www.tapchiyhcd.vn
192
►CHUYÊNĐỀLAO◄
INSTITUTE OF COMMUNITY HEALTH
THE PREVALENCE OF LIVER FIBROSIS AND EFFECTIVENESS
OF KNOWLEDGE AND PRACTICE INTERVENTIONS
IN MIDDLE–AGED MALE ALCOHOL USERS
Nguyen Nhu Nghia
1
, Nguyen The Bao
1*
, Dang Nhat Hoang
1
, Kim Thanh Hung
1,2
1
Can Tho University of Medicine and Pharmacy -
179 Nguyen Van Cu , An Khanh Ward, Ninh Kieu Dist, Can Tho City, Can Tho Province, Vietnam
2
Military Hospital 121 - 1 Street 30/4, An Lac Ward, Can Tho City, Hau Giang Province, Vietnam
Received: 15/09/2024
Revised: 04/10/2024; Accepted: 15/10/2024
ABSTRACT
Objective: (1)Todeterminetheprevalenceofliverbrosisinmiddle–agedmenwhoconsume
alcohol;(2)Toassessthee�ectivenessofknowledgeandpracticeinterventionsinimproving
liverbrosisinmiddle–agedmalealcoholusers.
Subject and method: Across–sectionaldescriptivestudywithanuncontrolledinterventionwas
conductedon513middle–agedmalealcoholuserswhocameMilitaryHospital121foraroutine
healthcheck-upfromApril2022toMarch2023.
Results: Theprevalenceofliverbrosiswas29.3%.Aftertheintervention,therateofachieving
generalknowledgeincreasedfrom18.4%to82.3%,achievinggeneralpracticeincreasedfrom
4.8%to98.6%,andachievingbothknowledgeandpracticeincreasedfrom0.0%to81.6%.
Theprevalenceofliverbrosisdecreasedto73.5%,withastatisticallysignicantdi�erence
(p<0.001).Initialliverbrosisstage≥F2andfailuretoachievebothknowledgeandpractice
post–interventionwereassociatedwithnoimprovementinliverbrosisstage.
Conclusion: The prevalence of liver brosis was nearly one–third among middle–aged
male alcohol users. Knowledge and practice interventions during examination and treatment
adherencepartiallyimprovedliverbrosis;however,thee�ectivenesswaslimitedinpatients
withbrosisstageF2andabove.
Keywords: liver brosis, middle–aged men, alcohol consumption, knowledge and practice
interventions.
Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 192-197
*Correspondingauthor
Email: drntbao12345@gmail.com Phone: (+84) 945750720 Https://doi.org/10.52163/yhc.v65i6.1683
193
TÌNHHÌNHXƠHOÁGANVÀHIỆUQUẢCANTHIỆPKIẾNTHỨC
VÀTHỰCHÀNHỞNAMGIỚITRUNGNIÊNSỬDỤNGRƯỢU
NguyễnNhưNghĩa
1
,NguyễnThếBảo
1*
,ĐặngNhậtHoàng
1
,KimThanhHùng
1,2
1
TrườngĐạihọcYDượcCầnThơ-179NguyễnVănCừ,P.AnKhánh,Q.NinhKiều,Tp.CầnThơ,TỉnhHậuGiang,ViệtNam
2
BệnhviệnQuânY121-1Đ.30Tháng4,P.AnLạc,Tp.CầnThơ,TỉnhHậuGiang,ViệtNam
Ngàynhậnbài:15/09/2024
Chỉnhsửangày:04/10/2024;Ngàyduyệtđăng:15/10/2024
TÓMTẮT
Mụctiêu:(1)Xácđịnhtỷlệxơhóaganởnamgiớitrungniêncósửdụngrượu;(2)Đánhgiá
hiệuquảcủacanthiệpvềkiếnthứcvàthựchànhtrongcảithiệntìnhtrạngxơhóaganởnam
giớitrungniênsửdụngrượu.
