Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Báo chí học: Xu hướng phát triển thông tin chuyên đề trên báo in Việt Nam hiện nay (Khảo sát chuyên san Hồ sơ sự kiện, Tạp chí Xây dựng Đảng, Báo Lao Động cuối tuần, báo An ninh thế giới cuối tháng, trong 3 năm, 2012-2014)

Ọ Ộ Ụ Ạ Ệ Ị Ố B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O H C VI N CHÍNH TR QU C

GIA

Ồ H CHÍ MINH

Ọ Ệ Ề H C VI N BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUY N

Ứ Ễ NGUY N TRI TH C

ƯỚ

Ể

XU H

Ề NG PHÁT TRI N THÔNG TIN CHUYÊN Đ

Ệ

Ệ TRÊN BÁO IN VI T NAM HI N NAY

ồ ơ ự ệ ự ả ả ộ ạ (Kh o sát chuyên san H s s ki n, T p chí Xây d ng Đ ng, Báo Lao Đ ng

ế ớ ầ ố ố cu i tu n, báo An ninh th gi i cu i tháng, trong 3 năm, 2012 2014)

NGÀNH: BÁO CHÍ H CỌ

Ố MÃ S : 62.32.01.01

Ọ Ắ Ậ Ế TÓM T T LU N ÁN TI N SĨ BÁO CHÍ H C

Ộ HÀ N I – 2016

Ọ Ộ Ụ Ạ Ệ Ị Ố B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O H C VI N CHÍNH TR QU C

GIA

Ồ H CHÍ MINH

Ọ Ệ Ề H C VI N BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUY N

Ứ Ễ NGUY N TRI TH C

ƯỚ

Ể

XU H

Ề NG PHÁT TRI N THÔNG TIN CHUYÊN Đ

Ệ

Ệ TRÊN BÁO IN VI T NAM HI N NAY

ồ ơ ự ệ ự ả ả ộ ạ (Kh o sát chuyên san H s s ki n, T p chí Xây d ng Đ ng, Báo Lao Đ ng

ế ớ ầ ố ố cu i tu n, báo An ninh th gi i cu i tháng, trong 3 năm, 2012 2014)

NGÀNH: BÁO CHÍ H CỌ

Ố MÃ S : 62.32.01.01

Ọ Ẫ NG ƯỜ ƯỚ I H NG D N KHOA H C:

Ạ Ấ Ắ TS. PH M T T TH NG

PGS, TS. HÀ HUY PH NGƯỢ

Ộ HÀ N I – 2016

Ờ L I CAM ĐOAN

ứ ủ Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi, d ướ ự i s

ọ ủ ẫ ạ ấ ắ ướ h ng d n khoa h c c a TS. Ph m T t Th ng, PGS, TS. Hà Huy Ph ượ ng.

ớ ủ ố ệ ế ệ ả ậ ố ứ Các s li u th ng kê, k t qu nghiên c u, phát hi n m i c a lu n án là trung

ư ừ ự ượ ấ ỳ ứ ố th c và ch a t ng đ c ai công b trong b t k công trình nghiên c u khoa

ướ ộ ố ư ệ ế ừ ử ụ ể ậ ọ h c nào tr c đây. Lu n án có s d ng, phát tri n, k th a m t s t li u, s ố

ứ ừ ế ệ ệ ế ả li u, k t qu nghiên c u t ộ các sách, giáo trình, tài li u... liên quan đ n n i

dung đ tài.ề

ả ậ Tác gi lu n án

ễ ứ Nguy n Tri Th c

Ụ Ụ M C L C

Trang

ụ Danh m c các ch vi ữ ế ắ t t t

M Đ UỞ Ầ

ể ồ ả ụ ả Danh m c bi u đ , b ng, nh

ươ Ổ Ứ Ề Ch Ấ ng 1: T NG QUAN V N Đ NGHIÊN C U 11

ề ứ ề ấ 1.1. Khái quát v v n đ nghiên c u 11

1.2. Các nghiên c u ứ ở ướ n c ngoài 13

ứ 1.3. Các nghiên c u trong n ướ c 24

ươ Ề Ch ng 2: THÔNG TIN CHUYÊN Đ TRÊN BÁO CHÍ –

Ậ Ơ Ả Ữ Ấ Ề NH NG V N Đ LÝ LU N C B N 37

ệ ơ ả 2.1 Các khái ni m c b n 37

ủ ề 2.2. Vai trò c a thông tin chuyên đ báo chí 46

ủ ể ề ặ 2.3. Đ c đi m c a thông tin chuyên đ báo in 54

ạ ề 2.4. Phân lo i thông tin chuyên đ 62

ầ ố ớ ệ ổ ứ ữ ề 2.5. Nh ng yêu c u đ i v i vi c t ch c thông tin chuyên đ 72

ươ Ự Ạ Ch Ề ng 3: TH C TR NG THÔNG TIN CHUYÊN Đ

Ệ TRÊN BÁO IN VI T NAM 83

ề ệ ạ ả ổ ộ 3.1. T ng quan v các báo, t p chí thu c di n kh o sát 83

ự ạ ề ạ ộ 3.2. Th c tr ng n i dung thông tin chuyên đ trên các báo, t p chí

ả ộ ệ thu c di n kh o sát 92

ự ạ ứ ổ ứ ề 3.3. Th c tr ng hình th c t ch c thông tin chuyên đ trên các báo,

ệ ả ộ ạ t p chí thu c di n kh o sát 111

ươ Ố Ớ Ệ Ữ Ấ Ch Ề Ặ ng 4: NH NG V N Đ Đ T RA Đ I V I VI C

Ổ Ứ Ề 127 T CH C THÔNG TIN CHUYÊN Đ BÁO IN

ề ệ ổ ứ ề ệ 4.1. Đánh giá v vi c t ch c thông tin chuyên đ trên báo in Vi t

Nam 127

ế ố ế ộ ướ ể ữ 4.2. Nh ng y u t tác đ ng đ n xu h ng phát tri n thông tin chuyên

ệ ề ở ệ đ Vi t Nam hi n nay 135

ự ễ ệ ọ ổ ứ ề 4.3. Th c ti n, bài h c kinh nghi m t ch c thông tin chuyên đ trên

th gi ế ớ i 140

ươ Ự ƯỚ Ch ng 5: D BÁO XU H Ể NG PHÁT TRI N THÔNG TIN

Ề Ở Ệ Ộ Ố Ả CHUYÊN Đ VI T NAM VÀ M T S GI I PHÁP,

Ị Ế KHUY N NGH 150

ướ ề ể 5.1. Xu h ng phát tri n thông tin chuyên đ trên báo in 150

ướ ể ộ ề 5.2. Các xu h ng phát tri n n i dung thông tin chuyên đ 152

ướ ổ ứ ứ ề 5.3. Các xu h ng t ch c hình th c thông tin chuyên đ 160

ả ị ằ ế ể ề 5.4. Gi i pháp, khuy n ngh nh m phát tri n thông tin chuyên đ báo 166

ệ ệ in Vi t Nam hi n nay

Ậ Ế K T LU N 177

Ụ Ả Ệ DANH M C TÀI LI U THAM KH O 181

Ụ Ụ PH L C

Ữ Ế Ắ Ụ DANH M C CÁC CH VI T T T

ướ ể Xu h ng phát tri n: XHPT

Thông tin chuyên đ : ề TTCĐ

ệ Báo in Vi t Nam: BIVN

ơ C quan báo chí: CQBC

ề Báo chí – Truy n thông: BCTT

ạ ộ M ng xã h i: MXH

Ể Ồ Ả Ụ Ả Ậ DANH M C BI U Đ , B NG, NH TRONG LU N ÁN

ể ỷ ệ ủ ề ề STT 1 ồ Bi u đ 3.1. T l ả ể ồ ả Tên bi u đ , b ng, nh ch đ thông tin chuyên đ trên Báo Lao Trang 94

ộ ể ỷ ệ ượ ề 2 ầ ố Đ ng cu i tu n ồ Bi u đ 3.2. T l dung l ng thông tin chuyên đ trên 95

ủ ạ ể ề ồ ọ 3 ồ ơ ự ệ chuyên san H s s ki n Bi u đ 3.3. Đánh giá c a b n đ c v thông tin chuyên đ ề 96

ượ ề ể 4 dung l ạ ng thông tin chuyên đ trên T p 98 ồ ơ ự ệ trên H s s ki n ỷ ệ ồ Bi u đ 3.4. T l

ề ể 5 ng bài trong chuyên đ trên An ninh th ế 100 ả ự chí Xây d ng Đ ng ố ượ ồ Bi u đ 3.5. S l

ề ả ỷ ệ 6 ự thông tin chuyên đ ph n ánh theo lĩnh v c 101 iớ gi ả B ng 3.6. T l

ự ả ể ồ 7 ủ lĩnh v c ph n ánh c a thông tin chuyên đ ề 102 ồ ơ ự ệ trên H s s ki n ỷ ệ Bi u đ 3.7. T l

ữ ệ ể ồ 8 ố ầ ộ trên Lao đ ng cu i tu n ộ ỷ ệ các bài chính có h p d li u trên Lao Bi u đ 3.8. T l 115

ỷ ệ ử ụ ể ạ 9 s d ng th lo i báo chí trên H s s ồ ơ ự 117 ộ ầ ố đ ng cu i tu n ồ ể Bi u đ 3.9. T l

ki nệ

ỷ ệ ể ồ ể ạ 10 Bi u đ 3.10. T l th lo i báo chí dùng trên 118

ự

ạ ể ồ ộ 11 T p chí Xây d ng Đ ng Bi u đ 3.11. T l ả ố ỷ ệ ể ạ th lo i báo chí dùng trên Lao đ ng cu i 119

ề ệ ủ 12 ỷ ệ ố ườ s ng i hài lòng v vi c trình bày c a H ồ 121 tu nầ ả B ng 3.1. T l

ỷ ệ ớ ệ ề ể 13 gi i thi u thông tin chuyên đ trên Báo 123 ơ ự ệ s s ki n ồ Bi u đ 3.12. T l

ầ ở ố

ộ ể ồ trang bìa ỷ ệ ử ụ ả 14 s d ng nh chân dung trên Báo An ninh 124 Lao đ ng cu i tu n Bi u đ 3.13. T l

th gi Ả ứ ư ệ ọ 15 ế ớ i nh 4.1. Sinh viên năm th t Khoa Báo chí, H c vi n Báo 172

ậ ề ề ả ề chí và Tuyên truy n th o lu n v thông tin chuyên đ

M Đ UỞ Ầ

ọ ề ự 1. Lý do l a ch n đ tài

ướ ể ề ề Đ tài “Xu h ng phát tri n thông tin chuyên đ trên báo in Vi ệ t

ồ ơ ự ệ ả ạ ự (Kh o sát Chuyên san H s s ki n, T p chí Xây d ng ệ Nam hi n nay”

ế ớ ữ ả ầ ộ ố ố Đ ng, Báo Lao đ ng cu i tu n, Báo An ninh th gi i gi a tháng cu i tháng,

ượ ự ữ ệ trong 3 năm, 20122014) đ c th c hi n vì nh ng lý do chính sau đây:

ổ ủ ự ờ Th nh t, ề ứ ấ s bùng n c a truy n thông trong th i gian qua đã và đang

ữ ạ t o ra môi tr ườ giúp báo chí có nh ng b ng ướ phát tri n ể m nh mạ c ẽ, v iớ

ữ ệ ớ ướ nh ng khác bi t rõ ràng so v i tr ả ề ộ c đây, c v n i dung và hình th cứ

ể ả ớ ự ợ ủ ữ ự ọ chuy n t i thông tin. V i s tr giúp c a nh ng thành t u khoa h c k ỹ

ố ượ ế ầ ậ ế ậ thu t, TTĐC d n chi m lĩnh, chi ph i đ c quá trình ti p nh n thông tin

ể ả ệ ồ ữ ề ộ ủ ộ c a c ng đ ng. Vi c chuy n t ặ i thông tin không còn là m t chi u n a, đ c

ệ ề ộ ỉ bi ề ơ ộ ự t khi truy n thông xã h i giúp công chúng không ch có nhi u c h i l a

ữ ế ọ ọ ườ ể ả ch n thông tin, mà còn khi n h chính là nh ng ng i chuy n t i thông tin.

ữ ậ ọ ườ ư ự ế Th m chí, h còn là nh ng ng i đ a thông tin tr c ti p, nhanh chóng t ạ i

ễ ở ọ ế ị ầ ơ ự ệ n i s ki n di n ra, ọ ơ ằ m i lúc, m i n i b ng các thi t b thông tin c m tay

ế ố ề ấ ể ề ạ có k t n i Internet... Trong “bi n thông tin” đa d ng, nhi u chi u y, không

ủ ề ể ự ế ả ậ ọ ệ ph i công chúng nào cũng đ đi u ki n đ l a ch n và ti p nh n thông tin

ầ ế ề ặ ẽ ấ chính xác, khách quan, c n thi ữ t. V n đ đ t ra là các CQBC s có nh ng

ườ ướ ượ ư ế ể ể ề ợ ớ đ ng h ng, sách l ệ c phát tri n nh th nào đ phù h p v i đi u ki n

ự ế ư ế ự ễ ẽ ể ạ ỗ ổ th c ti n? M i lo i hình báo chí s có s bi n đ i nh th nào đ không

ỉ ồ ạ ủ ể ế ả ỗ ch t n t ạ i, mà còn cùng phát tri n, phát huy h t kh năng c a m i lo i

ỏ ặ ệ ố ờ ạ ầ ầ hình trong h th ng BCTT th i đ i toàn c u hóa. Đó là câu h i đ t ra c n

ờ ả ộ ỏ có l i gi i đáp m t cách th a đáng.

ự ế ữ ự ể ạ ứ Th hai, th c t ấ nh ng năm qua cho th y, s phát tri n m nh m ẽ

ệ ử ề ế ề ặ ạ ủ c a báo m ng đi n t và truy n hình khi n báo in g p nhi u khó khăn. S ố

ượ ờ ế ớ ụ ể ả l ng phát hành các t ầ báo hàng đ u trên th gi ề i s t gi m đáng k . Nhi u

ờ ị ườ ả ả ậ ỳ ự ể ả t báo th tr ng ph i gi m k , th m chí t ố đình b n, do không th cân đ i

ượ ạ ộ ư ể ạ ồ đ c ngu n tài chính đ duy trì ho t đ ng. Nh ng, lo i hình báo in không

ị ớ ố ượ ữ ữ ể ế ẫ ở th “ch t”, b i nó v n có nh ng giá tr v i nh ng đ i t ụ ng, m c đích,

ề ặ ẽ ạ ấ ả ọ ổ phân khúc b n đ c khác nhau. V n đ đ t ra là báo in s ph i thay đ i nh ư

ề ộ ứ ể ế ượ th nào v n i dung thông tin và hình th c trình bày đ duy trì đ ạ c b n

ỏ ặ ầ ồ ờ ả ả ề ặ ọ đ c và ngu n thu? Đây là câu h i đ t ra c n có l i gi i đáp c v m t lý

ự ễ ậ lu n và th c ti n.

ướ ứ ề ượ ứ Th ba, TTCĐ, d i nhi u hình th c khác nhau, đã đ c th gi ế ớ i

ệ ừ ự ớ ợ ế ề ự ậ ả th c hi n t lâu, v i l i th v s phân tích, bình lu n, lý gi i chuyên sâu,

ể ệ ầ ệ ổ ề ấ ứ ậ ỉ th hi n t m khái quát v n đ . Vi c t ằ ch c TTCĐ nh m nêu b t, ch rõ

ấ ủ ấ ề ự ệ ề ớ ữ ả b n ch t c a v n đ , s ki n v i nh ng thông tin đa chi u, khách quan, s ự

ế ậ ả ượ ệ phân tích, bình lu n, ki n gi i thông tin giàu hàm l ọ ng trí tu , khoa h c,

ự ầ ứ ụ ế ệ ạ t o s c thuy t ph c cao cho công chúng. Vi c làm rõ s c n thi ế ủ t c a

ụ ể ề ộ ứ ữ ầ XHPT TTCĐ cùng nh ng yêu c u c th v n i dung, hình th c cho phù

ỏ ặ ữ ứ ầ ớ ỗ ợ h p v i m i mô th c thông tin khác nhau... là nh ng câu h i đ t ra c n có

ứ ả ự s nghiên c u và gi i đáp.

ứ ệ ố ệ ề ấ Th t ,ứ ư hi n nay còn r t ít công trình nghiên c u h th ng v TTCĐ

ộ ố ả ứ ề ậ ế ấ trên báo in. M t s tác gi các công trình nghiên c u đ c p đ n v n đ t ề ổ

ư ứ ở ạ ẻ ch c TTCĐ trên báo chí, nh ng còn d ng riêng l ư , tính khái quát ch a

ệ ố ứ ề ệ ộ cao. Vi c nghiên c u m t cách có h th ng v TTCĐ trên báo chí nói

ế chung, trên báo in nói riêng, vì th là có ý nghĩa.

ứ ự ễ ở ệ ờ Th năm, ạ ộ th c ti n ho t đ ng báo chí Vi t Nam th i gian qua cho

ứ ợ ụ ấ ủ ệ ổ ứ ữ ệ ấ ấ th y, đã xu t hi n nh ng hình th c l i d ng tính ch t c a vi c t ch c các

ụ ề ằ ả ơ ị chuyên đ nh m m c đích “ép” các đ n v đăng qu ng cáo trá hình, làm

ả ưở ỏ ớ ệ ạ ướ nh h ng không nh t ề i di n m o n n báo chí n c nhà.

ạ ở ả ứ Th sáu, ể trong quá trình tìm hi u, tham gia gi ng d y các trung

ứ ạ ậ ấ tâm đào t o báo chí khác nhau, nghiên c u sinh nh n th y TTCĐ dù đã

ượ ư ươ ư ượ ư ả ự ự đ c đ a vào ch ạ ng trình gi ng d y, nh ng ch a đ ọ c th c s coi tr ng

ự ế ư ữ ộ ọ ệ ổ ứ nh nh ng n i dung chính, tr ng tâm. Th c t , vi c t ch c TTCĐ không

ấ ầ ữ ả ầ ơ ỹ ỉ ế ượ ổ ơ đ n gi n ch là nh ng k năng đ n thu n, mà r t c n thi t đ c t ứ ch c

ả ộ ừ ế ế ự ễ ợ ớ m t cách bài b n, t ứ lý thuy t đ n th c ti n, cho phù h p v i các mô th c

TTCĐ khác nhau.

ấ ự ấ ể ế ả ề ậ Sáu lý do chính k trên cho th y s c p thi ự t, c v lý lu n và th c

ủ ự ệ ệ ề ễ ướ ể ti n c a vi c th c hi n đ tài “Xu h ng phát tri n thông tin chuyên đ ề

ệ ồ ơ ự ệ ả ạ (Kh o sát Chuyên san H s s ki n, T p trên báo in Vi ệ t Nam hi n nay”

ế ớ ữ ự ả ầ ố ộ chí Xây d ng Đ ng, Báo Lao đ ng cu i tu n, Báo An ninh th gi i gi a tháng

ố cu i tháng, trong 3 năm, 20122014).

ụ

ứ

ụ

ệ 2. M c đích và nhi m v nghiên c u

ụ ứ 2.1. M c đích nghiên c u

ứ ề ệ ằ ị Vi c nghiên c u đ tài nh m xác đ nh XHPT TTCĐ trên BIVN,

ệ ố ữ ự ệ ề ễ ề ậ ấ thông qua vi c h th ng hóa nh ng v n đ lý lu n và th c ti n v TTCĐ,

ệ ổ ứ ệ ạ ả ộ phân tích vi c t ch c TTCĐ trên các báo, t p chí thu c di n kh o sát, làm

ả ướ ề ặ ủ ữ ậ ấ ộ ấ rõ b n ch t và xu h ố ng v n đ ng c a TTCĐ, nh ng v n đ đ t ra đ i

ư ự ệ ớ v i XHPT TTCĐ trên BIVN cũng nh d báo XHPT TTCĐ hi n nay, đ ề

ộ ố ả ấ ế ể ằ ị xu t m t s gi i pháp, khuy n ngh nh m phát tri n, nâng cao ch t l ấ ượ ng

TTCĐ trên báo in.

ứ ệ ụ 2.2. Nhi m v nghiên c u

ệ ố ữ ề ế ấ ậ ứ Th nh t ấ ấ , h th ng hóa nh ng v n đ lý lu n liên quan đ n v n

ế ề ứ ự ề đ nghiên c u; xây d ng, hình thành khung lý thuy t v TTCĐ trên báo in

ụ ể ơ ả ế ề ệ ư ệ hi n nay. C th : Làm rõ các khái ni m c b n liên quan đ n đ tài, nh :

ướ ề ậ xu h ủ ng, XHPT, thông tin, chuyên đ , TTCĐ, báo in; nêu b t vai trò c a

ủ ư ữ ể ặ TTCĐ; nh ng đ c đi m c a TTCĐ báo in, nh : Thông tin bám sát, đi cùng

ờ ự ề ả ề ự ệ s ki n th i s ; thông tin khái quát, toàn c nh, đa chi u; thông tin có chi u

ế ự ệ ệ ố ề ấ ộ ộ sâu, chi ti ạ t; thông tin s ki n, v n đ có h th ng, tác đ ng xã h i m nh

ậ ư ị ọ ữ ẽ ả ộ m ; thông tin có giá tr h c thu t, l u tr , tham kh o; thông tin thu c th ể

ậ ạ ượ ổ ứ lo i chính lu n báo chí; thông tin đ ọ ch c khoa h c; thông tin đ c t ượ ổ c t

ử ổ ơ ở ứ ứ ệ ề ạ ch c hi n đ i, nhi u “c a s ”. Trên c s đó, nghiên c u sinh có c s ơ ở

ố ượ ự ạ ạ phân lo i TTCĐ, d a vào lo i hình báo chí, đ i t ự ng thông tin, lĩnh v c

ả ổ ứ ữ ạ ỉ ph n ánh, quy mô t ổ ế ch c thông tin… và ch ra nh ng lo i TTCĐ ph bi n.

ố ớ ệ ổ ư ữ ứ ầ ồ ờ Đ ng th i, nghiên c u sinh đ a ra nh ng yêu c u đ i v i vi c t ứ ch c

ề ặ ộ ứ TTCĐ báo in v m t n i dung và hình th c.

ự ả ạ ả ẩ ứ Th hai, kh o sát, đánh giá th c tr ng s n ph m TTCĐ trên báo in

ộ ố ờ ệ ệ ạ ả ặ hi n nay qua m t s t ể báo, t p chí trong di n kh o sát; làm rõ đ c đi m,

ủ ả ế ố ư ữ ẩ ế ộ vai trò c a s n ph m TTCĐ cũng nh nh ng y u t ả tác đ ng đ n s n

ụ ệ ể ẩ ả ph m TTCĐ báo in hi n nay. C th , thông qua kh o sát TTCĐ trên

ồ ơ ự ệ ự ạ ả ạ ả ộ Chuyên san H s s ki n (T p chí C ng s n), T p chí Xây d ng Đ ng,

ế ớ ề ầ ộ ố ữ Báo Lao đ ng cu i tu n và Chuyên đ An ninh th gi ố i gi a tháng – cu i

ứ ạ ỉ tháng (Báo Công an nhân dân), nghiên c u sinh ch rõ các lo i TTCĐ, đánh

ứ ự ạ ạ ộ ộ ệ giá th c tr ng n i dung, hình th c TTCĐ trên các báo, t p chí thu c di n

ự ở ế ả ợ ớ ướ kh o sát phù h p v i khung lý thuy t đã xây d ng ầ ph n tr c đó.

ế ố ữ ứ ế ộ Th baứ , nghiên c u sinh nêu ra nh ng y u t tác đ ng đ n XHPT

ở ệ ố ớ ề ặ ữ ệ ấ ỉ TTCĐ Vi t Nam hi n nay; ch rõ nh ng v n đ đ t ra đ i v i vi c t ệ ổ

ứ ư ứ ồ ờ ch c TTCĐ trên BIVN. Đ ng th i, nghiên c u sinh đ a ra khái quát tình

ự ệ ễ ọ ổ ứ ế ớ hình th c ti n, bài h c kinh nghi m t ch c TTCĐ trên th gi i thông qua

ộ ố ườ ứ ợ ụ ể ớ ề ủ ậ ợ nghiên c u m t s tr ng h p c th , phù h p v i đ tài c a lu n án.

ữ ề ả ế ằ ị Th t , ấ ứ ư đ xu t nh ng gi i pháp, khuy n ngh nh m nâng cao

ấ ượ ặ ệ ệ ạ ộ ch t l ng TTCĐ trên BIVN, đ c bi ả t là các báo, t p chí thu c di n kh o

ừ ế ự ứ ả ạ ẩ ả ả sát. T k t qu nghiên c u, kh o sát, đánh giá th c tr ng s n ph m TTCĐ

ự ứ ệ trên BIVN hi n nay, nghiên c u sinh d báo XHPT TTCĐ trên BIVN cùng

ộ ố ề ộ ứ ề ấ ồ ờ m t s XHPT TTCĐ v n i dung, hình th c. Đ ng th i, đ xu t m t s ộ ố

ả ế ằ ờ ị gi ể i pháp và khuy n ngh nh m phát tri n TTCĐ trên BIVN trong th i gian

t i.ớ

ố ượ ứ ủ ạ ậ 3. Đ i t ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án

ố ượ ứ 3.1. Đ i t ng nghiên c u

ố ượ ứ ủ ệ ổ ứ ậ Đ i t ng nghiên c u c a lu n án là vi c t ch c TTCĐ trên BIVN

ề ặ ộ ứ ổ ứ ứ ự ừ ệ ệ hi n nay v m t n i dung, hình th c, cách th c t ch c th c hi n. T đó,

ộ ố ự ơ ở ư ề ươ có c s đ a ra m t s d báo v XHPT TTCĐ báo in trong t ng lai.

ố ượ ứ ả 3.2. Đ i t ạ ng kh o sát và ph m vi nghiên c u

ố ượ ậ ả ấ ẩ ả ng kh o sát: Đ i t Lu n án kh o sát TTCĐ trên các n ph m báo

ồ ơ ự ệ ả ạ ộ ạ Chuyên san H s s ki n (T p chí C ng s n), T p chí Xây ụ ể in c th là:

ế ớ ả ầ ộ ố ữ ự d ng Đ ng, Báo Lao đ ng cu i tu n, Báo An ninh th gi i gi a tháng

ố ề ệ ổ ể ấ ẩ ứ cu i tháng. Đây là các n ph m báo in tiêu bi u v vi c t ch c TTCĐ

ổ ứ ề ề theo quy mô t ch c thông tin là: trang chuyên đ , nhóm bài chuyên đ và

ờ ừ ứ ứ ề ậ ồ ố s chuyên đ mà nghiên c u sinh t p trung nghiên c u. Đ ng th i, t các

ứ ữ ể ả ố ượ đ i t ứ ề ng kh o sát, nghiên c u đi n hình này, cùng nh ng nghiên c u v lý

ế ớ ậ ướ ế ừ ứ ể lu n trên th gi i, trong n c mà nghiên c u sinh k th a, phát tri n, xây

ơ ở ể ụ ứ ẽ ể ớ ự ự d ng m i, s là c s đ các CQBC có th nghiên c u, áp d ng vào th c

ễ ổ ứ ụ ạ ộ ờ ti n t ể ch c các d ng TTCĐ khác nhau, tùy thu c vào m c đích, th i đi m

ư ệ ổ ế ứ ề ti n hành, cũng nh vi c t ch c các mô hình thông tin chuyên đ khác

ỉ ẫ ư ề ấ ả ậ ự ệ nhau, nh thông tin s ki n, v n đ , ch d n, gi i trí, lý lu n…

ự ạ ậ ạ ổ ứ Ph m vi nghiên c u: ứ Lu n án đánh giá th c tr ng t ch c TTCĐ,

ả ủ ệ ệ ả ẩ ộ ộ ấ tác đ ng, hi u qu c a nó trên các n ph m báo in thu c di n kh o sát,

ả ờ th i gian kh o sát,trong 3 năm, 20122014.

ứ ỏ ả ứ ế 4. Câu h i nghiên c u và gi thuy t nghiên c u

ứ ỏ 4.1. Câu h i nghiên c u

ữ ế ẽ ẽ ạ ờ ớ ổ Báo chí s có nh ng bi n đ i m nh m trong th i gian t ở i, b i tác

ự ủ ế ậ ọ ỹ ộ đ ng c a các thành t u khoa h c k thu t có liên quan đ n BCTT ?

ế ụ ạ ế ẽ ề ạ ổ Các lo i hình báo chí s có nhi u bi n đ i, ti p t c c nh tranh gay

ờ ắ g t trong th i gian t ớ ? i

ệ ế ụ ấ ợ ề ặ Báo in Vi t Nam ti p t c g p nhi u b t l ạ i trong quá trình c nh

ở ờ ạ ố ề ả ả tranh ộ th i đ i s , và bu c ph i tìm nhi u gi ợ i pháp phù h p đ t n t ể ồ ạ i

ạ cùng các lo i hình báo chí khác?

ế ạ ữ ệ ẽ ể ự ự ộ Vi c phát tri n TTCĐ s là m t trong nh ng th m nh, là s l a

ề ệ ư ủ ọ ớ ạ ế ạ ch n c a báo in khi không còn th m nh v vi c đ a tin so v i các lo i

ấ ả ở ỳ ị hình báo chí khác, b i tính đ nh k , quy trình xu t b n?

ả ứ ế 4.2. Gi thuy t nghiên c u

ướ ể ề ề Đ tài “Xu h ng phát tri n thông tin chuyên đ trên báo in Vi ệ t

ồ ơ ự ệ ả ạ ự (Kh o sát Chuyên san H s s ki n, T p chí Xây d ng ệ Nam hi n nay”

ế ớ ữ ả ầ ộ ố ố Đ ng, Báo Lao đ ng cu i tu n, Báo An ninh th gi i gi a tháng cu i tháng,

ượ ự ứ ệ ể ằ ả trong 3 năm, 20122014) đ c th c hi n nh m ki m ch ng gi ế thuy t cho

ẽ ế ụ ả ươ ứ ề ầ ớ ằ r ng báo in s ti p t c ph i đ ng đ u v i nhi u thách th c trong t ươ ng

ự ự ủ ộ ọ ọ ữ lai và XHPT TTCĐ là m t trong nh ng s l a ch n quan tr ng c a BIVN

ớ ự ậ ổ ủ ứ ế ệ ạ ằ ộ ộ hi n đ i, nh m thích ng v i s v n đ ng, bi n đ i c a xã h i nói chung,

ể ế ụ ồ ạ ớ ể báo chí nói riêng, đ ti p t c phát tri n, cùng t n t ạ i v i các lo i hình báo

chí m i.ớ

ơ ở ậ ươ ứ 5. C s lý lu n và ph ng pháp nghiên c u

ậ ơ ở 5.1. C s lý lu n

ơ ở ữ ự ề ậ ậ ậ ấ ậ ứ Lu n án d a trên c s nh n th c lu n nh ng v n đ lý lu n v ề

ế ọ ị ọ ạ ặ ọ tri ứ t h c, chính tr h c, báo chí h c (ch c năng và đ c thù lo i hình báo in,

ế ệ ề ề ạ kinh t báo chí truy n thông, công chúng báo chí truy n thông hi n đ i, tâm

ọ ế ậ ả ẩ lý h c báo chí, ặ đ c thù và tâm lý ti p nh n s n ph m báo in …),các khoa

ư ế ọ ộ ọ ọ ọ ọ h c liên quan nh : kinh t ế ợ h c, xã h i h c, logic h c, toán h c... k t h p

ụ ủ ề ự ễ ệ ậ ằ ộ phân tích lý lu n và th c ti n nh m làm rõ n i dung, nhi m v c a đ tài.

ươ ứ 5.2.Ph ng pháp nghiên c u

ả ậ ươ ứ Tác gi ử ụ lu n án s d ng các ph ng pháp nghiên c u công c ụ

ề ệ ể ự chính sau đây đ th c hi n đ tài:

ươ ứ ệ ươ ượ Ph ng pháp nghiên c u tài li u: Ph ng pháp này đ ế c ti n

ệ ư ầ ứ ệ ể ọ ư hành thông qua vi c s u t m, tuy n ch n, nghiên c u các tài li u, nh :

ể ườ ố ủ ướ ề sách, báo, quan đi m, đ ng l ả i c a Đ ng, Nhà n ả c v báo chí, văn b n

ệ ố ứ ế ể ề ậ pháp lu t liên quan đ n đ tài, giúp nghiên c u sinh hi u, h th ng hóa

ủ ể ế ậ ả ọ ừ lu n đi m, so sánh, minh h a cùng các k t qua kh o sát c a mình, t đó

ế ủ ấ ủ ể ể ị ẳ ư đ a ra quan đi m c a cá nhân đ kh ng đ nh khung lý thuy t c a v n đ ề

nghiên c u.ứ

ươ ả ươ ượ ế Ph ng pháp kh o sát: Ph ng pháp này đ c ti n hành thông

ứ ệ ả ố ổ ợ qua vi ckh o sát, th ng kê, t ng h p, phân tích, so sánh, ch ng minh... các

ượ ượ ả ị ế ễ ả ả ố thông s thu đ ằ c, nh m có đ ự c k t qu kh o sát th c ti n, c đ nh tính

ượ ử ụ ứ ể ằ ả ế ặ ị và đ nh l ng nh m s d ng đ ch ng minh gi ệ thuy t đã đ t ra. Vi c

ả ượ ẽ ỹ ưỡ ứ ặ ả ả kh o sát đ ế c nghiên c u sinh ti n hành ch t ch , k l ng, b o đ m s ự

ậ ọ khoa kh c, tính chính xác, đáng tin c y.

ươ ả ỏ ươ Ph ứ ng pháp nghiên c u b ng h i (ankét) : Ph ng pháp này

ượ ệ ậ ế ề ế ả ằ ỏ đ ậ c ti n hành thông qua vi c l p b ng h i, phi u đi u tra nh m thu nh n

ề ố ượ ế ủ ề ủ các ý ki n, đánh giá c a công chúng v đ i t ứ ng nghiên c u c a đ tài.

ươ ồ ơ ự ệ ỉ ế Ph ế ng pháp này ch ti n hành riêng cho chuyên san H s s ki n, k t

ớ ấ ự ế ả ạ ợ ộ ỉ ệ qu cũng ch phù h p v i r t ít n i dung có liên quan đ n th c tr ng vi c

ồ ơ ự ệ ổ ứ t ch c TTCĐ trên chuyên san H s s ki n.

ươ ấ ỏ ươ ng pháp ph ng v n sâu (ph ng pháp chuyên gia) Ph : Ph ngươ

ượ ữ ế ệ ấ ỏ pháp này đ c ti n hành thông qua vi c ph ng v n sâu nh ng nhà khoa

ố ượ ế ứ ọ h c, các chuyên gia, nhà báo có liên quan đ n đ i t ủ ng nghiên c u c a

ề ự ằ ậ ạ ổ ứ ỉ lu n án, nh m có cái nhìn v th c tr ng t ch c TTCĐ trên BIVN, ch ra

ờ ư ế ạ ế ủ ữ ự ữ ạ ồ nh ng th m nh, h n ch c a nó đ ng th i đ a ra nh ng d báo khách

ề ươ quan v XHPT TTCĐ trên BIVN trong t ng lai.

ươ ả ậ ọ ượ Ph ng pháp t a đàm, th o lu n nhóm ể : Đ có đ ế c k t qu ả

ả ậ ữ ế ả ậ ọ khách quan, tác gi lu n án ti n hành t a đàm, th o lu n nhóm gi a m t s ộ ố

ạ ạ ườ ạ ọ ề ấ nhà báo, sinh viên báo chí t i tòa so n, tr ng đ i h c... v các v n đ ề

ế ặ ệ ổ ọ ạ chuyên chính liên quan đ n TTCĐ trên BIVN. Đ c bi t, bu i t a đàm t i

ả ậ ộ san H s s ki n ạ ồ ơ ự ệ , T p chí C ng s n ộ ả thu hút đông đ o biên t p viên, c ng

ườ ữ ườ ể ệ ủ H s s ki n tác viên th ng xuyên c a ồ ơ ự ệ , nh ng ng i am hi u nghi p v ụ

ặ ệ ự ự ế ệ ề báo chí, đ c bi t là báo in và tr c ti p th c hi n các chuyên đ nên có

ư ự ữ ề ề ậ ấ ạ nh ng nh n xét xác đáng v các v n đ liên quan nh : th c tr ng vi c t ệ ổ

ứ ữ ể ế ạ ả ư ch c TTCĐ, nh ng u đi m, h n ch , gi i pháp nâng cao ch t l ấ ượ ng

ờ ớ TTCĐ trong th i gian t i.

ươ ự ử ụ ứ ươ ng pháp d báo Ph : Nghiên c u sinh s d ng các ph ng pháp

ự ị ị ượ ươ ự ị ự d báo đ nh đính và d báo đ nh l ớ ng. V i ph ng pháp d báo đ nh tính,

ứ ả ậ ị ề ự ự nghiên c u sinhphân tích đ nh tính d a vào suy đoán, c m nh n v th c

ư ự ự ứ ệ ễ ti n cũng nh d báo XHPT TTCĐ d a trên kinh nghi m nghiên c u và

ự ủ ễ ớ ươ ị ượ th c ti n c a cá nhân. V i ph ự ng pháp d báo đ nh l ứ ng, nghiên c u

ữ ệ ự ề ệ ọ ố ậ sinh d a vàovi c phân tích khoa h c v các d li u th ng kê đã thu th p

ượ ơ ở ự ế ượ ự đ c, d a trên c s lý thuy t khung đã đ c xây d ng, làm c s đ d ơ ở ể ự

ươ ớ ươ ự báo XHPTTTCĐ trong t ng lai… V i ph ứ ng pháp d báo, nghiên c u

ươ ổ ế ệ ươ ử ụ sinh s d ng 3 ph ng pháp ph bi n hi n nay là: (1). Ph ạ ng pháp ngo i

ươ ươ suy; (2). Ph ng pháp chuyên gia và (3). Ph ng pháp mô hình hóa.

ươ ứ ạ ồ ị Ph ng pháp nghiên c u đ ng đ i l ch đ i ự ạ : Nghiên c u sinh d a ứ

ủ ề ặ ạ ờ vào đ c tính so sánh theo chi u c nh th i gian – không gian c a vi c t ệ ổ

ứ ứ ể ệ ể ế ch c, phát tri n TTCĐ trên báo in đ ti n hành nghiên c u. Đó là vi c thu

ứ ị ậ ạ ờ ộ th p và phân tích thông tin theo th i gian (nghiên c u l ch đ i), trong m t

ứ ể ả ắ ạ ộ ờ ờ ồ th i đi m, hay m t kho ng th i gian ng n (nghiên c u đ ng đ i). T ừ

ổ ủ ệ ổ ự ữ ế ể ứ nh ng s phát tri n, bi n đ i c a vi c t ch c TTCĐ trên báo in trong

ự ả ắ ạ ờ ư ệ kho ng th i gian ng n, cũng nh vi c phân tích, đánh giá th c tr ng t ổ

ứ ạ ệ ạ ờ ơ ở ư ứ ch c TTCĐ t ể i th i đi m hi n t ữ i, nghiên c u sinh có c s đ a ra nh ng

ư ự ề ể ậ ờ nh n xét v quá trình phát tri n, cũng nh d báo XHPT TTCĐ trong th i

gian t i.ớ

ớ ủ ề 6. Đóng góp m i c a đ tài

ứ ề ủ ế ả ậ ầ K t qu nghiên c u đ tài c a lu n án góp ph n:

ế ậ ớ ơ ứ ề ề ậ Làm rõ và m i h n v nh n th c, cách ti p c n, đánh giá v vai trò

ề ướ ề ầ ủ c a thông tin chuyên đ trên báo in n ớ ệ c ta trong đi u ki n và yêu c u m i;

ề ầ ậ ậ ộ ơ ự Lu n án cũng góp ph n làm phong phú, sinh đ ng h n v lý lu n và th c

ễ ủ ố ả ủ ệ ạ ti n c a báo in trong b i c nh c nh tranh và khó khăn c a báo in hi n nay,

ứ ị ế ả ị ượ ậ ớ v i các k t qu nghiên c u đ nh tính và đ nh l ng đáng tin c y.

ế ề ề ả ả K t qu kh o sát, phân tích, đánh giá v thông tin chuyên đ trên

ệ ệ ể ả ấ ẩ báo in Vi ạ t Nam thông qua vi c kh o sát các n ph m tiêu bi u cho lo i

ề ổ ứ Báo Lao đ ngộ hình thông tin chuyên đ theo quy mô t ch c thông tin, là:

ề ế ầ ố ớ ữ ố cu i tu n, Chuyên đ An ninh th gi i gi a tháng – cu i tháng (trang

ự ề ạ Chuyên san chuyên đ ); ề T p chí Xây d ng Đ ng ả (nhóm bài chuyên đ ) và

ứ ế ệ ề ẳ ố ị H s s ki n ồ ơ ự ệ (s chuyên đ ), cùng vi c nghiên c u lý thuy t kh ng đ nh

ế ạ ế ủ ề ạ rõ th m nh, h n ch c a thông tin chuyên đ trên báo in.

ơ ở ề ấ ộ ủ Trên c s phân tích các c p đ c a thông tin chuyên đ theo quy

ổ ứ ứ ệ ể ớ ế mô t ch c thông tin, v i vi c phân tích chuyên sâu, đáp ng hi u bi t sâu

ề ự ệ ẳ ậ ị ợ ế ủ ắ ề ấ s c v v n đ , s ki n nào đó; lu n án kh ng đ nh đây là l i th c a báo in

ộ ạ ế ạ ủ ệ ắ ớ trong vi c phát huy th m nh c a mình trong cu c c nh tranh gay g t v i

ề ạ ộ ươ các lo i hình báo chí khác, và truy n thông xã h i trong t ng lai.

ệ ố ế ề ơ ở ứ Trên c s nghiên c u, h th ng hóa lý thuy t v thông tin chuyên

ề ả ệ ề đ trên báo in, kh o sát, đánh giá thông tin chuyên đ trên báo in Vi t Nam,

ứ ề ự ổ ệ ậ ầ ấ ợ lu n án là s t ng h p làn đ u tiên trong nghiên c u v tính ch t, hi u qu ả

ươ ề ở ứ ệ ủ c a ph ng th c thông tin chuyên đ Vi t Nam.

ụ ể ơ ở ế ậ ằ ẳ ị Lu n án là c s có tính thuy t ph c đ kh ng đ nh r ng báo in s ẽ

ế ụ ứ ề ặ ươ ả ti p t c g p nhi u khó khăn, thách th c trong t ộ ng lai và bu c ph i tìm

ị ườ ữ ể ồ ạ ệ nh ng “th tr ng ngách” đ t n t ữ i, thông qua vi c duy trì, phát huy nh ng

ệ ủ ế ạ ề ả th m nh chuyên sâu, đa chi u, ph n bi n c a mình.

ơ ở ứ ữ ế ả ậ ậ ớ ủ Nh ng k t qu nghiên c u m i c a lu n án là c s lý lu n cho

ệ ướ ạ ộ ự ễ ệ ị vi c đ nh h ng ho t đ ng báo chí trong th c ti n. Đây là tài li u tham

ứ ữ ả ả ả kh o h u ích cho các nhà nghiên c u, nhà qu n lý, nhà báo, gi ng viên và

ư ề ề ạ sinh viên báo chí v thông tin chuyên đ trên báo in, cũng nh các lo i hình

báo chí khác.

ị ự ễ ủ ề ậ 7. Ý nghĩa lý lu n và giá tr th c ti n c a đ tài

ướ ề ể ề Đ tài ng phát tri n thông tin chuyên đ trên báo in Vi ệ t “Xu h

ồ ơ ự ệ ả ạ ự (Kh o sát Chuyên san H s s ki n, T p chí Xây d ng ệ Nam hi n nay”

ế ớ ữ ả ầ ộ ố ố Đ ng, Báo Lao đ ng cu i tu n, Báo An ninh th gi i gi a tháng cu i tháng,

ụ ể ộ ề ữ trong 3 năm, 20122014) là m t đ tài có nh ng ý nghĩa c th sau:

+Ý nghĩa lý lu n:ậ

ự ề ượ ơ ở ậ ầ Đ tài ban đ u xây d ng đ c c s lý lu n, khung lý thuy t v ế ề

ủ ữ ặ ớ ớ ị ể TTCĐ, v i nh ng đóng góp m i khi xác đ nh rõ vai trò c a TTCĐ, đ c đi m

ơ ở ệ ổ ứ ế ạ ầ ủ c a chúng, c s phân lo i và các yêu c u liên quan đ n vi c t ch c TTCĐ,

ư ự ươ ữ ể cũng nh d báo XHPT TTCĐ báo in trong t ng lai. Nh ng đi m này khá

ớ ầ ế ề ấ ề ư ề ệ ọ m i, h u h t các tài li u báo chí h c ch a bàn nhi u, bàn sâu v v n đ này.

ứ ề ế ậ ầ ậ ậ ớ ơ Lu n án góp ph n làm rõ và m i h n v nh n th c, cách ti p c n,

ề ướ ề ệ ủ đánh giá v vai trò c a TTCĐ trên báo in n ầ c ta trong đi u ki n và yêu c u

m i;ớ

ề ậ ầ ậ ộ ơ ự Lu n án góp ph n làm phong phú, sinh đ ng h n v lý lu n và th c

ễ ủ ố ả ủ ệ ạ ti n c a báo in trong b i c nh c nh tranh và khó khăn c a báo in hi n nay.

ự ễ +Ý nghĩa th c ti n:

ệ ể ạ ơ Là tài li u đ lãnh đ o các c quan báo chí, trong đó có báo in, tham

ư ữ ế ả ớ ợ ướ kh o, đ a ra nh ng quy t sách đúng, phù h p v i xu h ể ủ ng phát tri n c a

ạ TTCĐ trên báo in và các lo i hình báo chí khác.

ạ ộ ứ ệ ề ề ả ấ Là tài li u tham kh o cho ho t đ ng nghiên c u v các v n đ liên

ệ ế quan đ n TTCĐ trên báo chí nói chung, trên báo in nói riêng; làm tài li u tham

ơ ở ạ ả ả ộ ườ ọ kh o cho các c s đào t o báo chí, cho cán b , gi ng viên, ng i h c ngành

báo chí.

ể ử ụ ệ ả ế Có th s d ng làm tài li u tham kh o cho các nhà báo vi t chuyên

ữ ữ ậ ớ ề đ , nh ng biên t p viên, nh ng ai quan tâm t ủ ề i ch đ này.

ả ể ơ ở ệ ể ạ ả ạ Có th làm tài li u tham kh o đ các c s đào t o báo chí gi ng d y

ề ặ ệ ữ ệ môn các chuyên đ báo chí, ho c báo chí chuyên bi t, báo chí d li u...

ư ệ ệ ố ố ệ ư ữ Đóng góp s li u, thông tin cho h th ng th vi n, phòng l u tr , nhà

ế ớ ự ư văn hoá, cũng nh cho báo chí khu v c và th gi i...

ế ấ ủ ề 8. K t c u c a đ tài

ở ầ ụ ụ ế ề ệ ầ ả ậ Ngoài ph n M đ u, K t lu n, Tài li u tham kh o và Ph l c, đ tài

ươ ế ọ ồ g m 5 ch ng,18ti ụ ể t, 191 trang, 15hình minh h a. C th :

ươ ề ổ Ch ứ ấ ng 1: T ng quan v n đ nghiên c u

ươ ữ ề ấ Ch ng ậ 2: Thông tin chuyên đề trên báo chí – nh ng v n đ lý lu n

ơ ả c b n

ươ ự ề ạ ệ Ch ng 3: Th c tr ng thông tin chuyên đ trên báo in Vi t Nam

ươ ệ ổ ữ ấ ớ ố ứ Ch ề ặ ng 4: Nh ng v n đ đ t ra đ i v i vi c t ch c thông tin

ề chuyên đ báo in

ươ ướ ể ềở Ch ự ng 5: D báo xu h ng phát tri n thông tin chuyên đ Vi ệ t

ộ ố ả ế Nam và m t s gi ị i pháp, khuy n ngh

ươ Ch ng 1

Ổ Ứ Ấ Ề T NG QUAN V N Đ NGHIÊN C U

ề ấ ề ứ 1.1. Khái quát v v n đ nghiên c u

ề ớ ự ỗ ợ ự ủ Th i đ i ổ ờ ạ bùng n truy n thông , v i s h tr tích c c c a các thành

ệ ặ ọ ệ ế ị ộ ự ề t u v khoa h c công ngh , đ c bi t là thi ạ t b di đ ng thông minh và m ng

ớ ệ Internet giúp báo chí phát tri n ể m nh mạ ữ ẽ, v i nh ng khác bi ớ t rõ ràng so v i

ướ ả ề ộ ể ả ứ ẫ tr c đây, c v n i dung l n hình th c chuy n t i thông tin. Công chúng

ơ ộ ự ữ ề ọ ỉ ọ không ch có nhi u c h i l a ch n thông tin, mà h còn là nh ng ng ườ i

ể ả ả ầ ạ ơ ự ệ ằ chuy n t i thông tin, hình nh đ u tiên t ễ i n i s ki n di n ra b ng các

ế ị ư ộ ả thi ế ố t b di đ ngthông minh có k t n i Internet... Nói nh tác gi Mitchell

ơ ả ứ ươ ủ ng lai c a báo chí Stephens, trong cu n “ố H n c tin t c – t ”, đó là:

ế ể ạ ộ ờ “M ng Internet khi n ai cũng có th ra m t “t ủ báo” c a

ơ ộ ằ ề ạ riêng mình. Khi luôn có c h i r ng đi u ta “đăng lên m ng” có th ể

ế ậ ượ ộ ượ ả ự ỳ ớ ề ọ ti p c n đ c m t l ng khán gi c c k l n, khi đi u ta ch n đ ể

ữ ệ ẻ ể ạ ơ ọ chia s trên m ng có th quan tr ng h n nh ng chuy n riêng t ư ầ t m

ề ự ễ ả ườ ữ ượ phào, vi n c nh v t do báo chí d ư ộ ầ ng nh m t l n n a đ c m ở

ượ ớ ạ ủ ấ ả ữ ấ ộ r ng, v ỏ t kh i gi i h n c a nh ng nhà xu t b n giàu có. T t nhiên,

ố ứ ữ ạ ậ ồ m ng Internet cũng thêm vào vô s th cho “nh ng n ào vô t n trên

ậ ượ ể ấ ờ đ i”. Vì v y, tìm đ ề ơ ọ c “đi m nh n quan tr ng cũng không h đ n

gi n” ả [99, tr.283].

ẽ ớ ộ ẽ ề ạ ổ ớ ạ M ng xã h i s còn thay đ i m nh m , v i nhi u tính năng m i.

ự ậ ủ ể ẽ ả ộ ộ ủ Báo chí cũng s ph i chuy n mình theo s v n đ ng chung c a xã h i, c a

ứ ạ ộ ọ ờ ị ệ ể cu c cách m ng khoa h ccông ngh , đ đáp ng đúng, trúng, k p th i nhu

ị ế ủ ạ ầ ọ ừ ầ c u, th hi u c a b n đ c. Vào đ u tháng 52015, thông báo t Facebook

ế ố ườ ử ụ ế ớ ấ ớ ơ cho bi t trang MXH có s ng ớ i s d ng l n nh t th gi i, v i h n 1,44

ỷ ườ ẽ ự ế ấ ộ ừ t ng i dùng s tr c ti p cung c p n i dung t ộ ộ báo chí m t cách r ng

ế ể ế ả ấ ố rãi. Thay vì ph i b m vào liên k t đ đ n trang tin g c, ng ườ ử ụ i s d ng

ể ọ ự ế ộ ừ Facebook có th đ c tr c ti p n i dung t các CQBC ngay trên MXH này.

ụ ẽ ằ ố Facebook s áp d ng tính năng Instant Articles nh m tăng t c đ t ộ ả ộ i n i

ừ ướ ầ ọ ợ ữ ắ ồ dung t nh ng lu ng báo chí mà h h p tác. B c đ u, MXH này “b t tay”

ộ ố ớ v i BuzzFeed, The New York Times, National Geographic và m t s nhà

ấ ả ể ư ự ứ ữ ế ừ xu t b n khác đ l u tr tin t c, video tr c ti p trên Facebook t tháng 5

Ở ờ ả ứ ữ ữ ể ắ 2015. th i đi m “b t tay” gi a MXH và báo chí, có nh ng ph n ng trái

ấ ả ỏ ề ứ ộ ố chi u khác nhau khi m t s CQBC, nhà xu t b n t ra hào h ng thì không

ự ơ ạ ủ ộ ạ ấ ộ ít c quan thu c lĩnh v c này l ệ i lo ng i m t đi tính ch đ ng trong vi c

ế ấ ườ ọ ư ệ ấ ố cung c p thông tin đ n ng i đ c. Nh ng th ng kê cho th y, hi n nay

ư ượ ả ậ trung bình có kho ng 60% l u l ng truy c p các báo, trang tin đi n t ệ ử ế đ n

t ừ ườ ng i dùng Facebook.

ứ ế ả ả ủ Trong khi đó, k t qu kh o sát c a Trung tâm nghiên c u Pow vào

ấ ố ọ ọ ứ ằ ỏ năm 2014 cho th y, 48% s ng ườ ượ i đ c h i nói r ng h đ c tin t c v ề

ộ ừ ị ề ấ ế ề ẫ chính tr và xã h i t MXH... V n còn nhi u ý ki n khác nhau v v n đ ề

ệ ẻ ợ ấ ậ ừ ồ ặ này, đ c bi ề t là v n đ chia s l i nhu n t ả ngu n qu ng cáo trên

ố ớ ấ ả ữ ấ Facebook đ i v i nh ng thông tin mà báo chí, các nhà xu t b n cung c p...

ự ắ ữ ẽ ộ Tuy nhiên, “s b t tay” gi a MXH này và các CQBC s tác đ ng không

ỏ ế ủ ự ươ ể nh đ n s phát tri n c a báo chí trong t ng lai. Vào tháng 32016,

ự ề ế ờ ừ Facebook cho ra đ i tính năng truy n hình tr c ti p (live) t Facebook cá

ả ủ ủ ế ề ỗ nhân cho t ấ ả ườ t c ng i dùng, khi n m i ch tài kho n c a MXH này đ u có

ự ế ề ế ể ề ạ ạ ộ th làm truy n hình tr c ti p. Đi u này tác đ ng m nh đ n các lo i hình

ề ậ ự ổ ự ữ ầ báo chí, và c n có nh ng s đ i thay v lu t pháp, s hành ngh c a c ề ủ ơ

ả quan qu n lý báo chí và các CQBC, nhà báo.

ề ấ ẽ ủ ể ạ V n đ đáng chú ý khác, ạ ự s phát tri n m nh m c a báo m ng

ệ ử ẽ ề ế ả ị đi n t ữ ộ , truy n hình khi n báo in đã, đang và s còn b chao đ o d d i.

ố ượ ờ ề ụ ầ ả ậ ả S l ng phát hành các t báo hàng đ u đ u s t gi m, th m chí gi m t ớ i

ề ờ ầ ớ ả ả ậ ỳ ờ g n 50% so v i th i hoàng kim. Nhi u t báo ph i gi m k , th m chí

ể ự ả ố ượ ự ể đình b n, do không th t cân đ i đ ạ c tài chính đ duy trì s ho t

ộ ớ ộ ấ đ ng. M i đây nh t, ngày 2632016, ữ The Independent m t trong nh ng

ờ ấ ở ắ ấ ừ ể ẩ ố t báo uy tín nh t ấ Anh đã ra m t n ph m cu i cùng đ ng ng xu t

ể ấ ậ ả ả ỉ b n báo gi y, ch còn t p trung vào phát tri n phiên b n đi n t ệ ử ở ự , b i tr c

ế ẽ ướ ủ ươ ạ ệ ể ừ tuy n s là xu h ng c a t ng lai. T i Vi t Nam, k t ngày 142016,

ể ừ ạ t ờ Th thao 24h ể ơ ấ ấ ả thông báo t m ng ng xu t b n trong 3 tháng đ c c u

ạ l ạ ộ i ho t đ ng…

ữ ự ể ướ ứ ủ ầ Trong nh ng s chuy n h ng, thích ng đ y khó khăn c a báo in,

ệ ổ ứ ụ ụ ứ ằ vi c t ố ch c TTCĐ theo các hình th c khác nhau, nh m ph c v các đ i

ượ ạ ệ ệ ệ ổ ứ t ọ ng b n đ c riêng bi ặ t, đ c bi t là vi c t ch c TTCĐ theo quy mô v ề

ủ ề ề ề ộ ữ ớ ộ n i dung thông tin chuyên sâu v m t ch đ , đ tài nào đó, v i nh ng l ợ i

ế ề ự ậ ả ộ th v s phân tích, bình lu n, lý gi ề i m t cách đa chi u, khái quát, giàu

ượ ệ ị ướ ề ượ ử ụ hàm l ng trí tu , mang đ nh h ấ ng v n đ đ c s d ng, coi đó là th ế

ủ ạ ạ ấ ọ ượ ữ ả m nh c a mình, giúp b n đ c th y đ ấ ổ c nh ng thông tin b n ch t, t ng

ề ượ ề ậ ể ả ề ấ ể ẳ ằ ị quan v các v n đ đ c đ c p, chuy n t i. Có th kh ng đ nh r ng, đây

ố ớ ủ ề ệ ế ậ ọ ữ là đi u có ý nghĩa quan tr ng đ i v i vi c ti p nh n thông tin c a nh ng

nhóm công chúng khác nhau.

ệ ổ ứ ủ ể ứ ượ Qua tìm hi u c a nghiên c u sinh, vi c t ch c TTCĐ đ ế c ti n

ừ ủ ạ ế ạ ứ ư ị hành t ầ lâu, nh ng vai trò, v trí, th m nh c a d ng th c thông tin này g n

ự ặ ị ứ ữ ư nh là s m c đ nh, nên không có nh ng nghiên c u chuyên sâu, riêng bi ệ t,

ậ ư ầ ứ ệ ệ ố h th ng. Vì v y, t ụ ụ ậ rong quá trình s u t m, nghiên c u tài li u ph c v lu n

ế ớ ứ ặ ở ư ề án, nghiên c u sinh g p nhi u khó khăn b i trên th gi ề i ch a có nhi u

ệ ố ề ọ công trình khoa h c bàn sâu, h th ng v TTCĐ báo in theo quy mô t ổ ứ ch c

ỉ ề ậ ừ ự ủ ư ầ ạ thông tin, mà ch đ c p t ng khía c nh, lĩnh v c c a TTCĐ cũng nh t m

ủ ọ ứ ở ướ ấ quan tr ng c a nó. Trong khi đó, các nghiên c u trong n c còn r t ít,

ẻ ệ ổ ứ ề ượ ặ ệ ừ ự ộ ố riêng l , m c dù vi c t ch c chuyên đ đ c th c hi n t lâu. M t s tác

ả ộ ố ề ậ ứ ữ ậ gi ế công trình lu n văn, m t s nhà báo có nh ng nghiên c u, đ c p đ n

ư ở ạ ệ ẻ ứ ư TTCĐ báo in, nh ng còn d ng cá bi t, riêng l , ch ch a mang tính khái

ệ ố ệ ố ệ ộ ứ quát, h th ng. Do đó, vi c nghiên c u m t cách có h th ng, chuyên sâu

ổ ứ ề v TTCĐ báo in theo quy mô t ch c thông tin là có ý nghĩa, mang tính lý

ự ễ ậ lu n và th c ti n cao.

1.2. Các nghiên c u ứ ở ướ n c ngoài

1.2.1. Khái quát chung

ệ ổ ứ ủ ể ứ Theo tìm hi u c a nghiên c u sinh, vi c t ch c TTCĐ báo in theo

ứ ặ ệ ự ấ ả các hình th c khác nhau, đ c bi t là theo lĩnh v c ph n ánh xu t hi n t ệ ừ

ế ỷ ả ầ ố ở ế ỷ lâu, vào kho ng cu i th k XVI đ u th k XVII ự châu Âu. S manh nha

ủ ế ự ề ấ ả ị ế ề v TTCĐ, theo lĩnh v c ph n ánh (ch y u là các v n đ chính tr , chi n

ủ ế ề ậ ứ ở ế ả ạ tranh…), ph m vi ph n ánh (đ c p ch y u đ n tin t c ầ ụ châu l c) d n

ệ ế ề ấ ơ ố ộ xu t hi n trên báo chí châu Âu ngày m t nhi u, rõ nét h n... Đ n cu i th ế

ế ỷ ế ớ ệ ầ ầ ấ ắ ở ỷ k XIX, đ u th k XX, báo in xu t hi n trên h u kh p th gi i, tr thành

ươ ơ ả ủ ữ ệ ườ ph ng ti n thông tin c b n và h u ích c a con ng i. Báo chí ở ỹ M ra

ữ ư ộ ơ ướ ể ạ ớ ờ đ i mu n h n, nh ng nhanh chóng có nh ng b c phát tri n, s m t o ra

ướ ầ ủ ạ ầ ộ ọ ớ ợ ữ nh ng h ng đi đ c đáo, phù h p v i yêu c u c a b n đ c, góp ph n nâng

ị ế ủ ờ ố ộ ị cao uy tín, v th c a báo chí trong đ i s ng chính tr xã h i. Báo chí M ỹ

ượ ể ườ ệ ạ ạ ậ ộ nhanh chóng v t qua vi c thông tin ki u t ng thu t, m nh d n đ t phá

ữ ệ ấ ả vào vi c cung c p nh ng thông tin chuyên sâu, mang tính lý gi ậ i, bình lu n,

ướ ể ấ ằ ị ị đ nh h ệ ẳ ng cho công chúng. Có th kh ng đ nh r ng, sau khi xu t hi n

ổ ứ ữ ự ả ạ không lâu, báo in đã t ch c TTCĐ theo nh ng lĩnh v c, ph m vi ph n ánh

ị ế ế ớ ự ộ ố ư khác nhau, nh chính tr , kinh t , xã h i, qu c gia, khu v c, th gi ế i... Ti p

ứ ạ ổ ớ ầ ấ ế đ n, các d ng TTCĐ cho l a tu i, gi ệ ề i tính, ngành ngh ... d n xu t hi n,

ụ ụ ữ ố ượ ph c v nh ng đ i t ng công chúng khác nhau.

ự ế ứ ề ề ề ề ậ ấ Th c t , nhi u th p niên qua có r t nhi u đ tài nghiên c u v các

ạ ự ề ủ ủ ệ ế ầ ộ ấ v n đ c a báo chí hi n đ i; s tác đ ng c a toàn c u hóa đ n các ph ươ ng

ữ ệ ề ướ ể ạ ti n truy n thông đ i chúng; nh ng xu h ệ ủ ng phát tri n c a báo chí hi n

ổ ứ ữ ề ấ ạ đ i; cách t ế ch c thông tin, trình bày báo chí; nh ng v n đ liên quan đ n

ươ ủ ủ ể ố ỷ t ứ ng lai c a báo in trong k nguyên s ... Theo tìm hi u c a nghiên c u

ứ ữ ố ế sinh, các cu n sách, nh ng công trình nghiên c u, các bài vi t, bài nghiên

ả ươ ệ ề ứ c u đăng t i trên các ph ự ạ ng ti n truy n thông đ i chúng có liên quan tr c

ế ế ườ ỉ ổ ẻ ộ ậ ộ ti p đ n TTCĐ th ặ ạ ng ch m x m t khía c nh, b ph n nào đó ho c

ề ậ ứ ế ậ ộ ệ gián ti p có liên quan ch không đ c p m t cách sâu đ m, riêng bi t, h ệ

ế ứ ề ậ ế ệ ố ượ th ng. Vi c có đ c p đ n TTCĐ cũng h t s c khái l ậ c, mang tính nh n

ệ ệ ề ế ổ ứ ạ ỹ di n và thiên v các k năng, kinh nghi m vi t bài, t ch c các lo i hình

TTCĐ trên báo chí.

1.2.2. Sách

ự ễ ạ ộ ề ậ +Nhóm sách v lý lu n và th c ti n ho t đ ng báo chí

ơ ở ủ ậ ậ E.P. Prôkhôr p; ố C s lý lu n c a báo chí (t p 1,2 2005) ; Nxb

ấ ộ Ở ậ ệ ề ấ Thông t n, Hà N i [96]. t p 1, tác gi ả ớ gi ệ i thi u v quá trình xu t hi n

ể ủ ấ ủ ả ạ ị và phát tri n c a báo chí; b n ch t c a thông tin đ i chúng; v trí, vai trò và

ắ ủ ứ ủ ể ộ ạ ch c năng c a báo chí trong xã h i. Các quan đi m và nguyên t c c a ho t

ớ ự ộ đ ng báo chí nói chung, v i nhà báo nói riêng; t ệ do báo chí và trách nhi m

ươ ủ ự ệ ậ ủ c a nhà báo; ph ng di n pháp lý c a t do báo chí... T p 2, tác gi ả ớ gi i

ệ ố ệ ế ế ộ thi u báo chí trong h th ng các thi t ch xã h i; trong không gian thông

ớ ư ệ ự ạ ộ ự ạ ộ tin; báo chí v i t cách là m t lĩnh v c ho t đ ng sáng t o; hi u l c và tính

ả ủ ứ ữ ệ ề ệ ạ ẩ ấ hi u qu c a báo chí; nh ng ph m ch t ngh nghi p, đ o đ c, trách

ư ề ệ ị ị ả ủ nhi m công dân, đ a v pháp lý c a nhà báo cũng nh quy n tác gi trong

ạ ộ ho t đ ng báo chí.

ụ ự ệ ậ V.V. Vôrôsil pố ; Nghi p v báo chí: Lý lu n và th c ti n ễ (2004);

ề ộ ố ấ ừ Nxb Thông t n, Hà N i ề ậ ộ [101]. Cu n sách đ c p nhi u n i dung, t ữ nh ng

ạ ộ ủ ệ ề ế ậ ự ễ ấ v n đ lý lu n đ n kinh nghi m th c ti n trong ho t đ ng báo chí c a Nga

ế ớ ả ể ộ ố ướ ử ủ ị và th gi i. Tác gi đi m qua l ch s báo chí c a m t s n c trên th ế

ớ ự ủ ệ ể ạ ậ ỹ gi ứ i, s phát tri n c a k thu tcông ngh thông tin, các lo i hình, ch c

ạ ộ ủ ế ả ả ự ề năng và k t qu ho t đ ngc a nó. Tác gi ẩ bàn sâu v chu n m c pháp lý

ệ ế ứ ả ị ế ụ ạ ự ệ ạ đ o đ c, quan h ti p th , qu n lý kinh t , nhân s và nghi p v t i các

CQBC...

ể ạ A.A. Chert ch n i ư ơ ư ; Các th lo i báo chí (2005); Nxb Thông t n,ấ

ề ậ ế ố ề ậ ế Hà N iộ [75]. Sách đ c p đ n lý lu n chung v các y u t hình thành th ể

ể ạ ấ ủ ạ ậ lo i, tính ch t c a các th lo i báo chí, đó là: tin, phân tích, chính lu n

ệ ậ ngh thu t.

ạ ướ ệ ắ ữ c ngoài: Nh ng quy t c và X.A.Mikhail pố ; Báo chí hi n đ i n

ấ ớ ệ ị ngh ch lý (2004); Nxb Thông t n, Hà N i ố ộ [94]. Cu n sách gi i thi u m t s ộ ố

ề ặ ơ ả ế ớ ủ ệ ể nét c b n v đ c đi m, tình hình, XHPT hi n nay c a báo chí th gi i; đ ề

ữ ủ ủ ộ ị ậ c p v trí, vai trò c a báo chí trong xã h i; nh ng XHPT c a báo chí trong

ầ ế ự ậ ố ả b i c nh toàn c u hoá không gian thông tin; báo chí và kinh t ; s t p trung

ạ ộ ủ ề ộ ở ộ ố ố hoá và đ c quy n hoá c a ho t đ ng báo chí m t s qu c gia...

ề ạ Claudia Mast; Truy n thông đ i chúng, công tác biên t p ậ (2003),

ấ ộ ố ồ ươ ươ Nxb Thông t n, Hà N i [93]. Cu n sách g m 7 ch ng, ngoài ch ng 1 đ ề

ế ậ ươ ạ ớ ệ ậ c p đ n công tác biên t p, các ch ng còn l i bàn t ộ i khá toàn di n các n i

ừ ớ ế ế ươ ề ề dung v BCTT, t makét t i thi t k ch ự ng trình, đ tài và lĩnh v c,

ứ ứ ữ ề ề ngh làm báo gi a ch c năng thông tin và ch c năng công quy n...

ấ ỏ ỹ Sally Adams, Wynford Hicks; K năng ph ng v n dành cho các nhà báo

ố ỹ ấ (2007), Nxb Thông t n, Hà N i ộ [70]. Cu n sách đ c p đ n ỏ ề ậ ế các k năng ph ng

ụ ể ộ ế ầ ồ ấ v n dành cho các nhà báo m t cách c th , chi ti ẩ t, g m các ph n: Chu n

ắ ầ ể ấ ỏ ỹ ượ ấ ấ ỏ ậ ị b và b t đ u; k thu t ph ng v n; hi u đ c ph ng v n và các v n đ ề

ố ượ ữ ấ ỏ ầ c n tránh; nh ng đ i t ng ph ng v n khác nhau...

ẻ The Missouri Group; Nhà báo hi n đ i ệ ạ (2014); Nxb Tr , Thành ph H ố ồ

ớ ự ỗ ợ ủ ề ậ ế ệ ố Chí Minh [86]. Cu n sách đ c p đ n cách tác nghi p v i s h tr c a máy

ơ ở ữ ệ ữ ạ ế tính và nh ng c s d li u trên m ng Internet; cách làm tin và vi t tin cho

ữ ự ế ạ ươ ề báo tr c tuy n, bên c nh nh ng ph ố ng pháp truy n th ng cho báo in và

ề ượ ờ ạ ớ ủ truy n hình đ ầ c cách tân theo nhu c u m i c a th i đ i...

ắ Jane T. Harrigan, Karen Brown Dunlap; Con m t biên t p ậ (2011);

ố ồ ợ ổ ẳ ố ị Nxb T ng h p Thành ph H Chí Minh [87]. Cu n sách kh ng đ nh, ng ườ i

ỉ ế ậ ể ả ả ậ biên t p ngày nay không ch bi t biên t p văn b n mà còn ph i am hi u các

ư ả ỹ k năng trình bày, dàn trang và t duy hình nh...

ủ ệ ấ ườ ế i vi t báo Jack Hart; Hu n luy n viên c a ng (2007); Nxb Thông t n,ấ

ố ề ấ ề ậ ậ ưở Hà N iộ [88]. Cu n sách ạ đ c p đa d ng v v n đ ề thu th p ý t ng, ch ủ

ữ ệ ọ ề ế đ vi t tin bài và cách phác h a bài v , ở cùng nh ng kinh nghi m v ề vi cệ

ớ ạ ể sáng tác, sáng t o, ạ duy trì bút l cự đ các tác ph m ẩ đ n ế v i b n đ c ọ ...

ứ ả ơ ươ ủ ng lai c a báo chí Mitchell Stephens; H n c tin t c – t (2015);

ố ồ ề ẻ ấ ộ ố ẩ Nxb Tr , Thành ph H Chí Minh [99]. Cu n sách đ xu t m t tiêu chu n

ợ ủ ộ ỗ ệ ớ ứ m i: “báo chí trí tu ” (wisdom journalism) m t h n h p c a các hình th c

ắ ự ệ ề ệ ề ạ ắ ộ ớ ư đ a tin – đ c quy n, táo b o, đi u tra – v i vi c n m b t s ki n đ ươ ng

ể ễ ắ ờ ộ ả ậ th i m t cách am hi u, sâu s c, có tính di n gi ủ ế i, th m chí có ch ki n

ị kiên đ nh...

ờ ự ủ ẻ ộ thú c a m t nhà báo M Tom Plate; L i t ỹ (2010); Nxb Tr , Thành

ố ồ ả ữ ế ề ắ ph H Chí Minh [95]. Tác gi đúc k t nh ng góc nhìn sâu s c v ngh ề

ữ ả ẩ ầ ỉ ộ báo; ch ra nh ng tiêu chu n mà m t nhà báo c n ph i có… Trong ch ươ ng

ả ề ằ ờ ủ ệ ả ộ ộ ề Câu chuy n v th ng lùn nh y trang: Cu c đ i c a m t 1, tác gi nói v “

ả ề phóng viên chuyên đề”. Theo tác gi , phóng viên chuyên đ là phóng viên

ự ở ộ ạ ề ộ chuyên theo dõi v m t lĩnh v c nào đó, m t ph m vi không gian nào đó.

ớ ả ế ề ở ự V i chính tác gi , đó là chuyên vi ạ t v ngo i giao, khu v c châu Á, ở

ụ ố ị ộ m t chuyên m c c đ nh trên t ờ Los Angeles Times.

Ellen Lupton; Graphic Design Thinking: Beyond Brainstorming

ồ ố (2011); Princeton Architectural Press, New York [112]. Cu n sách g m 3

ầ ướ ơ ả ủ ph n chính, là các b c c b n c a quá trình thi ế ế ồ ọ ư t k đ h a t ữ duy, nh ng

ươ ư ớ ể ấ ẫ ph ng pháp kích thích t duy m i đ thu hút, h p d n công chúng. Đó là:

ấ ị ế Làm th nào đ ể xác đ nh v n đ ( ề How to define problems), hình thành ý

ưở ạ ị t ng ( How to get ideas) và đ nh d ng m u ẫ (How to create form) và ph nầ

ườ ế ế ế ề ữ bàn v nh ng ng i thi t k nghĩ th nào (How designers think).

Tom Altstiel, Jean Grow; Advertising Creative strategy, copy and

ố design (2013); SAGE Publications, Inc, London [103]. Cu n sách trình bày

ơ ả ấ ề ệ ử ụ ả nh ngữ quan đi mể c b n, th u đáo ắ v vi c s d ng hình nh, màu s c

ế ế ấ ặ ệ ấ trong thi t k , trình bày n ph m ẩ báo chí, đ c bi t là ả ẩ các n ph m qu ng

cáo…

ố ọ Fred S. Siebert, Theodore Peterson, Wilbur Schramm, B n h c

ế ề ứ ố ổ thuy t truy n thông ế ộ (2013), Nxb Tri Th c, Hà N i [99]. Cu n sách t ng k t

ế ớ ế ọ ả ưở ủ ề 4 h c thuy t truy n thông trên th gi i, phân tích nh h ng c a xã h i t ộ ớ i

ả ưở ủ ề ớ ộ các mô hình đó và nh h ứ ng c a cách th c truy n thông t i xã h i. Đó là:

ự ế ệ ế ế ộ ộ ế Thuy t Đ c đoán, Thuy t T do, Thuy t Trách nhi m xã h i và Thuy t

ủ ể ị ị Toàn tr Xô Vi ế ượ t đ ạ c dùng đ xác đ nh các lo i hình báo chí c a th gi ế ớ i

ươ ph ng Tây.

ư ươ ẻ duy cho t ng lai Howard Gardner, Năm t (2012), Nxb Tr , Thành

ố ồ ữ ậ ả ố ị ph H Chí Minh ứ [83]. Cu n sách xác đ nh rõ nh ng kh năng nh n th c

ắ ớ ữ ầ ị ư ẽ s có v trí hàng đ u trong nh ng năm s p t ắ i, đó là: T duy nguyên t c,

ự ệ ạ ấ ộ ộ thông th o m t lĩnh v c chính và ít nh t m t công vi c chuyên môn; T ư

ế ừ ả ấ ổ ợ ợ ữ duy t ng h p, kh năng h p nh t các ý ki n t nh ng chuyên môn và

ể ề ạ ữ ự ế ự ợ ộ ổ nh ng lĩnh v c khác nhau thành m t t ng th li n l c và liên k t s h p

ữ ể ấ ả ạ ổ ớ ư nh t đó v i nh ng t ng th khác; T duy sáng t o, kh năng khám phá và

ệ ượ ữ ữ ề ấ ỏ ớ ữ làm rõ nh ng v n đ , nh ng câu h i và nh ng hi n t ư ng m i; T duy tôn

ậ ọ ế ấ ệ ữ ườ ớ tr ng, nh n bi ể ự t, th u hi u s khác bi t gi a con ng i v i nhau và T ư

ứ ệ ạ ộ ườ ộ ộ duy đ o đ c, hoàn thành trách nhi m là m t ng i lao đ ng, m t ng ườ i

công dân.

ứ ệ ố ộ Tóm l ậ iạ , thông qua vi c nghiên c u các cu n sách thu c nhóm lý lu n

ạ ộ ứ ự ễ ấ ề ơ ả và th c ti n ho t đ ng báo chí, nghiên c u sinh rút ra các v n đ c b n

ượ ề ả ữ ứ ế ứ Th nh t ứ ấ , nghiên c u sinh có đ c nh ng ki n th c n n t ng, c ơ

ệ ố ữ ứ ề ế ề ệ ậ ả b n, h th ng v báo chí; nh ng ki n th c lý lu n và kinh nghi m v tình

ộ ố ế ớ ừ ư ể ề ố hình m t s qu c gia có n n báo chí phát tri n cũng nh trên th gi i, t đó

ế ừ ể ế ủ ể ả ậ ồ ự có th tham kh o, k th a đ xây d ng khung lý thuy t c a lu n án, đ ng

ộ ố ấ ờ ế ự ế ề ễ ả ạ th i ti n hành kh o sát th c ti n m t s v n đ liên quan đ n ph m vi

ứ ủ ề nghiên c u c a đ tài.

ơ ả ứ ề ậ ứ Th hai ặ , nghiên c u sinh có cái nhìn c b n v lý lu n báo chí, đ c

ệ ứ ủ ề ế ấ ộ bi t là các v n đ liên quan đ n n i dung và hình th c c a báo chí, làm c ơ

ế ậ ộ ở ể s đ đánh giá, phân tích các n i dung liên quan đ n lu n án.

ứ ắ ượ ệ ố ề ấ Th baứ , nghiên c u sinh n m đ ữ c h th ng nh ng v n đ liên

ế ể ạ ủ ệ ế ọ quan đ th lo i báo chí, đ n các công vi c quan tr ng c a báo chí, nh t ư ổ

ơ ở ể ứ ậ ạ ả ề ệ ử ụ ch c tòa so n, biên t p... làm c s đ kh o sát, phân tích v vi c s d ng

ể ạ ữ ệ ả ẩ ộ ỉ ấ các th lo i báo chí trong nh ng n ph m thu c di n kh o sát, ch ra

ấ ậ ư ề ữ ế ạ ả ớ ề nh ng b t c p, h n ch cũng nh đ ra gi ợ i pháp phù h p v i đ tài

nghiên c u.ứ

ứ ả ế ề ệ Th tứ ư, nghiên c u sinh có cái nhìn toàn c nh, chi ti t v vi c thi ế t

ử ụ ữ ả ắ ồ ọ ắ ế k , trình bày báo in, nh ng nguyên t c trong s d ng nh, màu s c, đ h a

ơ ở ụ ứ thông tin trong trình bày báo in. Trên c s đó, nghiên c u sinh áp d ng vào

ệ ệ ệ ả ấ ẩ ả ộ vi c kh o sát, đánh giá vi c trình bày các n ph m thu c di n kh o sát,

ự ữ ậ ướ ề ư đ a ra nh ng nh n xét và d báo xu h ệ ng trình bày báo in trong đi u ki n

ổ ề ị ế ọ ủ ế ề có nhi u bi n đ i v th hi u xem và đ c c a công chúng.

ượ ứ ề ế Th nămứ ứ , nghiên c u sinh có đ ơ ả c ki n th c c b n v báo chí

ủ ủ ữ ệ ệ ệ ạ ạ ỹ ạ hi n đ i, nh ng k năng c a nhà báo hi n đ i, XHPT c a báo chí hi n đ i,

ụ ể ự ư ứ ụ ệ ế ả qua đó ng d ng c th vào vi c xây d ng khung lý thuy t cũng nh kh o

ữ ự ễ ạ ỉ ả ợ ự sát th c ti n, đánh giá th c tr ng, ch ra nh ng gi ớ i pháp phù h p v i

BIVN...

ể ấ ứ ượ ự ệ ủ ứ Th sáu , nghiên c u sinh có th th y đ c s khác bi t c a h ệ

ữ ề ố ướ ự ấ ộ th ng truy n thông gi a các n ệ c m t cách toàn di n nh t, d a vào h ệ

ạ ộ ữ ề ố ộ th ng xã h i mà báo chí đang ho t đ ng, thông qua nh ng ni m tin và quan

ơ ả ư ự ữ ủ ệ ộ ươ ừ ni m c b n c a xã h i đó cũng nh nh ng d báo cho t ng lai. T đó,

ơ ở ữ ự ứ ề ậ ấ ị nghiên c u sinh có c s phân tích, nh n đ nh, d báo nh ng v n đ liên

ề ế quan đ n đ tài.

ứ ề ề + Nhóm sách, công trình nghiên c u bàn v thông tin chuyên đ

ừ ế ề ả ạ Jacques Locquin, Truy n thông đ i chúng: T thông tin đ n qu ng

ấ ằ ố ộ cáo (2003), Nxb Thông t n, Hà N i [85]. Cu n sách cho r ng, TTCĐ là các

ấ ữ ề ẩ ấ ượ n ph m chuyên môn, r t phong phú v thông tin h u ích, đ ự c xây d ng

ớ ạ ủ ấ ẩ ấ ậ ề trên th thu t đ cao cái m i l ớ ớ “nh t” (tác ph m m i nh t, phát minh m i

ầ ủ ứ ứ ấ ạ ớ ự ỗ ợ ủ nh t) đã ra s c đáp ng yêu c u c a lo i khách hàng đó, v i s h tr c a

ở ủ ự ấ ả ả ấ ẩ qu ng cáo. Th c ra các n ph m đó là đ t làm ăn béo b c a qu ng cáo,

ả ả ạ ỉ ủ c a các chuyên gia qu ng cáo. Tác gi ế ủ ữ cũng ch ra nh ng h n ch c a

ề ồ ẽ ư ề ằ ộ ề TTCĐ r ng, nhi u cu c phiêu l u v chuyên đ r i s không th t n t ể ồ ạ i

ữ ế ệ ắ ấ ườ ườ ọ ồ do m c nh ng b nh u trĩ, do thi u ng i xem, ng i đ c và ngu n tài

chính.

Donald L. Ferguson, Journalism Today, Glencoe/McgrawHill; 7 Tch

ệ ố edition (June 2005) [106]. Đây là cu n giáo trình báo chí hi n đ i ạ , dành

ề ậ ề ế ạ ầ ươ ệ ể ph n 4 đ c p đ n lo i bài chuyên đ trên các ph ặ ng di n: đ c đi m, xu

ướ ế ể ố ướ h ng, cách vi t. Có th nói, đây là cu n sách giáo khoa h ẫ ng d n v ề

ư ộ ể ạ ữ ệ ằ ạ ớ TTCĐ nh m t trong nh ng th lo i báo chí hi n đ i, ngang b ng v i các

ể ạ ự ư ề ả ố ề th lo i báo chí truy n th ng nh : bài ph n ánh, phóng s , ghi chép, đi u

tra, bút ký...

ả ộ ố ặ ủ ề ể ậ ỉ Tác gi ậ ch ra m t s đ c đi m c a bài chuyên đ : Tính c p nh t,

ủ ề ạ ạ ả Các nhà báo văn phong sáng t o và ch đ đa d ng. Tác gi ằ cho r ng: “

ầ ự ệ ử ụ ư ữ ơ ề chuyên đ có ph n t do h n trong vi c s d ng ngôn ng , nh ng v c ề ơ

ọ ẫ ủ ạ ẩ ứ ắ ả b n h v n tuân th các nguyên t c báo chí… Các tiêu chu n đ o đ c

ứ ụ ố ố ớ ả gi ng nhau áp d ng đ i v i c tin t c và bài chuyên đ ề” [106, tr.269].

ố Joseph Turrow, Media Today (2009), Routledge [116]. Cu n giáo

ư ộ ề ậ ữ ế ộ trình BCTT này có đ c p đ n TTCĐ nh m t trong nh ng n i dung quan

ộ ờ ọ ố ả ạ ở ỹ ề ệ ủ tr ng c a m t t báo, trong b i c nh truy n thông hi n đ i M . Tác gi ả

ộ ờ ằ ứ ạ ộ cho r ng, có 3 lo i n i dung trong m t t báo, đó là: tin t c, TTCĐ và

ự ả ệ ứ ẳ qu ng cáo. Theo s phân bi t này, TTCĐ không h n là tin t c, cũng không

ả ả ượ ề ậ ế ừ ộ ph i là qu ng cáo. TTCĐ đ ộ c đ c p m t cách chi ti ủ n i hàm c a t, t

ủ ứ ệ ế ị khái ni m đ n v trí, vai trò, ch c năng c a nó.

Richard Weiner, Dictionary of Media and Communications (1990),

ố ừ ể ị ề ạ ộ chuyên đ là m t lo t các bài Websters [117]. Cu n t đi n đ nh nghĩa “

ặ ạ ề ệ ặ ấ ỳ ộ ị chuyên đ ho c bài báo xu t hi n đ nh k trên báo ho c t p chí, do m t

ấ ị ế ề ộ ề nhà báo nh t đ nh vi ặ t (nhà báo chuyên đ ) ho c v m t ch đ c th ủ ề ụ ể”

ề ườ ế ữ ề [117, tr.101]. Nhà báo chuyên đ là ng i vi ấ t nh ng bài chuyên đ xu t

ặ ạ ệ ỳ ị ả bài báo chuyên đề hi n đ nh k trên báo ho c t p chí. Tác gi ằ cho r ng, “

ườ ề ậ ữ ề ẹ ấ th ộ ế ng mang tính nh nhàng, đ c p đ n nh ng v n đ nhân văn hay cu c

ứ ườ ự ệ ề ậ ữ ế ấ ớ ố s ng, khác v i tin t c th ờ ng đ c p đ n nh ng s ki n có tính ch t th i

sự” [117, tr.177].

Christopher H. Sterling, Encyclopedia of American Journalism

ố ề ậ ế (2009); Routledge [115]. Cu n sách đ ạ c p đ n lo i bài chuyên đ ề và cho

ố ườ ề ằ r ng, các báo nghiêm túc, chính th ng th ng có bài chuyên đ đăng trên

ệ ớ ề ả ấ ể trang nh t đ phân bi t v i báo lá c i. Bài chuyên đ là bài báo v ch đ ề ủ ề

ề ọ ượ ể ệ ễ ố quan tr ng trong s báo... Đi u này đ ậ c th hi n khá rõ nét và d nh n

ề ờ ệ ớ ở ỹ ả ệ ủ di n v i khá nhi u t báo M . Tác gi phân bi t vai trò c a nhà báo vi ế t

ế ụ ủ ệ ậ ứ tin t c, vi ề t xã lu n và nhà báo chuyên đ . Theo đó, nhi m v c a phóng

ộ ả ấ viên là cung c p cho đ c gi ề ự ệ thông tin chính xác và khách quan v s ki n.

ế ể ệ ể ậ ậ ườ ủ ề Nhà báo vi t xã lu n th hi n quan đi m, l p tr ng c a CQBC v các

ề ượ ể ệ ể ấ v n đ khác nhau mà không đ c th hi n quan đi m cá nhân. Trong khi

ụ ứ ề ộ ơ ể ư đó, “nhà báo chuyên đ ít ph thu c h n vào chu trình tin t c, có th đ a

ệ ử ụ ủ ể ả ơ ra quan đi m riêng và tho i mái h n trong vi c s d ng các th pháp báo

chí” [115, tr.317].

Bruce Garrison, Professional Feature Writing (2004), Lawrence

ế ề ằ ố Erlbaum Associates [109]. Cu n sách bàn đ n bài chuyên đ , và cho r ng:

ề ườ ặ ệ ấ ẩ ng là các bài đ c bi ề t trong n ph m. Chúng có nhi u “Bài chuyên đ th

ứ ế ậ ạ cách ti p c n và d ng th c khác nhau ” [109, tr.6]. Các bài chuyên đề

ườ ề ắ ả ố ườ ọ th ng mang nhi u s c thái tình c m và cu n hút ng ế i đ c. Chúng khi n

ườ ọ ỏ ữ ộ ế ể ặ ng i đ c bày t thái đ vì nh ng bài vi t này có th nghiêm túc ho c nh ẹ

ướ ữ ẻ ặ ồ ổ ế nhàng, hài h ặ c ho c bu n bã, vui v ho c đau kh . Nh ng bài vi t này

ế ề ạ ủ ườ ề Bài chuyên đ là bài vi ế t cho chúng ta bi t v tr ng thái c a con ng i và “

ủ ạ ượ ạ ể ố có tính sáng t o và ch quan đ c t o nên đ thông tin và cu n hút ng ườ i

đ c”ọ [109, tr.7].

Brendan Hennessy, Writing Feature Articles (2006), Focal Press

ằ ố ư ề ố [111]. Cu n sách cho r ng, t ứ rong báo chí, bài chuyên đ , gi ng nh tin t c

ụ ệ ằ ẫ ả ả ư nh m m c đích thông tin nh ng nó còn d n chuy n, mô t , gi i thích,

ế ặ ả ụ ằ ụ thuy t ph c ho c gi i trí và đôi khi nh m c ả 5 m c đích này. Bài chuyên

ạ ề ự ệ ắ ồ ờ ề đ đem l i thông tin và cái nhìn sâu s c v s ki n đ ng th i nó có th ể

ướ ế ề ệ ả ặ ộ h ứ ng đ n vi c truy n c m h ng ho c kích thích đ c gi ả ư t ặ duy ho c

ế ả ằ ộ khuy n khích hành đ ng [111, tr.288]. Tác gi cho r ng, nhà báo chuyên đ ề

ỏ ườ ổ ứ ệ ế ế ắ ặ ch c ho c s p x p tài li u, khai thác khi u hài gi i là ng i bi ế t t “

ướ ư ộ ậ ử ụ ừ ữ h ả c, có kh năng t duy đ c l p, s d ng t ố ệ ng điêu luy n và làm s ng

ữ ệ ế ớ ủ ệ ệ ả ả ộ đ ng các d ki n thông qua vi c liên k t v i các tr i nghi m c a b n

thân” [111, tr.305].

ứ ệ ả ố Tóm l iạ , thông qua vi c nghiên c u, tham kh o các cu n sách có bàn

ộ ố ế ứ ậ ề v TTCĐ, nghiên c u sinh rút ra m t s k t lu n sau:

ượ ữ ậ ứ Th nh t ứ ấ , nghiên c u sinh có đ ề c nh ng thông tin lý lu n n n

ơ ả ế ở ươ ệ ả t ng, c b n liên quan đ n TTCĐ các ph ặ ề ng di n, chi u kích, đ c

ơ ở ể ế ừ ự ư ể ế tr ng khác nhau, là c s đ k th a, phát tri n, xây d ng khung lý thuy t

phù h p.ợ

ượ ề ặ ữ ể ứ Th hai ứ , nghiên c u sinh có đ ủ c nh ng thông tin v đ c đi m c a

ủ ạ ớ TTCĐ, cách phân lo i TTCĐ, vai trò c a TTCĐ trên báo chí, v i báo in.

ứ ượ ượ Th baứ , nghiên c u sinh có đ c cái nhìn khái l ố ề ệ c, căn c t v vi c

ệ ươ ề ệ ậ ớ nh n di n TTCĐ trên báo chí, trong đi u ki n t ng quan, so sánh v i các

ể ạ ơ ở ể ộ th lo i báo chí khác, các n i dung thông tin khác đ có c s đánh giá, so

ủ ẳ ị ị sánh, kh ng đ nh vai trò, v trí c a TTCĐ trên báo chí nói chung, báo in nói

riêng.

ứ ể ệ ậ ượ ự ạ ữ Th tứ ư, nghiên c u sinh có th nh n di n đ ế c nh ng s h n ch ,

ế ướ ữ ệ ổ ứ ị ợ ụ ủ ế nh ng bi n t ng c a vi c t ch c TTCĐ khi n nó b “l ụ i d ng” vào m c

ề ệ ữ ừ ả ể ư đích không chính đáng. T đó, có th đ a ra nh ng c nh báo v vi c TTCĐ

ể ụ ợ ụ ế ướ ị ạ b l m d ng đ tr c l i, bi n t ng.

