mùi thơm đặc trưng
Mẫu thử (T3) có tỷ lệ tá dược là 0,5:1 thì hiệu
suất phun sấy tương đối cao và hiệu suất thu hồi
hoạt chất cao nhất 82,28%. Kết quả phun sấy
cho thấy khi thêm aerosil ở tỷ lệ nhất định đã cải
thiện rõ rệt chất lượng bột cao khô mBHT, bột
không dính nhiều trong buồng phun sấy và
đường ống dẫn. Từ đó, lựa chọn công thức T3
với tá dược thêm vào trong quá trình phun sấy là
aerosil với tỷ lệ 0,5 : 1 so với chất rắn có trong
dịch chiết để tiếp tục khảo sát.
3.2.3. Ảnh hưởng của nhit độ đầu vo
tới quá trình phun sấy
Các công thức khảo sát đều có cùng điều kiện
về tỷ lệ tá dược trơn, tỷ lệ chất rắn của dịch
phun sấy, tốc độ cấp dịch và áp suất tạo phun
quay (0,18bar), chỉ khác nhau về nhiệt độ đầu
vào buồng sấy: 130 - 150 - 1700C.
Bảng 7. Ảnh hưởng của nhit độ đầu vo đến quá trình phun sấy
Mẫu
thử
(C) /
dịch
phun
(μg/g)
Khối
lượng
cao khô
(g)
Độ ẩm
(%)
(C) / cao
khô
(μg/g)
Hiệu suất
phun sấy
(%)
Hiệu suất
thu hồi
(C)/ cao
khô (%)
Khối
lượng
riêng
(g/ml)
Hình thức cảm quan
T3
77,12
59,71
4,85
190,13
85,11
82,28
0,69
Bột khô màu vàng, tơi, mùi
thơm đặc trưng
T6
77,12
55,4
4,47
181,21
79,29
78,42
0,67
Bột khô màu vàng , hơi kết tụ,
mùi thơm đặc trưng
T7
77,12
57,58
5,5
185,2
81,52
80,15
0,71
Bột khô màu vàng đậm, hơi kết
tụ, mùi thơm đặc trưng
Phun sấy ở 1500C tức là vẫn chọn công thức (T3) do cho sản phẩm có hiệu suất phun sấy, hiệu
suất thu hồi (C) cao nhất, hàm ẩm bột thấp, khối bột thu được tơi và trơn chảy tốt. Vì vậy, tiếp tục
lựa chọn công thức 3 cho khảo sát tiếp theo.
3.2.3. Ảnh hưởng của hm lưng chất rắn tới quá trình phun sấy
Các công thức khảo sát đều có cùng điều kiện về tỷ lệ tá dược, nhiệt độ phun sấy, tốc độ cấp dịch
(10 vòng/ phút) và áp suất tạo phun quay (0,18bar), chỉ khác nhau về hàm lượng chất rắn trong dịch
phun: 10 - 15 - 20%.
Bảng 8. Ảnh hưởng của hm lưng chất rắn trong dịch phun đến quá trình phun sấy
Mẫu
thử
(C) /
dịch
phun
(μg/g)
Khối
lượng
cao khô
(g)
Độ ẩm
(%)
(C)
/ cao
khô
(μg/g)
Hiệu
suất
phun sấy
(%)
Hiệu suất
thu hồi
(C) / cao
khô (%)
Khối
lượng
riêng
(g/ml)
Hình thức cảm quan
T3
77,12
59,71
4,85
190,13
85,11
82,28
0,69
Bột khô màu vàng, tơi, mùi thơm
đặc trưng
T8
77,12
55,99
5,05
182,08
79,64
78,8
0,72
Bột khô màu vàng, hơi vón cục,
mùi thơm đặc trưng
T9
77,12
61,29
4,97
186,64
87,26
80,77
0,58
Bột khô màu vàng, tơi, mùi thơm
đặc trưng
Với công thức T8, bột có tỷ trọng cao nhất
nhưng hiệu suất phun sấy lại thấp (đạt 78,8%),
đồng thời bột thu được hơi vón cục. Ở công thức
T9 có hàm lượng chất rắn 10% có hiệu suất
phun sấy cao hơn công thức T3 và T8 nhưng lại
có tỷ trọng thấp hơn. Từ khảo sát trên, lựa chọn
công thức (T3) với hàm lượng chất rắn là 15%
do có hiệu suất phun sấy và hiệu suất thu hồi
(C) tương đương với (T9) nhưng có khối lượng
riêng của bột cao hơn (0,69g/ml).
IV. KT LUẬN
Đã xác định được các thông số của quy trình
chiết xuất như sau: Lựa chọn phương pháp chiết
vietnam medical journal n01&2 - february- 2020
110
siêu âm, dung môi chiết xuất: nước, số lần chiết:
02 lần, tỷ lệ dung môi/ dược liệu: 10:2; thời gian
chiết: 60 phút/lần, nhiệt độ chiết: 800C. Đã khảo
sát và lựa chọn được thông số để bào chế bột
cao khô từ bài thuốc: tá dược hỗ trợ phun sấy:
aerosil, tỷ lệ tá dược/chất rắn: 0,5, tỷ lệ chất rắn
trong dịch phun: 15%, nhiệt độ đầu vào: 1500C,
tốc độ cấp dịch: 10 vòng/phút, nhiệt độ đầu ra:
108-1100C, áp suất bơm nén: 0,18 Mpa.
TÀI LIỆU THAM KHO
1. Ch Văn Mến, Xây dựng quy trình định lượng
cathamin trong bài thuốc mBHT bằng sắc ký lỏng
hiệu năng cao, 2019.