Đốitượngvàphươngphápnghiêncứu:Nghiêncứumôtảcắtngangvàcanthiệpkhôngđối
chứngtrên513namgiớitrungniêncósửdụngrượuđếnkhámsứckhoẻđịnhkỳtạiBệnhviện
Quâny121từ04/2022đếntháng03/2023.
Kếtquả:Tỷlệxơhóaganlà29,3%.Saucanthiệp,tỷlệđạtkiếnthứcchungtăngtừ18,4%lên
82,3%,đạtthựchànhchungtăngtừ4,8%lên98,6%,đạtkiếnthứcvàthựchànhchungtăngtừ
0,0%lên81,6%vàtỷlệxơhóagangiảmcòn73,5%vớikhácbiệtcóýnghĩathốngkê(p<0,001).
Giaiđoạnxơhóaganbanđầu≥F2vàkhôngđạtkiếnthứcthựchànhchungsaucanthiệpcóliên
quanđếnkhôngcảithiệngiaiđoạnxơhóagan.
Kếtluận:Tỷlệxơhóagangầnmộtphầnbaởnamgiớitrungniênsửdụngrượu.Việccanthiệp
kiếnthứcvàthựchànhtrongkhámvàtuânthủđiềutrịgiúpcảithiệnmộtphầntìnhtrạngxơhoá
gan,tuynhiên,íthiệuquảtrênđốitượngxơhóagantừF2trởlên.
Từkhóa:xơhóagan,namgiớitrungniên,sửdụngrượu,canthiệpvềkiếnthứcvàthựchành.
1.ĐẶTVẤNĐỀ
Xơganlàmộttrongnhữnggánhnặngbệnhtậtlớntrên
toàncầu,đặcbiệtkhitiếntriểnđếnxơganmấtbù,với
nhiềubiếnchứngnặngnềnhưtăngáplựctĩnhmạch,
xuấthuyếttiêuhóavàtiếntriểnthànhungthưvớitỷlệ
tửvongcao.Năm2017,trêntoànthếgiớicó520.000ca
xơganvàbệnhganmạntínhmớimắc.Năm2019,ước
tínhxơgangâyra1,48triệucatửvong,tăng8,1%so
vớinăm2017vàtuổithọhiệuchỉnhtheobệnhtậtđứng
hàngthứ16trongtấtcảcácbệnh[1].Xơganlàkếtquả
củaquátrìnhxơhóagantiếntriển,thườngdiễnraâm
thầm,khôngcótriệuchứngrõràngtrongthờigianđầu,
dẫnđếnkhókhăntrongviệcpháthiệnvàcanthiệpsớm.
Tỷlệxơhóagantrongdânsốchungkhỏemạnhđược
báocáogầnđâyởmức12,7%[2].Sựtiếntriểncủaxơ
hóaganchịuảnhhưởngbởinhiềuyếutốnguycơ,trong
đó,sửdụngrượulàyếutốchiphốimạnhmẽnhất.Đặc
biệt,tỷlệtiêuthụrượucaoởnamgiớitrungniênđã
gópphầnđẩynhanhquátrìnhxơhóavàlàmgiatăngtỷ
lệxơgan,trởthànhmộtvấnđềsứckhỏeđánglongại.
Dođó,canthiệpsớmngaytừcácgiaiđoạnđầucủaxơ
hóaganlàvôcùngquantrọng,đặcbiệtlàcácbiệnpháp
nângcaokiếnthứcvàthựchànhnhằmthayđổilốisống
củanhómđốitượngnày.Tuynhiên,quátrìnhxơhóa
gancóthểbịảnhhưởngbởinhiềutácnhânkhácnhau,
vìvậynghiêncứunàyđượcthựchiệnvớicácmụctiêu:
(1)Xácđịnhtỷlệxơhóagantrênnamgiớitrungniêncó
sửdụngrượu.(2)Đánhgiáhiệuquảcủacáccanthiệp
vềkiếnthứcvàthựchànhtrongviệccảithiệntìnhtrạng
xơhóaganởnamgiớitrungniênsửdụngrượu.
2.ĐỐITƯỢNGVÀPHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU
2.1.Thiếtkếnghiêncứu:Nghiêncứumôtảcắtngang
vàcanthiệpkhôngđốichứng.
2.2.Địađiểmvàthờigiannghiêncứu:tạiBệnhviện
Quâny121,từtháng04/2022đếntháng03/2023.
2.3.Đốitượngnghiêncứu:Namgiớitrungniêntừ40
đến65tuổicósửdụngrượuđếnkhámsứckhoẻđịnhkỳ
tạiBệnhviệnQuâny121trongthờigiannghiêncứu.
N.T. Bao et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 192-197
*Tácgiảliênhệ
Email: drntbao12345@gmail.com Điệnthoại: (+84) 945750720 Https://doi.org/10.52163/yhc.v65i6.1683
www.tapchiyhcd.vn
194
Tiêuchuẩnchọnmẫu:
-Namgiớithuộcđộtuổitrungniêntừ40đến65tuổi
cósửdụngrượu.
-Đồngýthamgianghiêncứu.
Tiêuchuẩnloạitrừ:
-Bệnhnhâncócácbệnhlý:Viêmganhoạtđộng,ứmật.
-Cótổnthươngcụcbộtrongvùngđo:Ugan,nanggan,
ápxegan.
-Dịchổbụnglượngnhiều,khoanggiansườnquáhẹp.
2.4.Cỡmẫu,chọnmẫu:Chọnmẫuthuậntiệnnhững
bệnhnhânthỏatiêuchuẩnchọnmẫuvàkhôngcótiêu
chuẩnloạitrừ.Trênthựctế,chúngtôituyểnchọnđược
513đốitượngchomụctiêu1.Từmụctiêu1,chọnđược
147bệnhnhâncóxơhóaganđểtiếnhànhcanthiệp
kiếnthứcvàthựchànhvềtuânthủđiềutrịxơhóagan
sau6tháng.
2.5.Nộidungnghiêncứu
-Đặcđiểmchung:nhómtuổi,phânloạiBMI,tiềnsử
viêmganB,viêmganC,tiềnsửgiađìnhcóngườimắc
xơgan,chủngngừaviêmganB.
-Tỷlệxơhóagan,cácgiaiđoạnxơhóagan(xácđinh
bằngsiêuâmđođộđànhồigan)
-Kếtquảcanthiệp:kiếnthứcchung(nắmđượckiến
thứcvềnguyênnhân,cáchpháthiện,táchại,điềutrị
vàphòngngừaxơhóagan),thựchànhchung(tuânthủ
ngưnghoặcgiảmsửdụngrượubia,tậpthểdụcthường
xuyên,chếđộănđủrauquả,tuânthủđiềutrịnguyên
nhânxơhóaganvàkhôngtựýdùngthuốcảnhhưởng
đếngan),kiếnthứcvàthựchànhchung(nắmđượckiến
thứcchungvàtuânthủthựchànhchung)trướcvàsau
canthiệp,chỉsốhiệuquả,cảithiệngiaiđoạnxơhóa.
-Mộtsốyếutốliênquanđếnkhôngcảithiệngiaiđoạn
xơhóagan.
2.6.Kỹthuật,côngcụvàquytrìnhthuthậpsốliệu
Bộcâuhỏithuthậpsốliệu,máyFibroScan502vớiđầu
dòMcủahãngEchosenPháp,phiếuthuthậpthôngtin
đượcthiếtkếsẵnđểcácđốitượngtrảlờicâuhỏivềtuân
thủđiềutrịvàkhámxơhóagan,tờrơitruyềnthôngvề
khámvàtuânthủđiềutrịxơgan.
2.7.Xửlývàphântíchsốliệu:Sửdụngphầnmềm
SPSS26.0đểphântíchvàxửlýsốliệu.
2.8.Đạođứcnghiêncứu:Nghiêncứunàyđượcthông
quabởiHộiđồngyđứctrongnghiêncứuysinhhọccủa
TrườngĐạihọcYdượcCầnThơ.