ứ ề ả Th nămứ , nghiên c u sinh có cái nhìn toàn c nh v các công trình

ề ậ ư ự ề ế ế ậ ằ ọ khoa h c có đ c p tr c ti p đ n TTCĐ, nh n rõ r ng ch a có nhi u công

ệ ố ứ ộ ệ trình nghiên c u m t cách h th ng, chuyên sâu, riêng bi t, quy mô v ề

ặ ệ ạ ớ ổ ứ TTCĐ, đ c bi t là v i lo i TTCĐ theo quy mô t ch c thông tin.

ộ ả ọ 1.2.2. Bài báo, h i th o khoa h c

ứ ươ ữ ớ ố ậ ề V i nh ng bài báo nghiên c u t ng đ i t p trung v TTCĐ d ướ i

ề ạ ả ế ạ d ng t p chí chuyên đ , đáng chú ý là bài báo đăng t ả ộ i k t qu m t nghiên

ạ ọ ố ứ c u khoa h c trên trang m ng http://www.inpublishing.co.uk, công b ngày

ể ạ ộ ổ ề ề 132005. Theo bài báo, nhìn m t cách t ng th , các t p chí chuyên đ đ u

ố ớ ấ ớ ệ ầ ọ mang t m quan tr ng r t l n đ i v i ngành công nghi p báo chí. Song nhìn

ầ ớ ề ở ạ ạ ỏ ụ ể c th , ph n l n các t p chí này đ u quy mô nh . Các t p chí chuyên đ ề

ườ ườ ọ ơ ộ ượ ề ấ ứ ể th ấ ng cung c p cho ng i đ c c h i đ c tìm hi u v b t c ch đ ủ ề

ố ượ ữ ọ ả ư nào mà h quan tâm, nh ng là nh ng nhóm đ i t ộ ng đ c gi ọ ự có ch n l a.

ề ườ ạ ượ ự ự ể Các t p chí chuyên đ th ng đ ứ c xây d ng đ đáp ng s quan tâm c ụ

ể ủ ố ượ ự ủ ờ ố ụ ể ể ọ th c a các đ i t ng c th , có th bao trùm m i lĩnh v c c a đ i s ng...

ộ ế ủ ứ Trong m t bài vi t c a nhà nghiên c u văn hoá, nhà báo Richard

ạ ố ớ Grant White đăng trên T p chí The Galaxy 8 , s 6 (năm 1869), v i nhan đ ề

ẳ ị Trong hai nhánh “The Morals and Manners of Journalism”, kh ng đ nh: “

ứ ề ậ ả ậ ộ ủ c a ngh báo, m t là thu th p và phát hành tin t c; và hai là th o lu n và

ả ự ệ ữ ượ ầ ầ ế gi i thích nh ng s ki n đ c công khai, nhánh đ u c n thi ả t, căn b n

ề ơ h n còn nhánh sau thì quan trong h n ơ ”. Và Richard Grant White đ cao

ủ ệ ề ấ ướ ị luôn đ nh h ộ ng, m t nhánh có tính ch t tranh bi n này c a ngh báo là “

ườ ố ấ ườ ụ ừ ừ ề ậ ạ ng i c v n th ng nh t; v a truy n đ t thông tin v a giáo d c; m ở

ể ầ ế ề ư ưở ủ ộ r ng t m hi u bi t v t t ả ng và tình c m c a con ng ườ ”. i

ủ ả ộ ố Trong m t bài gi ng c a mình, Jeanne Acton Giám đ c báo chí

ề ể ằ ạ ọ ộ ệ ủ c a UIL/ILPC – cho r ng: Bài chuyên đ k cho b n đ c m t câu chuy n.

ở ầ ế ầ ầ ườ ử ụ ầ Nó có ph n m đ u, ph n thân và ph n k t. Nó th ng s d ng các trích

ệ ạ ạ ấ ộ ữ ọ ẫ d n m t cách linh ho t và cho b n đ c th y câu chuy n thông qua nh ng

ả ế ả ấ ở ầ ữ ẫ ộ mô t chi ti ố t và ngôn ng sinh đ ng. Câu m đ u ph i h p d n và cu n

ượ ự ủ ộ ả ằ ử ụ ừ ữ ụ ể hút đ c s chú ý c a đ c gi b ng cách s d ng t ng c th và kích

ể ệ ầ ẫ ắ ả ố ượ ủ thích m i quan tâm. Ph n d n d t ph i th hi n đ ầ c tinh th n c a câu

ế ệ ệ ạ ọ ỉ ợ chuy n và t o ra gi ng đi u phù h p: nghiêm túc, châm bi m, m a mai

ề ặ ầ ồ ho c xu ng xã… Theo Jeanne Acton, bài chuyên đ hay c n có các y u t ế ố :

ờ ẫ ượ ự ậ ộ ẫ trích d n hay, l i d n thu hút đ ế c s chú ý, cách ti p c n đ c đáo, mô t ả

ể ể ế ợ không k l và chi ti t phù h p.

ổ ộ ề ươ ả ạ ủ T i bu i h i th o v t ng lai c a báo chí ( The Future of News)

ạ ổ ỳ ự ứ do T p chí TIME t ch c hôm 12102011, nhà báo k c u Ayman

ằ ỹ Mohyeldin c a ủ Đài NBC News (M ) cho r ng:

ộ ự ấ ằ Chúng ta đang quên m t r ng có m t s khác bi ệ ấ ớ t r t l n

ổ ở ứ ữ ế ế ả ộ gi a thông tin và ki n th c. N u m t qu bom phát n Afghanistan,

ọ m i ng ườ ẽ ế i s bi t ngay sau vài giây thông qua Twitter, Facebook

ư ắ ọ ế ế ả ắ nh ng ch c ch n h không bi t qu bom đó có ý nghĩa th nào? V ụ

ố ừ ồ ệ ả ổ n đó có ngu n g c t đâu? Ai đã gây ra? Chuy n gì đang x y ra ở

ệ ủ đó?... Và đó là công vi c c a báo chí .

ừ ự ế ằ T s phân tích này, Ayman Mohyeldin cho r ng, đã đ n lúc BCTT

ư ả ấ ớ ấ ậ ầ c n ph i quên đi cách làm báo cũ: T p trung đ a tin m i nh t, nóng nh t

ề ậ ổ ủ (breaking news). Trong khi đó, Rick Stengel T ng Biên t p đi u hành c a

ạ T p chí TIME cho bi t:ế

ớ ằ ế ạ ỉ Hãy nh r ng, dù b n có nhanh đ n đâu thì ch 2 ngày sau

ườ ế ủ ữ ế ng ệ i ta đã không còn nói đ n cái ch t c a Steve Jobs n a. Nhi m

ộ ả ế ề ả ụ ủ v c a chúng tôi không ph i là thông báo cho đ c gi t v cái bi

ế ủ ề ả ấ ộ ờ ch t c a Steve Jobs mà chúng tôi ph i nói v cu c đ i ông y, v ề

ế ớ ủ ệ ề ấ ổ vi c ông y đã thay đ i th gi i c a chúng ta ra sao và đi u gì s ẽ

ầ ủ ữ ế ấ ộ ả ả x y ra ti p theo khi ông y không còn n a. Nhu c u c a đ c gi là

ệ ế ể ả ộ vô cùng và vi c bi t m t thông tin nào đó không th ngăn c n h ọ

ế ố mu n bi ữ . t thêm n a

ươ ẽ ả ủ Và đây cũng chính là t ng lai c a báo chí. Thông tin s s n sinh

ộ ơ ả ề ơ ế nhanh h n, đ n tay đ c gi nhanh h n và giúp cho ngày càng nhi u ng ườ i

ữ ủ ế ế ố ữ ấ c t lên ti ng nói c a mình. Trong s vô vàn nh ng ti ng “hò hét” và nh ng

ậ ộ ị ữ ẽ tít bài “gi ố t gân”, s luôn luôn có m t v trí cho nh ng bài báo chau chu t,

ả ừ ữ ẩ ậ ắ ạ ộ ọ sâu s c, c n th n… nh ng bài báo bu c b n đ c ph i d ng l ạ ể ọ ừ i đ đ c t

ố ấ ể ệ ử ế ệ ấ ầ đ u đ n cu i b t k nó xu t hi n trên báo in hay báo đi n t .

ầ ổ Đ u năm 2015, T ng biên t p t ậ ờ New York Times, ông Dean Baquet

ế ử ề ậ ữ ủ ế ị ướ vi ạ t g i nhân viên c a tòa so n, đ c p đ n nh ng đ nh h ủ ng c a tòa

ạ ươ ớ ướ so n trong t ng lai, v i tiêu đ “ ề Chartingthe Future” (Tìm h ng cho

ươ ư ề ậ ủ ờ ủ ế ả ớ ộ t ng lai). Lá th đ c p đ n cu c kh ng ho ng l n c a t báo trong

ữ ờ ợ ầ ề ơ ở nh ng năm 1970, khi t ả báo r i vào n n n b i truy n hình lên ngôi, qu ng

ử ụ ề ả ả ế ằ cáo s t gi m, nhi u CQBC khác ph i đóng c a... Dean Baquet vi t r ng:

ủ ữ ế ạ ả ấ ị Gi a lúc kh ng ho ng, toà so n có quy t đ nh r t quan

ắ ươ ề ẫ ấ ấ ọ tr ng ọ ắ h n m l y quy n d n d t t ấ ng lai đó. B t ch p

ữ ỉ ề ệ ờ ỉ ừ ỏ ưở ủ nh ng ch trích, dè b u v vi c t Times t b lý t ng c a mình, toà

ạ ậ ự ự ụ so n l p ra m c feature (phóng s , ký s , các bài chuyên sâu) mà đã c u t ứ ờ

ị ườ ư ờ ớ ữ báo, đ nh ra con đ ng giúp đ a t báo t i nh ng năm huy hoàng

ế ề ạ ọ ơ ỗ ế nh t ấ và khi n các bài vi t có chi u sâu h n cho b n đ c m i ngày.

ữ ề ạ Và Dean Baquet ti ế ộ t l , nh ng lo t bài chuyên đ chuyên sâu v n s ẫ ẽ

ế ạ ủ ờ ươ ẫ ượ ạ ọ là th m nh c a t báo trong t ng lai, v n đ ầ c tòa so n chú tr ng đ u

t .ư

ể ệ ọ ế Tóm l iạ , thông qua vi c tìm hi u các công trình khoa h c trên th

ớ ấ ằ ứ ế ế gi i liên quan đ n BCTT, đ n TTCĐ, nghiên c u sinh th y r ng các nhà

ứ ậ ủ ề ạ ộ ớ nghiên c u t p trung đánh giá tác đ ng c a truy n thông đ i chúng t i xã

ứ ổ ứ ấ ượ ứ ủ ộ h i, trong khi đó, nghiên c u cách th c t ch c, ch t l ng c a TTCĐ nh ư

ỉ ằ ứ ẽ ề ạ ầ ộ ộ ộ là m t khía c nh n i dung (hình th c), ph n nhi u ch n m xen k , là m t

ứ ậ ả ộ ọ ư ộ b ph n trong các nghiên c u mà ch a đi sâu m t cách bài b n, khoa h c,

ệ ố h th ng.

ứ 1.3. Các nghiên c u trong n ướ c

ự ễ ạ ộ ậ 1.3.1. Nhóm sách về lý lu n và th c ti n ho t đ ng báo chí.

ơ ở ạ ậ ậ ấ C s lý lu n báo chí ọ T Ng c T n; ị (2005); Nxb Lý lu n chính tr ,

ề ả ữ ậ ấ ố ộ Hà N i [59]. Cu n sách cung c p nh ng thông tin lý lu n n n t ng, căn

ử ề ể ệ ề ị ả b n v các quan ni m chung v báo chí, l ch s hình thành và phát tri n báo

ệ ữ ứ ẩ ố ớ chí, ch c năng và m i liên h gi a nhà báo tác ph m v i công chúng.

ơ ở ậ ộ Nguy n ễ Văn D ngữ ; C s lý lu n báo chí (2013); Nxb Lao đ ng, Hà

ố ề ổ ề ế ấ N i ộ [15]. Cu n sách ọ ề ậ đ c p đ n các v n đ t ng quan v BCTT quan tr ng

ư ề ề ệ ề ổ nh : Khái quát v truy n thông, Quan ni m chung v báo chí, T ng quan

ộ ủ ứ ạ các lo i hình, Công chúng báo chí, Ch c năng xã h i c a báo chí, Các

ắ ơ ả ủ ạ ộ ự ộ nguyên t c c b n c a ho t đ ng báo chí, T do báo chí, Lao đ ng báo chí,

ủ ể ạ ộ Nhà báo ch th ho t đ ng báo chí.

̀ ữ ễ ư ề ệ Báo chí truy n thông hi n đ i ́ ̀ ạ – T han lâm đên Nguy n Văn D ng;

ạ ọ ộ ố ̀ ơ đ i th ̀ ng ươ (2010); Nxb Đ i h c Qu c gia Hà N i [12] ố . Cu n sách trình bày

̀ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ khai niêm bao chi nhin t ̃ ̀ ư quan điêm hê thông, nhăm cung câp cai nhin ro

̃ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ượ ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ ơ h n ban chât chinh tri xa hôi cua hiên t ̣ ng nay. Tac gia phac thao hê

́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ thông pham tru, khai niêm cua bao chi hoc hiên đai, dung no đê co thê giai

́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̃ ̣ ượ ̣ ̉ ̣ ữ thich nh ng hiên t ́ ng bao chi trong cac xa hôi co thê chê chinh tri khac

nhau.

ủ ễ ẩ Tác ph m báo chí ữ Nguy n Văn D ng (ch biên); (2006); Nxb Lý lu nậ

ố ự ữ ậ ỉ ị chính tr , Hà N i ộ [11]. Cu n sách ch ra nh ng tri th c l ễ ứ ý lu n và th c ti n

ể ạ ề ẩ ạ ẩ ề v tác ph m báo chí, v phân lo i tác ph m báo chí và các th lo i báo chí.

ả ế ố ữ ọ ể ạ ọ Các tác gi chú tr ng nh ng y u t ấ ủ ừ quan tr ng nh t c a t ng th lo i nh ư

ể ạ ơ ả ủ ể ệ ể ặ ờ ự s ra đ i và phát tri n, khái ni m và đ c đi m c b n c a th lo i, k ỹ

ệ ự năng th c hi n.

ươ ườ ầ ơ ơ ở ậ C s lý lu n D ng Xuân S n, Đinh Văn H ng, Tr n Quang;

ề ạ ọ ộ ố báo chí truy n thông (2004); Nxb Đ i h c Qu c gia Hà N i [56] ố . Cu n sách

ư ị ủ ủ ữ ế ề ấ ề ậ đ c p đ n nh ng v n đ chung c a báo chí nh v trí, vai trò c a báo chí

ể ủ ộ ự ữ ệ ề ờ trong xã h i, s ra đ i và phát tri n c a báo chí, nh ng đi u ki n và y u t ế ố

ề ể ạ ạ ể đ hình thành và phát tri n báo chí, các lo i hình truy n thông đ i chúng.

ủ ữ ễ ằ ỗ ị ề Truy n thông Nguy n Văn D ng (ch biên) – Đ Th Thu H ng;

ế ộ ố ị ỹ lý thuy t và k năng c b n ơ ả (2012); Nxb Chính tr Qu c gia, Hà N i [14].

ố ứ ữ ề ế ế ấ ỹ Cu n sách cung c p nh ng ki n th c lý thuy t và k năng truy n thông c ơ

ề ề ạ ậ ộ ộ ả b n nói chung, truy n thông v n đ ng xã h i và truy n thông đ i chúng...

ộ ố ộ ư ề ậ ệ ế ỹ nói riêng; cũng nh đ c p đ n m t s n i dung, khái ni m, k năng, tình

ạ ộ ủ ứ ế ề ố ơ ộ ố hu ng, c ch , ch c năng... c a m t s ho t đ ng truy n thông; chu trình,

ệ ậ ế ề ạ ươ vi c l p k ho ch truy n thông, giám sát, đánh giá, ph ử ụ ng pháp s d ng

ạ ộ ạ ộ ể ề trong giám sát, đánh giá và các ho t đ ng đ duy trì ho t đ ng truy n

thông.

ươ ề ạ ơ Các lo i hình báo chí truy n thông D ng Xuân S n; (2014); Nxb

́ ́ ́ ề ộ ̀ươ Thông tin và Truy n thông, Hà N i [55]. Cuôn sach cung câp cho ng ̣ i đoc

́ ̀ ́ ́ ́ ư ơ ̃ ư ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ nh ng hiêu biêt c ban, co hê thông vê khai niêm, đăc tr ng, đăc điêm cua

́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ truyên thông va truyên thông đai chung hiên đai. Ngoai ra nôi dung cuôn sach

̀ ̀ ̀ ̀ ̃ ̃ ư ̀ ơ ư ử ̣ ̉ ̉ ̣ ́ ́ cung trinh bay lich s ra đ i va phat triên, nh ng u điêm va han chê,

̀ ́ ́ ́ ươ ươ ̀ ̉ ư ̣ ̉ nguyên tăc va ph ́ ng phap sang tao, xu h ́ ̣ ng phat triên riêng cua t ng loai

̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ư ̣ ̉ ̣ ̀ hinh nhăm phat huy tôt vai tro, s c manh cua cac loai hinh bao chi truyên

́ ̀ ́ ự ̣ ̉ thông trong công cuôc xây d ng va phat triên đât n ́ ươ c.

ấ ễ ạ ơ Ph m Minh S n, Nguy n Thành L i ế ợ ; Thông t n báo chí – Lý thuy t

ố ề ỹ và k năng (2014); Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà N i ộ [54]. Cu n sách

ư ự ữ ề ế ể ấ ậ ệ làm rõ nh ng v n đ lý thuy t và đ a ra các bài t p th c hành đ rèn luy n

ữ ế ể ạ ơ ả ư ấ ỹ nh ng k năng vi ỏ t các th lo i thông t n báo chí c b n nh tin, ph ng

ự ề ấ ấ v n, bài thông t n, phóng s đi u tra.

ứ ộ ổ ế ế t k , trình bày báo in Hà Huy Ph ngượ ; T ch c n i dung và thi

ậ ộ ố ị (2006); Nxb Lý lu n chính tr , Hà N i [49]. Cu n sách ữ ứ nghiên c u nh ng

ề ổ ứ ộ ỹ ế ế ề ấ v n đ lý lu n ậ , k năng v t ch c n i dung và thi t k , trình bày báo in,

ề ỹ ề ậ ả ả ế ử trong đó lu n bàn nhi u v k năng x lý văn b n, hình nh tĩnh và các y u

ẩ ề ổ ứ ố ấ t ả c u thành s n ph m báo in ộ , trong đó có n i dung bàn v t ch c chuyên

trang.

ữ ấ Vũ Quang Hào; Ngôn ng báo chí ộ (2012); Nxb Thông t n, Hà N i

ề ề ữ ự ễ ậ ỉ [23]. Tác gi ấ ả phân tích và ch ra nh ng v n đ v lý lu n và th c ti n c ơ

ầ ế ủ ữ ả ề ậ ớ ả b n và c n thi t c a ngôn ng báo chí. Trong đó, tác gi đ c p sâu t i các

ự ữ ẩ ả ậ ữ ạ d ng ngôn ng báo chí, ngôn ng chu n m c trên báo in. Tác gi t p trung

ề ấ ữ ề ậ ự ư ề ậ ề ấ lu n bàn v v n đ ngôn ng văn t ế , ch a đ c p đ n v n đ ngôn ng ữ

ự ặ ệ ữ ả phi văn t , đ c bi t là ngôn ng hình nh trên báo in.

ằ ị ữ ẹ ẩ Nh ng trang báo đ p C m ạ Mats Wikman, Ph m Th Thúy H ng;

ự ệ ạ nang dành cho các nhà thi ủ t kế ế (2010); Tài li u c a d án “Đào t o nâng

ệ ữ ệ ụ ể ố cáo báo chí Vi t Nam” gi a Vi ư t Nam và Th y Đi n [69]. Cu n sách đ a

ụ ự ữ ễ ẩ ượ ẹ ra nh ng ví d th c ti n là các tác ph m báo chí đ c trình bày đ p v b ề ố

ữ ế ữ ả ả ụ c c gi a các m ng ch vi t, tít bài và nh.

ằ ị ế ớ ướ Báo chí th gi i và xu h ể ng phát tri n Đinh Th Thúy H ng;

ư ữ ấ ậ ộ ố (2008); Nxb Thông t n, Hà N i [27]. Cu n sách đ a ra nh ng lý lu n, khái

ạ ộ ế ớ ệ ạ ượ ổ ế ạ ni m, ph m trù và ho t đ ng báo chí th gi i đang đ c ph bi n t i các

ườ ạ ọ ế ớ ớ ứ tr ng đ i h c trên th gi i và trong gi ệ i nghiên c u báo chí. Khái ni m

ố ượ ể ồ ộ ấ ả báo chí trong cu n sách đ c hi u theo nghĩa r ng, bao g m t ạ t c các lo i

ư ề ạ hình báo chí nh báo in, phát thanh, truy n hình và báo m ng đi n t ệ ử .

ọ ế ừ ậ Thu t vi t lách t ế A đ n Z Ng c Trân; (2015); Nxb Văn hóa Văn

ố ồ ệ ố ấ ươ ngh , Thành ph H Chí Minh [65]. Cu n sách cung c p ph ng pháp t ư

ữ ứ ấ ầ ỏ ộ ế duy, nghiên c u và ph ng v n cùng nh ng n i dung c n thi ư t nh cách

ự ể ố ế ệ dùng t ể đi n, phép n i, chuy n văn nói sang văn vi t, cách phân bi t văn

ữ ạ ọ ờ ớ ườ ễ trang tr ng, nghiêm trang v i nh ng lo i văn đ i th ạ ng; cách di n đ t

ị ụ ể ở ộ ắ ả gi n d , c th và màu s c, m r ng câu…

ị ườ ắ ạ ứ ề ả 100 b n quy t c đ o đ c ngh báo trên ễ Nguy n Th Tr ng Giang;

ộ ố ị ượ th gi i ố ế ớ (2014); Nxb Chính tr Qu c gia, Hà N i [20]. Cu n sách đ c chia

ề ơ ả ề ạ ủ ữ ầ ầ ắ ấ ứ làm 2 ph n, ph n 1 là nh ng v n đ c b n c a các quy t c v đ o đ c

ế ớ ề ệ ữ ư ả ờ ngh báo trên th gi i và Vi t Nam nh hoàn c nh ra đ i, nh ng nguyên

ữ ư ể ẩ ệ ả ắ t c, tiêu chu n chung cũng nh nh ng đi m riêng bi t trong các b n quy

ứ ứ ề ề ạ ầ ạ ắ ả ắ t c, đ o đ c ngh báo; ph n 2 là các b n quy t c đ o đ c ngh báo trên

ế ớ ả ắ ạ ủ ể ặ ả th gi i. Trong đó tác gi ứ khái quát đ c đi m c a 100 b n quy t c đ o đ c

ủ ề ố ổ ổ ứ ngh báo c a các qu c gia, vùng lãnh th , các CQBC, các t ộ ch c xã h i

ệ ủ ề ượ ư ế ớ ộ ngh nghi p c a các nhà báo đ c l u hành r ng rãi trên th gi i.

ườ ộ ố ấ ề ề ế M t s v n đ v kinh t báo in Đinh Văn H ng, Bùi Chí Trung;

ạ ọ ậ ố ố ộ (2015); Nxb Đ i h c Qu c gia Hà N i [34]. Cu n sách t p trung vào xác

ế ề ệ ố ơ ả ộ ọ ế ề ậ l p m t cách c b n, h th ng các h c thuy t v kinh t truy n thông đang

ổ ế ế ớ ệ ả ế ph bi n trên th gi i hi n nay. Các tác gi ả ti n hành kh o sát, phân tích,

ạ ộ ự ạ ế ủ ế ệ đánh giá th c tr ng các ho t đ ng kinh t ủ ch y u c a báo in Vi t Nam

ữ ướ ệ ố ạ ộ ầ ừ nh ng năm qua, b c đ u h th ng hóa các ho t đ ng đó t góc nhìn kinh

ữ ủ ệ ố ế ế t ể báo chí… Cu n sách cũng tìm hi u nh ng kinh nghi m c a kinh t báo

ế ớ ề ụ ằ ả ậ ợ chí truy n thông th gi ề i nh m tham kh o, v n d ng phù h p vào đi u

ệ ụ ể ủ ề ệ ờ ề ấ ồ ki n c th c a báo chí truy n thông Vi t Nam, đ ng th i đ xu t các gi ả i

ị ể ế ướ ế ệ ộ pháp, ki n ngh đ báo in n ạ ộ c ta ho t đ ng kinh t năng đ ng, hi u qu ả

ớ ố ả trong b i c nh m i.

ỳ ự ừ ả ườ ế Phóng s t gi ng đ ng đ n trang vi ế t Hu nh Dũng Nhân;

ể ề ữ ấ ố ộ (2007); Nxb Thông t n, Hà N i [43]. Cu n sách k v nh ng suy nghĩ tâm

ự ả ấ ấ ề ủ ữ ề ệ ế huy t, nghiêm túc, nh ng d u n và s tr i nghi m v ngh c a tác gi ả ề v

ế ự ừ ế ệ ế ậ ệ vi c vi t phóng s , t lý lu n đ n kinh nghi m và đúc k t thành nguyên

ạ ắ t c, quy ph m.

ệ ễ ườ ợ Tác nghi p báo chí trong môi tr ề ng truy n Nguy n Thành L i;

ề ộ ệ thông hi n đ i ạ (2014); Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà N i [39]. Cu nố

ấ ề ề ậ ữ ề ế ấ ượ sách đ c p đ n nh ng nét khái quát nh t v các v n đ đang đ c nghiên

ế ớ ề ề ậ ộ ứ ộ c u r ng rãi trên th gi ư i nhi u th p niên qua nh truy n thông xã h i, các

ộ ụ ế ộ ụ ề ạ ề lý thuy t truy n thông, h i t truy n thông, tòa so n h i t ặ ; trình bày đ c

ữ ể ầ ế ố ớ ỹ đi m, nh ng k năng c n thi t đ i v i “nhà báo đa năng” trong môi tr ườ ng

ề ơ ả ữ ệ ỹ ộ ụ h i t truy n thông. Tác gi ả ớ gi i thi u nh ng k năng c b n trong vi ế t

ươ ứ ự ệ ề ạ báo đa ph ộ ế ng ti n, cách th c xây d ng k ho ch truy n thông cho m t

ươ ứ ử ụ ươ ồ ọ ệ ủ ề ụ ể ch đ c th , ph ng th c s d ng đa ph ng ti n, thông tin đ h a cho

ệ ạ báo chí hi n đ i.

ộ ủ ệ ẩ ả ệ t Nam Phan Văn Ki n; ề Ph n bi n xã h i c a tác ph m báo chí Vi

ộ ố ự ệ ề qua m t s s ki n n i b t ộ ổ ậ (2012); Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà N i

ề ộ ố ấ ề ầ ấ ầ ồ ố ứ [36]. Cu n sách g m 2 ph n, ph n th nh t: Bàn v m t s v n đ chung

ộ ủ ệ ề ả ệ ệ ạ ề v ph n bi n xã h i c a báo chí truy n thông Vi ầ t Nam hi n đ i và ph n

ệ ủ ộ ủ ứ ả ẩ ệ th hai: Ph n bi n c a xã h i c a tác ph m báo chí Vi t Nam qua m t s ộ ố

ổ ậ ự ệ s ki n n i b t.

ộ ề ẳ ỗ ẻ ấ M t n n báo chí ph ng Đ Đình T n; (2014); Nxb Tr , Thành ph ố

ứ ủ ố ồ ả ề H Chí Minh [57]. Cu n sách là nghiên c u c a tác gi ộ ộ v tác đ ng xã h i

ự ế ệ ả ớ ị Báo ủ c a báo chí d a trên vi c kh o sát các chi n d ch thông tin l n trên

ố ồ ẻ ổ ừ ế Tu i Tr Thành ph H Chí Minh t ư ơ năm 2003 đ n năm 2005, nh “c m

ế ệ ử ệ ậ ầ ơ tù”, “đi n k đi n t ”, “bán lúa non”, “xây c u Nông S n” và “nh t ký

ặ ả ữ ệ ầ ỉ Đ ng Thùy Trâm”... Qua đó, tác gi ề ch ra nh ng đi u ki n c n thi ế ể t đ

ể ạ ữ ẽ ạ ộ ộ báo chí có th t o ra nh ng tác đ ng xã h i m nh m lên công chúng và tr ở

ộ ứ ự ề ể ạ ộ ố thành m t s c m nh cho s phát tri n xã h i. Cu n sách có bàn sâu v các

ề ầ ứ ặ ư ữ ệ ế ạ ớ ị chi n d ch thông tin l n, nh nh ng v t/lo t bài chuyên đ đ y s c n ng.

ườ ấ ọ ả D c đ ng tác nghi p ề Nhi u tác gi , ệ (2006); Nxb Thông t n, Hà

ạ ố ả ộ N i [9] . Cu n sách có lo t bài “Tôi đi làm phóng viên chuyên đ ”ề , ph n ánh

ộ ộ ệ ậ ỏ ở ộ ố ơ ạ vi c m t b ph n nh “phóng viên” ụ m t s c quan báo chí l m d ng

ệ ổ ứ ế ể ả vi c t ộ ư ch c TTCĐ đ làm qu ng cáo, đ a thông tin thi u khách quan, m t

ề ự ủ ề ằ ấ ộ chi u. Bài báo cho r ng: Chuyên đ th c ch t là cách làm c a m t vài

ườ ợ ụ ờ ỉ ể ả ạ ồ ợ ng i d ng danh nghĩa t i l báo, t p chí ch đ tìm h p đ ng qu ng cáo.

ể ự ủ ữ ề ệ ả ờ Đ th c hi n 1 “chuyên đ ”, nhân viên qu ng cáo c a nh ng t ạ báo, t p

ườ ấ ồ ớ chí trên th ng l y danh nghĩa phóng viên r i xin công văn gi ủ ệ i thi u c a

ấ ớ ư ể ế ệ ọ ỉ t nh. Sau đó, h dùng gi y gi i thi u nh “lá bùa” đ đi đ n các doanh

ự ự ữ ệ ả ả ộ ề ỉ nghi p ép qu ng cáo. Đó th c s ch là nh ng bài qu ng cáo m t chi u,

ế ướ ứ ữ ế ề ế ộ thi u khách quan, là nh ng chiêu th c ki m ti n m t cách bi n t ộ ng, m t

ụ ậ ợ ụ ể ọ làm ăn ch p gi t, l i d ng danh nghĩa báo chí đ đi hù d a, ép ki u “ể

ệ ả doanh nghi p làm qu ng cáo ”.

ế ứ ệ ả ố ề ậ , thông qua vi c nghiên c u, tham kh o các cu n sách v lý K t lu n

ạ ộ ự ễ ậ ở ệ lu n và th c ti n ho t đ ng báo chí Vi ữ ứ t Nam, nghiên c u sinh có nh ng

ế ự ễ ứ ế ế ấ ậ ể hi u bi t thêm ki n th c lý lu n, th c ti n liên quan đ n báo chí và v n đ ề

ề ệ ể ả ợ ớ ệ ờ ạ phát tri n, qu n lý báo chí trong th i đ i hi n nay, phù h p v i đi u ki n

ướ ủ ươ ủ ộ ớ ườ kinh t ế ị ườ th tr ị ng đ nh h ng xã h i ch nghĩa, v i ch tr ng, đ ng l ố i

ả ướ ệ ố ệ ề ạ ạ là Đ ng và Nhà n c lãnh đ o tuy t đ i, toàn di n n n báo chí cách m ng.

ừ ộ ố ấ ề ơ ả ứ ọ T đó, n ghiên c u sinh rút ra m t s v n đ c b n, quan tr ng sau:

ượ ứ ơ ả ữ ế ứ Th nh t ứ ấ , nghiên c u sinh có đ ề c nh ng ki n th c c b n, n n

ủ ề ậ ệ ơ ở ể ế ừ ả t ng v lý lu n báo chí c a Vi ể t Nam, k th a và làm c s đ phát tri n

ự ữ ề ế ệ ế ấ ợ nh ng v n đ liên quan đ n vi c xây d ng khung lý thuy t phù h p v i đ ớ ề

ậ ứ ủ tài nghiên c u c a lu n án.

ượ ứ ơ ả ữ ế ề ứ Th hai ứ , nghiên c u sinh có đ c nh ng ki n th c c b n v các

ể ạ ể ự ể ẩ ạ ả lo i hình báo chí, tác ph m, th lo i báo chí đ có th d a vào đó kh o sát,

ữ ủ ề ế ề ậ ấ ị ậ phân tích, nh n đ nh, đánh giá nh ng v n đ liên quan đ n đ tài c a lu n

án.

ứ ắ ượ ứ ơ ả ữ ế Th baứ , nghiên c u sinh n m đ c nh ng ki n th c c b n, khái

ể ế ừ ố ề ể ằ quát, căn c t v trình bày báo đ có th k th a, phát huy nh m đánh giá

ự ữ ệ ệ ẩ ấ ả ộ vi c trình bày TTCĐ các n ph m thu c di n kh o sát, d báo nh ng xu

ướ ươ h ng trình bày báo in trong t ng lai.

ứ ượ ữ ủ Th tứ ư, nghiên c u sinh có đ c nh ng XHPT c a báo chí Vi ệ t

ự ữ ệ ờ ổ ứ ỹ Nam th i gian qua, nh ng k năng th c hành, tác nghi p, t ả ch c các s n

ẩ ừ ế ừ ệ ể ph m báo chí..., t đó k th a, phát tri n trong vi c phân tích, đánh giá, d ự

ươ báo XHPT TTCĐ báo in trong t ng lai.

ứ ấ ượ ữ ặ ạ Th nămứ , nghiên c u sinh th y đ ế ủ c nh ng m t trái, h n ch c a

ể ừ ạ ạ lo i hình TTCĐ đ t ự đó phân tích, đánh giá th c tr ng TTCĐ trên BIVN,

ờ ư ữ ả ụ ế ắ ị ồ đ ng th i đ a ra nh ng gi ạ ằ i pháp, khuy n ngh nh m kh c ph c tình tr ng

này.

ữ ứ ọ ọ ề 1.3.2. Nh ng bài báo khoa h c, đ tài nghiên c u khoa h c có liên

ế ề quan đ n thông tin chuyên đ

ạ ộ ố ổ ị ể ế T i H i ngh toàn qu c T ng k t công tác báo chí năm 2014, tri n

ụ ệ ươ ộ khai nhi m v năm 2015 do Ban Tuyên giáo Trung ng, B Thông tin và

ề ộ ệ ổ ứ ồ Truy n thông, H i Nhà báo Vi t Nam t ch c ngày 31122014, đ ng chí Lê

Ủ ộ ồ ị ườ ư ự ằ M tộ H ng Anh, y viên B Chính tr , Th ng tr c Ban Bí th cho r ng: “

ố ượ ụ ờ ỉ ụ ụ ố ơ s c quan báo chí còn xa r i tôn ch , m c đích, đ i t ng ph c v ch ủ

ố ề ế ệ ặ ạ ế y u, ch y theo l i làm báo thi u tính chuyên nghi p, n ng v thông tin

ự ữ ặ ậ ấ nh ng m t trái, tiêu c c; thông tin gi ấ t gân, câu khách, nh t là trong các n

ề ộ ố ụ ố ệ ử ẩ ph m ph , s chuyên đ , m t s báo đi n t , trang thông tin đi n t ệ ử”...

ữ ề ố ố “S chuyên đ ” trong s đ c p ề ự ề ậ này đó là nh ng s chuyên đ ,

ộ ố ơ ụ ủ ữ ấ ẩ ượ chuyên san, nh ng n ph m ph c a m t s c quan báo chí đ c phát

ị ườ ộ ướ ạ ữ ầ hành r ng rãi trên th tr ng, d ặ i d ng đa ph n là nh ng thông tin m t

ậ ế ườ ọ ế ẩ ả trái, gi t gân, câu khách... khi n ng i đ c khi ti p thu s n ph m báo chí

ấ ộ ủ ấ ướ ề ờ ố ế ệ y có cái nhìn phi n di n v đ i s ng xã h i c a đ t n ộ c, tác đ ng tiêu

ẽ ườ ế ề ặ ậ ươ ạ ự c c đ n nhi u m t, th m chí còn “v đ ng cho h ữ u ch y”, gây nh ng

ấ ị ụ ữ ễ ạ ậ ả ộ nhi u lo n nh t đ nh cho xã h i, không nh ng ph n tác d ng mà th m chí

ướ ỏ ố ượ ộ ộ ẫ ậ ả ế còn h ng d n m t b ph n nh đ i t ộ ng đ c gi ả thi u b n lĩnh, s ự

ữ ữ ề ễ ậ ộ ặ phân tích, nhìn nh n, d kích đ ng... làm theo nh ng đi u trái, nh ng m t

ộ ấ x u đáng phê phán, lên án trong xã h i.

ứ ề ổ ộ Bài báo T ch c n i dung các trang thông tin chuyên đ trên Báo

ạ ườ ố ả Lao đ ng ộ i làm báo (T p chí Ng , s tháng 112014), tác gi ễ Nguy n Th ị

ề ằ ề ặ Thu Huy n cho r ng, Báo Lao đ ngộ duy trì đ u đ n các trang TTCĐ: Hà

ề ệ ộ ự ư ệ ầ ạ ố ỏ ố N i, Ti n t ờ Đ u T , Nhân l c Vi c Làm, S ng kh e S ng s ch, Đ i

ị ườ ệ ố s ng Th tr ng, Doanh nghi p Doanh nhân, Giao thông An toàn…

ượ ữ ư ặ ộ ả đ c in kèm nh nh ng món quà ý nghĩa dành t ng đ c gi .Tuy nhiên,

ề ề ị ữ ề ậ nh ng trang TTCĐ mà bài báo đ c p là các trang chuyên đ v đ a ph ươ ng

ư ự ả ặ ố ế ho c lĩnh v c ph n ánh, cũng gi ng nh các trang Kinh t ộ Xã h i, Văn

ố ế ể ủ ờ ự hóa Th thao, Qu c t , Phóng s Ghi chép... c a t báo chính. Đó là

ờ ự ề ị ự ươ ữ ạ d ngTTCĐ theo lĩnh v c, là nh ng thông tin th i s v đ a ph ng, ngành

ự ứ ề ề ả ổ ứ ngh , lĩnh v c; ch không ph i chuyên đ theo quy mô t ch c thông tin v ề

ủ ề ề ụ ể ộ ở ỗ ố ấ ượ ế m t ch đ , đ tài c th nào đó m i s . Vì th , ch t l ộ ng n i dung

ượ ư ọ ủ c a thông tin trên các chuyên trang này không đ c xem tr ng nh các trang

ủ c a báo chính...

ọ ề ậ ụ ể ế ứ Nghiên c u sinh có 4 bài báo khoa h c đ c p c th đ n TTCĐ, đó

ề ướ ạ ậ ớ ủ ng đi m i c a báo in là: Thông tin chuyên đ h (T p chí Lý lu n chính

ề ị ố ặ ả tr và Truy n thông ủ ề Thông tin chuyên đ “đ c s n” c a , s tháng 62012);

ườ ố i làm báo Thông tin chuyên đ ề ạ báo T t ế (T p chí Ng , s tháng 22015);

ế ạ ế ặ ạ ạ ườ ố th m nh, h n ch và m t trái i làm báo (T p chí Ng , s tháng 122015);

ề ứ ặ ữ ủ ạ ấ ậ ạ Lo t bài chuyên đ s c n ng c a “nh ng cú đ m” (T p chí Lý lu n chính

ề ị ề ệ ậ ố ố tr & Truy n thông , s tháng 52016). B n bài báo đ u nh n di n rõ TTCĐ,

ệ ề ạ ề ậ đ c p khái quát v các lo i hình TTCĐ trên báo in hi n nay cũng nh ư

ế ồ ạ ầ ữ ữ ư ể ạ ắ nh ng u đi m và nh ng h n ch , t n t ụ i c n kh c ph c trong vi c t ệ ổ

ứ ch c TTCĐ...

ứ ổ ề ớ ứ ố ủ ề Thông tin Nghiên c u sinh t ch c 1 s chuyên đ v i ch đ

ề ạ ố ế ạ chuyên đ th m nh và h n ch ế (chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ , s ra ngày 10

ộ ậ ề ồ ụ ấ ố ộ 62015). S chuyên đ g m 11 bài đ c l p thu c các chuyên m c “V n đ ề

ậ ề ự ệ ồ ơ ầ ộ và bình lu n” và “Bên l s ki n” và 5 bài thu c ph n “H s ”. Trong đó,

ế ữ ề ư “Thông tin chuyên đ “x a” và nay”, “Nh ng ứ nghiên c u sinh vi t 3 bài là:

ế ặ ế ạ ạ ạ ạ h n ch và m t trái” và “Th m nh, cũng là h n ch ” ế . Bên c nh đó, là các

ỡ ữ ự ặ ầ ự ế ế ư “S g p g gi a cung và c u”, bài có liên quan tr c ti p đ n TTCĐ, nh :

ộ ố ệ ế ệ “Pulitzer – “vòng nguy t qu ” dành cho TTCĐ?”, “M t s kinh nghi m t ổ

ấ ầ ữ ứ ấ ch c TTCĐ”, “R t c n tái c u trúc báo chí”, “Nh ng khó khăn ph i v ả ượ t

ữ ề ả ả ấ ơ ứ qua”, “Chuyên sâu và qu ng cáo”, “Đ n gi n hóa nh ng v n đ ph c

ừ ế ộ ớ ạ t p”, “Đ ng v i nói đ n “cái ch t” H s s ồ ơ ự ế ... V i 33 trang chuyên san

ượ ề ậ ộ ượ ả ki nệ , TTCĐ đã đ c đ c p m t cách khá khái l c, toàn c nh, ti p c n ế ậ ở

ề ề ấ ẩ ộ ư nhi u góc đ , chi u kích khác nhau... Tuy nhiên, n ph m này cũng ch a

ề ệ ổ ứ ệ ố ự ề ậ đ c p chuyên sâu, h th ng v vi c t ch c TTCĐ d a vào quy mô thông

tin...

ộ ố ề ậ ữ ế Nh ng năm qua, có m t s công trình đ c p đ n TTCĐ trên BIVN.

ứ ề ậ ạ ạ ớ ủ ề Mô th c thông Đó là lu n văn th c sĩ truy n thông đ i chúng v i ch đ :

ả ừ ế ế tin trên chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ (Kh o sát t tháng 12007 đ n h t tháng

ả ễ ệ ả ị ạ ủ 62008),c a tác gi ươ Nguy n Th Thanh H ng (b o v thành công t ọ i H c

ề ệ ậ ạ ề ộ vi n Báo chí và Tuyên truy n, Hà N i, năm 2008); lu n văn th c sĩ truy n

ạ ớ ề ủ ề Thông tin chuyên đ trên chuyên san H s s ồ ơ ự thông đ i chúng v i ch đ :

ừ ủ ế ế ả ả ki nệ (kh o sát t năm 2006 đ n h t tháng 32011) c a tác gi ễ Nguy n Tri

ứ ả ạ ề ệ ọ ệ Th c (b o v thành công t ộ i H c vi n Báo chí và Tuyên truy n, Hà N i,

2011).

ớ ừ ả ậ ạ ở ệ ự ả ạ C 2 lu n văn m i d ng l vi c kh o sát, phân tích th c tr ng t i ổ

ứ ở ữ ờ ch c thông tin trên ồ ơ ự ệ chuyên san H s s ki n ể nh ng th i đi m khác nhau.

ỉ ừ ậ ạ ứ ứ ề ệ ớ Lu n văn m i ch d ng l i trong vi c nghiên c u sâu v mô th c thông tin

ủ ố ề ể ộ trên chuyên san H s s ki n ư ư ồ ơ ự ệ m t đi n hình c a s chuyên đ , ch a đ a

ể ừ ả ề ra cái nhìn toàn c nh v TTCĐ trên BIVN, đ t đó có cái nhìn bao quát v ề

ấ ậ ồ ạ ữ ằ ỉ ư ệ ả ủ TTCĐ, nh m ch ra nh ng b t c p, t n t i cũng nh hi u qu c a vi c t ệ ổ

ể ừ ứ ơ ở ữ ả ấ ợ ch c TTCĐ đ t đó làm c s cho nh ng gi i pháp th u đáo, h p lý cho

ổ ế ệ ạ ỗ ươ m i lo i TTCĐ ph bi n trên báo in hi n nay và trong t ng lai.

ề ậ ạ ạ ớ ứ ủ ề T ch c ổ Lu n văn th c sĩ truy n thông đ i chúng v i ch đ :

ế ề ị ả ỗ ị chi n d ch truy n thông trên báo Tu i tr ủ ổ ẻ c a tác gi ả ọ Đ Th Ng c Hà (b o

ạ ề ệ ọ ộ ệ v thành công t i H c vi n Báo chí và Tuyên truy n, Hà N i, 2008) có đ ề

ộ ạ ế ầ ạ ư ộ ậ c p đ n m t d ng TTCĐ khác, nh m t lo t bài quy mô, t m vóc v ch ề ủ

ề ậ ấ ổ ứ ế ề đ nào đó. Lu n văn đ xu t quy trình t ị ch c chi n d ch thông tin, t ừ ắ n m

ủ ế ế ầ ậ ả ơ ồ ắ b t nhu c u ti p nh n thông tin c a công chúng đ n kh năng kh i ngu n,

ắ ư ậ ự ễ ộ ủ ệ ả ạ ạ ẫ d n d t d lu n xã h i c a báo chí hi n đ i, qua th c ti n kh o sát t i báo

ổ ẻ ố ồ Tu i tr Thành ph H Chí Minh…

ứ ạ ậ ổ ớ ộ ọ ủ ề T ch c n i dung các Lu n văn th c sĩ báo chí h c v i ch đ :

ủ ề ả trang thông tin chuyên đ trên Báo Lao đ ng ộ (kh o sát năm 2013) c a tác

ả ễ ệ ả ị ạ ệ ọ gi ề Nguy nTh Thu Huy n (b o v thành công t i H c vi n Báo chí và

ề ậ ệ ổ ứ ộ ế ề ộ Tuyên Truy n, Hà N i, năm 2015) có đ c p đ n vi c t ch c n i dung các

ủ ứ ậ trang TTCĐ trên Báo Lao đ ngộ . Lu n văn nghiên c u vai trò c a phóng viên

ạ ộ báo in nói chung, phóng viên Báo Lao Đ ngộ nói riêng trong ho t đ ng tác

ệ ạ ứ ổ ề ế ạ ữ ứ nghi p t i các trang chuyên đ ; cách th c t ạ ch c, nh ng th m nh, h n

ế ả ụ ạ ế ạ ề ế ể ắ ch và gi ậ i pháp đ ra đ phát huy th m nh, kh c ph c h n ch … Lu n

ế ừ ủ ế ầ ậ ạ ộ ứ văn có k th a m t ph n khung lý thuy t lu n văn th c sĩ c a nghiên c u

ệ ổ ỉ ậ ứ ộ sinh, và ch t p trung vào vi c t ữ ch c n i dung các trang TTCĐ – nh ng

ượ ị ươ ả trang đ c phân chia theo đ a ph ự ng, lĩnh v c ph n ánh , chứ không ph iả

ề ổ ứ ủ ề ề ụ ể ề ộ chuyên đ theo quy mô t ch c thông tin v m t ch đ , đ tài c th nào

đó...

ộ ố ế ả ộ ợ ị Ngoài ra, còn m t s chi n d ch thông tin, đ t TTCĐ, h i th o khoa

ề ậ ứ ề ế ấ ọ ọ h c, đ tài nghiên c u khoa h c các c p có liên quan, đ c p đ n TTCĐ

ướ ự ạ ả ượ ệ d ề ề i các d ng chuyên đ v lĩnh v c ph n ánh đ c khu bi t rõ ràng, đó

ề ộ ệ ề ả ạ ậ ớ ộ ế qu c t ố ế là: T p chí C ng s n v i vi c tuyên truy n v h i nh p kinh t

ọ ấ ứ ễ ề ả (Đ tài nghiên c u khoa h c c p Ban Đ ng, do TS Nguy n Thúy Anh làm

ủ ệ ố ủ ề ệ ả Nâng cao hi u qu tuyên truy n c a báo ch nhi m, công b năm 2007);

ả ưở ế ờ ỳ ệ ậ ấ ẩ ề Đ ng v tăng tr ng kinh t và xu t nh p kh u trong th i k hi n nay (Đề

ứ ạ ả ấ ọ ệ tài nghiên c u khoa h c c p Ban Đ ng, do TS Ph m Vi t Dũng làm ch ủ

ủ ứ ệ ề ệ ố nhi m, nghiên c u sinh là thành viên Ban Ch nhi m Đ tài, công b năm

ủ ệ ả ẩ ạ ấ ố ạ 2008); Nâng cao hi u qu thông tin đ i ngo i trên các n ph m c a T p

ứ ề ả ấ ộ ọ chí C ng s n trong th i k m i ờ ỳ ớ (Đ tài nghiên c u khoa h c c p Ban

ủ ứ ễ ề ệ ả ợ Đ ng, do TS Nguy n Thành L i làm ch nhi m đ tài, nghiên c u sinh là

ủ ề ệ ố ả Gi i pháp nâng cao thành viên Ban Ch nhi m Đ tài, công b năm 2011);

ủ ề ệ ả ạ ả ộ hi u qu tuyên truy n c a T p chí C ng s n Chuyên đ c s ề ơ ở (Đ tàiề

ọ ấ ủ ứ ệ ả ả nghiên c u khoa h c c p Ban Đ ng, do ThS Lê H i làm ch nhi m, công

́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̣ Phat huy vai tro cua bao chi Viêt Nam trong đâu tranh phong, ố b năm 2012);

́ ̃ ọ ấ ứ ề ả ̣ chông tham nhung hiên nay (Đ tài nghiên c u khoa h c c p Ban Đ ng, do

ứ ệ ễ ế ủ PGS.TS Nguy n Linh Khi u làm ch nhi m, nghiên c u sinh là thành viên

ủ ề ệ ố Ban Ch nhi m Đ tài, công b năm 2015)…

ể ọ ề ự ễ ệ ả Các công trình khoa h c k trên đ u là vi c kh o sát th c ti n, phân

ộ ố ả ế ề ư ữ ể ạ ỉ tích, ch ra nh ng u đi m, h n ch , đ ra m t s gi ơ i pháp nâng cao h n

ấ ượ ệ ả ự ẩ ả ộ ữ n a hi u qu , ch t l ề ng s n ph m TTCĐ trên m t lĩnh v c tuyên truy n

ủ ộ nào đó c a b , ngành, CQBC c th ụ ể…

ế ớ ứ ọ i và trong Tóm l iạ , các công trình nghiên c u khoa h c trên th gi

ướ ớ ừ ề ậ ữ ế ạ n c đã có nh ng đ c p đ n TTCĐ, tuy nhiên m i d ng l ạ ở i khía c nh,

ề ộ ự ề ặ ặ lĩnh v c, chi u kích… nào đó, ho c khái quát, ho c bàn v n i dung, hình

ủ ư ứ ứ ầ ọ th c, vai trò, t m quan tr ng c a TTCĐ; ch ch a có công trình nào bàn

ệ ố ư ề ề v XHPT TTCĐ cũng nh bàn chuyên sâu, h th ng v TTCĐ theo quy mô

ứ ủ ề ề ậ ổ ứ t ch c thông tin. Vì v y, đ tài c a nghiên c u sinh v XHPT TTCĐ trên

ự ễ ả ề ệ ậ ớ BIVN hi n nay là m i, có ý nghĩa c v lý lu n và th c ti n.

ế ể ươ Ti u k t ch ng 1

ể ọ ướ Quá trình tìm hi u các công trình khoa h c trong n c và trên th gi ế ớ i

ề ậ ự ứ ễ ế ế ậ có đ c p đ n lý lu n và th c ti n báo chí, đ n TTCĐ; nghiên c u sinh rút

ộ ố ể ơ ả ra m t s đi m c b n sau:

ề ơ ở ệ ố ậ ạ ố Th nh t ứ ấ , h th ng các cu n sách v c s lý lu n báo chí, lo i hình,

ể ạ ề ổ ứ ộ ữ ề th lo i báo chí, v t ứ ch c n i dung và hình th c báo in, v nh ng XHPT

ứ ệ ạ ượ ề ả ứ ế ủ c a báo chí hi n đ i... giúp nghiên c u sinh có đ c n n t ng ki n th c lý

ậ ơ ả ặ ệ ự ể ề lu n c b n v báo chí, đ c bi t là báo in; qua đó có th xây d ng khung lý

ế ể ụ ụ ầ ặ ậ thuy t đ ph c v yêu c u mà lu n án đ t ra.

ứ ề ộ ớ ớ ứ Th hai ạ , TTCĐ là m t hình th c thông tin không m i, v i nhi u lo i

ế ớ ứ ệ ấ ả hình, mô th c khác nhau. Trên th gi i, TTCĐ xu t hi n vào kho ng th k ế ỷ

ắ ầ ớ ệ ạ ứ XVII, khi báo chí châu Âu b t đ u l n m nh. Tuy nhiên, vi c nghiên c u

ư ượ ứ ế ầ ề v TTCĐ còn ch a đ c chú ý. H u h t các công trình nghiên c u khoa

ề ậ ỉ ừ ế ả ọ h c, giáo trình, sách tham kh o... có đ c p đ n TTCĐ ch d ng l ạ ở ự s i

ư ệ ậ ươ ổ ứ ộ nh n di n, khái quát, coi nh là đ ng nhiên trong t ủ ch c n i dung c a

ứ ư ượ ể ạ ứ ề ấ ọ báo chí, ch ch a đ ạ ư c chú tr ng nghiên c u nh các th lo i, v n đ , lo i

hình báo chí...

ệ ổ ứ ượ ặ Th baứ , m c dù vi c t ch c TTCĐ ngày càng đ ọ c chú tr ng, coi đó

ế ạ ặ ệ ố ượ ớ ự ự ủ là th m nh th c s c a báo chí, đ c bi t là báo in, v i kh i l ế ng ki n

ứ ớ ự ả ề ậ th c l n, s phân tích, lý gi ậ i, bình lu n khách quan, đa chi u, tin c y;

ỉ ừ ư ớ ạ ở ệ ề ậ ế ứ nh ng các nghiên c u m i ch d ng l vi c đ c p đ n vai trò, th i ế

ạ ế ứ ư ứ ề ộ ỹ m nh, k năng vi t bài chuyên đ ch ch a đi sâu nghiên c u m t cách

ệ ố chuyên sâu, có h th ng.

ạ ệ ữ ữ Th t ,ứ ư t i Vi ầ t Nam, trong nh ng năm g n đây đã có nh ng nghiên

ư ầ ớ ở ạ ề ứ c u ban đ u v TTCĐ, nh ng c ứ ác nghiên c u m i còn d ng s l ơ ượ c,

ườ ề ề ứ ổ ậ ấ ứ khái quát và th ng t p trung vào các v n đ v mô th c t ch c TTCĐ;

ề ệ ạ ậ ậ ự nh n di n các lo i TTCĐ; t p trung vào các trang chuyên đ theo lĩnh v c

ề ạ ả ả ị ị ươ ph n ánh, theo ph m vi v không gian ph n ánh (đ a lý, trang đ a ph ng,

ụ ủ ơ ề ấ ề ặ ố ẩ vùng mi n); các s chuyên đ n ph m ph c a c quan báo chí; m t trái

ị ộ ố ơ ợ ụ ế ướ ủ c a TTCĐ khi b m t s nhà báo, c quan báo chí l i d ng làm bi n t ng,

ụ ụ ệ ơ ở ể ề ả ợ ph c v vi c “ép” c s đ “moi” ti n tài tr , qu ng cáo...

ư ể ằ ẳ Th nămứ ị , có th kh ng đ nh r ng, ch a có công trình khoa h c ọ nào

ứ ề ổ ứ ộ ậ nghiên c u v TTCĐ theo quy mô t ch c thông tin chuyên sâu, đ c l p v ề

ủ ề ề ụ ể ộ ề ệ ổ ự ứ m t ch đ , đ tài c th nào đó ; có ít s nghiên c u v vi c t ứ ch c

ộ ậ ộ ươ ự ư ộ ủ ấ ầ TTCĐ m t cách đ c l p, t ng t ế nh m t ph n c u thành c a lý thuy t

ủ ụ ứ ệ ỹ ả nghi p v báo chí, ch không ph i là k năng làm báo c a nhà báo, CQBC.

ệ ổ ứ ổ ứ Vi c t ự ch c TTCĐ d a vào quy mô t ch c thông tin, thông qua các hình

ổ ế ư ứ ề ạ th c ph bi n trên báo in, nh : trang chuyên đ , lo t/nhóm bài chuyên đ ề

ề ư ượ ố ầ ủ ệ ố ứ ộ và s chuyên đ ch a đ c nghiên c u m t cách đ y đ , h th ng.

ữ ề ể ề ấ ớ ổ ứ V i nh ng đi u khái quát k trên, t ng quan v n đ nghiên c u

ứ ệ ấ ượ TTCĐ trên BIVN hi n nay giúp nghiên c u sinh th y đ c cái nhìn toàn

ứ ế ề ả c nh v các công trình đã nghiên c u có liên quan đ n XHPT báo chí, vai

ủ ầ ọ ở ướ trò, t m quan tr ng c a TTCĐ, XHPT TTCĐ trên báo in trong n c và

ế ớ ứ ứ ế ả ượ trên th gi i. K t qu nghiên c u giúp nghiên c u sinh có đ c cái nhìn, dự

ề ướ ể ủ ế ậ ổ ộ báo khái quát v xu h ệ ng v n đ ng, bi n đ i, phát tri n c a báo chí hi n

ệ ờ ớ ư ặ nay, đ c bi t là XHPT TTCĐ báo in trong th i gian t ữ i, cũng nh nh ng

ụ ể ề ộ ứ ủ ươ XHPT c th v n i dung và hình th c c a TTCĐ BIVN trong t ng lai.

Ch ươ 2 ng

Ề THÔNG TIN CHUYÊN Đ TRÊN BÁO CHÍ

Ậ Ơ Ả Ữ Ấ Ề – NH NG V N Đ LÝ LU N C B N

ơ ả ệ 2.1. Các khái ni m c b n

ề ệ ướ ướ ể 2.1.1. Khái ni m v xu h ng và xu h ng phát tri n

+ Xu h ngướ

ạ ừ ể ế ệ ướ ướ ớ ng đi t ể ệ i, th hi n Theo Đ i t đi n Ti ng Vi t, xu h h ng là “

ấ ủ ự ướ ị ướ khá rõ th c ch t c a nó: xu h ng chính tr ; xu h ế ng ti n b ộ” [68,

tr.1873].

ừ ể ế ệ ướ ề ộ ướ ự s thiên v m t h ng nào đó Theo T đi n Ti ng Vi t, xu h ng là “

ớ ướ trong quá trình ho t đ ng ồ ạ ộ ” [67, tr.1479], đ ng nghĩa v i khuynh h ng và thiên

ướ h ng.

ế ự ừ ừ ộ ế ướ ướ ế N u tri t ng t t t m t, xu nghĩa là xu th , h ng là h ng theo, chúng

ể ằ ướ ướ ế ta có th cho r ng, xu h ng là h ng theo xu th nào đó.

ự ế ừ ướ ườ ượ ử ụ Trong th c t , danh t “xu h ng” th ng đ ế ợ c s d ng k t h p

ừ ừ ể ậ ộ ỉ ộ ớ v i m t danh t ặ khác, ho c tính t ổ đ ch XHPT, v n đ ng và thay đ i

ự ươ ữ ứ ư ướ ướ trong nh ng lĩnh v c t ng ng, nh xu h ộ ng xã h i, xu h ờ ng th i

ế ướ ượ ự trang, XHPT kinh t ữ ... Nh ng xu h ng này đ ẽ c d báo s hình thành,

ươ ủ ữ ệ ề ể phát tri n trong t ng lai, thông qua nh ng đi u ki n khách quan, ch quan

ệ ạ ể ễ ữ ự ệ ề ấ ợ ủ c a hi n t ớ i cùng vi c d báo nh ng v n đ có th di n ra phù h p v i

ổ ủ ự ậ ự ậ ệ ượ ế ể ộ tình hình phát tri n, s v n đ ng, bi n đ i c a s v t, hi n t ề ấ ng, v n đ ,

ự ụ ể ư ự ự ạ ủ ệ ề ơ ử lĩnh v c c th nào đó.Đ n c nh d a trên đi u ki n th c t i c a báo

ệ ử ự ạ ủ ệ ể ạ ộ ọ m ng đi n t , s phát tri n c a cu c cách m ng khoa h ccông ngh , có

ể ự ệ ử ạ ươ ẽ ổ th d báo XHPT báo m ng đi n t trong t ng lai s thay đ i nh th ư ế

ế ị ề ộ nào, khi các thi ớ t b thông tin di đ ng ngày càng có nhi u tính năng m i,

ớ ố ệ ả ợ ả ti n ích trong khi giá c ngày càng gi m, phù h p v i s đông công chúng.

ế ừ ươ Trong ti ng Anh, các t “trend”, “tendency” có ý nghĩa t ng đ ươ ng

ừ ướ ề ướ ế ệ danh t “xu h ng”, “chi u h ng” trong ti ng Vi t.

ừ ữ ị ừ ể ự ế T nh ng đ nh nghĩa trong t ử ụ đi n, cách s d ng trong th c t có th ể

ằ ướ ề ướ ứ ậ ế ộ xu h ng là chi u h ng, cách th c v n đ ng, bi n đ i, s ổ ự khái quát r ng,

ủ ự ậ ệ ượ ể ươ ướ ộ phát tri n c a s v t, hi n t ng trong t ng lai h ng theo m t xu th ế

ể ắ ạ ạ ặ ướ nào đó, có th trong ng n h n ho c dài h n, là xu h ng chính hay xu

ướ h ng ph ụ.

+ Phát tri nể

ừ ể ế ở ệ ể ở ừ Phát tri n là (1): M mang t nh ỏ Theo T đi n m Ti ng Vi t, “

ừ ế ể ả ụ ệ ạ ấ thành to, t y u thành m nh; ví d : Phát tri n s n xu t nông nghi p; (2)

ụ ễ ế Di n bi n, ví d : Tình hình phát tri n ể ”.

ừ ể ế ệ ể ế ặ ổ ế bi n đ i ho c làm cho bi n Theo T đi n Ti ng Vi t, phát tri n là “

ề ướ ừ ế ộ ế ề ế ẹ ấ ổ đ i theo chi u h ng tăng, t ít đ n nhi u, h p đ n r ng, th p đ n cao,

ả ế ơ đ n gi n đ n ph c t p ứ ạ ” [67, tr. 991].

ự ế ở ộ ế ể ớ Th c t , phát tri n là quá trình l n lên, m r ng, tăng ti n v m t s ề ộ ố

ộ ự ệ ố ở ờ ề ặ ặ ớ m t, ho c toàn b s vi c, ngành ngh ... nào đó so v i m c ể th i đi m

ượ ể ế ế ự ồ ưở ố g c đ c tính đ n. Trong phát tri n kinh t , bao g m s tăng tr ng kinh

ề ặ ơ ấ ể ế ự ờ ỉ ế ế ồ t , đ ng th i có s hoàn ch nh v m t c c u, th ch kinh t , ch t l ấ ượ ng

ộ ố ụ ự ủ ể ườ ự ớ ưở cu c s ng. Ví d , s phát tri n c a con ng i là s l n lên, tr ng thành

ể ự ề ệ ừ ớ ặ ề v chi u cao, cân n ng, th l c, trí tu ... t ế khi còn bé đ n lúc l n. Phát

ạ ế ộ ấ ộ ơ ả ề ế ể ố ơ ấ tri n là đ t đ n m t d u m c nào đó cao h n, ti n b h n, c v ch t

ượ ự ậ ệ ượ ứ ủ ộ l ng n i dung và hình th c c a s v t, hi n t ự ng, lĩnh v c, ngành

ề ộ ngh ... nào đó trong xã h i.

ế ừ ể Trong ti ng Anh, các t “develop”, “expand” có nghĩa là phát tri n, có

ở ộ ế ề ề ổ ổ nghĩa nói v quá trình bi n đ i, m r ng, thay đ i đi lên theo chi u h ướ ng

ủ ự ề ườ ấ tích c c nào đó c a v n đ , cá nhân con ng ự i hay lĩnh v c, ngành ngh ề

ế ộ ụ ể ự ố kinh t ủ , xã h i c th nào c a qu c gia, khu v c...

ừ ể ưở ể Theo T đi n Cambridge, “develop” là tăng tr ổ ng hay chuy n đ i

ế ạ ố ẹ ặ ơ ứ sang d ng th c tiên ti n, t ớ t đ p ho c to l n h n [119].

ề ế ể ổ ổ ư ậ phát tri n là quá trình bi n đ i, thay đ i theo chi u h ướ ng Nh v y,

ề ộ ả ề ự ề ề ề ẫ tích c c, tăng lên c v chi u r ng, chi u dài, chi u cao l n chi u sâu; c ả

ứ ủ ự ậ ệ ượ ề ộ v n i dung và hình th c c a s v t, hi n t ng… nào đó.

ướ + Xu h ể ng phát tri n

ướ ụ ừ ừ ộ ủ “Xu h ể ng phát tri n” là c m t , ghép t ệ n i hàm c a 2 khái ni m

ướ ể “xu h ng” và “phát tri n”.

ự ệ ề ướ ể Qua s phân tích các khái ni m v xu h ể ng và phát tri n k trên, có

ể ư ư ệ ề ướ Xu h ự ế ể ng phát tri n là s bi n th đ a ra quan ni m v XHPT nh sau:

ổ ề ấ ượ ố ượ ề ướ ủ ổ đ i, thay đ i v ch t l ng và s l ng theo chi u h ộ ng nào đó c a m t

ề ươ ướ ể ự ụ ể ấ v n đ , lĩnh v c c th nào đó trong t ng lai. Xu h ng phát tri n đ ượ c

ướ ơ ở ự ế ệ ạ ủ ữ ự ự d báo tr c, d a trên c s phân tích nh ng gì c a th c t hi n t ộ i m t

ề ễ ơ ở ữ ủ ệ ế ọ ự ậ cách có c s khoa h c, cùng nh ng tiên li u v di n bi n c a s v n

ề ướ ươ ướ ể ộ đ ng, phát tri n theo chi u h ng đi lên trong t ng lai, d ộ i tác đ ng

ủ ề ệ ủ c a các đi u ki n khách quan và ch quan.

ệ ề ề 2.1.2. Khái ni m v thông tin, chuyên đ , thông tin chuyên đ ề

và chuyên bi tệ

+ Thông tin

ạ ừ ể ế ệ ừ ộ I. Đ ng t ề : Truy n Theo Đ i t đi n Ti ng Vi t, thông tin là “

ư ế ệ ằ ạ tin, đ a tin báo cho nhau bi t: thông tin b ng đi n tho i; có gì thông tin

ế ừ ứ ượ ề ế cho nhau bi t. II. Danh t : 1. Tin t c đ c truy n đi cho bi t: theo

ậ ớ ượ ự ệ ứ ề ễ thông tin m i nh n đ c. 2. Tin t c v các s ki n di n ra trong th ế

ớ ế ụ ề ắ gi i xung quanh: Bài vi ạ ớ t có nhi u thông tin m i; kh c ph c tình tr ng

ế thi u thông tin ” [68, tr.1587].

ừ ế ệ ề truy n tin, báo tin cho ể Theo T đi n Ti ng Vi t, thông tin là “

ườ ế ừ ề ặ ộ ượ ề ế ng i khác bi t” (đ ng t ); “đi u ho c tin đ c truy n đi cho bi t (nói

ứ ự ự ề ả ướ ứ ạ khái quát); s truy n đ t, s ph n ánh tri th c d i các hình th c khác

ữ ả nhau, cho bi ế ề ế ớ t v th gi i xung quanh và nh ng quá trình x y ra trong

nó” (danh t ) ừ [67, tr.1.228].

ả ạ ằ ấ ắ ọ ọ ị Thông Tác gi T Ng c T n đ nh nghĩa ng n g n, khái quát r ng “

ạ ộ ể ạ ộ ộ ể tin là m t lo i hình ho t đ ng đ chuy n đi các n i dung thông báo ”, và

ượ ể ỉ ấ ượ ủ ộ c dùng đ ch ch t l ng n i dung c a thông báo nói chung “Thông tin đ ”

[59, tr.22].

ế ớ ụ ệ ấ ệ Theo tài li u nghi p v báo chí th gi i, thông tin xu t phát t ừ ộ m t

ừ ế ọ ổ ạ ớ ộ t trong tri ạ t h c c Hy L p, v i nghĩa “t o ra m t hình thái” (form), dùng

ế ố ỉ ự ể ể ế ủ ữ ể đ ch nh ng y u t có th giúp cho s hi u bi t c a con ng ườ ề ế i v th

ớ ồ ạ ướ ộ gi i xung quanh đang t n t i d ấ ị i m t hình thái nh t đ nh.Trong khi đó, hai

ả ả ằ tác gi Philippe Breton, Serge Proulx gi i thích r ng:

ố ủ ừ ệ ừ ạ T Latin informatio, g c c a t hi n đ i “information” (thông

ướ ấ ụ ể ạ ộ ộ ỉ tin), có hai h ng nghĩa. M t, nó ch hành đ ng r t c th là t o ra

ạ ạ ộ ố m t hình d ng (forme). Hai, tùy theo tr ng hu ng, nó có nghĩa s ự

ề ặ ạ ộ ưở ể ượ truy n đ t ho c m t ý t ệ ng, khái ni m hay bi u t ự ng. S cùng

ủ ố ướ ự ạ ậ ấ ộ chung s ng c a hai h ằ ng nghĩa y, m t nh m vào s t o l p c ụ

ự ạ ậ ứ ể ề ẻ ế ể ạ ộ th , m t vào s t o l p ki n th c và truy n đ t, có v tiêu bi u cho

ế ủ ự s phát minh c a ti ng Latin [85, tr.38 tr.39].

ừ ể ề Theo T đi n Báo chí và Truy n thông Webster , thông tin

ứ ế ượ ứ ậ c thu th p thông qua các cách th c khác (information) ch “ỉ ki n th c đ

ưở ữ ệ ượ ề ả ươ nhau; ý t ng và d ki n đ c truy n t i thông qua các ph ứ ng th c khác

ặ nhau” ho c bao hàm “ tin t cứ ” [117].

ừ ữ ệ d ki n ừ ể Theo T đi n Oxford , thông tin (information – danh t ) là “

ặ ế ề ự ậ ệ ượ ho c chi ti t v s v t, hi n t ng nào đó ” trong khi thông tin (inform –

ề ự ậ ữ ệ ệ ượ ấ ặ cung c p d ki n ho c thông báo v s v t, hi n t ng nào ừ ộ đ ng t ) là “

đó” [120].

ữ ệ ề ể ộ ộ Xã h i càng phát tri n, nh ng khái ni m v thông tin ngày m t phong

ậ ơ ự ữ ậ ậ ỗ phú, c p nh t h n. Trong m i lĩnh v c, thu t ng thông tin có th đ ể ượ c

ự ể ả ấ hi u theo cách khác nhau. Cách chung nh t là, thông tin là s ph n ánh s ự

ệ ượ ế ớ ủ ạ ộ ủ ậ v t, hi n t ng c a th gi i khách quan và các ho t đ ng c a con ng ườ i

ệ ả ờ ố ậ ộ ườ trong đ i s ng xã h i. Thông qua vi c c m nh n thông tin, con ng i làm

ể ế ạ ộ ữ ế tăng hi u bi ộ t cho mình và ti n hành nh ng ho t đ ng có ích cho c ng

đ ng.ồ

ề ả ủ ể ẳ ằ ị ặ Có th kh ng đ nh r ng, thông tin là n n t ng c a báo chí, là đ c

ư ủ ề ề ạ ớ tr ng c a truy n thông đ i chúng so v i các ngành ngh khác. Trong lý

ệ ấ ậ ộ lu n báo chí, có ít nh t 2 khái ni m thông tin, m t là t ư ưở t ng, văn phong

ạ ừ ệ ộ ố ự ự ạ do nhà báo tái t o, sáng t o t hi n th c cu c s ng và hai là, s loan báo

ư ứ ể ấ ặ cho công chúng bi ế Ở t. ơ ả cách hi u th nh t, đó chính là đ c tr ng c b n

ở ầ ủ ể ở ồ ở ấ ủ c a báo chí, b i đó chính là tính ch t kh i đ u, kh i đi m c a ngu n tin.

ề ể ầ ơ ỉ ươ ứ Trong khi đó, theo cách hi u th hai, đó đ n thu n ch là v ph ệ ng di n

ươ ậ ể ể ả ế ệ ả ộ ỹ ử ụ s d ng các ph ng ti n k thu t đ chuy n t ạ i k t qu lao đ ng sáng t o

ộ ộ ữ ủ c a nhà báo ra công chúng xã h i. Và đó cũng chính là m t trong nh ng

ứ ủ ch c năng c a báo chí.

ể ể ư ậ ư ệ Thông tin là vi cệ Nh v y, có th hi u khái ni m thông tin nh sau:

ể ả ứ ề ế ế ườ chuy n t i thông báo, ki n th c đ n nhi u ng i thông qua các ph ươ ng

ể ệ ậ ạ ỹ ả ộ ti n k thu t, các lo i hình chuy n t ế ằ i khác nhau nh m tác đ ng đ n

ủ ữ ộ ị ướ ư ậ nh ng hành vi c a công chúng trong xã h i, đ nh h ộ ng d lu n xã h i,

ứ ự ệ ể ệ ả ầ ể th c hi n ch c năng giám sát, qu n lý đ góp ph n hoàn thi n, phát tri n

xã h i.ộ

+ Chuyên đề

ạ ừ ể ế ệ ề ề ề ụ đ tài, đ m c riêng: Theo Đ i T đi n ti ng Vi t, chuyên đ là “

ề ề ề ậ ả ố ọ th o lu n chuyên đ ; sinh viên năm cu i h c nhi u chuyên đ ; bàn

ề ề ấ chuyên đ v c p n ướ ở c đô th ị” [68, tr.406].

ừ ể ế ệ ề ề ấ v n đ chuyên môn (đ ượ c Theo T đi n Ti ng Vi t, chuyên đ là “

ứ ả ặ nghiên c u ho c th o lu n ậ )” [67, tr.255].

ụ ế ừ ượ ề ọ Trong ti ng Anh, c m t “special subject” đ c g i là chuyên đ , nó

ừ ừ ặ ệ là t ủ ghép c a hai t “special”, có nghĩa chính là đ c bi t và “subject”, có

ủ ề ề ư ậ ạ ầ ớ nghĩa g n v i ph m vi báo chí là ch đ , đ tài. Nh v y, TTCĐ trong

ể ượ ế ủ ề ề ề ặ ti ng Anh có th đ ữ c coi là thông tin v nh ng ch đ , đ tài đ c bi ệ t,

ủ ự ề ườ ề ộ ự thu hút s quan tâm c a nhi u ng i chuyên v m t lĩnh v c nào đó mà các

ượ ấ ớ ạ ọ ừ ỉ ụ ặ ể thông tin đ c cung c p t i b n đ c.Cũng cót khác đ ch m c đ c bi ệ t,

ươ ặ ệ ừ ch ng trình đ c bi t (trên báo, tivi…), đó là “feature”. T “feature” đ ượ c

ổ ế ề ỹ dùng khá ph bi n trong báo chí M , và có khá nhi u công trình bàn v ề

ủ ế ừ ư ề ạ ở ệ ệ ậ chuyên đ , nh ng ch y u d ng l ạ vi c nh n di n lo i hình, bàn v th ề ể i

ữ ư ự ư ệ ạ ọ lo i coi tr ng nh tin, phóng s , cũng nh nh ng kinh nghi m, cách vi ế t

ứ ộ ề ạ ắ ấ ủ bài chuyên đ …“Feature” nh n m nh m c đ sâu s c hay chuyên sâu c a

ế ề ườ ượ ế ạ ủ bài vi t. Các bài chuyên đ th ng đ ằ c coi là th m nh c a báo in nh m

ứ ấ ơ cung c p thông tin sâu h n tin t c.

ừ ế ượ ể ớ T “column” trong ti ng Anh cũng đ c hi u v i ý nghĩa “chuyên

ặ ạ ụ ị ỳ ề đ ”. Theo đó, đây là chuyên m c đ nh k trên báo ho c t p chí, trong đó tác

ả ế ề ộ ủ ề ự ể ặ ộ ỏ gi t v m t lĩnh v c ho c m t nhóm ch đ và có th bày t vi quan

ủ ề ủ ế ề ể ặ ườ ụ đi m ho c ý ki n c a mình v ch đ đó. Ng i ph trách chuyên đ ề

ượ ọ ề đ c g i là “columnist” hay “nhà báo chuyên đ ”.

ừ ể ề Theo T đi n Báo chí và Truy n thông Webster , “column” là “m tộ

ặ ạ ế ệ ề ấ ỳ lo t bài báo ho c bài vi ặ ạ ị t chuyên đ xu t hi n đ nh k trên báo ho c t p

ụ ể ệ ề ộ ị chí, do m t nhà báo c th (nhà báo chuyên đ ) ch u trách nhi m ho c v ặ ề

ủ ề ấ ị ộ ề m t ch đ nh t đ nh ” [117]. Theo đó, các nhà báo chuyên đ là ng ườ i

ế ặ ế ề ộ ấ ị chuyên vi ụ t cho chuyên m c ho c chuyên vi ủ ề t v m t ch đ nh t đ nh.

ề ượ ữ ể ằ ậ ừ ừ Có th cho r ng, thu t ng chuyên đ đ c ghép t 2 t chuyên

ể ể ệ ề và đ . ề Chuyên có th hi u là chuyên sâu, chuyên bi t, chuyên v ... Còn t ừ

ề ề ứ ạ ấ ủ ề ề đ trong ph m vi nghiên c u này, có nghĩa là và v n đ , đ tài, ch đ …

ư ậ ệ ổ ứ ộ ề ề ệ Nh v y, chuyên đ là vi c t ch c m t đ tài chuyên sâu, chuyên bi t nào

ỉ ề ộ ề ệ ặ ạ đó, ho c là vi c bàn chuyên sâu ch v m t đ tài nào đó, trong ph m vi

ấ ị ặ ờ ệ ề ớ ự ấ th i gian, không gian nh t đ nh, đ c bi t là các v n đ m i, thu hút s quan

ủ ề ề ắ ầ ượ tâm c a công chúng mà còn nhi u đi u khúc m c, c n đ ề c tuyên truy n,

ỹ ưỡ ụ ộ ề ậ ậ bàn lu n k l ị ng, t p trung. Ví d , h i ngh chuyên đ có nghĩa là s t ẽ ổ

ộ ộ ị ể ự ứ ể ạ ậ ợ ch c m t h i ngh đ các đ i bi u tham d bàn lu n, góp ý, làm rõ, g i

ủ ề ấ ụ ể ề ộ ề ề ở ướ ề ộ m ... v m t ch đ , v n đ , đ tài c th nào đó, d i nhi u góc đ , lăng

ệ ượ ậ ạ ộ ề ấ ả ấ ả kính nhìn nh n hi n t ề ng, b n ch t khác nhau. T i h i th o v v n đ y

ự ẽ ỉ ả ậ ể ạ ậ ứ đ c, các đ i bi u tham d s ch tham lu n, bàn th o t p trung, xoay quanh

ứ ở ộ ế ậ ừ ề ấ v n đ y đ c, các góc đ ti p c n khác nhau, t ả nhà qu n lý, ng ườ ự i tr c

ố ượ ứ ữ ề ế ế ộ ti p hành ngh y đ n các nhà nghiên c u xã h i, nh ng đ i t ng ch u s ị ự

ề ọ ậ ư ủ ề ộ tác đ ng c a ngành. Hay nh chuyên đ năm 2015 v h c t p và làm theo

ươ ủ ề ự ứ ề ạ ắ ồ ấ t m g ớ ng đ o đ c H Chí Minh g n v i ch đ “v trung th c, trách

ự ệ ắ ả ạ ớ ữ ế nhi m; g n bó v i nhân dân; đoàn k t, xây d ng Đ ng trong s ch, v ng

ề ớ ề ạ ứ ụ ụ ọ m nh”... Nhi u l p h c chuyên đ cũng đ ượ ổ c t ụ ch c, ph c v cho m c

ố ượ ữ ụ ề ụ ể ộ đích tuyên truy n, giáo d c cho nh ng đ i t ng c th nào đó và m t ch ủ

ượ ự ọ ấ ị ề đ nh t đ nh đ c l a ch n...

ừ ể ằ ề ề ấ ữ chuyên đ là nh ng v n đ chuyên T phân tích trên có th cho r ng,

ệ ề ộ ủ ề ấ ề ề môn, chuyên sâu, chuyên bi t v m t ch đ , v n đ , đ tài nào đó, đ ượ c

ệ ề ể ằ ộ ả bi u hi n thông qua nhi u góc đ , lăng kính khác nhau, nh m làm rõ b n

ấ ủ ự ệ ệ ượ ượ ủ ch t c a s vi c, hi n t ng đ ụ c nêu ra, tùy theo m c đích c a nghiên

c u.ứ

+ Thông tin chuyên đề

ữ ừ ề ệ ề ở T nh ng quan ni m v thông tin và chuyên đ đã phân tích trên,

ể ể ằ ệ ề ộ có th hi u r ng TTCĐ là thông tin chuyên sâu, chuyên bi ủ ề t v m t ch đ ,

ề ề ự ủ ờ ấ v n đ , đ tài chuyên môn nào đó, trong các lĩnh v c khác nhau c a đ i

ộ ượ ể ả ả ướ ố s ng xã h i, đ c ph n ánh, chuy n t i d ứ ộ i các góc đ , cách th c,

ươ ươ ậ ế ệ ằ ậ ỹ ph ng pháp, ph ấ ng ti n k thu t ti p c n khác nhau, nh m cung c p

ố ượ ộ ề ộ ủ ề ớ ướ m t kh i l ng thông tin l n, chuyên v m t ch đ nào đó, d ề i nhi u

ố ượ ữ ứ ự ế ế ậ ộ hình th c, góc đ cho nh ng đ i t ng ti p nh n khác nhau.Th c t , có

ố ớ ừ ự ề ế ậ không ít cách ti p c n v TTCĐ đ i v i t ng lĩnh v c khác nhau, tùy theo

ủ ể ủ ụ ụ ứ ề ệ ụ ch c năng, nhi m v , m c đích c a ch th truy n phát thông tin. Ví d ,

ề ị ệ ạ ạ ấ ả ộ ọ ỏ ầ trong các TTCĐ v d ch b nh, h a ho n, th m h a đ ng đ t, tai n n h m

ỏ ả ế ươ ụ ể ả ậ ạ ọ ổ ớ m , c i ti n ph ạ ng pháp gi ng d y b c ti u h c, đ i m i giáo d c đ i

ế ố ủ ự ệ ạ ỉ ọ h c, kinh t ồ đ i ngo i, s chuyên nghi p c a báo chí… thì ch bao g m

ủ ề ề ữ ượ ế nh ng thông tin liên quan đ n các ch đ , đ tài đã đ ằ ị c xác đ nh, b ng

ứ ươ ư ứ ả các hình th c, ph ng th c thông tin khác nhau, nh qua văn b n, tham

ể ả ả ậ ằ ả ộ ộ lu n, phim nh, báo cáo… nh m chuy n t ệ i m t cách hi u qu n i dung

ầ ế ế ố ượ ế ậ thông tin c n thi t đ n đ i t ng công chúng ti p nh n.

ư ừ ể ề Thông tin chuyên đ làề ệ T đó, có th quan ni m v TTCĐ nh sau:

ề ậ ữ ề ạ ả nh ng thông tin chuyên sâu, đa d ng, nhi u chi u t p trung ph n ánh,

ề ề ộ ấ ủ ề ề ụ ể ề ị ướ tuyên truy n v m t v n đ , ch đ , đ tài c th , xác đ nh, d i các hình

ể ả ứ ộ ả th c, n i dung chuy n t ấ ủ ằ i thông tin khác nhau nh m làm rõ b n ch t c a

ệ ượ ủ ụ ứ ự ệ s vi c, hi n t ng, tùy theo m c đích c a nghiên c u. Thông tin chuyên

ườ ố ượ ế ậ ế ấ ề đ cung c p cho ng i ti p nh n thông tin kh i l ứ ổ ng ki n th c t ng

ề ắ ậ ộ ề quan, đa chi u, sâu s c, khách quan, chân th t xung quanh m t hay nhi u

ủ ề ề ụ ể ch đ , đ tài c th .

+ Chuyên bi tệ

ữ ể ậ ộ ơ ệ ả Hi u m t cách đ n gi n, thu t ng chuyên bi t là chuyên sâu và

ệ ớ ệ ọ ằ ể ể ắ riêng bi t. V i báo chí chuyên bi ữ t, có th hi u ng n g n r ng, đó là nh ng

ề ộ ự ẩ ạ ằ ả s n ph m báo chí bàn chuyên sâu v m t lĩnh v c, ph m vi nào đó nh m

ụ ụ ố ượ ệ ư ể ph c v các đ i t ng công chúng riêng bi t, ví nh : báo chí th thao, báo

ế ệ ệ ậ ọ chí kinh t , báo chí công ngh , báo chí văn h cngh thu t, báo chí khoa

ệ ề ề ồ ớ ọ h c... Đi u này đ ng nghĩa v i vi c phân chia báo chí chuyên đ theo lĩnh

ả ự v c ph n ánh…

ể ạ ạ ạ ố ớ Đ i v i riêng t p chí, có th phân lo i thành t p chí chuyên

ạ ạ ệ ngành/t p chí chuyên môn/t p chí chuyên bi t (Journal, Trade magazine,

ế ạ ạ ổ Professional magazine) và t p chí ph thông (Magazine). N u t p chí ph ổ

ỳ ướ ấ ị ớ ể ệ ứ ả thông là n b n đ nh k h ng t ể i công chúng, th hi n tin t c, quan đi m

ễ ả ủ ườ ế ấ ạ và cách di n gi i cá nhân c a ng i vi ả t thì t p chí chuyên ngành là n b n

ớ ứ ặ ủ ọ c a h c gi ả ướ h ng t i các nhà nghiên c u ho c chuyên gia. Tuy nhiên trong

ự ế ự ủ ữ ạ ạ th c t , có nh ng t p chí là s dung hòa c a 2 lo i hình này.

Theo http://www.differencebetween.net/object/differencebetween

ơ ả ể ể ặ ệ ạ journalandmagazine [135], có 3 đ c đi m c b n đ phân bi t t p chí

ạ ổ ướ chuyên ngành và ph thông, đó là: (1). T p chí chuyên ngành h ng t ớ ọ i h c

ả ữ ạ ổ ướ ớ gi và nh ng chuyên gia; t p chí ph thông h ng t ạ i công chúng; (2). T p

ế ứ ạ ổ ố chí chuyên ngành in các bài vi t nghiên c u g c; t p chí ph thông in bài

ế ờ ự ủ ề ạ vi ấ t th i s và các ch đ cùng quan tâm và (3). T p chí chuyên ngành xu t

ấ ả ạ ặ ầ ổ ả b n hàng tháng, hàng quý; t p chí ph thông xu t b n hàng tu n ho c hàng

tháng.

ệ 2.1.3. Khái ni m báo in

ế ớ ệ ạ ấ ầ Báo in là lo i hình báo chí xu t hi n đ u tiên trên th gi i. Theo tác

ả gi Mitchell Stephens:

ế ậ ạ ứ ủ ể ồ N u l t l ố ủ i quá kh đ lâu, có th truy nguyên ngu n g c c a

ọ ờ ồ ừ ắ ờ ầ m i t ề báo ngày nay đ u b t ngu n t châu Âu. Và t báo in đ u tiên

ở ầ ủ ế ỷ ữ ư ầ ậ châu Âu, đâu nh vào nh ng th p niên đ u c a th k 17, h u nh ư

ứ ụ ẻ ẹ ậ ắ ợ ỗ ỉ ỉ ộ ch là t p h p các m c tin t c ng n, m i tin ch dài v n v n m t

ạ ấ ờ ờ ạ ế ằ đo n văn. T báo lâu đ i nh t còn sót l i vi ế t b ng ti ng Anh và

ượ ở ượ ở ộ ơ ự ơ đ c phát hành London và đ c in ( m t n i t do h n và phát

ể ớ ơ tri n s m h n là Amsterdam) vào ngày 2121620 [100, tr. 38].

ử ứ ữ ế ả ộ ị ướ ữ Tr i qua nh ng bi n đ ng l ch s , báo in đ ng tr c nh ng thách

ứ ấ ớ ặ ệ ệ ấ ạ ỗ ớ th c r t l n, đ c bi ư t m i khi có lo i bình BCTT m i xu t hi n. Nh ng

ố ượ ệ ẫ ọ ấ ớ ặ ầ ạ ệ báo in hi n v n có s l ng b n đ c r t l n trên toàn c u, đ c bi t là các

ọ ừ ứ ạ ổ ở ả ạ ố ượ đ i t ng b n đ c t l a tu i trung niên tr lên. Theo tác gi ọ T Ng c

ữ ấ ể ả ộ ẩ ỳ ị báo in là nh ng n ph m đ nh k chuy n t i n i dung thông tin mang T n, “ấ

ượ ộ ộ ườ ờ ự tính th i s và đ c phát hành r ng rãi trong xã h i. Trong tr ợ ng h p

ữ ậ ạ ậ ộ ể ỉ này, thu t ng báo in dùng đ ch hai b ph n: báo và t p chí ” [58, tr.78].

ả ễ ệ ấ ẩ ữ báo in là nh ng n ph m Tác gi ữ Nguy n Văn D ng quan ni m, “

ấ ả ữ ế ệ ị ữ ả ỳ ằ xu t b n đ nh k , b ng ký hi u ch vi t, hình nh và các ngôn ng phi văn

ề ờ ự ự ệ ề ấ ộ ị ự t , thông tin v các s ki n và v n đ th i s , phát hành r ng rãi và đ nh

ụ ụ ố ượ ằ ụ ớ ỳ k nh m ph c v công chúng – nhóm đ i t ấ ng nào đó v i m c đích nh t

đ nhị ” [15, tr.102].

ừ ể ề ắ ọ ị T đi n Báo chí và Truy n thông Webster báo đ nh nghĩa ng n g n, “

ấ ẩ ượ ấ ả ộ ị ằ ặ ằ ầ in là n ph m đ c xu t b n h ng ngày, h ng tu n ho c theo m t đ nh k ỳ

ấ ị ả ứ ả nh t đ nh, đăng t i tin t c và qu ng cáo ” [117].

ứ ộ Theo hai nhà nghiên c u Werner Faulstich và Margarete Rehm, m t

ấ ượ ứ ọ ượ ẩ n ph m đ ế c g i là báo in n u nó đáp ng đ ạ c 4 tiêu chí: (1). Đ i

ủ ộ ớ ị ợ chúng: các n i dung c a nó phù h p v i công chúng; (2). Đ nh k : đ ỳ ượ c

ấ ả ờ ự ậ ộ ờ ị xu t b n theo m t quy lu t th i gian xác đ nh; (3). Th i s : thông tin đ ượ c

ề ậ ớ ị ệ ậ ậ c p nh t sát v i l ch phát hành và (4). Toàn di n: nó đ c p các ch đ ủ ề

khác nhau.

ự ổ ớ ị ữ ử ể ờ V i l ch s hình thành, phát tri n lâu đ i, báo in có nh ng s đ i thay

ụ ả ề ộ ể ả ứ ứ liên t c c v n i dung và hình th c chuy n t ộ ể i thông tin, đ đáp ng m t

ố ả ề ị ế ế ầ ấ ọ cách t ậ ủ ạ t nh t nhu c u ngày càng cao c a b n đ c, c v th hi u ti p nh n

ư ộ ẽ ắ ầ ắ thông tin cũng nh n i dung thông tin c n có. Ch c ch n, báo in s còn có

ề ự ữ ệ ể ề ợ ổ ớ nh ng thay đ i phù h p v i các đi u ki n khách quan v s phát tri n kinh

ứ ự ủ ạ ậ ộ ộ ọ ỹ ế t xã h i, thành t u c a cu c cách m ng khoa h ck thu t, đáp ng t ố t

ầ ủ ấ ở ừ ờ nh t nhu c u c a công chúng ể t ng th i đi m khác nhau...