2. Guangxian Cai, Baiyan Liu, Wei Liu, Xianhui
Tan, Jianhiu Rong, Xuemei Chen, Li Tong,
Jiangang Shen (2007), “Buyang Huawu Decoction
can improve recovery of neurological function, reduce
infrantion volume, stimulate neural proliferation and
modulate VEGF and Flk1 expressions in transient
focal cerebal ischemia rat brains”, Journal of
Ethnopharmacology 113, 292-299.
3. Liu C et al (2003), “Tongqiao huoxue tang and
buyang huanwu tang for treatment of vascular
dementia – a report of 36 cases” J Tradit Chin Med
(2003); 23: 243–245.
4. Rachna S. Pandya, Lijuan Mao, Hua Zhou,
Shuanhu Zhou, Jiang Zen, A. John Popp, and
Xin Wang (2011), “Central Nervous System
Agents for Ischemic Stroke: Neuroprotection
Mechanisms”, Central Nervous System Agents in
Medicinal Chemistry,11,81–97.
5. Yookeum Choi et al (2011). “Amelioration of
cerebral infarction and improvement of
neurological deficit by a Korean herbal medicine,
modified Bo-Yang-Hwan-O-Tang”, Journal of
Pharmacy and Pharmacology; 63: 695-706.
BÁO CÁO CA BỆNH: PHẪU THUẬT TẮC TÁ TRÀNG PHỐI HỢP
TEO NHIỀU ĐOẠN RUỘT NON
Phạm Duy Hiền*, Vũ Mạnh Hoàn*, Trần Xuân Nam*
TÓM TẮT28
Mục tiêu: trình bày đặc điểm lâm sàng, cận lâm
sàng và kết quả phẫu thuật điều trị tắc tá tràng phối
hợp teo nhiều đoạn ruột non. Phương pháp: Nghiên
cứu lâm sàng, mô tả ca bệnh. Kết quả: Trẻ nam 1
ngày tuổi vào viện vì sau đẻ xuất hiện nôn dịch xanh.
Chẩn đoán trước sinh từ tuần 28 nghi ngờ có tắc tá
tràng bẩm sinh. Khám lâm sàng: bệnh nhân có hội
chứng tắc ruột: nôn dịch xanh, bụng chướng thượng
vị, không đi ngoài phân xu. Siêu âm bụng: bụng phải
có cấu trúc nang dịch thành ống tiêu hóa: 70x24mm..
Chụp transit: hình ảnh tắc tá tràng hoàn toàn với dạ
dày và D1 tá tràng giản. Bệnh nhân được chẩn đoán
trước mổ: tắc tá tràng bẩm sinh. Chẩn đoán trong
mổ: teo tác tràng kèm theo teo ruột typ IV, ruột quay
dở dang. Bệnh nhân được phau thuật: nối tá- tá
tràng, làm 2 miệng nối ruột non tận - tận và chữa ruột
quay dở dang. Bệnh nhân tình trạng ổn định sau mổ,
ra viện sau 8 ngày. Kết luận: Tắc tá tràng kèm theo
teo ruột là một tình trạng bệnh lý phối hợp hiếm gặp
ở trẻ em. Phẫu thuật triệt để đem lại kết quả tốt
Từ khóa:
tắc tá tràng, teo ruột bẩm sinh.
SUMMARY
DUODENAL OBSTRUCTION ASSOCIATED
INTESTINAL ATRESIA: A CASE REPORT
Objective: to present clinical and laboratory
findings of duodenal obstruction associated intestinal
*Bệnh viện Nhi Trung Ương
Chịu trách nhiệm chính: Phạm Duy Hiền
Email: duyhien1972@yahoo.com
Ngày nhận bài: 22.11.2019
Ngày phản biện khoa học: 20.01.2020
Ngày duyệt bài: 3.2.2020
atresia. Methods: a retrospective study of case
report. Results: A male 1 day old was admitted to
our hospital with acute onset of bilious vomitting.
Prenatal diagnosis was confirmed: susepecting
congenital duodenal obstruction. Clinical examinations
were: bilious vomitting, epigastric distention, no
passage of meconium. Abdominal ultrasound were
noted: a giant cyst suspected from gastrointestinal
tract: 70x24mm. Upper GI contrast showed the image
characterized by duodenal obstruction. Intra-operative
diagnosis was: duodenal atresia associated with
intestinal atresia (type IV), malrotation. We decided to
perform duodenoduodenostomy and 2 intestinal
anastomosis. The patient was discharged 8 days post-
operatively. Conclusion: Duodenal obstruction
associated intestinal atresia is rare in children.
Definitive treatment showed a good result
Keywords:
Duodenal obtruction, intestinal atresia
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Tắc tá tràng bẩm sinh (TTTBS) là một bệnh lý
cấp cứu ngoại khoa hay gặp ở trẻ sơ sinh. Tỷ lệ
bệnh được báo cáo là từ 1/5000 tới 1/10000 trẻ
đẻ sống [1]. Đây là một cấp cứu ngoại khoa cần
được phát hiện và xử trí kịp thời nếu không trẻ
sẽ mất nước, rối loạn điện giải, thăng bằng kiềm
toan, suy dinh dưỡng và cuối cùng dẫn đến tử
vong [2]. TTTBS hay được phát hiện kèm theo
các dị tật khác. Các dị tật có thể xuất hiện ở tim
mạch, chi thể, cột sống nhưng hay gặp ở đường
tiêu hóa kèm theo: ruột quay dở dang, tụy nhẫn,
teo ruột [3]. Phẫu thuật nội soi (PTNS) điều trị
TTTBS ngày càng được ứng dụng rộng rãi tại
nhiều trung tâm trong và ngoài nước với nhiều