3.KẾTQUẢNGHIÊNCỨU
Trongthờigiannghiêncứutừtháng04/2021đếntháng
03/2022,chúngtôiđãthuthậpđược513namgiớithuộc
độtuổitrungniêntừ40đến65tuổicósửdụngrượu.
Bảng1.Đặcđiểmchungcủa
đốitượngnghiêncứu(n=513)
Đặcđiểmchung
củacácđốitượng Tầnsố
(n) Tỷlệ
(%)
Nhómtuổi
41–45 28 5,5
46–50 190 37,0
51–55 241 47,0
56–65 54 10,5
Phânloại
BMI
Bìnhthường 60 11,7
Thừacân 142 27,7
Béophìđộ1 276 53,8
Béophìđộ2 35 6,8
Tiềnsửviêm
gan B
Có 20 3,9
Không 493 96,1
Tiềnsửviêm
ganC
Có 2 0,4
Không 511 99,6
Tiềnsửgia
đìnhcóngười
mắcxơgan
Có 15 2,9
Không 498 97,1
Tiềnsửtiêm
ngừaviêm
gan B
Có 28 5,5
Không 485 94,5
Bảng1chothấynhómtuổitừ51–55tuổichiếmtỷlệ
caonhất(47%).HầuhếtcóphânloạiBMIthuộcnhóm
thừacânbéophì(88,3%).Đốitượngcótiềnsửviêm
ganB,viêmganC,tiềnsửgiađìnhcóngườimắcxơgan
vàchủngngừaviêmganBchiếmtỷlệthấp,lầnlượtlà
3,9%, 0,4%, 2,9% và 5,5%.
Biểuđồ1.Tỷlệtìnhtrạngxơhóaganởnamgiới
trungniêncósửdụngrượu(n=513)
Biểuđồ1chothấytỷlệđốitượngcótìnhtrạngxơhóa
ganlà28,7%trongđóphầnlớnlàxơhóanhẹ(F1).
N.T. Bao et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 192-197
195
Bảng2.Kếtquảcanthiệp(n=147)
Nộidung Trước
can
thiệp
Sau
can
thiệp CSHQ p
Kiếnthức
chung 18,4% 82,3% 342,2% <0,001*
Thựchành
chung 4,8% 98,6% 1954,5% <0,001*
Kiếnthứcvà
thựchành
chung
0,0% 81,6% 8160,0% <0,001*
Tỷlệxơ
hóagan 100% 73,5% –<0,001*
*McNemar test
Bảng2chothấy,saucanthiệp,tỷlệđạtkiếnthứcchung,
thựchànhchung,kiếnthứcthựchànhchungvàtỷlệxơ
hóagansaucanthiệpcảithiệnsovớitrướccanthiệp.
Cácsựkhácbiệtnàyđềucóýnghĩathốngkê,p<0,001).
Biểuđồ2.Phânbốcácmứcđộ
xơhóagantrướcvàsaucanthiệp
Biểuđồ2chothấytỷlệgiaiđoạnxơhóagantừF1–3
cócảithiệnsaucanthiệp,tỷlệF4khôngthayđổi.Cụ
thể,saucanthiệptỷlệkhôngxơhóagan(F0)tănglên
từ0%đến26,5%vàtỷlệxơhóaganmứcđộnhẹ(F1)
giảmtừ78,9%xuống54,4%vớisựkhácbiệtcóýnghĩa
thốngkê(p<0,001).
Biểuđồ3.Tỷlệcảithiệnmứcđộ
xơhóagansaucanthiệp(n=147)
Biểuđồ3chothấytỷlệcócảithiệnmứcđộxơhóagan
saucanthiệplà29,3%.