ề ấ ạ ố ệ báo in là lo i hình báo chí truy n th ng, xu t hi n ể ể ằ Có th hi u r ng,

ế ớ ữ ấ ẩ ạ ồ ầ đ u tiên trên th gi i, bao g m báo và t p chí. Đó là nh ng n ph m đ ượ c

ấ ả ữ ế ạ ị ữ ả ỳ ằ xu t b n đ nh k , b ng các lo i ch vi t khác nhau, cùng nh ng hình nh,

ụ ụ ồ ọ ữ ậ ằ ộ ộ ố thông tin đ h a, phát hành r ng rãi, nh m ph c v nh ng b ph n đ i

ấ ị ộ ượ t ng công chúng nh t đ nh nào đó trong xã h i.

ề ươ Tóm l i, ạ Thông tin chuyên đ trên báo in là ph ng th c t ứ ổ ứ ch c

ể ạ ộ ả ấ ẩ ạ n i dung đ t o ra s n ph m có tính ch t thông tin chuyên sâu, đa d ng,

ể ề ề ầ ế ứ nhi u chi u, đáp ng yêu c u hi u bi ắ ề ộ ấ t sâu s c v m t v n đ , s ề ự

ủ ề ệ ki n nào đó c a công chúng. Thông tin chuyên đ trên báo in đ ượ ổ c t

ứ ướ ứ ề ượ ả ch c d i nhi u hình th c, quy mô khác nhau, đ c đăng t i trên các

ấ ệ ậ ẩ ậ ạ ầ n ph m nh t báo, báo cách nh t, tu n báo, bán nguy t san, các t p chí

ỳ ị đ nh k …

ủ ề 2.2. Vai trò c a thông tin chuyên đ báo chí

ế ớ ừ ệ ấ Trên th gi i, t khi báo in xu t hi n, cũng là lúc TTCĐ hình thành,

ố ượ ụ ụ ấ ị ạ ặ ộ ị theo đ i t ố ng ph c v trong m t ph m vi đ a lý nh t đ nh, ho c theo đ i

ượ ớ ạ ả t ụ ể ng c th , gi i h n… Theo hai tác gi Phipippe Breton Serge Proulx:

ầ ầ ờ ọ ỳ ờ T báo đ u k quan tr ng đ u tiên là t ủ La Gazette c a

ố ầ Theophraste Renoudot mà s đ u ra ngày 30 tháng Năm 1613. Báo ra

ố ượ ầ ả ợ ế ả ộ hàng tu n, 12 trang và in s l ng 1.200 b n. Ph i đ i đ n m t th ế

ớ ở ờ ầ ỷ ưỡ ữ k r i n a m i có Pháp t báo hàng ngày đ u tiên, Le Journal de

ờ Paris, ra đ i ngày 1 tháng 1 năm 1977 [73, tr. 7576]...

ệ ạ ậ ạ ộ ọ ở ỹ Khi cu c cách m ng khoa h c k thu t hi n đ i kh i ngu n t ồ ừ

ổ ớ ế ỷ ữ ủ ữ nh ng năm 40 c a th k 20 ngày càng bùng n , v i nh ng phát minh trong

ế ớ ậ ẳ ọ ỹ ờ ủ ớ ự khoa h ck thu t ngày càng “san ph ng” th gi i, v i s ra đ i c a máy

ệ ử ế ệ ớ ượ ử ụ ộ ọ tính đi n t th h m i đ ự ủ ờ c s d ng r ng rãi trong m i lĩnh v c c a đ i

ế ớ ở ộ ơ ạ ộ ế ậ ộ ố s ng xã h i thì th gi ầ i tr nên ch t ch i h n, h u h t các ho t đ ng kinh

ự ế ạ ộ ổ ị ế t ự , văn hóa, xã h i… b thay đ i, bi n d ng. Trong lĩnh v c BCTT, s ra

ể ủ ạ ọ ộ ộ ế ờ đ i, phát tri n c a máy tính, tin h c, m ng Internet tác đ ng sâu r ng đ n

ư ệ ủ ế ặ ệ ậ các CQBC, cũng nh vi c ti p nh n thông tin c a công chúng, đ c bi t là

ẻ ổ công chúng tr tu i...

ấ ớ ư ộ ộ ổ ỗ ị ạ Dù ch u tác đ ng r t l n, nh ng xét m t cách t ng quát, m i lo i

ế ạ ư ữ ữ ề ặ hình báo chí đ u có nh ng th m nh riêng, nh ng đ c tr ng n i b t đ ổ ậ ể

ồ ạ ỗ ợ ể ở ộ ừ cùng t n t i, h tr nhau phát tri n. Xét ạ góc đ t ng lo i hình báo chí,

ể ủ ự ổ ữ ắ ộ ớ ợ ộ cũng có nh ng s đ i thay b t bu c, phù h p v i trình đ phát tri n c a xã

ữ ế ị ệ ố ụ ệ ệ ạ ộ h i. Khi nh ng thi t b công ngh s ngày càng hi n đ i, ti n d ng, chi

ẽ ờ ố ạ ố ườ ạ ph i m nh m đ i s ng con ng ữ i, các lo i hình báo chí cũng có nh ng

ủ ứ ầ ợ ổ ộ thay đ i phù h p, đáp ng yêu c u thông tin ngày m t cao c a công chúng,

ệ ẽ ế ề ạ ố ộ ặ đ c bi t khi MXH ngày càng tác đ ng, chi ph i m nh m đ n nhi u ng ườ i.

ế ạ ự ủ ữ ộ M t trong nh ng th m nh c a báo chí, đó là s phân tích, lý gi ả i,

ậ ượ ậ ắ ấ ủ ấ ả ầ bình lu n sâu s c, nêu b t đ ề c b n ch t c a v n đ , góp ph n giúp công

ể ể ừ ọ ị ể ướ ệ chúng hi u rõ, hi u sâu và t đó có th giúp h đ nh h ậ ng trong vi c nh n

ứ ự ậ ệ ượ ề ấ ố th c s v t, hi n t ng. Và v n đ này, TTCĐ làm t ủ t vai trò c a mình, ở

ạ ổ ổ ế ứ ch c TTCĐ là cách làm ph bi n và các lo i hình báo chí. Th c t ự ế t , “

ỗ ố ủ ề ể ề ố ị ầ ử truy n th ng c a báo chí trong l ch s phát tri n. M i s báo in đ u c n

ề ổ ậ ề ấ ể ả ặ ấ ậ ạ ộ có ít nh t m t bài đinh ho c lo t bài v v n đ n i b t, k c nh t báo.

ố ớ ề ạ ầ ầ ế ở Đ i v i tu n báo hay báo tháng thì chuyên đ l i càng c n thi ớ t b i đó m i

ấ ạ ự ể ệ ủ ỗ ờ ằ ộ chính là đi m nh n t o s khác bi t c a m i t báo, nh m thu hút đ c gi ả

ấ ỏ ườ ợ ổ ủ c a riêng mình ậ Báo ” [ph ng v n sâu, tr ng h p 2.1, nam, T ng Biên t p,

ệ ử đi n t Vietnamplus+ ].

ầ ứ ự ự ả ấ ữ ứ ặ ư Các hình th c TTCĐ th c s nh nh ng “qu đ m” đ y s c n ng,

ể ạ ủ ữ ư ữ ế ậ ạ ạ th m chí nh nh ng th lo i “đ i bác” c a báo chí, n u đó là nh ng lo t

ể ậ ẩ ượ ữ ự ề bài phóng s đi u tra đ l t t y đ ấ c nh ng góc khu t, phanh phui đ ượ c

ữ ạ ơ ị ị ươ ủ nh ng sai ph m c a đ n v , đ a ph ổ ng, cá nhân tên tu i nào đó. V i b ớ ề

ự ủ ự ạ ả ặ ấ dày, s đa d ng c a thông tin cùng s phân tích, lý gi i th u đáo, c n k ẽ

ấ ủ ấ ứ ặ ề ạ ộ ớ ẽ ế ả b n ch t c a v n đ , TTCĐ có s c n ng ghê g m, tác đ ng m nh m đ n

ự ủ ế ơ ề công chúng và các c quan công quy n. S đeo bám đ n cùng c a TTCĐ

ự ụ ượ ả ế ở ơ giúp s v đ c gi ể ứ i quy t b i các c quan ch c năng có liên quan. Đi n

ề ề ữ ầ ạ ườ ị hình g n đây là các lo t bài chuyên đ v nh ng ng i tù b oan, kéo dài

ầ ớ ề ượ ườ trong nhi u năm, đã góp ph n l n giúp minh oan đ ữ c cho nh ng “ng i tù

ế ỷ ễ ấ ỳ th k ” Hu nh Văn Nén, Nguy n Thanh Ch n…

ế ạ ữ ề ớ ả ự V i nh ng th m nh v phân tích, lý gi i, chuyên sâu, s uy tín cũng

ậ ủ ư ộ ỏ nh đ tin c y c a thông tin trên báo chí, TTCĐ có vai trò không nh trong

ệ ẫ ắ ị ướ ư ậ ệ ậ ọ ượ ả vi c d n d t, đ nh h ng d lu n, giúp h nh n di n đ ấ ủ c b n ch t c a

ể ề ặ ệ ụ ệ ấ ấ v n đ , hi u và làm theo, đ c bi ứ t trong các v vi c mang tính ch t ph c

ư ậ ề ề ậ ạ t p, còn nhi u thông tin trái chi u, th m chí gây hoang mang d lu n. Có

ể ể ế ố ằ ạ ư th k đ n nh báo chí đã làm t t vai trò này b ng các lo t bài, ch ươ ng

ọ ự ề ế ủ ườ ữ ẻ ạ ặ ộ trình kêu g i s ki m ch c a ng i lao đ ng, v ch m t nh ng k phá

ẽ ệ ạ ặ ả ạ ạ ố ố ho i trong làn sóng ph n đ i m nh m vi c Trung Qu c h đ t trái phép

ươ ạ ề ị ệ ả giàn khoan H i D ng 981 t ụ i th m l c đ a Vi t Nam vào tháng 52014.

ư ệ ạ ủ ự ạ ầ ẩ ươ ư Hay nh vi c v ch tr n âm m u, “trò b n”, s phá ho i c a th ng lái

ế ứ ữ ủ ệ ố ễ Trung Qu c trong vi c mua nh ng r cây, lá cây... h t s c phi lý c a bà con

nông dân...

ề ượ ủ ủ ố Thông tin chuyên đ đ ậ c coi là bài “đinh”, bài ch c a s báo, th m

ữ ả ờ ị ế ộ ở chí c nh ng t báo hàng ngày có v th cao trong xã h i. Tuy nhiên, Vi ệ t

ư ượ ề ờ ọ ữ ậ ớ V i nh ng nh t báo chính ẫ Nam v n ch a đ c nhi u t báo chú tr ng. “

ộ ị ượ ườ tr xã h i có uy tín và l ng phát hành cao, TTCĐ th ể ệ ng th hi n qua

ư ế ầ ậ tuy n bài “đinh” và ph n chính lu n... Nh ng nhìn chung, t ỷ ệ l dung l ượ ng

ề ẫ ệ (di n tích trang báo) dành cho chuyên đ v n không quá 30% ấ ỏ ” [ph ng v n

ườ ề ả ợ sâu, tr ng h p 1.3, nam, gi ng viên, Khoa Báo chí và Truy n thông,

ườ ạ ọ ạ ọ ố ồ ố Đ i h c Qu c gia Thành ph H Chí Minh Tr ng Đ i h c KHXH&NV, ].

ừ ữ ầ Không d ng l ạ ở i đó, TTCĐ cũng gi vai trò không kém ph n quan

ệ ề ậ ọ ộ ọ ườ tr ng trong vi c đ c p m t cách chuyên sâu, khoa h c và th ng xuyên v ề

ủ ề ề ự ủ ậ ả các ch đ , đ tài thu hút s quan tâm c a đông đ o công chúng, t p trung

ủ ề ầ ế ả ả ấ ủ ề vào các ch đ c n thi ả t ph i lý gi ấ i b n ch t c a v n đ còn không ít

ắ ư ậ ự ẫ ề ậ ữ ầ ộ ệ ố tranh cãi c n có s d n d t d lu n; nh ng đ c p m t cách có h th ng

ả ế ấ ộ ề ủ ề v ch đ nào đó mà không ph i ai cũng bi ơ ả t m t cách c b n, th u đáo...

ấ ớ ệ TTCĐ trên báo chí cũng có vai trò r t l n trong vi c phân tích, lý gi ả i

ự ậ ệ ượ ủ ề ự ề ộ các s v t, hi n t ng v ch đ , lĩnh v c nào đó m t cách khách quan,

ự ự ữ ệ ề ề ả ổ nhi u chi u, chuyên sâu... Đó th c s là nh ng tài li u tham kh o b ích

ữ ườ ứ ế ọ ố ớ đ i v i nh ng ng i có liên quan đ n nghiên c u khoa h c...

ế ạ ủ ữ ề ớ Tóm l iạ , v i nh ng th m nh c a mình, TTCĐ có nhi u vai trò quan

ố ớ ọ ở ấ ả ư ạ tr ng đ i v i báo chí, t c các lo i hình khác nhau. Nh trên phân tích, t

ọ ỹ ự ữ ụ ệ ậ ặ ớ ộ vi c áp d ng nh ng thành t u khoa h c k thu t m i m t m t giúp báo chí

ư ế ể ặ ạ ườ phát tri n, nh ng m t khác, cũng làm bi n d ng môi tr ng BCTT, khi các

ệ ể ệ ẽ ạ ạ ạ ấ ạ lo i hình báo chí hi n đ i xu t hi n, phát tri n m nh m . Chính các lo i

ệ ể ế ờ ớ ọ ọ hình báo chí m i, nh công ngh tiên ti n có th xem, nghe, đ c m i lúc,

ọ ơ ỏ ơ ề ế ế ộ ị m i n i đã khi n “mi ng bánh” báo chí b chia nh h n. Đi u này bu c các

ả ổ ươ ớ ừ ứ ợ CQBC ph i thay đ i ph ạ ố ng th c thông tin phù h p v i t ng lo i đ i

ượ ổ ề ộ ữ ớ t ng công chúng. V i báo in, ngoài nh ng thay đ i v n i dung thông tin

ệ ự ứ ể ấ ọ và hình th c trình bày, vi c l a ch n TTCĐ đ bàn chuyên sâu, th u đáo,

ề ủ ề ề ề ậ ữ ự ẽ ộ ọ ượ ặ c n k ... v ch đ , đ tài đ c p là m t trong nh ng l a ch n đ c chú

ọ tr ng.

ự ế ứ ổ ứ Trên th c t ̀ , TTCĐ la cách th c t ộ ố ạ ch c thông tin trong m t s t p

ề ố ủ ề ặ ạ ộ ỳ ấ chí (báo) ho c nhi u s báo (t p chí) liên k xoay quanh m t ch đ nh t

ứ ồ ổ ứ ị đ nh, theo mô th c thông tin vòng tròn xoáy đ ng tâm. Cách t ch c này có

ể ượ ự ủ ệ ạ ừ ầ ỳ th đ c toà so n ch đích th c hi n ngay t ặ ị đ u (duy trì đ nh k ) ho c

ả ự ệ ể ấ ầ ờ ấ ờ ự ộ đ t xu t theo dòng ch y s ki n th i s , theo nhu c u trong th i đi m nh t

ủ ạ ầ ớ ọ ỳ ị ượ ủ ị đ nh c a b n đ c (không đ nh k ). Ph n l n dung l ộ ng thông tin c a m t

ấ ạ ộ ả ữ ủ ớ ố s báo (t p chí) cung c p cho đ c gi nh ng l p lang khác nhau c a thông

ở ề ề ướ tin, các chi u kích, góc nhìn thông tin khác nhau, song đ u h ề ộ ng v m t

ủ ề ủ ộ ố ỳ ố ủ ạ tâm thông tin ch là ch đ c a m t s hay liên k s báo, t p chí.

ạ ộ ứ Theo m t nghiên c u trên trang m ng http://www.inpublishing.co.uk,

ể ạ ố ổ ộ ề ề công b ngày 132005, nhìn m t cách t ng th , các t p chí chuyên đ đ u

ố ớ ấ ớ ệ ầ ọ mang t m quan tr ng r t l n đ i v i ngành công nghi p báo chí. Song nhìn

ụ ể ề ở ạ ộ ỏ ầ ớ m t cách c th , ph n l n các t p chí này đ u quy mô nh . Th c t ự ế ấ , r t

ể ị ế ề ể ạ ề khó đ có th đ nh nghĩa th nào là “t p chí chuyên đ ”. Theo truy n

ạ ầ ạ ố ọ ị ậ th ng, có hai lo i đ nh nghĩa. Đ u tiên là lo i chú tr ng vào biên t p:

ề ụ ể ộ ấ ự ữ ậ ạ ặ ộ Nh ng t p chí t p trung vào “m t v n đ c th ho c m t lĩnh v c quan

ụ ể ủ ế ự ữ ị tâm c th ”. Nh ng đ nh nghĩa khác ch y u d a vào kích th ướ ủ ấ c c a n

ặ ặ ự ẩ ệ ứ ề ẳ ấ ph m, đ t n ng s phân bi ạ t vào v n đ hình th c, trình bày. Ch ng h n,

ớ ố ượ ữ ạ ướ ế ả nh ng t p chí v i s l ng phát hành d ả i 100.000 b n chi m kho ng

ố ạ ề ả ạ ổ ổ ố ớ 45% t ng s t p chí chuyên đ và kho ng 95% t ng s các t p chí m i

ỗ phát hành m i năm.

ỗ ạ ề ề ấ ị M i t p chí chuyên đ đ u đóng vai trò nh t đ nh trong th tr ị ườ ng

ạ ớ ệ ấ ề ưở ữ ạ t p chí nói chung. Nh ng t p chí này còn gi i thi u r t nhi u ý t ng sáng

ự ạ ấ ộ ạ t o trong lĩnh v c báo chí. Chúng cung c p m t cái nhìn sâu và đa d ng đ ể

ố ượ ề ớ ạ ế ở ạ thu hút nhi u đ i t ng khách hàng đ n v i t p chí d ng trung gian. Các

ề ườ ườ ọ ơ ộ ượ ạ t p chí chuyên đ th ấ ng cung c p cho ng i đ c c h i đ ể c tìm hi u

ề ườ ạ ọ ề ấ ứ ủ ề v b t c ch đ nào mà h quan tâm. Các t p chí chuyên đ th ng đ ượ c

ụ ể ủ ố ượ ự ự ứ ể ụ ể xây d ng đ đáp ng s quan tâm c th c a các đ i t ẳ ng c th , ch ng

ứ ư ệ ệ ỏ ị ạ h n nh ngành công nghi p chăm sóc s c kh e, du l ch, công ngh thông

ả ưỡ ề ạ tin, b o d ấ ữ ng ô tô… Các bài báo trong nh ng t p chí chuyên đ mang ch t

ượ ượ ắ ơ ế ể l ơ ng cao h n và đ c trình bày s c nét h n. Các bài vi t này có th do các

ự ụ ứ ừ ấ ặ chuyên gia t ng nghiên c u hàng ch c năm trong lĩnh v c đó cung c p ho c

ự ự ể ề ắ các nhà báo có thâm niên theo dõi v lĩnh v c đó và có s am hi u sâu s c,

ể ả ừ ừ ễ ứ ế ộ ả ế chuy n t i v a có ki n th c, v a d giúp đ c gi ti p thu, làm theo.

ạ ế ấ ộ ỏ ớ T p chí ộ Phong cách (Anh) ti n hành m t cu c ph ng v n v i các nhà

ề ề ế ế ề ạ ạ ị báo chuyên đ có ti ng v bài vi t chuyên đ cho t p chí, t ỉ i đ a ch :

http://www.stylist.co.uk/100/howtowriteamagazinefeature [130]. Câu h iỏ

ượ ặ ế ố ạ ế Y u t nào t o nên bài vi t chuyên chung đ c đ t ra cho các nhà báo là: “

ề ạ ề đ hay? T p chí The Times ”. Nhà báo chuyên đ Caitlin Moran ( , tác gi ả ủ c a

ố ư ế ụ ữ ế Làm ph n nh th nào cu n sách ằ ?) cho r ng, bài vi ề t chuyên đ hay trên

ố ọ ố ượ ạ ạ t p chí “là bài báo mà chính b n cũng mu n đ c”. Mu n làm đ ề c đi u

ữ ế ả ưở ưở này, nhà báo ph i tìm ki m nh ng ý t ạ ng sáng t o vì “ý t ứ ấ ng th nh t và

ứ ườ ượ ầ ư ạ ồ ớ ượ th hai th ng đã đ c làm r i. B n c n t duy cho t i khi tìm đ c ý

ưở ề ườ ứ ế The t ng th ba”. Grace Dent nhà báo chuyên đ th ng xuyên vi t cho

ằ ế ữ ề Guardian và Marie Claire cho r ng, bài vi t chuyên đ hay là nh ng bài có

ể ể ớ ỉ ượ ẻ “quan đi m rõ ràng và m i m ”. Nhà báo ch có th làm đ ề c đi u này

ữ ề ệ ệ thông qua quá trình rèn luy n ngh nghi p kiên trì. Theo bà, nh ng bài vi ế t

ề ắ ầ ữ ệ ố ệ ữ ớ ượ chuyên đ b t đ u v i nh ng s li u và d ki n không thu hút đ c ng ườ i

ế ắ ầ ậ ự ữ ề ầ ọ đ c. Bài vi ớ t chuyên đ hay c n b t đ u v i nh ng thông tin th t s thú v ị

ẫ ấ và h p d n.

ề ộ ườ ớ Tanya Gold nhà báo chuyên đ c ng tác th ng xuyên v i các t ờ

ế báo có ti ng nh ư The Guardian, The Daily Mail và The Independent có

ể ươ ằ ồ ớ quan đi m t ng đ ng v i Marie Claire. Bà cho r ng, nhà báo chuyên đ ề

ủ ỏ ủ ể ộ ầ c n có phong cách riêng c a mình, bày t quan đi m c a mình m t cách

ự ế ể ườ trung th c thay vì vi t đ làm hài lòng ng ạ i khác. Bên c nh đó, nhà báo

ề ầ ữ ố ễ ạ ỗ chuyên đ c n tránh nh ng l ế ẫ i di n đ t khuôn m u và sáo r ng, khi n

ườ ề ả ấ ọ ượ ế ở ng i đ c c m th y nhi u bài báo khác nhau đ c vi ộ t b i cùng m t

ườ ề ề ng i. Trong khi đó, Kate Spicer nhà báo chuyên đ v phong cách vi ế t

ằ ế cho The Sunday Times và The Evening Standard cho r ng, bài vi t chuyên

ộ ụ ế ự ậ ệ ề đ hay h i t ắ “màu s c, chi ti ề ầ t, s th t, trí tu ”. Nhà báo chuyên đ c n

ệ ử ụ ữ ớ ọ ừ ấ ả ế ẩ c n tr ng v i vi c s d ng nh ng t có tính ch t mô t ọ , thi u tôn tr ng

ể ệ ậ ệ trong khi th hi n cách nhìn nh n khác bi t.

ể ị ứ ệ ả ộ ụ “TTCĐ là m t hình th c thông tin hi u qu , ph c ẳ Có th kh ng đ nh,

ứ ế ọ ụ ớ v t ộ ọ i m c đ đ c chi ti ộ t và đ c sâu cho công chúng báo in. Đó là m t

ứ ổ ứ ộ ạ ự ạ hình th c t ch c n i dung đem l i năng l c c nh tranh cho báo in trong

ự ế ổ ớ ị ế ề ầ ầ ố ả b i c nh toàn c u hóa, có s bi n đ i l n v nhu c u và th hi u báo chí

ư ệ ấ ỏ ườ ữ ợ ạ nh giai đo n hi n nay ” [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.1, n , Phó Tr ưở ng

ể ồ ệ ọ Khoa Báo chí, H c vi n Báo chí và Tuyên truy n ề ]. Đ ng quan đi m đó, có ý

ế ằ ki n cho r ng:

ứ ữ ứ ệ ộ ụ ủ Hình th c TTCĐ là m t trong nh ng ch c năng, nhi m v c a

ế ể ấ ạ ồ ờ ộ ể các t p chí gi y, đ ng th i là m t bi n th trong quá trình phát tri n

ở ờ ố ớ ậ ậ ờ ạ các t nh t báo, báo cách nh t. Đ i v i các t t p chí, đây có th ể

ế ạ ủ ầ ở ớ ữ chính là th m nh c a nó, b i nh ng t ng l p thông tin phong phú,

ượ ữ ằ ậ ộ sinh đ ng và đ c phân tích, bình lu n, đánh giá b ng nh ng chuyên

ố ớ ự ộ gia uy tín thu c các lĩnh v c chuyên môn. Trong khi đó, đ i v i báo in

ặ hàng ngày ho c cách ngày, đây cũng là cách th c t ứ ổ ứ ố ể ch c t t đ khai

ượ ộ ượ ả ấ ị thác thêm đ c m t l ộ ng đ c gi nh t đ nh và tăng thêm l ượ ng

phát hành

ỏ ườ ợ ố ấ [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.4, nam, Phó Giám đ c Trung tâm

ệ ụ ề ạ ọ Đ i h c KHXH&NV Hà N i nghi p v Báo chí và Truy n thông, ộ ].

ư ệ ờ ạ ẽ ạ ổ Trong th i đ i bùng n thông tin m nh m nh hi n nay, báo

ờ ự ề ẽ ể ấ ạ ớ ờ in s không th ch y đua v tính th i s , tính c p th i so v i báo

ệ ử ứ ệ ề ả ằ ổ đi n t , nên ph i thay đ i hình th c truy n thông, b ng vi c cho ra

ữ ể ậ ắ ả ờ đ i các trang TTCĐ đ có nh ng bài phân tích sâu, bình lu n s c s o

ự ệ ữ ễ ộ ả ượ sau nh ng s ki n di n ra, giúp đ c gi có đ c kênh thông tin đáng

ậ ể ả ố ị ướ ư ậ ủ tin c y đ tham kh o, làm t t vai trò đ nh h ng d lu n c a báo chí

ỏ ườ ố ợ ấ [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.2, nam, Phó Giám đ c th ườ ng

ồ ưỡ ự ụ ệ ộ H i Nhà báo Vi ệ t tr c, Trung tâm B i d ng nghi p v báo chí,

Nam].

ự ế ổ ế ế ớ ề ữ Trên th c t ớ , nh ng CQBC l n, n i ti ng th gi i đ u có s đ u t ự ầ ư

ấ ị ệ ổ ứ ướ ạ ề ạ ộ nh t đ nh cho vi c t ch c TTCĐ, d i d ng m t chuyên đ , lo t bài

ữ ề ề ế ề ắ ầ chuyên đ , trang chuyên đ nào đó c n nh ng ti ng nói đa chi u, sâu s c,

ố ủ ấ ề ờ ề ế ớ ớ ự căn c t c a v n đ . Nhi u t báo l n trên th gi i xây d ng không ít trang

ự ệ ề ả ề ừ ữ ề ấ chuyên đ , b n tin chuyên đ , khai thác nh ng s ki n, v n đ t ề nhi u

ể ạ ộ ả góc nhìn, khía c nh, quan đi m khác nhau, giúp đ c gi có cái nhìn toàn

ể ữ ề ề ạ ọ ả c nh, nhi u chi u. Đây cũng chính là cách làm đ gi chân b n đ c, đáp

ứ ủ ệ ầ ố ượ ộ ng mong mu n c a công chúng trong vi c c n đ c thông tin m t cách

ọ ọ ấ ượ ự chính xác, có ch n l c, khách quan, trung th c và có ch t l ng cao... Và

ữ ề ạ ả ưở ạ ả không ít nh ng lo t bài chuyên đ đã giành gi i th ng cao t i các gi i báo

ế ớ ạ ễ ả ưở chí uy tín trên th gi i. T i l trao gi i th ng báo chí Pulitzer năm 2015 t ổ

ứ ạ ủ ạ ố ỹ ch c hôm 2042015 t ộ i thành ph New York c a M , lo i hình TTCĐ m t

ượ ữ ế ạ ớ ữ ầ l n n a gây đ c ti ng vang và đo t nh ng thành công l n (Pulitzer là gi ả i

ưở ườ ấ ắ ở ữ ề ằ ẩ th ng th ng niên nh m đ cao nh ng tác ph m báo chí xu t s c các

ự ệ ể ạ ả ố ế ỹ ữ th lo i, ph n ánh nh ng s ki n tiêu bi u ể ở ướ n c M và qu c t ). T ờ

ậ ủ ề ụ ề ạ The New York Times nh n 2 gi ả ở i ộ 2 h ng m c v cùng ch đ là cu c

ạ ị ế ố ở ồ ả ố ế chi n ch ng đ i d ch Ebola Tây Phi, g m gi ự i Phóng s qu c t và gi ả i

Ả ế ả ề ủ ự nh chuyên đ c a nhi p nh gia t do Daniel Berehulak. Trong khi đó,

ả ụ ụ ộ ồ ượ ờ gi i Ph c v c ng đ ng đ c trao cho 2 t báo The Post and Courier, v iớ

ề ề ạ ạ ạ ạ cùng lo t bài đi u tra v tình tr ng b o hành gia đình t i bang South

ơ ờ ụ ở Ở ạ ế ề Carolina n i các t báo đóng tr s . ụ h ng m c Bài vi t chuyên đ , báo

ề ạ ứ ạ ạ ớ ạ ầ The Los Angeles Times đ ng đ u v i lo t bài v n n h n hán t i các bang ở

ỹ ủ ắ ậ ọ ố ườ M c a nhà báo Diana Marcum. Bài báo kh c h a s ph n ng i dân

ị ả ưở ở ạ ữ ơ ấ ế Nh ng gi c m khô héo California b nh h ng b i h n hán. Bài vi t “

ượ ạ ả ạ trong h n hán ” đ c đánh giá là “mang l ồ i cái nhìn nhân b n và đ ng

c m”.ả

ệ ễ ả ằ ố ạ T i Vi t Nam, trong l trao gi ạ i báo chí qu c gia h ng năm, các lo t

ề ườ ấ ở ế ị ể ạ ạ bài chuyên đ th ng chi m lĩnh v trí cao nh t các th lo i, lo i hình

ạ ớ báo chí. Riêng v i báo in, trong các năm 2008 và 2010, lo t bài chuyên đ ề

ề ạ ố ổ ỉ ở ả ả Báo ề v cùng đ tài ch ng n n than th ph ủ Qu ng Ninh c a nhóm tác gi

ả ở ể ạ ả ự ề ự ề Lao Đ ngộ đ u giành gi i A th lo i gi i phóng s , phóng s đi u tra, ký

ẩ ạ ố ả ả ố báo chí, ghi chép... Trong s 9 tác ph m đo t Gi i A Gi i Báo chí Qu c gia

ớ ề ạ ả ạ Vi tệ năm 2014, có t i 4 lo t bài chuyên đ giành gi i, đó là các lo t bài: “

ứ ữ ứ ủ ế ề ẳ ằ ị Nam kh ng đ nh ch quy n b ng nh ng ch ng c pháp lý thuy t ph c ụ ”;

ẫ ừ ạ ộ ề ậ ị to đ nóng “Suy ng m t ”; “Tuyên truy n chính tr pháp lu t cho công

ạ ướ ệ ả nhân ph i ch y n c rút ể ” và “Câu chuy n Sam Lang chui vào túi nilong đ

qua su iố ”.

ữ ừ ể ẳ ằ ị T nh ng phân tích trên, có th kh ng đ nh r ng, TTCĐ luôn đóng

ố ớ ặ ạ ọ ệ vai trò quan tr ng đ i v i các lo i hình báo chí. Đ c bi ờ ạ t, trong th i đ i

ứ ổ ượ ậ ậ ớ bùng n thông tin, khi tin t c đ ụ c c p nh t liên t c thì TTCĐ v i th ế

ự ệ ủ ế ậ ạ ể m nh chính lu n, chuyên sâu, có th đeo bám đ n cùng s vi c c a mình

ượ ị ế ộ ở ọ ữ giúp báo chí có đ ấ ị c nh ng v th nh t đ nh trong xã h i, ố m i qu c gia…

ỉ ể ệ ệ ọ Không ch th hi n vai trò quan tr ng trong vi c phân tích chuyên

ủ ố ữ ư ư ạ sâu, đ a ra cái nhìn khái quát, nh nh ng “bài đinh” c a s báo, t p chí

ữ ộ ả ề ố ộ ả ề ộ ằ nh m gi chân đ c gi truy n th ng, thu hút đ c gi ti m năng và đ c gi ả

ớ ữ ể ệ ủ ả ọ m i, TTCĐ còn gi vai trò quan tr ng, th hi n b n lĩnh c a CQBC tr ướ c

ư ữ ề ấ ả ộ nh ng v n đ mà xã h i quan tâm mà ch a có đ ượ ờ c l i gi ấ i đáp th u đáo,

ệ ổ ể ạ ứ ệ ộ ch c TTCĐ trên báo in hi n nay là m t th lo i báo chí rõ ràng. “Vi c t

ồ ọ ả ậ ả ồ ợ ổ t ng h p, bao g m c ph n ánh, bình lu n, phân tích, đ h a... mang tính

ộ ủ ề ể ấ ả ơ ch t rõ nét v quan đi m, b n lĩnh, trình đ c a c quan báo chí và nhà

ẽ ạ ệ ữ ỏ báo. Đó s t o ra tính khác bi t gi a các CQBC” ấ [ph ng v n sâu, tr ườ ng

ố ồ ư ậ ạ Báo Pháp lu t Thành ph H Chí ổ ợ h p 2.3, nam, Phó T ng Th ký tòa so n,

Minh].

ư ự ủ ữ ế ạ ế Tuy nhiên, chính nh ng th m nh c a TTCĐ cũng nh s bi n

ướ ể ệ ở ộ ố ị ợ ụ ế t ng trong cách th hi n m t s CQBC, khi n TTCĐ b l i d ng làm

ố ớ ế ấ ậ ở ỉ cho nó tr nên x u xí, gây tai ti ng đ i v i không ch CQBC mà th m chí

ả ề c n n báo chí.

ủ ề ể ặ 2.3. Đ c đi m c a thông tin chuyên đ báo in

ơ ả ứ ể ặ Theo nghiên c u sinh, TTCĐ báo in có các đ c đi m c b n sau: (1)

ự ệ ờ ự Thông tin bám sát, đi cùng s ki n th i s ; (2). Thông tin khái quát, toàn

ề ề ế ả c nh, đa chi u; (3). Thông tin có chi u sâu, chi ti ự ệ t; (4).Thông tin s ki n,

ệ ố ề ẽ ạ ộ ộ ị ọ ấ v n đ có h th ng, tác đ ng xã h i m nh m ; (5). Thông tin có giá tr h c

ậ ư ể ạ ữ ả ậ ộ thu t, l u tr , tham kh o; (6). Thông tin thu c th lo i chính lu n báo chí;

ứ ọ ứ (7). Thông tin đ ượ ổ c t ch c khoa h c; (8). Thông tin đ ượ ổ c t ệ ch c hi n

ử ổ ề ạ đ i, nhi u “c a s ”.

ể ặ ề ộ 2.3.1. Đ c đi m v n i dung thông tin

ự ệ ờ ự + Thông tin bám sát, đi cùng s ki n th i s

ỏ ự ầ ư ỹ ả ề ề ễ ấ ậ Đi u d nh n th y là TTCĐ đòi h i s đ u t k càng c v công

ấ ả ị ộ ư ứ ẩ tác chu n b n i dung, hình th c cũng nh quy trình xu t b n. Không ch ỉ

ề ệ ỏ ự ế ề ẩ ị đòi h i s chu n b công phu v vi c tìm ki m đ tài, khai thác thông tin,

ệ ổ ứ ự ệ ứ ạ ổ t ch c th c hi n; vi c t ch c TTCĐ thông qua các trang, lo t bài, s ố

ố ợ ữ ề ậ ỏ ộ ơ chuyên đ ... còn đòi h i khâu ph i h p gi a các b ph n trong c quan báo

ị ỹ ưỡ ể ầ ẩ ờ ặ ớ chí, nên c n th i gian đ chu n b k l ng. M t khác, v i kh i l ố ượ ng

ể ả ệ ậ ờ ự ồ ộ ề ậ ạ thông tin chuy n t ầ i khá đ s , vi c c p nh t, ch y đua th i s là đi u g n

ư ể nh không th .

ệ ờ ạ ủ ề ộ ặ Đ c bi ữ t, trong th i đ i c a truy n thông xã h i lên ngôi, nh ng

ượ ậ ậ ồ ạ ư ượ ắ ể thông tin đ c c p nh t ơ t, kh p n i dù ch a đ ư ứ c ki m ch ng, nh ng

ủ ư ế ế ệ ạ ố cũng đã chi m lĩnh, chi ph i khá m nh đ n vi c “đ a tin” c a các CQBC.

ị ế ủ ư ề ấ ở Nh ng đi u đó không có nghĩa là báo chí m t đi v th c a mình, b i thông

ạ ậ ộ ệ ậ ả ậ ộ tin trên m ng xã h i th t khó phân bi t đúng sai, th t gi nên đ tin c y là

ữ ế ả ẫ ồ không cao, nên công chúng v n ph i tìm đ n nh ng ngu n thông tin chính

th ng.ố

Ở ố ượ ạ ượ khía c nh khác, đ i t ng công chúng đ c phân chia thành khá

ề ạ ườ ế ầ ườ nhi u lo i khác nhau, có ng ỉ ầ i ch c n bi ứ t đ u tin t c; có ng ố i mu n tìm

ồ ủ ấ ố ượ ề ể ọ ố ượ ế hi u sâu, rõ ng n ngu n c a v n đ ; có đ i t ng mu n đ c bi ế t ý ki n

ề ặ ố ượ ạ đa chi u, đ c bi ệ ừ t t các chuyên gia; có đ i t ng l ữ i thích nh ng nhà báo

ậ ậ ả có phong cách, thích cách l p lu n, phân tích, lý gi ữ ề ủ i có ngh c a nh ng

ự ệ ệ ậ ậ ơ ư nhà báo chuyên nghi p... Vì v y, TTCĐ, dù đi ch m h n s ki n nh ng

ả ủ ự ệ ằ ổ ẻ ẫ v n n m trong dòng ch y c a s ki n, l ạ ượ i đ ắ c phân tích, m x sâu s c,

ượ ướ ứ ể ỹ ưỡ k l ẫ ng… nên v n luôn tìm đ c cách đi đúng h ng đ đáp ng đ ượ c

ầ ủ yêu c u c a công chúng.

ả ề + Thông tin khái quát, toàn c nh, đa chi u

ườ ủ ề ớ ệ ộ ề ậ ế Th ng đ c p đ n các ch đ l n, trên di n r ng, nên TTCĐ mang

ừ ề ả ộ ươ ề tính khái quát, toàn c nh, đa chi u khá rõ. T nhi u góc đ , ph ệ ng di n

ữ ề ế ậ ấ ti p c p khác nhau, các chuyên đ cung c p cho công chúng nh ng thông

ụ ể ề ộ ấ ề ả ớ tin phong phú, có l p lang bài b n, rõ ràng, c th v m t v n đ nào đó,

ể ạ ộ ượ ừ ả ớ tùy thu c vào lo i TTCĐ ki u gì mà dung l ng l n, v a ph i hay trong

ể ệ ớ ố ề ề ạ ộ ợ ph m vi m t cách h p lý. V i s chuyên đ , đi u này th hi n khá rõ nét.

ượ ể ệ ượ ệ ộ TTCĐ đ c th hi n bao quát, khái l ề ủ ề ề ậ c trên di n r ng v ch đ đ c p,

ổ ộ ư ữ ề ề ấ ườ đào sâu nh ng v n đ đáng l u ý, n i c m nhi u ng ả i quan tâm, là b n

ề ự ệ ấ ủ ổ ọ ấ ạ chuyên san H s s ồ ơ ự ch t c a v n đ , s vi c... Trong bu i t a đàm t i

ệ ạ ộ ớ ki n, T p chí C ng s n ủ ề Thông tin chuyên đ ề ả ngày 1542015 v i ch đ “

ế ạ ữ ề ặ ấ ả ấ ượ th m nh và m t trái, đ xu t nh ng gi i pháp nâng cao ch t l ng”,

ế ạ ệ ố ệ ế ề ằ ứ ủ nhi u ý ki n cho r ng: Th m nh c a TTCĐ là vi c h th ng hóa tri th c

ề ườ ọ ọ ọ ầ ợ ề ấ v v n đ ng i đ c quan tâm, thông tin ch n l c phù h p. T m bao quát

ề ủ ộ ứ ộ ủ ủ ể ạ ả ph m vi c a chuyên đ đ r ng, m c đ tham kh o đ sâu đ giúp ng ườ i

ộ ổ ủ ề ề ậ ọ ở đ c ể ế nhi u đ tu i khác nhau có th ti p c n ch đ mà chuyên đ đ ề ề

ạ ộ ườ ọ TTCĐ giúp ng i đ c th y đ ấ ượ c ậ c p m t cách nhanh chóng. Bên c nh đó, “

ệ ố ự ệ ủ ề ữ ệ rõ và khá toàn di n và h th ng s ki n ch đ thông tin. Nh ng th ế

ủ ạ ượ ờ ạ ẳ ổ ị m nh này c a TTCĐ càng đ c kh ng đ nh trong th i đ i bùng n thông

ế ớ ệ ề ờ ự ạ tin hi n nay. Trên th gi i, nhi u t ủ báo đã nâng cao s c nh tranh c a

ổ ứ ề ủ ố ọ ườ ằ mình b ng cách t ch c các s chuyên đ c a báo ” [t a đàm, tr ợ ng h p

ưở ạ ộ ố ế T p chí C ng s n ữ 1.1, n , Tr ng ban, Ban Qu c t ả ]. ,

ự ế ể ệ ề ề ỹ Th c t ệ , TTCĐ giúp nhà báo th hi n nhi u k năng ngh nghi p

ấ ượ ố ượ ạ ớ ọ ủ c a mình và cung c p đ c kh i l ề ng thông tin l n cho b n đ c. Nhi u

ế ớ ế ừ ề ạ t p chí trên th gi ữ i có nh ng bài vi ụ t hàng ch c ngàn t ạ , thu hút nhi u b n

ữ ườ ộ ế ư ậ ẫ ọ đ c. Nh ng ng ứ i thích nghiên c u n i dung chi ti t nh v y v n còn, vì

ẫ ồ ạ ế ệ ế ầ th báo in v n t n t ặ i đ c bi ạ t là các tu n báo, t p chí. Có ý ki n cho

r ng:ằ

ế ạ ố ớ ủ ạ ể Đ i v i các t p chí, đây có th coi chính là th m nh c a nó,

ữ ầ ớ ộ ượ ở b i nh ng t ng l p thông tin phong phú, sinh đ ng và đ c phân

ậ ằ ộ ữ tích, bình lu n, đánh giá b ng nh ng chuyên gia uy tín thu c các lĩnh

ố ớ ặ ự v c chuyên môn. Đ i v i báo in hàng ngày ho c cách ngày, đây cũng

ượ ộ ượ là cách th c t ứ ổ ứ ố ể ch c t t đ khai thác thêm đ c m t l ộ ng đ c gi ả

ấ ị ượ ặ ơ nh t đ nh và tăng thêm l ng phát hành do các c quan đ t mua .

ỏ ườ ố ợ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 1.4, nam, Phó Giám đ c, Trung

ụ ề ệ ạ ọ Đ i h c KHXH&NV Hà tâm nghi p v Báo chí và Truy n thông,

N iộ ].

ề + Thông tin có chi u sâu, chi ti ế t

ố ượ ớ ề ộ ấ ề ụ ể ỉ V i kh i l ng thông tin ch chuyên v m t v n đ c th nào đó,

ệ ổ ứ ườ ả ọ vi c t ch c thông tin th ng ph i khoa h c, có tính phân b li u l ổ ề ượ ng

ể ấ ả ổ ợ ữ ụ ề ợ thông tin khá h p lý, đ t t c nh ng thông tin đ u có tác d ng b tr cho

ế ớ ể ạ ẫ ả ộ nhau, tác đ ng l n nhau, liên k t v i nhau đ t o nên cái nhìn toàn c nh,

ủ ề ự ệ ụ ể ề ế ậ khái quát cho công chúng ti p nh n v ch đ , s vi c c th nào đó.

ế ằ ạ chuyên san H s s ki n ộ ọ Trong cu c t a đàm t ồ ơ ự ệ , có ý ki n cho r ng: i

ấ ủ ế ạ ự ề ớ “Thông tin chi u sâu chính là th m nh l n nh t c a TTCĐ. Trong s phát

ộ ộ ọ ề ố ủ ể ể ệ ạ ớ ự tri n c a báo chí hi n đ i, cùng v i s phát tri n v t c đ , đ g n và

ủ ủ ề ệ ộ di n c a thông tin, thì đ “tĩnh” và chi u sâu c a thông tin càng có ch ỗ

ộ ộ ỏ ộ ề ớ ọ ườ ậ ứ đ ng, v i m t b ph n không h nh đ c gi ả” [t a đàm, tr ợ ng h p 1.5,

ưở ạ ộ ề ơ ở T p chí C ng s n nam, Phó Tr ng ban, Ban Chuyên đ c s , ả ]. Th c t ự ế ,

ủ ề ụ ể ề ộ ườ do chuyên sâu v m t ch đ c th nào đó, nên TTCĐ th ữ ng có nh ng

ế ủ ề ằ ữ ề ộ ươ bài vi t phân tích, làm rõ ch đ b ng nhi u góc đ , nh ng ph ng pháp

ậ ộ ủ ề ụ ể ố ồ ủ khác nhau, đ nêu b t n i dung c t lõi, làm rõ ch đ , m c đích, ý đ c a

ạ ộ ả ế ẽ ơ ể ậ ặ ơ tòa so n, giúp cho đ c gi ti p c n tìm hi u c n k h n, sâu h n. Có ý

ậ ằ ế ạ ủ ế ượ ể ệ ki n nhìn nh n r ng, th m nh c a TTCĐ đ c th hi n trong vai trò phân

ự ễ ế ổ ị ướ ộ ả tích, t ng k t th c ti n, đ nh h ng t ư ưở t ng cho đ c gi . Các TTCĐ mang

ậ ị ướ tính chuyên sâu, chuyên lu n, khái quát, đ nh h ng thông tin và có tính

ề ừ ừ ự ứ ọ ầ nghiên c u khoa h c cao, chuyên sâu v t ng ngành, t ng lĩnh v c, làm c u

ộ ế ứ ữ ễ ề ấ ầ ọ ớ ớ ườ ố n i gi a khoa h c v i th c ti n; v n đ xã h i đ n g n v i ng i dân.

ố ớ ố ủ ề ặ ơ Đ i v i s chuyên đ , vai trò c a TTCĐ càng có ý nghĩa h n, đ c bi ệ ố t đ i

ố ượ ả ộ ấ ệ ẩ ở vi c m t n ph m mang ữ ớ v i nh ng đ i t ộ ng đ c gi ộ quen thu c, b i “

ủ ề ẽ ờ ộ ố ượ ạ ả ch đ chung s giúp t báo/t p chí có m t đ i t ộ ng đ c gi trung thành,

ể ề ầ ỏ ọ ọ ễ d dàng làm th a mãn nhu c u đ c và tìm hi u sâu v thông tin ” [t a đàm,

ườ ợ ưở ạ Báo Gia đình tr ng h p 3.1, nam, Phó Tr ư ng ban, Ban Th ký tòa so n,

& Xã h iộ ]...

ự ữ ậ ằ ướ Xu h ng tin Trong khi đó, cũng có nh ng nh n xét và d báo r ng: “

ệ ử ệ ợ ị ộ ỉ ổ t ng h p hi n nay đã b báo đi n t ơ làm nhanh r ng h n báo in. Ch còn

ệ ử ầ ộ ư ế ọ m t ph n khai thác sâu thì báo đi n t ch a coi tr ng. Vì th , xu th ế

ấ ỏ ề ộ chuyên đ hóa báo chí in là m t cách làm đúng đ n ắ ” [ph ng v n sâu,

ườ ậ ợ tr ọ ng h p 3.2, nam, h a sĩ, biên t p viên, Báo Công an nhân dân].

ệ ố ự ệ ề ạ ấ ộ ộ ẽ + Thông tin s ki n, v n đ có h th ng, tác đ ng xã h i m nh m

ự ự ể ệ ộ ở ạ ể ặ ổ Đ c đi m này th c s th hi n rõ, n i tr i lo t bài chuyên đ ề

ự ữ ề ấ ố ặ trong báo chí đi u tra đ u tranh phòng ch ng lãng phí, tiêu c c, nh ng m t

ả ộ ườ ề ạ ớ trái x y ra trong xã h i. Thông th ng, v i các lo t bài đi u tra chuyên v ề

ủ ề ề ư ố ậ ậ ươ ch đ , đ tài nào đó, ví nh ch ng buôn l u, gian l n th ạ ự ng m i; s làm

ấ ấ ủ ệ ề ả ăn khu t t t c a doanh nghi p..., các nhà báo, CQBC đ u ph i lên k ế

ả ạ ế ể ả ệ ố ho ch bài b n, chi ti t, tính toán, tiên li u các tình hu ng có th x y ra,

ỗ ừ ữ ứ ự ể ẵ ứ ề ướ nh ng s c ép, s cám d t nhi u phía đ s n sàng ng phó tr ọ c m i tình

ể ả ữ ự ề ả ố ố ị hu ng có th x y ra, ngay c nh ng tình hu ng ch u nhi u áp l c không

ả ừ ố ượ ặ ệ ớ ữ ph i t phía đ i t ề ng đang đi u tra, đ c bi ụ ệ ớ t v i nh ng v vi c l n,

ấ ọ mang tính ch t nghiêm tr ng…

ể ủ ớ ự ề ệ ờ Hi n nay, cùng v i s ra đ i và phát tri n c a truy n thông xã

ơ ộ ể ế ề ề ậ ộ h i, khi công chúng truy n thông có quá nhi u c h i đ ti p c n

ọ ơ ằ ọ ế ị ầ ớ v i thông tin m i n i, m i lúc b ng các thi ế ố t b c m tay có k t n i

ấ ộ ề ả Internet, báo chí không còn là m nh đ t đ c quy n thông tin. Chính vì

ủ ế ộ ớ th , TTCĐ trên báo in v i các n i dung có ch đích cho công chúng

ộ ớ ệ ặ đ c thù, v i các n i dung chuyên sâu, chuyên bi ớ t, chuyên gia... m i

ặ ả ữ ủ ườ ề là món “đ c s n” c a nh ng ng ệ i làm truy n thông chuyên nghi p

ứ ầ ượ ả ả ơ ệ ộ và ph i là hình th c c n đ c khai thác m t cách hi u qu h n.

ỏ ườ ả ợ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 1.3, nam, gi ng viên, Khoa Báo chí

ề ườ ạ ọ ạ ọ ố Đ i h c Qu c gia và Truy n thông, Tr ng Đ i h c KHXH&NV,

ố ồ Thành ph H Chí Minh ].

ự ế ự ề ấ ố ố Th c t , khi đi u tra ch ng tiêu c c, lãng phí, đ u tranh ch ng các

ặ ộ ơ ườ ị m t trái trong xã h i, nhà báo, c quan báo chí th ữ ộ ả ứ ng b ph n ng d d i.

ị ỹ ồ ơ ả ế ẩ ườ ề ế N u không chu n b k h s , b n lĩnh, ng i làm đi u tra khó đi đ n cùng

ế ế ế ấ ơ ị ố ự ậ s th t. Tuy nhiên, khi đã d n thân, quy t xác đ nh làm đ n n i, đ n ch n,

ứ ự ứ ủ ề ệ ạ ọ ớ ầ v i đ y đ tài li u, ch ng c quan tr ng, xác th c thì các lo t bài đi u tra

ườ ể ườ ể ậ ổ th ữ ng có th “đánh đ ” nh ng cá nhân, t p th , đ ng dây nào đó vi

ậ ạ ph m pháp lu t.

ề ặ ệ ướ ự ệ ữ ượ ỏ Đi u đ c bi t khác, tr c nh ng s vi c đã đ c làm sáng t , đã

ượ ấ ấ ữ ơ ữ ạ ặ đ c ph i bày nh ng khu t t t, m t trái, nh ng vi ph m mà báo chí lên

ả ế ứ ử ề ế ậ ơ ộ ẩ ti ng, các c quan ch c năng có th m quy n bu c ph i k t lu n, x lý.

ế ế ề ề ậ ơ ệ Th m chí, n u “làm ng ”, báo chí có quy n truy đ n cùng v trách nhi m

ề ụ ệ ể ế ậ ậ ả ậ ộ ủ c a cá nhân, t p th và bu c ph i có k t lu n v v vi c. Chính vì v y, tác

ề ạ ạ ộ ượ ườ ạ ộ đ ng xã h i mà các lo t bài đi u tra t o đ c th ế ẽ ng m nh m , gây ti ng

ặ ớ ệ ụ ệ ề ạ vang l n, đ c bi ị ả ớ t là các v vi c đi u tra l n, có quy mô, ph m v nh

ưở ộ h ng r ng rãi.

ị ư ữ ả + Thông tin có giá tr l u tr , tham kh o

ề ặ ệ ề ớ ườ Thông tin chuyên đ , đ c bi ố t là v i các s chuyên đ , th ng đ ượ c

ỉ ổ ứ t ch c công phu, không ch mang tính khái quát cao, mà còn chuyên sâu, chi

ế ủ ề ụ ể ề ộ ể ạ ả ti t, đa d ng và toàn c nh v m t ch đ c th nào đó. Nó có th giúp

ườ ọ ấ ượ ự ệ ệ ố ệ ng i đ c th y đ c rõ và khá toàn di n và h th ng s ki n ch đ ủ ề

ừ ữ ử ễ ế ệ ả ị thông tin: t ấ khái ni m, hoàn c nh l ch s , quá trình di n bi n, nh ng v n

ể ậ ậ ề đ liên quan, các cách nhìn nh n, phân tích, bình lu n, quan đi m khác

ế ạ ủ ữ ượ ẳ ị nhau. Nh ng th m nh này c a TTCĐ càng đ ờ ạ c kh ng đ nh trong th i đ i

ư ổ ự ệ chuyên san H s s ki n bùng n thông tin. Nh cách mà ồ ơ ự ệ th c hi n, nó

ư ố ỗ ọ ộ gi ng nh slogan mà chuyên san tham v ng, đó là: “M i chuyên san, m t

ẩ c m nang”.

ự ế ỗ ấ ừ ẩ ẩ ờ ồ Th c t ả , m i n ph m TTCĐ v a là s n ph m báo chí, đ ng th i là

ồ ư ệ ị ư ữ ạ ờ ngu n t ả li u có giá tr l u tr , tham kh o cao. Bên c nh đó, “th i gian

ộ ấ ủ ẩ ấ ẩ ậ ơ ệ ố s ng” c a m t n ph m TTCĐ luôn cao h n nh t báo và các n ph m đi n

ự ế ộ ộ ế ạ ậ ố tử. Th c t ọ , luôn có m t b ph n b n đ c mu n tìm ki m thông tin đ ượ c

ổ ẻ ỹ ưỡ ư ề ạ ố phân tích, m x k l ề ng, nhi u góc c nh, chi u kích, gi ng nh kho t ư

ỉ ể ồ ắ ụ ụ ứ ụ ể ệ ầ ơ li u đ ph c v cho m c đích nghiên c u hay đ n thu n ch đ b i đ p và

ứ ế ỏ th a mãn ki n th c.

ủ ề ề ậ ố ượ ứ ỗ ớ ộ ớ V i m i ch đ đ c p, TTCĐ bao ch a m t kh i l ng l n thông

ượ ổ ẻ ừ ị ế ậ ệ ạ ừ ế tin đ c ti p c n, m x t ử ế l ch s đ n hi n t i, t khái quát đ n chi ti ế t,

ố ồ ờ ớ ự ư ữ ả ấ căn c t đ ng th i v i nh ng s bao quát, toàn c nh, cũng nh các v n đ ề

ổ ậ ứ ể ậ ầ n i b t, đáng chú ý. Vì v y, khi ai đó có nhu c u tìm hi u, nghiên c u v ề

ả ố ữ ể ề ề ấ ệ ừ nh ng v n đ có liên quanđ u có th tham kh o t ặ t, đ c bi t là t ữ nh ng

ượ ọ ủ ữ thông tin giàu hàm l ng khoa h c c a các nhà chuyên môn, nh ng chuyên

ầ gia đ u ngành.

ể ệ ứ ề ể ặ 2.3.2. Đ c đi m v hình th c th hi n

ậ ộ ể ạ + Thông tin thu c th lo i chính lu n báo chí

ể ạ ệ ệ ặ Hi n nay, vi c phân chia th lo i báo chí không còn nghiêm ng t

ặ ệ ố ớ ữ ườ ọ ỉ ữ n a, đ c bi t đ i v i nh ng ng ọ i làm báo và các CQBC. H ch coi tr ng

ấ ậ ể ạ ơ ả tin, bài và chia thành 2 nhóm th lo i c b n là: thông t n và chính lu n.

ể ạ ậ ậ ệ ậ Trong đó, nhóm th lo i chính lu n t p trung vào vi c phân tích, bình lu n,

ả ướ ề ộ ấ ớ lý gi ị i, đ nh h ệ ng, đào x i các v n đ m t cách chuyên sâu, đa di n,

ề ế ơ ự ệ ề ệ ấ ả ớ ề nhi u chi u, chi ti t h n so v i vi c ph n ánh s ki n v n đ mà tin, bài

ậ ả ả ph n ánh đ m nh n.

ể ạ ố ớ ề ườ ậ ậ ở ng t p trung các “Đ i v i các th lo i chính lu n, chuyên đ th

ề ể ệ ớ ạ ầ ố ơ ố ả s gi i trí cu i tu n. V i t p chí, chuyên đ th hi n rõ nét h n, khá sâu

ề ặ ệ ữ ề ầ ắ s c, nhi u bài, đ c bi ỏ t có nhi u cây bút là nh ng chuyên gia có t m, th a

ề ộ ấ ể ầ ạ ầ ọ ố ề mãn ph n nào nhu c u b n đ c mu n tìm hi u chuyên sâu v m t v n đ ,

ố ượ ề ấ ỏ ườ ợ mu n có đ c nhi u góc nhìn h n ơ ” [ph ng v n sâu, tr ng h p 2.3, nam,

ố ồ ậ ổ ạ Báo Pháp lu t Thành ph H Chí Minh ư Phó T ng Th ký tòa so n, ].

ế ố ơ ả ủ ể ạ ể ậ ằ Có th cho r ng, các y u t c b n c a th lo i chính lu n là phân

ậ ả ứ ữ ể ậ ậ ằ tích, bình lu n, lý gi ậ i, khái quát... b ng nh ng lu n đi m, lu n c , lu n

ứ ứ ụ ề ế ạ ủ ch ng thuy t ph c, rõ ràng đã làm nên s c m nh chi u sâu thông tin c a

ự ự ứ ệ ễ ậ ồ ề TTCĐ, đó th c s là linh h n, là đi u d nh n di n hình th c TTCĐ trên

ả ệ ể ệ ặ ệ ở báo chí. C vi c trình bày cũng th hi n rõ, đ c bi t là các chuyên trang,

chuyên m c…ụ

ượ ổ ứ + Thông tin đ ọ ch c khoa h c c t

ề ễ ậ ấ ộ Đi u d nh n th y là TTCĐ, dù là chuyên trang, nhóm bài trong m t

ở ả ố ề ề ố ạ ố s , lo t bài các s khác nhau hay c s chuyên đ , cũng đ u đòi h i s t ỏ ự ổ

ớ ớ ứ ộ ự ự ợ ố ọ ch c m t cách khoa h c v i l p lang, trình t , s phân b sao cho h p lý,

ượ ổ ợ ữ ế ể ầ ấ ữ ấ nh n đ ạ c nh ng gì c n nh n m nh, đi m xuy t, b tr nh ng gì nh ư

ể ạ ượ ị ữ ự ụ ạ “gia v ” đ đ t đ ệ c nh ng m c đích mà tòa so n, nhà báo th c hi n

ề ặ ườ ồ ừ ộ chuyên đ đ t ra. Do TTCĐ th ề ng g m nhi u bài báo t các góc đ , khía

ư ụ ủ ề ế ậ ớ ạ c nh ti p c n ch đ khác nhau, các l p lang thông tin cũng nh m c đích

ụ ụ ụ ề ả ạ ủ ừ c a t ng bài, c nhóm/lo t bài là khá rõ ràng, đ u ph c v m c đích bao

ị ỹ ưỡ ủ ề ự ủ ầ ẩ ừ quát c a ch đ chung nên c n có s chu n b k l ng, t khâu lên k ế

ự ổ ạ ấ ả ứ ự ệ ho ch, phân công nhân s , t ế ch c th c hi n và ti n hành xu t b n. Vì

ế ượ ổ ứ ọ ộ ậ v y, các TTCĐ n u không đ ch c m t cách khoa h c, bài b n r t d ả ấ ễ c t

ạ ượ ư ệ ả ậ ố ổ ị không đ t đ ữ c hi u qu nh mong mu n, th m chí b “đ ”, “gãy” gi a

ừ ượ ượ ế ể ả ch ng, vì không tiên l ng đ ố c h t các tình hu ng có th x y ra.

ỏ ớ ự ệ ế ạ ổ ứ ạ ạ Vi c xây d ng k ho ch, t ch c TTCĐ t i T p chí V i câu h i: “

ượ ư ế ế ứ ậ ượ đ c ti n hành nh th nào”, ả ờ ằ : nghiên c u sinh nh n đ c câu tr l i r ng

ủ ề ừ ế ậ ả ọ ố ọ ồ ư “Ban Biên t p ti n hành h p, ch n ch đ cho t ng s và c năm r i đ a

ụ ể ớ ừ ấ ẽ ả ậ ạ ố ra tòa so n th o lu n. Khi th ng nh t, s phân chia c th t i t ng phóng

ệ ậ ế ữ ặ ườ viên, biên t p viên trong vi c vi t, đ t bài. Nh ng ng ệ i có trách nhi m

ứ ế ạ ượ ệ ế ự ấ ỏ căn c vào k ho ch đ c phê duy t ti n hành th c hi n ệ ” [ph ng v n sâu,

ườ ự ạ ợ ổ ậ T p chí Xây d ng Đ ng tr ng h p 2.4, nam, T ng Biên t p, ả ]. T i ạ chuyên

ữ ự ệ ề ế ạ ớ san H s s ki n ồ ơ ự ệ , vi c xây d ng k ho ch tuyên truy n, v i nh ng ch ủ

ượ ế ậ ề ụ ể đ c th cũng đ c ti n hành theo 6 tháng và trình Ban Biên t p phê

ứ ứ ự ế ệ ạ ổ ỉ duy t. Tuy nhiên, đây ch là k ho ch c ng và có s thay đ i, đáp ng yêu

ờ ự ủ ủ ạ ư ự ủ ư ọ ầ c u th i s c a dòng thông tin ch l u, cũng nh s quan tâm c a b n đ c

ệ ổ ữ ể ờ ứ ừ vào nh ng th i đi m khác nhau. Sau đó, vi c t ch c t ng bài, phân công

ế ặ ượ ế ặ ọ phóng viên vi ộ t, đ t bài c ng tác viên đ ẽ c ti n hành khoa h c, ch t ch ,

ấ ượ ả ả ằ ả ề ộ ứ nh m b o đ m ch t l ng c v n i dung, hình th c trình bày cũng nh ư

ấ ả ỗ ố ế ộ ti n đ xu t b n m i s chuyên san.

ượ ổ ứ ử ổ ề ệ ạ + Thông tin đ ch c hi n đ i, nhi u “c a s ” c t

ẽ ủ ự ể ế ạ ỉ S phát tri n m nh m c a BCTT khi n các CQBC không ch chú

ề ộ ứ ặ ọ ọ ệ tr ng v n i dung thông tin mà còn coi tr ng hình th c, đ c bi t khi th ị

ữ ủ ệ ế ạ ọ ọ ằ hi u c a b n đ c ngày càng cân b ng gi a xem và đ c. Vi c trình bày

ờ ữ ấ ặ ỉ ữ nh ng t ề báo in ch dày đ c ch đã không còn, thay vào đó là r t nhi u

ụ ể ữ ệ ệ ấ ộ ộ thành t ố ượ đ c xu t hi n trong m t bài báo c th , đó là: h p d li u, câu

ẫ ả ồ ọ ụ ờ ẫ trích d n, nh, đ h a thông tin, là các tít chính, tít ph , l ặ i d n… M t

ự ậ ộ ự ệ ạ ọ ể ọ ế khác, s b n r n, áp l c công vi c không cho phép b n đ c có th đ c h t

ộ ờ ộ ấ ị ạ ả ờ m t bài báo, m t t báo, t p chí trong kho ng th i gian nh t đ nh. Bên

ự ự ế ộ ọ ườ ề ạ c nh đó, là s “b i th c” thông tin khi n m i ng ố i đ u mu n đ c l ọ ướ t

ể ế ượ ữ ầ qua đã có th bi t đ c nh ng thông tin đáng chú ý, c n quan tâm và h s ọ ẽ

ậ ầ ờ ứ ọ đ c sau khi có th i gian. Vì v y, thông tin c n đ ượ ổ c t ạ ệ ch c hi n đ i,

ử ổ ữ ể ề ắ ạ ắ ọ ả nhi u “c a s ” đ giúp b n đ c n m b t nhanh nh ng thông tin chính, c i

ế ố ẩ ệ ừ ệ ạ ố thi n y u t th m mĩ t vi c trình bày bài báo, s báo, t p chí… Đó là

ỏ ấ ế ứ ữ ả nh ng đòi h i t t y u mà các CQBC ph i đáp ng.

ố ượ ớ ồ ộ ề V i kh i l ứ ng thông tin đ s , chuyên sâu, đa chi u, hình th c

ầ ượ ổ ứ ử ổ ệ ề ạ ớ TTCĐ c n đ ch c hi n đ i, v i nhi u “c a s ” thông tin khác nhau, c t

ữ ự ễ ạ ạ ọ ọ giúp b n đ c d dàng l a ch n, phân lo i nh ng thông tin chính, quan

ọ ừ ể ắ ơ ả ữ ắ ồ tr ng, t đó có th n m b t nhanh nh ng thông tin c b n, đ ng th i b ờ ỏ

ữ ầ ế ớ ể ọ ấ ỹ qua nh ng thông tin không c n thi t, đánh d u, ghi nh đ đ c k khi có

ử ổ ề ệ ạ ờ ệ th i gian. Vi c trình bày thông tin hi n đ i, nhi u “c a s ” còn giúp các bài

ệ ễ ắ ắ ượ ạ báo b t m t, d theo dõi, vi c trình bày đ c linh ho t, thông thoáng, mang

ẩ ạ ấ ả ọ ỹ ượ ự tính th m m cao. Nó giúp b n đ c có c m tình, th y đ ọ c s trân tr ng

mà CQBC dành cho mình.

ạ ề 2.4. Phân lo i thông tin chuyên đ

ơ ở ạ ề 2.4.1. C s , tiêu chí phân lo i thông tin chuyên đ

ệ ừ ư ấ ế ớ ượ Nh trên đã nói, TTCĐ xu t hi n t lâu trên th gi i, đ c duy trì

ườ ủ ạ ổ ộ ỗ th ự ế ng xuyên, có thay đ i tùy theo s bi n đ ng c a m i giai đo n phát

ớ ế ử ế ể ợ ộ ị ế ể tri n, phù h p v i ti n trình phát tri n, bi n đ ng trong l ch s . Cho đ n

ệ ố ữ ứ ề ậ nay, nh ng nghiên c u v TTCĐ còn khá ít và không t p trung, h th ng.

ơ ở ư ượ ậ ạ ọ Chính vì v y, c s phân lo i TTCĐ còn ch a đ c chú tr ng. Theo nghiên

ệ ạ ự ứ ủ ễ ứ c u c a nghiên c u sinh, th c ti n làm vi c t i 3 CQBC khác nhau cùng

ạ ở ả ơ ở ệ ạ ạ quá trình đi gi ng d y các c s đào t o báo chí; vi c phân lo i TTCĐ

ụ ể ư ự ữ ả ạ ự d a theo nh ng tiêu chí c th , nh : lo i hình báo chí, lĩnh v c ph n ánh,

ả ươ ứ ả ố ượ đ i t ng ph n ánh, quy mô, ph ng th c ph n ánh… Chúng ta có c s ơ ở

ư ạ phân lo i TTCĐ nh sau:

ự ạ +D a vào lo i hình báo chí

ụ ể ự ệ ạ Vi c d a vào lo i hình báo chí, c th là báo in, báo phát thanh,

ệ ử ề ạ ể ạ truy n hình, báo m ng đi n t ạ ; có th chia thành các lo i TTCĐ theo lo i

ươ ề ề ươ hình báo chí. Đó là: ch ng trình truy n hình chuyên đ , ch ng trình phát

ệ ử ề ề ạ ề thanh chuyên đ , chuyên đ trên báo m ng đi n t và chuyên đ trên báo

ươ ề ề ươ in. Trong đó, ch ng trình truy n hình chuyên đ và ch ng trình phát

ề ế ấ ứ ổ ứ ệ ề ố thanh chuyên đ khá gi ng nhau v k t c u, cách th c t ự ch c th c hi n và

ườ ộ ươ ề ọ ề ậ ộ n i dung đ c p. Chúng th ng là m t ch ẹ ng trình chuyên đ tr n v n,

ộ ấ ể ồ ề ế ộ ề ự ệ có th g m nhi u n i dung khác nhau liên quan đ n m t v n đ /s ki n,

ự ụ ể ề ế lĩnh v c c th nào đó. Trong khi đó, các chuyên đ trên báo vi t và báo

ệ ử ạ ặ ố ứ ạ m ng đi n t cũng khá gi ng nhau, đ c bi ệ ở t hình th c là các lo t bài,

ề ế ạ ệ ủ ề chùm bài có liên quan đ n đ tài/ch đ nào đó. Trong khi báo m ng đi n

ử ấ ả ủ ề ề ộ t gom t t c các bài cùng ch đ nào đó vào m t chuyên đ , ví nh ư

ậ ư ủ ủ ề ạ ả ố ố “ch ng kh ng b ”, “kh ng ho ng nh p c ”...,thì báo in có nhi u lo i hình,

ổ ế ứ ề ạ ơ ớ mô th c TTCĐ h n, v i ph bi n là trang chuyên đ , lo t/ nhóm bài chuyên

ữ ề ề ạ ỗ ố ề đ và s chuyên đ . M i lo i hình TTCĐ trên báo in cũng đ u có nh ng mô

ứ ổ ứ ộ ứ ứ th c, cách th c t ch c n i dung thông tin, hình th c trình bày khác nhau.

ố ượ ự + D a vào đ i t ng thông tin

ố ượ ế ườ N u đ i t ng thông tin là con ng ể i, chúng ta có th phân chia theo

ớ ạ ơ ả ộ ổ ề ườ gi i tính, đ tu i, có các lo i c b n sau: TTCĐ v ng ổ i cao tu i; TTCĐ

ề ớ ẻ ề ẹ ụ ữ ề v đàn ông, TTCĐ v ph n , phái đ p; TTCĐ v gi ề ộ i tr ; TTCĐ v đ i

ề ớ ứ ề ề ấ ngũ trí th c, v giai c p công nhân, v nông dân, v gi ế i doanh nhân... N u

ề ộ ả ậ ậ ộ ố ượ đ i t ng ph n ánh là đ ng v t, có TTCĐ v đ ng v t hoang dã; TTCĐ v ề

ề ả ồ ộ ộ ế ậ ậ ộ ề ộ ứ c u h đ ng v t; TTCĐ v b o t n đ ng v t quý hi m; TTCĐ v đ ng

ậ v t nuôi...

ự ế ượ ơ ở ể ượ Th c t , các TTCĐ đ c phân chia theo c s này có th đ c phân

ỏ ơ ụ ủ ạ ộ ỉ chia nh h n, tùy thu c vào quy mô, ph m vi, tôn ch , m c đích c a CQBC,

ườ ạ ặ ệ ề ợ ữ ủ c a nh ng ng i lãnh đ o CQBC. Đ c bi t, có nhi u CQBCthu l ậ i nhu n

ề ề ớ ệ ằ ạ ố ớ l n b ng vi c ra các s báo/t p chí chuyên đ v gi ộ ổ i tính, đ tu i, ví nh ư

ề ụ ữ ề ề ổ ớ ớ chuyên đ v tu i m i l n, v ph n , đàn ông...

ệ ự ố ượ ễ ả ậ Vi c d a vào đ i t ọ ệ ng ph n ánh d nh n di n TTCĐ và có tên g i

ổ ế ợ ườ phù h p. Cách phân chia theo tiêu chí này khá ph bi n, và thông th ng nó

ụ ẩ ấ ươ ẫ l n vào các chuyên trang, n ph m ph , các ch ề ng trình phát thanh, truy n

ề ậ ộ ạ ớ ườ hình... Ph m vi, không gian đ c p r ng l n, bao trùm, th ạ ng ch y theo

ố ượ ự ọ ạ ự ệ s ki n trên m i lĩnh v c... D ng TTCĐ phân chia theo đ i t ng thông tin

ễ ể ậ ế ừ ủ ị khá d đ nh n bi t, ngay t ố ở cái tên c a CQBC, b i nó đã xác đ nh rõ đ i

ượ ụ ươ ề ề t ụ ng ph c v . Các ch ng trình phát thanh, truy n hình đ u có các

ươ ụ ữ ề ế ườ ch ng trình chuyên đ liên quan đ n ph n , đàn ông, ng ổ i cao tu i, nhi

ồ đ ng...

ự ự ả + D a vào lĩnh v c ph n ánh

ấ ể ề ậ ế ẩ ộ ặ B t k CQBC, tác ph m báo chí nào cũng đ c p đ n m t ho c

ụ ể ự ề ả ườ ể nhi u lĩnh v c ph n ánh c th . Thông th ấ ng, chúng ta có th chia ra r t

ố ượ ự ề ủ ế ả ị nhi u lĩnh v c, đ i t ng ph n ánh c a BCTT, đó là: Chính tr , kinh t xã

ự ệ ể ậ ọ ộ ọ ộ h i, văn hóaxã h i, văn h cngh thu t, th thao, quân s , khoa h ck ỹ

ự ậ ỗ ạ ữ ể ỏ thu t... Trong m i lĩnh v c, l i có th chia nh thành nh ng chuyên ngành

ư ơ ế ệ ệ ươ ẹ h p h n, ví nh trong kinh t có công nghi p, nông nghi p, th ạ ng m i,

ể ề ạ ố ầ d u khí, đ i ngo i...; trong th thao có bóng đá, golf, tennis, bóng chuy n...;

ơ ị ệ ậ ậ ọ trong văn h cngh thu t có văn xuôi, th , k ch, chèo, lý lu n phê bình...;

ổ ế ứ ụ ậ ọ ớ ỹ ế trong khoa h c k thu t có sáng ch , phát minh, ph bi n ng d ng m i...

ạ ố ượ ệ ạ ọ Vi c chuyên môn hóa, phân lo i đ i t ụ ụ ộ ể ng b n đ c đ ph c v m t

ố ơ ẽ ượ ề ơ ọ ươ cách chuyên tâm, t t h n là đi u s đ c chú tr ng h n trong t ng lai.

ộ ạ ể ệ ư Đây cũng có th coi là m t d ng báo chí chuyên bi t, nh trên đã phân tích

ố ượ ữ ụ ụ ể ạ ầ ọ – báo chí chuyên đ ph c v nh ng đ i t ng b n đ c có nhu c u thông

ữ ề ờ ể ạ ố báo, t p chí mu n phát tri n theo h ướ ng tin riêng… “V lâu dài, nh ng t

ệ ẽ ể ệ ả ắ ớ thông tin chuyên bi t s ph i phát tri n chuyên nghi p và g n v i nhóm

ấ ệ ị ườ ờ ạ ề ố ượ đ i t ng r t riêng bi ọ t. Nó g i là th tr ng ngách. Các t t p chí v golf,

ữ ỏ ườ ợ fashion... chính là nh ng cách đi này” ấ [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.4, nam,

ụ ề ố ạ ọ Đ i h c ệ Phó Giám đ c, Trung tâm nghi p v Báo chí và Truy n thông,

KHXH&NV Hà N iộ ].

ư ậ ơ ở ự ự ả Nh v y, d a vào lĩnh v c ph n, chúng ta có c s phân chia TTCĐ

ộ ề ể ấ ứ ự ệ ề ẫ thu c v lĩnh v c nào. Có th l y d n ch ng là: TTCĐ v công ngh thông

ề ệ ề ề ậ ọ tin; TTCĐ v bóng đá; TTCĐ v văn h cngh thu t; TTCĐ v kinh t ế ...

ề ể ạ ấ ẩ ề Đó cũng có th là các trang chuyên đ , lo t bài, n ph m chuyên đ chuyên

ề ộ ự ẹ ể ả ạ ph n ánh v m t lĩnh v c nào đó, có th là ph m vi h p, chuyên sâu, có th ể

ổ ế ự ễ ệ ề ả ậ là c ngành ngh . Vi c phân chia d a theo cách này khá ph bi n, d nh n

bi t…ế

ự ổ ứ + D a vào quy mô t ch c thông tin

ơ ả ơ ở ự ạ D a theo c s phân chia này, chúng ta có các lo i TTCĐ c b n, đó

ề ố ớ ố ươ ề ố ớ là: S chuyên đ (đ i v i báo in), ch ng trình chuyên đ (đ i v i phát

ề ề ạ ề ế thanh và truy n hình), lo t bài/nhóm bài chuyên đ và trang chuyên đ . N u

ụ ể ế ứ ệ ễ ạ ậ ự d a vào mô th c thông tin, d nh n di n lo i hình TTCĐ. C th , n u là

ộ ố ữ ệ ồ ọ ụ ộ ộ m t bài chính và m t s bài ph và các h p d li u thông tin/đ h a b ổ

ề ế ề ạ ợ ộ ộ ộ tr , đó là trang chuyên đ ; n u là m t lo t bài, m t nhóm bài v cùng m t

ề ế ủ ề ụ ế ạ ặ ả ầ ch đ ,đó là lo t bài/c m bài/tuy n bài chuyên đ ; n u là c ho c ph n

ề ố ủ ề ả ả ự ề ạ ố nhi u s báo/t p chí v cùng ch đ , lĩnh v c ph n nh, đó là s chuyên

ố ớ ụ ề ể ạ ề ề đ . Đi u này cũng có th áp d ng đ i v i các lo i hình phát thanh, truy n

ả ươ ề ậ ủ ề ộ hình, khi c ch ng trình đó đ u t p trung vào m t ch đ , lĩnh v c c th ự ụ ể

ả mà nó ph n ánh...

ế ự ượ ạ N u d a vào dung l ễ ậ ng thông tin, chúng ta d nh n ra lo i hình TTCĐ,

ượ ế ề ắ ượ ế n u dung l ng ng n/ít, đó là trang chuyên đ . N u tăng dung l ề ng nhi u

ừ ụ ề ạ ở ố ơ h n, t ề 45 bài tr lên, đó là lo t bài/c m bài chuyên đ và s chuyên đ là

ượ ủ ả ộ ố ấ ấ ớ dung l ổ ng thông tin l n nh t, phong phú, t ng quát nh t... c a c m t s báo,

ả ộ ố ề ộ ủ ề ố ượ ự ậ ỉ th m chí là c m t s báo ch chuyên v m t ch đ , lĩnh v c, đ i t ả ng ph n

ánh… nào đó.

ộ ố ạ ề + M t s lo i thông tin chuyên đ khác

ự ạ ị ả D a vào ph m vi đ a lý mà thông tin ph n ánh, chúng ta có TTCĐ

ụ ự ố ị theo khu v c; TTCĐ theo châu l c; TTCĐ theo qu c gia; TTCĐ theo đ a

ươ ố ế ề ướ ph ng; TTCĐ v qu c t ; TTCĐ trong n c...

ự ấ ề ả D a vào tính ch t thông tin ph n ánh, chúng ta có TTCĐ v ng ườ i

ệ ố ề ề ề ấ ự ả ố ố t t vi c t t; TTCĐ v đi u tra ch ng tiêu c c; TTCĐ v đ u tranh, b o v ệ

ế ự ủ ề ễ ế ề ố ố ch quy n qu c gia; TTCĐ v ch ng di n bi n hòa bình, các th l c thù

ự ễ ờ ố ề ả ộ ị đ ch; TTCĐ v ph n ánh th c ti n đ i s ng xã h i...

ủ ự ề ầ ấ ấ D a vào t n su t xu t hi n ạ ệ c a chuyên đ , chúng ta có các d ng

ậ ầ ậ sau: TTCĐ trên nh t báo; TTCĐ trên báo cách nh t; TTCĐ trên tu n báo;

ệ ệ TTCĐ trên bán nguy t san; TTCĐ trên báo tháng/ nguy t san...

ữ ự ạ Ngoài ra, chúng ta còn có nh ng lo i TTCĐ, d a vào các tiêu chí phân

ộ ạ ấ ả ệ ạ lo i khác nhau. M t d ng TTCĐ khác là vi c xu t b n các trang thông tin

ự ề ả ị chuyên ph n ánh v lĩnh v c, đ a bàn nào đó. Các trang thông tin này

ườ ấ ả ể ặ ệ ể ạ ắ ọ th ấ ả ồ ng xu t b n đ t ng b n đ c. Ngu n thu đ bù đ p vào vi c xu t b n

ề ừ ả ượ các trang chuyên đ này là t qu ng cáo, tài tr . ợ Báo Lao Đ ngộ đ c xem là

ờ ệ ạ t báo đi tiên phong trong vi c ra các trang TTCĐ d ng này, đó là các trang:

ề ệ ầ ư ệ ộ ấ ả Ti n t & Đ u t , Vi c làm, Hà N i... Báo Nhân Dân xu t b n trang

ề ớ ề ả ấ ộ ườ ả TTCĐ Hà N i, ph n ánh các v n đ l n, nhi u ng i quan tâm x y ra trên

ủ ị đ a bàn th đô...

ủ ạ ả ẩ ượ ấ ả Bên c nh đó, là s n ph m c a các CQBC đ c xu t b n chuyên

ụ ụ ố ượ ữ ấ ậ ẹ ả ề thông tin nh ng v n đ lý lu n ph c v đ i t ng h p là các nhà qu n lý,

ề ề ứ ề ạ ọ ộ lãnh đ o; các báo chuyên v ngành ngh , v nghiên c u khoa h c thu c các

ị ươ ễ chuyên ngành khác nhau; các báo đ a ph ng; các báo phát mi n phí; báo

ươ ụ ừ ồ ướ ấ c p phát theo các ch ng trình m c tiêu t ngu n kinh phí nhà n c...

ậ ằ ụ ữ ể ế Qua nh ng phân tích trên, có th k t lu n r ng, tùy theo m c đích,

ụ ủ ữ ể ẹ ệ ộ nhi m v c a CQBC mà có nh ng cách hi u r ng, h p khác nhau v ề

ễ ể ề ấ ậ ợ ớ ạ TTCĐ. Đi u d nh n th y là các d ng TTCĐ ki u trên khá trùng h p v i

ờ ạ ươ ớ ự ổ ợ các t báo/t p chí/ch ng trình khác, v i s t ng h p thông tin, các th ể

ự ề ề ề ả ạ ữ lo i báo chí đ u ph n ánh v lĩnh v c, ngành ngh . Trong chính nh ng

ỉ ư ự ề CQBC chuyên v lĩnh v c nào đó cũng không ch đ a thông tin chuyên v ề

ủ ề ẹ ữ ề ọ ỉ ượ ấ ị ể ấ v n đ , ch đ h p mà h ch dành nh ng dung l ng nh t đ nh đ thông

ờ ự ễ ự ệ ủ ề ề ề ự tin v ch đ đó, theo sát các s ki n th i s di n ra trên nhi u lĩnh v c

ể ạ ấ ớ ườ ộ khác nhau... V i các d ng TTCĐ k trên, tính ch t TTCĐ th ng khá r ng,

ờ ự ự ệ ạ ả ạ ẫ v n ch y theo th i s s ki n là chính... Đó không ph i là d ng TTCĐ mà

ướ ứ ủ ề ậ ứ ự ế h ng nghiên c u c a nghiên c u sinh đ c p đ n, mà là TTCĐ d a theo

ổ ứ quy mô t ch c thông tin.

ề ổ ứ 2.4.2. Thông tin chuyên đ theo quy mô t ch c thông tin

ứ ự ứ ậ ạ ọ Trong ph m vi lu n án này, nghiên c u sinh l a ch n nghiên c u v ề

ạ ề ơ ở ự ổ ứ TTCĐ trên báo in, d a theo c s phân lo i v quy mô t ch c thông tin, đó

ề ề ạ là: (1) Bài chuyên đ , (2). Trang chuyên đ , (3). Lo t bài/nhóm bài chuyên

ố ớ ổ ế ề ạ ố ạ ề đ và (4). S chuyên đ . Đây là các d ng TTCĐ ph bi n đ i v i lo i hình

ả ở ạ ự ẹ ậ báo in, th m chí ngay c ứ lo i hình TTCĐ theo lĩnh v c h p. Và mô th c

ụ ể ể ượ thông tin ki u này có th áp d ng đ ượ ở ấ ả t ạ t c các lo i TTCĐ đ c c phân

ơ ở ư ể ạ ậ chia theo các c s , tiêu chí khác nhau nh đã k trên. Trong ph m vi lu n

ể ậ ố ấ ủ ữ ả ắ ọ án, đ t p trung t i đa vào b n ch t c a TTCĐ, ng n g n là các nh ng bài

ủ ề ề ụ ể ề ộ ồ báo g m các thông tin chuyên sâu v m t ch đ /đ tài c th nào đó,

ổ ế ứ ậ ạ nghiên c u sinh t p trung vào 3 d ng TTCĐ ph bi n là: (1). Trang chuyên

ề ạ ố ề ề đ , (2). Lo t bài/nhóm bài chuyên đ và (3). S chuyên đ .

+ Bài chuyên đề

ề ề ộ ụ ế Trong ti ng Anh, column là chuyên m c/chuyên đ v m t nhóm đ ề

ề ế ế tài nào đó do các cây bút chuyên đ (columnist) vi t. Các bài vi t trong

ề ộ ư ụ ề ế chuyên m c tuy cùng v m t nhóm đ tài, nh ng không có tính liên k t

ẽ ớ ề ộ ặ ch t ch v i nhau v n i dung. T đi n ừ ể Concise Oxford American đ nhị

ặ ạ ự ậ ộ ộ nghĩa column là m t khu v c trong báo ho c t p chí t p trung vào m t ch ủ

ấ ị ặ ộ ườ ế Bách khoa ề đ nh t đ nh ho c do m t ng ấ ị i nh t đ nh vi t. Trong khi đó,

ư ở ề ế ị toàn th m Wikipedia ị đ nh nghĩa chuyên đ là các bài vi t có tính đ nh k ỳ

ặ ạ ề ạ ớ trên báo ho c t p chí. Chuyên đ khác v i các lo i hình báo chí khác ở ỗ ch

ế ề ặ ề ự ộ ộ nó do cùng m t nhà báo vi t v cùng m t lĩnh v c ho c đ tài. Các bài vi ế t

ụ ườ ế ủ ể ệ ể ặ trong chuyên m c th ng th hi n quan đi m ho c chính ki n c a tác gi ả .

ị Cu n ố Encyclopedia of American Journalism [115] đ nh nghĩa bài

ế ế ặ ả ậ ộ ề chuyên đ là bài vi t ho c bình lu n có đ dài trong kho ng 700 đ n 800

ừ ườ ủ ề ề ậ ỳ ở ệ ấ ị t , th ấ ng đ c p ch đ duy nh t, xu t hi n theo đ nh k cùng m t v ộ ị

ượ ử ụ ị ấ ẫ ơ ị trí trên trang báo và đ ứ c s d ng vì giá tr h p d n h n là giá tr tin t c.

ự ấ ề ắ ủ ề ể ẫ ớ ế ắ S h p d n c a bài chuyên đ g n li n v i hi u bi t sâu s c và cái nhìn

ữ ố ắ ả ủ s c s o c a nhà báo, đ ượ ộ ả c l t t ộ qua ngôn ng sinh đ ng. Cu n bách khoa

ề ế ư ằ ề ở ỹ ồ ạ toàn th này cũng cho r ng, ngh vi t bài chuyên đ M đã t n t i 140

ề ầ ố ờ ộ năm. Trong su t th i gian đó, các cây bút chuyên đ đã đóng góp ph n n i

ươ ớ ờ ư ộ ự ổ ầ ọ dung t i m i cho t ứ báo, nh m t s b sung quan tr ng cho ph n tin t c

khô c ng.ứ

ả ề ằ ấ ạ Tác gi Donald L. Ferguson cho r ng, bài chuyên đ nh n m nh vai

ủ ườ ế ề Các ể trò bày tỏ quan đi m cá nhân c a ng i vi t trong các chuyên đ . “

ề ượ ế ự chuyên đ đ c vi t theo phong cách t nhiên, cá nhân. Cây bút chuyên đ ề

ệ ử ụ ằ ả ớ ph i công b ng và chính xác v i vi c s d ng thông tin ” [106, tr.316]. Trong

ờ ự ủ ả ế ằ ộ thú c a m t nhà báo M cu n ố L i t ỹ, tác gi Tom Plate vi t r ng:

ộ ờ ộ Nguyên c t báo này trên t Los Angeles Times là m t chuyên

ữ ụ ầ ả ệ m c hàng tu n, kéo dài trong 5 năm, và đã cho tôi nh ng tr i nghi m

ệ ờ ủ ế ủ ụ ậ ị tuy t v i... M c báo c a tôi t p trung ch y u vào chính tr , kinh t ế

ề ề ươ ủ ữ ấ ặ và nh ng v n đ v văn hóa c a vành đai Thái Bình D ng, đ c

ệ ạ bi t là t i châu Á [97, tr. 2527].

ề ượ ự Ở ệ Vi t Nam, bài chuyên đ đ ầ ọ c các báo chú tr ng xây d ng, đ u

ư ể ở ự ư ả ị t , phát tri n, các lĩnh v c ph n ánh khác nhau, nh : Chính tr , Kinh t ế ,

ể ộ ờ ố ị ữ ề ị Xã h i, Văn hóa, Th thao… Các t báo đ u dành nh ng v trí c đ nh, hình

ứ ấ ệ ư th c trình bày nh t quán, khác bi t, nh đóng khung, in nghiêng, có tên

ề ườ ụ ộ ố ặ ộ chuyên m c. Các bài chuyên đ th ng do m t, ho c m t s nhà báo tên

ổ ủ ờ ệ tu i c a t ị báo, làng báo ch u trách nhi m.

+ Trang chuyên đ ề

ề ặ ễ ổ ứ ứ ả ơ Xét v m t quy mô, đây là mô th c TTCĐ đ n gi n, d t ự ch c th c

ả ạ ư ề ệ ậ hi n. Thông tin cũng không ph i d ng chính lu n nh bài chuyên đ , cũng

ộ ườ ế ạ ấ ả không do m t vài ng i vi ề ậ ộ t, ph m vi đ c p r ng rãi, trên t t c các lĩnh

ề ậ ủ ộ ớ ạ ự v c khác nhau c a xã h i, không gian đ c p cũng không gi ả i h n, c trong

ướ ế ớ ủ ị ự ữ n c và trên th gi ủ i, tùy theo s ch đ nh c a CQBC, hay nh ng ng ườ i

ự ế ự ệ ề tr c ti p th c hi n chuyên đ .