Bảng3.Phântíchhồiquylogisticcácyếutôliên
quanđếnkhôngcảithiệnxơhóagansaucanthiệp
Yếutố
Cảithiệnxơ
hóagan OR
(KTC
95%)
p
Không
Có
Nhóm
tuổi
Trên 50
tuổi 75
(67,6) 36
(32,4)
1,98
(0,78–4,97)
0,137
41đến
50tuổi 29
(80,6) 7
(19,4)
Phân
loại
BMI
Thừa
cân,
béophì
88
(68,8) 40
(31,3)
2,424
(0,66–8,79)
0,278
Bình
thường 16
(84,2)
3
(15,8)
Giai
đoạnxơ
hóagan
banđầu
F2–4 27
(87,1)
4
(12,9)
3,41
(1,11–10,46)
0,027*
F1 77
(66,4) 39
(33,6)
Tiềnsử
viêm
gan B
Có 4
(44,4)
5
(55,6)
3,28
(0,83–12,90)
0,123*
Không 100
(72,5)
38
(27,5)
Tiềnsử
viêm
ganC
Có 0 (0) 1
(100) –0,293*
Không 104
(71,2)
42
(28,8)
Tiềnsử
giađình
mắcxơ
gan
Có 94
(70,1)
40
(29,9)
0,72
(0,18–2,84)
0,756*
Không 10
(76,9) 3
(23,1)
Chủng
ngừa
Có 5
(62,5) 3
(37,5)
1,48
(0,33–6,50)
0,692*
Không 99
(71,2)
40
(28,8)
Kiến
thức
vàthực
hành
sau can
thiệp
Không
đạt 27
(100)
0
(0,0)
–<0,001*
Đạt 77
(64,2) 43
(35,8)
*Fisher’sExacttest
Bảng3chothấybệnhnhâncógiaiđoạnxơhóaganban
đầutừF2trởlêncókhảnănglàmtăngtỷlệkhôngcải
thiệntìnhtrạngxơhóagansaucanthiệplêngấp3,41
lần(KTC95%:1,11–10,46)vớisựkhácbiệtcóýnghĩa
thốngkêp=0,027.Khôngđạtkiếnthứcvàthựchành
chungsaucanthiệpcũnglàyếutốcókhảnănglàmtăng
tỷlệkhôngcảithiệntìnhtrạngxơhóagansaucanthiệp
cóýnghĩathốngkêvớip<0,001.
N.T. Bao et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 192-197
www.tapchiyhcd.vn
196
4.BÀNLUẬN
Kếtquảnghiêncứutrên513namgiớitrungniêncósử
dụngrượuchothấy,phầnlớnđốitượngnằmtrongđộ
tuổitừ50đến55,chiếm47%.NghiêncứucủacủaLee
vàcộngsựcũngghinhậnnhómtuổitrungniêntừ40
đến60cósửdụngrượuchiếmtỷlệcao(78,9%).Nam
giớitrungniênthườngcóxuhướngsửdụngrượuđểđối
phóvớicăngthẳngdonhữngthayđổitrongcuộcsống.
Mặcdùuốngrượuvừaphảicóthểgiúpgiảmcăngthẳng
vàmanglạisứcsống,việcuốngquámứclạidẫnđến
nhữnghậuquảtiêucựcvềthểchất,tâmlývàxãhội[3].
Chúngtôicũngnhậnthấyrằngphầnlớncácđốitượng
đượcphânloạiBMIvàonhómthừacânhoặcbéophì,
vớitỷlệthừacânlà27,7%,béophìđộ1chiếm53,8%,
vàđộ2là6,8%.NhómtácgiảAlKalbanivàMurrin
cũngbáocáomốiliênquangiữaviệcsửdụngrượuvới
tìnhtrạngbéobụngvàchỉsốkhốicơthểtrungbìnhcao
hơnmặcdùcơchếchínhcủaquátrìnhnàyvẫnchưa
đượctìmhiểurõràng[4].Tỷlệxơhóagantrongnhóm
nghiêncứukhiđượcđánhgiábằngsiêuâmđođộđàn
hồiganlà28,7%vớiphânbốcácgiaiđoạnxơhóacụ
thểlàF1(xơhóanhẹ)chiếm22,6%,F2(xơhóavừa)
2,9%,F3(xơhóanặng)2,4%,vàF4(xơgan)6,8%.