ườ ề ặ Thông th ậ ể ồ ng, trang chuyên đ có th g m 1 ho c vài trang, là t p

ề ộ ự ộ ế ấ ủ ủ ề ợ h p các bài báo chuyên v m t ch đ thu c lĩnh v c nào đó. K t c u c a

ề ườ ủ ồ trang chuyên đ th ề ng là 1 bài chính/ bài đinh “linh h n” c a chuyên đ ,

ừ ổ ợ ả ụ ở ữ ệ ộ và t ể 2 bài ph tr lên, cùng các h p d li u thông tin b tr , nh, bi u,

ồ ọ ụ ủ ỉ ả b ng, thông tin đ h a... Tùy theo tôn ch , m c đích c a CQBC mà trang

ề ậ ể ả ữ ự ề chuyên đ có các lĩnh v c đ c p khác nhau, có th c nh ng thông tin

ố ế ể ư ệ ả ờ ị qu c t đ làm kinh nghi m tham kh o... Ví nh các t báo chính tr xã

ề ậ ấ ộ ủ ề ả ề ạ ờ ộ h i thì ch đ , ph m vi đ c p r t r ng, c v không gian và th i gian, ví

ư ề ả ứ ả ệ ạ ọ nh các chuyên trang v : “Gi i c u” nông s n Vi t, h n hán đe d a mùa

ệ ị ế ế ượ màng, đàm phán Hi p đ nh Kinh t chi n l ươ c xuyên Thái Bình D ng

ạ ở ế ở ộ ậ ạ ạ (TPP), B o lo n Ucraina, N i chi n Syria, H n hán, xâm nh p m n ặ ở

ử ằ ồ đ ng b ng sông C u Long...

ề ườ ủ ề ề ề ể Trang chuyên đ th ng dành đ nói v đ tài/ ch đ nào đó mà

ủ ượ ơ ề ả ầ ộ ọ ầ t m quan tr ng c a nó v ế t h n m t bài ph n ánh, bài đi u tra, c n ti p

ề ề ộ ớ ơ ượ ươ ậ ừ c n t nhi u góc đ , chi u kích h n, v i dung l ng thông tin t ố ng đ i

ủ ề ượ ắ ủ ề ấ ằ ạ ọ ự ớ l n nh m cung c p cho b n đ c s đa chi u, sâu s c c a ch đ đ c đ ề

ữ ệ ồ ọ ế ả ộ ỉ ằ ậ c p đ n. Hình nh và thông tin đ h a cùng h p d li u không ch nh m

ự ậ ư ụ ữ ủ ả ặ ữ làm gi m s đ m đ c c a các con ch , mà còn có tác d ng nh nh ng

ử ổ ễ ể ộ ậ ế ứ ọ ề “c a s ” thông tin đ c l p, h t s c khái quát, cô đ ng, d hi u. Và đi u

ặ ệ ầ ế ệ ự ế ủ ề ậ này là đ c bi t c n thi t trong đi u ki n s ti p nh n thông tin c a công

ế ậ ằ ả ổ chúng ngày càng thay đ i, thói quen ti p nh n thông tin b ng hình nh, đ ồ

ượ ơ ọ h a ngày càng đ ọ c chú tr ng h n...

ừ ự ễ ệ ể ấ Nhìn t th c ti n báo chí hi n nay ở ệ Vi t Nam có th th y, các

ườ ặ ả ủ trang TTCĐ th ứ ng là “đ c s n” c a các CQBC. Do đó, hình th c

ơ ả ấ ị ư ữ ặ ở TTCĐ có nh ng đ c tr ng c b n nh t đ nh, b i các trang TTCĐ

ườ ụ ủ ữ ấ ờ ạ th ẩ ng là nh ng n ph m ph c a các t báo in, hay t p chí, đ ượ c

ấ ả ở ộ ố ượ ằ ả ổ ế xu t b n nh m m r ng đ i t ộ ng đ c gi ữ , b khuy t cho nh ng

ờ ể ả ị ư ầ ạ ờ thông tin mà các t báo, t p chí ch a chuy n t ủ i k p th i, đ y đ .

ơ ọ ườ ụ ụ ố ượ Quan tr ng h n, các trang TTCĐ th ng ph c v các đ i t ộ ng đ c

ả ớ gi riêng, v i các thông tin chuyên môn chuyên sâu...

ỏ ườ ố ợ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 1.2, nam, Phó Giám đ c th ườ ng

ồ ưỡ ự ụ ệ ộ H i Nhà báo Vi ệ t tr c, Trung tâm B i d ng nghi p v báo chí,

Nam].

ầ ả ờ ờ ớ ở ậ ệ Th i gian g n đây, ngay c các t nh t báo l n Vi t Nam, nh ư

ố ồ ề ẻ ổ ộ Tu i tr Thành ph H Chí Minh, Lao đ ng, Ti n phong, Nông thôn ngày

ườ ổ ứ ề ỗ nay... cũng th ng xuyên t ự ệ ch c các trang chuyên đ , m i khi có s ki n

ườ ữ ữ ề ề nhi u ng ế i quan tâm, đang còn nh ng ý ki n trái chi u, nh ng băn khoăn

ệ ư ể ả ư ầ ộ ố ấ mà vi c đ a thông tin ban đ u ch a th gi i đáp th u đáo. M t s CQBC

ị ướ ể ờ ớ ư coi đây là đ nh h ng phát tri n trong th i gian t ọ i, khi chú tr ng đ a thông

ệ ử ậ ậ ạ ấ ẽ ậ tin c p nh t trên các báo m ng đi n t , còn báo gi y s t p trung TTCĐ,

ữ ể ấ ượ chuyên sâu đ cung c p nh ng thông tin giàu hàm l ọ ng khoa h c, mang

ả ậ ị ướ tính lý gi i, phân tích, bình lu n… giúp đ nh h ng thông tin cho công

chúng.

ạ ề + Lo t bài/nhóm bài chuyên đ

ủ ề ề ạ ặ ộ ộ Là lo t bài/nhóm bài v cùng m t ch đ do m t ho c nhóm phóng

ự ạ ườ ề ậ ế ấ ề ự ệ ệ viên th c hi n. Lo t bài th ng đ c p đ n v n đ , s ki n theo quá trình phát

ế ủ ể ồ ễ ể ừ ế ề ầ tri n, di n bi n c a chúng, có th g m t 3 đ n nhi u bài, tùy theo t m quan

ố ớ ề ủ ề ự ủ ữ ủ ọ ớ tr ng c a ch đ , s đeo bám c a CQBC đ i v i đ tài v i nh ng phát sinh,

ả ế ừ ạ ơ ườ ỳ gi i quy t t ứ phía c quan ch c năng. Lo t bài th ng đăng dài k , và có th ể

ở ộ ố ượ ế ủ ự ệ ễ ỳ m r ng s l ng k tùy theo di n bi n c a s ki n, ch đ đ ủ ề ượ ề ậ c đ c p.

ồ ừ ế ả ấ ơ ở Trong khi đó, nhóm bài g m t ít nh t 4 bài tr lên, đ n kho ng h n 10 bài, tùy

ử ả ầ ọ ưở ủ ề ượ ự ủ ọ theo t m quan tr ng, s nh h ng c a ch đ đ c l a ch n và đăng trên

ộ ố ứ ụ ề ể ạ cùng m t s báo/t p chí. V mô th c thông tin, có th có bài chính, bài ph theo

ừ ỗ ặ ộ ươ ươ ả ỗ ố ượ s l ng t m i bài; ho c các bài có đ dài t ng đ ng, m i bài ph n ánh

ấ ề ủ ề ữ ạ ượ ự nh ng v n đ , góc c nh khác nhau trong cùng ch đ đã đ ạ ọ c l a ch n. D ng

ề ố ộ ố ể ể ặ ạ TTCĐ ki u này có th đăng trong cùng m t s , ho c trên nhi u s báo/ t p chí

ế ạ ự ự ề ộ ổ khác nhau, có k ho ch, trình t , s phân b rõ ràng v n i dung cũng nh s ư ự

ấ ệ ướ ủ ề ề ợ ọ xu t hi n tr ề ậ ủ ạ c sau sao cho h p lý, khoa h c. Ch đ , đ tài đ c p c a d ng

ế ứ ạ ạ ầ ớ ộ ọ TTCĐ h t s c đa d ng, phong phú, bao quát ph m vi r ng l n. T m quan tr ng

ượ ộ ơ ớ ủ c a thông tin cũng v ề t tr i h n so v i trang chuyên đ .

ạ ườ ự ệ Các bài trong nhóm/lo t bài th ng không có s phân bi ề ề ế t nhi u v y u

ụ ủ ế ủ ượ ủ ế ở ự ố t chính ph c a bài vi t, c a dung l ng thông tin, mà ch y u là s phân

ế ậ ề ề ấ ừ ữ ề ổ ấ b v n đ , cách ti p c n v n đ khác nhau, t ể nh ng quan đi m, chi u kích

ủ ấ ề ủ ề ể ọ ả ạ khác nhau c a v n đ /ch đ đ khi đ c c nhóm/lo t bài, công chúng có th ể

ề ắ ỏ ượ ầ ạ có cái nhìn đa chi u, sâu s c và th a mãn đ ủ c nhu c u thông tin đa d ng c a

mình...

ữ ế ậ ườ ượ ử ụ ể Trong ti ng Anh, thu t ng series th ng đ ỉ ộ c s d ng đ ch m t

ạ ạ ộ ươ ề ặ lo t bài trên báo in, m t lo t ch ng trình trên truy n hình ho c phát thanh.

ụ ậ ượ ả ưở Ví d , năm 2015 t ờ The Post and Courier nh n đ c Gi i th ng Pulitzer

ớ Cho t ế i khi cái ch t chia lìa ta” ạ cho lo t bài “ (Till Death Do Us Part). Lo tạ

ế ề ủ ề ạ ự ừ ồ bài này g m 9 bài vi t khác nhau v ch đ b o l c gia đình, đăng t ngày

ề ạ ị ế ạ ở ở 2082014 đ n ngày 2312015. Hay lo t bài v đ i d ch Ebola châu Phi

ạ ả ề ạ cũng đo t gi ụ i Pulitzer cho h ng m c báo chí chuyên đ .

ế ầ ả ưở ề Ở ệ Vi t Nam, h u h t các gi i th ng báo chí cao cũng đ u thu c v ộ ề

ề ặ ạ ệ ữ ề ề ạ lo t bài chuyên đ , đ c bi ố t là nh ng lo t bài v báo chí đi u tra ch ng

ể ễ ứ ự ể ề tiêu c c, tham nhũng, lãng phí... Đi u này có th d dàng ki m ch ng khi

ạ ẩ ả ưở ạ ả nhìn vào danh sách các tác ph m báo chí đo t gi i th ng cao t i gi i báo

ả ị ươ ự ế ố chí qu c gia, gi ộ i báo chí các b ngành, đ a ph ng… Th c t cũng cho

ấ ằ ề ườ ủ ự ữ ạ th y r ng, các lo t bài chuyên đ th ủ ả ấ ng là nh ng “qu đ m ch l c” c a

ộ ố ể ẻ ộ ổ ư Báo Lao đ ng, Báo Tu i tr Thành ph H ố ồ m t s CQBC, đi n hình nh :

ề Chí Minh, Báo Ti n phong, Báo Nông thôn ngày nay, Báo Thanh niên, Báo

ố ồ ậ ữ ệ ả Pháp lu t Thành ph H Chí Minh ộ … Hi u qu xã h i, nh ng thông tin

ồ ừ ả ố ớ ứ ữ ạ ơ ph n h i t công chúng, c quan ch c năng đ i v i nh ng lo t bài này

ấ cũng r t cao.

ố ề + S chuyên đ

ề ườ ố ạ ặ ố ệ S chuyên đ th ng là các s báo/ t p chí đ c bi ấ ả t, xu t b n vào

ệ ặ ị ệ ừ ứ ấ ỳ ị ặ các d p đ c bi t, ho c đ nh k . Hình th c này xu t hi n t lâu trên báo chí th ế

ớ ộ gi i, khi mà phân khúc đ c gi ả ắ ầ ượ b t đ u đ ố ự c hình thành và s “phân chia” đ i

ả ử ụ ụ ự ầ ọ ượ t ộ ng đ c gi ủ ọ theo nhu c u, m c đích l a ch n, s d ng thông tin c a h .

ứ ề ề ố ồ Riêng các s chuyên đ cũng g m khá nhi u mô th c khác nhau. Có s ố

ề ẹ ư ự ề chuyên v lĩnh v c, ngành ngh h p nào đó, nh : Golf, bóng đá, tennis, bóng

ế ố ủ ề ụ ể ạ ố ơ ổ r , th , kinh t ỗ ố ề ộ đ i ngo i…; có s chuyên v m t ch đ c th , m i s là

ư ả ủ ề ơ ấ ể ề ế ộ m t ch đ khác nhau, ví nh : C i cách th ch , Tái c c u n n kinh t ế ,

ố ộ ế ở ủ ố ậ ư ố ồ ủ ả Ch ng kh ng b , N i chi n Syria, Kh ng ho ng nh p c …; có s g m t ấ t

ề ủ ề ể ạ ượ ự ọ ả c các trang báo/t p chí đ nói v ch đ đã đ ố ỉ ồ c l a ch n; có s ch g m

ề ầ ả ượ ừ ủ ề ề ể kho ng ph n nhi u dung l ng (t ề ộ 4070%) đ nói v m t ch đ /đ tài c ụ

ủ ề ự ữ ể ộ ổ ợ th nào đó kèm theo là các thông tin b tr thu c nh ng lĩnh v c, ch đ khác

ề ậ ế nhau mà TTCĐ không đ c p đ n...

ề ượ ọ ế ố Trong ti ng Anh, s chuyên đ đ c g i là specialized magazine. Các

ề ề ộ ự ứ ằ ạ nhà nghiên c u cho r ng, đây là t p chí chuyên đ v m t lĩnh v c nào đó

ế ộ ố ườ ế ớ ạ ớ v i các bài vi t chuyên sâu. M t s tr ng đào t o báo chí trên th gi i m ở

ọ ế ủ ề ư ề ườ ể các khoá h c vi t chuyên sâu v các ch đ nh môi tr ng, th thao, công

ụ ạ ọ ệ ề ọ ngh thông tin… Ví d , Đ i h c Standford có khoá h c chuyên sâu v môi

ườ ằ ọ ế tr ng (COM177C) nh m giúp sinh viên báo chí và khoa h c vi t các bài

ề ề ườ ự ứ ủ ấ báo v các v n đ môi tr ợ ng, đánh giá s phù h p c a các tin t c môi

tr ng…ườ

ề ố ượ ấ ả ệ ấ ỳ ị ỉ S chuyên đ có khi đ c xu t b n đ nh k , có khi ch xu t hi n vào

ữ ặ ệ ụ ằ ặ ị nh ng d p đ c bi t, nh m các m c đích khác nhau mà CQBC đ t ra, ví d ụ

ủ ề ụ ể ư ộ ố ẽ ế ộ nh m t s báo T t, n i dung chính s xoay quanh ch đ c th nào đó,

ụ ư ả ệ ượ ứ ạ ồ ộ ví d nh : B n lĩnh Vi t Nam, V t khó, S c m nh ngu n c i… Hình

ứ ượ ặ ả ữ ủ ế ầ th c TTCĐ này đ c coi là “đ c s n” c a báo T t nh ng năm g n đây,

ể ề ề ẻ ổ ộ Lao đ ng, Ti n phong, Tu i tr Thành ụ nhi u CQBC áp d ng, đi n hình là:

ố ồ ố ượ ấ ả ph H Chí Minh ề … S chuyên đ cũng có khi đ ỉ ộ ầ c xu t b n ch m t l n,

ự ị ươ ứ ầ ằ ề ộ ề v m t đ tài, lĩnh v c, đ a ph ng nào đó, nh m đáp ng yêu c u thông

ở ờ ụ ể ế ả ằ ặ ồ tin th i đi m nó x y ra, ho c nh m tìm ki m ngu n tài chính, ví d nh ư

ề ề ự ạ ướ ủ ố ố s chuyên đ v s ra đi c a Đ i t ng Võ Nguyên Giáp, s chuyên đ v ề ề

ề ề ố ộ ườ ệ 1.000 năm Thăng LongHà N i, s chuyên đ v Ng i Vi t Nam dùng

ệ hàng Vi t Nam…

ụ ủ ề ấ ẩ ầ ố S chuyên đ cũng là các n ph m ph c a các CQBC, góp ph n m ở

ố ượ ứ ổ ứ ả ợ ớ ộ r ng đ i t ng ph n ánh, v i cách th c t ớ ch c thông tin khác, phù h p v i

ạ ấ ẩ ọ ướ ế ề ố ố ượ đ i t ng b n đ c mà n ph m h ng đ n. Các s chuyên đ này có th ể

ậ ạ ế ự ố ượ ự ả ễ d dàng phân lo i, nh n bi t d a vào đ i t ng ph n ánh, lĩnh v c thông

ề ấ ẩ ồ tin… Ở ệ Vi ề t Nam, các n ph m chuyên đ nhi u khi là ngu n thu chính

ữ ộ ự ủ c a CQBC nào đó. Tuy nhiên, kéo theo nó cũng là nh ng tác đ ng tiêu c c,

ư ụ ướ ậ ả ươ ạ ví d nh mang xu h ng gi t gân, câu khách, lá c i, th ng m i hóa, ít

tính giáo d c…ụ

ầ ố ớ ệ ổ ứ ữ 2.5. Nh ng yêu c u đ i v i vi c t ề ch c thông tin chuyên đ

ầ ề ổ ứ ộ ữ ề 2.5.1. Nh ng yêu c u v t ch c n i dung thông tin chuyên đ

ạ ổ ộ ứ n i dung báo và t p chí là Theo tác giả Hà Huy Ph ngượ : “T ch c

ệ ậ ừ ế ạ ạ ắ ộ ố ấ ả vi c l p k ho ch n i dung t ng s báo, trang báo, t p chí s p xu t b n,

ể ạ ượ ự ệ ứ ụ ụ ầ ổ ứ t ch c th c hi n đ đ t đ ế c m c đích, m c tiêu và đáp ng nhu c u ti p

ủ ậ ướ nh n thông tin c a công chúng mà CQBC đó h ng đ n ế ” [49, tr.2]. Tác giả

ằ cho r ng:

ự ự ứ ệ ạ ổ ộ T ch c th c hi n n i dung chính là s bàn b c, phân công

ừ ự ậ ạ ộ ệ các b ph n chuyên môn, t ng thành viên trong tòa so n th c hi n

ấ ả ừ ạ ạ ắ ố ấ ả ế k ho ch xu t b n t ng s báo, trang báo, t p chí s p xu t b n.

ấ ả ệ ạ ạ ự Vi c bàn b c xu t b n báo, t p chí và phân công thành viên th c

ả ượ ệ ấ ả ừ ễ ắ ạ ố hi n ph i đ c di n ra trong t ng s báo, t p chí s p xu t b n, có

ứ ả ớ ả ư ậ ẩ ả ộ ấ nh v y n i dung, hình th c s n ph m báo chí m i b o đ m ch t

ượ l ng [49, tr.3].

ệ ổ ứ ộ ộ ỏ ổ Vi c t ch c n i dung TTCĐ là m t nhánh nh trong t ộ ứ ch c n i

ể ấ ố ữ dung báo in. Tuy nhiên, nó cũng có nh ng đi m chung th ng nh t không th ể

ể ằ ạ ạ ở ứ tách b ch, b i cùng n m trong lo i hình, CQBC. Theo tìm hi u, nghiên c u

ứ ự ữ ễ ệ cùng nh ng kinh nghi m th c ti n trong quá trình làm báo, nghiên c u sinh

ộ ố ể ư ệ ổ ọ ứ ộ có th đ a ra m t s khâu quan tr ng trong vi c t ch c n i dung TTCĐ

ư nh sau.

ấ ả ự ế ạ + Xây d ng k ho ch xu t b n

ể ẳ ằ ị ấ ả ự ả Có th kh ng đ nh r ng, t ề t c các CQBC đ u ph i xây d ng k ế

ủ ộ ữ ề ề ắ ạ ấ ạ ạ ho ch tuyên truy n ng n h n, dài h n và ch đ ng đ xu t nh ng k ế

ự ế ệ ấ ạ ạ ộ ho ch phát sinh, đ t xu t. Vi c xây d ng k ho ch tuyên truy n s t o s ề ẽ ạ ự

ủ ộ ệ ố ự ộ ụ ượ ệ ậ ch đ ng cho các b ph n trong CQBC th c hi n t t nhi m v đ c giao

ộ ị ướ ủ ộ ệ ạ ạ m t cách có đ nh h ng và ch đ ng, sáng t o. Bên c nh đó, vi c này cũng

ự ố ợ ữ ậ ộ ị ớ ạ t o ra s ph i h p nh p nhàng, ăn kh p gi a các b ph n trong CQBC, giúp

ề ệ ệ ậ ả ơ ị ạ ộ b máy v n hành tr n tru, hi u qu , phân đ nh rõ trách nhi m, quy n h n

ề ơ ở ể ậ ộ ự ủ ừ c a t ng thành viên, b ph n. Có nhi u c s , tiêu chí đ CQBC xây d ng

ấ ả ố ượ ụ ụ ạ ỉ ạ ọ ộ ế k ho ch xu t b n, ph thu c vào tôn ch , m c đích, đ i t ng b n đ c…

ố ầ ự ự ề ế ệ ạ Vi c xây d ng k ho ch tuyên truy n các s c n d a vào: Các

ố ị ữ ử ễ ớ ỷ ệ ươ m c l ch s , nh ng ngày l l n, k ni m trong năm; ch ng trình

ủ ấ ươ công tác toàn khóa c a Ban Ch p hành Trung ế ủ ị ng, các ngh quy t c a

ị ươ ủ ạ ộ ị H i ộ ngh Trung ng, c a B Chính tr ; ké ho ch công tác và báo cáo

ủ ả ủ ủ ế ổ t ng ổ ế k t năm c a các ban ch qu n, báo cáo t ng k t năm c a ngành; các

ủ ả ủ ề ề đ tài, đ án c a ban ch qu n...

ỏ ườ ư ữ ạ ợ ạ T p chí Xây ấ [ph ng v n sâu, tr ng h p 3.3, n , Th ký tòa so n,

ự d ng Đ ng ả ].

ấ ả ố ớ ề ỳ ị ơ Tuy nhiên, đ i v i nhi u CQBC mà tính đ nh k xu t b n dày h n,

ế ố ự ự ề ề ế ệ ạ vi c xây d ng k ho ch tuyên truy n còn d a vào nhi u y u t ặ khác, đ c

ệ ả ự ổ ủ ự ậ ế ầ ộ ộ bi t là ph i d a vào s v n đ ng, bi n đ i c a xã h i; vào nhu c u thông

ủ ạ ố ượ ướ ể ế ọ tin c a b n đ c; vào đ i t ng công chúng CQBC h ng đ n... đ có đ ượ c

ấ ả ữ ế ạ ợ ạ ệ ả nh ng k ho ch xu t b n phù h p, sát đúng, mang l i hi u qu tuyên

ề truy n cao.

ủ ề ị + Xác đ nh ch đ thông tin

ố ớ ủ ề ỗ ị ượ ệ Đ i v i m i CQBC, vi c xác đ nh ch đ luôn đ ư ọ c chú tr ng, u

ế ố ự ề ệ ầ ị tiên hàng đ u. Vi c xác đ nh này d a trên nhi u y u t khác nhau, có liên

ộ ự ủ ề ế ấ ộ ứ quan đ n n i l c c a CQBC và v n đ xã h i quan tâm. Theo nghiên c u

ủ ề ự ề ệ ầ ầ ị sinh, vi c xác đ nh ch đ tuyên truy n, yêu c u đ u tiên là d a vào tôn

ứ ự ứ ụ ệ ỉ ự ệ ụ ủ ch , m c đích, ch c năng, nhi m v c a CQBC; th hai là d a vào s ki n,

ở ờ ứ ể ệ ị ườ ề ễ ấ v n đ di n ra ủ ề th i đi m xác đ nh ch đ ; th ba là vi c “đo l ng” nhu

ứ ư ủ ế ậ ộ ầ c u ti p nh n thông tin c a xã h i, công chúng báo chí; th t ộ ụ là ph thu c

ự ủ ự ự ề ơ ố ớ vào năng l c, ti m l c tài chính, nhân s c a c quan báo chí. Đ i v i

ủ ề ầ ờ ự ủ ề ữ ệ ề ị ế nh ng ch đ tuyên truy n có tính th i s , vi c xác đ nh ch đ c n h t

ẩ ươ ể ổ ể ờ ị ứ ể ứ s c kh n tr ế ng, k p th i, quy t đoán đ có th t ộ ch c tri n khai m t

ấ ượ ả ợ ủ ề ượ ố ớ ữ ị ả cách h p lý, b o đ m ch t l ng. Đ i v i nh ng ch đ đ c xác đ nh

ướ ỹ ưỡ ự ẩ ầ ọ ị ự ỉ ỉ tr c, c n có s chu n b khoa h c, k l ố ớ ng, s rà soát t m . Đ i v i

ủ ề ị ượ ụ ữ ứ ệ ầ nh ng ch đ đáp ng yêu c u, nhi m v chính tr đ ầ ự ẩ c giao, c n s c n

ợ ọ tr ng, sát h p, khách quan...

ạ ề ấ ủ ề ệ ở ọ ị Tóm l i, vi c xác đ nh ch đ tuyên truy n r t quan tr ng, b i ch ủ

ế ố ố ấ ớ ấ ượ ế ề đ là y u t chi ph i r t l n đ n ch t l ng thông tin nói chung, cũng nh ư

ế ủ ề ươ ế ố Ch đ đ ng nhiên là y u t ấ ọ quan tr ng nh t. các bài vi t nói riêng. “

ề ệ ế ệ ạ ẳ ấ ộ ộ Ch ng h n có m t tuy n bài v vi c phát hi n các xe téc l y tr m xăng

ư ế ạ ả ộ ươ nh th nào, tình tr ng c nh sát giao thông mãi l ra sao... đ ng nhiên s ẽ

ự ủ ộ ấ ỏ ườ ợ thu hút s quan tâm c a đ c gi ả” [ph ng v n sâu, tr ng h p 2.1, nam,

ệ ử ổ ệ ị ậ T ng Biên t p, Báo đi n t Vietnamplus+, TTXVN]. Vi c xác đ nh đúng,

ủ ề ế ố ừ ụ ề ộ ữ trúng ch đ ph thu c vào nhi u y u t , t phóng viên nh ng ng ườ i

ự ế ữ ự ệ ấ ạ ườ ề ế tr c ti p th c hi n chuyên đ , đ n các c p lãnh đ o nh ng ng i tinh t ế ,

ư ờ ề ệ ế ị bao quát, quy t đoán, ch u trách nhi m v TTCĐ cũng nh t báo, hay t ừ

ự ế ữ ủ ồ ề ể nh ng ngu n thông tin c a công chúng. Th c t , có nhi u tiêu chí đ xác

ủ ề ủ ị đ nh ch đ c a TTCĐ.

ướ ụ ự ủ ế ạ ỉ Tr c h t, chúng tôi d a vào tôn ch , m c đích c a T p chí;

ỉ ạ ươ ạ ộ ứ ư ả ủ ch đ o c a Trung ủ ng Đ ng, Ban Bí th ; căn c ho t đ ng c a

ể ướ ủ ề ự ư ệ ngành trong năm đ h ng vào th c hi n. Ví nh ch đ công tác

ộ ừ ậ ạ ộ cán b , t ọ ạ nh n xét, đánh giá, quy ho ch... cán b , T p chí ch n

ủ ề ừ ề ể ả ố ợ ớ m ng, khâu nào đ làm ch đ cho t ng s chuyên đ phù h p v i

ờ ự ứ ụ ế ệ ớ ỉ ố tôn ch , m c đích, v i tính th i s . Ti p theo là vi c nghiên c u đ i

ứ ủ ể ạ ả ạ ọ ọ ượ t ề ầ ng b n đ c đ đáp ng yêu c u c a đông đ o b n đ c truy n

ạ ố ủ th ng c a T p chí .

ỏ ườ ổ ợ ạ ậ T p chí ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 2.4, nam, T ng Biên t p,

ự Xây d ng Đ ng ả ].

ế ẳ ị ả ượ ầ ế ề Yêu c u là đ tài ph i đ c x p vào Cũng có ý ki n kh ng đ nh: “

ạ ấ ấ ở ờ ề ượ ể ẫ ự ệ lo i h p d n nh t th i đi m chuyên đ đ c th c hi n. Vì An ninh th ế

ớ ị ườ ấ ẩ ố ế ố ộ gi i cu i tháng là n ph m mang tính th tr ng nên y u t thu hút đ c gi ả

ượ ơ ở ả ầ ặ ả đ ẩ c đ t lên hàng đ u, trên c s b o đ m các tiêu chí nhân văn và th m

ấ ỏ ườ ạ ổ ợ ậ Báo Đ i đoàn mỹ” [ph ng v n sâu, tr ng h p 2.2, nam, T ng Biên t p,

k tế ]. Ho c: ặ

ệ ổ ề ượ ứ ự ứ ệ Vi c t ch c chuyên đ đ ấ c th c hi n căn c vào tính v n

ủ ề ề ặ ụ ậ ề đ , ví d ch đ có s ự tranh lu n khác nhau v m t pháp lý, pháp

ế ụ ặ ự ậ ố ị ị lu t, ho c s thi u h t các quy đ nh, c ý làm sai các quy đ nh... đ ượ c

ư ề ổ ộ ứ ấ ấ ặ ớ u tiên l n nh t... Ho c tiêu chí th hai là v n đ n i c m đ ượ ạ c b n

ề ớ ở ệ ữ ặ ấ ọ đ c quan tâm. Ho c nh ng v n đ m i Vi t Nam trong khi ở ướ c n

ề ệ ổ ế ừ ể ạ ư ọ ngoài đã có ti n l , ph bi n t lâu thì đ a ra đ b n đ c có thêm

ữ ề . nh ng cái nhìn đa chi u

ỏ ườ ư ợ ổ ạ Báo Pháp ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 2.3, Phó T ng Th ký tòa so n,

ố ồ ậ lu t Thành ph H Chí Minh ].

ổ ứ ấ ả ự ạ ệ ế + T ch c th c hi n k ho ch xu t b n

ủ ề ụ ể ệ ổ ề ế ạ Sau khi đã có k ho ch tuyên truy n, ch đ c th , vi c t ứ ch c

ụ ể ừ ề ấ ừ ự ự ệ ọ th c hi n là đi u r t quan tr ng. T s phân công c th t ạ phía lãnh đ o

ữ ườ ụ ự ự ệ ệ ế CQBC, nh ng ng ệ i th c hi n tr c ti p có nhi m v phát hi n, khai thác,

ủ ề ộ ượ ượ ổ ứ t ch c thông tin m t cách đúng, trúng ch đ đã đ ị c xác đ nh, đ c giao;

ệ ớ ộ ạ Ở ồ ủ ặ liên h v i c ng tác viên đ t bài theo ý đ c a tòa so n... khâu này, có

ự ủ ể ằ ậ ộ th nói r ng năng l c c a đ i ngũ phóng viên, biên t p viên đóng vai trò

ế ị ấ ượ ế ữ ườ ự quy t đ nh đ n ch t l ở ọ ng TTCĐ, b i h là nh ng ng ế i tr c ti p cung

ế ế ộ ả ệ ệ ầ ấ ả ẩ ấ c p “nguyên li u đ u vào” cho vi c “ch bi n”, “s n xu t” m t s n ph m.

ữ ế ế ầ ườ ư ậ K đó là các “đ u b p” nh ng ng i làm công tác biên t p, th ký tòa

ạ ơ ế ế ạ ỗ ấ ẽ so n và lãnh đ o c quan báo chí s “ch bi n”, “bày c ” ra sao cho ch t

ượ ủ ứ ự ữ ắ ắ l ng, b t m t, đ s c thu hút công chúng nh ng “th c khách” ngày càng

ữ ỏ i khó tính. Đó cũng chính là lý do mà: “Tôi giao cho nh ng phóng viên gi

ự ệ ấ ấ ỏ ườ nh t mình có th c hi n các chuyên đ ề” [ph ng v n sâu, tr ợ ng h p 2.2,

ổ ạ ậ Báo Đ i đoàn k t nam, T ng Biên t p, ế ].

ệ ổ ấ ả ự ự ứ ế ệ ề ạ Vi c t ơ ở ch c th c hi n k ho ch xu t b n d a trên nhi u c s ,

ế ố ữ ắ ế ị ọ nguyên t c khác nhau, trong đó nh ng y u t quan tr ng, quy t đ nh đ ượ c

ự ổ ế ứ ặ ọ ủ ề ờ ự tính đ n đó là ch đ th i s , bài chính, s t ch c khoa h c, ch t ch ẽ

ữ ệ ứ ữ ộ ợ ổ gi a các bài, h p d li u thông tin… T ch c TTCĐ là tích h p các hình

ứ ố ề ấ ớ ể ạ th c, th lo i, thành t ộ ọ thông tin trong nhi u trang báo v i các c p đ đ c

ế ố ợ khác nhau. Vì là tích h p, các y u t , các khâu trong quy trình t ổ ứ ề ch c đ u

ổ ứ ấ ế ọ đóng vai trò quan tr ng. Tuy nhiên, trong t ch c TTCĐ, nh t thi ả t ph i có

ứ ậ ả ẽ ể ế ạ thông tin chính lu n, t c là ph i có lý l ụ đ thuy t ph c. Bên c nh các

ố ự ệ ả ả thành t thông tin ph n ánh s ki n liên quan ph i có các bài chuyên gia

ướ ề ệ ậ ả d i góc nhìn bình lu n đa chi u, ph n bi n...

ể ự ế ợ ộ ả ữ ẩ ậ ậ Vì là m t s n ph m mang đ m tính t p th , s k t h p gi a các

ậ ấ ộ ọ ọ “M i thành công khâu, b ph n, quy trình có liên quan là r t quan tr ng.

ổ ợ ọ ỗ ề đ u b t đ u t ắ ầ ừ ổ ứ ố t ch c t ế t, khoa h c, các thông tin b tr . Chu i liên k t

ả ượ ủ ự ả ả ằ ả này ph i đ c b o đ m b ng s tài hoa c a các tác gi . Đây chính là cái

ủ ấ ế ế ẩ ố ự ấ ả ẫ “duyên” c a n ph m. Thi u y u t này thì s h p d n gi m đáng

ấ ỏ ườ ậ ợ Báo Công k ”ể [ph ng v n sâu, tr ọ ng h p 3.2, nam, h a sĩ, biên t p viên,

an nhân dân].

ệ ổ ứ ế ế ộ ọ ị Vi c t ấ ch c n i dung là khâu quan tr ng, quy t đ nh đ n ch t

ượ ự ủ ự ệ l ng thông tin, làm nên s thành công c a TTCĐ. Vi c xây d ng, phân

ề ặ ộ ế ấ ố ụ ầ ượ ư ể ạ chia b c c, k t c u v m t n i dung c n đ ề ấ c l u ý, đ nh n m nh đi u

ụ ấ ắ ị ầ c n nh n, bài chính ph rõ ràng, các thông tin không b trùng l p. Vi c t ệ ổ

ứ ầ ả ả ộ ch c n i dung TTCĐ c n b o đ m thông tin mang tính khái quát, toàn

ề ả c nh, đa chi u...

ấ ả ế ố ư ủ ề ờ ự Trong TTCĐ, t t c các y u t nh ch đ th i s , bài chính,

ấ ớ ế ị ẽ ế ặ ọ ổ ứ t ề ch c khoa h c, ch t ch ... đ u quy t đ nh r t l n đ n ch t l ấ ượ ng

ộ ấ ư ớ ế ớ ụ ề thông tin. Ví d nh v i m t v n đ trên th gi i đang gây tranh cãi

ạ ệ ế ị ả t i Vi t Nam thì bài chính không ph i là quy t đ nh chính mà đôi khi

ữ ở ộ ữ ấ ố ụ nh ng bài ph là mô hình m t qu c gia nào đó. Có nh ng v n đ ề

ư ủ ế ả ậ ẫ ơ tranh cãi, b n thân c quan ch trì v n còn ch a k t lu n thì bài

ấ ủ ữ ủ ả ọ ỏ ph ng v n c a h không ph i là bài chính mà là nh ng bài c a các

ự ứ ề ệ ả ạ ạ chuyên gia, ph n bi n đ ng c nh bài chính nhi u khi t o s khác

ệ bi ỡ t, nâng đ cho nhau.

ỏ ườ ư ổ ợ ấ [Ph ng v n sâu, tr ạ ng h p 2.3, nam, Phó T ng Th ký tòa so n,

ố ồ ậ Báo Pháp lu t Thành ph H Chí Minh ].

ử ả ồ + Theo dõi và x lý thông tin ph n h i

ố ớ ệ ẩ ỗ ỗ ư ậ Đ i v i m i tác ph m báo chí, hay m i CQBC, vi c theo dõi d lu n

ề ả ấ ồ ộ ọ ế ủ xã h i ph n h i ra sao đóng vai trò quan tr ng. Đi u đó cho th y ý ki n c a

ủ ả ơ ướ ẩ ớ ố công chúng, c a c quan qu n lý nhà n c đ i v i tác ph m báo chí,

ư ả ả ặ ệ ạ ớ CQBC cũng nh tác gi /nhóm tác gi bài báo... Đ c bi t, v i các lo t bài

ấ ấ ữ ặ ơ ự ủ ọ ấ đ u tranh ph i bày nh ng m t trái, khu t t ờ t trong m i lĩnh v c c a đ i

ả ượ ệ ế ầ ộ ố s ng xã h i, vi c đeo bám đ n cùng càng c n ph i đ ơ ọ c chú tr ng h n.

ệ ứ ứ ữ ằ ậ ẽ ủ ặ Đ c bi ậ t, CQBC, b ng nh ng l p lu n, ch ng c , lý l c a mình trong

ự ạ ệ ả ụ ể ậ ộ vi c ph n ánh th c t i khách quan có th thúc gi c, th m chí “ép bu c” c ơ

ứ ề ẩ ộ ả quan ch c năng có liên quan, có th m quy n vào cu c, gi ế ụ ệ i quy t v vi c

ấ ộ ờ ị m t cách k p th i, th u đáo...

ự ừ ữ ế ả ề ấ ạ Nh ng k t qu tích c c t ố các lo t bài, chuyên đ đ u tranh ch ng

ộ ẽ ạ ệ ứ ự ự ặ lãng phí, tiêu c c, m t trái trong xã h i s t o hi u ng tích c c cho CQBC.

ị ế ủ ừ ượ ậ ở ỉ ị T đó, uy tín, v th c a CQBC đ c nâng lên, tr thành đ a ch tin c y đ ể

ườ ọ ặ ế ấ ặ ỗ ng ữ i dân tìm đ n m i khi h g p nh ng b t bình, oan trái... M t khác,

ữ ữ ả ạ ồ nh ng thông tin ph n h i mang tính góp ý, phê bình nh ng gì còn h n ch ế

ấ ố ể ư ấ ẩ ắ ả mà n ph m m c ph i là kênh r t t t đ cá nhân nhà báo cũng nh CQBC

ả ứ ụ ể ắ ố ơ tìm ra gi ệ i pháp kh c ph c, hoàn thi n đ đáp ng ngày càng t t h n yêu

ầ ủ c u c a công chúng.

ầ ề ứ ổ ứ ữ ề 2.5.2. Nh ng yêu c u v hình th c t ch c thông tin chuyên đ

ợ ớ ộ ự ề ế ạ + Xây d ng k ho ch phù h p v i n i dung tuyên truy n

ự ượ ề ế ạ ộ Sau khi CQBC xây d ng đ ệ c k ho ch n i dung tuyên truy n, vi c

ứ ự ầ ượ ế ỉ xây d ng hình th c TTCĐ c n đ ở c ti n hành ngay, b i nó không ch góp

ủ ề ủ ổ ậ ứ ầ ộ ph n làm n i b t ch đ c a n i dung thông tin, mà hình th c ngày càng

ặ ọ ơ ệ ị ế ủ ọ đóng vai trò quan tr ng h n, đ c bi t khi th hi u xem và đ c c a công

ứ ả ề ắ ả ậ ộ chúng đã ngày m t rút ng n v kho ng cách. Th m chí, các b c nh, thông

ồ ọ ả ứ ứ ệ ị ơ tin đ h a còn có s c thu hút th giác công chúng, gây hi u qu t c thì h n

ớ ự ệ so v i thông tin văn t ề ử ề . Vi c trình bày chuyên đ theo mô hình “nhi u c a

ỗ ử ổ ể ạ ộ ấ ổ s ” (multi windows), m i c a s đóng m t vai trò bi u đ t thông tin nh t

ế ề ạ ậ ọ ọ ị đ nh, giúp b n đ c có nhi u cách đ c, cách xem, cách ti p nh n thông tin

ế ố ữ ổ ứ ngôn ng báo chí khác trong t ch c TTCĐ còn là năng khác nhau. “Y u t

ủ ể ấ ạ ộ ọ ự l c trình bày các trang báo đ thu hút các c p đ chú ý c a b n đ c. T ừ

ữ ệ ữ ặ ộ ọ ế ị size ch cho m t cái tít quan tr ng đ n v trí đ t box thông tin d li u trong

ủ ề ể ả trình bày đ u có ý nghĩa thông tin, ph n ánh quan đi m, góc nhìn c a tòa

ố ớ ạ ấ ỏ ườ ả ợ so n đ i v i chuyên đ ề” [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.3, nam, gi ng viên,

ạ ọ ề ạ ọ ố Đ i h c Qu c gia Khoa Báo chí và Truy n thông, Đ i h c KHXH&NV,

ố ồ Thành ph H Chí Minh ].

ề ử ế ầ ộ ế Trong trình bày TTCĐ c n chú ý đ n “thuy t nhi u c a”, có các h p

ổ ợ ệ ậ ữ ệ d li u thông tin, infographics b tr thông tin… Chính vì v y, vi c xây

ữ ộ ế ạ ầ ị ậ ự ố ợ ự d ng k ho ch trình bày c n có s ph i h p nh p nhàng, ăn ý gi a b ph n

ề ộ ự ể ệ ớ ị ị ch u trách nhi m v n i dung và trình bày, đ có s ăn kh p, không b vênh

ầ ạ ừ ệ ề ả ấ ề nhau, góp ph n t o hi u qu tuyên truy n cao nh t cho t ng chuyên đ .

ự ự ự ế ệ ạ ả ủ ộ ầ Vi c xây d ng k ho ch trình bày c n d a trên năng l c, kh năng c a đ i

ụ ư ự ệ ấ ượ ộ ủ ộ ngũ nhân s hi n có, ví d nh trình đ , ch t l ng c a đ i ngũ phóng viên

ả ủ ủ ữ ọ ườ ồ ọ ể nh, c a h a sĩ, c a nh ng ng i chuyên làm thông tin đ h a, đ không

ậ ộ ế ậ ả ả ợ ỉ ch phù h p, th m chí tôn b t n i dung thông tin mà còn b o đ m ti n đ ộ

ẩ ủ ả c a s n ph m...

ế ế ướ ử ổ ệ ề ạ ổ ứ + T ch c thi t k , trình bày theo h ng hi n đ i, nhi u “c a s ”

ổ ứ ự ứ ữ ệ ườ ể Khi tri n khai, t ch c th c hi n hình th c TTCĐ, nh ng ng i có

ừ ệ ệ ị ướ trách nhi m phân công công vi c cho t ng cá nhân, đ nh h ộ ng n i dung

ồ ọ ề ả ự ệ ề ế ế ầ c n th c hi n v nh, thông tin đ h a, v thi t k , trình bày theo h ướ ng

ệ ạ ộ ọ ợ ả ượ hi n đ i m t cách khoa h c, h p lý. Theo tác gi Hà Huy Ph ng:

ế ế ể ệ ưở ộ ộ ằ Thi t k là th hi n ý t ng m t n i dung nào đó b ng hình

ệ ổ ứ ắ ế ố ộ ứ ế ế th c, trong đó có vi c t ch c s p x p, liên k t các y u t n i dung

ệ ữ ộ ổ ể ữ ơ ộ ố thành m t t ng th h u c mà m i quan h gi a n i dung và hình

ể ệ ế ố ứ ế ị ố ượ ế ế th c th hi n là y u t quy t đ nh đ i t ng thi t k . Trình bày là

ụ ươ ệ ắ ử ụ s d ng các công c , ph ng ti n, nguyên lý, nguyên t c trang trí đ ể

ưở ế ế ề ặ ặ ắ s p đ t các ý t ng thi t k v m t hình th c ứ [49, tr.132].

ế ế ể ạ ế ầ ọ ệ Vi c thi t k , trình bày c n chú tr ng đ n các th lo i báo chí khác

ễ ế ừ ừ ể ậ ạ ặ nhau, sao cho v a có quan đi m riêng, v a đa d ng, d ti p nh n… Đ c

ệ ồ ọ ả ượ ể ả ấ bi ầ ậ t, các hình nh, đ h a nào c n t p trung, làm đi m nh n ph i đ c chú

ầ ư ơ ọ ượ ư ấ ủ ấ tr ng đ u t ố ớ h n. Đ i v i TTCĐ đ ẩ c đ a ra bìa, trang nh t c a n ph m,

ầ ư ỹ ộ ặ ủ ờ ứ ỉ ượ ầ c n đ u t k càng cho “b m t” c a t báo, không ch đáp ng đ ộ c n i

ả ế ố ẩ ủ ề ặ ỏ ệ dung c a chuyên đ , mà còn th a mãn c y u t ỹ th m m . Đ c bi ứ t, “s c

ừ ả ứ ữ ế ả ạ ậ ặ n ng” t ệ nh ng hình nh th m chí t o hi u qu t c thì, khi n công chúng

ứ ộ ố tò mò, háo h c mu n xem n i dung.

ề ự ọ Ngày nay, khi công chúng có quá nhi u l a ch n các kênh thông tin,

ứ ạ ự ệ ả ằ ả ộ vi c hình nh hóa, tr c quan hóa các n i dung ph c t p b ng hình nh,

ế ậ ồ ọ ể ớ thông tin đ h a là cách đ thu hút công chúng... Khi ti p c n v i thông tin

ự ạ ế ụ ầ ơ tr c quan; công chúng l i ti p t c có nhu c u khám phá sâu h n thông tin

ậ ừ ị ế ủ ế ả ậ ầ chính lu n t ạ văn b n. Khi nhu c u, th hi u ti p nh n thông tin c a b n

ổ ự ữ ầ ằ ọ ượ ọ đ c ngày càng thay đ i, s cân b ng gi a xem và đ c d n đ ằ c cân b ng

h n. ơ

ầ ả ộ ả ấ ự ệ ầ ơ Ph n hình nh giúp đ c gi ạ ớ th y g n h n v i hi n th c, t o

ơ ồ ớ ấ ề ể ầ ọ ẩ ni m tin nhanh chóng v i n ph m. Ph n minh h a, s đ , bi u đ ồ

ộ ả ượ ự ệ ừ giúp đ c gi mô hình hóa đ c rõ nét s ki n, t ế ộ đó tác đ ng đ n

ứ ự ồ ọ ứ ả ữ ứ ậ nh n th c nhanh chóng…Nh ng b c nh, đ h a đánh th c s quên

ữ ị ữ ố ủ lãng ngôn ng th giác, ngôn ng s ng còn c a thông tin.

ỏ ườ ậ ợ Báo Công ấ [Ph ng v n sâu, tr ọ ng h p 3.2, nam, h a sĩ, biên t p viên,

an nhân dân].

ồ ọ ủ ả ơ ọ +Chú tr ng h n vai trò c a hình nh, thông tin đ h a

ồ ọ ủ ả Vai trò c a hình nh và thông tin đ h a trong báo in ngày càng đ ượ c

ề ọ ơ ượ ề ẳ ị chú tr ng h n. Đi u này đ ệ c kh ng đ nh trong nhi u giáo trình, tài li u

ư ự ễ ạ ứ ầ ậ ầ báo chí, cũng nh th c ti n t i các CQBC. Vì v y, ph n hình th c c n ch ủ

ể ổ ợ ạ ộ ộ ộ đ ng, sáng t o tham gia vào n i dung, đ b tr , làm tôn n i dung thông tin

ớ ạ ự ữ ề ế ầ ộ lên t m cao m i, t o nh ng s tác đ ng đa chi u đ n công chúng. Tuy

ồ ọ ẽ ả ả ả ế ượ nhiên, không ph i hình nh, đ h a nào cũng s gi i quy t đ ấ c v n đ ề

này.

ế ể ả ộ N u không th làm cho n i dung thông tin văn b n hay lên

ệ ử ụ ặ ả ằ b ng vi c s d ng nh và graphics thì thà không dùng ho c ít dùng

ử ụ ứ ả ữ ệ ả ả ơ còn h n. S d ng nh hi u qu nghĩa là (nh ng) b c nh đó cũng

ể ệ ạ ằ ệ ả ầ ừ ph i mang thông đi p và không c n th hi n l i b ng ngôn t ộ , m t

ồ ọ ả ấ ượ ứ ầ ộ hình đ h a ph i cung c p đ ả c m t ph n thông tin ch không ph i

ẫ ầ ẽ ộ ọ ả ộ là m t hình v minh h a và v n c n gi i thích n i dung trong bài .

ỏ ườ ậ ổ ợ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 2.1, nam, T ng Biên t p, Báo đi n t ệ ử

Vietnamplus+, TTXVN].

ự ế ệ ử ụ ồ ọ ầ ả ộ Th c t , vi c s d ng nh, đ h a là m t ph n trong các cách th ể

ề ờ ệ ộ ươ ệ hi n n i dung. Ngày càng nhi u t ử ụ báo s d ng ph ể ể ng ti n này đ bi u

ờ ể ệ ẫ ấ ơ ạ ộ đ t n i dung, giúp t ộ báo th hi n rõ ràng, h p d n h n. Nó cũng giúp đ c

ả ễ ế ậ ớ ự ệ ả ơ ơ gi ể d dàng ti p c n câu chuy n theo cách đ n gi n h n. V i s phát tri n

ậ ự ạ ẽ ủ ữ ạ ắ ọ ỹ ngày càng m nh m c a khoa h ck thu t, s c nh tranh gay g t gi a các

ế ẽ ạ ọ ệ ử ụ lo i hình báo chí, TTCĐ báo in s ngày càng chú tr ng đ n vi c s d ng

ồ ọ ấ ượ ả ở ị ạ hình nh, thông tin đ h a, b i đôi khi n t ng th giác mang l ệ i hi u qu ả

ề ợ ở ự ấ ượ ế ấ ớ ấ ớ r t l n, mà đi u này báo in có l i th r t l n, b i s n t ư ố ị ng, c đ nh, l u

gi ữ ấ ố r t t t…

100

ế ể ươ Ti u k t ch ng 2

ươ ứ ữ Trong ch ấ ng này, nghiên c u sinh đã trình bày khái quát nh ng v n

ộ ố ấ ự ễ ề ệ ề ấ ậ ề ơ ả đ c b n nh t m t s v n đ lý lu n và th c ti n v TTCĐ hi n nay. Các

ả ạ ượ ươ ế k t qu đ t đ c trong ch ụ ể ư ng c th nh sau:

ự ượ ư ế Th nh t ứ ứ ấ , nghiên c u sinh xây d ng đ c khung lý thuy t, đ a ra các

ự ệ ế ạ ạ ộ ứ ủ khái ni m liên quan đ n ph m vi, lĩnh v c thu c ph m vi nghiên c u c a

ể ừ ậ ấ ượ ủ lu n án đ t đó th y đ c các vai trò c a TTCĐ trên báo chí nói chung,

ệ ặ đ c bi t trên báo in nói riêng.

ơ ở ứ ủ ự ứ Th hai ế , trên c s nghiên c u c a mình d a trên khung lý thuy t

ượ ủ ứ ể ạ ặ ỉ đ c v ch ra, nghiên c u sinh ch ra các đ c đi m c a TTCĐ, đó là: (1).

ự ệ ờ ự Thông tin bám sát, đi cùng s ki n th i s ; (2). Thông tin khái quát, toàn

ề ề ế ả c nh, đa chi u; (3). Thông tin có chi u sâu, chi ti t; (4). T ự ệ hông tin s ki n,

101

ệ ố ẽ ề ạ ộ ộ ị ọ ấ v n đ có h th ng, tác đ ng xã h i m nh m ; (5). Thông tin có giá tr h c

ậ ư ể ạ ậ ộ ữ thu t, l u tr , tham kh o; ả (6). Thông tin thu c th lo i chính lu n báo chí;

ượ ổ ứ ứ (7). Thông tin đ ọ ch c khoa h c và (8). T c t hông tin đ ượ ổ c t ệ ch c hi n

ử ổ ề ạ đ i, nhi u “c a s ”.

ơ ở ư ự ứ ạ Th baứ , nghiên c u sinh đ a ra các c s phân lo i TTCĐ, d a trên: (1).

ố ượ ạ ự Lo i hình báo chí; (2). Đ i t ng thông tin; (3). Lĩnh v c thông tin và (4). Quy

ổ ứ ơ ở ứ ạ ỉ mô t ch c thông tin. Trên c s đó, nghiên c u sinh ch ra các lo i TTCĐ

ổ ế ệ ph bi n hi n nay.

ừ ữ ứ ổ ế ề ệ Th tứ ư, t ậ nh ng nghiên c u t ng quan v tài li u liên quan đ n lu n

ấ ằ ự ứ ệ ạ án, nghiên c u sinh th y r ng, vi c phân lo i TTCĐ d a trên quy mô t ổ

ứ ề ạ ồ ề ch c thông tin, g m có các d ng: Bài chuyên đ , trang chuyên đ ,

ứ ư ề ề ạ ố lo t/nhóm bài chuyên đ và s chuyên đ là ch a có nghiên c u chuyên sâu,

ệ ố h th ng.

ố ớ ư ứ ầ Th nămứ ữ , nghiên c u sinh đ a ra nh ng yêu c u đ i v i vi c t ệ ổ ứ ch c

ả ề ộ ữ ứ ấ ớ TTCĐ trên báo in, c v n i dung và hình th c, v i nh ng v n đ c th ề ụ ể

ượ ề ậ ự ễ đ ọ c đ c p khoa h c, sát th c ti n...

ế ề ơ ở ượ ứ Trên c s khung lý thuy t v TTCĐ đ ứ c nghiên c u, nghiên c u

ế ữ ề ả ơ ở ể ậ ắ ợ sinh có c s lý lu n, có n n t ng lý thuy t v ng ch c, sát h p đ làm c ơ

ề ệ ậ ở ế s ti n hành vi c nhìn nh n, đánh giá, phân tích v TTCĐ trên các CQBC

ứ ữ ệ ả ộ ượ ớ thu c di n kh o sát, v i nh ng mô th c, dung l ng thông tin mang tính

ố ủ ụ ể ấ ấ ả ả b n ch t, căn c t c a TTCĐ và có th áp d ng chung cho t t c các cách

ơ ở ữ ề ọ ộ phân chia khác nhau v TTCĐ. Nh ng n i dung này là c s quan tr ng đ ể

ự ứ ế ạ ả nghiên c u sinh ti n hành kh o sát th c tr ng TTCĐ trên BIVN ở ươ ng ch

ế ti p theo.

102

ươ Ch ng 3

Ự Ạ Ề Ệ TH C TR NGTHÔNG TIN CHUYÊN Đ TRÊN BÁO IN VI T NAM

ộ ệ ổ ề ả ạ 3.1. T ng quan v các báo, t p chí thu c di n kh o sát

103

ơ ượ ị ể ủ ử ờ ẩ ấ 3.1.1. S l c l ch s ra đ i và phát tri n c a các n ph m thông

tin chuyên đề

ồ ơ ự ệ + Chuyên san H s s ki n

ọ ừ ậ ả ơ ộ ị Cách đây h n 85 năm, H i ngh thành l p Đ ng h p t ế ngày 3 đ n

ướ ự ủ ủ ễ ố ồ ngày 721930, d ế i s ch trì c a đ ng chí Nguy n Ái Qu c, đã quy t

ấ ả ộ ạ ả ờ ậ ị đ nh xu t b n m t t p chí lý lu n chung cho toàn Đ ng và 3 t báo tuyên

ề ở ế ị ự ứ ệ ạ ườ ậ T p chí Đ truy n 3 x . Th c hi n quy t đ nh đó, ỏ, mà ng i sáng l p là

ễ ố ố ồ đ ng chí Nguy n Ái Qu c, ra s 1 ngày 581930.

ừ ế ạ ạ ả ạ ố T đó đ n nay, qua các giai đo n cách m ng, các t p chí Đ ng đã n i

ắ ạ ị ủ ự ệ ế ọ ộ ị ỉ ti p nhau ra m t b n đ c... Th c hi n Ch th c a B Chính tr Trung ươ ng

ề ả ạ ạ ộ ớ ủ T p chí C ng s n Đ ng khóa VIII v công tác c a ả trong giai đo n m i, B ộ

ử ạ ạ ả ộ ệ ệ T p chí C ng s n đi n ộ Biên t p ậ T p chí C ng s n ả phát hành th nghi m

ừ ứ ạ tử trên m ng Internet và phát hành chính th c ngày 322003. T ngày 11

ế ằ ấ ả ạ ẩ ộ T p chí C ng s n 2007 đ n nay, h ng tháng ạ ả xu t b n 4 n ph m in: T p ấ

ả ố ề ộ ố ạ ả ộ T p chí C ng s n chuyên chí C ng s n s truy n th ng ra ngày mùng 1;

ỳ ề ơ ở ra ngày 15; Chuyên san H s s ki n đ c s ồ ơ ự ệ xu t b n 2 k /tháng và ấ ả

ề ế ể . chuyên đ Đoàn k t và Phát tri n

ề ạ ộ ộ ậ T p chí C ng s n Tháng 82006, B Biên t p ả có đ án xu t b n s ấ ả ố

ề ố ấ ượ ằ ạ ủ T p chí chuyên đ , s chuyên san, nh m nâng cao ch t l ng và vai trò c a

ộ C ng s n chuyên san H s s ki n ờ ỳ ớ ả trong th i k m i. Trong đó, ồ ơ ự ệ có m cụ

ử ụ ữ ữ ấ ừ đích: S d ng nh ng thông tin khách quan, nh t là nh ng thông tin t chính

ể ạ ự ữ ệ ầ ấ ị ặ ậ phía thù đ ch đ v ch tr n nh ng sai trái, đ u tranh tr c di n trên m t tr n

ấ ạ ủ ư ễ ế ậ ạ ọ t ư ưở t ng, lý lu n, làm th t b i m i âm m u, th đo n “di n bi n hòa

ế ự ứ ủ ậ ị ị ầ bình” c a các th l c thù đ ch; nâng cao nh n th c chính tr và tinh th n

ộ ả ự ệ ạ ả c nh giác cho cán b , đ ng viên và nhân dân trong s nghi p cách m ng

ậ ộ ủ chuyên san H s s ki n ủ ấ ướ c a đ t n c. N i dung c a ẽ ồ ơ ự ệ s nêu b t ch đ ủ ề

104

ỗ ố ề ậ ề ổ ậ ự ệ ủ ế ữ ữ ấ ấ ủ c a m i s , đ c p nh ng s ki n, v n đ n i b t; ch y u là nh ng v n

ố ế ữ ọ ừ ề ự ệ đ s ki n qu c t , chú tr ng khai thác nh ng thông tin t ằ ị phía đ ch nh m

ủ ộ ự ệ ễ ế ấ ố ư ch đ ng đ u tranh tr c di n ch ng “di n bi n hòa bình” và các âm m u,

ể quan đi m, t ư ưở t ng sai trái.

ồ ơ ự ệ ư ấ ẩ ậ Chuyên san H s s ki n là n ph m mang tính lý lu n, nh ng cách

ể ả ủ ẹ ể ả ấ ẫ ả chuy n t i ph i nh nhàng, h p d n. Các quan đi m c a Đ ng, Nhà n ướ c

ả ượ ủ ễ ể ễ ọ ệ và Chính ph ph i đ ụ c trình bày d hi u, d đ c. Vi c thông tin, giáo l c

ề ậ ằ ị ườ ể lý lu n chính tr có th đi b ng nhi u con đ ng khác nhau, và con đ ườ ng

ồ ơ ự ệ ể ưở ấ ủ ầ ả ấ ủ c a H s s ki n là nói xa đ liên t ng g n, nói b n ch t c a v n đ ề

ế ớ ể ệ ị ướ ớ ướ ề ậ ộ th gi i đ liên h , đ nh h ng v i trong n ấ c; đ c p sâu, r ng các v n

ổ ậ ề ằ ấ ộ ề ự ệ đ s ki n n i b t nh m cung c p thông tin m t cách đa chi u, khách

ộ ả ấ ự ệ ệ ể ả ượ ự quan, chân th c giúp đ c gi hi u rõ b n ch t s ki n, hi n t ng.

ươ ệ ố ể ấ ậ ậ ợ Ph ả ng pháp t p h p, h th ng hóa, phân tích, bình lu n đ th y rõ b n

ấ ự ệ ứ ằ ậ ị ướ ch t s ki n, nh m nâng cao nh n th c và đ nh h ự ộ ng hành đ ng th c

ề ặ ứ ễ ổ ẹ ổ ti n. V m t hình th c, khuôn kh 19 ệ X27cm (kh A4), trình bày đ p, hi n

ấ ượ ạ ệ ạ ớ ấ ạ đ i, in gi y ch t l ằ ng cao, nh m mang l ẻ i di n m o hoàn toàn m i m ,

ủ ạ ộ ấ ệ ạ ẩ hi n đ i cho m t n ph m c a t p chí.

ượ ự ồ ủ ộ ố ị Đ c s đ ng ý c a B Chính tr , ngày 25112006, s chuyên san

ồ ơ ự ệ ầ ượ ấ ả ủ ớ ố ố ủ ề Kh ng b và ch ng H s s ki n đ u tiên đã đ c xu t b n, v i ch đ “

ố ứ ủ ạ ớ ố kh ng b qu c t ố ế”. Ngày 25122006, t p chí ra s th hai v i ch đ ủ ề

ệ ậ ắ ầ ừ ố ử ệ t Nam gia nh p WTO “Vi ”. Sau 2 s th nghi m, b t đ u t tháng 12007,

ấ ả ề ỗ ỳ chuyên san H s s ki n ặ ồ ơ ự ệ xu t b n đ u đ n m i tháng 2 k , vào các ngày

ủ ề ầ ủ ố ằ ố mùng 10 và 25 h ng tháng. Ch đ đ u tiên c a s bán chuyên san, s 3, ra

ủ ệ ậ t Nam ngày 1012007 là: “2006 năm c a Vi ”. Sau khi đón nh n đ ượ c

ự ừ ữ ả ồ ộ ả ồ nh ng thông tin ph n h i tích c c t phía đ c gi ấ ệ , đ ng nghi p, các c p

ư ậ ượ ự ặ ạ ủ ề ạ ộ lãnh đ o cũng nh nh n đ c s đ t mua dài h n c a nhi u đ c gi ả ể ừ ; k t

ề ặ ầ ỗ tháng 42009, chuyên san H s s ki n ỳ ồ ơ ự ệ phát hành đ u đ n m i tu n 1 k ,

105

ấ ướ ứ ấ ằ ầ ố ể ố vào th sáu h ng tu n. D u m c đánh d u b c phát tri n này là vào s 57,

ủ ớ ộ ổ ố ủ ề N i các c a T ng th ng B.Obama ra ngày 342009 v i ch đ : “ ”... Đ n sế ố

ở ạ ấ ả ệ ỗ ị 240, chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ quay tr l i nh p đi u m i tháng xu t b n 2

ủ ề ủ ố ằ ệ ặ Quan h đ c ỳ k , vào các ngày 7 và 22 h ng tháng. Ch đ c a s 240 là: “

ệ ệ ướ bi t Vi t Nam – Lào chuyên san H s s ki n ”. B c sang năm 2014, ồ ơ ự ệ có

ề ằ ỉ ủ ề ủ đi u ch nh ngày phát hành, vào các ngày 10 và 25 h ng tháng. Ch đ c a

ổ ố ạ Nhìn l i năm ố ầ s đ u tiên đ i ngày phát hành, s 263, ra ngày 1012014 là: “

ự ế 2013, d báo năm 2014 chuyên san H s s ồ ơ ự ế ”. Tính đ n h t tháng 52015,

ượ ề ố ặ ố ệ ố ộ ki nệ phát hành đ c 303 s , trong đó có nhi u s đ c bi t, g p 23 s , in

ư ộ ự ẩ ằ ổ ị ế kh A3, là các giai ph m chào đón T t âm l ch h ng năm, nh m t s tri ân

ọ ế ộ ạ b n đ c m t cách thi ự t th c.

ự ạ ả + T p chí Xây d ng Đ ng

ự ạ ượ Tháng 81965, T p chí Xây d ng Đ ng ố ầ ả s đ u tiên đ ấ ả c xu t b n,

ụ ầ ổ ấ ớ v i 48 trang, kh 19x26cm, bìa 2 màu, 4 chuyên m c, 14 bài, 5 tin; t n su t

ỳ ự ạ T p chí Xây d ng Đ ng ế là 2 tháng 1 k . Đ n tháng 1l1966, ấ ả b t đ u xu t ắ ầ

ắ ạ ỗ ọ ỳ ạ T p chí Xây ờ ả b n m i tháng 1 k . Trong “L i ra m t b n đ c” đăng trên

ố ế ươ ự d ng Đ ng ổ ứ Ban T ch c Trung ế ng đã quy t ả s 1, tháng 81965, có vi t: “

ấ ả ự ệ ả ộ ụ ị đ nh xu t b n N i san Xây d ng Đ ng và giao cho nó nhi m v :

ạ ườ ề ầ ố ủ ươ 1. Góp ph n truy n đ t đ ng l i, chính sách c a Trung ả ng Đ ng

ủ ươ ổ ứ ủ ế ạ ươ ề và ch tr ng, k ho ch c a Ban T ch c Trung ng v công tác t ổ ứ ch c

ả ự và xây d ng Đ ng.

ệ ầ ướ ổ ế ẫ 2. Góp ph n vào vi c h ệ ng d n công tác, ph bi n kinh nghi m,

ụ ệ ộ ơ ổ ứ ấ nâng cao trình đ nghi p v cho c quan t ch c các c p và các cán b ộ

ổ ứ ự ả làm công tác t ch c, xây d ng Đ ng.

ồ ưỡ ệ ầ ậ ổ ứ 3. Góp ph n vào vi c b i d ề ng lý lu n v công tác t ch c và xây

ả ộ ơ ự d ng Đ ng cho các c quan và cán b đó ”.

ả ạ ơ ự ể T p chí Xây d ng Tr i qua h n 50 năm hình thành và phát tri n,

ữ ố ớ ấ Đ ngả đã có nh ng d u m c đáng nh sau:

106

ổ ứ ươ ế ố ị Tháng 121968: Ban T ch c Trung ng ra Ngh quy t s 308 NQ

ề ộ ố ể ệ ự ạ TC v m t s đi m ki n toàn ả . T p chí Xây d ng Đ ng

ấ ả ố ặ ầ ệ ố ề ễ ố ầ Tháng 91969: L n đ u xu t b n s đ c bi t S v L Qu c tang

ủ ị ồ Ch t ch H Chí Minh.

ụ ươ ầ ầ ạ Tháng 31977: L n đ u T p chí ra ph tr ng (24 trang).

ầ ạ ầ ỉ Tháng 11979: L n đ u T p chí ch in có 24 trang do khó khăn v ề

gí y.ấ

ấ ả ầ ầ ố ạ Tháng 121983: L n đ u tiên T p chí xu t b n s chuyên đ v ề ề

ố ề ả ộ ỉ ộ ố ộ ả đ ng b t nh, thành s v Đ ng b thành ph Hà N i.

ầ ầ ộ ọ ạ Tháng 71991: L n đ u tiên T p chí dành m t tr ng tâm tuyên

ề ổ ứ ộ ỉ ủ ự ả ả ề truy n v công tác t ch c, xây d ng đ ng c a các đ ng b t nh, thành; bìa

ố ề ả ả ố ộ ộ in 4 màu, có nh màu. Đây cũng là s v Đ ng b thành ph Hà N i.

ầ ạ ổ ứ ụ ệ ả ộ ầ Tháng 61998: L n đ u T p chí t ch c H i th o nghi p v có quy

ế ề ấ ộ ớ ạ ự T p chí Xây d ng mô r ng v i đ tài: “Nâng cao tính chi n đ u trên

Đ ngả ”.

ự ạ ả Tháng 81998: S ố T p chí Xây d ng Đ ng đi n t ầ ệ ử đ u tiên đ ượ ư c đ a

ạ ầ ớ ượ ươ ươ lên m ng thông tin toàn c u Internet v i dung l ng t ng đ ng 300 trang in.

ộ ự ạ T p chí Xây d ng Đ ng Tháng 81999: N i dung ằ ả in h ng tháng

ượ ệ ử ữ ư ể ạ ả ơ đ c đ a lên m ng thông tin đi n t gi a các c quan đ ng, đoàn th và

Nhà n c.ướ

ấ ả ắ ầ ạ Tháng 42003: T p chí b t đ u xu t b n 56 trang.

ắ ầ ấ ả ạ Tháng 102005: T p chí b t đ u xu t b n 64 trang.

ắ ầ ấ ả ạ Tháng 122009: T p chí b t đ u xu t b n 68 trang và duy trì s ố

ừ ế ạ ự ạ T p chí Xây d ng Đ ng trang t đó đ n nay. Ngoài t p chí in, ả còn có T pạ

ự ả ạ ị chí Xây d ng Đ ng đi n t ệ ử, t i đ a ch : ỉ http://www.xaydungdang.org.vn/

ầ ố ộ + Báo Lao đ ng cu i tu n

ậ ấ ỉ Ch sau khi thành l p 1 tháng, tháng 71929, Ban ch p hành Trung

ươ ị ề ệ ờ ủ ươ ả ả ộ ỉ ng lâm th i c a Đông D ng C ng s n Đ ng đã ra ch th v vi c thành

107

ộ ổ ứ ạ ắ ổ ỳ ậ l p m t t ch c công đoàn t ộ i B c K . Ngày 2871929, T ng Công h i

ỏ ắ ỳ ượ ớ ự ỡ ủ ầ ậ Đ B c K đ c thành l p. Hai tu n sau, v i s giúp đ c a m t c s ộ ơ ở

ộ ờ ả ấ ấ ằ ả Đ ng, ngày 1481929, m t t ầ báo in b ng b n đ t sét, trên gi y Đáp C u

ặ ặ ẵ ấ ộ ộ ổ m t m t ráp m t m t nh n, kh 22x30cm, l y tên là Báo Lao đ ngộ đã ra

ỏ ở ộ ộ ờ đ i trong căn phòng nh 10m ố ngõ Thông Phong, ph Hàng B t (Hà N i).

ể ủ ơ Trong quá trình h n 86 năm phát tri n c a mình, Báo Lao Đ ngộ luôn

ượ ấ ấ ữ ể ạ ệ ạ t o đ c nh ng d u n đáng k trong làng báo chí cách m ng Vi t Nam.

ộ ố ấ ướ ố D i đây là m t s d u m c đáng chú ý:

ủ ố ờ ộ ủ Lao đ ng Ch nh t Ngày 3121989, s 1 c a ậ ra đ i, là m t b ộ ướ c

ể ế ả ọ ổ chuy n bi n có tính nh y v t, in kh 30x40cm, 4 màu, 12 trang.

ộ ồ Báo Lao Ngày 1881993, B Văn hoá Thông tin đ ng ý cho phép

ỳ ầ ỳ ấ ả Đ ngộ tăng k xu t b n lên 3 k /tu n.

ượ ờ Năm 1995, Báo Lao Đ ngộ đ ự ể c m i tham d tri n lãm qu c t ố ế ạ i t

ể ạ Paris và Le Havre (1996). T i tri n lãm này, t ờ Courrier International bình

ờ ổ ế ờ ế ớ ch n ọ Báo Lao Đ ngộ là t báo n i ti ng cùng 200 t báo khác trên th gi i.

ộ ướ ấ ể ớ ị Ngày 171996 đánh d u m t b ử ủ c phát tri n m i trong l ch s c a

ứ ả ứ ứ ỳ ầ Báo Lao Đ ngộ : Báo phát hành 4 k /tu n: Th ba, th năm, th b y và ch ủ

nh t.ậ

ộ ờ Ngày 1951999, Báo Lao đ ng online ờ ra đ i, là t báo đi n t ệ ử ầ đ u

ở ệ ỉ ệ ị tiên Vi t Nam. Đ a ch hi n nay là: http://laodong.com.vn/

ỳ ầ ấ ả ứ ư Tháng 12000, Lao Đ ngộ xu t b n 5 k /tu n: Th hai, ba, t , năm, sáu.

ỳ ầ ấ ả ừ ứ ứ ả Tháng 4.2001: Báo xu t b n 6 k /tu n, t ế th hai đ n th b y.

ỳ ầ ấ ả Tháng 4.2002: Báo xu t b n 7 k /tu n.

ấ ả ộ Tháng 12013, Lao Đ ng th B y ớ ứ ả xu t b n theo phong cách m i,

ớ ạ ộ ấ ề ẩ ớ ả manchette m i, t o nên m t n ph m m i mang nhi u tính gi i trí và phóng

ự s chuyên sâu.

108

ỷ ệ Đáng chú ý, nhân k ni m 77 năm ngày Báo Lao Đ ngộ xu t b n ấ ả số

ố cu i tu n ầ đ u tiên (14 81929 – 1482006), Lao Đ ng ộ ầ ầ sau g n 10 năm

ắ ộ ớ ấ ả ầ ầ xu t b n l n đ u tiên – ra m t b m i vào ngày 11 82006, phát hành vào

ớ ồ ứ ộ ố ộ ầ Báo Lao Đ ng cu i tu n th sáu hàng tu n. ầ b m i g m 24 trang, kh ổ

ầ ủ ứ ề ộ ọ 27x35cm, in 4 màu, có nhi u n i dung phong phú, đáp ng yêu c u c a m i

ọ ố ượ đ i t ạ ng b n đ c.

ưở ấ ở ờ ủ ọ Ý t ng này xu t phát ch , ỗ Lao Đ ngộ là t báo c a m i nhà, dù

ố ượ ượ ộ ị ằ r ng đ i t ủ ng chính c a nó luôn đ c xác đ nh là công nhân và lao đ ng.

ầ ưở ụ ứ ệ ệ Tuy nhiên, nhu c u h ủ ậ ng th văn hóa ngh thu t, tri th c hi n nay c a

ườ ộ ớ ệ ư ướ ng i lao đ ng không còn ranh gi i cách bi ứ t quá m c nh tr c. Vì th ế

ả ườ ữ ầ ớ ộ ngay b n thân ng i lao đ ng cũng c n có nh ng trang báo v i hàm l ượ ng

ữ ứ ệ ậ ậ ậ ế tri th c cao, c p nh t và nh ng trang văn hóa ngh thu t tinh t , sang

ế ữ ệ ẩ ả ấ ạ ơ ọ tr ng. H n th n a, vi c đa d ng thêm n ph m cũng tăng thêm kh năng

ị ườ ệ ộ ạ c nh tranh c a ủ Lao Đ ngộ trong th tr ng báo chí sôi đ ng hi n nay.

ố ộ ượ ầ Lao Đ ng cu i tu n ầ luôn đ c xem là “món ăn tinh th n” có “giá tr ị

ố ớ ạ ả ướ ứ ọ ữ ề ể tri th c” cao đ i v i b n đ c c n ấ c. Nh ng chuyên đ “Đi m nh n

ầ ế ắ ả ủ ữ ề trong tu n”, các bài vi ự t s c s o c a nh ng chuyên gia trên nhi u lĩnh v c

ế ữ ữ ệ ấ ỏ kinh t , văn hóa… hay nh ng bài ph ng v n, “trò chuy n” gi a phóng viên

ứ ủ ữ ậ ớ ủ ấ Báo Lao Đ ngộ v i nh ng nhân v t “c a công chúng” là s c hút c a n

ẩ ph m này...

ế ớ ữ ố + Báo An ninh th gi i gi a tháng cu i tháng

ụ ụ ơ ộ ổ ự ấ Báo Công an nhân dân là c quan c p C c thu c T ng c c Xây d ng

ủ ề ộ ủ Báo Công an ự ượ l c l ng Công an nhân dân c a B Công an. Ti n thân c a

ố ầ nhân dân là Báo Công an M iớ . S đ u tiên c a ủ Công an M iớ ra ngày 111

ầ ượ ổ Công an 1946, dày 20 trang, kh 21x30 cm, bìa in màu. Báo l n l t có tên:

109

ạ ậ ộ ớ ệ M i, B n Dân, N i san Rèn luy n, T p san Công an nhân dân và t nămừ

ế 1965 đ n nay là Báo Công an nhân dân.

ệ i Năm 2004, Báo An ninh th gi ế ớ và Văn ngh Công an ậ sáp nh p vào

ấ ủ ậ ở ộ ơ Báo Công an nhân dân, tr thành c quan ngôn lu n duy nh t c a B Công

ạ ơ ộ an (cùng v i ớ T p chí Công an nhân dân ậ ủ c quan lý lu n c a B Công an).

ệ ạ Hi n nay, Báo Công an nhân dân có lo i báo sau:

ố ầ ằ Báo Công an nhân dân ra h ng ngày, 7 s /tu n.

ứ ả ề i Chuyên đ An ninh th gi ằ ế ớ phát hành th T và th B y h ng ứ ư

tu n.ầ

ế ớ ề ữ ố i gi a tháng, cu i tháng Chuyên đ An ninh th gi phát hành tu n 1,ầ

ủ ứ ầ tu n th 3 c a tháng.

ề ệ ố Chuyên đ Văn ngh Công an phát hành 2 s /tháng.

ề ả ứ ứ Chuyên đ C nh sát toàn c u ằ ầ phát hành th Ba và th Sáu h ng

tu n.ầ

ề ả ữ ố Chuyên đ C nh sát toàn c u ầ ầ gi a tháng, cu i tháng phát hành tu n

ủ ầ 2 và tu n 4 c a tháng.

ệ ử ị Công an nhân dân Báo đi n t , đ a ch : ỉ http://cand.com.vn/

ậ ừ ượ ủ ư ề Đ c thành l p t ngày 24122009, nh ng ti n thân c a Ban Chuyên

ế ớ ữ ả ầ ố ề đ An ninh th gi i Gi a tháng, Cu i tháng và C nh sát toàn c u có t ừ ổ t

ệ ạ T p chí Văn hóa – Văn ngh Công an ề và Chuyên đ An ninh th gi ế ớ , trong i

ẩ ạ ề ệ p chí Văn hóa – Văn ngh Công an, Chuyên đ An ấ đó có các n ph m T

ế ớ ế ớ ố ượ ninh Th gi i Tu n i Cu i tháng ề ầ và Chuyên đ An ninh th gi đ ắ c ra m t

ọ ừ ữ ạ b n đ c t nh ng năm 2000.

ế ậ Báo An ninh th gi ớ Báo Công i Đ n tháng 112003, khi ế ớ sáp nh p v i

ở an nhân dân và tr thành Chuyên đ c a ề ủ Báo Công an nhân dân, Chuyên đề

ế ớ ố An ninh th gi i Cu i tháng i tách t ừ Báo An ninh th gi ế ớ thành m t tộ ổ

110

ư ự ạ ộ riêng, tr c thu c Ban Th ký Tòa so n c a ủ Báo Công an nhân dân. Giai

ạ ừ ộ ấ ử ệ ẩ ộ ố ờ đo n này, t m t n ph m cu i tháng, sau m t th i gian th nghi m thành

ế ớ ố ố i Cu i tháng ề công, chuyên đ An ninh th gi ố đã nâng lên thành 2 s , Cu i

ượ ế ữ tháng và Gi a tháng, và đ c duy trì đ n nay.

ơ ấ ổ ứ ộ ứ ủ ấ 3.1.2. C c u t ẩ ch c n i dung và hình th c c a các n ph m

thông tin chuyên đề

ủ ấ ẩ ậ ạ ả ộ ứ Trong 4 n ph m thu c ph m vi kh o sát c a lu n án, nghiên c u

ạ ổ ứ sinh chia làm 3 d ng TTCĐ theo quy mô t ch c thông tin, đó là:

+Trang chuyên đề

ễ ạ ở ấ ệ ẩ ả ộ Báo Lao Lo i TTCĐ này di n ra 2 n ph m thu c di n kh o sát là

ầ ế ớ ề ữ ố chuyên đ An ninh th gi i gi a tháng – cu i tháng ố đ ngộ cu i tu n và . Về

ượ ề ề ẩ ấ ỗ ồ quy mô, dung l ng thông tin, m i chuyên đ trên các n ph m đ u g m 2

ủ ề ụ ể ề ộ ề ả ỳ ị ấ ả trang báo, đ u ph n ánh v m t ch đ c th nào đó, đ nh k xu t b n

ố ườ ỳ ừ ữ ố ặ ệ ể vào các s th ng k (tr nh ng s đ c bi ề ớ t, có th có trang chuyên đ v i

ề ề ặ ơ ố ượ s l ng trang nhi u h n, ho c không có trang chuyên đ ).

ề ộ ề ộ ố V n i dung Lao đ ng cu i tu n , trong khi trang chuyên đ trên ầ đề

ọ ấ ề ế ề ộ ộ ự ậ c p đ n m i v n đ , thu c các lĩnh v c khác nhau trong xã h i, đ tài bám

ể ề ầ ế ớ An ninh th gi ữ i gi a khá sát “tiêu đi m trong tu n” thì chuyên đ trên

ố ề ự ệ ỉ ề ậ ự ế ấ tháng – cu i tháng ch đ c p đ n các v n đ , s ki n trong lĩnh v c văn

ậ ườ ề ậ ườ ệ ọ h cngh thu t, th ấ ng là các v n đ h u tr ng.

ề ề ố ộ ứ V mô th c thông tin ầ Báo Lao đ ng cu i tu n , trang chuyên đ trên

ườ ộ ố ộ ữ ệ ụ ồ th ng g m 1 bài chính, 23 bài ph , m t s h p d li u thông tin và hình

ả ứ ề ế ớ An ninh th gi ữ i gi a nh. Trong khi đó, mô th c thông tin chuyên đ trên

ố ổ ế ậ ấ ồ ỏ tháng – cu i tháng g m ph bi n 1 bài bình lu n, 3 bài ph ng v n. Các

ề ườ ề ờ ẫ ủ chuyên đ th ng có tít chung c a chuyên đ , l i d n (chapo) chung cho

ộ ậ ề chuyên đ và các tít bài đ c l p.

111

ề ề ố ộ ứ V hình th c trình bày ầ Báo Lao đ ng cu i tu n , trang chuyên đ trên

ượ ướ ẩ ớ ườ ế đ c trình bày theo h ng quy chu n, v i bài chính th ng chi m 1 trang

ữ ệ ượ ở ạ ụ ộ và các bài ph , h p d li u đ c trình bày trang còn l i. Trong khi đó,

ế ớ ề ữ ố ượ chuyên đ An ninh th gi i gi a tháng – cu i tháng đ c trình bày khá

ề ở ữ ấ ố ớ th ng nh t, v i tít chung chuyên đ ỗ gi a trang, m i chuyên đ th ề ườ ng

ươ ề ặ ồ ượ ố ị ề ồ g m 4 bài, khá t ng đ ng v m t dung l ng, trình bày khá đ u, c đ nh,

quen thu c.ộ

ề ể ạ ộ ố V th lo i báo chí, TTCĐ trên Báo Lao đ ng cu i tu n ầ ch y u là ủ ế

ả ấ ấ ậ ỏ ử ụ bài ph n ánh và ph ng v n, r t ít s d ng chính lu n báo chí, nêu rõ quan

ể ả ế ớ ư ề ạ ớ chuyên đ An ninh th gi ữ i gi a ủ đi m c a tác gi cũng nh tòa so n.V i

ố ỉ ượ ử ụ ấ tháng – cu i tháng ể ạ , ch có 2 th lo i báo chí đ c s d ng nh t quán,

ậ ấ ắ ố ỏ ườ xuyên su t, đó là bình lu n (1 bài) và ph ng v n ng n (th ng là 3 bài).

+Nhóm bài chuyên đề

ể ệ ự ạ ạ ớ T p chí Xây d ng Đ ng ỗ ả th hi n rõ lo i hình TTCĐ này, v i m i

ề ồ ừ ủ ề ừ ề ộ ườ chuyên đ g m t 49 bài v cùng m t ch đ , tr ữ nh ng tr ợ ng h p cá

ệ ủ ề ề ề ố ộ bi t, có s có 23 chuyên đ v các ch đ khác nhau. Các bài thu c TTCĐ

ủ ề ượ ề ả ả ọ ở ề đ u ph n ánh v ch đ đ ằ c ch n, n m r i rác các trang khác nhau,

ệ ấ ậ ế ế ọ không có d u hi u nh n bi ộ ộ t, n u không đ c n i dung. Các bài thu c

ườ ề ả ơ ị ị ươ TTCĐ th ng ph n ánh v các đ n v , đ a ph ậ ng khác nhau, khó nh n

ụ ộ ườ ợ bi ế ế ố t y u t chínhph , n i dung khái quát, tr ể ng h p đi n hình…

ề ạ ằ ộ ộ Các bài thu c ph m vi TTCĐ đ u có đ dài khá cân b ng, không d ễ

ệ ự ợ ụ ữ ế ể ấ phân bi ạ t bài chính bài ph ; thi u nh ng đi m nh n, s g i ý cho b n

ệ ố ọ ề ọ đ c. Vi c trình bày các bài chuyên đ cũng gi ng nhau, không chú tr ng

ướ ề ệ ạ ậ ấ ả trình bày theo h ng hi n đ i, th m chí r t nhi u bài không có nh, không

ờ ẫ có l ụ ộ ữ ệ i d n, tít ph , h p d li u thông tin…

ố ề +S chuyên đ

112

ể ẳ ằ ị ẩ ấ chuyên san H s s ki n Có th kh ng đ nh r ng, ồ ơ ự ệ là n ph m tiêu

ề ổ ể ể ề ở ứ ố ệ bi u, đi n hình v t ạ ch c TTCĐ theo d ng s chuyên đ Vi t Nam.

ủ ề ầ ộ ỗ ố H s s ki n M i s ồ ơ ự ệ là m t ch đ khác nhau, trong đó ph n TTCĐ là

ủ ố ạ ế ấ ồ ơ ượ ể “linh h n” c a s t p chí, là đi m nh n, chi m h n 50% dung l ỗ ng m i

ả ồ H s s ki n ố s chuyên san. TTCĐ trên ồ ơ ự ệ g m trung bình kho ng 15 bài/s ố

ủ ề ồ ơ ụ ề ề ấ ộ ộ chuyên san v cùng m t ch đ , thu c các chuyên m c: H s , V n đ và

ậ ề ự ệ ứ ọ bình lu n và Bên l s ki n, đ ượ ổ c t ạ ớ ch c khoa h c, l p lang, giúp b n

ượ ừ ị ệ ạ ủ ọ đ c có đ c thông tin t ử ế l ch s đ n hi n t ữ ủ ề ề ậ i c a ch đ đ c p; nh ng

ổ ậ ủ ủ ề ữ ể ề phân tích chuyên gia v các đi m n i b t c a ch đ , có nh ng thông tin

ề ề ủ ề ấ ả ẩ ằ ạ ộ bên l ỏ ề ộ v ch đ … T t c , nh m t o nên m t “c m nang thu nh ” v m t

ủ ề ụ ể ọ ắ ề ỗ ủ ề ơ ả ạ ch đ c th , giúp b n đ c n m rõ, c b n v m i ch đ mà chuyên san

ề ố ữ ạ ằ ộ ả ề ậ đ c p. Các bài thu c ph m vi TTCĐ khá b ng nhau v s ch , kho ng

ừ ườ 1.250 t , th ng là 2 trang A4/bài.

ể ề ề ủ H s s ki n V trình bày, đi m đáng chú ý là bìa c a ồ ơ ự ệ đ u gi ớ i

ủ ề ủ ỗ ố ườ ề ệ ượ ướ ạ thi u v ch đ c a TTCĐ m i s th ng đ ể ệ c th hi n d i d ng đ ồ

ệ ả ủ H s s ki n ọ h a, ít khi dùng nh báo chí. Vi c trình bày TTCĐ c a ồ ơ ự ệ khá

ệ ạ ẩ ộ ố ố ị ạ hi n đ i, theo m t quy chu n, đ nh d ng xuyên su t qua các s . Đáng chú

ươ ề ố ữ ồ ố ỉ ý, các bài vì khá t ng đ ng v s ch , nên trình bày khá gi ng nhau, ch có

ể ể ệ ự ệ ở ủ th th hi n s khác bi t trong trình bày tít chính c a bài báo, vi c t ệ ổ

ứ ướ ử ổ ề ệ ạ ớ ch c bài báo theo h ng hi n đ i, v i nhi u “c a s ” thông tin khác nhau.

ạ ứ ả ộ Tóm l ạ i, qua kh o sát n i dung và hình th c TTCĐ trên các báo, t p

ữ ề ệ ả ạ ặ ớ ỗ ể chí trong di n kh o sát, v i m i lo i hình TTCĐ, đ u có nh ng đ c đi m

ữ ố ệ ế ậ gi ng nhau và nh ng nét riêng có khác bi t. Vì v y, khi đánh giá k t qu ả

ứ ủ ề ừ ứ ặ ả ặ ộ kh o sát v t ng m t, n i dung ho c hình th c c a TTCĐ, nghiên c u sinh

ữ ể ặ ạ ớ ồ ờ ỉ ữ ư đ a ra nh ng đ c đi m chung v i các d ng TTCĐ, đ ng th i ch rõ nh ng

ế ạ ế ủ ệ ổ ứ ố ớ ừ ấ ạ ẩ ở th m nh, h n ch c a vi c t ỗ ch c TTCĐ đ i v i t ng n ph m, b i m i

113

ấ ế ạ ữ ư ữ ế ẩ ặ ạ ỉ n ph m có nh ng đ c thù, nh ng th m nh, h n ch cũng nh tôn ch ,

ố ượ ụ ứ ổ ạ ọ ứ m c đích, đ i t ng b n đ c khác nhau, cách th c t ch c TTCĐ khác

nhau…

ự ạ ộ ề ạ 3.2. Th c tr ng n i dung thông tin chuyên đ trên các báo, t p chí

ộ ả ệ thu c di n kh o sát

ờ ự ủ ư ậ ằ 3.2.1. Thông tin ch m, n m trong dòng th i s ch l u

ấ ở ề ễ ậ ứ ệ ạ ộ Đi u d nh n th y các lo i hình TTCĐ thu c di n nghiên c u, đó

ờ ự ậ ợ ở ề là thông tin ch m, không th i s . Đi u này là h p lý, b i báo in ngày nay

ờ ự ế ề ậ ậ ạ ớ ư hoàn toàn lép v v tính c p nh t, đ a thông tin th i s so v i các lo i hình

ủ ề ề ề ậ ế ệ ạ ậ báo chí hi n đ i khác. Chính vì v y, dù đ c p đ n ch đ , đ tài nào,

ự ệ ờ ự ờ ự ậ ằ TTCĐ cũng ch m, đi sau s ki n th i s và n m trong dòng th i s ch ủ

l u. ư

ả ố V i ớ chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ , qua kh o sát 86 s trong 3 năm

ố ặ ệ ố ế ầ ị (không tính 3 s đ c bi ệ t – s T t âm l ch), dù là tu n san, hay bán nguy t

ủ ề ờ ự ỉ ằ ề ờ ự ủ ư san, đ u không có ch đ th i s mà ch n m trong dòng th i s ch l u,

ề ề ấ ặ ườ ấ ủ ờ ầ ớ ho c các v n đ nhi u ng i quan tâm. V i tính ch t c a t tu n san, bán

ờ ự ộ ậ ồ ơ ự ệ ề ệ ậ ể ạ nguy t san, H s s ki n không th ch y đua v tính th i s , đ c p nh t

ệ ổ ứ ố ỏ ự ề ẩ ị ặ thông tin. M t khác, vi c t ch c s chuyên đ đòi h i s chu n b công

ả ề ự ậ ờ ư ấ ộ phu c v nhân l c (biên t p viên, c ng tác viên), th i gian, cũng nh ch t

ủ ề ả ố ừ ệ ậ ế ọ ặ ạ xám (trong vi c l p dàn ý, lên k ho ch, ch n ch đ c s , t ng bài, đ t

ổ ứ ế ể ự ậ ọ ộ c ng tác viên t ch c vi ấ t bài, biên t p...) nên không th l a ch n các v n

ờ ự ư ả ị ờ ự ề ờ ự đ th i s . Xác đ nh đi sau th i s , nh ng là trong dòng ch y th i s ,

ữ ấ ượ ậ ủ ề ự ậ ị ờ ọ ề nh ng v n đ quan tâm đ c c p nh t k p th i. Các ch đ l a ch n luôn

ư ư ậ ủ ạ ự ộ ọ thu hút s quan tâm, chú ý c a b n đ c cũng nh d lu n xã h i. Ví d nh ụ ư

ủ ề ế ạ ắ ộ ở các ch đ liên quan đ n các cu c cách m ng s c màu Trung Đông và

ế ở ắ ộ ề ể ấ ẳ B c Phi, cu c chi n Syria, v n đ căng th ng leo thang trên Bi n Đông,

ự ệ ạ ẩ ị ẩ ấ v n n n “th c ph m b n”, Hi p đ nh TPP…

114

ữ ả ộ ố ạ Đáng chú ý, trong 86 s thu c ph m vi kh o sát, còn có nh ng ch ủ

ề ị ươ ự ự ề ề ỷ ệ đ v k ni m, v đ a ph ư ng, khu v c… nên ch a thu hút s quan tâm

ế ặ ề ạ ạ ọ ệ ề ố ề ủ c a nhi u b n đ c. Đi u này là h n ch , đ c bi t khi các s chuyên đ đó

ề ư ệ ư ộ ệ ớ ị không có nhi u t ấ li u m i, phát hi n giá tr , cách nhìn ch a đ c đáo, h p

ẫ d n...

ự ạ ạ ả ố V iớ T p chí Xây d ng Đ ng ả , qua kh o sát 33 s trong ph m vi

ủ ề ờ ự ặ ứ ệ nghiên c u, không có ch đ th i s , đ c bi ằ ạ t khi đây là t p chí ra h ng

ấ ả ố ể ệ ấ ườ ẩ tháng, vi c hoàn thành n ph m đ xu t b n s tháng này th ố ng vào cu i

ướ ả ữ ậ ờ ị ủ c a tháng tr c, cho k p th i gian phát hành. Vì v y, ngay c nh ng ch đ ủ ề

ệ ộ ễ ớ ầ ỉ ỷ ệ thu c di n k ni m các ngày l ặ l n, cũng ch là thông tin đón đ u, ho c

ờ ự ứ ể ả ả ờ chuyên sâu, ch không ph i là thông tin th i s trong th i đi m ph n ánh.

ố ơ ặ ạ ể T p chí Xây M t khác, trong su t h n 50 năm hình thành và phát tri n,

ạ ộ ủ ụ ớ ỉ ự d ng Đ ng ớ ả luôn trung thành v i tôn ch , m c đích ho t đ ng c a mình, v i

ề ậ ự ụ ệ ượ nhi m v làm công tác tuyên truy n t p trung vào lĩnh v c đã đ c xác

ổ ứ ố ề ả ự ị đ nh rõ ràng, đó là: T ch c và Xây d ng Đ ng. Các bài trong s đ u trong

ạ ớ ạ ự ề ề ph m vi gi ế i h n v các đ tài liên quan đ n 2 lĩnh v c này, trong đó công

ả ượ ư ằ ơ ự tác xây d ng Đ ng đ c u tiên h n. Và TTCĐ không n m ngoài khuôn

ủ ề ạ ấ ọ ố S nào t p chí chúng tôi cũng có m y tr ng tâm là ch đ chính, ổ ấ kh y. “

ủ ề ụ ể ề ộ ụ ạ ồ g m các chuyên trang, chuyên m c, lo t bài v m t ch đ c th nào đó,

ượ ở ủ ề ủ ẹ ạ ơ đ ố c b trí ả các trang khác nhau. Ch đ c a T p chí h p h n, kho ng

ự ề ấ ỏ ườ ợ 70% là v công tác xây d ng Đ ng ả ” [ph ng v n sâu, tr ng h p 2.4, nam,

ự ạ ổ ậ T p chí Xây d ng Đ ng T ng Biên t p, ả ].

ớ ầ ấ ế ớ ề chuyên đ An ninh th gi ữ i gi a ỳ V i t n su t 2 k /tháng, TTCĐ trên

ố ủ ề ờ ự ể ả ỉ tháng – cu i tháng cũng không th ph n ánh các ch đ th i s , mà ch có

ự ệ ở ả ể ư ủ ề ề ậ th đ a thông tin ch m, sau s ki n ặ c 2 trang c a chuyên đ . Đi u đ c

ệ ơ ụ ố bi t h n, là s chuyên đ c a ề ủ Báo Công an nhân dân, m c đích là phát hành

ị ườ ế ế ớ ữ An ninh th gi ố i gi a tháng – cu i chi m lĩnh th tr ng, nên TTCĐ trên

115

ề ậ ữ ề ấ ọ ị tháng cũng xác đ nh nh ng v n đ mà mình chú tr ng, đ c p ch v gi ỉ ề ớ i

ặ ệ ữ ệ ậ ườ ệ văn ngh sĩ, đ c bi t là nh ng câu chuy n h u tr ng gây xôn xao, chú ý ở

ấ ả ể ệ ả ả ờ ộ An ninh ố th i đi m báo xu t b n. C 69 s thu c di n kh o sát, TTCĐ trên

ế ớ ữ ố ỉ ề ậ ự ề ế th gi i gi a thángcu i tháng ữ ch đ c p đ n lĩnh v c này, đ u là nh ng

ự ậ ằ ạ ả ộ ờ ự thông tin ch m, n m trong dòng th i s thu c lĩnh v c, ph m vi ph n ánh.

ứ ề ượ Cũng là hình th c trang chuyên đ , cũng đ ư c dành 2 trang, nh ng

ờ ự ở ượ ấ ề ư ế ố ộ Báo Lao đ ng cu i tu n ầ có u th nh t v tính th i s , b i đ ấ ả c xu t b n

ủ ề ờ ự ườ ầ ậ ỷ ệ ằ h ng tu n. Tuy v y, ch đ th i s th ị ng là đón d p k ni m, l ễ ế t t. Ví

ờ ế ế ủ ề Ăn T t th i ti t ki m ụ ố d , s ra ngày 30.12.20111.1.2012 là ch đ “ ệ ”, s raố

ệ ạ ấ ố ủ ề Dân Vi t xu t ngo i Xuân ngày 1315.1.2012 là ch đ : “ ”; s ra ngày 3

ễ ộ ầ ờ ơ ế ủ ề L h i đ u xuân: Văn minh h n nh ... ti t ki m 5.2.2012 là ch đ “ ệ ”...

ặ ạ ệ ỳ ị ớ Tính nh p đi u, chu k này l p l i vào các năm 2013 và 2014, v i các ch ủ

ủ ườ ệ ớ ặ ể ắ ề ề ễ ộ đ v l h i, đón xuân c a ng i Vi ụ ể ủ t Nam, g n v i đ c đi m c th c a

ứ ế ả ố ừ t ng năm. Nghiên c u qua 3 năm, có k t qu sau: Có 19/146 s là ch đ ủ ề

ờ ự ờ ự ủ ề ế ế th i s , chi m 13%; có 127/146 ch đ là sau th i s , chi m 87%. S ự

ủ ề ờ ự ữ ệ ớ ụ ể chênh l ch gi a các năm là có, c th : V i ch đ th i s , năm 2012 là

ủ ề ủ ề ế ế 9/50 ch đ , chi m 18%; năm 2013 là 3/47 ch đ , chi m 6,4%; năm 2014

ủ ề ế là 17/49 ch đ , chi m 14,3%.

ỷ ệ ủ ề ể ầ ộ ố ồ Bi u đ 3.1: T l ch đ TTCĐ trên Báo Lao đ ng cu i tu n

3.2.2. Thông tin chuyên sâu, toàn c nh ả

ừ ố ử ầ chuyên san H s s ki n Ngay t ệ s th nghi m đ u tiên, ồ ơ ự ệ đã xác

ớ ạ ứ ộ ộ ệ ổ ứ ị đ nh m t mô th c thông tin đ c đáo, m i l , đó là vi c t ớ ch c TTCĐ v i

ươ ệ ố ể ấ ậ ậ ợ ph ả ng pháp t p h p, h th ng hóa, phân tích, bình lu n đ th y rõ b n

ấ ự ệ ứ ề ấ ằ ậ ị ướ ch t s ki n, v n đ nh m nâng cao nh n th c và đ nh h ộ ng hành đ ng

ề ộ ỗ ố ự ễ ả th c ti n. M i s chuyên san bàn chuyên sâu, toàn c nh v m t ch đ c ủ ề ụ

ủ ố ể ồ ủ ề ơ ả ầ ồ ơ th , g m các ph n c b n xoay quanh ch đ chính c a s , đó là: H s ,

116

ề ậ ấ ề ự ệ ủ ề ề ấ ỗ ố ộ V n đ và bình lu n, Bên l s ki n. M i s là m t ch đ , đ u l y ra làm

ủ ề ở ủ ạ ấ ả bìa kèm theo tên c a ch đ trang nh t. Riêng trong ph m vi kh o sát 3

ế ả ố ổ ố ộ năm, k t qu là: Trong 86 s , có 1.292 bài trong t ng s 2.286 bài thu c

ế ạ ố ượ ph m vi TTCĐ, trung bình là 15,02 bài/s ; chi m 56,5% dung l ố ng s bài

ẩ ấ trong n ph m.

ỷ ệ ể ồ ượ Bi u đ 3.2: T l dung l ng ồ ơ ự ệ TTCĐ trên chuyên san H s s ki n

ớ ỷ ệ ế ượ ỗ ố V i t l chi m 56,5% dung l ng các bài trên m i s , TTCĐ trên

ượ ả ậ ộ H s s ki n ồ ơ ự ệ đ ề c ph n ánh m t cách t p trung, chuyên sâu, đa chi u,

ể ạ ự ả ớ ệ toàn c nh. S phân chia các th lo i thông tin mang tính gi ỉ ẫ i thi u, ch d n

ồ ơ ề ậ ầ ả ầ ấ ậ ỉ ẫ (ph n H s ), chính lu n (ph n V n đ và bình lu n), ph n ánh, ch d n

ầ ề ự ệ ế ễ ạ ậ ọ (ph n Bên l ố s ki n) giúp b n đ c d dàng hình dung, ti p nh n kh i

ượ ớ ộ ự ễ ừ ề ạ l ng l n thông tin m t cách có trình t , d dàng t nhi u khía c nh, góc

ộ đ ... khác nhau.

ệ ổ ồ ơ ự ệ ươ ứ Vi c t ụ ủ ch c các chuyên m c c a H s s ki n t ố ng đ i

ủ ề ồ ơ ể ầ ầ ợ h p lý đ làm rõ ch đ chính. Ph n H s có ý nghĩa, t m quan

ư ừ ể ề ấ ề ọ ườ ọ tr ng nh “t đi n” v v n đ này, giúp ng ề ả i đ c có n n t ng

ế ậ ấ ứ ể ể ụ ề ế ấ ề ki n th c đ hi u, ti p c n v n đ . Các chuyên m c V n đ và bình

ậ ề ự ệ ờ ự ậ ậ lu n, Bên l ạ s ki n c p nh t thông tin th i s , cách nhìn đa d ng

ế ự ấ ủ ề ữ ề ế ấ ẫ ề v nh ng v n đ liên quan đ n ch đ , mang đ n s h p d n cho

ườ ọ ẻ ấ ề ể ấ ở ớ ng ẫ ủ i đ c b i tính m i m , h p d n c a nó khi đã hi u v n đ qua

ồ ơ ầ ph n H s .

ọ ườ ữ ợ ưở ạ [T a đàm, tr ng h p 1.1, n , Tr ng ban, Ban Qu c t ố ế T p chí ,

ộ C ng s n ả ].

ệ ổ ứ ế ể ằ ồ ề Đ ng quan đi m, có nhi u ý ki n cho r ng: vi c t ch c TTCĐ trên

ượ ụ ể ụ ự ệ ả ướ H s s ki n ồ ơ ự ệ đ c th c hi n bài b n, có m c đích c th và h ố ng đ i

ượ ệ ệ ộ ả ế t ng rõ ràng. Vi c khu bi t đ c gi qua các bài vi ề t chuyên sâu, đa chi u

117

ộ ấ ẩ ớ ợ ố ỳ ị là cách làm phù h p v i m t n ph m ra đ nh k 12 s /tháng. Cách th c t ứ ổ

ư ứ ế ạ ạ ọ ộ ị ộ ủ ề ch c đa d ng khi n cùng m t ch đ nh ng b n đ c không b “ng p”

thông tin.

ế ằ ố ọ H s s ồ ơ ự ạ Trong khi đó, đa s ý ki n b n đ c cho r ng, TTCĐ trên

ể ổ ề ề ấ ố ộ ỉ ợ ki nệ là chuyên sâu, nhi u chi u, th ng nh t trong m t ch nh th . T ng h p

ả ạ ọ ố ớ chuyên san H s s ki n ế ế k t qu thăm dò ý ki n b n đ c đ i v i ồ ơ ự ệ vào

ấ ố ườ ượ ỏ ế ạ ngày 2832014 cho th y, có 27% s ng c h i “B n đánh giá th nào i đ

ổ ứ ề ỗ ủ ề ộ ố chuyên san ề v cách t ch c TTCĐ chuyên sâu v m i ch đ trên m t s

ằ ố ằ H s s ki n? ồ ơ ự ệ ” cho r ng t t, 70,5% cho r ng khá, 2,5% cho là trung

Ở ạ ỏ ổ ủ ề ứ bình. câu h i: “Theo b n, cách t ứ ch c thông tin theo ch đ đáp ng

ượ ủ ầ ườ ọ ố đ c yêu c u thông tin c a ng i đ c, vì...”, có 28,5% s ng ườ ượ i đ ỏ c h i

ề ộ ủ ề ằ ằ ư ộ cho r ng: “Chuyên sâu v m t ch đ ”, 59% cho r ng “Khái quát, nh m t

ủ ề ề ậ ỏ ề ề ẩ ằ ‘c m nang thu nh ’ v ch đ đ c p”, 12,5% cho r ng “Đa chi u, chi

ể ể ẽ ti ị t”. ế Có th bi u th qua hình v sau:

ồ ơ ự ệ ủ ạ ọ ề ể ồ Bi u đ 3.3: Đánh giá c a b n đ c v TTCĐ trên H s s ki n

ể ằ ẳ ổ ứ ồ ơ ự ệ ủ ch c TTCĐ c a H s s ki n khá ệ t ị Có th kh ng đ nh r ng, vi c “

ừ ủ ề ớ ạ ứ ự ự ế ắ ọ thành công, t cách th c l a ch n ch đ , t i t o d ng, s p x p các

ự ụ ị chuyên m c và th c thi thông tin. Tâm thông tin không đ nh hình ở ộ m t

ấ ị ư ụ ộ ả ẫ ể ấ ự ệ chuyên m c nh t đ nh nào, nh ng đ c gi ệ v n có th th y s hi n di n

ở ắ ờ ạ ượ ủ c a tâm thông tin kh p t ỗ ố t p chí, trong m i s và thông tin đ c m ở

ả ộ ụ ầ ẫ ự ắ ộ r ng d n theo các chuyên m c và ngày càng tr i r ng, song v n có s g n

ắ ầ ạ ớ ề ế k t; c t nghĩa, bóc tách các l p lang thông tin đa d ng, song ngõ h u đ u

ề ấ ằ ộ ọ ườ nh m cung c p thông tin có chi u sâu cho đ c gi ả” [t a đàm, tr ợ ng h p

ưở ạ ộ ề ơ ở T p chí C ng s n 1.5, nam, Phó Tr ng ban, Ban Chuyên đ c s , ả ].

ấ ả ề ễ ạ ằ ậ ấ Là t p chí xu t b n h ng tháng, đi u d nh n th y là TTCĐ trên

ự ạ ả T p chí Xây d ng Đ ng ố ạ ả là chuyên sâu, đa chi u. Qua kh o sát 33 s t p ề

118

ỗ ố ườ ự ạ ồ chí, TTCĐ trên T p chí Xây d ng Đ ng ả m i s th ng g m 23 ch đ ủ ề

ổ ố ượ ớ ự ế ự ấ chính, v i s phân b s l ng các bài vi ự ệ t có s chênh l ch th y rõ. Th c

ố ị ủ ị ề ẫ ế t ồ , chuyên trang trích d n “Ch t ch H Chí Minh nói v ...” (đăng c đ nh ở

ư ưở ụ ế ồ cũng ch h ỉ ướ ng trang 1, x p vào chuyên m c “T t ng H Chí Minh”) “

ư ủ ấ ọ ọ ụ ộ ố ế đ n tr ng tâm c a tháng. Nh ng m t s có m y tr ng tâm, nên xem M c

ủ ố ạ ữ ơ ọ ở ố ụ ẽ l c s rõ h n tr ng tâm c a s T p chí. B i có nh ng s là 23 nhóm bài

ấ ỏ ườ ổ ợ ạ ậ T p chí khác nhau...” [ph ng v n sâu, tr ng h p 2.4, nam, T ng Biên t p,

ự Xây d ng Đ ng ả ].

ứ ủ ố ườ ủ ề ữ Theo th ng kê c a nghiên c u sinh, th ng là nh ng ch đ có trích

ề ụ ể ủ ị ề ấ ồ ẫ d n “Ch t ch H Chí Minh nói v ...” v n đ c th nào đó, thì đó là ch ủ

ủ ố ạ ớ ố ượ ọ ề ấ ề đ chính, là tr ng tâm c a s t p chí, v i s l ế ng bài nhi u nh t. Qua k t

ả ả ẫ ố ỉ qu kh o sát trong 3 năm, ch có các s sau mà trích d n không liên quan

ủ ẫ ộ ố ủ ị Ch t ch ế đ n n i dung c a TTCĐ, đó là: S tháng 1+2/2012 trích d n là “

ề ả ồ ủ ề ủ H Chí Minh nói v Đ ng – mùa xuân ” trong khi ch đ c a TTCĐ là

ử ụ ẫ ố ủ ị Ch t ch H ồ “Đánh giá và s d ng cán b ộ”; s tháng 6/2012 trích d n là “

ề ạ ệ Chí Minh nói v Ngày Báo chí chí cách m ng Vi t Nam ” trong khi TTCĐ là

ớ ầ ẩ ộ ổ ị ố ủ ề ề Chu n b cán b cho đ i m i b u c ch đ v “ ử”; s tháng 5/2014 trích

ủ ị ế ệ ắ ồ ề Ch t ch H Chí Minh nói v chi n th ng Đi n Biên Ph ẫ d n là “ ủ” trong khi

ồ ưỡ ạ Đào t o, b i d ng cán b ủ ề ch đ là “ ộ”.

ậ ở ậ ứ ạ ậ Vì v y, lu n án này, nghiên c u sinh t p trung vào TTCĐ d ng đó,

ễ ậ ế ừ ể ạ ứ ề ừ v a d nh n bi ể t, v a là tiêu bi u, đi n hình l i bao ch a nhi u dung

ượ ụ ố ủ ị ấ ồ ẫ Ch t ch H Chí l ng thông tin nh t. Ví d s tháng 32012, là trích d n “

ớ ổ ố ề ộ ở Minh nói v cán b lãnh đ o ạ ”, v i t ng s 23 bài 9 chuyên trang, chuyên

ề ậ ủ ụ ạ ố ộ m c khác nhau. Trong s này, có 9 bài thu c ph m vi đ c p c a TTCĐ,

ố ượ ế ủ ố ư ố ữ chi m 30,13% s l ng bài c a s . Nh s tháng 112012, là nh ng trích

ề ả ủ ị ồ ộ ớ d n “ẫ Ch t ch H Chí Minh nói v đ ng viên ”, v i 25 bài thu c các ch đ ủ ề

119

ộ ố ẫ ế khác nhau; có 12 bài thu c TTCĐ, chi m 48%. S tháng 102014, trích d n

ủ ị ề ồ là “Ch t ch H Chí Minh nói v phát huy dân ch ủ”, có 10/23 bài thu cộ

ế TTCĐ, chi m 43,47%...

ế ệ ả ả ổ ợ ộ ỷ ệ ố ố T ng h p k t qu 33 s thu c di n kh o sát, t ộ s bài thu c l

ế ạ ố ổ ủ ố ạ ph m vi TTCĐ trên t ng s bài c a s t p chí là: 305/943, chi m 32,34%.

ớ ượ ư ậ ố ượ ớ ơ V i dung l ng l n nh v y, h n 30% s l ạ ng bài trong t p chí, TTCĐ

ượ ề ậ ề ộ ề đ ủ ề c đ c p chuyên sâu, đa chi u v m t ch đ .

ỷ ệ ể ồ ượ ự ả ạ Bi u đ 3.4: T l dung l ng TTCĐ trên T p chí Xây d ng Đ ng

ứ ả ố ộ V i ớ Báo Lao đ ng cu i tu n ầ , qua kh o sát 3 năm, nghiên c u sinh

ấ ậ ượ ề ậ ả ộ nh n th y, TTCĐ đ ạ c đ c p m t cách chuyên sâu, toàn c nh trong ph m

ả ả ớ vi 2 trang, v i bài chính trung bình dài kho ng 1 trang, ph n ánh sâu v ch ề ủ

ề ậ ặ ổ ố ề ượ ề ậ đ đ c đ c p, không gian đ c p là toàn qu c ho c là cái nhìn t ng quan

ề ạ ườ ề ấ v v n đ trong khi 1 trang còn l i th ả ng là các bài ph n ánh (1 trong

ướ ố ế ữ ế ỏ ườ n ấ c, 1 qu c t ), ph ng v n, trích ý ki n nh ng ng i có liên quan. T ừ

ộ ế ự ữ ậ ấ ọ ổ ợ nh ng góc đ ti p c n có s phân b khoa h c, h p lý y, TTCĐ th ườ ng

ề ủ ề ượ ề ậ ộ ế ậ ề ộ ớ bàn sâu, r ng v ch đ đ ậ c đ c p v i nhi u góc đ ti p c n, nhìn nh n

ọ ượ ổ ấ ủ ấ ả ạ khác nhau, giúp b n đ c hình dung đ ề c t ng quan, b n ch t c a v n đ .

ự ệ ự ủ ụ ầ ạ Ví d , trong tu n có s ki n nào đó gây s chú ý c a công chúng, báo m ng

ệ ử ư ế ả ộ đi n t ậ và nh t báo Lao đ ngộ đã đ a tin, vi ậ t bài ph n ánh m t cách c p

ộ ờ ự ủ ề ữ ế ề ậ ớ ị ườ nh t, k p ti n đ th i s . V i nh ng ch đ nhi u ng ố i quan tâm, mu n

ể ể ề ơ ộ ố ọ ơ Lao đ ng cu i tu n tìm hi u sâu h n, đa chi u h n, ấ ầ ch n làm “Đi m nh n

trong tu n”. ầ

ể ể ủ ề ườ ệ ư “Ng ế i giúp vi c gia đình thi u Có th đi m qua vài ch đ , nh :

ổ ả ủ ẫ ệ ố ồ chuyên nghi p: Kh c ch l n th ” ợ (s ra ngày 2426.2.2012) g m 4 bài, 1

ữ ệ ủ ề ấ ộ bài chính 1 trang + h p d li u là tít chính c a chuyên đ , khái quát v n đ ề

ụ ế ậ ề ở ạ ấ ố ộ trên ph m vi toàn qu c; 3 bài ph ti p c n v n đ 3 góc đ khác nhau, đó

120

ị ể ả ế ề ấ ậ ế ấ ạ là ki n ngh đ gi ầ i quy t v n đ b t c p “C n đào t o và chính sách”,

ự ả ờ ế ạ ạ ph n ánh th c tr ng “Làm theo gi ậ hút khách” và bài d ng phi m lu n

ứ ế ớ ợ “Maria S n”. Đây là mô th c thông tin phù h p cho chuyên trang, v i bài

ể ạ ụ ạ ả chính, 3 bài ph , th lo i báo chí khá đa d ng là ph n ánh (bài chính),

ụ ế ấ ả ậ ỏ ạ ụ ph ng v n, ph n ánh (2 bài ph ) và phi m lu n (bài ph còn l i). Tuy

ứ ỉ ượ ố nhiên, mô th c thông tin này ch duy trì đ ố c trong vài s , các s còn l ạ i

ỉ ồ ế ậ ố ụ ề đ u không có bài phi m lu n. Đa s là ch g m 1 bài chính và 2 bài ph và

ữ ệ ẽ ạ ụ ế ạ ề Thi u minh b ch, s lo n tham nhũng ộ h p d li u. Ví d chuyên đ “ ” (số

ề ồ ớ ra ngày 24.11.2012) g m bài chính, v i tít không trùng tít chuyên đ , mang

ủ ử ự ề ạ ả ấ ụ tính toàn c nh, th c tr ng c a v n đ “Tham nhũng tràn lan, x lý v n

ừ ụ ộ ố ữ ề ặ v t”, 2 bài ph là “Không ‘đ c quy n’ ch ng tham nhũng” và “T nh ng

ế ạ ợ ế sáng ki n h p tác đ n ‘TP minh b ch’”…

ế ớ ề ữ ố i gi a tháng – cu i tháng Qua nghiên c u ứ chuyên đ An ninh th gi

ấ ằ ứ ả ạ ấ ộ ệ thu c ph m vi 3 năm kh o sát, nghiên c u sinh th y r ng, TTCĐ xu t hi n

ở ả ừ ế ở ỗ ề ớ 2 trang, v i kho ng t 4 đ n 6 bài ế m i chuyên đ , bàn chuyên sâu, ti p

ề ộ ủ ề ề ề ộ ậ ừ c n t nhi u góc đ khác nhau v m t ch đ . Đáng chú ý, các bài đ u có

ượ ươ ữ ứ ả ồ dung l ng khá t ng đ ng, kho ng 600700 ch /bài. Qua nghiên c u v ề

ề ế ả ỗ ớ ố ượ s l ng bài trong m i chuyên đ trong 3 năm, v i 280 bài, k t qu là: có

ế ế ố ố ố 66 s có 4 bài, chi m 95,7%, 2 s có 5 bài, chi m 2,9% và 1 s có 6 bài,

ế chi m 1,4%.

ề ấ ố ố ố ớ S duy nh t có 6 bài là s chuyên đ cu i tháng 52014, v i ch đ ủ ề

ữ ậ “Nh ng ghi chép tháng Năm ề ặ ”. Trong bài bình lu n ghi rõ là “chuyên đ đ c

ệ ở ầ ờ ẫ ề ớ ả ệ bi t”. Trong đó, ph n l i d n chung cho c chuyên đ gi i thi u lý do

ằ r ng:

ư ổ ử ấ ề ắ ả “Tháng năm, n ng trong đ t li n nh đ l a, sóng ngoài đ o

ư ạ ả ầ ẫ xa muôn trùng nh ng c m giác v n đang g n c nh bên. Tháng năm,

121

ượ ươ ặ ả ố Trung Qu c ngang ng c đ t giàn khoan trái phép H i D ng 981

ụ ị ề ề ặ ế ủ ệ trong th m l c đ a và vùng đ c quy n kinh t c a Vi t Nam. Tháng

ệ ệ ườ ệ ướ ộ ồ ườ năm, tri u tri u ng i Vi t trong n c, c ng đ ng ng i Vi ệ ở t

ươ ờ ỏ ẫ ủ ố ổ ọ n c ướ ngoài cùng nhau gi ng cao ng n c đ th m c a T qu c, chung

ể ệ ế ữ ệ ẹ ệ ằ lòng th hi n quy t tâm gi toàn v n non sông. Ngh sĩ Vi t, không n m

ố ệ ế ủ ngoài kh i nhi t huy t c a toàn dân t c ộ ”.

ố ượ ể ế ớ ồ Bi u đ 3.5: S l ề ng bài trong chuyên đ trên An ninh th gi i

ề ặ ệ ậ ỏ Trong chuyên đ đ c bi ấ t, ngoài bài bình lu n là 5 bài ph ng v n

ế ắ ư ủ ệ ề ấ ớ ng n, nêu ý ki n, tâm t c a các ngh sĩ. V i 6 bài, chuyên đ cung c p cái

ắ ề ấ ề ừ ề ể ạ ớ nhìn đa chi u, sâu s c v v n đ , t ủ quan đi m c a tòa so n, t ế i ý ki n cá

ủ ữ ể ề ệ ả ế nhân các ngh sĩ, góp thêm nh ng ti ng nói v tình yêu bi n, đ o c a T ổ

qu c...ố

ủ ề ạ 3.2.3. Ch đ đa d ng, phong phú

ạ ả ộ Trong 86 s ố chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ thu c ph m vi kh o sát, ch ủ

ề ậ ế ấ ạ ả ả ề đ TTCĐ đ c p là r t đa d ng, phong phú. Thông qua k t qu kh o sát, ta

ự ượ ư ủ ề ậ ề ấ ả th y các lĩnh v c đ ầ c u tiên, dành nhi u ch đ t p trung ph n ánh, l n

ượ ế ủ ề ề ữ ấ ộ ồ ị l t là: Kinh t , Xã h i, Ch ng l n, Chính tr ... Nh ng ch đ v kinh t ế ,

ộ ượ ư ự ả ở ườ ấ xã h i đ ọ c u tiên l a ch n không khó lý gi i, b i đó th ng là v n đ ề

ườ ư ể ế ủ ề ữ ộ ề nhi u ng ự i quan tâm. Đó còn ch a k đ n nh ng ch đ thu c 2 lĩnh v c

ể ế ự ự ấ ấ ồ ồ này có th x p vào lĩnh v c ch ng l n. Riêng lĩnh v c ch ng l n cũng

ề ế ớ ể ế ộ ở chi m khá nhi u, t ậ ủ ề i 12,8%, b i cùng m t ch đ có th x p vào 23, th m

ụ ự ả ử ụ ư Qu n lý và s d ng tài nguyên cáp: chí 4 lĩnh v c khác nhau, ví d nh : “

ề ặ ữ ấ ể ế ố Nh ng v n đ đ t ra ” (s ra ngày 2652012), có th x p vào: Kinh t ế ,

ậ ậ ọ ồ ỹ ướ ướ ủ ề An ninh ngu n n c tr c tác Khoa h c k thu t, pháp lu t; ch đ : “

ể ế ủ ậ ổ ọ ỹ ế ộ đ ng c a bi n đ i khí h u ộ ậ ” có th x p vào: Khoa h c k thu t, Xã h i,

ế ố ệ ủ ề Công ngh sau thu ho ch Kinh t ; ch đ “ ạ ” (s ra ngày 2552014) có th ể

ế ậ Ở ề ọ ỹ ế x p vào: Kinh t , Khoa h c k thu t... chi u ng ượ ạ c l ự i, các lĩnh v c

122

ệ ươ ấ ủ ề ế ậ ố xu t hi n t ng đ i ít, đó là Pháp lu t (2/86 ch đ , chi m 2,3%), c th ụ ể

ố ố ố ộ Phòng, ch ng t ạ i ph m là: “Ch ng tham nhũng ” (s ra ngày 352012) và “

ệ ự ế ố ố công ngh cao ” (s ra ngày 742013). Ti p theo là lĩnh v c Qu c phòng,

ậ ầ ậ ế ố T p tr n chung: C n thi t và lãng phí ủ ề ớ v i 3 ch đ , đó là: “ ” (s ra ngày 10

ủ ề ể ố ẩ ợ ạ Đ y m nh h p 52012), “Ch quy n bi n, đ o ả ” (s ra ngày 732013) và “

ự ế ả ố ố tác qu c phòng ” (s ra ngày 2562014). D a trên k t qu phân tích, ta có

ể ồ bi u đ sau:

ỷ ệ ể ồ ồ ơ ự ệ ự ả Bi u đ 3.6: T l TTCĐ ph n ánh theo lĩnh v c trên H s s ki n

ế ạ ị ướ ế ớ N u phân chia theo ph m vi đ a lý trong n c và th gi i, TTCĐ trên

ồ ơ ự ệ ế ớ ụ ộ ư Th gi i – m t năm nhìn l i H s s ki n là khá rõ, ví d nh : “ ạ ” (s raố

ệ ượ ố ộ t Nam: M t năm v t khó ngày 512012), “Vi ” (s ra ngày 1212012),

ướ ặ ủ ố ả ắ c ngo t c a năm 2012 B n s c Vi “Syria – b ” (s ra ngày 132012), “ ệ ” t

ố ả ừ Qu ng Ninh và hành trình t “nâu” sang xanh (s ra ngày 2222013), “ ” (số

ự ạ ớ ra ngày 25102014)... Tuy nhiên, s phân chia rõ ràng, tách b ch này v i

ề ậ ề ế ạ ấ ộ ướ ề các bài thu c ph m vi TTCĐ đ u đ c p đ n v n đ trong n ặ c, ho c th ế

ớ ề ụ ể ủ ề H s s ki n gi ế i không chi m nhi u trên ồ ơ ự ệ , c th là 9/86 ch đ trong

ướ ủ ề ố ế ế ế n c (chi m 10,5%) và 5/86 ch đ qu c t (chi m 5,8%).

ứ ề ấ ợ ủ H s s ki n V n đ khá h p lý trong mô th c TTCĐ c a ồ ơ ự ệ là trong

ố ữ ự ả ạ ố ộ ế kho ng 15 bài/s thu c ph m vi TTCĐ, s phân b gi a các bài vi t trong

ướ ố ế ợ ố ạ ế ề n c và qu c t ấ ả khá h p lý. T t c 72/86 s còn l i (chi m 83,7%) đ u là

ữ ướ ứ ự ế ợ s k t h p gi a thông tin trong n c và qu c t ố ế ượ ổ đ c t ch c, phân b ố

ự ừ ễ ả ộ ợ ướ m t cách cách h p lý, v a ph n ánh th c ti n tình hình trong n ừ c, v a có

ố ế ủ ề ề ậ ế ệ kinh nghi m qu c t liên quan đ n ch đ mà chuyên san đ c p. Là ng ườ i

ụ ủ ộ ứ chuyên san H s s ki n ph trách ồ ơ ự ệ , nghiên c u sinh ch đ ng phân b c ố ơ

ủ ề ạ ậ ề ậ ấ c u các bài, theo ch đ , ph m vi đ c p... sao cho nói đúng, trúng, đ m v ề

ủ ề ự ủ ạ ữ ữ ầ ợ ọ ớ nh ng gì c n nói, nh ng gì sát h p v i ch đ , s quan tâm c a b n đ c...

123

ủ ề ủ ấ ố ộ V i ớ Báo Lao đ ng cu i tu n ầ ầ , ch đ c a “Đi m nh n trong tu n” ể

ự ượ ư ả ạ ố ấ r t đa d ng. Qua kh o sát 146 s , lĩnh v c đ ả c u tiên ph n ánh l n l ầ ượ t

ế ệ ươ ộ là: Xã h i, Kinh t ọ , Văn hóa, Khoa h c – Công ngh ... T ng t ự

ấ ồ ộ ố Báo Lao đ ng cu i nhưchuyên san H s s ki n ủ ề ồ ơ ự ệ , ch đ ch ng l n trên

ả ụ ể ủ ề ư ế ế ớ ộ tu nầ chi m khá l n. K t qu c th nh sau: Có 59/146 ch đ thu c lĩnh

ủ ề ế ế ấ ộ ồ ự v c xã h i, chi m 40,4%; 58/148 ch đ ch ng l n, chi m 39,7%; kinh t ế ,

ế ế ọ ớ ớ v i 12/146, chi m 8,2%; văn hóa, v i 11/146, chi m 7,5%; khoa h c – công

ệ ớ ế ự ế ề ậ ủ ự ngh , v i 6/146, chi m 4,1%. ổ Lĩnh v c đ c p c a TTCĐ có s bi n đ i

ủ ề ề ằ ớ ộ ế qua h ng năm. V i ch đ xã h i, năm 2012 có 15/50 chuyên đ , chi m

ế ớ ố 30%, năm 2013 là 25/47, chi m t ả i 53% và năm 2014 gi m xu ng còn 19/49,

ủ ề ế ế ề ế ớ chi m 38,8%. V i ch đ kinh t , năm 2012 là 6/50 chuyên đ , chi m 12%,

ả ả ố ế năm 2013 gi m xu ng còn 3/47, chi m 6,4% và năm 2014 gi m còn 3/49,

ể ể ế ể ả ồ chi m 6%... Ta có th bi u th t ị ỷ ệ l ph n ánh đó qua bi u đ sau:

ỷ ệ ể ủ ự ầ ả ộ ố ồ Bi u đ 3.7: T l lĩnh v c ph n ánh c a TTCĐ trên Lao đ ng cu i tu n

ấ ả ủ ề ủ ạ ủ T p chí Xây Trong khi đó, t t c các ch đ c a TTCĐ nói riêng, c a

ự ự ề ả ả ự d ng Đ ng ề ả nói chung, đ u ph n ánh v lĩnh v c xây d ng Đ ng. Trong

ụ ụ ủ ề ề ế ằ ấ ộ ổ t ng m c l c h ng năm, TTCĐ thu c ch đ này chi m nhi u nh t. C ụ

ể ế ế th , năm 2012 là 123/300 bài vi t, chi m 41%; năm 2013 là 138/328 bài vi ế t,

ế ế ế chi m 42,07%; năm 2014 là 122/315 bài vi t, chi m 38,73%. Các bài vi ế t

ủ ề ứ ự ế ậ ộ ổ thu c lĩnh v c này t p trung vào các ch đ liên quan đ n: T ch c, cán

ơ ở ả ươ ứ ề ạ ộ ả b , đ ng viên, c s đ ng và ph ấ ng th c lãnh đ o. Trong đó, nhi u nh t

ộ ớ ỷ ệ ủ ế là công tác cán b , v i t l 62/123 bài c a năm 2012, chi m 50,4%; 67/138

ủ ủ ế ế bài c a năm 2013, chi m 48,55%; 61/122 bài c a năm 2014, chi m 50%.

ủ ề ề ế ươ ứ ủ ạ Ti p theo là ch đ v ph ớ ng th c lãnh đ o, v i 30/123 bài c a năm

ủ ế ế 2012, chi m 24,39%; 30/138 bài c a năm 2013, chi m 21,73%; 23/122 bài

ế ủ c a năm 2014, chi m 18,85%...

124

ủ ề ề ậ ỗ ườ ạ ả Trong m i ch đ đ c p, TTCĐ cũng th ng ph n ánh đa d ng,

ừ ướ ế ậ ủ ề phong phú t ề nhi u h ng ti p c n khác nhau, xoay quanh ch đ , theo s ự

ủ ạ ụ ố ạ ọ ị quan tâm c a b n đ c, theo ph m vi đ a lý. Ví d s tháng 4/2012, ch đ ủ ề

ự ủ ị ồ là “T phê bình và phê bình ”, ngoài 6 trích d n “ẫ Ch t ch H Chí Minh nói

ể ự ề ự v t phê bình và phê bình ”, có các bài: “Đ t phê bình và phê bình th c s ự ự

ủ ả ự ả là vũ khí”, “T phê bình và phê bình – vũ khí c a đ ng viên”, “Đ ng viên t ự

ướ ở ụ ề ự phê bình tr c nhân dân Trà Vinh”, “3 ví d v t phê bình và phê bình”,

ướ ể ể ẫ ự ự ế ạ “H ng d n ki m đi m, t ệ phê bình, phê bình theo K ho ch th c hi n

ị ầ ứ ư ế ị ấ ươ ả ộ Ngh quy t H i ngh l n th t Ban Ch p hành Trung ng Đ ng khóa XI

ộ ố ấ ề ấ ứ ệ ề ả ộ ự “M t s v n đ c p bách v xây d ng Đ ng hi n nay”, “H i ch ng im

ể ạ ề ậ ố ả ặ l ng”. Trong s này, v phân chia th lo i, có 1 bài bình lu n, 3 bài ph n

ệ ư ệ ế ạ ậ ánh, 1 bài là văn ki n – t ụ li u và 1 bài d ng phi m lu n (trong chuyên m c

ả ạ Sinh ho t Đ ng).

ổ ậ ủ ứ ả ậ ấ ố Qua kh o sát 33 s , nghiên c u sinh nh n th y nét n i b t c a TTCĐ

ủ ề ấ ề ượ ừ ề ạ ả ậ là đ tài ph n ánh đa d ng, t p trung. Tùy t ng ch đ , v n đ đ c quan

ự ề ổ ộ ạ tâm nhi u hay ít, mà các bài thu c ph m vi TTCĐ có s phân b khác nhau,

ủ ề ấ ố ổ ứ ự ệ ị T ch c th c hi n ngh quy t ít nh t là 4 bài (s tháng 42013, ch đ là “ ế ”),

ố ặ ề ấ ệ ố ố ố nhi u nh t là 14 bài (3 s đ c bi t, s 1+2/2012, s 12013 và s 1+2/2014).

ươ ự ế ớ ữ ố An ninh th gi i gi a tháng – cu i tháng T ng t , TTCĐ trên ch bóỉ

ệ ậ ự ấ ề ậ ẹ h p trong lĩnh v c văn hoá – văn ngh , t p trung vào các v n đ h u

ườ ủ ề ạ ế tr ng. Tuy nhiên, không vì th mà các ch đ l i không phong phú, đa

ủ ề ị ặ ạ ượ ỗ ố ủ ề ữ ở ộ ạ d ng; b i m i s là m t ch đ , nh ng ch đ b l p l i đ c khai thác ở

ớ ộ ữ ệ ễ ấ ộ ớ ợ nh ng góc đ , tính ch t m i, phù h p v i n i dung mà câu chuy n di n ra

ở ờ ề ề ậ ề ạ ể ọ th i đi m chuyên đ đ c p. Nhìn qua các tít chuyên đ , b n đ c cũng có

ể ễ ậ ế ộ ề ậ ạ L ngộ th d nh n bi t n i dung đ c p là khá đa d ng, phong phú, đó là: “

ố ố ồ ả ư ngôn nh sao Vi t Tin đ n trong làng gi i trí ệ ” (s cu i tháng 12012), “

ệ ồ ồ ố ữ ử Vi t: Đã đ n thì không ch n cũng cáo ắ S m s a... ” (s gi a tháng 22012), “

125

ố ố ố ố ầ h u tòa ” (s cu i tháng 62012), “ Sóng gió... Facebook” (s cu i tháng 2

ườ ẹ ố ữ ườ i đ p khoe mình Ng ẹ i đ p và 2013), “Ng ” (s gi a tháng 42013), “

ố ữ ạ ố ố ệ L i chuy n tin đ n uượ ” (s gi a tháng 62013), “ r ồ ” (s cu i tháng 42014),

ề ệ ố ố ệ Khi ngh sĩ cáu “Ngh sĩ và truy n thông ” (s cu i tháng 62014), “ ” (số

ữ gi a tháng 92014)...

ễ ề ả ạ ọ ị Tuy nhiên, không ph i chuyên đ nào cũng giúp b n đ c d xác đ nh

ủ ề ậ ờ ớ ụ ẽ ệ ch đ thông qua tít, vì v y l i gi ệ i thi u s làm nhi m v khoanh vùng

ề ậ ằ ạ ả ế ề ấ ph m vi đ c p, b ng cách gi i nghĩa ngay tít đó liên quan đ n v n đ gì.

ụ ố ữ ề ớ Bàn tay nhám trong làng gi iả Ví d s gi a tháng 42012, v i chuyên đ là “

ờ ớ ế ằ ứ ệ ộ trí Vi ủ ọ Trong b truy n tranh tr danh c a h a tệ ”, l i gi ệ i thi u vi t r ng: “

ườ ỉ ừ sĩ ng i B Morris sáng tác t ấ năm 1946 mang tên “Lucky Luke” có xu t

ậ ự ệ ượ ọ hi n nhân v t c c hay đ c g i là Bàn tay nhám. Bàn tay nhám có kh ả

ồ ườ ậ ủ ậ ạ ấ ế năng bi n đ ng i khác thành... v t c a mình r t siêu h ng. Du nh p vào

ệ ệ ượ ạ ộ Vi t Nam, “Lucky Luke” nhanh chóng t o nên m t hi n t ng trong gi ớ i

ữ ượ ậ ử ụ ộ làm sách. Riêng Bàn tay nhám thành thu t ng đ c s d ng r ng rãi

ồ ủ ữ ế ằ ậ ỉ ườ nh m ám ch nh ng nhân v t bi n đ c a ng ậ ủ i thành v t c a mình ”.

ề ả ờ ớ ư ệ ạ ọ Cũng có chuyên đ mà c tít và l i gi i thi u ch a giúp b n đ c hình dung

ư ố ữ ủ ề ả ch đ . Nh s gi a tháng 82013, c tít chuyên đ “ ề Đi bán đi buôn” và l iờ

ớ ỗ ờ ệ Câu hát ru ngày cũ: Đi buôn đi bán, không l thì l i/ Đi ra cho gi i thi u “

ặ ặ ấ ờ ờ ọ th y, m t tr i m t trăng”. Gi quen thói hoa ngôn, bán buôn g i là kinh

ư ỹ ế ề ề ậ ủ ề ế doanh cho nó m mi u ề ” cũng ch a bi t là chuyên đ đ c p đ n ch đ gì.

ả ọ ệ ệ ả ầ ậ ợ Ph i đ c thêm c tít bài bình lu n: “Chuy n n chuy n n n” và 3 bài

ễ ấ ỏ ươ ạ ậ ọ ph ng v n: “Di n viên Tr ng Ng c Ánh: H cánh cũng th t là đau”,

ỹ ệ ạ ạ ắ ố ề “Nh c sĩ Vũ Qu c Bình: Làm ăn thì có th ng, có b i”, “Ca sĩ M L : Đi u

ể ể ủ ạ ớ ọ ượ gì cũng có cái giá c a nó”, b n đ c m i có th hi u đ ệ ề c đó là v chuy n

ủ ệ ề buôn bán, kinh doanh – “ngh tay trái” c a các văn ngh sĩ...

126

ề ệ ế ả 3.2.4. Thi u thông tin ph n bi n, đi u tra

ề ạ ả chuyên san H sồ ơ ộ Trong 86 chuyên đ thu c ph m vi kh o sát trên

ứ ậ ạ ớ ộ ấ ấ ự ệ , v i 1.292 bài thu c ph m vi TTCĐ, nghiên c u sinh nh n th y r t s ki n

ượ ữ ề ệ ả ít bài có hàm l ng thông tin mang tính ph n bi n, đi u tra, nh ng thông tin

ự ề ữ ề ặ ấ ướ ệ ữ m t trái, tiêu c c v nh ng v n đ trong n ặ c, đ c bi ủ ề t là nh ng ch đ vĩ

ề ườ ả ữ ặ ọ mô, quan tr ng, nhi u ng i quan tâm. Ngay c nh ng thông tin m t trái v ề

ệ ề ấ ả ố ấ các v n đ khác nhau, cũng ít khi xu t hi n. Đa s là các thông tin ph n ánh

ộ ố ả ề ặ ự ề ạ ấ ấ th c tr ng, v n đ đ t ra, nêu nguyên nhân và đ xu t m t s gi i pháp. Là

ườ ự ụ ế ộ ồ ừ chuyên san H s s ki n ng i tr c ti p c ng tác, r i ph trách ồ ơ ự ệ (t ngày

ủ ề ữ ệ ả ấ ố ự 112011), nh ng ch đ mang tính ph n bi n, đ u tranh ch ng tiêu c c

ư ượ ề ậ ữ ạ ạ ả ẻ ộ ch a đ c m nh d n đ c p. Ngay c nh ng bài l ạ thu c ph m vi TTCĐ

ố ượ ệ ấ ỉ ấ ả cũng ít khi xu t hi n, có chăng ch là s l ự ng r t ít các bài ph n ánh th c

ồ ạ ạ ấ ậ ệ ấ ỏ ữ tr ng, nh ng t n t i, b t c p, thông qua vi c ph ng v n các chuyên gia,

ụ ề ặ ộ ỉ ự ho c do các chuyên gia thu c lĩnh v c, ngành ngh đó ch ra. Ví d , ngay

ủ ề ộ ố ộ ộ ư Ng đ c thu c ả c các ch đ xã h i, văn hóa, nh “ ố ” (s ra ngày 254

ự ạ ấ ẩ ố ứ ờ Y đ c th i nay 2012), “V n n n “th c ph m b n ẩ ” (s ra ngày 572012), “ ”

ố ấ ượ ả ả ố Qu n lý ch t l ẩ ng s n ph m văn hóa (s ra ngày 2522014), “ ” (s ra ngày

ấ ậ ề ả ậ ẩ 2532014)... cũng không có bài đi u tra ph n ánh b t c p, l ữ t t y nh ng sai

ấ ấ ạ ự ph m, khu t t t trong lĩnh v c này.

ề ễ ấ ừ ứ ệ ạ ộ ụ ủ T p chí C ng ậ Đi u d nh n th y ngay t ch c năng, nhi m v c a

ị ủ ậ ơ ươ ạ ả s nả – c quan lý lu n và chính tr c a Trung ng Đ ng – cho nên ph m vi

ề ậ ụ ặ ỉ ấ thông tin đ c p cũng xoay quanh tôn ch , m c đích này. M c dù là n

ạ ẩ ộ ụ ủ T p chí C ng s n chuyên san H s s ki n ph m ph c a ả , nh ng ư ồ ơ ự ệ cũng

ờ ị ể ướ ạ ả ộ ố không th xa r i đ nh h ng này. Trong 86 s thu c ph m vi kh o sát,

ề ữ ấ ặ ộ ệ ố ớ ữ ề thông tin v nh ng v n đ mà xã h i quan tâm, đ c bi ấ t đ i v i nh ng v n

ầ ự ị ề ề ướ ậ ề đ còn nhi u thông tin trái chi u, c n s đ nh h ữ ng đáng tin c y, nh ng

ề ả ươ ỏ ẻ ố ệ thông tin ph n bi n, đi u tra còn t ng đ i ít, nh l ế ầ ạ . Đây là h n ch c n

127

ắ ươ ậ ằ H sồ ơ ụ kh c ph c trong t ế ng lai. Vì v y, có ý ki n cho r ng, TTCĐ trên

ế ữ ạ ả ộ ố ạ ậ ự ệ : “Còn h n ch nh ng phân tích, bình lu n “nh y c m”; m t s bài s ki n

ế ượ ự ủ ế ề ậ ữ ươ ệ vi ư t ch a đ c “t do”, ch y u đ c p nh ng ph ự ủ ng di n tích c c c a

ề ậ ữ ư ế ề ặ ọ ườ ợ ấ v n đ , ch a đ c p đ n nh ng m t trái ” [t a đàm, tr ữ ng h p 2.1, n ,

ậ ạ ộ ế T p chí C ng s n biên t p viên Ban Kinh t ả ]. ,

ự ệ ề ạ ả V i ớ T p chí Xây d ng Đ ng ả , thông tin ph n bi n, đi u tra không

ủ ờ ạ ụ ệ ề ấ ở ớ ỉ ợ xu t hi n nhi u, b i nó phù h p v i tôn ch , m c đích c a t t p chí

ặ ạ ả ượ ớ ạ chuyên ngành; m t khác, vì ph m vi ph n ánh đ c gi ụ ể i h n c th , nên

ữ ể ề ế ầ ặ ấ ạ t p chí không thông tin đ n nh ng v n đ “ngoài t m ki m soát”, đ c bi ệ t

ệ ề ả ặ ộ là các thông tin v ph n bi n các chính sách, các m t trái trong xã h i. Ngay

ế ự ủ ề ệ ệ ả ả ố ề ả c các s có ch đ liên quan đ n s ph n bi n, thông tin ph n bi n, đi u

ụ ố ự ề ủ ề T phê bình và phê tra cũng không nhi u. Ví d , s tháng 42012, ch đ “

ộ ạ ồ ượ ở ụ bình” g m 6 bài thu c d ng TTCĐ, đ c đăng ậ các chuyên m c: “Lý lu n

ư ệ ự ễ ệ ệ – Th c ti n – Kinh nghi m” (4 bài), “Văn ki n – T li u” (1 bài) và “Sinh

ế ả ạ ạ ả ỉ ho t Đ ng” (1 bài) cũng ch có bài Sinh ho t Đ ng là có ý ki n phê bình,

ư ở ạ ệ ự ệ ế ả ỉ nh ng d ng phi m ch nên hi u l c, hi u qu thông tin không cao.

ế ớ ữ ố i gi a tháng – cu i tháng ề V i ớ chuyên đ An ninh th gi ề ậ , tuy đ c p

ề ậ ề ấ ườ ư ấ ế đ n khá nhi u v n đ h u tr ả ng, nh ng thông tin mang tính ch t ph n

ệ ấ ề ề ệ ấ ố ở ướ ạ ỏ bi n, đi u tra xu t hi n r t ít, b i đa s các bài đ u d ấ i d ng ph ng v n

ể ổ ẻ ặ ủ ấ ề ộ ấ ả ấ không th m x m t trái c a v n đ m t cách th u đáo, b n ch t. Trong

ấ ở ỗ ự ề ậ ậ ỉ khi đó, bài bình lu n duy nh t m i chuyên đ ch là s nhìn nh n, đánh

ề ượ ấ ệ ề giá, khái quát v n đ đ ả c nêu ra; ít tính ph n bi n, đi u tra.

ấ ả ư ầ ố ộ V i ớ Báo Lao đ ng cu i tu n ằ ầ , dù xu t b n h ng tu n nh ng cũng

ủ ề ệ ề ề ả ề ậ không nhi u ch đ mà TTCĐ đ c p có tính ph n bi n, đi u tra. Qua

ủ ề ề ề ả ỉ kh o sát, ch có 2 chuyên đ mang tính đi u tra, đó là các ch đ liên quan

ừ ế ậ ạ ậ ộ ế đ n pháp lu t, đ n tình tr ng phá r ng và buôn bán đ ng v t hoang dã qua

ạ m ng Internet.

128

ộ ố ạ ề ộ ế 3.2.5. M t s h n ch đáng chú ý v n i dung thông tin chuyên đ ề

ộ ệ ẩ ả ủ ừ ấ c a t ng n ph m thu c di n kh o sát

ớ ồ ơ ự ệ + V i chuyên san H s s ki n

ớ ượ ấ ớ ả ứ Th nh t ấ , v i dung l ng dành cho TTCĐ r t l n, kho ng 15

ố ậ ủ ề ế ả ạ ộ ọ ộ bài/s , t p trung vào m t ch đ nên khi n b n đ c có c m giác “b i

th c”. ự

ự ơ ế ủ ư ệ ạ ố H n ch c a TTCĐ nói chung: s đ n đi u, gi ng nh trên

ư ậ ậ ơ ố ư mâm c m có các món gi ng nhau v y. Tuy nhiên, nói nh v y nh ng

ụ ế ế ầ ậ ộ ự ạ s h n ch này còn ph thu c vào cách ti p c n, vào nhu c u tìm

ả ế ộ ả ứ ể ủ ộ hi u c a đ c gi . N u đ c gi ầ quan tâm, có nhu c u nghiên c u, tìm

ể ề ộ ạ ự ơ ệ ả hi u sâu n i dung chuyên đ thì đó l i không ph i là s đ n đi u. Và

ư ế ệ ơ ườ ệ càng không đ n đi u, n u nh ng i làm TTCĐ phát hi n đúng s ự

ủ ề ể ổ ệ ề ấ ị ứ ki n ch đ , xác đ nh các v n đ liên quan đ t ch c các bài vi ế t

có ch t l ấ ượ . ng

ọ ườ ữ ợ ưở ạ [T a đàm, tr ng h p 1.1, n , Tr ng ban, Ban Qu c t ố ế T p chí ,

ộ C ng s n ả ].

ằ ậ Cũng có nh n xét r ng:

ứ ướ ứ ớ ề ộ TTCĐ đang đ ng tr c thách th c l n v n i dung và văn hóa

ề ủ ầ ự ự ệ ệ ẩ ị ầ thông tin. V ch quan: Vi c th c hi n TTCĐ c n s chu n b , đ u

ấ ả ả ể ậ ưở ư ỹ t ộ ễ ề ờ k , do v y có th có đ tr v th i gian xu t b n, nh h ng t ớ i

ờ ự ề ữ ề ế ế ấ ờ ự tính th i s . V khách quan: N u thi u nh ng v n đ có tính th i s ,

ệ ự ủ ề ặ ạ ọ ể ệ vi c l a ch n ch đ có th “l ch pha” ho c không t o đ ượ ự c s

ế ẫ ầ ấ h p d n c n thi t...

ọ ườ ợ ưở ư [T a đàm, tr ng h p 3.3, nam, Tr ng ban, Ban Th ký tòa

ể ả so n, ạ Báo B o hi m xã h i ộ ].

ủ ề ủ ệ ự ư ậ ọ ợ ứ Th hai , vi c l a ch n ch đ c a TTCĐ ch a th t phù h p, còn

ấ ỷ ệ ủ ề ế ề ổ nhi u ch đ mang tính ch t k ni m, t ng k t nên không thu hút đ ượ c

129

ự ạ ế ả ạ ọ ượ ể ệ đông đ o b n đ c. S h n ch này càng đ c th hi n rõ, khi các s ố

ề ư ệ ệ ề ớ ị chuyên đ không có nhi u t ư ộ li u m i, phát hi n giá tr , cách nhìn ch a đ c

ế ự ể ệ ẫ ấ ố ế ự ế n u ch đ đ ủ ề ượ ự c l a đáo, h p d n, th hi n thi u s lôi cu n… Th c t , “

ọ ố ủ ệ ẩ ầ ắ ị ch n không t ạ t, vi c chu n b thông tin không đ y đ , sâu s c... làm b n

ể ẫ ụ ế ườ ọ ọ đ c không hài lòng, có th d n đ n tác d ng ng ượ ừ c t ng ố ớ i đ c đ i v i

ộ ọ ườ ợ ưở ờ t báo và đ i ngũ làm báo đó ” [t a đàm, tr ng h p 1.2, Tr ng ban, Ban

ạ ộ Kinh t , ế T p chí C ng s n ả ].

ư ữ ư ề ề ạ ấ ạ Th baứ , ch a m nh d n đ a thông tin v nh ng v n đ đang gây

ở ướ ế ớ ườ ụ chuyên san H sồ ơ chú ý trong n c và trên th gi i. Là ng i ph trách

ư ứ ằ ậ ạ ự ệ , nghiên c u sinh cho r ng, Ban Biên t p đôi khi còn vì ch a m nh s ki n

ủ ề ề ậ ự ủ ế ề ạ ọ ạ d n đ c p đ n các ch đ đang thu hút s quan tâm c a nhi u b n đ c

ộ ị ế ữ ề ộ ự thu c các lĩnh v c chính tr , kinh t ấ , xã h i; nh ng v n đ còn đang gây

ề ồ ơ ự ệ ủ ề ự ọ ủ Các ch đ l a ch n c a H s s ki n nên ế tranh cãi, ý ki n trái chi u… “

ề ờ ự ố ế ữ ấ ủ ề ữ ể là nh ng v n đ th i s qu c t tâm đi m, thay vì nh ng ch đ trung

ủ ề ướ ỉ ụ ừ ề dung và các ch đ trong n ờ c. Đi u này v a xa r i tôn ch , m c đích ban

ồ ơ ự ệ ứ ổ ứ ừ ủ ế ầ đ u (và đúng) c a H s s ki n, v a khi n cách th c t ả ch c TTCĐ gi m

ẫ ọ ườ ợ ưở ấ đi tính h p d n...” [t a đàm, tr ng h p 1.5, nam, Phó Tr ng ban, Ban

ạ ộ ề ơ ở T p chí C ng s n Chuyên đ c s , ả ].

ớ ạ ự ả +V i T p chí Xây d ng Đ ng

ự ự ả ứ Th nh t ặ ấ , thông tin còn chuyên sâu v lĩnh v c xây d ng Đ ng, đ c ề

ệ ề ề ấ ổ ứ ề bi t là các v n đ v công tác t ch c. Trong khi đó, nhi u tít bài còn quen

ớ ộ ụ ố ủ ề ộ thu c, nhàm chán, trùng v i n i dung c a chuyên đ . Ví d s tháng 7

ố ổ ủ ớ ệ ố ứ ự ủ ề Xây d ng, c ng c t ch c h th ng c s Đ ng 2013, v i ch đ “ ơ ở ả ”, có

ủ ể ầ ậ ố ụ các bài tít g n gi ng nhau là: “V n d ng quan đi m c a V.I. Lênin trong

ổ ứ ơ ở ả ề ổ ự ệ ị ự xây d ng t ứ ch c c s Đ ng”, “V b sung và th c hi n quy đ nh ch c

ụ ủ ổ ứ ơ ở ả ự ổ ứ ệ năng, nhi m v c a t ch c c s Đ ng”, “Xây d ng t ả ch c đ ng ven

ể ở ố ổ ứ ơ ở ả ủ ị ở bi n Bình Đ nh”, “C ng c t ch c c s Đ ng Đam Rông”. Hay nh ư

130

ể ề ớ ộ ủ ề Đi u đ ng, luân chuy n cán b ố s tháng 122013 v i ch đ “ ộ”, có các tít

ộ ưở ể ố ể bài gi ng nhau là: “Đ cán b tr ng thành sau luân chuy n”, “Luân

ộ ở ộ ố ỉ ể ề ể ặ chuy n “có gieo” có “g t”, “Luân chuy n cán b m t s t nh mi n Tây

ộ ở ồ ể ộ ố ệ Nam B ”, “Kinh nghi m luân chuy n cán b Đ ng Tháp”. Các s ra vào

ạ ớ ố ồ ủ ề T o ngu n cán b c s tháng 32014 v i ch đ “ ớ ộ ơ ở”, s ra tháng 52014 v i

ồ ưỡ ạ ố ớ ủ ề Đào t o, b i d ng cán b ủ ề Đ iổ ch đ “ ộ”, s ra tháng 92014 v i ch đ “

ươ ụ ứ ậ ừ ủ ớ m i ph ng th c lãnh đ o ạ ”… cũng v y, c m t ề ề chính c a chuyên đ đ u

ượ ặ ặ ạ ở ở ữ đ c l p đi, l p l i các tít bài khác nhau, nh ng trang cách xa nhau.

ự ế ế ư ề ượ ắ Th c t , n u nh có tít cho chuyên đ chung, các bài đ ế c s p x p

ể ặ ượ ề ạ ầ ữ ộ li n m ch, g n nhau thì hoàn toàn có th đ t đ c nh ng tít khác, n i dung

ề ặ ơ ị thông tin nhi u h n, không b trùng l p.

ậ ố ư ề ộ ơ ướ ứ Th hai , nhi u bài n i dung ch a th t t t, mang h i h ng rõ nét

ị ớ ữ ế ế ơ ụ ề ệ v vi c PR cho cá nhân, đ n v v i nh ng thông tin thi u thuy t ph c,

ể ệ ể ấ ớ ớ ả ể ứ x ng đáng v i đi n hình, v i di n tích đ t dành đ đăng t i. Đi n hình là

ề ề ạ ộ ố ộ chuyên đ v cán b lãnh đ o (s tháng 3/2012), có các bài là: “M t doanh

ứ ạ ờ ộ nhân tâm tài”, “Thành công nh năng đ ng, sáng t o”, “X ng đáng là “ngôi

ệ ắ ọ ợ ệ ố sao vàng”, “H c vi n Qu c phòng: Giành th ng l ụ ọ i nhi m v tr ng tâm là

ữ ố ố ệ ố khâu then ch t”. Các s khác cũng có nh ng bài ng ườ ố i t t vi c t ư t ch a

ậ ự ể th t s là đi n hình…

ố ế ệ ế ặ ớ Th baứ , thi u thông tin kinh nghi m qu c t . V i TTCĐ, đ c bi ệ t

ở ố ượ ề ố ể ả là nhóm bài và s chuyên đ , kh i l ng thông tin chuy n t ấ ớ i là r t l n,

ệ ổ ứ ể ậ ổ ề chuyên sâu, đa chi u. Vì v y, vi c t ch c, phân b thông tin đ tránh trùng

ả ư ế ệ ậ ọ ắ l p, phong phú góc nhìn, cách ti p c n... là vi c ph i u tiên coi tr ng.

ữ ề ỏ ườ ổ ứ ả ế ứ ọ Đi u đó đòi h i nh ng ng ch c TTCĐ ph i h t s c chú tr ng. i t

ề ộ ệ ả ấ ầ ố ứ Do ph n ánh chuyên v m t th , nên vi c “l p đ y” s bài ra

ỗ ố ữ ề ề ấ ớ đúng m i s chuyên đ là khó khăn l n, trong khi nh ng v n đ khác

ế ạ ố ớ ứ ả ậ ặ không ph n ánh h t, t o ra s c ép đ i v i Ban Biên t p. M t khác,

131

ế ổ ứ ế ấ ề ỉ ế n u không bi t cách t ch c có khi ch có 2 bài đã h t v n đ , đây là

ủ ệ ộ ủ ề ạ khó khăn trong vi c làm phong phú thông tin c a m t ch đ h n

h p…ẹ

ỏ ườ ạ ổ ợ ậ T p chí Xây ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 2.4, nam, T ng Biên t p,

ự d ng Đ ng ả ].

ố ạ ố ế ố ế Qua th ng kê 33 s t p chí, có 6/305 bài qu c t , chi m 2%. Đó là

ở ố các bài s tháng 82013, 92013, 102013, 52014, 62014 và tháng 112014.

ầ ộ ớ ố + V i Báo Lao đ ng cu i tu n

ượ ộ ề ề ả ấ ộ ứ Th nh t ấ , thông tin v t tr i v các v n đ xã h i. Qua kh o sát

ớ ủ ề ự ế ộ ộ trong 3 năm, có t i 59/146 ch đ thu c lĩnh v c xã h i, chi m 40,4%

ề ậ ự ừ ế ề ấ ớ nhi u nh t so v i các lĩnh v c mà TTCĐ đ c p. N u xét theo t ng năm,

ủ ề ề ế ụ ể ộ ch đ v xã h i cũng chi m t ỷ ệ l cao, c th qua các năm 201220132014

ự ặ ệ ầ ượ l n l t là: 30%53%38,8%. Trong khi đó, các lĩnh v c khác, đ c bi t là

ề ợ ệ ườ ủ ờ ư ụ ộ ỉ ả b o v quy n l i ng i lao đ ng – nh tôn ch , m c đích c a t báo, l ạ i ít

ượ ề ậ đ c đ c p.

ượ ề ớ Th haiứ , dung l ề ủ ng dành cho bài chính c a chuyên đ quá l n, đ u

ượ ủ ề ề ề ặ ố ơ ệ là ½ dung l ng c a chuyên đ , có s còn nhi u h n. Đi u đ c bi t khác,

ề ườ ơ ọ ề ự ắ ủ các bài chính c a chuyên đ th ng là s l p ghép c h c v tình hình liên

ủ ề ở ế ươ ị ươ quan đ n ch đ , trung ng và các đ a ph ng khác nhau. Trong khi đó,

ạ ư ượ ầ ư ứ ổ ứ các bài còn l i ch a đ c đ u t công s c, t ể ấ ch ctheo ki u l p kín trang.

ề ề ướ ươ ế ạ Th baứ , nhi u chuyên đ có xu h ng th ng m i hoá, là k t qu ả

ề ườ ộ ệ ủ ự ợ c a s h p tác truy n thông, nên thông tin th ề ng m t chi u, khu bi t và

ể ể ế ớ ầ ủ ứ ề ề không x ng v i t m vóc c a chuyên đ . Có th k đ n các chuyên đ :

ủ ậ ố “Ninh Thu n: Nàng tiên cá ng quên bên b bi n ờ ể ” (s ra ngày 6 – 8.4.2012),

ươ ủ ệ ể ả ộ ng hi u đ c đáo c a văn hoá bi n Qu ng Ninh ạ “Carnaval H Long – Th ”

ố ừ ự ệ ể ế Festival bi n Nha Trang: T s ki n đ n (s ra ngày 20 – 24.4.2012), “

132

ươ ố ữ ấ ị th ng hi u “Du l ch c p cao – nh ng giá tr ị ệ ” (s ra ngày 7 – 9.6.2013),

ố ộ ộ ị khác bi ồ ồ Du l ch c ng đ ng và c ng đ ng t”ệ (s ra ngày 22 – 24.11.2013), “

ố ị ươ ị ệ ị làm du l chị Đ nh v th ng hi u du l ch ngh ỉ ” (s ra ngày 25 – 27.4.2014), “

ưỡ ủ ố d ữ ng và ch a b nh ệ ” (s ra ngày 28 – 30.11.2014). Tuy tít c a 3 chuyên đ ề

ư ậ ư ề ề ả ố ỉ cu i cùng là nh v y, nh ng c 3 chuyên đ ch nói v Nha Trang, Khánh

Hoà.

ế ớ ớ ữ ố ề + V i chuyên đ An ninh th gi i gi a tháng – cu i tháng

ề ậ ự ệ ề ứ Th nh t ấ , TTCĐ đ u t p trung v lĩnh v c văn hóa – văn ngh , chú

ệ ậ ọ ườ ữ ả ả ố tr ng chuy n h u tr ờ ng, nh ng bùng nhùng, bê b i, ph n c m trong đ i

ề ạ ệ ậ ọ ỉ ố s ng văn ngh sĩ. Th m chí, ch nhìn qua các tít chuyên đ , b n đ c cũng

ậ ế ộ ườ ẹ Ng i đ p khoe mình ễ d dàng nh n bi ề ậ t n i dung đ c p, đó là: “ ố ữ ” (s gi a

ườ ẹ ố ữ i đ p và r u ệ Ngh sĩ và tháng 42013), “Ng ượ ” (s gi a tháng 62013), “

ề ố ố ố ữ truy n thông ệ Khi ngh sĩ cáu ” (s cu i tháng 62014), “ ” (s gi a tháng 9

ữ ề ậ ị ượ 2014)...Th m chí, có nh ng tít chuyên đ đã đ nh danh đ ủ ề ề ậ c ch đ đ c p

ờ ẫ ớ ư ệ thì l i d n cũng không có gi i thi u, mà là đ a vào trong bài bình lu n, ậ ở

ề ạ ọ các tít bài trong chuyên đ , nên b n đ c cũng không khó hình dung. Đó là

ư ề ộ ư L ng ngôn nh sao Vi t các chuyên đ không có chapo chung, nh : “ ệ ” (số

ố ồ ả ệ ồ Tin đ n trong làng gi i trí Vi t: Đã đ n thì không cu i tháng 12012), “

ồ ố ữ ch n cũng cáo ” (s gi tháng 22012)...

ữ ả ờ ẫ ứ Th hai ề , có nh ng chuyên đ mà c tít chính và l ư ề i d n đ u ch a

ạ ọ ượ ủ ề ụ ể ề ề ậ giúp b n đ c hình dung đ c ch đ c th mà chuyên đ đ c p. Bên

ữ ề ờ ẫ ố ạ c nh đó, còn nh ng s chuyên đ không có l ớ i d n chung, v i6/69 chuyên

ế ề đ , chi m 5,8%.

ườ ự ệ ề ổ ị Th baứ ữ , nh ng ng i th c hi n chuyên đ trong 3 năm khá n đ nh,

ủ ư ệ ề ể ị và ít. Vi c này có th giúp đ nh hình phong cách c a chuyên đ , nh ng cũng

ể ở ố ế ự ả ấ ạ ả có th tr thành l ế i mòn, thi u s sáng t o. K t qu kh o sát cho th y, có

ố ả ự ế ệ ố ả ự 66/69 s là 2 tác gi th c hi n, chi m 95,7%, có 3 s là 3 tác gi ệ th c hi n,

133

ế ề ố ả ự chi m 4,3%. Đi u đáng chú ý khác, trong s các tác gi ệ th c hi n chuyên

ả ệ ườ ế ợ ệ ấ ớ ề đ , tác gi Nguy t Lãng th ng xuyên xu t hi n, k t h p v i các tác gi ả

ụ ể ư ế ấ ố ỉ khác, ch 3 s không th y tên, chi m 4,3%. C th nh sau: Trúc Vân –

ụ ự ề ế ệ ệ Nguy t Lãng th c hi n 4/69 chuyên đ , chi m 5,8%; Hoàng Th y Yên –

ự ề ế ệ ệ Nguy t Lãng th c hi n 11/69 chuyên đ , chi m 15,9%; Hoàng Lãm –

ự ề ế ệ ệ Nguy t Lãng th c hi n 51/69 chuyên đ , chi m 74%; Lê Trúc – Yên Vân –

ự ự ề ệ ặ ộ ế T. Trúc th c hi n 3/6 chuyên đ , chi m 4,3%. S trùng l p, quen thu c còn

ể ệ ở ệ ộ ố ệ ấ ỏ th hi n vi c các tác gi ả ườ th ị ng xuyên ph ng v n m t s ngh sĩ “ch u

ệ ấ ị ở ủ ề ể nói”, “ch u xu t hi n”, các ch đ khác nhau, nên có th không th c s ự ự

ấ ấ ể ả ề hi u rõ b n ch t v n đ .

ứ ổ ứ ự ạ ề 3.3. Th c tr ng hình th c t ch c thông tin chuyên đ trên các báo,

ộ ệ ả ạ t p chí thu c di n kh o sát

ệ ạ ổ ứ ẩ 3.3.1. T ch c thông tin hi n đ i, theo quy chu n

ứ ổ ứ ể ẳ ằ ị chuyên san Hồ Có th kh ng đ nh r ng, hình th c t ch c TTCĐ trên

ầ ớ ứ ệ ạ ợ ớ ồ ơ ự ệ là hi n đ i, h p lý, v i mô th c thông tin g m 3 ph n l n khá s s ki n

ượ ổ ứ ồ ơ ệ ạ tách b ch, đ ấ ụ c phân b ch c năng, nhi m v khác nhau, đó là H s , V n

ề ự ệ ạ ả ố ậ ề đ bình lu n và Bên l ộ s ki n. Qua 86 s thu c ph m vi kh o sát, mô

ứ ượ ụ ự ấ ố ố th c thông tin này đ c áp d ng th ng nh t, xuyên su t.Đây là s phân b ố

ứ ế ề ả ợ ọ ỗ ớ ệ thông tin h p lý, khoa h c, m i m ng mi ng l n đ u có ch c năng, nhi m

ừ ự ầ ụ v thông tin khác nhau trong khi t ng bài trong các ph n cũng có s phân

ớ ề ậ ề ấ ấ ị ả ố ự ặ ị đ nh ranh gi i đ c p nh t đ nh, nên c s không có s trùng l p v v n đ ề

ợ ấ ả ổ ừ ề ề ậ đ c p. Khi t ng h p t ắ t c các lát c t, góc nhìn, t ề nhi u chi u kích khác

ề ề ậ ọ ẽ ư ạ ấ ổ ữ nhau, b n đ c s hình dung ra t ng quan v n đ đ c p, cũng nh nh ng

ủ ề ử ể ấ ơ ọ ủ ề Khoa h c và ủ gì là đi m nh n, đáng chú ý c a ch đ . Đ n c ch đ “

ệ ể ộ ố ự công ngh đ ng l c phát tri n đ t n c ấ ướ ” trên s 242 (ra ngày 7112012),

ầ ượ ồ ơ ồ ư ủ ầ ố ph n TTCĐ đ c phân b nh sau: H s g m 5 ph n: Vai trò c a khoa

ầ ủ ữ ệ ố ố ọ h c và công ngh , Qu c sách hàng đ u c a các qu c gia, Nh ng xu h ướ ng

ể ẩ ưở ế ề ộ ẩ phát tri n, “Đòn b y” thúc đ y tăng tr ng kinh t ọ và Đ t phá v khoa h c

134

ệ ở ệ ề ậ ầ ấ ổ ồ và công ngh Vi ớ t Nam; ph n V n đ và bình lu n g m 5 bài: Đ i m i

ạ ộ ể ả ộ ọ ơ ế c ch qu n lý, ho t đ ng: Khâu đ t phá trong phát tri n khoa h c và công

ệ Ủ ễ ấ ỏ ươ ệ ngh Vi t Nam (ph ng v n TS. Nguy n Quân, y viên Trung ả ng Đ ng,

ộ ưở ự ự ể ộ ọ ọ B tr ệ ng B Khoa h c và Công ngh ), S l a ch n không th khác,

ệ ớ ụ ứ ử ằ ồ Đ ng b ng sông C u Long: Tiên phong ng d ng công ngh m i vào nông

ề ệ ệ ạ ầ ộ ấ nghi p, T i ph m công ngh cao – v n đ mang tính toàn c u, Công ngh ệ

Ả ưở ầ ờ ề ự ệ ồ ự ố ố s hóa s s ng: o t ng xa v i?; ph n Bên l s ki n g m 5 bài: Công

ệ ả ệ ườ ế ế ở ầ ụ ữ ớ ngh b o v môi tr ng: Thi ộ t y u và h u d ng, Kh i đ u m i cho cu c

ấ ậ ờ ế ự ế ệ ể ứ tìm ki m b t t n, D báo th i ti ồ t, thiên tai: Công ngh đ ng phó, t n

ạ ệ ẳ ộ ọ t ể i, Căng th ng trong cu c đua phát tri n khoa h c – công ngh , Công ngh ệ

ậ ủ ự y sinh – thành t u ghi nh n c a Xingapo.

ư ự ổ ượ ụ ở ầ ế ố S phân b thông tin nh trên đ c áp d ng h u h t các s khác

ụ ể ụ ầ ầ ồ ơ ồ nhau, c th là chuyên m c H s g m 5 ph n, 4 ph n nói v s l ề ơ ượ ổ c t ng

ủ ề ế ớ ệ ề ự ầ ạ ở quan ch đ , kinh nghi m trên th gi i, ph n 5 nói v th c tr ng Vi ệ t

ấ ầ ậ ề ự ệ ườ ề Nam; các ph n V n đ và bình lu n và Bên l s ki n, th ng khá cân

ề ố ượ ừ ư ế ằ b ng v s l ng bài (trung bình t 4 đ n 6 bài), nh ng tùy theo ch đ đ ủ ề ề

ữ ự ổ ợ ướ ế ớ ậ c p mà có s phân b thông tin h p lý gi a trong n c và trên th gi i là

ề nhi u hay ít.

ứ ề ộ ố Báo Lao đ ng cu i tu n Xét v mô th c thông tin, TTCĐ trên ầ chủ

ươ ế ấ ụ ổ ộ tr ữ ệ ng phân b theo k t c u: 1 bài chính, 2 bài ph và các h p d li u

ổ ợ ườ ề ự ạ ả ở thông tin b tr . Bài chính th ng là bài ph n ánh v th c tr ng trong

ướ ườ ạ ổ ộ ị ươ ổ n c, th ng phân b theo ph m vi đ a lý: Hà N i (trung ng, t ng quan,

ố ồ ề ằ ồ ử khái quát), Thành ph H Chí Minh, mi n Trung và đ ng b ng sông C u

ụ ườ ữ ườ Long. Các bài ph th ế ng là ý ki n nh ng ng ệ i có liên quan, kinh nghi m

ế ớ ể ế ấ ượ ả th gi i. T t nhiên, không th thi u đ ứ c là hình nh. Đây là mô th c

ệ ạ ệ ụ ướ thông tin hi n đ i, phân bi t rõ chính – ph , có trong n c và qu c t ố ế ể đ

ệ ệ ế ọ ố đ i chi u, liên h , rút bài h c kinh nghi m…

135

ứ Tuy nhiên, mô th c thông tin này đ ượ ặ ạ c l p l ố ơ ả i qua các s c b n

ở ứ ễ ả ả ố ấ ộ gi ng nhau, d gây c m giác quen thu c, b i c bài chính là ph i dài ít nh t

ủ ề ầ ấ ầ ấ ả ớ 1 trang, trong khi không ph i ch đ nào cũng c n ng n y “đ t” m i

ể ả ế ộ ươ ự ụ ườ ắ chuy n t i h t n i dung. T ng t là 23 bài ph th ng khá ng n, l ạ ề i đ

ự ư ễ ề ầ ấ ấ ậ ố ậ c p v n đ ch a đúng t m, nên đôi khi có s kh p khi ng, m t cân đ i.

ụ ể ố ủ ồ C th : S ra ngày 68.1.2012 g m bài chính, tít chính là tít c a chuyên đ ề

ươ ự ộ ớ ạ ườ ng trình xây d ng nông thôn m i – m t năm nhìn l i: Đ ng còn “Ch

ụ ệ ấ ạ ỏ ắ l m chông gai !”, 2 bài ph , 1 bài ph ng v n lãnh đ o có trách nhi m, 1 bài

ề ổ ộ ấ ấ ầ ọ ữ ỹ ấ ch n v n đ n i c m nh t, đó là “Đau đ u bài toán gi ả qu đ t”. C 2

ả ả ả trang có 5 nh, trong đó 1 nh to, 1 nh chân dung.

ủ ố ồ S ra ngày 1921.7.2013 g m 1 bài chính dài 1 trang, tít c a chuyên đ ề

ậ ộ ộ “Buôn bán đ ng v t hoang dã trên Internet: Báo đ ng đ ! ỏ ”, 2 bài ph làụ

ế ế ớ ự ế ặ ộ “Si t ch t buôn bán ĐVHD tr c tuy n trên th gi ế i” và m t bài là ý ki n

ườ ữ ủ c a nh ng ng i có liên quan, tuy nhiên bài này không có tít chung, không

ụ ể ệ ố ỉ có chuyên m c mà ch đóng khung đ phân bi t. S ra ngày 57.9.2014, bài

ơ ề Lo âu ngày khai tr chính dài h n 1 trang, tít là tít chuyên đ “ ngườ ”, 2 bài

ộ ưở ụ ấ ỏ ạ ậ ộ ph là, 1 ph ng v n: “B tr ng B GDĐT Ph m Vũ Lu n: Không nên

ế ầ ả ọ ộ ộ ọ gây khó cho h c sinh!” và bài ph n ánh “M t năm h c đ y bi n đ ng”.

ộ ữ ệ ổ ợ ề ả Đáng chú ý, c 3 bài này đ u không có h p d li u b tr thông tin...

ủ ứ ế ớ ề chuyên đ An ninh th gi ữ i gi a Mô th c thông tin c a TTCĐ trên

ố ấ ấ ố ộ ớ tháng – cu i tháng r t th ng nh t, quen thu c v i tít chung cho chuyên đ ề

ờ ẫ ậ ả bao trùm c 2 trang, l ề i d n chung cho chuyên đ , 1 bài bình lu n, 36 bài

ắ ấ ạ ỏ ừ ậ ờ ẫ ph ng v n ng n. Ngo i tr bài bình lu n có l i d n, đôi khi là l ờ i

ề ề ả ấ ỏ ờ ẫ ẫ d nchung cho c chuyên đ , các bài ph ng v n đ u không có l i d n. Mô

ứ ậ ấ ặ ớ ỏ th c thông tin v i 1 bài bình lu n và 3 bài (4, ho c 5) ph ng v n là quen

136

ể ạ ư ễ ệ ạ ậ ọ ộ ườ thu c, giúp b n đ c d nh n di n th lo i, nh ng duy trì th ng xuyên

ễ ộ ặ cũng d trùng l p, quen thu c.

ự ạ ổ ứ ố Trong khi đó, T p chí Xây d ng Đ ng ả t ch c TTCĐ theo l ề i truy n

ủ ề ượ ắ ế ờ ạ ở ố ụ th ng, các bài cùng ch đ đ c s p x p r i r c các chuyên m c, các

ệ ạ ậ ọ ế ấ trang cách xa nhau, không có d u hi u giúp b n đ c nh n bi t đó là các bài

ủ ề ầ ề ộ ả ạ ấ ổ ậ ủ ố cùng ph n ánh v m t ch đ c n nh n m nh, n i b t c a s .

ổ ứ ướ ọ ệ ạ 3.3.2. Thông tin t ch c theo h ng đa d ng, coi tr ng vi c dùng

hình nhả

ủ ụ ớ ươ ứ ệ V i ch đích áp d ng ph ạ ủ ng th c trình bày c a báo chí hi n đ i,

ổ ứ ứ ộ chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ t ch c n i dung và hình th c trình bàytheo

ướ ể ễ ế ệ ạ ậ ả ọ h ng đa d ng, coi tr ng vi c dùng hình nh đ d dàng ti p c n công

ặ ệ ố ượ ẻ ừ ố ử ệ ầ ạ ọ chúng, đ c bi t là đ i t ế ng b n đ c tr . T s th nghi m đ u tiên đ n

ẫ ữ ệ ấ nay, H s s ki n ồ ơ ự ệ v n gi ạ ổ ố phong cách trình bày th ng nh t, hi n đ i, n

ụ ư ữ ầ ổ ộ ớ ị đ nh. Nh ng thay đ i qua m t vài l n thêm, b t chuyên m c cũng nh trình

ự ấ ứ ế ơ ợ ỉ ỉ ạ bày ch là s nh n nhá, vi ch nh cho phù h p h n, ch không làm bi n d ng

ế ế ầ ượ ổ ứ thi ớ ừ t k ban đ u. V i t ng bài, thông tin đ ạ ch c đa d ng, theo h c t ướ ng

ử ổ ề ớ ố ờ ẫ ữ ệ ộ nhi u “c a s ”, v i các thành t chính là: Tít, l i d n, h p d li u thông

ả ả ồ ơ ự ệ ố chuyên san H s s ki n ồ ọ tin, nh và thông tin đ h a. Qua kh o sát 86 s ,

ữ ấ ừ ể ữ ở ố ề đ u gi phong cách trình bày th ng nh t t ki u phông ch tít và chính

ạ ộ ữ ệ ư ế ướ văn cũng nh các lo i h p d li u đ n duy trì cách trình bày theo h ng t ổ

ự ứ ế ề ạ ạ ậ ọ ọ ch c thông tin đa d ng, giúp b n đ c có nhi u cách ti p c n, l a ch n

ế ế ạ ố ọ H s s ồ ơ ự thông tin khác nhau. Th ng kê phi u thăm dò ý ki n b n đ c mà

ổ ự ứ ề ạ ọ ớ ố ki nệ t ch c năm 2014 v i 200 b n đ c truy n th ng khu v c phía Nam

ế ườ ứ ế ớ cho bi t, có 168/200 ng i hài lòng v i cách th c trình bày, chi m 74%, có

ườ ư ế 32/200 ng i ch a hài lòng, chi m 16%.

137

ộ ứ ả ậ ố ấ Báo Lao đ ng cu i Qua kh o sát 3 năm, nghiên c u sinh nh n th y

ổ ứ ướ ệ ả ạ ọ tu nầ t ch c thông tin theo h ng đa d ng, coi tr ng vi c dùng hình nh.

ề ử ổ ế ỗ ỗ “Thuy t nhi u c a s ” trong m i bài, m i trang đ ượ ượ c đ c quan tâm, chú

ể ề ế ọ ớ ệ tr ng. Vì th , 2 trang chuyên đ luôn đ tâm t i vi c trình bày thông tin đa

ụ ủ ừ ứ ự ệ ạ ố ạ d ng, có s phân lo i ch c năng, nhi m v c a t ng thành t ẩ , tác ph m,

ọ ễ ự ế ế ạ ậ ả ấ ả ọ giúp b n đ c d l a ch n, ti p nh n. K t qu kh o sát 3 năm cho th y, có

ữ ệ ế ặ ộ 78/146 bài chính có h p d li u (1 ho c 2), chi m 53,4%, trong khi có

ộ ữ ệ ỷ ệ ế 68/146 bài chính không có h p d li u, chi m 46,6%. T l ự này có s chênh

ữ ệ ộ ệ l ch theo các năm, đáng chú ý là t ỷ ệ l các bài chính có h p d li u ngày

ụ ể ữ ệ ế ộ càng tăng lên. C th : Năm 2012 có 20/50 bài có h p d li u, chi m 40%;

ở ầ ượ ể ể t ỷ ệ l này năm 2013 và 2014 l n l t là: 55,3% và 65,3%. Có th bi u th ị

ẽ qua hình v sau:

ỷ ệ ể ồ ộ ữ ệ ầ ộ ố Bi u đ 3.8: T l các bài chính có h p d li u trên Lao đ ng cu i tu n

ừ ệ ề ậ ả ạ ề ủ Lao ự T vi c đ c p đa d ng lĩnh v c ph n ánh, trang chuyên đ c a

ầ ư ề ả ễ ể ế ố ộ đ ng cu i tu n ọ ầ chú tr ng đ u t v nh là d hi u. Ti p theo, các ch đ ủ ề

ướ ể ấ ả ư ệ ữ ấ ề ậ ở đ c p trong n cnên không th l y nh t ề ớ li u cho nh ng v n đ m i

ặ ấ ừ ễ ặ ữ ộ ho c đang di n ra, ho c l y t Internet. Thêm n a, đ i ngũ phóng viên,

ặ ở ủ ộ ả ướ ắ ệ ộ c ng tác viên c a Báo Lao đ ng có m t kh p c n ụ ả c, vi c ch p nh

ộ ủ ề ắ ạ ậ ớ ợ phù h p v i bài là không khó, th m chí là đi u b t bu c c a tòa so n. Quan

ề ườ ơ ọ ượ tr ng h n, các chuyên đ th ng đ c rút ra trang 1 làm “bài đinh” c a s ủ ố

ả ầ ư ể ờ ự ợ ả ộ ệ báo, nên vi c ph i đ u t ẹ đ có nh báo chí th i s , h p n i dung, đ p

ứ ắ ộ hình th c là b t bu c.

ệ ử ụ ả ả ề ủ Qua kh o sát trong vòng 3 năm, vi c s d ng nh trên chuyên đ c a

ầ ố ộ ượ ả ả ọ Lao đ ng cu i tu n đ c chú tr ng, nh mang tính báo chí, ít nh minh

ạ ừ ế ệ ầ ổ ợ ọ ớ ọ h a, ngo i tr ph n t ng h p kinh nghi m, bài h c trên th gi i. Có

ư ề ả ả ố ỉ ề chuyên đ ch có 2 nh, có s 5 nh, nh ng t ỷ ệ l ấ nhi u nh t là 34

138

ả ể ả ề ở ế ấ ủ nh/chuyên đ (không k nh trang 1 n u l y ra làm “bài ch ”, trong đó

ườ ở ỏ ở ả ụ th ả ng là 1 nh to bài chính và các nh nh bài chính, các bài ph ...

ế ớ ữ ố ả i gi a tháng – cu i tháng ề V i ớ chuyên đ An ninh th gi , qua kh o sát

ứ ả ạ ớ ố ộ 69 s báo, v i 280 bài và 283 nh thu c ph m vi TTCĐ, nghiên c u sinh

ứ ấ ậ ộ ổ ị ượ nh n th y, hình th c trình bày khá n đ nh, quen thu c, đ c duy trì xuyên

ố ớ ị ơ ả ữ ề ạ ạ ố su t qua các s , v i đ nh d ng c b n là: Tít chuyên đ ch y gi a 2 trang,

ườ ữ ớ ữ ả ỡ ữ phông ch khác, th ng là ch hoa; c ch l n, bao trùm c 2 trang; l ờ i

ớ ệ ườ ệ gi i thi u chung th ậ ng đi l ch vào trang bên trái, phía trên bài bình lu n,

ư ậ ả ườ ả ọ đôi khi đ a luôn vào bài bình lu n cùng nh (th ng là nh minh h a) cho

ế ề ậ ầ ả ả c chuyên đ , cho bài bình lu n. Các ph n thông tin này chi m kho ng 2/3

ệ ả ả trang. Trong khi đó, trang bên ph i và kho ng 1/3 di n tích trang bên trái là

ỏ ượ ề ị ố ố ấ các bài ph ng v n. Các bài này đ c b trí khá gi ng nhau v v trí, cũng

ư ệ ề nh di n tích trên trang báo. Có 2 đi u đáng chú ý trong cách trình bày này.

ệ ờ ẫ ứ ề ề ớ ấ Th nh t, vi c l ủ i d nchung cho chuyên đ không đi li n v i tít chung c a

ế ự ắ ự ố ị ễ ẫ ứ ế ề ả ế chuyên đ có c m giác thi u s g n k t. Th hai, s c đ nh d d n đ n

ệ ặ ạ ặ ọ ệ vi c l p l ố ớ ạ i, nhàm chán đ i v i b n đ c, đ c bi ằ t khi các bài khá b ng

ườ ự ả ậ ề ệ nhau v di n tích, th ng dùng nh chân dung nên không có s nh n bi ế t

ư ề v thông tin đáng l u ý.