Hiệntại,chưacónhiềubáocáonàovềtỷlệxơhóagan
riêngtrênđốitượngnamgiớitrungniênsửdụngrượu
dùđâylàđốitượngcónhiềunguycơdẫnđếnxơgan.
Mộtnghiêncứutrêncácđốitượngtừ45đến79tuổi
cũngchỉratỷlệxơhóagancóýnghĩabaogồmxơ
hóaxơhóađángkể(≥F2)vàxơhóatiếntriển(≥F3)
ướctínhlầnlượtlà9,5%(KTC95%:6,8%–12,7%)và
6,7%(KTC95%:4,1%–10,1%)[5].Thậtvậy,tỷlệxơ
hoágantrênnhómđốitượngnàytrướchếtlàsựdosự
lãohóasinhlýtheotuổivớisựgiảmthểtích,lưulượng
máuđếngan,giảmsốlượngtếbàogan,tếbàoKup�er
vàmaomạchxoang.Hơnnữa,vấnđềđồngnhiễmcác
yếutốkhácnhưviêmganviruscũnglàgiatăngnguy
cơxơhóaởđốitượngnày[6].
Chúngtôiđãtiếnhànhcanthiệptrên28,7%bệnhnhân
đượcxácđịnhxơhóagan(147bệnhnhân)đểnângcao
kiếnthứcvàthựchànhtrongviệckhámvàtuânthủđiều
trịxơhóagan.Kếtquảchothấytỷlệbệnhnhânđạtkiến
thứcchung,thựchànhchung,cũngnhưkiếnthứcvà
thựchànhsaucanthiệpđềutănglênrõrệtsovớitrước
canthiệp(82,3%sovới18,4%,98,6%sovới4,8%và
81,6% so với 0,0%), với chỉ số hiệu quả lần lượt là
342,2%,1954,5%và8160,0%.Đặcbiệt,saucanthiệp,
tỷlệbệnhnhâncònxơhóagangiảmxuốngcòn73,6%,
nghĩalà26,4%bệnhnhânkhôngcòntìnhtrạngxơhóa
gan(F0)vàcáckếtquảnàyđềuchothấycácsựkhác
biệtnàyđềucóýnghĩathốngkêmạnhmẽ(p<0,001).
Ngoàira,tỷlệbệnhnhânởgiaiđoạnF1saucanthiệp
giảmvàtỷlệởgiaiđoạnF0tănglêncóýnghĩathống
kêsovớitrướccanthiệp(p<0,001).Nhưvậy,việccan
thiệpnhìnchungcóhiệuquảvàkhôngchỉdừnglạiở
việcthayđổinhậnthứcvàhànhvimàviệccanthiệp
cònthựcsựgiúpcảithiệntìnhtrạngbệnhlý.Cầnphải
nhấnmạnhđếncácnộidungcanthiệptrongnghiêncứu
củachúngtôibaogồmnguyênnhân,táchạicủaxơgan
vàviệcphòngngừa.Bêncạnhđócònhướngdẫnbệnh
nhânthựcthànhtuânthủngưnghoặcgiảmrượubia,
tuânthủđiềutrịviêmganB,Ccũngnhưlốisốnglành
mạnhvớiviệctậpthểdụcvàchếđộănhợplývàđây
làcácyếutốtácđộngđếntiếntriểncủaquátrìnhxơ
hóa[6].Mộtnghiêncứutiếncứuchothấysựthayđổi
lốisốngcóýnghĩasaukhiđượcsànglọctìnhtrạngxơ
hóaganvàcanthiệpkiếnthứcvàthayđổilốisống[7].
Dođó,việcquantrọnglàrấtcầnthiếtkhôngnhữngcải
thiệntiếntrìnhxơhóamàcònđóngvaitròquantrọng
trongviệccảithiệnsứckhỏetổngquátcủabệnhnhân.