ự ệ ạ ả ư ế ủ T p chí Xây d ng Đ ng Vi c trình bày c a ấ ọ ch a chú tr ng đ n v n

ứ ế ạ ả ả ọ ề ổ đ t ch c thông tin đa d ng, còn thi u hình nh, dù là nh minh h a. Đa

ữ ệ ả ề ề ụ ộ ố s các bài đ u không có các tít ph , h p d li u, nh. Đi u này không ch ỉ

ữ ề ế ạ ặ ặ ả khi n trang t p chí dày đ c ch mà còn gây c m giác n ng n cho ng ườ i

ế ư ố ư ộ ố ọ đ c, khi n ng ườ ọ ưở i đ c t ng nh đó là m t cu n sách. Ví nh s tháng 4

ừ ế ọ 2012, t ộ ả trang 2 đ n trang 23 không có m t nh hay minh h a nào. Sau 1 bài

ọ ừ ầ ả ế ỉ dài g n 3 trang (2426) có 1 nh minh h a, t trang 25 đ n trang 56 ch dày

ữ ả ố ạ ả ố ồ ố ỉ ả ặ đ c ch . C s t p chí này ch có 2 nh. S tháng 72013, c s g m 68

ư ả ả ộ ố ỉ ỉ trang n i dung nh ng ch có 3 nh. Hay s tháng 32014, ch có 1 nh…

139

ể ạ ồ ọ ử ụ ế ạ 3.3.3. S d ng h n ch các th lo i báo chí, thông tin đ h a

ể ạ ệ ấ ỉ ố ớ chuyên san H s s ki n Đ i v i ồ ơ ự ệ , ch xu t hi n 3 th lo i là: Bình

ả ậ ấ ỏ ỗ ể ạ ề lu n, ph n ánh và ph ng v n. Tuy nhiên, các bài trong m i th lo i đ u

ươ ề ố ượ ồ ữ ề ệ ề ả ơ khá t ng đ ng v s l ng ch , nên có c m giác đ u đ u, đ n đi u. Qua

ố ớ ả kh o sát 86 s v i 21.292 bài trong 3 năm, ta có t ỷ ệ l sau: Có 427/1.292 bài

ể ạ ể ạ ế ậ ộ ộ ỏ thu c th lo i bình lu n, chi m 33%; 26/1.292 bài thu c th lo i ph ng

ể ạ ế ế ả ộ ấ v n, chi m 2% và 839/1.292 bài thu c th lo i ph n ánh, chi m 65%. Đó

ộ H s s ki n ử ụ s d ng đa ữ cũng là m t trong nh ng nguyên nhân mà ồ ơ ự ệ c n “ầ

ủ ề ạ ể ạ ậ ơ ộ ạ d ng h n các th lo i báo chí. Vì t p trung vào m t ch đ l ỉ ử ụ i ch s d ng

ể ạ ẽ ạ ạ ậ ả ặ ộ ồ đ ng lo t m t th lo i báo chí (bài báo ho c bình lu n) s t o c m giác

ọ ườ ợ ưở ơ đ n đi u ệ ” [t a đàm, tr ng h p 1.5, nam, Phó Tr ng ban Chuyên đ c ề ơ

ạ ộ s , ở T p chí C ng s n ả ].

ỷ ệ ử ụ ồ ơ ự ệ ể ạ ể ồ Bi u đ 3.9: T l s d ng th lo i báo chí trên H s s ki n

ự ề ễ ạ ả ố T p chí Xây d ng Đ ng Kh o sát 33 s ậ ả trong 3 năm, đi u d nh n

ấ ượ ử ụ ủ ế ả ể ạ th y là th lo i báo chí đ c s d ng ch y u là bài ph n ánh, đa s vi ố ế t

ế ấ ự ạ ả ề ặ ế ấ theo k t c u là th c tr ng – gi ị ả ớ i pháp, v n đ đ t ra, khuy n ngh , c v i

ự ế ễ ậ ả ổ ạ T p chí ư các bài mang tính lý lu n cũng nh ph n ánh, t ng k t th c ti n. “

ề ướ ự ự ệ ế ạ ố xây d ng k ho ch th c hi n các s trong năm theo chuyên đ , h ng v ề

ủ ạ ể ạ ả ơ ở c s cũng là cách đ nâng cao kh năng c nh tranh c a t p chí các ban

ộ ố ạ ế ậ ả ả ỉ Đ ng. Bài lý lu n trong m t s t p chí ch nên chi m kho ng 3040%, còn

ạ ậ ễ ấ ỏ ườ l ự i t p trung cho th c ti n, kinh nghi m ệ ” [ph ng v n sâu, tr ợ ng h p 3.3,

ưở ự ư ạ ạ T p chí Xây d ng Đ ng ữ n , Tr ng ban Th ký tòa so n, ả ].

ự ứ ự ệ ạ ể ạ D a vào vi c phân lo i hình th c thông tin trên s phân chia th lo i,

ả ụ ể ể ạ ư ế ả ộ ta có k t qu c th nh sau: có 290/305 bài thu c th lo i ph n ánh,

ể ạ ế ế ấ ỏ ộ chi m 95,1%, 5/305 bài thu c th lo i ph ng v n, chi m 1,6%, 7/305 bài

ể ạ ế ế ậ ẫ ộ ậ thu c th lo i bình lu n (phi m lu n), chi m 2,3%, 3 bài là trích d n ch ỉ

ể ể ế ế ẽ ị ị ị th , ngh quy t, chi m 1%. Ta có th bi u th qua hình v sau:

140

ỷ ệ ể ạ ự ể ạ ả ồ Bi u đ 3.10: T l th lo i báo chí dùng trên T p chí Xây d ng Đ ng

ể ạ ệ ậ ả ọ ượ Vi c chú tr ng, t p trung vào th lo i ph n ánh, dung l ng các bài

ố ề ả ừ ừ l ạ ươ i t ng đ i đ u nhau, kho ng t 1.2001.700 t ề ạ ả /bài nên t o c m giác đ u

ả ạ ố ọ ề đ u, khó cu n hút đông đ o b n đ c.

ứ ộ ố ồ ớ Trên Báo Lao đ ng cu i tu n ầ , v i mô th c thông tin g m 1 bài chính,

ữ ệ ả ồ ọ ứ ụ ộ 23 bài ph và các h p d li u, nh, đ h a, hình th c thông tin chuy n t ể ả i

ổ ợ ự ệ ế ề ạ ầ có s phân b h p lý, hi n đ i. Trong khi h u h t các bài chính đ u dài

ấ ủ ữ ụ ệ ả ớ ổ kho ng 1 trang, v i nhi m v là khái quát nh ng gì t ng quan nh t c a ch ủ

ế ạ ả ườ ả ề ừ ự đ , t th c tr ng, nguyên nhân đ n gi i pháp, nên th ng là bài ph n ánh,

ệ ế ấ ỏ ớ ậ hi m khi là bài ph ng v n, bình lu n. Trong khi đó, v i di n tích 1 trang

ể ạ ợ ổ ố ộ ổ ợ Lao đ ng cu i tu n thông tin b tr , ả ầ dùng th lo i ph n ánh, t ng h p, trích

ữ ườ ế đăng ý ki n nh ng ng i có liên quan.

ế ả ả ấ ố K t qu kh o sát 146 s báo trong 3 năm cho th y, có 108/146 bài

ể ạ ể ạ ế ả ộ ộ ỏ ấ thu c th lo i ph n ánh, chi m 74%; 35/146 bài thu c th lo i ph ng v n,

ể ạ ế ề ế ế ộ ừ chi m 24%; 3/146 bài thu c th lo i đi u tra, chi m 2%. N u xét theo t ng

ự ế ấ ị ự ổ năm, t ỷ ệ l ệ này có s bi n đ i nh t đ nh, tuy nhiên không có s chênh l ch

ể ạ ề ả ớ ầ ượ nhi u. V i th lo i bài ph n ánh, t ỷ ệ l này l n l t trong các năm 2012

ể ạ ấ ớ ỏ 20132014 là: 80% 70,2% 71,4%; v i th lo i ph ng v n, t ỷ ệ l ầ này l n

ượ ể ạ ệ ở ề ấ ỉ l t là: 23,7% 29,8% 28,6%. Riêng th lo i đi u tra ch xu t hi n năm

ể ể ẽ ế ớ ị 2012, v i 3/50 bài, chi m 6%. Ta có th bi u th qua hình v sau:

ỷ ệ ể ạ ể ầ ồ ộ ố Bi u đ 3.11: T l th lo i báo chí dùng trên Lao đ ng cu i tu n

ể ạ ế ể ẽ ả ấ ậ Thông qua hình v trên, có th nh n th y th lo i ph n ánh chi m đa

ề ầ ề ắ ế ổ ớ ố s . Đi u nên cân nh c là v i 2 trang chuyên đ , c n thi t b sung thêm các

ể ạ ế ậ ạ ậ ọ ồ th lo i chính lu n, giúp b n đ c có thêm kênh ti p nh n thông tin, đ ng

ề ủ ề ể ệ ủ ể ặ ạ ờ ơ th i th hi n rõ h n quan đi m c a tòa so n v ch đ nêu ra. M t khác,

141

ể ạ ủ ự ế ệ ậ ậ ắ vi c có thêm th lo i chính lu n, ch l c là bình lu n ng n, phi m lu n s ậ ẽ

ệ ượ ạ ơ ệ ạ ấ giúp vi c trình bày đ ạ c linh ho t, hi n đ i h n; cung c p thêm cho b n

ữ ướ ế ậ ả ắ ề ọ đ c nh ng góc nhìn, h ng ti p c n đa chi u, b n s c.

ư ấ ả ề ạ Nh trên đã phân tích, t ờ t c các trang chuyên đ trong ph m vi th i

ả ế ớ ữ ố ềAn ninh th gi i gi a tháng cu i tháng gian kh o sát trên chuyên đ đ u làề

ứ ậ ấ ộ ớ ỏ ấ m t mô th c thông tin nh t quán, v i 1 bài bình lu n và các bài ph ng v n

ườ ả ả (th ậ ế ng là 3 bài). Qua kh o sát 3 năm, k t qu là: Có 69/280 bài bình lu n,

ế ế ấ ỏ chi m 24,6% trong khi có 211/280 bài ph ng v n, chi m 75,4%.

ề ệ ỏ ỗ ườ ấ Vi c có nhi u bài ph ng v n không có nghĩa là m i ng ộ i m t ý xa

ệ ớ ọ ườ ự ủ ề Quan tr ng là ng ệ i th c hi n chuyên đ ề cách nhau, ch ch v i ch đ . “

ả ắ ắ ượ ả ấ ủ ấ ể ớ ề ặ ph i n m b t đ c b n ch t c a v n đ mà mình đ t ra, có th gi ệ i thi u

ư ề ề ế ượ ộ ộ nhi u ý ki n trái chi u nh ng không đ c làm cho toàn b n i dung trong

ề ở ư ệ ẩ ạ ỗ ạ chuyên đ tr nên l ch chu n. Đa d ng, đa thanh nh ng không h n lo n... ”

ỏ ườ ợ ổ ạ ậ Báo Đ i đoàn k t ấ [ph ng v n sâu, tr ng h p 2.2, nam, T ng Biên t p, ế ].

ệ ử ụ ể ạ ề ấ ộ ỏ ể ạ Vi c s d ng nhi u bài thu c th lo i ph ng v n, và thêm th lo i

ấ ấ ự ệ ậ ạ ậ ệ ủ bình lu n, t o ra d u n, phong cách, s nh n di n riêng bi t c a chuyên

ể ạ ụ ệ ỉ An ninh th gi i ề đ trên ế ớ . Tuy nhiên, vi c ch áp d ng 2 th lo i báo chí là

ể ử ụ ầ ứ ữ ắ ậ ố có ph n c ng nh c, d p khuôn. Có nh ng s có th s d ng thêm các th ể

ớ ơ ư ả ạ ả ậ ệ ế lo i báo chí khác, nh ph n ánh, phi m lu n... cho c m giác b t đ n đi u,

ể ả ệ ớ ạ ẫ ấ ọ ơ vi c chuy n t i thông tin t i b n đ c cũng h p d n h n.

ề ả ấ ề ệ ả ẩ Đi u đáng chú ý là c 4 n ph m trong di n kh o sát đ u ch a s ư ử

ế ạ ầ ậ ồ ọ ụ d ng thông tin đ h a – th m nh mà báo in c n t n dung, phát huy.

ế ề ứ ổ ứ ữ ạ 3.3.4. Nh ng h n ch v hình th c t ch c thông tin chuyên đ ề

ộ ệ ẩ ả ủ ừ ấ c a t ng n ph m thu c di n kh o sát

ớ ồ ơ ự ệ + V i chuyên san H s s ki n

ệ ổ ứ ứ ướ ứ Th nh t ấ , vi c t ch c hình th c thông tin theo h ạ ng đa d ng, coi

ữ ư ế ẫ ả ạ ọ ố ặ tr ng hình nh; nh ng v n còn nh ng h n ch , đó là các trang, các s l p

142

ạ ủ ế ả ả ộ ừ l i, quen thu c, ít dùng nh báo chí, nh ch y u là khai thác t Internet.

ề ả ả ượ ư ư ề ặ ấ ầ ồ M c dù có ghi ngu n, nh ng v n đ b n quy n c n ph i đ c l u tâm.

ề ử ổ ệ ử ụ ề ượ Đi u đáng chú ý khác, vi c s d ng bài báo “nhi u c a s ” đã đ c quan

ữ ệ ư ẫ ẫ ộ ế tâm, nh ng v n còn không ít bài thi u h p d li u, v n còn bài không có

ờ ẫ ồ ọ ư ượ ụ ể ế l ả i d n, thi u tít ph . Các bi u, b ng, thông tin đ h a còn ch a đ c chú

ệ ọ ự tr ng th c hi n.

ữ ặ ộ ệ ễ ậ ứ Th hai , tuy bìa là m t trong nh ng nét đ c bi t, d nh n bi ế ủ t c a

ư ệ ế ế ư ượ ọ chuyên san, nh ng vi c thi t k ch a đ ơ ề c chú tr ng, nhi u bìa còn đ n

ế ả ưở ậ ượ ủ ề ế ả gi n, thi u ý t ng, không nêu b t đ ế c ch đ ... K t qu thăm dò ý ki n

ọ ượ ự ệ ườ ạ b n đ c đ c th c hi n vào tháng 102014, có 175/200 ng i hài lòng v ề

ự ệ ủ ườ ế bìa c a chuyên san s ki n, chi m 87,5%, trong khi có 25/200 ng ư i ch a

ế ườ ề ệ ử ụ ả hài lòng, chi m 12,5%; có 148/200 ng i hài lòng v vi c s d ng nh,

ế ườ ườ chi m 74%, 52/200 ng ế i không hài lòng, chi m 26%; có 82/200 ng i hài

ề ệ ử ụ ộ ữ ệ ồ ọ ế ể ả lòng v vi c s d ng các h p d li u, b ng bi u, đ h a, chi m 51% trong

ớ ườ ể ể ư ế ị khi có t i 118/200 ng i ch a hài lòng, chi m 59%. Có th bi u th qua

ả b ng sau:

ề

ữ ệ ể ả Hài lòng 87,5% 74% 41% ư Ch a hài lòng 12,5% 26% 59% V n đấ ạ Bìa t p chí ệ ử ụ ả Vi c s d ng nh ộ ử ụ S d ng các h p d li u, b ng bi u, đ ồ

ạ

87,5% 86,5% h aọ Cách t Dung l

ườ 12,5% 13,5% ủ ề ệ ổ ứ ễ ch c, di n đ t thông tin ế ượ t ng bài vi ỷ ệ ố ả B ng 3.1. T l s ng i hài lòng v vi c trình bày c a H s s ồ ơ ự

ki nệ

ượ ế ề ườ Th baứ , dung l ng các bài vi t khá đ u nhau, trình bày th ng 2

ư ử ụ ệ ể ế ạ ươ trang/bài, ch a s d ng tri ủ t đ th m nh c a bài báo đa ph ệ ng ti n nên

ặ ạ ệ ả ể ấ ạ ượ ự ơ có c m giác đ n đi u, l p l i, khó t o đi m nh n, ít gây đ ố c s chú ý đ i

143

ữ ệ ả ọ ươ ớ ạ v i b n đ c. Vi c dùng nh trong các bài, gi a các trang cũng t ố ng đ i

ố ườ ữ ả ạ ố gi ng nhau, th ỗ ng là 1 nh to cho m i bài, t o ra nh ng l i mòn trong

trình bày.

ớ ạ ự ả + V i T p chí Xây d ng Đ ng

ệ ặ ậ ầ ấ ị ế ủ ề ứ Th nh t ấ , m c dù “ng m đ nh” là d u hi u nh n bi t ch đ chính

ủ ị ữ ề ẫ ồ ư ủ ố c a s là các trích d n nh ng câu “Ch t ch H Chí Minh nói v ...”, nh ng

ư ợ ự ổ ộ ậ ự s phân b các bài trong n i dung TTCĐ còn ch a h p lý, khó có s nh n

ế ế ọ ế ả ố ạ ở ế ể ỹ ỉ bi t n u không đ ý k , không đ c h t c s t p chí. B i n u ch nhìn các

ủ ề ư ễ ề ỉ ọ tít bài có cùng thông tin v ch đ thì d dàng, nh ng khi tít bài ch ch n

ề ụ ể ắ ế ộ ấ ạ m t v n đ c th nào đó trong ph m vi thông tin mà không nh c đ n ch ủ

ộ ậ ứ ấ ở ị ượ ề đ chung thì r t khó xác đ nh, b i các bài này đ ng đ c l p, đ c phân b ổ

ở ắ ạ ụ ệ ả các chuyên trang, chuyên m c khác nhau, r i rác kh p t p chí... Vi c tách

ệ ế ệ ậ ậ ạ ọ ờ r i các bài gây khó khăn cho b n đ c trong vi c nh n di n, ti p nh n thông

ế ự ắ ủ ề ể ị ữ ế ắ tin cùng ch đ , thi u s g n k t, so sánh gi a các bài, có th b trùng l p

ữ thông tin gi a các bài...

ụ ệ ả ặ ả ơ ứ Th hai , vi c trình bày còn đ n gi n, v n v t. Qua kh o sát 3 năm,

ề ổ ễ ề ấ ủ ứ ứ ạ ươ ậ đi u d nh n th y v t ch c hình th c c a T p chí là t ố ơ ng đ i đ n

ổ ậ ấ ượ ư ả ữ ượ gi n, trang bìa ch a n i b t, n t ng. Nh ng trang trong đ c trình bày

ư ứ ề ố ộ ế ọ theo hình th c truy n th ng, chú tr ng vào n i dung, ch a quan tâm đ n

ỉ ượ ứ ạ ổ ộ hình th c. T p chí kh A4, ch đ c chia làm 2 c t/trang là khá to, nhìn

ữ Ở ữ ủ ặ ầ ừ ả c m giác đ c ch . nh ng trang có ph n leo c a bài t trang khác, trang

ạ ượ ộ ệ ệ ặ ặ ộ ộ T p chí đ ư c chia c t khá tùy ti n, ho c là 3 c t, ho c là c t l ch, ch a

chuyên nghi p. ệ

ướ ề ạ Th baứ , thông tin ch a đ ư ượ ổ ứ c t ch c theo h ng đa d ng, nhi u bài

ờ ẫ ữ ệ ụ ả ộ không có l ề i d n, h p d li u và nh, nhi u bài không có tít ph , phân chia

ạ ạ ạ ượ ử ụ ễ các đo n cho m ch l c, d theo dõi. Các tít bài báo đ c s d ng khá

ữ ữ ề ườ ữ nhi u phông ch khác nhau. Gi a các tít bài th ể ng là các ki u ch khác

144

ườ ở ượ ắ nhau; màu s c trong tít th ng là 2 màu tr lên. Đôi khi, tít đ c đóng trong

ề Ở ữ ấ ề ể ụ ố khung, lót n n màu. nh ng bài có tít ph , tuy th ng nh t v ki u ch , c ữ ỡ

ố ị ữ ư ườ ớ ắ ch , nh ng màu s c không c đ nh, th ố ng là các màu gi ng v i màu tít

ư ệ ấ ạ ừ bài. Vi c ch a nh t quán trong trình bày các trang t p chí, t phông ch , c ữ ỡ

ữ ế ắ ở ữ ệ ụ ch đ n màu s c ế ộ các tít chính, tít ph , các h p d li u thông tin... khi n

ắ ọ ị ố ạ b n đ c b r i m t.

ư ấ ượ ủ ạ ố Th tứ ư, trang bìa ch a n t ộ ả ng. Bìa c a T p chí đa s là m t nh

ề ủ ề ề ả ừ ự ặ ị ho c nhi u nh ghép nói v ch đ chính, hay là s chào m ng các d p k ỷ

ệ ử ụ ấ ỉ ni m, ngày l ễ ế , t ồ ọ t... R t ít bìa s d ng đ h a, ch có ápphích nhân k ỷ

ệ ễ ỷ ệ ụ ư ố ni m ngày l ế nào đó, ví d nh bìa s tháng 52014 k ni m 60 năm Chi n

ử ụ ủ ệ ề ắ th ng Đi n Biên Ph ... Đáng chú ý, trang bìa s d ng nhi u phông ch , c ữ ỡ

ị ố ữ ẫ ả ả ạ ề ch khác nhau l n vào hình nh nên b r i. Bên c nh đó, các nh bìa nhi u

ấ ượ ố ị ờ ạ ộ ố ả ố s ch t l ng không t t, b m , r n; m t s nh không có chú thích và tên

tác gi ... ả

ầ ộ ớ ố + V i Báo Lao đ ng cu i tu n

ặ ả ữ ư ộ ứ Th nh t ấ , TTCĐ là m t trong nh ng “đ c s n”, nh ng ch a đ ư ượ c

ủ ố ư ượ ậ ở xem là “bài đinh”, thông tin chính c a s báo, b i ch a đ ấ ụ c t n d ng l y

ủ ố ả ố làm bài chính c a s báo. Qua kh o sát 146 s báo trong 3 năm, có 44/146

ở ị ủ ố ế ố ượ s đ c đăng v trí bài chính c a s báo, chi m 30,1%. Đáng chú ý, t ỷ ệ l

ụ ể ế ả ầ ố này gi m d n theo các năm, c th : năm 2012 là 20/25 s , chi m 40%; năm

ế ế ố ố 2013 là 12/47 s , chi m 25,5%; năm 2014 là 12/49 s , chi m 24,5%.

ố ớ ệ ả ở Trong khi đó, có 89/146 s gi i thi u tít và nh ế trang bìa, chi m

ố ớ ỷ ệ ớ ệ 61% trong khi có 13/146 s không gi ế i thi u, chi m 8,9%. T l gi ệ i thi u

ở ụ ể ự ổ ị tít trang bìa không có s n đ nh qua các năm, c th : Năm 2012 là 26/50

ế ế ế ố s , chi m 52%; năm 2013 là 32/47, chi m 68,1%; năm 2014 là 31/49, chi m

ươ ự ớ ế ệ ố 63,3%. T ng t là t ỷ ệ l không gi i thi u: Năm 2012 là 4/50 s , chi m 8%;

145

ế ế năm 2013 là 3/47, chi m 6,4%; năm 2014 là 6/49, chi m 12,2%. Ta có hình

ẽ v sau:

ỷ ệ ớ ể ồ ệ ộ ở Bi u đ 3.12: T l gi i thi u TTCĐ trên Báo Lao đ ng trang bìa

ệ ả ượ ư ả ọ ứ Th hai , vi c dùng nh đã đ c chú tr ng, nh ng còn ít nh mang

ự ấ ượ ụ ứ ế ạ ự tính báo chí, tăng s c thuy t ph c, s n t ng, t o s chú ý cho TTCĐ.

ữ ệ ả ư ế ề ả ơ ộ Nhi u bài chính dài h n c trang, nh ng thi u h p d li u, nh có khi

ứ ể ạ phóng to đ kín trang. Thông tin ch a đ ư ượ ổ ứ c t ch c theo hình th c đa d ng,

ữ ệ ộ ố ỉ ụ ể c th là trong 3 năm, ch có 53,4% s bài chính có h p d li u, còn l ạ i

ệ ề ế ạ ặ ấ ọ 46,6% không có, khi n b n đ c th y n ng n khi theo dõi, vi c trình bày

cũng khó thoáng.

ị ụ ệ ề ế ệ Th baứ , vi c trình bày nhi u bài còn b “c t chân”, vì ti ấ t ki m đ t

ữ ệ ụ ệ ộ ữ nên leo bài ph sang di n tích bài chính, leo h p d li uthông tin vào gi a

ụ ố ụ ớ ủ ề Th yủ bài chính và bài ph . Ví d s ra ngày 18 – 20.5.2012 v i ch đ “

ệ ọ ượ ầ ị ả đi n: Th m h a đ c báo tr c ướ ”, bài chính g n 1 trang, b lao vào “gãy

ề ộ ướ ữ ệ chân”, không có h p d li u... Nhi u bài ch a đ ư ượ ổ ứ c t ch c theo h ng đa

ớ ả ụ ộ ữ ệ ạ d ng, v i c bài chính dài 1 trang mà không có tít ph , không h p d li u,

ư ố ụ ớ ể ủ Festival Hu 2012: Đi m ế ví d nh s ra ngày 30.3 – 1.4.2012 v i ch “

ấ ủ ố ị nh n c a năm du l ch qu c gia ”...

ế ớ ớ ữ ố ề + V i chuyên đ An ninh th gi i gi a tháng – cu i tháng

ứ ạ ứ Th nh t ấ , thông tin ch a đ ư ượ ổ ứ c t ề ch c theo hình th c đa d ng, đ u

ấ ả ữ ệ ề ấ ộ ỏ ờ ẫ không có h p d li u. T t c 211 bài ph ng v n đ u không có l i d n, tít

ữ ệ ụ ộ ố ổ ợ ph , không h p d li u thông tin b tr . Trong khi đó, có5,8% s chuyên

ờ ẫ ấ ả ề ề đ không có l ộ i d n chung. T t c các chuyên đ cũng không có các h p

ề ẻ ề ữ ệ d li u thông tin, mà đ u là các bài riêng l hình thành nên chuyên đ .

ệ ử ụ ề ả ả ả ứ Th hai , vi c s d ng hình nh thiên v nh chân dung, nh minh

ặ ệ ố ớ ớ ế ả ả ả ọ h a, đ c bi t thi u nh báo chí. Qua kh o sát 69 s v i v i 283 nh, minh

146

ề ớ ế ề ả ọ h a đăng trên chuyên đ , có t i 241 nh chân dung (chi m 75,6%). Đi u d ễ

ấ ả ậ ườ ệ ậ ả ả nh n th y khác là các nh chân dung th ng là nh ngh thu t, ít nh báo

ữ ế ả ộ ộ ọ ả chí, nên có c m giác quen thu c, thi u sinh đ ng... Có nh ng minh h a, nh

ư ầ ừ ạ ấ ượ ố ghép là s u t m t m ng Internet, ch t l ng không t ợ ậ t, không th t sát h p

ủ ề ớ v i ch đ .

ỷ ệ ử ụ ả ể ồ Bi u đ 3.13: T l s d ng nh chân dung trên An ninh th gi ế ớ i

ậ ự ư ệ Th baứ , vi c trình bày còn ch a th t s rõ ràng, tít chuyên đ ề

ườ ở ữ ư ờ ẫ ề ạ ở th ng gi a trang, nh ng l i d n chung cho chuyên đ l i phía trái,

ề ố ờ ẫ ủ ậ ầ g n bài bình lu n, nhi u khi l ạ ượ i đ c b trí vào làm l i d n c a bài bình

ấ ậ ượ ươ ồ ỏ lu n. Các bài ph ng v n có dung l ng khá t ề ạ ả ng đ ng, t o c m giác đ u

ụ ủ ể ấ ấ ề ự ư ề đ u, không th y đi m nh n, s u tiên chínhph c a chuyên đ .

ể ế ươ Ti u k t ch ng 3

ữ ừ ổ ượ ề ự T nh ng phân tích t ng quan, khái l ạ c v th c tr ng TTCĐ trên

ệ ư ế ả báo chí Vi ả t Nam nói chung, báo in nói riêng, cũng nh qua k t qu kh o

ự ế ạ ơ ổ ứ sát th c t t i 4 c quan báo chí có t ộ ch c TTCĐ m t cách rõ ràng, d ướ i

ộ ố ấ ứ ể ề ạ ề ơ ả nhi u d ng khác nhau; nghiên c u sinh có th rút ra m t s v n đ c b n

ệ ổ ứ ớ ự ứ ậ ả ổ Th nh t ấ , vi c t ch c TTCĐ v i s phân tích, lu n gi i t ng quan,

ế ạ ấ ấ ủ ả ả ạ ỉ ề khái quát, toàn c nh, b n ch t v n đ không ch là th m nh c a lo i hình

ề ố ượ ạ ọ báo in truy n th ng mà còn đ ầ c các lo i hình báo chí khác chú tr ng đ u

ư ể ả ệ ử ạ ế ượ ề ự ậ t , k c báo m ng đi n t ế đang chi m th th ậ ng phong v s c p nh t

ứ ề ề ế ạ ầ ố tin t c hay truy n hình. H u h t các lo i hình báo chí đ u khai thác t i đa

147

ế ạ ủ ặ ệ ớ ữ ề ườ th m nh c a TTCĐ, đ c bi ấ t v i nh ng v n đ mà ng i dân đang băn

khoăn, quan tâm.

ề ề ấ ả ạ ứ Th hai ấ , đ tài mà TTCĐ ph n ánh r t đa d ng, trên r t nhi u lĩnh

ờ ố ủ ặ ộ ệ ề ấ ườ ự v c khác nhau c a đ i s ng xã h i, đ c bi t là các v n đ mà ng i dân

ư ượ ơ ở ể ể ứ ữ đang quan tâm, ch a có đ ấ c c s đ ki m ch ng thông tin. Nh ng v n

ủ ề ườ ư ự ề ự ệ đ , s ki n thu hút s chú ý c a nhi u ng ờ ự ậ i, nh ng thông tin th i s , c p

ủ ề ư ệ ẽ ậ ả ặ ấ ờ ể nh t ch a đ đi u ki n, th i gian đ nói b n ch t, nói c n k , khái quát

ề ậ ữ ế ướ ứ ề chính là nh ng gì mà TTCĐ đ c p đ n, d ể ệ i nhi u hình th c th hi n

ể ạ ề ằ khác nhau, b ng nhi u th lo i báo chí khác nhau.

ế ạ ư ế ậ Th baứ ữ , TTCĐ tuy có th m nh chính lu n, nh ng còn thi u nh ng

ề ớ ữ ế ệ ậ ả ắ ữ chuyên đ v i nh ng bình lu n mang tính ph n bi n sâu s c, thi u nh ng

ỏ ự ề ể ạ ủ ề ế ế ề ch đ đòi h i s đi u tra công phu, tâm huy t, thi u th lo i báo chí đi u

ự ự ự ề ữ ạ ấ ố ộ tra, phóng s đi u tra v n th c s là nh ng “cú đ m” có tác đ ng m nh m ẽ

ệ ự ệ ả ế đ n hi u qu , hi u l c thông tin.

ướ ứ ề Th tứ ư, TTCĐ đ ượ ổ c t ứ ch c d i nhi u hình th c khác nhau, theo

ướ ử ổ ệ ề ề ạ ắ ắ ạ ớ h ng đa d ng, nhi u “c a s ”, khá hi n đ i và b t m t, v i nhi u mô

ổ ế ứ ề ạ th c thông tin khác nhau, ph bi n là trang chuyên đ , lo t bài/ nhóm bài

ồ ọ ư ế ề ề ố chuyên đ và s chuyên đ . Đáng ti c là thông tin đ h a còn ch a đ ượ c

ẽ ượ ư ế ắ ắ ạ ọ ắ chú tr ng, nh ng ch c ch n h n ch này s đ ờ ụ c kh c ph c trong th i

ớ ể ạ ạ ượ ử ụ gian t i. Bên c nh đó, các th lo i báo chí cũng đ c s d ng khá phong

ớ ừ ủ ế ả ấ ậ ỏ ấ phú, ch y u là ph n ánh, bình lu n và ph ng v n. Tuy nhiên, v i t ng n

ệ ử ụ ể ạ ữ ừ ẩ ạ ph m, t ng CQBC, vi c s d ng các th lo i báo chí còn có nh ng h n

ế ấ ị ch nh t đ nh…

ệ ổ ứ ệ Th nămứ , vi c t ch c TTCĐ trên báo chí Vi ấ t Nam còn không ít b t

ắ ầ ờ ớ ả ề ổ ứ ộ ụ ậ c p c n kh c ph c trong th i gian t i, c v t ch c n i dung cũng nh ư

ứ Ở ả ổ ế ứ ệ hình th c thông tin. c 3 hình th c TTCĐ ph bi n hi n nay là trang

148

ề ề ề ả ơ ố chuyên đ , nhóm bài chuyên đ và s chuyên đ , qua kh o sát 4 c quan

ụ ể ề ả ế ấ ị ữ ế ấ ạ ầ báo chí c th , đ u th y nh ng h n ch nh t đ nh, c n c i ti n cho phù

ừ ể ẫ ả ợ h p, t đó có th làm hình m u cho các CQBC khác tham kh o.

ẽ ượ ọ Th sáuứ , XHPT TTCĐ s ngày càng đ ơ c chú tr ng h n, đ i v i t ố ớ ấ t

ạ ặ ệ ề ớ ả c các lo i hình báo chí, đ c bi ế ạ ố t là báo in truy n th ng. V i th m nh

ề ả ả ố ễ ấ ấ thông tin chuyên sâu, đa chi u, khách quan, lý gi ề i b n ch t, g c r v n đ ,

ượ ữ ớ ượ giúp công chúng có đ c nh ng thông tin đúng, v i hàm l ứ ng tri th c cao,

ử ụ ể ậ ả ướ ắ đáng tin c y và có th tham kh o, s d ng. Xu h ắ ng này ch c ch n s ẽ

ổ ế ượ ơ ọ ươ ặ ệ ngày càng ph bi n, đ c chú tr ng h n trong t ng lai, đ c bi t khi D ự

ử ổ ậ ả ượ ố ộ th o Lu t Báo chí (s a đ i) đ ấ c Qu c h i thông qua vào tháng42016; v n

ố ế ạ ượ ự ể ệ ề đ Quy ho ch báo chí toàn qu c đ n năm 2025 đ c tri n khai th c hi n.

ủ ứ ế ả ươ ề ự ạ K t qu nghiên c u c a ch ng 3 v th c tr ng TTCĐ trên BIVN

ứ ệ ệ ấ ẩ ả hi n nay, thông qua các n ph m trong di n kh o sát, giúp nghiên c u sinh

ơ ở ể ố ớ ữ ậ ầ ặ ổ có c s đ nh n xét t ng quan nh ng yêu c u đ t ra đ i v i vi c t ệ ổ ứ ch c

ế ố ữ ế ộ ư TTCĐ cũng nh nh ng y u t tác đ ng đ n XHPT TTCĐ trên BIVN trong

ờ ớ th i gian t i.

ươ Ch ng 4

Ề Ặ Ữ Ấ NH NG V N Đ Đ T RA

Ệ Ổ Ố Ớ Ứ Ề Đ I V I VI C T CH C THÔNG TIN CHUYÊN Đ BÁO IN

149

ề ệ ổ ứ ề ệ 4.1. Đánh giá v vi c t ch c thông tin chuyên đ trên báo in Vi t Nam

ứ ề ặ ệ ấ ẩ ớ ộ Qua nghiên c u v TTCĐ, đ c bi ệ t là v i 4 n ph m thu c di n

ệ ế ấ ả ạ ả ỏ ọ ọ kh o sát, vi c ph ng v n sâu, t a đàm, kh o sát ý ki n b n đ c… cũng

ư ổ ệ ở ự ế ễ nh t ng k t th c ti n trong quá trình làm vi c ứ các CQBC, nghiên c u

ề ệ ổ ứ ể ư ư ộ ố sinh có th đ a ra m t s đánh giá v vi c t ch c TTCĐ báo in nh sau.

ề ư ượ ọ 4.1.1. Thông tin chuyên đ ch a đ c coi tr ng

ệ ừ ứ ử ể ấ ị Trong l ch s phát tri n báo chí, hình th c TTCĐ xu t hi n t lâu, là

ế ạ ủ ữ ặ ộ ệ m t trong nh ng th m nh c a báo chí, đ c bi t là báo in. Tuy nhiên, t ạ i

ệ ự ự ượ ư ứ ọ Vi t Nam, hình th c thông tin này ch a th c s đ c chú tr ng.

ườ ộ ố ạ Qua theo dõi th ậ ng xuyên m t s nh t báo và t p chí, tôi

ấ ỷ ệ ậ ấ ọ nh n th y t l CQBC ở ệ Vi t Nam coi tr ng TTCĐ còn th p... Nhìn

ượ ế chung, t ỷ ệ l dung l ề ng dành cho chuyên đ không chi m quá 30%.

ậ ở ệ ậ ầ ặ ạ ẫ Đa ph n nh t báo ho c báo cách nh t Vi t Nam v n ch y theo tin

ộ ố ạ ệ ứ ự ệ t c s ki n... Trong khi đó, m t s t p chí chuyên bi t cũng không

ệ ổ ế ỗ ỳ ạ ứ ứ ư quan tâm đ n vi c t ự ậ ch c TTCĐ. M i k t p chí c nh là s t p

ủ ề ắ ầ ữ ợ h p nhi u bài báo đ màu s c cho đ y các trang, dù đây là nh ng

ẽ ề ấ ố ạ ứ ả ạ t p chí l ra ph i có tính chuyên đ r t cao. S t p chí có ý th c xây

ả ắ ế ậ ự d ng TTCĐ có b n s c riêng, có chính ki n, có thông tin bình lu n đa

ề ị ướ ờ ố ả ướ ề chi u, có đ nh h ng trong đ i s ng báo chí c n c không nhi u.

ỏ ườ ả ợ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 1.3, nam, gi ng viên, Khoa Báo chí và

ề ườ ạ ọ ạ ọ ố Đ i h c Qu c gia Truy n thông, Tr ng Đ i h c KHXH&NV,

ố ồ Thành ph H Chí Minh ].

ữ ấ ạ ẩ Bên c nh đó, không ít CQBC coi TTCĐ là nh ng n ph m ph , đ ụ ượ c

ấ ả ế ề ậ ấ liên k t xu t b n, th m chí “bán gi y phép” cho các công ty truy n thông,

ặ ệ ả ấ ọ ho c nhóm ng ườ ự ạ i t h ch toán và lo m i vi c in n, phát hành, qu ng cáo.

ệ ạ ủ ế ề ề ố i thì s làm chuyên đ không nhi u, ch y u là các báo “Báo in hi n t

150

ượ ạ ầ ư ụ ả ấ ẩ ọ ị đ c t m g i là “lá c i” n ph m ph ch u khó đ u t cho m t s ch ộ ố ủ

ề ỳ ề ả ậ ộ ụ ệ ề đ trong nhi u k báo, trong m t v vi c có nhi u bài, có hình nh, gi t tít

ố ủ ế ố ớ ấ ể ả ụ ẩ ớ l n, có box. Đ i v i n ph m ph , đa s ch y u dùng đ gi ư ộ i trí, nh m t

ể ấ ỏ ườ ự ố s c tình bôi thông tin ra đ câu khách ” [ph ng v n sâu, tr ợ ng h p 2.3,

ố ồ ư ậ ổ ạ Báo Pháp lu t Thành ph H Chí Minh nam, Phó T ng th ký Tòa so n, ].

ằ ệ ơ trong c n bão thông tin hi n nay và trong hoàn ế Cũng có ý ki n cho r ng, “

ờ ự ữ ệ ử ạ ả c nh ch y đua thông tin th i s gi a các báo đi n t , TTCĐ không đ ượ c

ư ể ề ắ ọ ố nhi u báo chú tr ng vì t n kém trong tri n khai nh ng không ch c đã thu

ượ ự ủ ấ ộ ỏ ườ ợ hút đ c s quan tâm c a đ c gi ” ả [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.2, nam,

ệ ử ổ ậ T ng Biên t p, Báo đi n t Vietnamplus+, TTXVN].

ệ ổ ế ệ ả ạ ấ ớ Ph i mãi đ n khi các lo i hình báo chí m i xu t hi n, vi c t ứ ch c

ớ ượ ầ ạ ằ ơ TTCĐ trên báo in m i đ ế ạ c quan tâm h n, nh m góp ph n t o ra th m nh

ề ệ ề ạ ố ứ ạ ủ c a lo i hình báo chí truy n th ng. Thêm vào đó, trong đi u ki n ph c t p

ườ ư ệ ẽ ượ ổ ủ c a môi tr ng BCTT, MXH bùng n nh hi n nay, TTCĐ s đ c các

ầ ư ự ệ ọ ố ượ ữ ữ ề ơ CQBC chú tr ng th c hi n, đ u t nhi u h n n a. Nh ng kh i l ng d ữ

ệ ạ ả ạ ớ ỉ ọ li u thông tin l n, chuyên sâu, đa d ng, toàn c nh… không ch giúp b n đ c

ườ ấ ấ ứ ế ể ề ạ ả ọ tăng c ng ki n th c, mà còn giúp b n đ c hi u rõ b n ch t v n đ , có

ộ ố ư ụ ể ả ữ ệ th tham kh o, áp d ng vào công vi c cũng nh cu c s ng; rút ra nh ng

ọ ậ ệ ậ ọ bài h c kinh nghi m trong quá trình h c t p, công tác… Th m chí, các

ể ử ụ ượ ữ ứ thông tin này hoàn toàn có th s d ng đ ủ c trong nh ng nghiên c u c a

ữ ườ nh ng ng i có liên quan.

ư ứ ọ ộ ề 4.1.2. Ch a chú tr ng n i dung, hình th c thông tin chuyên đ

ớ ể ự ổ ị ế ứ ế ầ ậ Trong s đ i m i đ đáp ng nhu c u, th hi u ti p nh n thông tin

ể ả ế ỗ ự ừ ủ ạ ọ ngày càng cao c a b n đ c, báo in đã n l c không ng ng đ c i ti n v ề

ệ ổ ứ ư ượ ứ ộ n i dung và hình th c. Tuy nhiên, vi c t ch c TTCĐ còn ch a đ c quan

ự ự ủ ặ ả ư ạ ữ ứ tâm đúng m c, ch a t o thành nh ng “đ c s n” th c s c a CQBC. Qua

ứ ấ ẩ ả ạ ứ kh o sát các n ph m trong ph m vi nghiên c u trong 3 năm, nghiên c u

151

ự ế ậ ự ượ ứ ư ấ sinh th y th c t là hình th c thông tin này ch a th t s đ c các CQBC

ấ ượ ứ ọ ề ờ chú tr ng đúng m c, nên ch t l ạ ng không ít chuyên đ còn m nh t,

ấ ượ ả ả ứ ệ ơ không b o đ m ch t l ặ ng. Mô th c thông tin còn đ n đi u, trùng l p,

ư ử ụ ồ ọ ư ứ ể hình th c thông tin ch a phong phú, ch a s d ng thông tin đ h a đ phù

ủ ế ầ ậ ạ ớ ọ ọ ệ ợ h p v i nhu c u ti p nh n thông tin nhanh, cô đ ng c a b n đ c hi n

ự ế ư ượ ổ ề ề ứ ợ ạ đ i... Th c t , còn nhi u chuyên đ ch a đ c t ọ ch c h p lý, khoa h c,

ự ề ế ề ở cách t ổ ứ ờ ạ ch c r i r c, gây ra s lãng phí đ tài. Đi u này là đáng ti c, b i “

ủ ể ạ ạ ầ ộ ỏ ể không có ch ý, không m ch l c, tri n khai ki u đ u voi đuôi chu t, ph ng

ố ượ ế ấ ầ ấ v n, l y ý ki n chuyên gia không đúng t m, đúng đ i t ng. Cách t ổ ứ ch c

ọ ẽ ế ở ả ế ậ ượ ấ bài v thi u khoa h c s không gi i quy t t n cùng đ ặ ề c v n đ đã đ t

ấ ỏ ườ ợ ra...” [ph ng v n sâu, tr ng h p 3.1, nam, phóng viên, Báo Lao đ ngộ ].

ể ệ ẩ Ngay c ả chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ – m t n ộ ấ ph m th hi n rõ nét

ồ ạ ữ ề ấ ả ề ộ ấ ị nh t tính chuyên đ , cũng còn nh ng t n t i nh t đ nh, c v n i dung

ệ ự ủ ề ư ứ ẫ ả ọ ậ ph n ánh l n hình th c trình bày. Đó là vi c l a ch n ch đ ch a th t

ờ ự ự ủ ắ ả ợ ớ ủ ư “đ t”, sát h p v i dòng th i s ch l u, s quan tâm c a đông đ o công

ủ ề ư ề ế ạ ạ ậ chúng; ch a m nh d n làm đ m các ch đ đang còn nhi u ý ki n trái

ế ớ ề ệ ế ệ ạ chi u trên th gi ặ i, đ c bi ớ t có liên quan đ n quan h ngo i giao v i

ệ ệ ố ư ử ụ ề ả Vi t Nam. Vi c trình bày còn theo l i mòn, ch a s d ng nhi u nh báo

ậ ượ ả ơ chí, không ít trang bìa còn đ n gi n, không nêu b t đ ủ ề ầ c ch đ c n đ ề

c p. ậ

ả ư ự ạ ẫ Trong khi đó, T p chí Xây d ng Đ ng ả v n “b o l u” cách trình bày

ử ụ ề ấ ả ố ườ ả ọ truy n th ng, s d ng r t ít nh, bìa th ng là nh minh h a, không

ự ự ấ ượ ệ ử ụ ữ ề th c s n t ng. Vi c s d ng nhi u phông ch (có chân, không chân),

ữ ể ế ế ườ ữ ữ ỡ ki u ch (in nghiêng, vi t hoa, vi t th ng), c ch , màu ch khác nhau

ố ạ ư ế ố ố ừ trong s t p chí, cũng nh trong t ng bài đôi khi gây r i, thi u th ng

ẹ ề ậ ấ ờ ẫ nh t, lòe lo t... Th m chí, nhi u bài không có l i d n, không có tít xen,

ệ ẹ ễ ả ấ không có nh... nên vi c trình bày r t khó thoáng, đ p, d theo dõi.

ế ớ ữ ố Báo An ninh th gi i gi a tháng – cu i tháng trình bày khá gi ngố

ậ ớ ở ữ ữ ờ ẫ ệ nhau, d p khuôn v i tít gi a trang, ch in hoa, l ẳ i d n chung l ch h n

152

ề ầ ậ ả ấ ỏ ườ v ph n bài bình lu n, các nh theo bài ph ng v n th ả ng là nh nhân

ấ ả ệ ế ậ ậ v t cung c p, nh chân dung, ngh thu t nên thi u tính báo chí...

ộ ố ươ ự ớ ầ ư ơ ấ Báo Lao đ ng cu i tu n ầ cũng t ng t ứ , v i g n nh c c u c ng

ụ ở ụ ệ là bài chính 1 trang, các bài ph 1 trang. Vi c chia các chuyên m c, ví

ể ộ ụ ư ể ể ế ề ế d nh Ý ki n, Quan đi m... đ g p các phát bi u, ý ki n chung v cùng

ư ề ấ ạ ộ ọ ễ m t v n đ giúp b n đ c d theo dõi, cũng nh trình bà y trang báo

ắ ơ ệ ạ ắ ượ ự ạ thoáng, hi n đ i, rành m ch, b t m t h n... không đ ệ ệ c th c hi n. Vi c

ổ ợ ữ ệ ề ệ ộ ủ ế ặ đ t các h p d li u thông tin b tr nhi u khi cũng khá tùy ti n, ch y u

ả ủ ấ ừ ế ệ ườ ị gi i quy t vi c cho v a trang, đ đ t nên th ng b “gãy chân” bài, phá v ỡ

ố ụ ủ ế ạ ọ ế ấ k t c u, b c c c a trang báo, khi n b n đ c khó theo dõi...

ệ ổ ể ổ ứ ứ ộ Nhìn t ng th , vi c t ư ch c n i dung và hình th c TTCĐ còn ch a

ượ ả ạ ượ ề ế ư ể Tổ đ ọ c nhi u CQBC chú tr ng, nên k t qu đ t đ c ch a đáng k . “

ổ ậ ố ợ ủ ề ư ứ ư ế ộ ch c ch đ ch a n i b t, thi u thông tin đ c đáo. Ch a ph i h p đ ượ c

ồ ọ ớ ệ ố ủ ề ả ế truy n thông hình nhđ h a v i phân tích logic và tính h th ng c a ki n

ừ ượ ứ ữ ứ ứ ặ ộ ặ th c/tri th c. Do đó, n i dung n ng, hình th c ken đ c ch , tr u t ng,

ớ ấ ườ ữ ợ ể khó hi u v i ng i đ c ỏ ườ ọ ” [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.1, n , Phó Tr ưở ng

ọ ệ khoa, Khoa Báo chí, H c vi n Báo chí và Tuyên truy n ề ].

ủ ề ấ ợ ự ả 4.1.3. Lĩnh v c ph n ánh c a đ tài còn b t h p lý

ữ ụ ạ ỗ ỉ Tuy m i CQBC có nh ng tôn ch , m c đích khác nhau trong ph m vi

ự ủ ộ ự ứ ề ề ằ ầ ụ ọ tuyên truy n, nên s ch đ ng l a ch n đ tài nh m đáp ng yêu c u, m c

ủ ề ế ạ ờ ị đích c a k ho ch tuyên truy n sao cho đúng, trúng và k p th i cũng nh ư

ụ ụ ố ượ ấ ị ề ạ ọ ườ ph c v các đ i t ng b n đ c nh t đ nh là đi u bình th ng.

ộ ố ấ ủ ề ề ệ ự ề ọ ầ Vi c l a ch n ch đ /đ tài c n chú ý m t s v n đ chính

ủ ờ ụ ứ ấ ầ ả ớ ỉ ợ sau: Th nh t, c n ph i phù h p v i tôn ch , m c đích c a t báo.

ờ ự ự ệ ủ ề ề ứ ướ Th hai, ch đ /đ tài nên bám th i s , s ki n trong n c và th ế

ớ ự ễ ả ộ ưở ớ ư ậ ộ gi i đang di n ra, có s tác đ ng, nh h ng t i d lu n xã h i hay

153

ụ ể ứ ộ ộ m t nhóm công chúng c th nào đó trong xã h i. Th ba, ch đ ủ ề

ượ ứ ư ủ ề ề ớ không đ ặ c trùng l p... Th t ầ , ch đ /đ tài c n có tính m i, tính

ủ ề ề ự ứ ệ ả ả ộ ưở phát hi n. Th năm, ch đ /đ tài ph i có s tác đ ng, nh h ng,

ả ế ố ượ ậ ề ầ ầ c n ph i ti p c n đ i t ứ ng công chúng, đáp ng nhu c u v thông

ủ tin c a công chúng .

ỏ ườ ợ ố ườ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 2.1, nam, Phó Giám đ c th ự ng tr c,

ồ ưỡ ộ ệ H i Nhà báo Vi t Nam Trung tâm B i d ệ ụ ng nghi p v báo chí, ].

ủ ộ ự ữ ạ ả ỉ ự ế T p chí Xây d ng Đ ng Th c t ấ ả ch đ ng ch ph n ánh nh ng v n ,

ư ổ ứ ộ ả ự ả ề đ trong công tác xây d ng Đ ng, nh : T ch c, cán b , đ ng viên, c s ơ ở

ươ ủ ề ề ề ứ ạ ố ả đ ng, ph ng th c lãnh đ o. Theo th ng kê trong 3 năm, ch đ v đ tài

ấ ầ ượ ừ ọ ế ổ ứ ượ t ch c đ c chú tr ng nh t, l n l t t năm 2012 đ n 2014 là: 63, 67, 61

ủ ề ề ế ươ ớ ố ứ ạ bài/ năm; ti p theo là ch đ v ph ầ ng th c lãnh đ o, v i s bài/năm l n

ượ ủ ề ề ổ ứ ạ ượ l t là: 30, 30, 23... Trong khi đó, ch đ v t ch c l i ít đ c quan tâm

ớ ầ ượ ố ượ ấ nh t, v i l n l t s l ng bài trong 3 năm 20122014 là: 2, 12 và 12.

ế ớ ề ữ ố ỉ Chuyên đ An ninh th gi i gi a tháng – cu i tháng ế ch liên quan đ n

ề ậ ấ ườ ệ ọ ớ các v n đ h u tr ng văn hóa – văn ngh , ít chú tr ng t ề i các đ tài cũng

ự ị ướ ầ ẩ ỹ ề v lĩnh v c văn hóa, mang tính đ nh h ự ng th m m , góp ph n xây d ng

ế ắ ả ố ầ ộ Báo Lao đ ng cu i tu n ộ ậ ề n n văn hóa tiên ti n, đ m đà b n s c dân t c.

ủ ề ề ậ ư ẹ ạ ạ ủ ế không bó h p ph m vi ch đ đ c p, nh ng l ồ i ch y u d n chuyên đ ề

ủ ề ự ế ề ộ ồ ộ ấ ớ v i các đ tài thu c lĩnh v c xã h i (chi m 40,4%), các ch đ ch ng l n

ế ườ ộ ế (chi m 39,7%) cũng th ế ng liên quan đ n xã h i, kinh t , văn hóa... Trong

ề ề ề ầ ế ố ượ ế ấ ỉ khi đó, các đ tài v thu n v kinh t chi m s l ng r t ít, ch là 8,2%,

ủ ề ề ề ệ ọ ườ ớ v i 12/146 ch đ . Đ tài v khoa h c – công ngh , dù không ít ng i quan

ế ỉ tâm, ch chi m 4,1%.

ươ ự ạ chuyên san H s s ki n T ng t , TTCĐ trên ồ ơ ự ệ khá đa d ng, phong

ề ề ư ề ề ả ậ ơ phú v đ tài, nh ng cũng t p trung nhi u h n cho các m ng đ tài liên

ế ế ế ộ ế quan đ n kinh t (chi m 25,6%), xã h i (chi m 22,1%). Ngay ch đ ủ ề

154

ề ơ ự ế ấ ầ ồ ế ch ng l n (chi m 12,8%), cũng ph n nhi u r i vào lĩnh v c kinh t ộ , xã h i.

ủ ề ờ ự ố ế ế ữ ế ớ ộ Đáng ti c là các ch đ th i s qu c t , nh ng bi n đ ng m i trong quan

ị ố ố ế ạ ự ạ ộ ệ h chính tr , đ i ngo i qu c t ẽ có tác đ ng m nh m , thu hút s quan tâm

ề ọ ướ ư ượ ề ậ ờ ị ạ ủ c a nhi u b n đ c trong n c còn ch a đ ắ c đ c p k p th i, sâu s c,

ự ệ ể ầ ờ ế đi n hình là các s ki n liên quan đ n Ucraina, Syria... th i gian g n đây.

ồ ơ ự ệ ủ ề ự ọ ủ ữ ấ ề Các ch đ l a ch n c a H s s ki n nên là nh ng v n đ

ờ ự ố ế ủ ề ữ ể th i s qu c t tâm đi m, thay vì nh ng ch đ trung dung và các

ủ ề ướ ề ế ổ ứ ả ch đ trong n c. Đi u này khi n cách t ch c TTCĐ gi m đi tính

ả ệ ố ứ ề ấ ẫ ấ h p d n. Lý gi ự ệ i và cung c p tri th c có h th ng v các s ki n,

ố ế ộ ả ể ở ơ ở ề ờ ự ấ v n đ th i s qu c t tâm đi m cho cán b , đ ng viên c s luôn

ế ệ ố ề ả ố ấ ầ r t c n thi ủ t, còn nhi u kho ng tr ng trong h th ng báo chí c a

ệ Vi t Nam .

ọ ườ ợ ưở ề ơ ở T pạ [T a đàm, tr ng h p 1.5, Phó Tr ng ban Chuyên đ c s ,

ộ chí C ng s n ả ].

ự ế ệ ự ủ ề ữ ề ọ Th c t , vì nh ng lý do khác nhau, vi c l a ch n ch đ nhi u khi

ậ ợ ớ ự ủ ư ạ ả ọ ch a th t h p lý, sát đúng v i s quan tâm c a đông đ o b n đ c. Đó cũng

ủ ề ấ ấ ượ ữ ả ộ c đ c gi quan tâm trong chính là lý do “có nh ng ch đ r t hay, r t đ

ư ư ượ ồ ơ ự ệ ự ộ ờ ố đ i s ng xã h i nh ng ch a đ c H s s ki n l a ch n ọ ọ ” [t a đàm,

ườ ữ ợ ưở ự ả ạ ộ T p chí C ng s n tr ng h p 1.4, n , Phó tr ng ban Xây d ng Đ ng, ả ”].

ấ ậ ầ ụ ữ ắ ờ ớ Đó là nh ng b t c p c n kh c ph c trong th i gian t i.

ạ ọ ề ậ 4.1.4. Thiên v lý lu n, chuyên sâu nên “kén” b n đ c

ệ ổ ứ ứ ợ Vi c t ể ạ ch c TTCĐ là quá trình tích h p các hình th c, th lo i,

ố ộ ọ ề ấ ớ thành t thông tin trong nhi u trang báo, v i các c p đ đ c khác nhau đ ể

ầ ẽ ậ thu hút công chúng. Trong đó, ph n thông tin lý l , lý lu n mang tính phân

ả ứ ề ể ế ậ ậ tích, gi i thích, bình lu n, ch ng minh là đi u không th thi u, th m chí

ả ượ ặ ọ ệ ụ ạ ệ ế ọ ph i đ ề c coi tr ng, đ cao đ c bi t trong vi c thuy t ph c b n đ c. Tuy

ế ạ ế ệ ạ ụ ụ ộ ữ nhiên, chính th m nh này cũng có nh ng h n ch trong vi c ph c v r ng

155

ố ượ ữ ạ ọ ọ ở rãi các đ i t ạ ng b n đ c b i đó là nh ng thông tin khó đ c, “kén” b n

ệ ậ ộ ờ ổ ạ ọ đ c. Trong th i bu i thông tin m ng tràn lan, công vi c b n r n, ng ườ ọ i đ c

ườ ướ ầ ứ ụ ờ ọ ớ ồ th ng l ế t đ u m c thông tin, r i m i có th i gian đ c, nghiên c u n u

ầ ấ ế ự ọ ủ ả ệ th y thông tin đó là c n thi ế t cho công vi c, s h c c a b n thân. Vì th ,

ữ ậ ườ ấ ẫ ố nh ng thông tin lý lu n, chuyên sâu th ng không h p d n đa s ng ườ i

đ c. ọ

ế ủ ề ạ ẽ ừ ượ H n ch c a TTCĐ là thông tin chuyên v lý l , tr u t ng nên

ộ ạ ủ ạ ấ ọ ừ ế “kén” b n đ c... M t h n ch khác c a TTCĐ xu t phát t ấ chính tính ch t

ệ ủ ứ ể ộ ộ chuyên bi ế t c a thông tin. M t nhà nghiên c u xã h i có th quan tâm đ n

ề ớ ẻ ầ ượ ứ ề chuyên đ “gi i tr và th n t ng”, nhà nghiên c u truy n thông, văn hóa

ể ướ ề ứ ử ườ ạ có th thích thú tr c chuyên đ “ ng x trong môi tr ộ ng m ng xã h i

ộ ỹ ư ẻ ế ạ ư ớ ữ facebook” nh ng v i m t k s tr say mê ch t o máy móc thì nh ng

ổ ứ ề ể ọ ợ chuyên đ này h có th không mong đ i. T ch c TTCĐ chính là đánh vào

ị ườ ủ ề ạ ọ ẹ “phân khúc h p” c a th tr ể ng b n đ c, khó có th tìm các chuyên đ có

ể ọ th “làm dâu trăm h ”.

ỏ ườ ả ợ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 1.3, nam, gi ng viên, Khoa Báo chí và

ề ạ ọ ố ồ ố Đ i h c Qu c gia Thành ph H Chí ạ ọ Truy n thông, Đ i h c KHXH&NV,

Minh].

ờ ạ ủ ổ ọ ườ Trong th i đ i bùng n thông tin, văn hóa đ c c a con ng i có

ổ ấ ớ ữ ặ ệ ố ượ ẻ ự ọ ướ ọ nh ng thay đ i r t l n, đ c bi t là đ i t ng tr . S đ c l ỉ ấ t, đ c ch l y

ủ ự ệ ỏ ề ế ề ề ầ ấ ph n v , b ngoài c a s ki n, v n đ khi n nhi u thông tin chuyên sâu,

ệ ượ ọ ườ ị ỏ ậ chuyên bi t, giàu hàm l ng khoa h c th ng b b qua. Th m chí, ngay c ả

ủ ứ ọ ế ạ ả ớ ọ các b n đ c trung thành v i báo in không ph i ai cũng đ s c đ c h t các

ữ ế ề ề ọ ợ ỉ ớ chuyên đ , mà h ch tìm đ n, quan tâm nh ng chuyên đ phù h p v i

ủ ọ ả ờ ề không dùng chuyên môn, kh năng, th i gian c a h . Thông tin chuyên đ “

ữ ữ ề ạ ấ ố ọ cho đa s nh ng b n đ c bình dân, nh t là nh ng đ tài mang tính vĩ mô,

156

ờ ố ự ế ế ề ẽ ấ ậ ộ ẫ d u v n đ đó s tác đ ng tr c ti p đ n đ i s ng dân sinh. Tuy v y, có

ứ ổ ứ ể ổ ứ ủ th thay đ i hình th c thông tin, cách th c t ọ ch c khoa h c, có ch ý thì

ấ ườ ợ ẽ ắ s kh c ph c đ c Báo ỏ ụ ượ ” [ph ng v n sâu, tr ng h p 3.1, nam, phóng viên,

Lao đ ngộ ].

ể ạ ử ụ ế ạ ượ 4.1.5. S d ng h n ch các th lo i báo chí, dung l ng dài

ứ ớ ở ụ Dù là v i hình th c TTCĐ nào, ệ CQBC nào, vi c áp d ng các th ể

ự ự ượ ư ẫ ạ ố lo i báo chí v n ch a th c s đ c quan tâm. Đa s các CQBC dùng th ể

ả ặ ạ ệ ự ả ạ ố ớ T p chí Xây d ng Đ ng, Báo Lao lo i bài ph n ánh, đ c bi t là đ i v i

ế ớ ề ữ ố ộ đ ng cu i tu n ố i gi a tháng – cu i ầ . Trong khi đó, chuyên đ An ninh th gi

ể ạ ậ ấ ỏ ỉ chuyên san H s s ồ ơ ự tháng ch dùng 2 th lo i bình lu n và ph ng v n còn

ể ạ ế ả ậ ắ ậ ki nệ dùng 3 th lo i là ph n ánh, bình lu n (thi u bình lu n ng n) và

ấ ỏ ph ng v n.

ự ế ấ ể ạ ổ ế ử ụ Th c t , r t ít CQBC s d ng các th lo i báo chí ph bi n khác

ụ ự ư ệ ề ậ ấ ắ ỏ nh ph ng v n, bình lu n ng n, phóng s , đi u tra... Vi c áp d ng các th ể

ỉ ạ ệ ể ạ ọ lo i báo chí này không ch t o thêm gi ng đi u, cách nhìn, quan đi m trong

ầ ườ ự ậ ồ các bài báo mà còn góp ph n làm tăng c ủ ng s tin c y c a ngu n cung

ạ ẩ ấ ậ ấ c p thông tin; t o ra phong cách riêng cho n ph m báo chí, th m chí là môi

ườ ữ ệ ề ả ị tr ng, đi u ki n cho nh ng tác gi đ nh hình phong cách cá nhân cũng nh ư

ờ ố ượ ề ề ặ ệ t báo. Đi u đáng chú ý khác, s l ng các bài chuyên đ , đ c bi ố t là đ i

ự ạ v i ớ T p chí Xây d ng Đ ng ả và chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ , bài chính c aủ

ố ộ ươ ồ ệ Lao đ ng cu i tu n ầ còn khá dài, khá t ng đ ng nên khó phân bi t đâu là

ủ ị ự ệ ể ạ ấ ọ ệ ọ bài quan tr ng, đâu là đi m nh n mà tòa so n ch đ nh th c hi n. Vi c đ c

ề ố ượ ằ ữ ề ấ ờ các bài khá cân b ng v s l ng ch , m t nhi u th i gian cũng không

ọ ễ ự ễ ị ỏ ọ ả ế ạ ậ ọ giúp b n đ c d l a ch n thông tin, th m chí khi n h n n và d b b qua

ủ ề ệ ầ ợ ở ớ ố ế n u ch đ không sát h p v i m i quan tâm, s thích, nhu c u công vi c.

157

ự ế ứ ề ấ ạ ổ ầ V n đ khác, mô th c thông tin c n có s bi n đ i linh ho t, không

ế ố ị ả ộ ộ ấ nh t thi ứ t ph i duy trì c đ nh m t mô th c quen thu c là 1 bài chính + 2

ụ ố ộ ữ ệ Lao đ ng cu i tu n ộ bài ph và h p d li u ( ỏ ầ ); 1 bài bình lu n + 4 bài ph ng ậ

ế ớ ữ ố ả ạ i gi a tháng – cu i tháng T p chí v n (ấ An ninh th gi ); 57 bài ph n ánh (

ự ả ụ ộ Xây d ng Đ ng); H s s ồ ơ ự t ỷ ệ l 555 bài thu c 3 chuyên m c khác nhau (

ủ ề ừ ế ể ộ ọ ề ki nệ ) mà có th linh đ ng tùy t ng ch đ quan tr ng đ n đâu mà đi u

ế ấ ứ ề ợ ỉ ắ ch nh sao cho h p lý. K t c u chuyên đ cũng không nên quá c ng nh c,

ự ụ ầ ờ ạ duy trì liên t c trong th i gian dài mà đôi khi c n có s phá cách, sáng t o

ổ ể ướ ọ ả ữ ạ ớ ọ ằ ấ giúp b n đ c c m th y nh ng thay đ i đ h ng t i h , nh m ph c v h ụ ụ ọ

ố ơ t t h n.

ố ệ ấ ả ự 4.1.6. Ít thông tin ph n bi n, đ u tranh ch ng tiêu c c

ầ ờ ướ ế ả ắ Th i gian g n đây, báo chí n ệ c ta thi u v ng thông tin ph n bi n

ữ ự ữ ề ặ ả ố chính sách, nh ng bài đi u tra ch ng tiêu c c, ph n ánh nh ng m t trái,

ấ ấ ặ ộ ệ ư ề ụ ự khu t t t trong xã h i, đ c bi ệ ể ừ t k t sau vi c đ a tin v v tiêu c c PMU

ế ướ ề ạ ớ 18 khi n 2 nhà báo “v ng vòng lao lý”... Đi u đáng quan ng i là, v i các

ề ố ố ượ ữ ự chuyên đ ch ng tiêu c c, tham ô, lãng phí, nh ng đ i t ạ ng vi ph m pháp

ậ ị ề ậ ế ườ ấ ọ ả ằ ị lu t b đ c p đ n th ể ng tìm m i cách đ che gi u, “hóa gi i” nh m “b t”

ể ấ ể ị ậ ồ ọ ế ớ ngu n thông tin có th b phanh phui. Th m chí, h có th c u k t v i

ế ụ ử ể ạ ắ ờ ộ ề nhau, ch y kh p các c a nh tác đ ng đ không ti p t c thông tin… Đi u

ỏ ả ệ ừ ố ủ này đòi h i b n lĩnh c a nhà báo, CQBC trong vi c t ữ ch i nh ng món l ợ i

ệ ự ậ ế ả ệ ế ấ ự ụ ậ v t ch t, trong vi c kiên quy t b o v s th t, đeo bám đ n cùng s v .

ư ạ ượ ạ ỗ ợ ể ề ệ Bên c nh đó, báo chí còn ch a đ ệ c t o đi u ki n, h tr đ tác nghi p,

ệ ự ệ ề ậ ố ị ặ đ c bi ọ t trong vi c ch ng tiêu c c; th m chí, nhi u nhà báo còn b đe d a,

ả ể ệ ậ ế hành hung, tr thù; không ít nhà báo vì “nh p vai” đ phát hi n, vi t bài

ự ạ ố ậ ch ng tiêu c c l ạ i vô tình vi ph m pháp lu t.

158

ề ề ệ ậ ắ ữ ế Chính vì v y, vi c các CQBC thi u v ng các chuyên đ v nh ng

ể ề ề ả ỉ Báo ấ v n đ này cũng là đi u không khó hi u. Qua kh o sát 4 CQBC, ch có

ề ậ ế ề ố ộ ỉ Lao đ ng cu i tu n ự ầ là có đ c p đ n lĩnh v c đi u tra, tuy nhiên ch có 3

ế ệ ề ấ ố ổ ỉ chuyên đ , và ch xu t hi n trong năm 2012, chi m 2% t ng s các chuyên

ề ự ự ơ ướ ỉ ứ ề ề đ . Đó là các chuyên đ th c s ch mang h i h ư ng đi u tra, ch ch a

ụ ể ụ ệ ữ ả ộ ph i là nh ng v vi c “đình đám” nào trong xã h i. C th , đó là các

ả ồ ố chuyên đ : “ề Tan nát các khu b o t n thiên nhiên ” (s ra ngày 2022.7.2012),

ị ườ ừ ầ ượ ố ng mua bán s ng tê giác: “Th n d c” gi “Th tr ả” (s ra ngày 31.8

ể ỉ n i r ng 2.9.2012) và “Ch ki m lâm không gi ố ữ ổ ừ ” (s ra ngày 30.11

2.12.2012).

ư ề ớ ạ ọ ỉ ố TTCĐ không ch lôi cu n b n đ c v v i mình, Nh đã phân tích, “

ớ ứ ả ơ ướ ả ộ đánh đ ng gi i nghiên c u, c quan qu n lý nhà n c ph i quan tâm, mà

ả ờ ệ ả ộ ữ bu c ph i có trách nhi m tr l ặ ủ i nh ng thông tin c a báo đã đăng. Đ c

ệ ố ớ ữ ệ ề ệ ả ả ộ bi t đ i v i nh ng chuyên đ mang tính ph n bi n xã h i, ph n bi n chính

ự ế ế ề ấ ấ ỏ ườ sách, v n đ liên quan tr c ti p đ n dân sinh ” [ph ng v n sâu, tr ợ ng h p

ự ế 3.1, nam, phóng viên, Báo Lao đ ngộ ]. Tuy nhiên trong th c t , các chuyên

ữ ệ ả ả ộ ệ ề đ , nh ng bài báo mang tính ph n bi n chính sách, ph n bi n xã h i cũng

ể ạ ư ể ệ ể ấ ậ ớ ỉ ấ ch xu t hi n th a th t, không t p trung đ có th t o thành đi m nh n,

ư ậ ệ ả ộ ộ ả ạ t o d lu n xã h i m t cách đông đ o, hi u qu , giúp công chúng ngày

ưở ủ ự ộ ẽ ầ càng tin t ự ng vào s dân ch , t ộ do trong xã h i s góp ph n giúp xã h i

ể ạ ố ẹ ơ ạ phát tri n lành m nh, trong s ch, t t đ p h n.

ế ố ộ ế ướ ể ữ 4.2. Nh ng y u t tác đ ng đ n xu h ng phát tri n thông tin chuyên

ề ở ệ ệ đ Vi t Nam hi n nay

ờ ề ệ ạ ớ 4.2.1. Vi c ra đ i các lo i hình báo chí – truy n thông m i

ừ ế ế ẽ ằ ồ ề Đã t ng có ý ki n h nghi r ng, báo phát thanh s “ch t” khi truy n

ế ạ ặ ờ ở ệ ề ủ ả hình ra đ i, b i th m nh đ c bi t v hình nh c a mình, trong khi l ờ i

ứ ế ả ỉ bình, thông tin văn b n ch là th y u. Tuy nhiên, báo phát thanh đã không

159

ế ạ ẫ ố ỏ ố ố ệ “ch t”, trái l i v n s ng kh e, s ng t ặ t, đ c bi ư t có u th ế ở ệ ườ ng vi c t

ậ ự ự ệ ố ượ ề ế ả ọ ớ thu t tr c ti p các s ki n v thiên tai, th m h a; v i các đ i t ng công

ể ọ ơ chúng khác nhau khi di chuy n, lúc ban đêm; thích nghe h n xem, đ c. Các

ế ị ặ ẵ ộ thi t b di đ ng thông minh cũng cài đ t s n vài kênh sóng phát thanh giúp

ườ ự ế ề ậ ồ ng i dùng ti p nh n nhi u ngu n, lĩnh v c thông tin khác nhau, giúp báo

ấ phát thanh có phân khúc công chúng riêng. T t nhiên, báo phát thanh cũng

ổ ằ ể ể ề ả ố ph i thay đ i b ng nhi u cách khác nhau, đ có th phát huy t ấ t nh t

ế ạ ữ ủ nh ng th m nh c a mình.

ươ ự ướ ự ạ ế ệ ủ ạ T ng t ư ậ nh v y, tr c s c nh tranh quy t li t c a các lo i hình

ặ ệ ệ ử ứ ướ ớ báo chí m i, đ c bi ạ t là báo m ng đi n t , báo in cũng đ ng tr ữ c nh ng

ự ổ ữ ứ ả ộ thách th c, bu c ph i có nh ng s đ i thay trong quá trình chuy n t ể ả i

ớ ờ ự ệ ọ thông tin t i công chúng. Không còn là vi c chú tr ng thông tin th i s , tính

ữ ệ ễ ệ ậ ặ ỉ ậ c p nh t; không d dài, tùy ti n trong vi c trình bày ch dày đ c ch , ít chú

ẽ ề ồ ọ ả ạ ọ ổ tr ng thông tin hình nh, đ h a; báo in đã thay đ i m nh m v ph ươ ng

ể ả ứ ả ề ộ ế ạ ứ ộ th c chuy n t ặ i thông tin, c v n i dung và hình th c. M t th m nh đ c

ệ ế ạ ậ ậ bi t mà báo in t p trung phát huy đó chính là th m nh chính lu n, chuyên

ề ờ ề ấ ổ ố ượ ứ ớ sâu, đa chi u. R t nhi u t báo t ch c TTCĐ v i kh i l ng thông tin

ữ ả ạ ủ ự ớ l n, toàn c nh, chuyên sâu, đa d ng và coi đó là nh ng thông tin ch l c,

ặ ả ể ế ề ấ ủ ậ ọ ộ ạ “đ c s n” c a mình. Đi u y giúp b n đ c có th ti p c n thông tin m t

ặ ả ệ ố ủ ộ ữ ấ ậ ầ cách ch đ ng, có h th ng, đáng tin c y. Nh ng “đ c s n” y góp ph n

ữ ộ ả ề ộ ố ả ề gi chân đ c gi truy n th ng, lôi kéo đ c gi ti m năng.

ộ ố ờ ầ ờ ổ ế ằ ở ệ Th i gian g n đây, m t s t báo h ng ngày n i ti ng Vi t Nam

ườ ổ ứ ướ ứ ữ ề th ng xuyên t ch c TTCĐ d ạ i hình th c nh ng trang chuyên đ , lo t

ự ệ ề ề ề ả ấ ườ bài chuyên đ khi n y sinh s ki n, v n đ nhi u ng i quan tâm, có

ề ổ ộ ữ ữ ế ề ấ ộ ụ ệ nh ng ý ki n trái chi u, nh ng v vi c, v n đ n i c m trong xã h i...

ấ ằ ạ ạ ọ nh m cung c p thêm thông tin đa d ng, phong phú, chuyên sâu cho b n đ c,

ị ướ ế ạ ọ ớ qua đó giúp đ nh h ng b n đ c đ n v i thông tin chính xác, khách quan,

ấ ả b n ch t.

160

ộ ạ ộ ủ 4.2.2. Tác đ ng c a m ng xã h i

ả ế ớ ề ừ ủ ệ ậ ạ ộ Hi n nay, c th gi i đ u th a nh n vai trò c a m ng xã h i (social

ặ ệ ệ ậ ậ ườ network), đ c bi t trong vi c c p nh t thông tin, t ậ ự ng thu t tr c ti p s ế ự

ủ ề ệ ả ỏ ỡ ố ki n, lan t a thông tin, phá v các rào c n c a thông tin truy n th ng.

ả ế ạ ấ ủ ệ ử ấ ạ ạ ộ ớ M ng xã h i còn l n át c th m nh l n nh t c a báo m ng đi n t là tính

ứ ể ề ạ ậ ậ ở ỗ nhanh nh y, c p nh t; b i m i công dân đ u có th thông tin ngay t c thì,

ướ ự ệ ữ ứ ế ặ ượ tr c khi các nhà báo có m t, ch ng ki n nh ng s ki n không đ c báo

ướ ự ướ ủ ề ế ườ ậ tr c. S “bành tr ng” c a MXH khi n nhi u ng i, th m chí chính nhà

ỉ ầ ế ể ề ậ báo, nhi u khi ch c n ti p nh n thông tin qua MXH cũng có th “phát

ệ ề ậ ế ự ướ ạ hi n” đ tài, th m chí vi ụ ộ t bài th đ ng. S l ế t m ng tìm ki m thông tin

ấ ế ượ ậ ớ ữ ơ y khi n không ít trang MXH có l ng truy c p l n h n nh ng trang thông

ệ ử ờ ệ ử ề ạ ậ tin đi n t , t ạ báo m ng đi n t ả . Vì v y, các lo i hình báo chí đ u ph i

ươ ể ả ứ ả ổ thay đ i ph ng th c chuy n t i thông tin. Báo in không ph i là ngo i l ạ ệ ,

ấ ợ ề ậ ư ệ ả ớ th m chí, v i nhi u b t l ọ i trong vi c “đ a tin”, báo in càng ph i chú tr ng

ể ả ứ ổ thay đ i cách th c chuy n t i thông tin.

ự ấ ướ ủ ậ ậ S l n l ơ ộ t c a MXH trong c p nh t thông tin cũng chính là c h i

ứ ạ ố ủ ể đ báo chí nói chung, báo in nói riêng phát huy s c m nh chính th ng c a

ữ ứ ầ ố ỉ mình. Th nh t ề ặ ủ ấ , MXH đa s ch là nh ng thông tin ban đ u, b m t c a

ượ ế ở ữ ườ ề ự ệ ấ v n đ , s ki n, đ c vi t b i nh ng ng i không có chuyên môn v ề

ư ụ ệ ấ ứ Th hai ỉ nghi p v báo chí nên ch mang tính ch t “đ a tin”. , vì ai cũng có

ể ự ấ ả ự ị ệ th t ủ xu t b n thông tin c a mình lên MXH, và t ch u trách nhi m tr ướ c

ể ư ữ ậ ọ ố ề pháp lu t, nên h có th đ a nh ng thông tin theo ý mu n cá nhân, nhi u

ự ậ ệ ủ ộ ỉ ể ể ồ ạ ọ khi ch đ gây chú ý c a c ng đ ng, h có th tung tin sai s th t, l ch l c,

ụ ấ ả ạ ậ ố ố không đúng b n ch t, có m c đích phá ho i, ch ng đ i… Vì v y, ng ườ i

ế ể ậ ệ ộ ti p nh n khó có th phân bi ủ ự t đúngsai, đ chân th c, tính khách quan c a

ự ẩ ả ọ ị thông tin. Khi không có kh năng th m đ nh, l a ch n thông tin, công chúng

ế ố ự ề Th baứ tìm đ n báo chí chính th ng. , s lan truy n thông tin trên MXH luôn

161

ế ạ ầ ậ ộ ậ làm méo mó, bi n d ng thông tin ban đ u nên đ tin c y không cao, th m

ượ ề ự ố ậ ớ ượ ủ chí trái ng c... Vì v y, báo chí v i quy n l c t i th ng c a mình là đi

ự ậ ẽ ể ệ ố ứ ệ ề ế ế đ n cùng s th t s th hi n t t vai trò, s m nh mang đ n ni m tin, s ự

ề ậ ạ ọ th t, chính xác và đa chi u cho b n đ c.

ổ ề ự ủ ậ ầ ế 4.2.3. S thay đ i v nhu c u ti p nh n thông tin c a công chúng

ề ế ế ể ệ ổ ộ Trong đi u ki n kinh t xã h i ngày càng phát tri n, bi n đ i; các

ộ ề ữ ế ậ ọ ỹ ướ ừ ế ỉ ti n b v khoa h ck thu t có nh ng b c ti n không ng ng ngh ; báo

ự ễ ộ ố ế ụ ổ ể ẽ ớ ợ chí s còn ti p t c thay đ i đ phù h p v i th c ti n cu c s ng. Không ch ỉ

ổ ể ụ ụ ả ả báo chí ph i thay đ i đ ph c v công chúng, b n thân công chúng cũng

ố ớ ữ ữ ầ ơ ỏ ngày càng có nh ng nhu c u khác nhau, nh ng đòi h i cao h n đ i v i các

ạ ầ ạ ọ ế ệ ơ c quan, lo i hình báo chí. Đó là vi c không ít b n đ c có nhu c u ti p

ữ ữ ậ ượ ứ nh n nh ng thông tin chuyên sâu, h u ích, hàm l ng tri th c cao, có kh ả

ự ừ ố ượ ừ ụ ả năng tham kh o, áp d ng trong t ng lĩnh v c, t ng nhánh đ i t ụ ể ng c th ,

chuyên bi t.ệ

ố ượ ề ậ Công chúng báo chí có nhi u đ i t ữ ng khác nhau, vì v y nh ng

ọ ườ ọ ể ả thông tin mà h quan tâm cũng là khác nhau. Có ng i đ c đ gi i trí, đ ể

ượ ự ệ ữ ữ ụ ầ ườ ọ ể ắ n m đ c nh ng đ u m c thông tin, nh ng s ki n; có ng i đ c đ tìm

ự ế ụ ể ệ ể ộ ố ể hi u thông tin, đ áp d ng vào công vi c, vào th c t cu c s ng; đ rút ra

ố ượ ữ ữ ệ ọ ọ nh ng bài h c kinh nghi m… Tuy nhiên, nh ng đ i t ờ ợ ng đ c h i h t,

ể ế ủ ế ọ ổ ế ề ờ ọ đ c thi u ch đích, đ c đ gi t th i gian… ngày càng nhi u, ph bi n. S ự

ắ ẽ ư ế ữ ắ ọ ỏ ờ ợ ườ h i h t, l i nhác đó ch c ch n s đ a đ n cho h nh ng cái v thông tin

ế ề ế ả ả ấ ả ề ổ b n i, thi u chi u sâu, b n ch t. Vì th , báo chí càng ph i tăng kh năng

ữ ữ ồ ổ ố lôi kéo công chúng tránh xa nh ng dòng, nh ng lu ng thông tin h l n,

ụ ụ ệ ế ậ ả ẩ ỹ thi u tin c y, ph n tác d ng, ít tính giáo d c, th m m . Và đó là vi c tăng

ữ ả ị ườ c ng nh ng thông tin mang giá tr tham kh o cao, chuyên sâu, đáng tin

ậ ỉ ế ị ể ờ ậ c y, giúp công chúng không ch nh n bi ả t k p th i, mà còn hi u đúng b n

ấ ự ệ ề ượ ấ ch t s ki n, v n đ đ c thông tin.

162

ề ả ả ọ Đi u quan tr ng khác, không ph i công chúng nào cũng có kh năng

ế ấ ả ự ữ ứ ế ầ ọ ể hi u bi t t t c các lĩnh v c, h luôn c n nh ng ki n th c trong các lĩnh

ớ ự ủ ấ ự v c ngoài chuyên môn sâu c a mình. Báo chí, v i s cung c p thông tin

ể ế ủ ữ ườ ể ấ chuyên sâu, hi u bi t c a các chuyên gia, nh ng ng ề i am hi u v n đ ,

ề ổ ậ ủ ủ ề ẽ ượ ữ ả ấ ư đ a ra cái nhìn toàn c nh, nh ng v n đ n i b t c a ch đ s đ c công

chúng tìm đ n.ế

ủ ộ ướ 4.2.4. Tác đ ng c a các xu h ể ng phát tri n báo chí

ở ạ ủ ệ ề ấ ậ Trong 1 th p niên tr l ệ i đây xu t hi n nhi u XHPT c a báo chí hi n

ướ ớ ứ ữ ữ ề ề ậ ạ đ i. Tr c đó, gi i nghiên c u báo chí bàn nhi u v nh ng thu t ng nh ư

ươ ệ ạ ộ báo chí đa ph ng ti n, báo chí xã h i, báo chí công dân, tòa so n h i t ộ ụ ...

ướ ổ ế ự ợ ướ Các xu h ng này ngày càng ph bi n và s tích h p các xu h ng, các

ạ ộ ượ ứ ụ ể ở lo i hình báo chí ngày càng quen thu c, đ c ng d ng, tri n khai ề nhi u

ướ ề ầ ướ ượ ứ n c. G n đây, nhi u xu h ng báo chí đ c các nhà nghiên c u qu c t ố ế

ẽ ể ạ ươ ề ả ư multi ự d báo s phát tri n m nh trong t ng lai, nh : báo chí đa n n t ng (

ộ media, multiplatform); báo chí di đ ng ( mobile media, mobile journalism);

ẩ báo chí xã h i (ộ social media, social journalism); siêu tác ph m báo chí

ế ị ệ (digital megastories); các thi t b đeo trên ng ườ wearables); trí tu nhân i (

t o (ạ artificial intelligence)...

ể ấ ằ ướ ề ư Có th th y ngay r ng, các xu h ng đó đ u u tiên, dành riêng cho

ệ ử ạ ữ ớ ợ ế ề ả ẵ báo m ng đi n t ộ , báo chí di đ ng v i nh ng l i th , n n t ng s n có, d ễ

ứ ổ ướ ủ ừ ế ể thay đ i. Đ ng tr ệ c các xu th phát tri n không ng ng c a báo chí hi n

ị ườ ữ ộ ả ạ đ i, báo in bu c ph i tìm nh ng “th tr ng ngách” và khai thác, phát huy

ế ạ ủ ể ướ ứ th m nh c a nó. Đó có th là các xu h ng mà các nhà nghiên c u trên

ế ớ ư ỉ th gi i đã ch ra, nh : báo chí trí tu ( ệ wisdom journalism), báo chí sáng t oạ

(innovative journalism), báo chí d li u l n ( ữ ệ ớ big data journalism)... Trong

ướ ả ứ ị các xu h ng này, thông tin chuyên sâu, phân tích, lý gi i, ch ng minh, đ nh

163

ướ ượ ỉ ư ế ạ ọ ở ọ h ng... đ c chú tr ng, b i nó không ch đ a đ n b n đ c kh i l ố ượ ng

ề ớ ượ ứ ế ỉ thông tin l n, đa chi u, giàu hàm l ng ki n th c, giúp ích không ch cho

ấ ủ ự ệ ụ ể ề ệ ả ấ vi c hi u đúng b n ch t c a s ki n, v n đ mà còn có tác d ng tham

ả ứ ụ ố kh o, ng d ng t t.

ộ ừ ự ả ướ ề 4.2.5. Tác đ ng t s qu n lý nhà n c v báo chí

ệ ữ ướ ẽ ể ạ Báo chí Vi t Nam đã có nh ng b ờ c phát tri n m nh m trong th i

ủ ệ ầ ạ ọ ị gian qua, theo k p các XHPT c a báo chí hi n đ i, góp ph n quan tr ng vào

ệ ổ ự ệ ể ả ố ự s nghi p xây d ng và b o v T qu c. Tuy nhiên, do phát tri n “nóng”,

ệ ộ ộ ế ầ ụ ạ ắ báo chí Vi t Nam cũng b c l không ít h n ch c n kh c ph c. Trong đó,

ệ ử ổ ử ổ ậ ượ ả ọ vi c s a đ i Lu t Báo chí (s a đ i) đ c xem là gi i pháp quan tr ng trong

ướ ề ể ạ ả công tác qu n lý nhà n c v báo chí, giúp báo chí phát tri n lành m nh, có

ự ữ ự ệ ả ộ ể nh ng đóng góp tích c c, hi u qu vào công cu c xây d ng và phát tri n

ấ ướ đ t n c.

ạ ỳ ỳ ọ ứ ố ộ ố ộ T i k k h p th 10, Qu c h i khóa XIII (tháng 112015), Qu c h i

ủ ề ự ử ổ ủ ậ ờ ờ đã nghe T trình c a Chính ph v d án Lu t Báo chí (s a đ i). T trình

ự ự ệ ậ ả ả ả ằ ạ ủ nêu rõ vi c xây d ng Lu t Báo chí ph i nh m b o đ m s lãnh đ o c a

ự ả ủ ả ướ ố ớ ố Đ ng, s qu n lý c a Nhà n c đ i v i báo chí; phát huy t ặ ữ i đa nh ng m t

ụ ố ự ắ ữ ế ể ế tích c c, kh c ph c t ạ ộ i đa nh ng thi u sót, khuy t đi m trong ho t đ ng

ể ả ớ ố báo chí; phát tri n báo chí đi đôi v i qu n lý t t báo chí. Sáng ngày 54

ự ả ử ậ ổ ượ ế ố ộ 2016, D th o lu t Báo chí (s a đ i) đã đ ể c Qu c h i bi u quy t thông

ớ ỷ ệ ậ ồ ươ qua v i t l tán thành 89,47%. Lu t Báo chí năm 1989 g m 7 ch ng, 31

ậ ử ổ ề ậ ổ ộ ố ề ủ đi u; Lu t s a đ i, b sung m t s đi u c a Lu t Báo chí năm 1999 đã b ổ

ề ề ậ ỏ ổ ử ổ sung 6 đi u và b 1 đi u. Sau khi s a đ i, b sung năm 1999, Lu t Báo chí

ử ổ ớ ồ ề ậ ươ ớ có 36 đi u. Lu t Báo chí (s a đ i) m i g m 6 ch ề ng v i 61 đi u (tăng 25

ề ử ổ ự ề ề ớ ổ đi u), trong đó có 32 đi u xây d ng m i, 29 đi u s a đ i, b sung các quy

ế ấ ủ ậ ươ ủ ệ ị đ nh c a Lu t Báo chí hi n hành. K t c u các ch ậ ng c a Lu t Báo chí

ỏ ươ ả ướ ề ầ l n này đã b ch ng qu n lý nhà n ổ ế ấ c v báo chí, thay đ i k t c u

164

ươ ủ ụ ệ ạ ươ ứ ch ề ng III (Nhi m v quy n h n c a báo chí), ch ổ ng IV (T ch c báo

ủ ươ ậ chí và nhà báo) c a Lu t Báo chí 1999 thành ch ổ ứ ng III (T ch c báo chí)

ươ ạ ộ ậ ậ ớ và ch ng IV (Ho t đ ng báo chí) trong lu t Báo chí m i. Lu t Báo chí

ử ổ ệ ự ừ (s a đ i) có hi u l c thi hành t ngày 112017.

ướ ề ộ ổ ứ ộ Tr c đó, sáng 259, B Thông tin và Truy n thông t ch c H i ngh ị

ơ ả ủ ổ ế ề ể ạ ả ộ Ph bi n n i dung c b n c a Đ án Quy ho ch phát tri n và qu n lý báo

ọ ắ ế ố ạ chí toàn qu c đ n năm 2025 (g i t t là Quy ho ch báo chí). Đáng chú ý

ấ ị ướ ố ớ ế ắ ạ ạ nh t là đ nh h ng quy ho ch đ i v i báo in và t p chí in là s p x p h ệ

ắ ố ơ ớ ả ổ ổ th ng các c quan báo in g n v i các gi ớ i pháp đ i m i mô hình t ứ ch c,

ả ướ ố ượ ỗ ơ ơ qu n lý theo h ả ng gi m s l ng c quan báo in, m i c quan báo in có

ề ấ ể ể ẩ ẩ ộ ố ấ ấ th có nhi u n ph m (trong đó có 1 n ph m chính và có th có m t s n

ụ ạ ẩ ầ ổ ớ ứ ph m ph ). Quy ho ch báo chí nêu rõ, các CQBC in c n đ i m i hình th c,

ứ ấ ẩ ầ ộ n i dung các n ph m đáp ng yêu c u thông tin chung và thông tin chuyên

ệ ủ ừ ộ ả ề ể ằ ẳ ậ ị bi t c a t ng nhóm đ c gi , vùng mi n. Vì v y, có th kh ng đ nh r ng,

ướ ọ xu h ng TTCĐ, thông tin chuyên bi ệ ẽ ượ t s đ ể c chú tr ng tri n khai trong

ờ ớ th i gian t i.

ự ễ ọ ệ ổ ứ ề 4.3. Th c ti n, bài h c kinh nghi m t ch c thông tin chuyên đ trên

th gi ế ớ i

ả ệ ề ệ ư Khi báo in ngày càng suy gi m, thua thi t v vi c đ a tin, các CQBC

ữ ụ ả ẩ ấ ọ ộ ổ ờ bu c ph i thay đ i. H cho ra đ i nh ng n ph m ph mang tính chuyên

ể ả ứ ổ ượ ọ ề đ , thay đ i cách th c chuy n t i thông tin giàu hàm l ng khoa h c, đa

ữ ề ắ ậ ặ ạ chi u, sâu s c, mang tính chính lu n. Ho c cũng có nh ng t p chí chuyên

ữ ự ề ạ ọ ấ ề đ riêng v các lĩnh v c khác nhau, thu hút nh ng nhóm b n đ c riêng. R t

ề ờ ớ ố ể nhi u t báo đã thành công v i l i đi riêng, chuyên sâu này, đi n hình là các

ở ỹ ứ ạ ậ ỉ CQBC M . Trong ph m vi lu n án này, nghiên c u sinh ch nêu m t s ộ ố

ệ ổ ứ ạ ự ớ ợ kinh nghi m t ch c TTCĐ phù h p v i cách phân lo i d a vào quy mô t ổ

ứ ch c thông tin.

165

ệ ổ ứ ề 4.3.1. Kinh nghi m t ch c thông tin chuyên đ trên th gi ế ớ i

ườ ợ ấ ủ ệ ẩ ộ ỹ + Tr ng h p n ph m APA Style c a Hi p h i Tâm lý M

ẩ ặ ệ ủ ệ ộ ỹ ộ ấ APA Style là m t n ph m đ c bi ớ ấ t c a Hi p h i Tâm lý M . V i n

ặ ẩ ệ ứ ượ ể ệ ph m đ c bi t này, hình th c TTCĐ đ c th hi n khá rõ nét. Các bài báo

ấ ẩ ặ ệ ặ ả ấ ặ ẩ ệ ậ ộ trong n ph m đ c bi t, ho c c n ph m đ c bi t t p trung vào m t ch ủ

ể ệ ấ ị ủ ể ề ề đ nh t đ nh, th hi n trên nhi u quan đi m, cách nhìn khác nhau. Ch biên

ẩ ườ ế ậ ầ ạ ả ử ủ ấ c a n ph m th ng l p k ho ch, yêu c u các tác gi g i bài vi ế ủ t c a

ủ ề ủ ố ặ ổ ậ ể ệ mình đ làm n i b t ch đ c a s đ c bi t đó.

ữ ẩ ấ ườ ượ ủ ế ờ ớ Nh ng n ph m này th ng đ c ch biên vi t đôi l i gi ệ i thi u,

ủ ề ề ầ ủ ấ ẩ ọ ả ạ nói v t m quan tr ng c a ch đ trong n ph m, gi i thích t i sao ch đ ủ ề

ữ ư ề ọ này l ạ ượ i đ c ch n làm đ tài chính cũng nh nh ng bài vi ế ạ t t i sao đ ượ c

ủ ề ề ọ ổ ể ch n đăng cùng cái nhìn và quan đi m t ng quan v ch đ … Đôi khi,

ặ ấ ẩ ệ ỉ ổ ề ặ ứ ệ trong n ph m đ c bi t ch t ch c chuyên đ đ c bi ề ặ t. Chuyên đ đ c

ệ ữ ư ấ ặ ẩ ố ệ ư bi t gi ng nh nh ng n ph m đ c bi ỏ ơ t, nh ng có quy mô nh h n,

ườ ộ ấ ề ề ặ ặ th ng nêu ra m t v n đ chung, có ho c không đ t tiêu đ chung cho c ả

chuyên đ .ề

ườ ợ ủ ạ ế + Tr ng h p c a t p chí châm bi m Charlie Hebdo (Pháp)

ủ ạ ầ T p chí châm bi m ế Charlie Hebdo c a Pháp vào đ u tháng 12016

ộ ấ ẩ ặ ệ ớ ố ượ ể ệ ả ầ phát hành m t n ph m đ c bi t, v i s l ng g n 1 tri u b n, đ đánh

ụ ả ả ạ ạ ở ủ ấ d u 1 năm x y ra v th m sát t i văn phòng c a tòa so n ớ Paris, v i trang

ữ ả ấ ớ ị nh t là hình nh v Chúa v i áo choàng dính máu và dòng ch “1 năm sau,

ủ ấ ẫ ạ ẩ ố ữ ẻ k sát nhân v n đang ch y tr n”. Trong 32 trang c a n ph m là nh ng

ẽ ủ ụ ấ ủ ạ ọ ố ị ả b n v c a các h a sĩ đã b sát h i trong v t n công kh ng b , cũng nh ư

ệ ệ ồ ờ ủ ệ ủ ọ ớ các đ ng nghi p hi n gi ộ ữ c a h cùng v i nh ng thông đi p ng h .

ướ ấ ặ ẩ ệ ườ ố ượ ỉ Tr c đây, n ph m đ c bi ộ t “M t ng i s ng sót” đ c phát hành ch 1

166

ố ượ ủ ầ ớ ỷ ụ ệ ả ụ tu n sau v kh ng b đ ầ c bán ra v i k l c 7,5 tri u b n và góp ph n

ẩ ự ư ủ ạ thúc đ y s l u thông c a t p chí này.

ế ậ ọ ượ ề ặ ơ Charlie Hebdo cho bi t, h đã nh n đ ớ c nhi u đ n đ t hàng l n

ề ặ ệ ả ấ cho các v n đ đ c bi t m i t ớ ừ ướ n ứ c ngoài, trong đó 50.000 b n cho Đ c.

ạ ườ ụ ượ ố ế ả T p chí này th ng tiêu th đ ả c 10.000 b n qu c t và 100.000 b n đ ượ c

ạ ở ộ bày bán t ạ i các s p báo Pháp, cùng 183.000 đ c gi ả ườ th ng xuyên.

ườ ợ ủ ươ + Tr ạ ng h p c a T p chí JIBS (V ố ng qu c Anh)

ứ ạ JIBS là T p chí Nghiên c u kinh doanh qu c t ố ế (http://www.palgrave

ườ ổ ề ặ ứ ố journals.com/jibs/index.html), th ng t ch c các s chuyên đ đ c bi ệ t.

ộ ậ ữ ế ề ộ ủ ề ứ ữ ợ Đó là m t t p h p nh ng bài vi t, nh ng nghiên c u v m t ch đ đã

ượ ượ ố ướ ủ ề ặ ệ đ ị c xác đ nh, đ c công b tr ữ c đó. Đây là nh ng ch đ đ c bi t thu

ứ ữ ứ ữ ề ặ hút, nh ng đ tài gây tranh cãi, nh ng nghiên c u không chính th c ho c

ủ ề ớ ả ố ế ự ạ các ch đ m i n y sinh trong lĩnh v c kinh doanh qu c t . Ph m vi “ph ủ

ủ ấ ể ượ ề ẩ ở ữ ơ sóng” c a n ph m chuyên đ có th đ ở ộ c m r ng nh ng n i có

ươ ố ế ượ ề ầ ổ ọ ch ng trình h c b ng hàng đ u v ngành kinh doanh qu c t đ c xác

ậ ờ ố ở nh n b i các t báo chính th ng…

ẩ ấ ặ ệ ậ ấ ượ ữ ặ Ngoài ra, n ph m đ c bi t t p trung vào ch t l ng, đ t nh ng bài

ề ọ ả ưở ủ ề ủ ạ ủ ề ừ vi ế ừ t t nhi u h c gi ả có nh h ng trong t ng ch đ . Ch đ c a t p chí

ủ ộ ố ượ ớ ế ạ ộ ộ ể ầ c n đ r ng đ thu hút s l ng l n các bài vi t thu c m t lo t chuyên

ụ ự ứ ạ T p chí Nghiên c u kinh ngành trong lĩnh v c kinh doanh. M c tiêu mà

ướ ố ặ ế ệ ế doanh qu c tố ế h ng đ n trong s đ c bi ề t là khuy n khích có thêm nhi u

ầ ả ứ ưở ớ ố ượ ả ắ nghiên c u sâu s c, có t m nh h ợ ng và phù h p v i đ i t ộ ng đ c gi .

ạ ậ ổ ườ ư ế ị ố T ng Biên t p T p chí là ng i đ a ra quy t đ nh cu i cùng trong

ệ ự ố ặ ả ọ ệ ể ừ ự ợ ặ ả vi c l a ch n các b n th o cho s đ c bi t; ho c có th t ủ s g i ý c a

ấ ỳ ủ ệ ậ ọ ộ đ i ngũ biên t p hay b t k thành viên nào khác c a H c vi n Kinh doanh

ố ế Ấ ặ ệ ể ượ ư ư ế qu c t ẩ . n ph m đ c bi t có th đ ặ ầ c đ a ra tr ng c u ý ki n ho c

167

ấ ượ ề ủ ậ ộ không. Các đ xu t đ ộ ầ c các biên t p viên c a JIBS, m t năm m t l n,

ế ằ ử ớ ả ườ ệ ị vi t b ng văn b n (không quá 3 trang), g i t i ng i ch u trách nhi m biên

ể ử ề ờ ộ ậ t p chính. Ngoài ra, các tác gi ả ượ đ c m i c ng tác khác có th g i đ ngh ị

ớ ơ ả ủ ủ ả ồ ộ t i Ch biên, bao g m thông tin c b n c a nhóm c ng tác, b n đánh giá

ủ ề ổ ậ ề ườ ệ ấ ổ t ng quan, danh sách các tiêu đ hay ch đ n i b t th ng xu t hi n trong

ờ ượ ụ ụ ề ư ả ấ ầ th i gian g n. Đây đ ậ c coi nh b n ph l c đ xu t kèm theo trong t p

ủ ệ tài li u chính trình lên Ch biên.

ứ ề ấ ả ố ồ ướ ủ ộ Đ xu t chính th c cu i cùng ph i bao g m các b c c a m t quá

ệ ể ộ ờ ượ ắ ầ ẵ ị trình rà soát làm vi c theo m t th i gian bi u đã đ c đ nh s n, b t đ u là

ư ờ ộ ộ ả ườ ử ế ệ ả ằ vi c g i th m i h i th o và k t thúc b ng m t b n t ng trình báo cáo

ủ ệ ẽ ậ ấ ấ ề cho Văn phòng biên t p c a JIBS v các bài báo s xu t hi n trong n

ặ ẩ ệ ườ ữ ả ả ạ ờ ộ ph m đ c bi t. Thông th ả ng, kho ng th i gian gi a h n n p b n th o

ự ế ề ấ ố ơ ố cu i cùng không lâu h n 1 năm cho đ n 18 tháng. D a trên đ xu t cu i

ệ ậ ượ ờ cùng và các tài li u liên quan và sau khi nh n đ c các l ổ i khuyên, T ng

ế ụ ế ị ể ạ ậ ộ ủ Biên t p T p chí quy t đ nh có hay không ti p t c tri n khai n i dung c a

ấ ẩ ặ ệ n ph m đ c bi t.

ủ ề ộ ả ệ ể ấ ả ẩ Các tiêu chí đ đánh giá m t b n th o đ đi u ki n cho n ph m

ệ ủ ậ ớ ợ ặ đ c bi t c a JIBS đó là: (1). Phù h p v i các tiêu chí mà Ban Biên t p JIBS

ấ ượ ư ế ủ ề ấ ớ ộ đã đ a ra; (2). N i dung có ch t l ng, chi ti ẩ t, sát v i ch đ n ph m;

ố ớ ủ ề ầ ọ ượ ề ấ (3). Có t m quan tr ng đ i v i ch đ đã đ ộ c đ xu t; (4). Thu hút m t

ấ ị ữ ệ ạ ọ ọ ậ phân khúc b n đ c nh t đ nh và (5). Nh ng tài li u mang tính h c thu t

ủ ố ấ c a c v n.

ườ ợ ủ ạ + Tr ng h p c a T p chí IJBS

ạ ề ọ T p chí ố qu c ế t v khoa h c ọ sinh h c

ấ ằ ặ ẩ ệ (http://www.ijbs.com/specialissue) cho r ng, n ph m đ c bi ộ t là m t cách

ứ ự ệ ệ ề ả ạ ộ ứ ế làm hi u qu cho vi c truy n đ t ki n th c trong m t lĩnh v c nghiên c u

168

ư ữ ứ ạ ọ ụ ể c th mà các nhà nghiên c u, cũng nh nh ng b n đ c quan tâm. Các nhà

ộ ượ ọ ổ ứ khoa h c có trình đ đ ế c khuy n khích t ố ấ ch c và đóng vai trò c v n

ự ẩ ấ ặ ủ ọ ố ớ ạ trong lĩnh v c chuyên môn c a h đ i v i t p chí. Các n ph m đ c bi ệ t

ượ ạ ố ượ ậ ượ đ c công b trong T p chí đ c đánh giá cao và nh n đ ề c nhi u s ự

ố ấ ồ ơ ủ ế quan tâm trong ngành. H s và danh ti ng cá nhân c a các c v n tăng lên

ớ ố ượ ấ ặ cùng v i s l ẩ ng n ph m đ c bi ệ ượ t đ ấ ả c xu t b n.

ữ ề ấ ặ ẩ ấ Nh ng đ xu t cho n ph m đ c bi ệ ượ t đ c chào đón trong vòng 1

ể ượ ữ ề ố ấ năm và nh ng v n đ này có th đ ậ c công b ngay sau khi Ban Biên t p

ậ ạ ượ ộ ấ ả ả ẩ ặ ố ệ T p chí nh n đ c b n th o cu i cùng. M t n ph m đ c bi ể t có th bao

ự ủ ấ ỳ ủ ề ọ ọ ồ g m các ch đ trong b t k lĩnh v c c a khoa h c sinh h c nào. Các bài

ẩ ặ ấ ệ ư ầ ể ồ báo trong n ph m đ c bi ứ t có th bao g m đánh giá, s u t m, nghiên c u,

ủ ề ượ ề ấ ớ ợ mang tính ch t thông tin… thích h p v i ch đ đ c đ ra.

ầ ủ ệ ổ ứ ủ ề ặ ế ạ ộ ệ K ho ch, yêu c u c a vi c t ch c m t ch đ đ c bi t, đó là: (1).

ả ủ ố ấ ố ấ ơ ế ả ị S y u lý l ch và danh sách các b n th o c a các c v n (các c v n có vai

ử ể ậ ấ ặ ẩ ồ ỉ ệ trò đ ng biên t p đ ch nh s a các n ph m đ c bi ủ ề ạ t); (2). Ch đ t m

ủ ề ổ ủ ề ủ ụ ạ ờ th i, ch đ t ng quan, m c tiêu và ph m vi c a ch đ ; (3). D ki n s ự ế ố

ẽ ượ ấ ả ả ề ứ bài s đ ể c xu t b n, có th là danh sách tác gi ti m năng và ch c danh

ự ế ả ả ẩ ấ ờ ủ ọ c a h ; (4). Khung th i gian d ki n trình b n th o và các n ph m.

ế ấ ặ ẩ ệ ể ượ ủ ạ Các bài vi t trong n ph m đ c bi t có th đ c tòa so n ch đích

ế ặ ả ể ự ộ ố ấ ợ ờ m i vi t ho c các tác gi có th t n p bài phù h p. Các c v n có trách

ệ ọ ướ ả ượ ử ế ậ ả nhi m đ c tr ả c các b n th o đ ệ c g i đ n, biên t p và trình b n duy t

ử ậ ạ ố ướ ấ ả ấ ẩ cu i cùng g i Ban Biên t p T p chí tr ặ c khi xu t b n. Các n ph m đ c

ấ ả ư ấ ự ả bi ệ ượ t đ ế c xu t b n tr c tuy n nh n b n in.

ươ ứ ề 4.2.2. Ph ng th c vi ế t chuyên đ theo trang

businessjournalism.org

169

ể ở ằ ỹ Trang https://businessjournalism.org (M ) cho r ng, đ tr thành cây

ế ệ ệ ề ớ ộ ệ bút chuyên đ thành công là m t vi c khó. Vi c tìm ki m tài li u m i và

ự ự ơ ể ệ ứ ụ ế ạ ộ th hi n nó m t cách thuy t ph c, sáng t o là thách th c th c s . H n th ế

ề ả ạ ả ả ữ n a, nhà báo chuyên đ ph i có kh năng duy trì kh năng sáng t o th ườ ng

ộ ố ờ ư ụ xuyên và liên t c. Trang này đ a ra m t s l i khuyên cho nhà báo chuyên

đ .ề

ư ế ể ệ ể ệ Đ a ra quan đi m và ti ng nói khác bi ế t, th hi n chính ki n.

ề ờ ể ệ ữ ệ ể ạ ọ Nhi u t báo hi n nay ng i th hi n quan đi m và do đó, h có nh ng nhà

ề ỏ ề ộ ả báo chuyên đ gây nhàm chán. M t nhà báo chuyên đ gi i ph i có kh ả

ứ ể ả ớ ờ ồ ấ ấ năng nêu quan đi m v i các nhà ch c trách, đ ng th i làm rõ b n ch t v n

đ .ề

ụ ề ể ả ả Cây bút chuyên đ ph i có kh năng k chuy n, ế ệ thuy t ph c, gi ả i

ể ệ ệ ụ ớ thích và th hi n phong cách khác bi t so v i các chuyên m c khác trong t ờ

ế ư ế ề ố báo. Vi t bài chuyên đ không gi ng nh vi t tin.

ọ ậ ữ ọ Đ c và h c t p nh ng nhà báo chuyên đ gi i. ề ỏ Nhà báo chuyên đề

ả ấ ủ ữ ự ệ ề ẩ ph i luôn khát khao v ươ ớ n t i nh ng chu n m c cao nh t c a ngh nghi p.

ỹ ế ề ầ ứ ể ế ề Nhà báo chuyên đ c n tích lu ki n th c và hi u bi ự t v lĩnh v c

ự ề ế ủ c a mình. N u không có chuyên môn sâu v lĩnh v c đó, công chúng s ẽ

hoài nghi TTCĐ.

ề ấ ế ế ấ ả Nhà báo chuyên đ không nh t thi ả t ph i bi t c các câu tr t t ả

ọ ầ ề ấ ượ ự i.ờ V n đ là h c n duy trì đ l c tính tò mò t nhiên và coi đây là th ế

ệ ủ ọ ạ ề m nh trong ngh nghi p c a h .

ị ố ủ ấ ả ư Duy trì nh t quán các giá tr c t lõi c a b n thân nh ng không vi ế t

ố ễ ế theo l i d đoán, khi n công chúng nhàm chán. Nhà báo chuyên đ gi ề ỏ ầ i c n

ấ ả ờ có kh năng gây b t ng .

ế ề ặ Bài vi ẽ ự t chuyên đ hay là bài d a trên thông tin ch t ch .

170

ự ự ề ặ ệ ể ệ Th hi n s t tin trong bài vi t. ế Đi u này đ c bi ọ t quan tr ng

ằ ế ằ ỹ ề ủ ề ứ nh m cho công chúng bi t r ng, nhà báo đã nghiên c u k v ch đ . Tuy

ự ự ể ạ ạ ồ ớ nhiên, t tin không đ ng nghĩa v i ng o m n. T tin có nghĩa là hi u rõ

ủ ự ể ề ả ề ề ấ ế ữ ấ v n đ và làm rõ v n đ trên n n t ng c a s hi u bi t v ng vàng đó.

ử ụ ệ ướ ọ S d ng gi ng đi u hài h c.

ươ ứ ế ề 4.2.3. Ph ng th c vi t chuyên đ theo trang wikihow.com

ộ ượ Trang http://www.wikihow.com/ (m t website khác đ c thi ế ế ư t k nh

ạ ườ ộ ươ ổ ứ wiki, d y ng i dùng cách làm theo m t ph ng pháp có t ch c) cho

ệ ủ ề ộ ồ ằ r ng, nhà báo chuyên đ có trách nhi m ng h ngu n tin, trình bày rõ ràng

ữ ệ ộ ợ ế các d ki n và tránh liên quan đ n các xung đ t l i ích. Do đó, nhà báo

ề ỏ ườ ệ ế ờ ẵ ồ chuyên đ gi i là ng i yêu công vi c vi t lách đ ng th i s n sàng v ượ t

ư ứ ữ ờ ệ qua nh ng thách th c này. Trang này đ a ra 8 l i khuyên cho vi c vi ế t

ồ ề chuyên đ , bao g m:

ế ế ề Bi t cách vi t và truy n thông rõ ràng. Nhà báo chuyên đ c n s ề ầ ử

ể ể ệ ữ ộ ụ ế ả ầ ụ ụ d ng ngôn ng m t cách thu n th c đ th hi n tình c m, thuy t ph c,

ự ề ề ấ ấ ạ ẫ ế ạ t o d ng ni m tin, làm rõ v n đ và t o nên tính h p d n cho bài vi t. Đ ể

ượ ư ậ ề ọ ế ủ ữ làm đ c nh v y, nhà báo chuyên đ nên đ c bài vi t c a nh ng ng ườ i

ộ ố ư ặ ỏ ế ủ ọ ẫ ổ khác và đ t ra m t s câu h i nh : Bài vi ấ t c a h có gì h p d n, b ích và

ủ ọ ọ ị ế thú v mà công chúng luôn đ c bài c a h ? Có cách vi ạ ủ ọ t nào c a h mà b n

ể ọ ậ ể có th h c t p và phát tri n thêm không?

ượ ố ớ ừ ơ ả ữ ầ ắ N m đ c nh ng yêu c u c b n đ i v i t ng chuyên đ . ề Các

ừ ủ ề ấ ằ ộ chuyên đ nh m cung c p v a đ thông tin cho công chúng mà không bu c

ả ọ ề ể ề ả ắ ộ ọ h ph i đ c quá nhi u. M t bài chuyên đ ng n có th kho ng 500 t ừ

ể ừ ơ trong khi các bài dài h n có th trên 1.200 t . Nhà báo chuyên đ gi ề ỏ ầ i c n

ễ ệ ạ ả ắ ọ rèn luy n kh năng di n đ t xúc tích và ng n g n.

171

ủ ề ứ ầ ấ ạ ạ ầ ả C n nghiên c u th u đáo ch đ mà b n vi t. ế B n c n có kh năng

ờ ẵ ả ồ ặ ủ đánh giá và phân tích thông tin đ ng th i s n sàng trình bày c hai m t c a

ỉ ư ề ậ ả ặ ầ ể ế ấ v n đ , th m chí c các m t khác n u c n, thay vì ch đ a ra quan đi m

ế ạ ế ự ề ầ ể ằ ủ ả c a b n thân. Bài vi ấ t chuyên đ c n đ t đ n s cân b ng quan đi m nh t

ề ầ ế ả ậ ấ ị đ nh, vì th , nhà báo chuyên đ c n có kh năng nhìn nh n v n đ t ề ừ ấ t t

ế ề ố ề ấ ỉ ả c các phía liên quan. Bài vi t chuyên đ t t không ch nêu ra v n đ mà

ấ ả ặ ệ ữ ế ề còn đ xu t gi i pháp, đ c bi t là nh ng bài vi t phê phán.

ủ ề ộ ấ ể ặ ẫ Tìm ch đ ho c góc đ h p d n đ thu hút công chúng. Ngay cả

ượ ủ ề ể ế ề ọ ạ ẫ ầ ạ khi b n đ c quy n ch n ch đ đ vi t, b n v n c n chú ý xem công

ủ ề ề ố ọ ượ chúng mu n đ c v cái gì. Chú ý xem ch đ gì đang đ c công chúng

ờ ự ề ầ ế ậ quan tâm và có tính th i s . Nhà báo chuyên đ c n tránh vi t bài gi t gân.

ệ ự ọ ộ ợ ế ẩ ậ ẽ ạ ấ Vi c l a ch n góc đ phù h p và vi ẫ t c n th n s t o nên tính h p d n

ế ượ ổ ể ậ ầ cho bài vi ế t. N u đ ủ ề c t ng biên t p giao ch đ , nhà báo c n tìm hi u k ỹ

ủ ề ị ủ ạ ả ề v nó và tìm ra khía c nh thú v c a ch đ dù b n thân không th c s ự ự

ủ ề thích ch đ đó.

ề ứ ầ Đ cao tính chính xác. ế Nhà báo c n luôn ti n hành nghiên c u và

ổ ớ ự ể ể tìm hi u thông tin. Trao đ i v i các chuyên gia trong lĩnh v c đ có th ể

ượ ướ ế ề ườ ắ n m đ c thông tin chính xác tr c khi vi t. Trong nhi u tr ợ ng h p, nhà

ả ế ể ị ự báo ph i hoàn thành bài vi t đ k p đăng trong ngày. Áp l c này không có

ế ữ ộ ớ nghĩa là nhà báo vi ờ ợ t ra m t bài báo v i nh ng thông tin phân tích h i h t

ầ ủ ữ ệ ị ế và không có giá tr . N u không có đ y đ các d ki n, không có các chi ti ế t

ư ứ ể ổ ố ế ủ ể ạ đ t o nên b c tranh t ng th , nhà báo ch a nên công b bài vi t c a mình.

ườ ể ế ợ ắ ộ ơ ớ Trong tr ng h p đó, nhà báo có th vi t m t bài ng n h n v i các d ữ

ẽ ệ ắ ố ơ ộ ữ ệ ki n đã có và s công b bài dài h n khi n m trong tay toàn b các d ki n

ế ề ậ ế ế ủ ậ ầ c n thi t. Đi u này liên quan m t thi t đ n uy tín và tính tin c y c a nhà

báo.

ộ ợ ề Tránh xung đ t l i ích. Đôi khi nhà báo chuyên đ có th vi ể ế ề t v

ườ ọ ệ ầ ữ ế ặ ố ọ ng i h có m i quan h g n gũi ho c nh ng gì h có liên quan đ n nh ư

172

ặ ổ ứ ổ ọ công ty mà h là c đông ho c t ch c mà nhà báo là khách hàng… Trong

ữ ườ ộ ợ ợ ả ả ặ nh ng tr ng h p có xung đ t l i ích rõ ràng ho c có kh năng x y ra

ộ ợ ế ế ế ầ xung đ t l i ích, nhà báo không nên vi t bài. N u vi t, nhà báo c n nêu rõ

ự ủ ệ ủ ệ ề ắ ố ớ m i quan h c a mình. Tính chính tr c c a nhà báo g n li n v i vi c nhà

ự ớ ế ấ ọ báo trung th c v i công chúng và không gi u gi m gì h .

ồ ế ủ ế Nêu rõ ngu n tin trong bài vi t c a mình. Khi vi ề t bài chuyên đ ,

ế ổ ớ ệ ằ ọ ầ nhà báo c n cho bi t rõ h đã trao đ i v i chuyên gia nào. B ng vi c công

ề ấ ẩ ồ ủ khai ngu n tin, nhà báo cho công chúng th y uy tín và th m quy n c a

ờ ậ ậ ồ ọ ộ ượ ủ ọ ngu n tin, nh v y tăng thêm đ tin c y và tr ng l ng phát ngôn c a h .

ế ố ớ ữ ạ Vi t trung th c. ấ ự Đ o văn là thói x u đ i v i nh ng ng ườ ố i s ng

ề ế ể ế ượ ế ầ ằ b ng ngh vi t. N u nhà báo không th vi t đ ủ c bài theo yêu c u c a

ề ủ ề ứ ự ự ế ậ ờ ổ t ng biên t p vì áp l c th i gian, s thi u h ng thú v ch đ …, nhà báo

ớ ổ ủ ề ị ộ ự ề ạ ậ hãy trung th c v i t ng biên t p và đ ngh m t ch đ khác. Đ o văn

ả ả ộ ẽ ị ệ ớ không ph i là gi i pháp và s m mu n s b phát hi n.

ế ể ươ Ti u k t ch ng 4:

ự ế ạ ế ệ ả ả Thông qua vi c đánh giá k t qu kh o sát th c t t ớ i 4 CQBC v i

ổ ậ ủ ư ệ ả ặ ẩ ạ các s n ph m TTCĐ đ c tr ng, n i b t c a vi c phân lo i theo quy mô t ổ

ế ố ữ ứ ế ộ ch c thông tin; phân tích nh ng y u t tác đ ng đ n XHPT TTCĐ trên

ươ ề ổ ữ ệ ọ ứ BIVN trong t ng lai, cùng nh ng bài h c kinh nghi m v t ch c TTCĐ

ế ớ ứ ườ ể ợ trên th gi ộ ố i (thông qua m t s nghiên c u tr ng h p đi n hình), nghiên

ề ơ ả ộ ố ấ ứ c u sinh rút ra m t s v n đ c b n sau:

ứ ữ ứ ả Th nh t ấ , nghiên c u sinh có nh ng đánh giá khái quát, căn b n v ề

ệ ổ ứ ệ vi c t ch c TTCĐ trên BIVN hi n nay, đó là: (1). Thông tin chuyên đ ề

173

ượ ư ứ ọ ộ ọ ư ch a đ c coi tr ng; (2). Ch a chú tr ng n i dung, hình th c thông tin

ủ ề ấ ợ ự ề ả chuyên đ ; (3). Lĩnh v c ph n ánh c a đ tài còn b t h p lý; (4). Thiên v ề

ử ụ ế ậ ạ ạ ể ạ ọ lý lu n, chuyên sâu nên “kén” b n đ c; (5). S d ng h n ch các th lo i

ượ ệ ấ ố báo chí, dung l ả ng dài và (6). Ít thông tin ph n bi n, đ u tranh ch ng tiêu

c c.ự

ế ố ữ ứ ỉ ế ộ ứ Th hai, nghiên c u sinh ch ra nh ng y u t tác đ ng đ n XHPT

ở ệ ệ ạ ờ TTCĐ Vi ệ t Nam hi n nay, đó là: (1). Vi c ra đ i các lo i hình báo chí

ổ ề ự ủ ề ạ ớ ộ ộ truy n thông m i; (2). Tác đ ng c a m ng xã h i; (3). S thay đ i v nhu

ủ ủ ế ậ ộ ầ c u ti p nh n thông tin c a công chúng; (4). Tác đ ng c a các xu h ướ ng

ể ộ ừ ự ả ướ ề phát tri n báo chí và (5). Tác đ ng t s qu n lý nhà n c v báo chí.

ộ ố ự ứ ễ ọ Th baứ , nghiên c u sinh nêu khái quát th c ti n, m t s bài h c kinh

ổ ứ ế ớ ườ ệ nghi m t ch c TTCĐ trên th gi i, thông qua các tr ợ ụ ể ng h p c th , nh ư

ủ ệ ấ ẩ ạ ộ ỹ ế các n ph m: APA Style c a Hi p h i Tâm lý M , T p chí châm bi m

ố ế ứ ạ Charlie Hebdo (Pháp), T p chí Nghiên c u kinh doanh qu c t ươ (V ng

ố ế ề ố ọ ồ ạ qu c Anh), T p chí qu c t ờ ọ v khoa h c sinh h c (IJBS). Đ ng th i,

ứ ớ ươ ế nghiên c u sinh cũng gi ệ i thi u ph ứ ng th c vi ề t chuyên đ theo chuyên

trang businessjournalism.org và trang wikihow.com…

ự ệ ạ ớ ổ ứ V i vi c đánh giá th c tr ng t ộ ch c TTCĐ trên các CQBC thu c

ế ụ ể ề ộ ế ạ ữ ệ ả ạ di n kh o sát, rút ra nh ng th m nh, h n ch c th v n i dung và hình

ế ố ứ ế ế ộ th c; phân tích các y u t ậ ệ tác đ ng đ n báo chí hi n nay, khi n báo in t p

ề ệ ổ ứ ư trung vào XHPT TTCĐ cũng nh khái quát v vi c t ch c TTCĐ trên th ế

ớ ụ ể ứ ữ ệ ọ gi i cùng nh ng bài h c kinh nghi m c th ; nghiên c u sinh có c s ơ ở

ễ ở ả ự ọ ướ ế ớ ể ế ự khoa h c, th c ti n c trong n c và trên th gi i đ ti n hành d báo

ờ ớ ấ ế ơ ở XHPT TTCĐ trên BIVN th i gian t i là t ứ t y u. Trên c s đó, nghiên c u

ề ặ ộ ể ư ư ứ sinh cũng có th đ a ra nh ng XHPT TTCĐ v m t n i dung và hình th c,

174

ư ộ ố ị ả ể cũng nh m t s khuyên ngh , gi ể i pháp đ phát tri n TTCĐ trên BIVN

ớ ờ trong th i gian t i.

ươ Ch ng 5

175

Ự ƯỚ Ể D BÁO XU H Ề NG PHÁT TRI N THÔNG TIN CHUYÊN Đ

Ở Ệ Ộ Ố Ả Ế Ị VI T NAM VÀ M T S GI I PHÁP, KHUY N NGH

ướ ề ể 5.1. Xu h ng phát tri n thông tin chuyên đ trên báo in

ộ ạ ờ ạ ữ ạ ổ Trong th i đ i bùng n thông tin, cu c c nh tranh gi a các lo i hình

ế ứ ố ệ ệ ừ ạ báo chí là h t s c kh c li ặ t, đ c bi t trong t ng lo i hình báo chí, các

ả ự ặ ế ượ ữ CQBC cũng ph i t đ t ra cho mình nh ng chi n l ể c phát tri n riêng,

ữ ấ ố ượ ả nh t là nh ng ơ c quan báo ự chí cùng lĩnh v c ph n ánh, đ i t ng công

ạ ệ ề ạ chúng. T i Vi t Nam, 2 lo i hình báo phát thanh, truy n hình không có s ự

ư ố ớ ắ ạ ạ c nh tranh gay g t nh đ i v i báo in và báo m ng đi n t ệ ử ở ố ượ ng , b i s l

ề ấ ị ươ các CQBC ngang c p không nhi u, trong khi các CQBC đ a ph ng không

ệ ươ ạ ớ ị ươ ễ ấ ủ ề đ đi u ki n v n ra c nh tranh v i các đ a ph ề ng khác. Đi u d th y là,

ệ ổ ứ ở ấ ả ượ vi c t ch c TTCĐ trên báo chí ạ t c các lo i hình đã đ t c hình thành

ừ ượ ặ ơ ọ ệ ố ớ Xu t lâu, và ngày càng đ c chú tr ng h n, đ c bi t đ i v i báo in. “

ướ ố ữ ể ộ ả ạ ả h ng phát tri n TTCĐ là m t trong s nh ng gi i pháp c nh tranh kh thi

ờ ạ ệ ổ ớ ủ c a báo in trong th i đ i bùng n thông tin hi n nay. Song song v i vi c s ệ ố

ệ ế ậ ộ hóa và ti p c n công chúng di đ ng, vi c duy trì nhóm công chúng báo chí

ế ậ ầ ọ ượ ỹ ưỡ ượ có nhu c u đ c sâu, ti p c n thông tin đ c phân tích k l ng, đ c khái

ấ ầ ấ ỏ ườ ữ ợ quát hóa là r t c n thi t ế ” [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.1, n , Phó Tr ưở ng

ọ ệ khoa, Khoa Báo chí, H c vi n Báo chí và Tuyên truy n ề ].

ờ ạ ẽ ể ấ ậ ạ ổ Có th nh n th y, trong th i đ i bùng n thông tin m nh m nh ư

ệ ượ ậ ậ ườ ụ ề hi n nay, thông tin đ c c p nh t th ứ ng xuyên, liên t c, nhi u hình th c

ớ ủ ệ ử ấ ặ ệ làm tin m i c a báo đi n t ệ xu t hi n, đ c bi t là thông tin trên MXH

ượ ậ ậ ồ ạ ữ ế ể ạ ồ đ c c p nh t ộ ứ t, h n nhiên, thi u ki m ch ng đã t o ra nh ng tác đ ng

ệ ủ ố ớ ư ừ ệ ế ạ ch a t ng có đ i v i tác nghi p c a nhà báo hi n đ i, đôi khi khi n công

ự ộ ệ ư chúng “b i th c” thông tin, không phân bi ự t đúngsai, th ch . Báo in

176

ờ ự ể ề ạ ấ ạ ờ ớ không th ch y đua v tính th i s , tính c p th i so v i các lo i hình báo

ứ ề ệ ả ổ chí khác, nên ph i thay đ i hình th c tuyên truy n, trong đó có vi c cho ra

ậ ắ ả ữ ữ ể ờ đ i TTCĐ đ có nh ng bài phân tích sâu, bình lu n s c s o sau nh ng s ự

ễ ệ ộ ả ượ ể ậ ồ ki n di n ra, giúp đ c gi có đ c ngu n thông tin đáng tin c y đ tham

ả ố ị ướ ư ậ ủ ề kh o, làm t t vai trò đ nh h ng d lu n c a báo chí. Đi u đáng chú ý,

ủ ớ ộ ặ TTCĐ trên báo in v i các n i dung có ch đích cho nhóm công chúng đ c

ớ ộ ệ ẽ thù, v i các n i dung chuyên sâu, chuyên bi ặ t, chuyên gia... s là món “đ c

ủ ữ ườ ứ ầ ượ ả s n” c a nh ng ng ả i làm báo in và ph i là hình th c c n đ ọ c chú tr ng

ả ơ ệ ộ khai thác m t cách hi u qu h n.

ủ Hành vi “tiêu dùng” thông tin c a công chúng hôm nay đang

ầ ổ ứ ặ ướ “đ t hàng” cho báo in c n t ch c TTCĐ theo h ng chuyên gia. Và

ệ ổ ứ ườ ấ vi c t ch c TTCĐ nói chung, tăng c ng thông tin có tính ch t phân

ề ậ ị ướ ế tích, bình lu n sâu, đa chi u, mang tính đ nh h ng... là xu th mà

ườ ấ ượ ề ơ ữ ơ ầ báo in c n tăng c ng nhi u h n, ch t l ộ ng h n n a trong cu c

ầ ộ ả ố ả ấ ị đua giành “th ph n” đ c gi ạ ộ . Trong b i c nh y, nhà báo ho t đ ng

ờ ư ộ ầ ạ cho t p chí, t ự báo in c n phát huy vai trò nh m t chuyên gia th c

ụ ướ ấ ề th tr c v n đ mình theo dõi .

ỏ ườ ả ợ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 1.3, nam, gi ng viên, Khoa Báo chí và

ề ườ ạ ọ ạ ọ ố Đ i h c Qu c gia Truy n thông, Tr ng Đ i h c KHXH&NV,

ố ồ Thành ph H Chí Minh ].

ướ ả ậ ờ Tr c đây kho ng 10 năm, th m chí là 5 năm, các t báo hàng ngày

ầ ở ệ ẫ ậ ứ ọ hàng đ u Vi t Nam ít chú tr ng hình th c TTCĐ mà v n t p trung vào

ự ệ ờ ự ả ấ ả ự ph n ánh s ki n th i s trên t t c các lĩnh v c khác nhau. Tuy nhiên,

ả ầ ờ ổ ẻ ư ớ trong kho ng 2 năm g n đây, các t báo l n nh : Tu i tr Thành ph H ố ồ

ề ổ ề ộ ứ Chí Minh, Lao đ ng, Ti n phong, Thanh niên… đ u t ch c TTCĐ d ướ i

ứ ể ề ề ạ nhi u hình th c khác nhau, đi n hình là trang chuyên đ và lo t bài chuyên

ự ế ự ề ệ ờ ề đ . Th ct , nhi u chuyên đ đ ề ượ ổ ứ c t ch c th c hi n trên báo in th i gian

177

ượ ệ ứ ộ ố ữ ế ề qua đã gây đ c nh ng ti ng vang, hi u ng xã h i t t. Nhi u chuyên đ ề

ượ ụ ệ ứ ự ẩ ơ đã phanh phui đ c các v vi c tiêu c c, thúc đ y c quan ch c năng gi ả i

ự ả ấ ậ ế ố ữ ạ ạ ế quy t r t ráo nh ng b t c p, h n ch , sai ph m; không ít d th o chính

ấ ợ ỏ ở ữ ề ả ạ ả sách đã ph i bãi b b i nh ng lo t bài chuyên đ ph n ánh b t h p lý,

ạ ạ ạ ộ ộ D ng TTCĐ luôn luôn là m t “lo t đ i bác”, có tác đ ng không phù h p. “ợ

ụ ể ứ ề ệ ể ẽ ạ ẫ ộ ổ ậ xã h i m nh m , có đi u ki n đ phân tích, d n ch ng c th , làm n i b t

ượ ấ ờ ể ả ế ạ ậ ọ ố đ ề c v n đ mà t báo mu n chuy n t ể i đ n b n đ c. Vì v y, phát tri n

ự ố ủ ứ ẽ ầ ọ ạ d ng th c TTCĐ này s góp ph n quan tr ng cho s s ng còn c a báo in ”

ỏ ườ ợ ấ [ph ng v n sâu, tr ng h p 3.1, nam, phóng viên, Báo Lao đ ngộ ].

ầ ượ ọ ặ nhu c u đ c đ c các phân tích chuyên gia ho c phân ạ Bên c nh đó, “

ữ ệ ẽ ầ ớ ệ ộ ướ tích d li u s là m t nhu c u l n. Hi n nay xu h ữ ệ ể ng phát tri n d li u

ộ ướ ạ ớ l n (big data) và phân tích (analytics) đang là m t xu h ẽ ủ ng m nh m c a

ế ứ ấ ế ể ẽ ạ ớ ị ề n n kinh t tri th c. Dó đó, t t y u, s phát tri n các đ nh d ng m i cho

ể ả ạ ế ầ ấ ỏ ườ báo, t p chí đ gi i quy t nhu c u này ” [ph ng v n sâu, tr ợ ng h p 1.4,

ụ ề ệ ố Đ iạ nam, Phó Giám đ c, Trung tâm nghi p v Báo chí và Truy n thông,

ọ h c KHXH&NV Hà N i ộ ].

ừ ữ ả ả ự ể ể T nh ng kh o sát, phân tích, lý gi ẳ i, d báo k trên, có th kh ng

ệ ổ ằ ự ệ ề ừ ữ ứ ấ ị đ nh r ng, vi c t ch c TTCĐ khai thác nh ng s ki n, v n đ t ề nhi u

ể ạ ạ ọ góc nhìn, khía c nh, quan đi m khác nhau, giúp b n đ c có cái nhìn toàn

ữ ể ề ề ạ ọ ả c nh, nhi u chi u. Đây chính là cách làm hay đ “níu gi ” b n đ c, đáp

ứ ố ủ ượ ệ ầ ế ượ ộ ng mong mu n c a “th ng đ ” trong vi c c n đ c thông tin m t cách

ọ ọ ấ ượ ự có ch n l c, khách quan, trung th c và ch t l ậ ng cao. Vì v y, có th d ể ự

ẽ ơ ằ ạ ươ ẽ ễ báo r ng, XHPT TTCĐ s di n ra m nh m h n trong t ng lai. Nói cách

ẽ ậ ầ ư ổ ơ ỉ khác, các c quan báo chí, không ch báo in, s t p trung đ u t t ứ ch c

ữ ự ủ ự ữ ệ ề ề ơ th c hi n nhi u h n n a nh ng chuyên đ thu hút s quan tâm c a đông

ơ ở ứ ự ậ ả ộ ễ ả đ o công chúng xã h i. Trên c s nghiên c u lý lu n, kh o sát th c ti n

ừ ươ ộ ố ể ỉ ứ ướ t các ch ng trên, nghiên c u sinh có th ch ra m t s xu h ng t ổ ứ ch c

ề ộ ứ ụ ể TTCĐ v n i dung và hình th c c th .

178

ướ ể ộ ề 5.2. Các xu h ng phát tri n n i dung thông tin chuyên đ

ứ ừ ự ế ả ươ ướ D a trên k t qu nghiên c u t các ch ng tr c đây, thông qua s ự

ư ậ ủ ự ệ ễ ậ quan sát th c ti n báo chí hi n nay, cũng nh c p nh t các XHPT c a báo

ơ ở ứ ệ ầ ạ ậ ờ ự chí hi n đ i th i gian g n đây, nghiên c u sinh có c s lý lu n và th c

ể ư ư ễ ộ ti n đ đ a ra các XHPT n i dung TTCĐ nh sau.

ế ạ ự ọ ợ ề 5.2.1 Xây d ng k ho ch tuyên truy n khoa h c, sát h p

ố ớ ấ ả ự ệ ả ẩ ượ ế Đ i v i t t c các s n ph m báo chí, vi c xây d ng đ ạ c k ho ch

ớ ố ượ ự ễ ề ọ ợ ớ tuyên truy n khoa h c, phù h p, sát đúng v i th c ti n, v i đ i t ng công

ố ớ ế ứ ế ề ệ ậ ạ ọ chúng ti p nh n là đi u h t s c quan tr ng. Đ i v i các t p chí, vi c xây

ế ề ạ ượ ọ ơ ớ ự d ng k ho ch tuyên truy n càng đ c chú tr ng h n, theo 6 tháng, v i các

ủ ề ượ ụ ể ừ ể ố ợ ớ ờ ị ch đ đ ủ c xác đ nh c th cho t ng s , phù h p v i tính th i đi m c a

ự ệ ỷ ệ ữ ự ọ tháng đó, d a vào s ki n nh ng ngày k ni m quan tr ng, cũng nh d ư ự

ể ễ ứ ữ ạ ườ ế báo tình hình có th di n ra... “K ho ch c ng” này giúp nh ng ng ự i th c

ề ụ ể ủ ộ ự ừ ệ ệ ố hi n ch đ ng trong vi c xây d ng khung tuyên truy n c th cho t ng s ,

ủ ề ờ ị ổ ứ ự ừ xác đ nh ch đ cho t ng bài, có th i gian t ệ ch c th c hi n, kêu g i s ọ ự

ữ ự ủ ộ tham gia c a các c ng tác viên, nh ng chuyên gia trong lĩnh v c mà ch đ ủ ề

ứ ế ể ạ ổ ề ậ ớ đ c p t ứ i. Tuy nhiên, k ho ch này cũng có th thay đ i, ch không c ng

ề ớ ả ữ ự ự ễ ắ ấ ờ ự nh c, d a vào th c ti n tình hình th i s , nh ng v n đ m i n y sinh, thu

ự ự ủ ậ ạ ầ hút s quan tâm c a công chúng. Th m chí, có t p chí c n xây d ng k ế

ề ạ ả ơ ho ch tuyên truy n dài h i, cho c năm.

ừ ầ ứ ế ủ ạ Ngay t ổ ứ đ u năm, căn c k ho ch công tác c a Ban T ch c

ươ ự ế ủ ạ ậ ạ Trung ng và th c t tình hình c a Tòa so n, Ban Biên t p T p chí

ụ ể ủ ộ ự ế ạ ế ố ạ đã ch đ ng xây d ng k ho ch c th , chi ti t cho 12 s t p chí...

ự ệ ươ ụ ể ế ế Vi c xây d ng ch ạ ng trình, k ho ch c th , chi ti ố ạ t cho 12 s t p

ả ợ ọ ườ ế chí là phù h p, mang tính khoa h c cao. C ng i vi t bài và ng ườ i

ề ờ ủ ộ ầ ư ề ứ ặ đ t bài đ u ch đ ng v th i gian, đ u t suy nghĩ, nghiên c u sâu

179

ề ớ ấ ượ ứ ề ầ ự ệ ấ v n đ m i đáp ng yêu c u v ch t l ng. Vi c xây d ng ch ươ ng

ạ ộ ủ ế ạ ợ ớ trình k ho ch đã bám sát ho t đ ng c a ngành, phù h p v i công

ờ ỳ ấ ị ừ ề tác tuyên truy n trong t ng th i k nh t đ nh

ỏ ườ ữ ư ạ ợ ạ T p chí Xây ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 3.3, n , Th ký tòa so n,

ự d ng Đ ng ả ].

ố ớ ự ề ế ệ ạ Đ i v i các báo, vi c xây d ng k ho ch tuyên truy n cũng đ ượ c

ụ ế ộ ọ ợ ớ ỉ ị ti n hành m t cách khoa h c, phù h p v i tôn ch , m c đích, đ nh h ướ ng

ủ ấ ữ ề ẩ ấ ợ ớ thông tin c a n ph m; sát h p v i nh ng v n đ đáng quan tâm, đang gây

ề ườ ể ả ợ ờ ủ ự s chú ý c a nhi u ng ớ i trong th i đi m, hoàn c nh đó và phù h p v i

ọ ủ ố ớ ữ ề ể ạ ấ ạ “Đ i v i nh ng v n đ tri n khai thành ố ượ đ i t ng b n đ c c a tòa so n.

ấ ế ả ươ ắ ầ ừ ề chuyên đ , nh t thi t ph i dùng ph ng pháp Maetro. B t đ u t ng ườ i

ự ế ế ấ ự ệ ả ưở ơ ị th c hi n tr c ti pphóng viên, đ n c p qu n lý tr ng, phó ban, đ n v và

ư ạ ườ ề ớ ấ ợ ộ ộ Ban Th ký tòa so n. Tr ạ ng h p v n đ l n, có tác đ ng xã h i m nh

ạ ỉ ứ ưở ụ ế ẽ ạ ấ ả ở m , có “đ ng ch m” đ n c p lãnh đ o t nh, th tr ng tr lên, ph i có ý

ế ủ ậ ỏ ườ ợ ki n c a Ban Biên t p” ấ [ph ng v n sâu, tr ng h p 3.1, nam, phóng viên,

ề ặ ộ ị ướ ườ Báo Lao đ ngộ ]. V m t n i dung, Maetro giúp đ nh h ng cho ng ự i th c

ủ ộ ệ ướ ơ ở ề ể ấ ỏ hi n ch đ ng tr c khi tri n khai đ tài, đi c s , ph ng v n, khai thác

ệ ể ề ụ ể ệ ế ườ ế ả ặ ấ tri ấ t đ các tài li u, v n đ c th , chi ti t. Ng i vi t ít nh t ph i đ t ra

ỏ ớ ả ự ặ ề ạ 5 câu h i l n cho 1 bài, lo t bài. Phóng viên ph i t đ t mình vào nhi u v ị

ỏ ấ ụ ữ ể ẽ ế trí khác nhau đ hình thành nh ng câu h i y. Ví d : Chúng ta s nói đ n

ề ề ấ ả ấ v n đ gì? Ai quan tâm? Vì sao ph i quan tâm? Thông tin v n đ này cho

ề ệ ể ề ấ ộ ể ự ai? Đ làm gì? V n đ có đáng đ th c hi n m t chuyên đ hay không?...

ể ự ư ế ể ệ ứ ệ ề ố Và cu i cùng là cách th c đ th c hi n, th hi n nh th nào? V hình

ứ ươ ườ ư ạ th c, ph ng pháp Maetro cũng giúp ng ọ i trình bày, th ký tòa so n, h a

ượ ể ệ ủ ộ ệ ạ ả ợ sĩ đ ấ ớ ộ c ch đ ng th hi n, phù h p v i n i dung và đ t hi u qu cao nh t

ự ề ế ệ ể ạ ọ có th . Nhìn chung, vi c xây d ng k ho ch tuyên truy n khoa h c, bài

ờ ự ủ ộ ổ ợ ớ ố ả b n; thay đ i linh đ ng, phù h p v i tính th i s , m i quan tâm c a công

180

ạ ấ ả ể ấ ẽ ượ ẩ ẩ ờ ị chúng t i th i đi m n ph m chu n b xu t b n s đ ơ ọ c chú tr ng h n

ươ ữ n a trong t ng lai.

ể ổ ứ ệ Các báo hàng ngày cũng có th t ả ộ ch c TTCĐ m t cách hi u qu ,

ượ ự ệ ừ ả ộ ớ ữ ậ ộ ớ gây đ c tác đ ng xã h i l n, th m chí là v i nh ng s ki n v a x y ra ch ỉ

ướ ể ế ề ả tr ự c ngày báo phát hành. Đ ti n hành đi u này, các CQBC ph i có l c

ượ ệ ụ ề ả ộ l ả ứ ng đ i ngũ đông đ o nhà báo lành ngh , tinh thông nghi p v , ph n ng

ạ ướ ộ ầ nhanh; có m ng l i c ng tác viên là các chuyên gia đ u ngành thân thi ế t,

ấ ả ể ợ ữ ể ầ ờ có th tr giúp vào nh ng th i đi m c n kíp. Các báo xu t b n hàng ngày

ể ổ ứ ủ ề ượ ề ớ ữ cũng có th t ch c trang chuyên đ v i nh ng ch đ đ ề c nhi u ng ườ i

ư ượ ả ấ ặ ệ quan tâm, ch a đ c gi i đáp th u đáo, đ c bi ữ t là vào nh ng ngày ít s ự

ờ ự ể ể ấ ế ệ ki n th i s đ có th “l p kín” h t các trang báo.

ự ợ ọ ạ ủ ề ờ ự 5.2.2 L a ch n ch đ th i s , phù h p, đa d ng

ố ớ ủ ề ự ề ọ ọ ầ Đ i v i báo chí, l a ch n đúng ch đ là đi u quan tr ng, góp ph n

ủ ố ủ ố ế ị ậ ạ ộ quy t đ nh n i dung thông tin. Vì v y, các bài ch ch t c a s báo, t p chí

ượ ả ề ộ ứ ư ả ọ luôn đ c coi tr ng c v n i dung ph n ánh cũng nh hình th c trình bày.

ặ ả ệ ự ế ắ ắ ộ ọ ủ ề ầ N u coi TTCĐ là m t “món đ c s n”, ch c ch n vi c l a ch n ch đ c n

ả ượ ữ ề ằ ượ ữ ph i đ ơ c quan tâm nhi u h n n a, nh m có đ c nh ng “món ăn” ngon,

ấ ượ ả ấ ượ ể “Đ nâng cao ch t l ng TTCĐ, quan ả b o đ m ch t l ng, an toàn...

ư ế ỉ ạ ấ ọ ườ ề tr ng nh t là khâu ch đ o đ tài, làm nh th nào thì ng ạ i lãnh đ o nào

ư ể ọ ộ ấ cũng có th làm nh ng quan tr ng là làm cái gì. M t ngày trên MXH xu t

ự ề ệ ấ ọ ọ hi n hàng ngàn thông tin, quan tr ng là l a ch n v n đ nào làm chuyên

ể ệ ủ ề ấ ầ ớ ườ ề đ , đi u này m i th hi n rõ nh t “cái t m” c a ng ủ i ch bút” [ph ngỏ

ườ ư ợ ổ ạ Báo Pháp lu tậ ấ v n sâu, tr ng h p 2.3, nam, Phó T ng Th ký tòa so n,

ố ồ Thành ph H Chí Minh ].

ủ ề ụ ự ề ọ ộ ề L a ch n ch đ cho chuyên đ ph thu c vào khá nhi u y u t ế ố ,

ướ ủ ữ ự ế ạ ườ ự ệ tr c h t là s nhanh nh y, tài tình c a nh ng ng i th c hi n; là s ự

181

ữ ủ ế ạ ộ ườ quy t đoán, sáng t o, năng đ ng c a nh ng ng ạ i lãnh đ o; là s t ự ổ ứ ch c

ướ ộ ế ủ ự ế ệ ự ố t ạ t m ng l i c ng tác viên thân thi t c a CQBC... Th c t ọ , vi c l a ch n

ờ ự ể ả ủ ề ề ầ ạ ả ị ch đ cho chuyên đ c n th i s (đ b o đ m thông tin nhanh nh y, k p

ờ ự ủ ư ề ờ ớ ợ ườ th i, phù h p v i dòng th i s ch l u mà nhi u ng i đang quan tâm...),

ụ ủ ứ ụ ư ệ ợ ỉ phù h p (theo nh tôn ch , m c đích, ch c năng, nhi m v c a CQBC; đáp

ứ ố ượ ề ấ ọ ủ ạ ng đúng, trúng v n đ mà đ i t ặ ng b n đ c c a mình; tránh trùng l p

ự ơ ệ ề ạ ạ ớ v i các CQBC khác...), đa d ng (tránh s đ n đi u v ph m vi, lĩnh v c đ ự ề

ứ ụ ề ệ ạ ầ ậ c p...). Bên c nh đó, là đáp ng các yêu c u, nhi m v tuyên truy n trong

ấ ị ụ ạ ế ạ ự ừ t ng giai đo n nh t đ nh; là s đóng góp cho m c đích kinh t , ngo i giao...

ủ c a CQBC.

ấ ượ ố ủ ữ Nâng cao ch t l ạ ng TTCĐ là mong mu n c a nh ng tòa so n

ề ấ ệ ể làm báo chuyên nghi p. Tuy nhiên, không th “duy ý chí” v v n đ ề

ủ ộ ố ả ị ế ả này trong b i c nh th hi u tiêu dùng thông tin c a đ c gi đang thay

ướ ạ ế ộ ả ọ ệ ổ đ i. Tr c kia, tòa so n vi t gì thì đ c gi ấ đ c cái đó, vi c cung c p

ứ ấ ừ ộ ả ờ tin t c không hoàn toàn xu t phát t ầ ủ nhu c u c a đ c gi . Gi đây,

ệ ề ề ế ố ỉ m i quan h này không ch là hai chi u mà còn đa chi u, vì th tòa

ầ ạ ả ộ ộ ả ấ so n c n ph i cung c p n i dung mà đ c gi ư ố mong mu n. Nh ng

ầ ủ ỉ ạ ạ ộ ả ễ ế n u tòa so n ch ch y theo nhu c u c a đ c gi ữ thì d sa vào nh ng

ụ ặ ằ ượ ế ố ộ n i dung v n v t, câu khách. Cân b ng đ c các y u t này là c ả

ứ ạ ả ấ ạ ộ m t quá trình ph c t p, khó khăn và ph i r t linh ho t.

ỏ ườ ậ ợ ổ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 2.1, nam, T ng Biên t p, Báo đi n t ệ ử

Vietnamplus+, TTXVN].

ự ế ủ ề ờ ự ệ ự ấ ớ ế ị ế ọ Th c t ấ , vi c l a ch n ch đ th i s quy t đ nh r t l n đ n ch t

ượ ế ố ấ ồ ọ l ậ ng thông tin, th m chí là y u t ủ quan tr ng nh t, là “linh h n” c a

ề ệ ệ ề ế ẳ ạ ộ ấ chuyên đ . Ch ng h n có m t tuy n bài v vi c phát hi n các xe téc l y

ư ế ả ộ ộ ạ tr m xăng nh th nào, tình tr ng c nh sát giao thông mãi l ữ ra sao, nh ng

182

ự ạ ệ ệ ườ ự ủ ẽ ọ tiêu c c t i các b nh vi n, tr ạ ng h c... s thu hút s quan tâm c a b n

ờ ủ ề ờ ự ượ ố ớ ọ đ c. Đ i v i các t báo hàng ngày, ch đ th i s càng đ ọ c chú tr ng

ề ờ ự ỏ ầ ữ ậ ấ ấ ớ ấ V i nh t báo, v n đ th i s là đòi h i đ u tiên. Nh t là nh ng v n h n. “ơ

ổ ế ủ ế ề ề ộ ố ế ề đ qu c gia, dân t c, đ n ch quy n lãnh th , đ n n n kinh t ế ấ và đ n v n

ứ ấ ỏ ườ ề đ dân sinh, đang gây b c xúc xã h i ộ ” [ph ng v n sâu, tr ợ ng h p 3.1,

ủ ề ờ ự ệ ự ọ ấ nam, phóng viên, Báo Lao đ ngộ ]. Vi c l a ch n ch đ th i s còn r t

ẫ ắ ọ ị ướ ư ậ ặ ệ ệ quan tr ng trong vi c d n d t, đ nh h ng d lu n, đ c bi ữ t trong nh ng

ế ể ề ề ị ế ấ v n đ đang còn nhi u ý ki n gây tranh cãi, đ báo chí không b “lép v ”,

ắ ẫ ậ ị th m chí b MXH “d n d t”.

ữ ể ằ ướ ự ọ Vì nh ng lý do trên, có th cho r ng xu h ủ ề ờ ng l a ch n ch đ th i

ẽ ượ ạ ợ ơ ọ ươ ự s , phù h p, đa d ng s đ c chú tr ng h n trong t ề ng lai. Đi u này góp

ấ ượ ệ ầ ọ ph n quan tr ng trong vi c nâng cao ch t l ấ ng TTCĐ nói riêng, các n

ề ẩ ướ ể ớ Đ nâng cao ph m nói chung. Đây cũng là đi u mà các CQBC h ng t i. “

ấ ượ ướ ế ố ượ ả ị ch t l ng TTCĐ, tr c h t CQBC ph i xác đ nh rõ đ i t ng khách hàng

ọ ấ ự ủ ụ ố m c tiêu c a mình. L a ch n l y nhóm khách hàng c t lõi và ph c v h ụ ụ ọ

ế ệ ủ ắ ầ ớ ữ ằ b ng nh ng bài vi t chuyên bi t, g n v i các nhu c u c a nhóm này ”

ỏ ườ ợ ố ấ [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.4, nam, Phó Giám đ c Trung tâm b i d ồ ưỡ ng

ề ạ ọ Đ i h c KHXH&NV Hà N i Báo chí và Truy n thông, ộ ].

ộ 5.2.3. Thu hút c ng tác viên chuyên ngành

ự ế ế ấ ề ậ ự Th c t ề ạ , TTCĐ đ c p đ n r t đa d ng các lĩnh v c, ngành ngh ,

ố ủ ấ ứ ề ế ỏ ả đòi h i chuyên môn sâu, ki n th c chuyên ngành, căn c t c a v n đ ph n

ệ ộ ộ ể ự ánh; nên vi c thu hút đ i ngũ c ng tác viên tham gia đóng góp, có th tr c

ế ế ấ ặ ướ ạ ả ờ ỏ ti p vi t bài, ho c cung c p thông tin d i d ng tr l ề ấ i ph ng v n là đi u

ự ệ ộ ộ ộ ắ b t bu c. Vi c thu hút đ i ngũ c ng tác viên là các chuyên gia th c th ụ

ạ ữ ệ ọ mang l i nh ng thông tin chuyên bi ậ t, chuyên sâu, khoa h c và đáng tin c y

ế ạ ả ọ ế ữ ẽ cho b n đ c. N u các chuyên gia có kh năng vi t bài thì s là nh ng bài

183

ấ ượ ữ ả ả ộ báo có ch t l ng, b o đ m hài hòa gi a tính chuyên gia (n i dung thông

ệ ề ỹ ế tin) và tính ngh nghi p (k năng vi ặ ả t báo), giúp CQBC có thêm “đ c s n”

ữ ự ậ ầ ề ả Thông tin chuyên đ ph i ụ là nh ng cây bút th c th , có t m, đáng tin c y. “

ộ ự ấ ượ ể ọ ọ là m t l a ch n quan tr ng cho báo in. Đ nâng cao ch t l ng TTCĐ,

ộ ế ố ệ ọ ổ ứ ầ c n chú tr ng m t y u t : Tính chuyên gia trong tác nghi p và t ch c tác

ư ư ệ ả ẩ ả ph m. Nhà báo không ph i là chuyên gia nh ng ph i làm vi c nh chuyên

ả ổ ứ ể ự ụ ệ gia th c th ; TTCĐ ph i t ch c đ thu hút trí tu chuyên gia ấ ỏ ” [ph ng v n

ườ ề ả ợ sâu, tr ng h p 1.3, nam, gi ng viên, Khoa Báo chí và Truy n thông,

ườ ạ ọ ạ ọ ố ồ ố Đ i h c Qu c gia Thành ph H Chí Minh Tr ng Đ i h c KHXH&NV, ].

ữ ề ỏ ớ ị ị ả ụ ể V i cùng câu h i, “anh/ch có nh ng đ ngh , gi i pháp c th nào

ụ ạ ổ ọ ư ủ ể ế ắ ể đ kh c ph c h n ch , phát huy u đi m c a TTCĐ?” trong bu i t a đàm

ề ườ ự ố ấ t i ạ chuyên san H s s ki n ồ ơ ự ệ , nhi u ng ệ i tham d th ng nh t cao là vi c

ố ượ ạ ặ ộ ệ thu hút đa d ng đ i t ng c ng tác viên, đ c bi ầ t là các chuyên gia đ u

ở ộ ể ấ ộ ộ ngành. “M r ng đ i ngũ c ng tác viên, nh t là các chuyên gia am hi u lĩnh

ấ ượ ế ị ự v c TTCĐ; nâng cao ch t l ng bài vi ủ ề ề ộ t; xác đ nh đúng ch đ v n i

ề ầ ọ ườ ữ ợ ưở dung, v t m c ỡ” (t a đàm, tr ng h p 1.1, n , Tr ng ban Qu c t ố ế T pạ ,

ệ ổ ề ứ ộ chí C ng s n ả ). Thông tin chuyên đ là vi c t ch c thông tin khá chuyên

ệ ề ệ sâu, chuyên bi t... trong khi nhà báo, dù có nhi u kinh nghi m, thâm niên

ể ể ẽ ả ấ ủ ề ậ ặ ấ công tác cũng không th hi u c n k , b n ch t c a v n đ . Vì v y, s ự

ữ ế ề ệ ấ ơ ế ủ xu t hi n nhi u h n nh ng ý ki n, bài vi t c a các chuyên gia có uy tín,

ả ề ậ ự ầ ổ ỉ ọ các h c gi tên tu i trong lĩnh v c đ c p không ch góp ph n nâng cao

ấ ượ ố ớ ạ ứ ề ạ ọ ch t l ầ ng chuyên đ , mà còn t o ra s c hút đ i v i b n đ c, góp ph n

ị ế ủ ậ ầ ọ ế ậ hú tr ng ti p c n và khai nâng cao uy tín, v th c a CQBC. Vì v y, c n “c

ệ ệ ự ọ ủ ằ thác thông tin b ng vi c khích l ứ s tham gia nghiên c u khoa h c c a các

ữ ấ ườ ệ ữ ị ộ c ng tác viên, nh t là nh ng ng i có kinh nghi m, gi ạ các v trí lãnh đ o,

ở ị ươ ọ ườ ả qu n lý các ngành, đ a ph ng, các doanh nghi p ệ ” (t a đàm, tr ợ ng h p

ậ ạ ộ T p chí C ng s n 2.4, nam, biên t p viên, ả ].

184

ụ ữ ệ ộ ọ ử ụ Vi c thu hút đ i ngũ chuyên gia, s d ng h vào nh ng m c đích khác

ố ớ ạ ự ẽ ậ ọ nhau s giúp CQBC gia tăng thêm s uy tín, tin c y đ i v i b n đ c. Không

ế ế ổ ứ ố ấ ữ ẽ ề ả ầ nh ng th , n u t ch c t t v n đ này, CQBC s góp ph n “tinh gi n biên

ớ ứ ệ ề ế ả ặ ộ ả ch ” m t cách hi u qu , giúp gi m b t s c ép, gánh n ng v kinh t ế .

ườ ệ ề 5.2.4. Tăng c ả ng thông tin ph n bi n, đi u tra

ệ ổ ư ứ ấ ả Nh trên đã phân tích, vi c t ch c TTCĐ trên t ẩ ấ t c các n ph m

ề ế ệ ệ ả ả ộ thu c di n kh o sát còn thi u thông tin ph n bi n, đi u tra. Đây cũng là

ủ ạ ệ ề ầ ờ tình tr ng chung c a báo chí Vi t Nam th i gian g n đây. Đó là đi u đáng

ế ượ ề ề ậ ệ ế ấ ớ ở ớ ti c, b i v i dung l ạ ng l n mà chuyên đ đ c p, vi c cung c p đ n b n

ữ ữ ề ệ ả ọ đ c nh ng thông tin mang tính ph n bi n, nh ng thông tin đi u tra s đ ẽ ủ

ứ ặ ể ả ế ấ ề ộ ự ế ệ ả ặ “s c n ng” đ gi i quy t v n đ m t cách hi u qu . Th c t , m c dù có

ủ ề ề ậ ủ ế ề ặ ộ ố ượ s l ữ ng không nhi u các ch đ đ c p đ n m t trái c a xã h i, nh ng

ơ ề ấ ự ề ố ấ chuyên đ dài h i v đ u tranh ch ng tiêu c c, tham nhũng, lãng phí, b t

ủ ư ứ ả ạ ứ công trong ph m vi kh o sát c a nghiên c u sinh; nh ng qua nghiên c u,

ề ượ ữ ẽ ắ ắ ấ ề ế ơ ch c ch n đây s là nh ng v n đ đ ờ c quan tâm đ n nhi u h n trong th i

ớ ở ẽ ườ ự ề ế ố gian t i. B i l , ng ế ấ i dân luôn quan tâm đ n v n đ ch ng tiêu c c, đ n

ủ ề ề ậ ữ ế ằ ậ ộ ự s công b ng trong xã h i, vì v y TTCĐ đ c p đ n nh ng ch đ này s ẽ

ượ ự ộ ừ ề ậ ề ệ ậ nh n đ c s quan tâm r ng rãi t ơ công chúng. Vi c đ c p nhi u h n

ủ ề ặ ả ộ ỉ ế đ n m t trái c a xã h i không ch làm phong phú đ tài ph n ánh, mà nó

ờ ố ụ ế ế ệ ạ ớ ộ còn có tác d ng l n đ n vi c làm trong s ch hóa đ i s ng kinh t xã h i,

ữ ề ể ằ ặ ộ ơ ạ ự t o s công b ng, giúp xã h i phát tri n b n v ng h n. M t khác, tr ướ ự c s

ụ ệ ấ ấ ủ ộ ượ ư ề tác đ ng c a MXH, nhi u v vi c khu t l p đã đ c đ a ra ánh sáng.

ự ả ơ ọ ướ ữ ề ẽ ổ Quan tr ng h n, s qu n lý nhà n c v báo chí s có nh ng thay đ i cho

ễ ặ ợ ớ ệ ử ổ ậ ượ ự phù h p v i th c ti n, đ c bi t khi Lu t Báo chí (s a đ i) đã đ c thông

ừ ệ ự qua và có hi u l c thi hành t ngày 112017.

ề ậ ủ ư ề ế ặ ộ ữ Đi u đáng l u tâm là khi đ c p đ n m t trái c a xã h i, nh ng

ự ầ ặ ố ệ ả thông tin ch ng tiêu c c c n ph i khách quan, công tâm và đ c bi ầ t là c n

185

ể ố ầ ữ ề ớ ả b n lĩnh v ng vàng đ đ i đ u v i nhi u khó khăn phát sinh trong quá trình

ữ ự ề ệ ề ấ ầ ỗ ậ th c hi n chuyên đ . V n đ đáng chú ý khác, c n tránh nh ng cám d v t

ặ ấ ệ ờ ổ ế ể ể ch t, đ c bi t trong th i bu i kinh t báo chí khó khăn, đ có th đeo bám

ự ệ ỉ ạ ệ ệ ả ả ế đ n cùng s vi c mà CQBC ph n ánh. Vi c này không ch t o hi u qu xã

ả ế ố ễ ấ ề ộ h i, gi ầ ạ i quy t g c r v n đ trong ph m vi cho phép; mà còn góp ph n

ể ạ ị ế ậ ọ ỉ ị ử ắ nâng cao uy tín, v th cho CQBC, là đ a ch tin c y đ b n đ c g i g m

ề ầ ữ ả ỗ ấ m i khi có nh ng v n đ c n ph n ánh.

ế ổ ứ ươ ạ 5.2.5. H n ch t ề ễ ch c chuyên đ d dãi, mang tính th ạ ng m i

ệ ổ ứ ề ế ạ ầ ạ Vi c t ắ ch c TTCĐ c n có k ho ch tuyên truy n dài h n, ng n

ả ụ ể ế ể ả ấ ượ ấ ả ế ộ ạ h n, bài b n c th , chi ti ả t đ b o đ m ch t l ng, ti n đ xu t b n, đáp

ứ ọ ữ ệ ổ ứ ầ ủ ạ ng yêu c u c a b n đ c, “gi chân” công chúng. Vi c t ầ ch c TTCĐ c n

ự ữ ủ ứ ề ầ ả ấ ạ ọ ph i nghiên c u nhu c u c a b n đ c, d a trên nh ng v n đ đã, đang,

ẽ ả ế ậ ạ ế ế ừ ừ ầ ể th m chí s x y ra đ có k ho ch chi ti ộ t đ n t ng bài, t ng ph n n i

ứ ữ dung và hình th c, nh ng bài “đinh”, góc nhìn chuyên gia, các nhà bình

ự ế ứ ể ậ ạ lu n... ch không th làm qua loa, đ i khái cho xong. Th c t , vi c t ệ ổ ứ ch c

ờ ợ ấ ượ ữ ễ ả ẩ ộ ẽ TTCĐ m t cách h i h t, d dãi s cho ra nh ng s n ph m kém ch t l ng,

ả ề ỗ ạ ạ ữ ộ ả ề nh ng “h t s n” thu c nhi u khâu khác nhau, c v l i chính t , morát

ạ ạ ữ ứ ặ ộ ẫ l n n i dung, hình th c trình bày. Khi g p nh ng “h t s n” trong quá trình

ọ ẽ ả ư ị ấ ế ậ ạ ấ ậ ị ti p nh n thông tin, b n đ c s c m th y nh “b v p”, th m chí “b ngã”.

ề ầ ề ế ấ ọ ư ắ ắ N u đ c chuyên đ mà nhi u l n “v p ngã” trong t duy, ch c ch n công

ẽ ế ư ẽ ế ệ ậ ậ chúng s phân tâm, ng ng tr , th m chí s k t thúc quá trình ti p nh n

ế ặ ạ ề ầ ắ ỉ ư ế thông tin khi nó ch a đ n đích. N u l p l ắ i nhi u l n, ch c ch n ch nhìn

ấ ả ủ ấ ẩ ọ ố ọ ữ th y TTCĐ, nhìn th y s n ph m c a CQBC đó là h không mu n đ c n a,

ệ ả ề ấ ở b i đã m t ni m tin và không còn thi n c m.

ệ ổ ứ ố ớ ộ ạ ả Vi c t ch c TTCĐ cũng là m t d ng làm PR, qu ng cáo đ i v i các

ặ ệ ờ ổ ế CQBC, đ c bi t trong th i bu i kinh t báo chí khó khăn. Trên th c t ự ế ,

186

ợ ụ ệ ổ ứ không ít CQBC l i d ng vi c t ề ể ch c các chuyên đ đ đi vòi vĩnh, chèn ép

ươ ề ề ệ ằ ợ ỉ ị đ a ph ồ ng, doanh nghi p nh m ký h p đ ng tuyên truy n. Đi u này ch có

ợ ữ ườ ự ế ắ l i cho nh ng ng i tr c ti p làm và có l ợ ướ i tr ề ấ c m t cho CQBC v v n

ế ế ạ ạ ồ ọ ắ ề đ tìm ki m ngu n kinh phí. N u kéo dài tình tr ng này, b n đ c ch c

ắ ẽ ư ệ ạ ể ế ượ D ngạ ch n s quay l ng l ạ ớ ờ i v i t báo, thi t h i không th đo đ m đ c. “

ớ ộ ư ậ ư ứ ầ ỉ ơ TTCĐ nh v y ch đáp ng đúng n i yêu c u mà quay l ng v i đ c gi ả

ủ ấ ệ ẩ ạ ộ ể ạ ỏ ạ di n r ng. Cách này có h i cho uy tín c a n ph m. Đ lo i b d ng

ầ ự ư ề ủ ề chuyên đ “ép” nh trên c n t ch v tài chính và nâng cao ch t l ấ ượ ng

ế ị ư ậ ẫ ọ phóng viên, biên t p viên nh ng quan tr ng quy t đ nh v n là ch t l ấ ượ ng

ấ ỏ ườ ậ ợ ổ t ng biên t p ậ ” [ph ng v n sâu, tr ọ ng h p 3.2, nam, h a sĩ, biên t p viên,

ể ạ ặ ộ Báo Công an nhân dân]. Tuy nhiên, tình tr ng này không th ngăn ch n m t

ệ ể ữ ợ ướ ắ ợ ế ấ ị cách tri t đ . Vì nh ng l i ích tr c m t, l i ích kinh t nh t đ nh, không ít

ẫ ổ ự ứ ể ệ ầ ậ ạ CQBC v n t ch c th c hi n các d ng TTCĐ ki u đó. Vì v y, c n có s ự

ể ả ề ợ ả ợ ụ ế ợ k t h p hài hòa, h p lý đ b o đ m nhi u l ủ i ích, m c đích khác nhau c a

ụ ữ ủ ể ế ạ ọ CQBC và c a b n đ c. N u có th , nên in thành nh ng ph trang riêng,

ễ ạ ề ề Nhi u trang chuyên đ đăng các bài vi ế ướ i t d ọ ặ t ng b n đ c mi n phí. “

ự ứ ả ấ ạ ộ ầ hình th c là bài PR, hay qu ng cáo ng m, đây là m t th c tr ng r t rõ ràng

ả ự ệ ở ủ đang t n t ồ ạ ở ướ i n c ta hi n nay, b i vì các CQBC ph i t ch tài chính

ể ạ ỏ ủ ủ ị ị theo Ngh đ nh 43 c a Chính ph . Do đó, theo tôi khó có th lo i b tình

ạ ượ ủ ữ ể ộ ố tr ng trên đ c, song có th cân đ i hài hòa gi a n i dung c a chuyên

ữ ả ấ trang TTCĐ và các bài PR, qu ng cáo, nh t là nh ng thông tin liên quan

ấ ỏ ườ ợ ế đ n ti n t , đ u t ... ề ệ ầ ư ” [ph ng v n sâu, tr ố ng h p 1.2, nam, Phó Giám đ c

ườ ồ ưỡ ự ụ ệ ộ H i Nhà báo Vi ệ t th ng tr c, Trung tâm b i d ng nghi p v báo chí,

Nam].

ướ ổ ứ ứ ề 5.3. Các xu h ng t ch c hình th c thông tin chuyên đ

187

ổ ứ ướ ứ ệ ạ 5.3.1. T ch c thông tin theo h ng hi n đ i, mô th c thông tin

h p lýợ

ế ả ả ở ờ ạ ấ ẩ K t qu kh o sát 4 n ph m báo chí trong th i h n 3 năm cho

ệ ổ ứ ấ ậ th y, các CQBC còn khá d p khuôn trong vi c t ch c thông tin theo h ướ ng

ụ ứ ệ ệ ạ ộ ố ấ hi n đ i, mô th c thông tin th ng nh t, quen thu c. Vi c áp d ng còn khá

ắ ả ộ ố ứ c ng nh c, duy trì lâu dài nên có c m giác quen thu c khi trang báo, s báo

ề ặ ặ ố ệ ể ạ nào cũng gi ng nhau v m t trình bày, đ c bi t khi th lo i bài, s l ố ượ ng

ượ ữ ươ ượ ở ữ ị bài, dung l ng ch các bài khá t ồ ng đ ng, đ c trình bày nh ng v trí

ự ế ầ ườ ổ ứ ướ ố ị c đ nh. Th c t , c n tăng c ng t ch c thông tin theo h ạ ệ ng hi n đ i,

ớ ừ ứ ạ ợ ợ ạ mô th c thông tin h p lý, linh ho t, phù h p v i t ng lo i TTCĐ.

ớ ầ ế ả ứ ố ả + V i trang chuyên đ ề, không c n thi t ph i c s nào cũng ph i là 1

ộ ố ổ ợ ấ ụ bài chính dài ít nh t 1 trang, 23 bài ph và m t s box thông tin b tr cùng

ả ố ớ ừ ủ ề ế ể ầ nh. Đ i v i t ng ch đ , bài chính có th không c n dài đ n 1 trang, các

ụ ể ề ể ơ ỉ bài ph cũng không nên ch là 23 bài mà có th nhi u h n, đ thông tin đa

ọ ễ ế ệ ề ề ậ ơ ạ ạ d ng, nhi u chi u, phong phú, giúp b n đ c d ti p nh n h n. Vi c này s ẽ

ậ ợ ở ẽ ề ấ ấ r t thu n l ệ i cho v n đ trình bày, b i s giúp trang báo thông thoáng, hi n

ắ ơ ể ạ ễ ắ ượ ạ đ i, d nhìn, b t m t h n. Các th lo i báo chí cũng nên đ ụ c áp d ng đa

ặ ệ ữ ẫ ậ ơ ạ d ng h n, đ c bi ế ắ t thêm các bài bình lu n ng n, nh ng trích d n ý ki n,

ể ả ượ ự đôi khi là bài phóng s , ghi chép cho m t mà, chuy n t ệ i thông tin hi u

ể ể ệ ấ ấ ủ ữ ề ậ ả qu . Th m chí, là nh ng bài đi u tra đ th hi n rõ d u n c a nhà báo, c ơ

quan báo chí...

ớ ự ệ ệ ậ ầ + V i nhóm bài chuyên đ ề, vi c trình bày c n có s nh n di n rõ v ề

ể ạ ứ ể ậ ọ ế ủ ề hình th c, đ b n đ c có th nh n bi ủ t ra ngay TTCĐ là ch đ chính c a

ể ờ ạ ụ ạ ể ư ố s báo/t p chí, tránh đ r i r c các bài, khó hình dung. Ví d , có th đ a

ụ ề ầ ố ủ vào thành c m bài b trí li n nhau, trên đ u trang có ghi tít chung c a

ư ể ở ầ ề ề ặ ạ ộ ụ chuyên đ , ho c m đ u lo t bài chuyên đ là m t trang nh ki u bìa ph ,

ủ ố ạ ấ ạ ả ọ nh n m nh đó là TTCĐ – là m ng thông tin quan tr ng c a s báo/t p chí.

188

ề ặ ệ ề ấ ầ ớ ế ườ Đi u đ c bi t là v i nhóm bài chuyên đ , r t c n thi t tăng c ng các th ể

ể ạ ữ ạ ả ậ ơ ỏ lo i báo chí h n n a, không nên t p trung vào th lo i ph n ánh, ph ng

ườ ể ạ ậ ậ ắ ọ ấ v n mà tăng c ế ng th lo i chính lu n, chú tr ng bình lu n ng n, phi m

ậ ườ ậ ẽ ứ ả ể lu n đ tăng c ậ ng thông tin l p lu n, lý l , ch ng minh, gi i thích... nêu

ượ ủ ườ ế ư ủ ề đ ể c quan đi m c a ng i vi ạ t cũng nh c a tòa so n. Đi u này cũng giúp

ệ ượ ệ ể ậ ớ ơ cho vi c trình bày đ ữ c thu n ti n h n, v i nh ng bài có th đóng khung,

ụ ụ ữ ể ượ ố ợ in nghiêng, nh ng chuyên trang, chuyên m c, ti u m c đ c b trí h p lý

ứ ờ ữ ễ ấ ẩ ẽ s giúp hình th c t ậ báo thoáng đãng, có nh ng trang n ph m d nh n

ế ễ bi t, d theo dõi...

ạ ớ ư ữ ệ + V i lo t bài chuyên đ ể ề, vi c trình bày có th xem nh nh ng bài

ộ ậ ỗ ố ứ ỉ ộ ỳ báo đ c l p vì m i s ch đăng m t k , trình bày theo hình th c bài báo

ạ ớ ệ ố ẫ ờ ẫ hi n đ i v i các thành t : tít d n, tít chính, l ề i d n, tít xen, chính văn, nhi u

ử ổ ề ề ả ạ ”c a s ” thông tin, hình nh. Tuy nhiên, lo t bài chuyên đ có đi u khác

ệ ở ự ế ả ắ bi ữ ộ ậ t b i đókhông ph i là bài báo đ c l p, mà có s liên k t, g n bó gi a

ạ ầ ậ ỳ ế ả ấ các bài trong lo t bài (ít nh t là 3 k ). Vì v y, c n thi ề t ph i ghi chuyên đ ,

ủ ừ ừ ề ả ỳ ể ạ có tít chung cho c chuyên đ và tít riêng cho t ng bài c a t ng k đ b n

ễ ậ ế ụ ự ố ọ đ c d nh n bi ẩ ề t, theo dõi. Ví d : Chuyên đ : Phòng ch ng th c ph m

ự ạ ẩ ậ ộ ộ ỳ ỳ ổ ữ ”b n”, k 1: Th c tr ng đáng báo đ ng; k 2: Đ t nh p hang nh ng ”ông

ự ẩ ẩ ỳ ỳ trùm” phù phép th c ph m b n; k 3: Rau an toàn... không an toàn; k 4:

ứ ạ ơ ố ỡ ề C quan ch c năng loay hoay ch ng đ ... Bên c nh đó, cũng nên lót n n

ề ố ụ ạ ở ị ố ị ủ cho chuyên m c, tít chuyên đ , b trí lo t bài ữ v trí c đ nh c a nh ng

ọ ễ ỗ ố ể ạ ố ị ạ ậ ế trang c đ nh trên m i s báo/t p chí đ b n đ c d theo dõi, nh n bi t...

ớ ố ệ ễ ậ ế ấ + V i s chuyên đ ề, vi c trình bày tuy d nh n bi t nh t, vì khá khoa

ẫ ầ ư ợ ế ả ế ấ ị ữ ọ h c, h p lý, rõ ràng; nh ng v n c n thi ố t có nh ng c i ti n nh t đ nh. Đ i

ủ ề ộ ấ ữ ẫ ạ ả ổ ớ v i nh ng ch đ , tùy vào đ h p d n, b ích, ph m vi ph n ánh, tác

ố ượ ủ ể ả ầ ộ đ ng... c a nó mà có th tăng, gi m s l ộ ng các bài thu c các ph n khác

ấ ế ả ố ở ừ nhau, không nh t thi ơ ấ ứ t ph i theo c c u c ng là s bài ằ ầ t ng ph n là b ng

ề ố ượ ầ ớ ế nhau. Vì là s chuyên đ , dung l ng thông tin l n, nên không c n thi t bài

189

ươ ươ ề ố ượ ế ả ữ ễ ề ề nào cũng t ng đ ng v s l ng ch , d khi n c m giác đ u đ u trong

ặ ạ ầ ế ữ trình bày, l p l ộ i quen thu c. C n thi ắ t có nh ng bài ng n – dài khác nhau,

ự ề ấ ợ ể ệ đ vi c trình bày có s nh n nhá, phá cách h p lý... Đi u đáng chú ý là tuy

ườ ể ạ ả ử ụ đã s d ng th ậ ng xuyên 2 th lo i báo chí là ph n ánh và bình lu n,

ư ầ ế ổ ặ ệ nh ng c n thi ể ạ t b sung thêm các th lo i báo chí khác, đ c bi t là phóng

ể ắ ườ ể ạ ậ ự s , ghi chép, bình lu n ng n... đ tăng c ổ ng các th lo i báo chí, thay đ i

ượ ế ữ ấ ươ dung l ng các bài vi t, cung c p thêm nh ng ph ng cách truy n t ề ả i

ằ ạ ọ thông tin, phong cách báo chí, văn phong khác nhau nh m giúp b n đ c d ễ

ế ậ ơ ố ồ ờ ệ ti p nh n thông tin h n, đ ng th i vi c trình bày các trang báo, s báo cũng

ượ ấ ượ ễ ạ ạ ọ đ ế ấ c linh ho t, bi n t u d gây n t ng, thu hút b n đ c.

ổ ứ ướ ạ ề 5.3.2. T ch c thông tin theo h ng đa d ng, ử ổ nhi u “c a s ”

ự ế ế ớ ướ ẳ ằ ị Th c t báo chí th gi i và trong n c kh ng đ nh r ng, vi c t ệ ổ

ứ ướ ử ổ ượ ạ ụ ch c thông tin theo h ng đa d ng, nhi u ề “c a s ” đ c áp d ng khá thành

ổ ế ớ ấ ơ ả ở ộ công và ngày càng tr nên ph bi n. V i c u trúc c b n trong m t bài báo

ờ ẫ ữ ệ ụ ể ả là: tít chính – l ộ i d n – tít ph chính văn – h p d li u (bi u, b ng) – hình

ả ọ ừ ồ ọ ế ể ả ạ ọ ọ nh ( nh, thông tin đ h a, minh h a, bi m h a), b n đ c v a có th thông

ể ế ừ ử ệ ậ ượ qua nhi u ề “c a” đ ti p nh n thông tin, v a giúp vi c trình bày đ c thông

ề ử ư ậ ả thoáng, nh ngôi nhà có nhi u c a, không còn c m giác ch t ch i, t ộ ố ứ i b c,

ệ ợ ớ ộ ọ mà thoáng đãng, h p lý. V i m t bài báo, vi c chú tr ng ề ế “thuy t nhi u

ả ươ ữ ệ ự ệ ế ậ ử c a” cũng cho nh ng hi u qu t ng t trong vi c ti p nh n thông tin t ừ

ố ớ ả ấ ụ ệ ạ ẩ ọ ề ử ế phía b n đ c. Đ i v i c n ph m, vi c áp d ng “thuy t nhi u c a” càng

ọ ươ ệ ữ quan tr ng. Nh ng bài báo nhi u ử ổ ề “c a s ”, đa ph ệ ng ti n... giúp cho vi c

ượ ế ỉ trình bày đ c thông thoáng, là “chi u ngh ” cho trang báo, là “không gian

ạ ọ ở th ” cho b n đ c...

ự ế ạ ọ ộ ế ỉ Th c t , không b n đ c nào thích theo dõi m t bài vi t dài ch toàn

ế ệ ổ ữ ứ ướ ạ ch , vì th vi c t ch c thông tin theo h ng đa d ng, nhi u ử ổ ề “c a s ”

ệ ấ ắ ẫ ắ ơ ỉ không ch giúp vi c trình bày thoáng đãng, b t m t, h p d n h n mà còn

190

ọ ự ễ ạ ọ ơ ộ giúp b n đ c l a ch n thông tin m t cách d dàng, nhanh chóng h n. Tuy

ự ế ậ ự ư ệ ọ nhiên, th c t ữ BIVN ch a th t s chú tr ng vi c trình bày này, có nh ng

ứ ẫ ớ bài báo mà theo nghiên c u, chúng tôi v n ghi chú v i 2 t ừ “4 không”, đó là:

ờ ẫ ữ ệ ụ ả ộ Không l ể i d n; không tít ph ; không h p d li u; không hình nh, bi u

ữ ả ờ ổ ế ệ ệ ả b ng. Ngay c nh ng t ụ báo n i ti ng, khá chuyên nghi p, vi c áp d ng

ự ự ượ ư ử ề ế ặ ệ “thuy t nhi u c a” cũng ch a th c s đ c quan tâm, đ c bi ế t là thi u

ữ ệ ồ ọ ể ế ầ ả ộ ph n h p d li u, bi u, b ng, thông tin đ h a... Vì th , các bài báo, trang

ạ ả ữ ề ẫ ặ ặ ố ớ ề Đ i v i cách báo v n còn khá nhi u ch , dày đ c, t o c m giác n ng n . “

ữ ữ ễ ả ớ ả ằ ồ ọ ọ đ c m i, nh ng hình nh đ h a làm thay cho nh ng di n gi i b ng con

ữ ữ ệ ờ ử ụ ồ ọ ch . Hi n nay các báo còn có nh ng t dành riêng cho đ h a, s d ng s ơ

ể ắ ồ ả ươ ữ ắ ố ồ đ , màu s c, bi u đ , mô t thông tin t ộ ọ ng đ i ng n g n… Nh ng h p

ổ ợ ớ ọ ủ ệ ạ ạ ọ ọ ữ ệ d li u thông tin b tr , v i cách đ c c a b n đ c hi n đ i là đ c nhanh

ữ ữ ẫ ắ ố ả nh ng thông tin, nh ng hình nh, con s , trích d n ng n… l ạ ượ i đ ọ c đ c

ấ ỏ ườ ư ổ ợ tr c”ướ [ph ng v n sâu, tr ạ ng h p 2.3, nam, Phó T ng Th ký tòa so n,

ố ồ ậ Báo Pháp lu t Thành ph H Chí Minh ].