Quaphântíchhồiquylogisticcácyếutốảnhhưởngđến
sựcảithiệnxơhoágansaucanthiệp,chúngtôighinhận
giaiđoạnxơhóaganbanđầuvàtìnhtrạngđạtkiếnthức
thựchànhchungsaucanthiệplàcácyếutốliênquancó
ýnghĩathốngkê.Cụthể,nhữngbệnhnhâncógiaiđoạn
xơhóaganbanđầutừF2trởlêncónguycơkhôngcải
thiệncaohơn3,41lần(KTC95%:1,11–10,46),vớisự
khácbiệtcóýnghĩathốngkê(p=0,027).Hơnnữa,trong
nhómbệnhnhânkhôngđạtđượckiếnthứcvàthựchành
saucanthiệp,khôngcótrườnghợpnàoghinhậnđược
sựcảithiện,vàkếtquảnàycũngchothấysựkhácbiệt
cóýnghĩathốngkê(p<0,001).Phảnứngxơhóalàmột
quátrìnhphứctạptrongđósựtíchtụcủaproteinchất
nềnngoạibào,corútmôvàthayđổilưulượngmáuvà
xơhóaganxảyranhằmhạnchếtổnthươngmôđểđáp
ứngvớitổnthươngganmạntínhbấtkểdonguyênnhân
nào.Sựđảongượctìnhtrạngxơhóalàkhảthivàviệc
điềutrịnguyênnhânchínhgâyratổnthươngtếbàogan
cóthểgiúpcảithiệntìnhtrạngxơhoá[9].Dođó,nắm
đượcnộidungkiếnthứcvàthựchànhsaucanthiệp,từ
đóđóthayđổicácyếutốlàmtiếntriểnxơhóangaytừ
giaiđoạnbanđầunhằmđạthiệuquảcao.Ngoàicácyếu
tốkhôngthayđổiđượcnhưtuổitácvớisựlãohóathì
cácyếutốnhưsửdụngrượuthườngxuyên,viêmgan
virus,béophì,lốisốngkhônglànhmạnhtácđộnglên
tiếntrìnhxơhóathôngquacácphảnứngmiễndịch,
nộibào,stressoxyhóa[8]càngnhấnmạnhvaitròcủa
việccanthiệp,cungcấpchobệnhnhânmộtcáchtổng
quanvềxơhóagan,từđóđiềuchỉnhcácyếutốcóthể
thayđổimộtcáchtíchcực.Hơnnữa,xơhóaganthường
cầnmộttiếnhànhítnhấtvàithángđếnnhiềunămtổn
thươngganliêntục.Quátrìnhnàycàngkéodàithìkhả
năngphụchồigancànggiảm[9].Dođó,việccảithiện
giaiđoạnxơhóagansẽtrởnênkémhiệuquảđốivới
những bệnh nhânxơ hóagan đángkể (≥ F2) so với
nhữngbệnhnhâncótìnhtrạngxơhóaganởmứcđộ
nhẹ(F1).Thậtvậy,trongphạmvinghiêncứunày,chúng
tôinhậnthấysaucanthiệptỷlệF4khôngthayđổiso
vớitrướccanthiệp.Ởgiaiđoạnnày,quátrìnhxơhóa
đãtiếntriểnthànhxơganthậtsự,mặcdùtrongmộtsố
nghiêncứugiaiđoạnnàycóthểthoáiluithànhF2[10].
Tuynhiên,chúngtôicũngthừanhậnrằnghạnchếlớn
nhấtcủanghiêncứunàylàquymômẫucònkhánhỏ,
đặcbiệtlànhómbệnhnhânxơhóagancócácyếutố
nguycơkèmtheo,dẫnđếnviệcphântíchchưathểlàm
nổibậtnhiềuyếutốcóýnghĩathốngkê.Dođó,chúng
tôihyvọngrằngtrongtươnglaisẽcónhữngnghiêncứu
N.T. Bao et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 192-197