ạ 5.3.3. Linh ho t trong t rình bày

ạ ậ ộ ọ ờ ỹ ớ ự ạ Khi cu c cách m ng khoa h c – k thu t ra đ i, cùng v i s c nh

ắ ừ ạ ấ ọ ớ tranh gay g t t ề các lo i hình báo chí m i, báo in đã chú tr ng r t nhi u

ữ ứ ề ệ ộ ự ổ trong vi c trình bày. Đã có nh ng s đ i thay đ t phá v hình th c, v i s ớ ự

ề ử ữ ư ế ờ chú tr ng ọ “thuy t nhi u c a” nh trên đã phân tích. Có nh ng t báo hàng

ọ ngày có thiết kế trang cơ bản (master layout), h a sĩ th ậm chí không được

ố ố sửa đổi nhiều. Tuy nhiên, không ph i trang báo, s báo nào cũng gi ng ả

ủ ọ ẫ ấ ọ ừ ệ ắ nhau nên vai trò c a h a sĩ v n r t quan tr ng, t vi c s p x ếp tin, bài; bố

ế ỡ ữ ủ ữ ệ ề ể ả ả ộ trí nh, h p d li u, bi u, b ng... đ n c ch c a tiêu đ (tít chính), nh ằm

ọ ố ạ ệ ấ ạ phục vụ b n đ c t ỉ ạ ả t nh t. Vi c linh ho t trong trình bày không ch t o c m

ễ ế ẻ ạ ậ ớ ừ ọ giác m i m , mà còn giúp b n đ c d dàng ti p nh n thông tin, t nhanh

191

ế ố ẩ ậ ầ ồ ờ ế đ n ch m đ ng th i góp ph n nâng cao y u t ỹ ể ạ th m m , đ b n đ c đ ọ ượ c

ứ ự ụ ữ ẩ ầ ơ ọ ấ xem nh ng tác ph m báo chí th c th , ch không đ n thu n là đ c l y

ế ạ ủ ể ấ thông tin. Đi m đáng chú ý khác, cũng là th m nh c a báo in, đó là v n đ ề

ư ộ ữ ằ ụ ể ệ ớ ọ tác đ ng, l u tr ủ b ng trí não. C th , vi c đ c và ghi nh thông tin c a

ự ệ ư ữ ả ữ ủ báo in qua các ký t , con ch , hình nh giúp vi c l u tr thông tin c a các

ẩ ả ẩ ỏ ề tác ph m, s n ph m báo in trên v não con ng ườ ấ ố i r t t t. Đây là đi u mà

ể ạ ượ ạ ư ậ các lo i hình báo chí khác khó có th đ t đ ấ ầ c nh báo in... Vì v y, r t c n

ủ ề ẫ ạ ạ ớ ợ ự s sáng t o, linh ho t trong trình bày, phù h p v i ch đ , v n gi ữ ượ c đ

ữ ế ấ ạ ờ ọ ị phong cách trong khi đem đ n cho b n đ c nh ng b t ng thú v .

ườ ự ề ầ ạ ộ ế ế i làm TTCĐ c n có s táo b o, đ t phá v thi t k và ữ “Nh ng ng

ầ ấ ẩ ườ ữ ư ưở ớ ộ n i dung n ph m, c n th ng xuyên đ a ra nh ng ý t ẻ ư ng m i m nh ng

ữ ượ ả ắ ủ ụ ỗ ố ủ ạ ộ ờ ẫ v n gi c b n s c c a mình. T Time là m t ví d , m i s c a t p chí đ

ệ ả ậ ớ ế ế ả ề ấ ặ này đ u r t đ c bi ộ t, đ c gi luôn nh n ra đó là Time v i thi t k nh tràn

ộ ề ọ ừ ứ ả trang bìa. T b c nh đó, đ c gi ả ế bi t Time đang nói v cái gì...” [t a đàm,

ườ ợ ưở ạ Báo Gia đình và Xã tr ng h p 3.1, Phó Tr ư ng ban, Ban Th ký tòa so n,

ự ể ằ ạ h iộ ]. Có th nói r ng, s sáng t o, linh ho t, ạ “phá cách” trong trình bày là

ề ượ ự ớ ỉ ạ ữ ơ ọ đi u ngày càng đ ẻ c chú tr ng h n. Nó không ch t o ra nh ng s m i m ,

ấ ượ ạ ầ ờ ọ ị ấ b t ng thú v cho b n đ c, mà còn góp ph n nâng cao ch t l ng thông

ụ ụ ố ơ ầ ủ ạ ọ tin, ph c v ngày càng t t h n nhu c u c a b n đ c.

ườ ồ ọ ả 5.3.4. Tăng c ng s d ng ử ụ nh báo chí, thông tin đ h a

ự ế ồ ọ ủ ả Th c t , vai trò c a nh và thông tin đ h a (infographic) trong báo

ượ ề ệ ấ in nói chung đã đ c nêu lên r t nhi u trong các giáo trình, tài li u báo chí.

ệ ử ụ ồ ọ ả ượ ế ớ Vi c s d ng nh báo chí và thông tin đ h a đ c th gi ụ i áp d ng t ừ

ề ự ự ệ ạ ả ọ lâu, đ t hi u qu tích c c. Ngày nay, khi công chúng có quá nhi u l a ch n

ự ệ ả ộ ứ ạ các kênh thông tin, vi c hình nh hóa, tr c quan hóa các n i dung ph c t p

ồ ọ ữ ả ộ ố ể ằ b ng nh, đ h a thông tin là m t trong nh ng cách t t đ thu hút công

192

ự ứ ữ ề ả ơ chúng. Đôi khi, có nh ng nh báo chí ch a đ ng nhi u thông tin h n c ả

ừ ữ ạ ự ấ ượ ệ ố ớ ạ ế hàng nghìn t ng , t o s n t ặ ng đ c bi ọ t đ i v i b n đ c; n u không,

ộ ậ ỡ ộ ế ề ạ ấ nó cũng mang đ n nhi u thông tin đ c l p, nh n m nh, nâng đ n i dung

ế ồ ọ ượ ấ bài vi t. Trong khi đó, thông tin đ h a là cách tóm l ề ộ c v n đ m t cách

ễ ế ả ủ ế ệ ệ ậ ộ ọ ậ cô đ ng, sinh đ ng, d ti p nh n, làm tăng hi u qu c a vi c ti p c n

ủ ữ ế ệ ự ỳ ọ Ch vi t là ký hi u c c k quan tr ng trong báo thông tin c a công chúng. “

ụ ư ư ề ộ ẽ in, đó là công c t ấ duy, nh ng trong r t nhi u n i dung lý l khi bình

ữ ế ậ ề ế ế ả ậ ặ lu n, ch vi t gây c m giác n ng n trong ti p c n thông tin n u bài dài

ẽ ừ ượ ệ ặ và quá n ng lý l ề . Trong khi đó, nhi u khái ni m tr u t ề ng; nhi u yêu

ự ế ề ể ế ễ ạ ạ ầ ễ ầ c u di n đ t các tr ng thái, xu th , di n bi n, s phát tri n; nhi u yêu c u

ứ ạ ố ậ ể ượ ả ơ ề ố ệ so sánh, đ i l p; nhi u s li u ph c t p có th đ ằ c đ n gi n hóa b ng

ư ồ ọ ứ ự ấ ỏ ườ hình th c tr c quan nh đ h a thông tin ” [ph ng v n sâu, tr ợ ng h p 1.3,

ề ả ườ nam, gi ng viên, Khoa Báo chí và Truy n thông, Tr ọ ạ ng Đ i h c

ạ ọ ố ồ ố KHXH&NV, Đ i h c Qu c gia Thành ph H Chí Minh ”.

ự ế ệ ử ụ ồ ọ ả Th c t , vi c s d ng nh và thông tin đ h a có ý nghĩa vô cùng

ố ớ ọ ộ ố ọ quan tr ng đ i v i TTCĐ. Ở ệ Vi t Nam đã có m t s báo coi tr ng thông tin

ứ ề ể ấ ế ậ ạ ồ ọ đ h a, song nh n th c v nó còn không ít h n ch . Có th th y, thông tin

ề ư ữ ạ ể ệ ư ồ ọ đ h a có nhi u u đi m nh ngôn ng t o hình riêng bi ả t, có kh năng

ễ ế ế ế ắ ậ ạ di n đ t chi ti t, s p x p hài hòa, giúp công chúng ti p nh n thông tin

ễ ể ễ ẩ ắ ớ ọ ồ ọ nhanh, d hi u, d nh . Thông tin đ h a giúp tác ph m báo chí ng n g n

ọ ướ ạ ị ỏ ẽ ơ h n, tránh gây nhàm chán. Khi b n đ c l t qua trang báo s ít b b sót

ấ ượ ạ ả ơ ồ ọ thông tin h n. Thông tin đ h a còn t o c m giác n t ạ ng m nh, gây

ườ ọ ứ h ng thú, thu hút ng i đ c.

ồ ọ ẽ ể ẳ ằ ạ ị ể Có th kh ng đ nh r ng, thông tin đ h a s là lo i hình phát tri n

ạ ươ ể ệ ố ệ ề ặ ệ m nh trong t ố ng lai. Mu n th hi n t t vi c này, đi u đ c bi t quan

ố ợ ữ ậ ầ ọ ọ ộ ệ tr ng là c n nh ng biên t p viên, h a sĩ có trình đ cao, ph i h p ăn ý, hi u

193

ậ ượ ả ấ ượ ữ ộ ọ qu , nêu b t đ c nh ng thông tin cô đ ng m t cách n t ễ ể ng, d hi u,

ớ ễ d nh .

ả ị ằ ể ế ề 5.4. Gi i pháp, khuy n ngh nh m phát tri n thông tin chuyên đ báo

ệ ệ in Vi t Nam hi n nay

ế ụ ổ ớ ơ ế ả 5.4.1. Ti p t c đ i m i c ch qu n lý báo chí

ể ạ ễ ỷ ệ ạ ệ Phát bi u t i L k ni m 90 năm Ngày báo chí cách m ng Vi t Nam

ả ứ ầ ố ố ủ ị và Trao gi i Báo chí qu c gia l n th IX t i 2162015, Ch t ch n ướ c

ươ ấ ố Tr ủ ng T n Sang đánh giá cao vai trò c a báo chí trong su t 90 năm qua,

ụ ễ ầ ậ ố ố ể ừ k t khi lãnh t Nguy n Ái Qu c sáng l p Báo Thanh niên, s ra đ u tiên

ặ ề ề ạ ệ vào ngày 2161925, đ t n n móng cho n n báo chí cách m ng Vi t Nam.

ướ ạ ấ ạ ố ủ ị Ch t ch n c nh n m nh: “Su t 90 năm qua, Báo chí Cách m ng luôn

ụ ụ ạ ạ ộ ớ ồ đ ng hành cùng dân t c, l n lên cùng cách m ng, ph c v cách m ng,

ự ụ ườ ự ự ớ ph ng s nhân dân. Ng ế i làm báo th c s là chi n sĩ, v i cây bút, trang

ứ ắ ấ ầ ấ ộ gi y là vũ khí s c bén, góp ph n x ng đáng vào công cu c đ u tranh giành

ấ ấ ướ ố ệ ổ ự ố ệ ộ ậ đ c l p, th ng nh t đ t n ả c, xây d ng và b o v T qu c Vi t Nam thân

ủ ị ướ ủ ầ ầ ả ế ụ ổ yêu c a chúng ta”. Ch t ch N c yêu c u: “Báo chí c n ph i ti p t c đ i

ấ ượ ớ ệ ề ả m i, nâng cao ch t l ng, hi u qu công tác thông tin tuyên truy n, góp

ủ ầ ố ườ ủ ả ph n c ng c , tăng c ng lòng tin c a nhân dân vào Đ ng và Nhà n ướ c,

ợ ủ ớ ấ ướ ộ ổ ạ ự ồ ậ ắ vào th ng l i c a công cu c đ i m i đ t n ộ c, t o s đ ng thu n xã h i,

ố ạ ự ế ả ổ ộ ộ xây d ng kh i đ i đoàn k t toàn dân t c; c vũ, đ ng viên toàn Đ ng, toàn

ỗ ự ấ ấ ự dân, toàn quân n l c ph n đ u, tích c c tham gia các phong trào thi đua yêu

ướ ể ế ệ ộ ươ n c, phát hi n, nhân r ng các đi n hình tiên ti n, các g ng ng ườ ố t, i t

ệ ố ệ ệ ề ả ả ợ ợ vi c t t; b o v công lý, b o v quy n, l ủ i ích h p pháp c a nhân dân, các

ố ị ố ẹ ủ ấ ộ ớ ề giá tr , truy n th ng t ấ t đ p c a dân t c; phê phán, đ u tranh v i cái x u,

ự ự ọ cái ác, tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tiêu c c trong m i lĩnh v c; tăng

ấ ượ ố ườ c ng, nâng cao ch t l ề ng công tác tuyên truy n, thông tin đ i ngo i đ ạ ể

194

ế ớ ố ế ể ạ ườ ố ủ nhân dân th gi i, b n bè qu c t hi u rõ đ ng l ả i, chính sách c a Đ ng

ướ ự ữ ả ả ớ và Nhà n ấ ộ ổ c ta, nh ng thành t u công cu c đ i m i, qu ng bá hình nh đ t

ướ ườ ệ ố ế ầ ẩ ậ ạ ộ n c và con ng i Vi t Nam, góp ph n đ y m nh h i nh p qu c t , tăng

ố ế ố ớ ự ự ự ệ ả ộ ườ c ế ủ ng s đoàn k t, ng h qu c t đ i v i s nghi p xây d ng và b o v ệ

ố ủ ự ả ổ ấ ầ T qu c c a nhân dân ta. Báo chí c n ph n ánh trung th c tình hình đ t

ướ ư ủ ủ ế ệ ả ọ n c, tâm t , tình c m, nguy n v ng c a nhân dân, là ti ng nói c a nhân

ữ ầ ả ố ớ ướ ổ dân, c u n i gi a nhân dân v i Đ ng, Nhà n c; c vũ nhân dân tham gia

ệ ố ự ự ả ạ ị ữ vào công tác xây d ng Đ ng, xây d ng h th ng chính tr trong s ch, v ng

ấ ạ ặ ạ ẩ m nh, đ u tranh ngăn ch n và đ y lùi tình tr ng suy thoái v t ề ư ưở t ng

ứ ố ố ả ầ ộ ị ạ chính tr , đ o đ c, l i s ng trong Đ ng và trong xã h i theo tinh th n Ngh ị

ế ươ ự ự ề ả quy t Trung ng 4 (Khóa XI) v xây d ng Đ ng; tích c c đóng góp vào

ạ ộ ữ ệ ệ ả ặ ầ các Văn ki n Đ i h i Đ ng, góp ph n phát hi n, ngăn ch n nh ng ng ườ i

ệ ơ ộ ữ ể ị ị ả b n lĩnh chính tr không v ng vàng, có bi u hi n c h i chính tr , nói và làm

ươ ườ ố ắ ủ ề ự ả ọ trái c ng lĩnh, đ ng l i, nguyên t c c a Đ ng; tham v ng quy n l c, xu

ạ ọ ộ ụ ộ ợ ậ ị n nh, ch y ch t, v n đ ng cá nhân, t ư ưở t ng c c b , bè cánh, l i ích nhóm,

ề ậ ộ ị ườ ấ m dân, chuyên quy n, đ c đoán, trù d p ng ể ả i đ u tranh, phê bình; đ x y

ế ộ ộ ấ ạ ọ ra tình tr ng m t đoàn k t n i b nghiêm tr ng, tham nhũng, tiêu c c l n ự ớ ở

ươ ả ơ ớ ị ị đ a ph ng, đ n v ; nói không đi đôi v i làm; kê khai tài s n không trung

ự ệ ể ả ượ ồ ố th c, có bi u hi n giàu nhanh mà không gi i trình rõ đ ả c ngu n g c; b n

ồ ợ ố ố ế ươ ợ ụ thân và v , ch ng, con có l i s ng thi u g ẫ ng m u, l ề ứ i d ng ch c quy n

ợ ấ ự ả ấ ờ ồ ể đ thu l i b t chính… Đ ng th i, báo chí cũng ph i tích c c đ u tranh

ế ự ủ ữ ả ậ ấ ệ ph n bác nh ng thông tin và lu n đi u sai trái c a các th l c x u, thù

ị đ ch”.

ụ ệ ể ằ ượ ề Có th nói r ng, nhi m v báo chí đ ế ứ ặ c giao là h t s c n ng n , tuy

ệ ạ ướ ự ừ ữ ề nhiên trong giai đo n hi n nay, tr c nh ng áp l c t nhi u phía, s d ự ễ

ổ ế ữ ệ ả ẩ ấ ậ dãi, c u th trong làng báo đã xu t hi n khá ph bi n, gây ra nh ng h u

195

ả ườ ừ ữ ậ ủ qu khôn l ng t nh ng chiêu trò gi t gân, câu view... c a không ít

ề ộ ạ ầ ộ CQBC. Đi u này, xét m t cách sâu xa, l ỏ ủ i có ph n tác đ ng không nh c a

ế ệ ề ồ kinh t ề ộ ờ báo chí. Đó là vi c cho phép ra đ i nhi u CQBC ch ng chéo v n i

ể ự ạ ế ừ dung, đ các CBQC t h ch toán kinh t ứ , nên s c ép t kinh t ế ị ườ th tr ng,

ệ ế ư ố ả ế ượ ậ ộ ặ đ c bi t trong b i c nh MXH đang chi m u th v t tr i, th m chí

ườ ề ầ ấ ả ư ế ả khuynh đ o môi tr ng báo chí. Đó là v n đ c n gi i quy t, nh ng t ự

ả ề ể ậ thân các CQBC, th m chí c n n báo chí không th cáng đáng đ ượ Chủ c.

ươ ỉ ạ ề ấ ả ơ ị ướ ị t ch N c Tr ng T n Sang “đ ngh các c quan ch đ o, qu n lý báo chí

ả ướ ứ ầ ơ ủ c a Đ ng, Nhà n ư c và các c quan có liên quan c n nghiên c u, tham m u

ả ướ ủ ươ ể ế ợ ơ cho Đ ng và Nhà n c đ có ch tr ạ ng, c ch , chính sách phù h p, t o

ậ ợ ề ạ ộ ể ệ đi u ki n thu n l i cho báo chí ho t đ ng, phát tri n, phát huy vai trò và có

ữ ự ự ữ ự ệ ả ơ nh ng đóng góp tích c c h n n a cho s nghi p xây d ng và b o v T ệ ổ

ạ ộ ỉ ạ ả ố ườ ố ủ qu c; ch đ o và qu n lý báo chí ho t đ ng đúng đ ng l ả i c a Đ ng, pháp

ậ ủ ướ ấ ượ ạ lu t c a Nhà n c, có ch t l ồ ng ngày càng cao; quan tâm đào t o, b i

ấ ượ ủ ấ ướ ộ ưỡ d ng, nâng cao ch t l ộ ng đ i ngũ cán b báo chí c a đ t n ạ c. Lãnh đ o

ị ữ ầ ả ẩ ị ấ ạ các CQBC c n có b n lĩnh chính tr v ng vàng, kiên đ nh, có ph m ch t đ o

ự ụ ệ ệ ộ ỉ ứ đ c trong sáng, trình đ chuyên môn nghi p v cao, th c hi n đúng tôn ch ,

ấ ượ ụ ả ề ộ ẩ m c đích, nâng cao ch t l ng các tác ph m báo chí c v n i dung t ư ưở ng, t

ờ ố ủ ụ ế ấ ẫ ộ tính thuy t ph c, h p d n; quan tâm chăm lo đ i s ng c a cán b , công nhân

ữ ự ế ể ắ ậ ộ ữ viên, xây d ng CQBC là nh ng t p th đoàn k t, g n bó. Đ i ngũ nh ng

ườ ấ ấ ừ ầ ả ng ệ i làm báo c n không ng ng rèn luy n, ph n đ u nâng cao b n lĩnh chính

ị ạ ứ ệ ệ ề ộ ộ ệ ụ tr , đ o đ c ngh nghi p, trách nhi m xã h i, trình đ chuyên môn nghi p v ,

ượ ọ ự ủ ọ ỗ ữ v ng vàng v ặ t qua m i khó khăn, m i s cám d , có đ dũng khí, luôn đ t

ự ễ ổ ố ủ ủ ế ể ợ l ề i ích c a T qu c, c a nhân dân lên trên h t, bám sát th c ti n, đ có nhi u

ụ ứ ế ẩ ố ị tác ph m báo chí có giá tr , hay, thuy t ph c, cu n hút công chúng, x ng đáng

196

ườ ặ ậ ế ư ồ ữ là nh ng ng i chi n sĩ trên m t tr n văn hóa t ư ưở t ng nh Bác H đã căn

d n”.ặ

ệ ế ụ ổ ặ ệ ớ ơ ế ả Vi c ti p t c đ i m i c ch qu n lý báo chí, đ c bi ậ t khi Lu t báo chí

ử ổ ượ ạ ộ ố (s a đ i) đ ế c Qu c h i thông qua vào năm 2016; Quy ho ch báo chí đ n

ễ ẽ ự ự ệ ạ ầ năm 2025 đi vào th c ti n s góp ph n tích c c trong vi c “làm s ch” môi

ườ ượ ổ ộ ạ ệ ữ ạ tr ng báo chí, tránh đ c nh ng thông tin vô b , đ c h i, l ch l c, th ươ ng

ỉ ụ ạ ờ ệ ạ ế ờ ố ộ ề m i hóa, xa r i tôn ch , m c đích, gây thi t h i đ n đ i s ng xã h i, n n kinh

ư ậ ứ ủ ườ ế t , cũng nh nh n th c c a ng i dân.

ụ ủ ề ạ ả 5.4.2. Coi thông tin chuyên đ là h ng m c c a gi ố i báo chí qu c

gia

ế ớ ở ề ố ả ưở ượ Trên th gi i, nhi u qu c gia, các gi i th ng báo chí đ c trao

ứ ề ổ ậ ớ ằ h ng năm cho các nhà báo, CQBC, v i nhi u hình th c khác nhau. N i b t

ể ể ế ấ ả ỹ ằ nh t có th k đ n Pulitzer gi ấ ủ i báo chí uy tín nh t c a M h ng năm,

ả ưở ế ớ ụ ớ cũng là gi i th ng danh giá trong làng báo th gi ạ i, v i 21 h ng m c gi ả i

ưở ể ạ ấ ạ ạ ợ ả ưở th ng, phân chia th lo i r t tách b ch, sát h p. T i gi i th ng báo chí

ế ớ ụ ượ ổ ế n i ti ng th gi ạ i này, các h ng m c đ ọ c phân chia khá rõ ràng, khoa h c,

ố ế ư ự ề ự ả đó là: Đ a tin qu c t , tin nóng, phóng s nh, phóng s đi u tra, phóng s ự

ướ ụ ụ ộ ồ ế ề trong n c, ph c v c ng đ ng, phê bình. Riêng bài vi ộ t chuyên đ là m t

ụ ượ ể ạ ộ ậ ứ ằ ớ ạ h ng m c đ c đ ng riêng, đ c l p, ngang b ng v i các th lo i báo chí

ự Ở ả ề ố ạ ư truy n th ng, nh tin, phóng s ... gi ề ạ i Pulitzer năm 2015, lo t bài v n n

ở ạ ỹ ả ưở ạ h n hán ủ các bang c a M đo t gi i th ng này.

ả ủ ệ ế ế ề ớ V i gi ố i báo chí qu c gia c a Vi t Nam, n u ti n hành đi u này, s ẽ

ể ạ ạ ụ ự ề ơ có s phân chia rõ ràng h n v các th lo i/h ng m c báo chí tham gia d ự

ả ư ậ ẽ ả ự ế ả ằ ở ơ gi ự i. Nh v y, s b o đ m s công b ng h n, b i th c t không ít gi ả i

ưở ệ ề ể ạ ự ư ệ th ng báo chí Vi t Nam hi n nay, s phân chia v th lo i còn ch a có s ự

ế ố ể ạ ề ể ẳ ị phân đ nh rõ ràng, không h n đ cao y u t th lo i và tiêu chí đ phân

197

ặ ằ ể ạ ả ư Gi i Tin, bài ị đ nh th lo i cũng không có m t b ng chung ụ . Ví d nh

ấ ả ỏ ể ạ ệ ộ ộ ph n ánh, ph ng v n cho báo in ; vi c g p 3 th lo i này vào m t hình

ả ể ạ ư ế ặ ệ ườ ứ th c gi i không có u th cho th lo i tin, đ c bi t trong môi tr ng báo

ế ư ự ư ể ạ ấ ệ ế chí mà th lo i tin chi m u th , nh ng r t khó có s khác bi t đ ể

ả ể ạ ữ ệ ả ớ ế chi m gi ể ạ i cao. Hay vi c so sánh gi a th lo i bài ph n ánh v i th lo i

ể ạ ữ ễ ậ ấ ầ ỏ ở ỗ ặ ph ng v n cũng là kh p khi ng, b i m i th lo i có nh ng yêu c u đ c

ư ả ự ự ề i Phóng s , phóng s đi u tra, ký báo chí, ghi tr ng riêng. Hay nh ư ở Gi

ữ ấ ị ự chép cho báo in cũng có nh ng s vênh nhau nh t đ nh, mà th c t ự ế ,

ự ề ể ạ ủ ự ộ ỉ phóng s đi u tra ch là m t nhánh c a th lo i phóng s ; trong khi ký

ề ể ạ ư ữ ể ặ báo chí cũng có nh ng đ c tr ng riêng v th lo i mà khó có th đem ra

ự ế ố ớ ở ả đ i chi u, so sánh v i phóng s hay ghi chép. Đáng chú ý, ạ c 2 lo i

ả ưở ề ườ ạ ữ ế hình gi i th ng này, các lo t bài chuyên đ th ng chi m lĩnh nh ng v ị

ả ế ở ạ ấ ả ự ố trí cao nh t. Trong khi đó, ngay c x p lo i gi i nào, s th ng nh t v ấ ề

ể ạ ủ ư ự ề ạ ậ ẩ th lo i c a lo t bài chuyên đ cũng không th t chu n m c, ví nh trong

ả ự ề ự Gi i Phóng s , phóng s đi u tra, ký báo chí, ghi chép cho báo in cũng có

ả ữ ề ấ ậ ả ỏ i tin, nh ng bài ph ng v n, đi u tra, bình lu n, ph n ánh. Hay nh ư ở Gi

ả ỏ bài ph n ánh, ph ng v n ấ ủ ấ cho báo in, cũng có nh ng bài mang dáng d p c a ữ

ể ạ ự ề th lo i đi u tra, phóng s ...

Ở ữ ể ạ ạ ừ ự nh ng lo i hình báo chí khác, s phân chia các th lo i vào t ng

ả ể ạ ư ề ể ệ ậ ạ ạ ỏ gi i cũng ch a th t th a đáng, khó t o đi u ki n đ các th lo i tách b ch,

ộ ậ ộ ả ả ỏ ấ i Tin, bài ph n ánh, ph ng v n, ứ đ ng riêng m t cách đ c l p. Ví d ụ ở Gi

ề ậ ậ ọ ổ bình lu n, chuyên lu n, t a đàm, chuyên đ phát thanh t ng h p ự ộ ợ là s g p

ể ạ ư ậ ề ệ ề ặ quá nhi u th lo i, và vi c gom nh v y m c nhiên coi “chuyên đ phát

ể ạ ứ ả ộ ợ ổ ươ thanh t ng h p” là m t th lo i báo chí, ch không ph i ch ng trình phát

ả ự ự ề i Tin, phóng s , ký s truy n hình thanh. Trong khi đó, ở Gi , các thành viên

ổ ậ ể ề ể ả ấ ban giám kh o cũng r t khó có th tìm ra tin truy n hình n i b t đ trao

198

ả ự ự ự ề ế ặ ớ gi i, n u đem so sánh v i phóng s , ký s truy n hình, m c dù s so sánh

ễ ậ ả ả ỏ ấ i Tin, bài ph n ánh, ph ng v n, đó cũng là kh p khi ng. Hay nh ư ở Gi

ậ ượ ế ạ ộ bình lu n cho báo đi n t ; ể ạ ệ ử các th lo i báo chí đ c x p vào m t lo i gi ả i

ặ ằ ơ ở ữ ể ậ ộ ươ mà th t khó đ tìm ra nh ng m t b ng c s chung m t cách t ng đ i đ ố ể

ự ơ ấ ượ ề ị ỉ ấ ấ phân đ nh s h n – thua v ch t l ng, nh t là khi nó không ch b t bình

ở ể ạ ữ ệ ố ể ạ ự ệ ẳ đ ng th lo i, mà còn có s l ch pha gi a h th ng nhóm th lo i, đó là

ể ạ ấ ậ nhóm th lo i thông t n và chính lu n...

ộ ạ ể ấ ụ ệ ằ ả ưở Có th th y r ng vi c có m t h ng m c gi i th ng cho báo chí

ề ầ ổ ệ ở ả ứ ố ề chuyên đ là đi u c n xem xét, t ự ch c th c hi n gi i báo chí qu c gia

ệ Vi t Nam.

ọ ổ ứ ự ầ ề 5.4.3. C n xây d ng môn h c t ch c thông tin chuyên đ

ự ế ệ ổ ứ ằ ỏ Th c t ế , có không ít ý ki n cho r ng, vi c t ề ch c TTCĐ đòi h i nhi u

ệ ụ ầ ề ể ư ế ấ ả ơ ơ ạ ỹ k năng h n là đ n thu n v nghi p v , vì th r t khó đ đ a vào gi ng d y

ứ ủ ứ ư ệ cho sinh viên. Tuy nhiên, theo nghiên c u c a nghiên c u sinh cũng nh vi c

ự ế ề ạ ả ở ớ gi ng d y tr c ti p môn “Các chuyên đ báo chí” các l p sinh viên năm th ứ

ề ệ ọ ư ủ t c a Khoa Báo chí, H c vi n Báo chí và Tuyên truy n trong 4 năm qua,

ứ ề ấ ậ ả nghiên c u sinh nh n th y, đi u này là kh thi .

ể ạ ứ ợ ổ ỹ Th nh t ộ ấ , dù là k năng, là t ng h p các th lo i báo chí trong m t

ề ươ ượ ậ ọ ư chuyên đ , nh ng các nhà báo t ng lai sau khi đã đ c h c và nh n bi ế t

ượ ể ạ ượ ế ề ư đ c các th lo i báo chí, đ c bi ạ ậ t v công tác biên t p, th ký tòa so n,

ầ ượ ả ẩ ấ ữ ị quy trình s n xu t tác ph m báo chí; cũng c n đ c trang b thêm nh ng k ỹ

ặ ệ ẽ ượ ỹ năng làm báo, đ c bi t là các k năng đang, s đ ọ c chú tr ng trong t ươ ng

ặ ầ ệ ệ ổ ứ ề ỹ lai g n. Đ c bi t là vi c t ỏ ế ợ ch c TTCĐ đòi h i k t h p nhi u k năng

ể ự ổ ứ ượ ể ế ượ khác nhau, không th ai cũng có th t ch c đ t c n u không đ ọ c h c

ự ệ ế lý thuy t, không có kinh nghi m th c hành…

ạ ọ ơ ở ề ạ Theo tôi, trong các c s đào t o đ i h c v báo chí nên xây

ề ổ ọ ộ ứ ở ộ ự d ng m t môn h c v t ch c n i dung cho trang TTCĐ. B i vì,

199

ố ả ớ ự ủ ệ ạ ộ ế trong b i c nh hi n nay, v i s tác đ ng c a m ng Internet đã khi n

ườ ủ ươ ề ệ “môi tr ng sinh thái” c a các ph ề ng ti n truy n thông truy n

ị ả ấ ố ưở ộ ớ ộ th ng, nh t là báo in b nh h ng to l n. Cu c tranh giành đ c gi ả

ố ệ ơ ờ ế ệ ổ ở ngày càng tr nên kh c li t h n bao gi ậ h t, do v y, vi c t ứ ch c

ạ ự ệ ự ế l i, xây d ng các tuy n bài sâu, đi theo dòng s ki n là m t h ộ ướ ng

ồ ạ ượ ắ ườ ể đúng đ n, có th giúp báo in t n t i đ c trong môi tr ạ ng c nh

ệ tranh hi n nay.

ỏ ườ ợ ố ườ ấ [Ph ng v n sâu, tr ng h p 1.2, nam, Phó Giám đ c th ự ng tr c,

ồ ưỡ ộ ệ H i Nhà báo Vi t Nam Trung tâm B i d ệ ụ ng nghi p v báo chí, ].

ệ ả ậ ạ ổ ứ ề Th m chí, vi c gi ng d y môn t ỉ ch c thông tin chuyên đ không ch

ệ ạ ơ ở ầ ạ ế ự ầ c n th c hi n t i các c s đào t o báo chí, mà còn c n thi t cho các nhà báo

ự ế ề ế ằ ỹ K năng t ổ đang tr c ti p hành ngh , các CQBC. Cũng có ý ki n cho r ng: “

ứ ượ ế ạ ỹ ỹ ch c TTCĐ đ c xem là nhóm k năng “b p núc tòa so n”, nhóm k năng

ề ổ ứ ự ể ệ ợ ơ ổ t ng h p, thiên v t ch c thông tin h n là tác nghi p. Có th xây d ng thành

ế ể ồ ưỡ lý thuy t đ b i d ặ ư ng cho nhà báo ho c đ a vào trong nhà tr ng ườ ” [ph ngỏ

ườ ề ả ợ ấ v n sâu, tr ng h p 1.3, nam, gi ng viên, Khoa Báo chí và Truy n thông,

ườ ạ ọ ạ ọ ố ồ ố Đ i h c Qu c gia Thành ph H Chí Minh Tr ng Đ i h c KHXH&NV, ].

ứ ư ả ạ ả ớ ứ Th hai, qua gi ng d y, kh o sát 6 l p báo chí năm th t (các khóa

ề ệ ọ ớ ằ 31 và 32, H c vi n Báo chí và Tuyên truy n), và l p báo chí K34 (văn b ng

ứ ề ế ề ậ ố ế 2), đa s các sinh viên đ u thi u ki n th c lý lu n v TTCĐ, không bi ế t

ọ ậ ế ậ ặ ọ ớ ặ ụ ộ ti p c n môn h c nên lúng túng, th đ ng trong h c t p. M c dù v i đ c

ệ ổ ề ệ ỹ ứ thù là thiên v các k năng trong tác nghi p, trong vi c t ệ ự ch c th c hi n

ề ả ư ế ề ậ các chuyên đ ; nh ng khi có n n t ng lý lu n soi chi u, sinh viên s d ẽ ễ

ậ ệ ổ ứ ủ ữ ầ dàng nh n bi ế ượ t đ c nh ng yêu c u chính c a vi c t ch c TTCĐ, qua đó

ể ể ỡ ỡ ượ ề ặ có th tích lũy đ không quá b ng khi đ c giao làm chuyên đ , đ c bi ệ t

ủ ộ ữ ể ế ự ự ề ệ ọ là n u v ng vàng có th ch đ ng t ạ th c hi n chuyên đ khoa h c, đ t

ề ố ệ ả hi u qu tuyên truy n t t.

200

Ả ứ ư ệ nh 4.1: Sinh viên năm th t ọ Khoa Báo chí, H c vi n Báo chí và

ề ả ề ậ ề Tuyên truy n th o lu n v thông tin chuyên đ .

ự ế ệ ề ạ ả Th baứ , th c t vi c gi ng d y môn “Các chuyên đ báo chí” ở ọ H c

ệ ề ệ ẫ ờ ỉ vi n Báo chí và Tuyên truy n, hi n v n ch là m i các nhà báo có kinh

ủ ự ệ ề ệ ề ệ nghi m v lĩnh v c nào đó vào nói chuy n v kinh nghi m c a cá nhân

ạ ộ ụ ộ ờ ự trong quá trình ho t đ ng thu c lĩnh v c nào đó. Ví d , m i phóng viên theo

ế ệ ế ủ ệ dõi kinh t ề nói chuy n v làm báo kinh t , kinh nghi m c a phóng viên

ụ ụ ể ữ ữ ọ ờ ằ b ng nh ng ví d c th , nh ng bài h c và l ờ i khuyên; m i phóng viên

ề ề ọ ượ ự ề ệ chuyên v đi u tra nói chuy n v lĩnh v c mà h đ c phân công theo dõi,

ề ộ ấ ệ ề ổ ự chuyên trách... Đó là các bu i nói chuy n chuyên v m t v n đ , lĩnh v c

ủ ế ự ậ ữ ệ ụ ể c th nào đó, ch y u là s nh n di n phóng viên theo dõi ngành, nh ng

ủ ệ ọ bài h c kinh nghi m trong quá trình làm báo c a các nhà báo, không có s ự

ụ ượ ườ khái quát, khó áp d ng chung đ c cho sinh viên sau khi ra tr ng.

ệ ạ ề ổ ệ ả ạ ứ ề i vi c gi ng d y v t ch c các chuyên đ báo chí, dù đã “Hi n t

ượ ề ệ ề ả ạ ọ đ ư c gi ng d y nhi u năm trong H c vi n Báo chí và Tuyên truy n, nh ng

ả ầ ư ữ ầ ẫ ộ ớ ề ế n u so sánh v i nh ng n i dung khác thì v n c n ph i đ u t ơ nhi u h n,

ấ ượ ấ ỏ ườ ữ ợ ớ v i ch t l ng cao h n” ơ [ph ng v n sâu, tr ng h p 1.1, n , Phó Tr ưở ng

ọ ả ệ khoa, Khoa Báo chí, H c vi n Báo chí và Tuyên truy n ề ]. Gi ư i pháp đ a ra là

ơ ấ ạ ự ươ ề ạ xây d ng, c c u l i khung ch ng trình đào t o môn “Các chuyên đ báo

ế ề ổ ư ệ ầ ớ ứ ả ạ chí”, v i vi c đ a ph n lý thuy t v t ờ ch c TTCĐ vào gi ng d y, th i

201

ượ ả ươ ạ ự ờ l ng kho ng 75% khung ch ng trình, còn l i là th c hành và m i các nhà

ề ề ự ư ế ệ ế báo đ n nói chuy n chuyên đ v các lĩnh v c khác nhau, nh kinh t , văn

ề ộ hóa, xã h i, đi u tra...

ườ ầ ư ệ ổ ự 5.4.4. Tăng c ng đ u t ậ ự nhân l c, v t l c cho vi c t ứ ch c

thông tin chuyên đề

ư ự ế ừ ế ả ả ữ ứ T k t qu kh o sát cũng nh th c t công tác, nh ng nghiên c u có

ể ấ ằ ệ ổ ứ ư ượ liên quan, có th th y r ng vi c t ch c TTCĐ còn ch a đ ọ c chú tr ng

ư ậ ự ề ầ ụ ự ắ ầ ư ả ề đ u t c v nhân l c cũng nh v t l c. Và đây là đi u c n kh c ph c, đ ể

ấ ượ ữ ể ẩ ả ả ả ờ có th cho ra đ i nh ng s n ph m báo chí b o đ m ch t l ng, là “món

ề ắ ậ ớ ươ ệ ủ ặ ả đ c s n”, th m chí g n li n v i th ng hi u c a CQBC.

ệ ổ ứ ỏ ự ủ ề ứ Th nh t ấ , vi c t ch c TTCĐ đòi h i s tham gia c a nhi u ng ườ i,

ậ ủ ự ề ế ả ộ ộ ồ ả trong nhi u b ph n c a m t CQBC; n u ngu n nhân l c không b o đ m,

ắ ườ ệ ủ ả ườ ắ ẽ ch c ch n s có ng i ph i gánh vác thêm công vi c c a ng i khác, nên

ấ ượ ể ề ả ả ồ ệ ậ ờ ả có th không b o đ m v ch t l ế ng, hi u qu đ ng th i làm ch m ti n

ầ ủ ẩ ả ờ ệ ộ ả đ , s n ph m ra đ i khi nhu c u c a công chúng đã “gi m nhi t”. Vi c b ệ ố

ấ ượ ủ ự ế ị ồ trí đ , đúng ngu n nhân l c ch t l ế ọ ng là khâu quan tr ng, quy t đ nh đ n

ấ ượ ả ượ ẩ ả ầ ọ ch t l ng s n ph m TTCĐ, nên c n ph i đ c coi tr ng và đ u t ầ ư ơ h n

ứ ườ ỏ ẽ ố ườ ế ở c giao cho ng i gi i làm thì s t t. Ng i kém làm thì k t qu ả ữ n a, b i “

ấ ỏ ườ ạ ợ ổ ậ Báo Đ i đoàn kém...” [ph ng v n sâu, tr ng h p 2.2, nam, T ng Biên t p,

ể ậ ọ ượ ữ ế ệ k tế ]. Vì v y, vi c tuy n ch n đ c nh ng phóng viên vi t chuyên đ gi ề ỏ i,

ề ấ ự ệ ầ ả ọ tinh th n trách nhi m cao, dũng c m, trung th c là đi u r t quan tr ng. Bên

ượ ộ ự ố ậ ộ ọ ạ c nh đó là có đ c đ i ngũ biên t p viên, h a sĩ trình đ năng l c t ạ t, th o

vi c…ệ

ể ề ẩ ả ậ ộ ườ ứ Th hai , TTCĐ là s n ph m t p th , huy đ ng nhi u ng i tham

ở ữ ể ộ ượ ộ gia, ậ các khâu, nh ng b ph n khác nhau. Đ có đ c m t chuyên đ , t ề ừ

ệ ưở ủ ề ế ổ ế ậ ả ạ ứ ự s phát hi n ý t ng, ch đ , bàn th o, l p k ho ch đ n t ự ch c th c

202

ỏ ố ượ ứ ệ ộ ườ ậ hi n n i dung, hình th c, đòi h i s l ớ ng l n ng ế i tham gia. Vì v y, n u

ầ ư ủ ề ả ự ấ ộ không đ u t đ cho m t dây chuy n s n xu t khép kín, không có s ch ỉ

ố ợ ữ ắ ị ả ạ đ o, ph i h p nh p nhàng gi a các “m t xích”, các khâu trong quá trình s n

ấ ượ ộ ả ấ ượ ạ ự ự ấ xu t thì r t khó có đ ẩ c m t s n ph m đ t ch t l ng, th c s là “món

ặ ả đ c s n” cho công chúng.

ỉ ệ ể ậ ả ẩ ố Th baứ , vì TTCĐ là s n ph m t p th , nên không ch vi c b trí

ữ ườ ở ườ ự ự ự ế nh ng ng i làm tr c ti p d a trên năng l c, s tr ủ ế ạ ng, th m nh c a

ầ ế ữ ả ộ ườ ạ ừ t ng cá nhân, mà c n thi t ph i có đ i ngũ nh ng ng ự ế i lãnh đ o tr c ti p,

ẩ ọ ườ ạ ỏ ể ả sâu sát m i quá trình đ s n ph m hình thành. Ng i lãnh đ o gi i, sâu sát

ị ướ ệ ậ ỗ ợ ỉ ạ ế ỉ không ch đ nh h ng, ch đ o mà còn h tr , quy t đoán trong vi c l p k ế

ổ ứ ầ ư ự ệ ậ ự ự ế ạ ho ch, t ch c th c hi n, đ u t nhân l c, v t l c cho quá trình ti n hành

ự ệ ặ ệ ố ớ ỏ ự ề ấ th c hi n TTCĐ, đ c bi ạ t là đ i v i các v n đ “gai góc” đòi h i s nh y

ế ệ ị ủ ề ầ ườ C n đ cao vai trò c a ng i ph ụ bén, quy t đoán, dám ch u trách nhi m. “

ố ọ ụ ả ạ ưở ưở trách trang, hay ph trách s , h ph i là “nh c tr ng” có ý t ng hay, và

ế ố ợ ứ ậ ớ ổ ứ ố bi ộ t ph i h p v i các b ph n ch c năng t ch c t ả t trong quá trình s n

ấ ộ ạ ưở ể ầ ả ổ ặ xu t n i dung. M t khác, “nh c tr ng” c n ph i có cái nhìn t ng th , dài

ạ ấ ụ ể ọ ả ế ặ ơ h i, song l ả ệ i r t c th và sâu sát đ n c vi c đ t tin, bài, ch n nh, làm

ỏ ườ ợ ồ ọ đ h a thông tin...” ấ [ph ng v n sâu, tr ố ng h p 1.2, nam, Phó Giám đ c

ườ ồ ưỡ ự ụ ệ ộ H i Nhà báo Vi ệ t th ng tr c, Trung tâm B i d ng nghi p v báo chí,

Nam].

ể ẳ ằ ườ ấ ị Có th kh ng đ nh r ng, con ng ề ố i và kinh phí luôn là hai v n đ c t

ể ẫ ế ị ủ ệ ế ọ ấ ạ lõi, quy t đ nh c a m i công vi c có th d n đ n thành công hay th t b i.

ậ ọ ượ ấ ượ ữ ự ớ ự Vì v y, l a ch n đ c nh ng nhân s có ch t l ợ ng, phù h p v i công

ự ầ ư ệ ấ ẽ ề ậ ế ị ớ vi c cùng s đ u t thích đáng v v t ch t s quy t đ nh t i vi c t ệ ổ ứ ch c

ấ ượ ầ TTCĐ thành công hay không, qua đó góp ph n nâng cao ch t l ộ ng n i

ộ ư ị ế ủ dung, uy tín cũng nh v th c a CQBC trong xã h i.

203

ế ể ươ Ti u k t ch ng 5

ứ ở ừ ữ ế ả ươ ướ ươ T nh ng k t qu nghiên c u các ch ng tr c, trong ch ng 5,

ẽ ượ ứ ỉ ề nghiên c u sinh ch rõ XHPT TTCĐ trên báo in s đ c nhi u CQBC t ổ

ứ ự ệ ờ ớ ướ ch c th c hi n trong th i gian t ữ i cùng nh ng xu h ng c th v t ụ ể ề ổ ứ ch c

ộ ố ấ ứ ủ ứ ộ n i dung và hình th c c a TTCĐ..., nghiên c u sinh rút ra m t s v n đ ề

ơ ả c b n sau:

ế ợ ơ ở ữ ứ ấ Th nh t ự ấ , trên c s nh ng v n đ đ t ra, k t h p phân tích th c ề ặ

ễ ở ươ ứ ỉ ướ ti n ch ng 4, nghiên c u sinh ch rõ xu h ể ng phát tri n TTCĐ là t ấ t

ươ ữ ở ộ ặ ả ế y u trong t ng lai, tr thành m t trong nh ng ủ “đ c s n” c a báo in, ngay

ờ ự ệ ấ ả ề ấ ả ố ớ c đ i v i các t ỗ báo xu t b n hàng ngày, m i khi có s ki n, v n đ thu

ự ủ ề ườ hút s quan tâm c a nhi u ng i.

ộ ố ứ ướ ổ ứ ộ ứ Th hai ự , nghiên c u sinh d báo m t s xu h ng t ch c n i dung

ự ế ề ạ ợ ọ TTCĐ, đó là: (1). Xây d ng k ho ch tuyên truy n khoa h c, sát h p; (2).

ủ ề ờ ự ự ạ ọ ợ ộ L a ch n ch đ th i s , phù h p, đa d ng; (3). Thu hút c ng tác viên

ườ ệ ề ả ạ chuyên ngành; (4). Tăng c ng thông tin ph n bi n, đi u tra; (5). H n ch ế

ươ ổ ứ t ề ễ ch c chuyên đ d dãi, mang tính th ạ ng m i

ộ ố ự ướ ổ ứ ứ ứ Th ba, d báo m t s xu h ng t ch c hình th c TTCĐ, đó là: (1).

ứ ổ ướ ứ ệ ạ ợ T ch c thông tin theo h ng hi n đ i, mô th c thông tin h p lý; (2). T ổ

ứ ướ ử ổ ạ ạ ch c thông tin theo h ng đa d ng, nhi u ề “c a s ”; (3). Linh ho t trong

ườ ử ụ ả ồ ọ trình bày; (4). Tăng c ng s d ng nh báo chí, thông tin đ h a.

ộ ố ả ứ ề ấ ế Th tứ ư, nghiên c u sinh đ xu t m t s gi i pháp, khuy n ngh đ ị ể

ế ụ ổ ớ ơ ế ể ả phát tri n TTCĐ trên BIVN, đó là: (1). Ti p t c đ i m i c ch qu n lý báo

ụ ủ ề ạ ả chí; (2). Coi thông tin chuyên đ là h ng m c c a gi ố i báo chí qu c gia; (3).

204

ả ạ ầ ổ ứ ề ườ C n gi ng d y môn t ch c thông tin chuyên đ và (4). Tăng c ng đ u t ầ ư

ệ ổ ứ ự ậ ự nhân l c, v t l c cho vi c t ch c TTCĐ.

ệ ể ẳ ằ ị ị ậ Có th kh ng đ nh r ng, vi c nh n đ nh XHPT TTCĐ báo in là t ấ t

ươ ướ ể ế y u trong t ỉ ng lai, ch rõ các xu h ụ ể ả ề ộ ng phát tri n TTCĐ c th c v n i

ờ ư ứ ả ị ụ ể ế ồ dung và hình th c; đ ng th i đ a ra các gi i pháp, khuy n ngh c th trên

ơ ở ể ề ặ ữ ể ấ ơ ơ ở c c s phân tích nh ng v n đ đ t ra có th là c s đ các CQBC áp

ủ ự ườ ấ ượ ễ ụ d ng vào th c ti n c a mình, tăng c ng ch t l ng TTCĐ, tăng thêm

ặ ả ệ ể ế ượ “món đ c s n” cho công chúng. Vi c phát tri n TTCĐ n u đ c quan tâm

ự ệ ợ ờ ọ ộ ơ ữ ổ ứ h n n a, t ch c th c hi n m t cách khoa h c, sát h p... trong th i gian t ớ i

ượ ị ế ủ ự ệ ả ầ ẽ s thu đ c hi u qu , tích c c, góp ph n tăng uy tín, v th c a các tòa

ệ ẩ ấ ạ ả ộ so n có n ph m thu c di n kh o sát nói riêng, các CQBC ở ướ n c ta nói

ơ ở ệ ổ ư ả ạ ạ chung, cũng nh các c s đào t o báo chí trong gi ng d y vi c t ứ ch c

ự ữ ể ọ ọ ộ TTCĐ báo chí. Đây cũng là m t trong nh ng l a ch n quan tr ng đ BIVN

ị ườ ồ ạ ớ ể ằ tìm th tr ng ngách nh m phát tri n, cùng t n t ạ i v i các lo i hình báo chí

ặ ệ ấ ợ ặ ể ả khác, đ c bi t khi báo in ngày càng g p b t l ệ i trong vi c chuy n t i thông

ậ ờ ự ậ tin th i s , c p nh t.

205

Ậ Ế K T LU N

ệ ử ừ ạ ạ ặ ờ ệ T khi lo i hình báo m ng đi n t ra đ i, đ c bi ữ t trong nh ng năm

ữ ế ể ộ ờ ọ ổ ầ g n đây, khi MXH phát tri n bùng n , nh nh ng ti n b khoa h c k ỹ

ậ ượ ậ ườ ự ế ổ ộ thu t v t b c, th ữ ng xuyên; báo chí đã có nh ng s bi n đ ng, đ i thay

ờ ạ ề ệ ế ậ ầ ừ không ng ng ngh . ỉ Th i đ i toàn c u hóa truy n thông, vi c ti p c n các

ổ ồ ấ ễ ệ ớ ườ ế ngu n thông tin kh ng l ồr t d dàng, ặ đ c bi ữ t v i nh ng ng i bi ạ t ngo i

ế ớ ữ ậ ả ướ ự ệ ớ ng . Vì v y, các s ki n l n x y ra trên th gi i, trong n c luôn thu hút

ượ ự ủ ả ườ ứ ố ọ đ c s quan tâm chú ý c a đông đ o ng i dân m i qu c gia, ch không

ỉ ả ướ ự ả ự ệ ứ ỏ ộ ch b n thân n c, khu v c x y ra s ki n đó. S c lan t a, tác đ ng c a s ủ ự

ề ẽ ệ ấ ạ ướ ư ậ ữ ki n, v n đ là vô cùng m nh m . Tr ộ c nh ng tác đ ng nh v y, m iỗ

ữ ự ể ề ế ẽ ạ ạ ổ lo i hình báo chí cũng đ u có nh ng s phát tri n m nh m , bi n đ i

ộ ạ ệ ắ nhanh chóng. Trong cu c c nh tranh thông tin gay g t hi n nay, không ch ỉ

ớ ả ữ ạ gi a các CQBC, các lo i hình báo chí mà còn v i c MXH, báo chí công

ữ ự ề ể ạ ỗ ướ dân; m i lo i hình báo chí đ u có nh ng s chuy n h ổ ạ ộ ng ho t đ ng, đ i

ụ ụ ờ ạ ể ị ố ầ ủ ạ ấ thay đ theo k p th i đ i, ph c v ngày càng t ọ t nh t yêu c u c a b n đ c.

ệ ờ ạ ủ ả ằ Và BCTT Vi t Nam không n m ngoài dòng ch y chung c a th i đ i.

ố ả ủ ể ớ ướ ạ ộ Trong b i c nh c a tình hình m i, vi c ệ chuy n h ng ho t đ ng,

ứ ề ổ ớ ộ thay đ i các hình th c truy n thông t ắ i công chúng là b t bu c, đ ph c v ể ụ ụ

206

ố ơ ầ ữ ọ ngày càng t ủ t h n nhu c u c a công chúng, gi chân h và thu hút, phát

ố ượ ể ạ ậ ớ ỗ ữ tri n nh ng đ i t ng công chúng m i. Chính vì v y, m i lo i hình báo

ố ắ ầ ư ề ạ ớ ổ chí, CQBC đ u luôn c g ng đ u t ạ , tìm tòi, đ i m i, sáng t o... trong ho t

ể ừ ệ ố ự ứ ủ ụ ừ ỉ ộ đ ng đ v a th c hi n t t ch c năng, tôn ch , m c đích c a CQBC, v a có

ể ụ ữ ỉ ữ ạ th tr v ng trong vòng xoáy c nh tranh thông tin không ch gi a các c ơ

ớ ả ề ạ ộ quan, lo i hình báo chí mà còn v i c truy n thông xã h i, báo chí công dân.

ấ ợ ớ ấ ả ỳ ị ữ V i nh ng b t l i vì tính đ nh k trong xu t b n, báo in không th ể

ư ộ ạ ạ ớ ch y đua v i các lo i hình báo chí khác trong vi c ả ệ “đ a tin”, nên bu c ph i

ế ạ ủ ữ khai thác, phát huy nh ng th m nh riêng có c a mình đó là thông tin chính

ậ ả ự ậ lu n, chuyên sâu, lý gi ệ i, phân tích, khách quan, trung th c, tin c y. Và vi c

ữ ứ ướ ạ ọ ớ ổ t ộ ch c TTCĐ là m t trong nh ng h ng đi quan tr ng, v i các lo i hình

ổ ế ề ề ạ ố ph bi n là: Trang chuyên đ , lo t bài, nhóm bài chuyên đ và s chuyên

đ . ề

ự ứ ề ể ệ Trong quá trình tri n khai th c hi n đ tài, nghiên c u sinh đã đ u t ầ ư

ứ ể ề ờ ượ ề ấ ề ổ nhi u công s c, th i gian đ có đ c cái nhìn t ng quan v v n đ nghiên

ự ượ ế ề ả ợ ộ ứ c u, xây d ng đ ả c khung lý thuy t v TTCĐ m t cách phù h p, b o đ m

ự ề ể ả ả ạ ớ làm n n t ng đ kh o sát, đánh giá th c tr ng TTCĐ trên BIVN. V i

ậ ứ ữ ậ ươ ậ ầ ể nh ng lu n c , lu n đi m đã nêu trong các ch ng, lu n án góp ph n làm

ỏ ơ ả ữ ề ấ ậ sáng t ặ ề nh ng v n đ lý lu n c b n v TTCĐ trên báo chí nói chung, đ c

ệ ẩ ấ ả ổ ườ bi t là trên báo in. Thông qua kh o sát 4 n ph m t ứ ch c th ng xuyên

ứ ố chuyên san H s s ki n hình th c TTCĐ trong 3 năm là ề ồ ơ ự ệ (s chuyên đ ),

ự ạ ố ộ T p chí Xây d ng Đ ng ả (nhóm bài chuyên đ ), ề Báo Lao đ ng cu i tu n ầ và

ế ớ ữ ố ề Báo An ninh th gi i gi a thángcu i tháng ứ (trang chuyên đ ), nghiên c u

ượ ủ ữ sinh khái quát đ c nh ng đóng góp c a TTCĐ vào công tác thông tin tuyên

ấ ướ ự ư ể ệ ề ả ộ truy n, cũng nh công cu c xây d ng, b o v và phát tri n đ t n ậ c. Lu n

ế ủ ữ ạ ẩ ấ ỉ ộ án ch ra nh ng h n ch c a TTCĐ báo in nói chung và các n ph m thu c

207

ế ố ả ư ữ ệ ả ưở ế di n kh o sát nói riêng; cũng nh nh ng y u t nh h ng đ n vi c t ệ ổ

ứ ứ ữ ch c TTCĐ cùng nh ng khó khăn, thách th c mà các CQBC đã, đang và s ẽ

ả ố ặ ph i đ i m t.

ượ ằ ế ả ậ ầ ể Có th khái l ứ ủ c r ng, k t qu nghiên c u c a lu n án góp ph n làm

ớ ơ ứ ủ ề ề ậ ậ ế rõ và m i h n v nh n th c, cách ti p c n, đánh giá v vai trò c a TTCĐ

ướ ề ệ ầ ớ trên báo in n ầ c ta trong đi u ki n và yêu c u m i; góp ph n làm phong

ễ ủ ố ả ề ậ ộ ơ ạ ự phú, sinh đ ng h n v lý lu n và th c ti n c a báo in trong b i c nh c nh

ứ ị ủ ệ ế ả ớ tranh và khó khăn c a báo in hi n nay, v i các k t qu nghiên c u đ nh tính

ượ ệ ố ơ ở ứ ậ ị và đ nh l ế ng đáng tin c y. Trên c s nghiên c u, h th ng hóa lý thuy t

ả ậ ề v TTCĐ trên báo in, kh o sát, đánh giá TTCĐ trên BIVN, lu n án là s ự

ợ ầ ả ủ ứ ề ệ ầ ấ ổ t ng h p l n đ u tiên trong nghiên c u v tính ch t, hi u qu c a ph ươ ng

ứ ở ệ th c TTCĐ Vi t Nam.

ứ ề ệ ế ả ả K t qu nghiên c u v TTCĐ trên BIVN thông qua vi c kh o sát các

ấ ể ẩ ạ ổ ứ n ph m tiêu bi u cho lo i hình TTCĐ theo quy mô t ch c thông tin, là:

ề ệ ề ố ề trang chuyên đ , nhóm bài chuyên đ và s chuyên đ , cùng vi c nghiên

ế ạ ủ ế ế ẳ ạ ị ứ c u lý thuy t kh ng đ nh rõ th m nh, h n ch , XHPT c a TTCĐ trên báo

ơ ở ệ ấ ớ ộ ủ in. Trên c s phân tích các c p đ c a TTCĐ, v i vi c phân tích chuyên

ể ế ề ự ệ ề ấ ắ ậ ứ sâu, đáp ng hi u bi ẳ t sâu s c v v n đ , s ki n nào đó; lu n án kh ng

ợ ế ạ ế ủ ủ ệ ị đ nh đây là l i th c a báo in trong vi c phát huy th m nh c a mình trong

ộ ạ ắ ớ ề ạ cu c c nh tranh gay g t v i các lo i hình báo chí khác, và truy n thông xã

ươ ộ h i trong t ng lai…

ụ ể ứ ự ễ ả ứ ậ C th , thông qua nghiên c u lý lu n, kh o sát th c ti n, nghiên c u

ự ượ ế ề ữ ề ấ sinh xây d ng đ c khung lý thuy t v TTCĐ, nêu nh ng v n đ liên quan

ế ổ ự ư ứ ướ ể ế tr c ti p đ n t ch c TTCĐ, cũng nh xu h ng phát tri n TTCĐ trên

ơ ả ứ ệ ế BIVN. Nghiên c u sinh đã: (1). Làm rõ các khái ni m c b n liên quan đ n

ậ ượ ộ ố XHPT TTCĐ trên báo in; nêu b t đ ủ c m t s vai trò c a TTCĐ trên báo

208

ủ ự ế ạ ữ ớ ả ậ in, v i nh ng th m nh c a s phân tích, lý gi i, bình lu n chuyên sâu, nêu

ấ ấ ề ộ ủ ề ể ặ ỉ ữ ậ ả b t b n ch t v n đ …; (2). Ch ra nh ng đ c đi m c a TTCĐ v n i dung

ụ ể ự ứ ộ ợ và hình th c m t cách c th , rõ ràng, sát h p; (3). Xây d ng tiêu chí đ ể

ơ ở ự ạ ọ ợ ớ phân lo i TTCĐ d a trên các c s khoa h c khác nhau, phù h p v i các

ứ ổ ạ ụ ể ứ ộ lo i hình báo chí, hình th c t ề ch c n i dung TTCĐ c th ; (4). Đ ra

ầ ụ ể ố ớ ệ ổ ứ ề ộ ữ nh ng yêu c u c th đ i v i vi c t ch c TTCĐ báo in v n i dung thông

ơ ở ự ự ứ ễ ậ ứ tin và hình th c trình bày, d a trên c s lý lu n và th c ti n nghiên c u,

ư ự ể ế ả ạ ỉ ể kh o sát; (5). Ch ra th c tr ng, phân tích, đánh giá u đi m, khuy t đi m

ệ ổ ứ ệ ấ ẩ ủ c a vi c t ch c TTCĐ trên báo in Vi ộ t Nam thông qua các n ph m thu c

ự ư ế ả ạ ợ ớ ph m vi kh o sát, phù h p v i khung lý thuy t đã xây d ng; (6). Đ a ra các

ả ữ ế ầ ằ ọ ị gi i pháp và khuy n ngh khoa h c nh m góp ph n giúp nh ng ng ườ ổ i t

ự ứ ệ ở ữ ờ ỉ ị ch c th c hi n TTCĐ ề các CQBC có nh ng đi u ch nh k p th i, nâng cao

ấ ượ ạ ộ ệ ổ ủ ệ ả ứ ậ ch t l ng, hi u qu ho t đ ng c a vi c t ệ ch c TTCĐ; (7). Nh n di n,

ướ ể ủ ờ ự ư đ a ra d báo xu h ng phát tri n c a TTCĐ trên BIVN trong th i gian t ớ i,

ị ư ứ ề ế ấ ả ạ ả ề ộ c v n i dung và hình th c; (8). Đ xu t, khuy n ngh đ a vào gi ng d y

ệ ổ ứ ạ ơ ở ạ ọ vi c t ch c TTCĐ t i các c s đào t o báo chí, coi tr ng môn này ngang

ể ạ ư ả ớ ỏ ấ ằ b ng v i các th lo i báo chí khác, nh : tin, bài ph n ánh, ph ng v n,

ư ệ ộ ạ ứ ụ ự phóng s ... cũng nh vi c nên dành cho TTCĐ m t h ng m c x ng đáng

ả ằ ố trong gi i báo chí qu c gia h ng năm…

ớ ự ệ ế ả ậ V i s tâm huy t và trách nhi m cao, tác gi ộ lu n án đã lao đ ng

ự ự ị ể ứ ầ ế th c s nghiêm túc, c u th đ hoàn thành công trình nghiên c u đúng ti n

ứ ậ ượ ữ ề ộ đ . Lu n án hoàn thành giúp nghiên c u sinh có đ ậ ấ c nh ng v n đ lý lu n

ề ặ ệ ậ ế ướ ơ ả c b n v TTCĐ, đ c bi t là TTCĐ trên báo in, nh n bi t xu h ng phát

ữ ư ể ướ ụ ể ề ộ tri n TTCĐ trên BIVN cũng nh nh ng xu h ng c th v n i dung và

ứ ủ ể ậ ứ ậ ơ ở ể hình th c c a TTCĐ. Lu n án là c s đ nghiên c u sinh có th t p trung

ứ ế ế ặ ệ vào các nghiên c u ti p theo liên quan đ n TTCĐ trên báo in, đ c bi t là v ề

209

ấ ượ ệ ừ ạ vi c nâng cao ch t l ng TTCĐ nói chung, t ng lo i hình TTCĐ theo quy

ổ ư ứ mô t ch c thông tin, theo các cách phân chia khác nhau; cũng nh có th ể

ứ ế ệ ệ ậ t p trung vào các nghiên c u liên quan đ n báo chí chuyên bi ặ t, đ c bi t là

ộ ủ ả ạ ờ ố ớ đ i v i báo in. Tuy nhiên, do trình đ c a tác gi ế còn h n ch , th i gian

ượ ậ ố ứ ệ ọ ầ ư đ u t không đ c t p trung t ư i đa, kinh nghi m nghiên c u khoa h c ch a

ữ ế ề ắ ậ ắ ỏ ơ ấ nhi u; lu n án ch c ch n không tránh kh i còn có nh ng thi u sót, s su t

ụ ắ ầ c n kh c ph c.

ườ ự ễ ả Là ng i có 20 năm th c ti n làm báo, tr i qua ba CQBC khác nhau,

ổ ứ ườ ự ự ế ệ ề đ u có t ứ ch c hình th c TTCĐ, là ng i tr c ti p th c hi n các chuyên

ệ ệ ổ ứ ộ ứ ấ ẩ H sồ ơ ị ề đ , hi n nay ch u trách nhi m t ch c n i dung, hình th c n ph m

ả ấ ượ ữ ệ ể ơ ị ự ệ s ki n; tác gi xác đ nh vi c phát tri n h n n a ch t l ng TTCĐ là

ắ ẽ ượ ễ ắ ữ ư không d dàng, nh ng ch c ch n s đ ơ c quan tâm h n n a trong t ươ ng

ặ ả ế ạ ả ạ ữ ể ộ ở lai, b i báo in bu c ph i t o ra nh ng “đ c s n”, th m nh riêng có đ níu

ữ ạ ữ ề ề ạ ố ọ ọ gi ậ b n đ c truy n th ng, thu hút nh ng b n đ c ti m năng. Chính vì v y,

ả ấ ậ ượ ủ ữ ế ầ tác gi r t mong nh n đ c nh ng ý ki n đóng góp c a các th y cô giáo,

ứ ử ệ ể ệ ạ ậ ồ ỉ các b n đ ng nghi p đ nghiên c u sinh ch nh s a, hoàn thi n lu n án;

ượ ữ ệ ả ổ ờ ồ đ ng th i rút ra đ c nh ng kinh nghi m quý báu, b ích cho b n thân trên

ườ ứ ệ ọ con đ ư ng nghiên c u khoa h c, cũng nh trong công vi c làm báo, tham

ả ạ gia gi ng d y sau này.

ả ơ ọ Trân tr ng c m n!

ộ Hà N i, tháng 62016

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ế ệ Ti ng Vi t

210

1. Hoàng Anh (2003); M t s v n đ v s d ng ngôn ng trên báo chí

ề ề ử ụ ộ ố ấ ữ ;

ộ ộ Nxb Lao Đ ng, Hà N i.

2. Ban Ch p hành Trung

ấ ươ ị ầ ế ộ ị ứ Ngh quy t H i ngh l n th 5 ng (2007);

ấ ươ ậ Ban Ch p hành Trung ề ng khoá X v công tác t ư ưở t ng, lý lu n v ề

ướ ớ báo chí tr ầ c yêu c u m i.

3. Lê Thanh Bình (2006); Qu n lý và phát tri n báo chí xu t b n;

ể ả ấ ả Nxb

ộ ị ố Chính tr qu c gia, Hà N i.

4. B Chính tr (2004);

ộ ị ậ ủ ộ ế Thông báo 162TB/TW, K t lu n c a B Chính tr ị

ườ ả ề ộ ố ệ v m t s bi n pháp tăng c ệ ng qu n lý báo chí trong tình hình hi n

nay.

5. B Chính tr (2015);

ộ ị ạ ả Đ ánề ể “Quy ho ch phát tri n và qu n lý báo chí

ố ế toàn qu c đ n năm 2025” .

6. Tr n Ng c Châu, Nguy n Đ c Dân, Nguy n Văn D ng (đ ng tác

ứ ữ ễ ễ ầ ọ ồ

ả ữ ự ấ ậ ề Báo chí nh ng v n đ lý lu n và th c ti n; gi ) (2005); ễ Nxb Đ iạ

ộ ố ọ h c Qu c gia Hà N i.

7. Chính ph (2005);

ủ ế ượ ể ế ̀ ́ Chi n l c phát tri n thông tin đ n năm Đê an “

2010”.

8. Hoàng Đình Cúc (2007); Nh ng v n đ báo chí hi n đ i

ữ ệ ề ấ ạ ; Nxb Chính

ộ ố ị tr qu c gia, Hà N i.

9. D c đ

ọ ườ ấ ộ ng tác nghi p ệ (2006); Nxb Thông t n, Hà N i.

10. Đ c Dũng (2005);

ứ ấ ự ệ Phóng s báo chí hi n đ i ạ ; Nxb Thông t n, Hà

N i.ộ

11. Nguy n Văn D ng (ch biên) (2006);

ủ ữ ễ ẩ Tác ph m báo chí ; Nxb Lý lu nậ

ộ ị Chính tr , Hà N i.

12. Nguy n Văn D ng (2010);

ữ ễ ừ ề ệ ạ Báo chí truy n thông hi n đ i – T hàn

ờ ạ ọ ộ ố ế lâm đ n đ i th ng ườ ; Nxb Đ i h c Qu c gia Hà N i, 2010.

211

13. Nguy n Văn D ng (2011);

ữ ễ ư ậ Báo chí và d lu n xã h i; ộ Nxb. Lao đ ngộ ,

Hà N iộ .

14. Nguy n Văn D ng (ch biên) – Đ Th Thu H ng (2012);

ủ ữ ễ ằ ỗ ị Truy nề

ế ố ộ ỹ thông lý thuy t và k năng c b n; ị ơ ả Nxb Chính tr Qu c gia, Hà N i.

15. Nguy n Văn D ng (2013);

ữ ễ ơ ở ộ ậ C s lý lu n báo chí , Nxb Lao đ ng; Hà

N i.ộ

ự ẩ ấ ủ Nâng cao năng l c và ph m ch t c a ủ 16. Hà Đăng (ch biên) (2002);

ờ ỳ ệ ệ ạ phóng viên báo chí trong th i k công nghi p hóa, hi n đ i hóa ; Nxb

ộ ị ố Chính tr Qu c gia, Hà N i.

17. Hà Minh Đ c (ch biên) (1997);

ủ ứ ữ ề ấ ậ Báo chí – Nh ng v n đ lý lu n và

ạ ọ ố ộ th c ti n ự ễ ; Nxb Đ i h c Qu c gia Hà N i.

18. Hà Minh Đ c (2000);

ứ ơ ở ặ ậ C s lý lu n báo chí – Đ c tính chung và

ố ộ ạ ọ phong cách; Nxb Đ i h c Qu c gia Hà N i.

ị ườ ệ ử ạ ữ ấ Báo m ng đi n t nh ng v n đ ề ễ 19. Nguy n Th Tr ng Giang (2011);

ộ ị ơ ả ; Nxb Chính tr Hành chính, Hà N i. c b n

ị ườ ứ ạ ả ắ 100 b n quy t c đ o đ c ngh ề ễ 20. Nguy n Th Tr ng Giang (2014);

ộ ố báo trên th gi i; ị ế ớ Nxb Chính tr Qu c gia, Hà N i.

ự ề ậ ả Xây d ng t p đoàn truy n thông – gi ế i pháp chi n ả 21. Lê H i (2013);

ề ệ ố ị ượ l ể c trong phát tri n n n báo chí Vi t Nam ; Nxb Chính tr Qu c gia,

Hà N i.ộ

22. Vũ Quang Hào (2001, 2004); Ngôn ng báo chí;

ữ ố ạ ọ Nxb Đ i h c Qu c

gia Hà N i.ộ

23. Vũ Quang Hào (2012); Ngôn ng báo chí

ữ ấ ộ ; Nxb Thông t n, Hà N i.

24. Đ Th Thu H ng (2010);

ằ ỗ ị ụ ể PR công c phát tri n báo chí; Nxb Tr ,ẻ

ố ồ Thành ph H Chí Minh.

212

25. Đ Th Thu H ng (2013);

ằ ỗ ị ọ Giáo trình Tâm lý h c báo chí; Nxb Đ iạ

ố ồ ố ọ h c Qu c gia Thành ph H Chí Minh.

26. Đ Th Thu H ng (2013);

ằ ỗ ị ọ ứ ề ụ Tâm lý h c ng d ng trong ngh báo ; Nxb

ấ ộ Thông t n, Hà N i.

27. Đinh Th Thúy H ng (2008);

ằ ị ế ớ ướ Báo chí th gi i – xu h ng phát tri n ể ;

ộ ấ Nxb Thông t n, Hà N i.

28. Tr n Dzĩ H (2014);

ầ ạ ậ ề Thu t làm báo ; Nxb Thông tin và Truy n thông,

Hà N i.ộ

ứ ề ố ồ ẻ Nhà báo đi u tra ể 29. Đ c Hi n (2015); ; Nxb Tr , Thành ph H Chí

Minh.

30. Nguy n Quang Hòa (2015);

ễ ậ Biên t p báo chí ; Nxb Thông tin và

ề ộ Truy n thông, Hà N i.

31. Nguy n Quang Hòa (2015);

ễ ự ế ỹ Phóng s báo chí – Lý thuy t, k năng và

ề ộ kinh nghi mệ ; Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà N i.

32. Nguy n Ánh H ng (2015);

ễ ồ ế ậ Vi t và biên t p cho báo online; Nxb Đ iạ

ố ồ ố ọ h c Qu c gia Thành ph H Chí Minh.

33. Đinh Văn H ng (2007);

ườ ạ ộ ủ ứ ổ T ch c và ho t đ ng c a toà so n; ạ Nxb

ạ ọ ộ ố Đ i h c Qu c gia Hà N i.

34. Đinh Văn H ng – Bùi Chí Trung (2015);

ườ ộ ố ấ ề ề M t s v n đ v kinh t ế

ạ ọ ộ ố báo in; Nxb Đ i h c Qu c gia Hà N i.

35. Tr n Công Khanh (2013);

ầ ư ữ Nh ng gì ch a d y ạ ở ườ tr ng báo chí , Nxb

ố ồ ệ Văn hóa – Văn ngh , Thành ph H Chí Minh.

36. Phan Văn Ki n (2012);

ề ộ ủ ệ ẩ ả Ph n bi n xã h i c a tác ph m báo chí Vi ệ t

ề ộ ố ự ệ Nam qua m t s s ki n n i b t; ổ ậ Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà

N i.ộ

37. Nguy n Th K (2013);

ế ỷ ễ ướ Báo chí d i góc nhìn th c ti n ự ễ ; Nxb Thông tin

ề ộ và Truy n thông, Hà N i.

38. H Quang L i (2015);

ồ ợ ế ự ắ ộ Th s và m t nhìn ộ , Nxb Hà N i, Hà N i.

213

39. Nguy n Thành L i (2014);

ễ ợ ệ ườ Tác nghi p báo chí trong môi tr ề ng truy n

ề thông hi n đ i; ộ ệ ạ Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà N i.

40. Đ Chí Nghĩa (2011);

ỗ Lý l cu c s ng t ẽ ừ ộ ố ; Nxb Thông tin và Truy n ề

thông, Hà N i.ộ

41. Đ Chí Nghĩa (2014);

ỗ ạ Nhà báo và sáng t o báo chí trong t ư ưở t ng H ồ

ề ộ Chí Minh; Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà N i.

42. Lê Th Nhã (2010);

ị ế ộ ỹ Lao đ ng nhà báo – lý thuy t và k năng c b n ơ ả ;

ộ ị Nxb Chính tr Hành chính, Hà N i.

43. Hu nh Dũng Nhân (2007);

ỳ ự ừ ả ườ ế Phóng s t gi ng đ ng đ n trang vi ế ; t

ộ ấ Nxb Thông t n, Hà N i.

44. Hu nh Dũng Nhân (2012);

ỳ ể ế ự Đ vi t phóng s thành công ; Nxb Thông

ộ ấ t n, Hà N i.

ị ườ ễ ễ Báo m ng ạ ệ 45. Nguy n Trí Nhi m, Nguy n Th Tr ng Giang (2014);

ệ ử ặ ươ ố ị đi n t ư đ c tr ng và ph ng pháp sáng t o ạ ; Nxb Chính tr Qu c gia,

Hà N i.ộ

46. Tr n Quang Nhi p (2002);

ế ầ ị ướ ạ ộ ả Đ nh h ng ho t đ ng và qu n lý báo chí

ệ ề trong đi u ki n kinh t ế ị ườ th tr ng ở ướ n ệ c ta hi n nay; Nxb Chính tr ị

ộ ố Qu c gia, Hà N i.

ễ ế ề ậ ỹ Chính lu n truy n hình – lý thuy t và k ọ 47. Nguy n Ng c Oanh (2014);

ấ ộ ạ năng sáng t o tác ph m; ẩ Nxb Thông t n, Hà N i.

48. Tr n Th Phi

ế ầ ệ ẩ ụ ậ Tác ph m báo chí t (1995); , T p III; Nxb Giáo d c; Hà

N i.ộ

49. Hà Huy Ph

ượ ổ ứ ộ ế ế T ch c n i dung và thi t k , trình bày báo ng (2006);

ậ ộ ị in; Nxb Lý lu n chính tr ; Hà N i.

50. Tr n H u Quang (2006);

ữ ầ ộ ọ ẻ Xã h i h c báo chí ; Nxb Tr , Thành ph H ố ồ

Chí Minh.

51. Tr n Quang (2000);

ầ ể ạ ậ Các th lo i chính lu n báo chí ; NXb Chính trị

ố ộ Qu c gia, Hà N i.

214

ộ ướ ủ ộ ệ Lu tậ ố 52. Qu c h i n ộ c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam (1999);

ổ ổ ủ ậ ị ộ ố ề ử s a đ i b sung m t s đi u c a Lu t Báo chí; ố Nxb Chính tr Qu c

gia, Hà N i.ộ

53. Qu c h i n

ố ộ ướ ủ ộ ệ ậ Lu t báo ộ c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam (1999);

ả ướ ẫ ố ộ ị chí và các văn b n h ng d n thi hành; Nxb Chính tr Qu c gia, Hà N i.

54. Ph m Minh S n, Nguy n Thành L i (2014);

ễ ạ ơ ợ ấ Thông t n báo chí – Lý

ế ỹ ề thuy t và k năng; ộ Nxb Thông tin và Truy n thông, Hà N i.

55. D ng Xuân S n (2014);

ươ ơ ề ạ Các lo i hình báo chí truy n thông ; Nxb

ộ ề Thông tin và Truy n thông, Hà N i.

56. D ng Xuân S n, Đinh Văn H ng, Tr n Quang (2004);

ươ ườ ầ ơ ơ ở C s lý

ề ậ ạ ọ ố ộ lu n báo chí truy n thông; Nxb Đ i h c Qu c gia Hà N i.

57. Đ Đình T n (2014);

ấ ỗ ộ ề M t n n báo chí ph ng ẻ ẳ ; Nxb Tr , Thành ph ố

ồ H Chí Minh.

58. T Ng c T n (2001);

ạ ấ ọ ề ạ ị Truy n thông đ i chúng ố ; Nxb Chính tr Qu c

gia, Hà N i.ộ

59. T Ng c T n (2005);

ấ ạ ọ ơ ở ậ ị ậ C s lý lu n báo chí; Nxb Lý lu n Chính tr , Hà

N i.ộ

60. Nguy n Th Thoa (ch biên) (2011);

ủ ễ ị ẩ ạ Giáo trình tác ph m báo chí đ i

ụ ệ ộ ngươ ; Nxb Giáo d c Vi c t Nam, Hà N i.

61. H u Th (2002);

ữ ọ ệ ủ ườ ế Công vi c c a ng i vi t báo ố ạ ọ ; Nxb Đ i h c Qu c

gia Hà N i.ộ

62. H u Th (2005);

ữ ọ ộ ố ấ ậ ớ ờ ỳ ổ Bình lu n báo chí th i k đ i m i: M t s v n đ ề

ộ công tác t ư ưở t ng văn hoá; ụ Nxb Giáo d c, Hà N i.

63. Nguy n Vũ Ti n (2000);

ế ễ ạ ủ ố ớ ả Vai trò lãnh đ o c a Đ ng đ i v i báo chí

ộ ố ờ ỳ ổ trong th i k đ i m i; ị ớ Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i.

64. Ng c Trân (2014);

ọ ề ẻ Khám phá ngh biên t p; ậ Nxb Tr , Thành ph H ố ồ

Chí Minh.

215

65. Ng c Trân (2015);

ọ ế ừ ậ “Thu t vi t lách t ế A đ n Z”; Nxb Văn hóa Văn

ố ồ ệ ngh , Thành ph H Chí Minh.

66. Tr n Th Trâm (ch biên) (2008);

ủ ầ ị ế ủ ư ữ Phát huy nh ng u th c a văn

ạ ẩ ọ h c trong sáng t o tác ph m báo chí ; Nxb Văn hóa – Thông tin, Hà

N i.ộ

67. Vi n Ngôn ng h c (2010);

ữ ọ ệ ừ ể ế ừ ể T đi n ti ng Vi t; ệ Nxb t đi n Bách

Khoa, Hà N i.ộ

68. Nguy n Nh Ý (ch biên) (2007);

ủ ư ễ ạ ừ ể ế Đ i t đi n Ti ng Vi t ệ ; Nxb Đ iạ

ố ồ ọ h c Qu c gia TP H Chí Minh.

69. Mats Wikman và Ph m Th Thúy H ng (2010);

ạ ằ ị ữ ẹ Nh ng trang báo đ p

ẩ ự ệ – c m nang dành cho các nhà thi t k ạ ế ế; Tài li u c a d án “Đào t o ủ

ệ ữ ệ ụ ể nâng cao báo chí Vi t Nam” gi a Vi t Nam và Th y Đi n.

ướ ế ị ệ ế Ti ng n c ngoài (đã d ch sang ti ng Vi t)

ấ ỏ ỹ 70. Sally Adams, Wynford Hicks;K năng ph ng v n dành cho các nhà

ấ ộ báo(2007), Nxb Thông t n, Hà N i.

71. Pierre Albert (2003); L ch s báo chí

ử ị ế ớ ộ ; Nxb Th gi i, Hà N i.

72. Frank Bass (2007); H ng d n tìm ki m trên Internet và vi

ướ ế ẫ ế ủ t báo c a

ấ ấ ộ hãng thông t n AP ; Nxb Thông t n, Hà N i.

73. Kipp Bodnar, Jeffrey L. Cohen (2013); C m nang truy n thông xã h i

ề ẩ ộ

ố ồ ợ ổ B2B; Nxb T ng h p Thành ph H Chí Minh.

74. Philippe Breton, Serge Proulx (1996); Bùng n truy n thông: S ra

ự ề ổ

ộ ờ đ i m t ý th c h m i ứ ệ ớ ; Nxb Văn hóa Thông tin, Hà N i.ộ

75. A.A. Chert ch n i (2005);

ư ơ ư ấ ể ạ Các th lo i báo chí ; Nxb Thông t n, Hà

N i.ộ

76. A.A. Chert ch n i (2005);

ư ơ ư ề ấ ộ Báo chí đi u tra; Nxb Thông t n, Hà N i.

77. G.V, Cud nhetx p, X.L. Xvích, A.Ia. Iur pxki (2005);

ố ơ ố Báo chí truy nề

ấ ộ ậ hình (t p 1,2) ; Nxb Thông t n, Hà N i.

216

78. Peter Eng Jeff Hodson (2007); T

ườ ế ổ ậ ng thu t và vi t tin s tay

ể

ớ

ộ

i trích d n l

i b n;

79. William Essex (2009); Đ báo gi

ẫ ờ ạ Nxb Lao đ ng – Xã

ộ

ộ h i, Hà N i.

ữ ấ ộ nh ng đi u c b n; ề ơ ả Nxb Thông t n, Hà N i.

80. Carmilla Floyd (2009); T ch c tòa so n đa ph

ổ ứ ạ ươ ng ti n ệ ; sách do Bộ

ạ ứ ề ớ ỵ ố ợ Thông tin và Truy n thông ph i h p v i Đ i s quán Thu Đi n t ể ạ i

ệ ấ ả Vi t Nam xu t b n.

81. Thomas L. Friedman (2007); Th gi

ế ớ ẳ ượ ị i ph ng, tóm l ử ế c l ch s th

ớ ố ồ ẻ gi ế ỷ i th k 21 ; Nxb Tr , Thành ph H Chí Minh.

82. Philippe Gaillard (2003); Ngh làm báo;

ề ấ ộ Nxb Thông t n, Hà N i.

83. Howard Gardner (2012); Năm t

ư ươ duy cho t ng lai; ẻ Nxb Tr , Thành

ố ồ ph H Chí Minh.

84. Grabennhicop (2003); Báo chí trong kinh t

ấ th tr ng ế ị ườ ; Nxb Thông t n, Hà

N i.ộ

ừ ế ề ạ ả 85. Jacques Locquin, Truy n thông đ i chúng: T thông tin đ n qu ng

ấ ộ cáo (2003), Nxb Thông t n, Hà N i.

86. The Missouri Group (Đ i h c Missouri) (2014);

ạ ọ Nhà báo hi n đ i; ệ ạ Nxb Tr ,ẻ

ố ồ Thành ph H Chí Minh.

87. Jane T. Harrigan và Karen Brown Dunlap (2011); Con m t biên t p;

ắ ậ Nxb

ố ồ ợ ổ T ng h p Thành ph H Chí Minh.

88. Jack Hart (2007); Hu n luy n viên c a ng

ủ ệ ấ ườ ế ấ i vi t báo; Nxb Thông t n, Hà

N i.ộ

89. Sally Adams. Wynford Hicks (2007); K năng ph ng v n dành cho các nhà

ấ ỏ ỹ

ấ ộ báo; Nxb Thông t n, Hà N i.

90. G.V. Lazutina (2003); C s ho t đ ng sáng t o c a nhà báo

ạ ộ ơ ở ủ ạ ; Nxb

ấ ộ Thông t n, Hà N i.

217

91. Maria Lukina (2005); Công ngh ph ng v n;

ệ ấ ỏ ộ ấ Nxb Thông t n, Hà N i.

92. Claudia Mast (2003); Truy n thông đ i chúng, nh ng ki n th c c

ữ ế ề ạ ứ ơ

ấ ộ b n; ả Nxb Thông t n, Hà N i.

93. Claudia Mast (2003); Truy n thông đ i chúng, công tác biên t p

ề ạ ậ ; Nxb

ấ ộ Thông t n, Hà N i.

94. X.A.Mikhail p (2004);

ố ạ ướ ệ Báo chí hi n đ i n ắ ữ c ngoài: Nh ng quy t c

ộ ị và ngh ch lý; ấ Nxb Thông t n, Hà N i.

95. Tom Plate (2010); L i t

ờ ự ủ ộ thú c a m t nhà báo M ẻ ỹ; Nxb Tr , Thành

ố ồ ph H Chí Minh.

96. E.P. Prôkhôrôp (2005); C s lý lu n c a báo chí (t p 1,2);

ơ ở ủ ậ ậ Nxb

ấ ộ Thông t n, Hà N i.

97. Line Ross (2004); Ngh thu t thông tin;

ệ ậ ấ ộ Nxb Thông t n, Hà N i.

98. Fred S. Siebert, Theodore Peterson, Wilbur Schramm (2013); B n h c

ọ ố

ề ế ộ thuy t truy n thông; ứ Nxb Tri th c, Hà N i.

99. Mitchell Stephens (2015); H n c tin t c – t

ơ ả ứ ươ ủ ng lai c a báo

ố ồ ẻ chí; Nxb Tr , Thành ph H Chí Minh.

100. Leonard Ray Teel (2004); B

ướ ề c vào ngh báo ẻ ; Nxb Tr , Thành ph ố

ồ H Chí Minh.

101. V.V. Vôrôsil p (2004);

ố ự ụ ệ ậ ễ Nghi p v báo chí: Lý lu n và th c ti n;

ộ ấ Nxb Thông t n, Hà N i.

102. V.V.Xmirn p (2005);

ố ể ạ Các th lo i báo chí phát thanh ; Nxb Thông

ộ ấ t n, Hà N i.

103.Tom Altstiel, Jean Grow; Advertising Creative strategy, copy and

ế ệ Tài li u ti ng Anh

design (2013); SAGE Publications, Inc, London.

218

104.Shirley Biagi (2004); Media impact: An Introduction to Mass Media;

Wadsworth Publishing Company, USA.

105.Brian S. Brooks, George Kennedy, Daryl R. Moen, Don Ranly (2007);

106. Donald L. Ferguson (2005); Journalism Today; Glencoe/McgrawHill;

News Reporting and Writing; Missouri Group, Columbia, USA.

107. Bob Franklin, Martin Hamer, Mark Hanna, Marie Kinsey, John E.

7 Tch edition (June 2005).

Richardson (2005); Key Concepts in Journalism Studies; SAGE

108.Chris Frost (2007),

Publications.

Journalism Ethics and Regulation, Pearson

109.Bruce Garrison (2004), Professional Feature Writing, Lawrence

Education Limited.

110. Tony Harcup (2008), Journalism – Principles and Practice, SAGE

Erlbaum Associates.

111. Brendan Hennessy (2006), Writing Feature Articles, Focal Press.

112.Ellen Lupton (2011); Graphic Design Thinking: Beyond Brainstorming;

Publications.

113.Maxwell McCombs, Donald Shaw (2009);

Princeton Architectural Press, New York.

The Handbook of

114. Sendhil Mullainathan, Andrei Shleifer (2004), Market for News,

Journalism Studies; Routledge.

115. Christopher H. Sterling (2009);Encyclopedia of American Journalism;

Havard University.

116. Joseph Turow (2009); Media Today; Routledge.

Routledge.

219

117. Richard Weiner (1990), Dictionary of Media and Communications,

Webster’s New World.

Website

119. http://dictionary.cambridge.org/english/develop

120.http://www.oxforddictionnaries.com/definiton/english/inform

118. https://vi.wikipedia.org/wiki

121. http://www.wanifra.org/aboutwanifra

122.http://www.pulitzer.org/

123.http://www.nytimes.com/

124.https://businessjournalism.org

125.http://www.wikihow.com/

126.http://www.vietnamplus.vn/phatbieucuaonglehonganhtaihoi

127. http://m.ictnews.vn/internet/facebookchinhthucchophepdocbao

nghitongketcongtacbaochi/299752.vnp

128.http://www.vietnamplus.vn/xuhuongbaochithegioi201527ty

tructieptunewsfeed126044.ict

129.http://www.inpublishing.co.uk/kb/articles/specialist_magazines_do_the

nguoivandocbaogiay/347633.vnp

y_have_a_newstrade_future.aspx

130.http://www.stylist.co.uk/100/howtowriteamagazinefeature

131. http://blog.apastyle.org/apastyle/2012/05/citingaspecialissueor

specialsectioninapastyle.html

132. http://www.theguardian.com/media/2015/dec/31/charliehebdoto

releasemillioncopiesofspecialissueoneyearafterattack

133. http://www.palgravejournals.com/jibs/special_issues_guidelines.html

134. http://www.ijbs.com/specialissue

220

135.http://www.differencebetween.net/object/differencebetweenjournal

136.http://www.thongtincongnghe.com/article/29013

137. http://news.zing.vn/BaochithegioixonxaovithuTimhuongcho

andmagazine

tuonglaipost515270.html

138.http://vov.vn/xahoi/hainunhabaoephangloatxaphaichitien

139.http://motthegioi.vn/xahoi/thoisuxahoi/lapbienban2doituongtu

tuyentruyen377461.vov

xungnhabaoepcacxangheoquangcao143176.html

Ụ

Ả DANH M C CÔNG TRÌNH KHOA H C C A TÁC GI Ế Ọ Ủ Ậ Ố Ề ĐÃ CÔNG B CÓ LIÊN QUAN Đ N Đ TÀI LU N ÁN

ứ ễ ề ướ Thông tin chuyên đ h ớ ủ ng đi m i c a báo in 1. Nguy n Tri Th c (2012), ,

ậ ạ ố ị ề T p chí Lý lu n Chính tr & Truy n thông, s tháng 62012, tr.5154

ả ệ ả ấ ạ ố Nâng cao hi u qu thông tin đ i ngo i trên các n 2. Nhóm tác gi (2012),

ọ ấ ề ủ ề ệ ả ạ ẩ ộ ph m c a T p chí C ng s n trong đi u ki n m i ớ , Đ tài khoa h c c p Ban

Đ ng.ả

ứ ễ ườ ứ ầ ạ Tăng c ng đào t o theo hình th c “C m tay 3. Nguy n Tri Th c (2013),

ỷ ế ả ộ ố ọ ch vi c” ỉ ệ , K y u H i th o khoa h c Qu c gia, tháng 42013, tr.165170.

221

ả ạ ứ ể ạ ề ề ệ ộ Đ o đ c ngh nghi p trong th lo i đi u tra: M t 4. Nhóm tác gi (2013),

ậ ộ ề ố ấ s v n đ đáng bàn ị , Nxb Lý lu n Chính tr , Hà N i, tr.265271.

ứ ễ ặ ả ủ ề 5. Nguy n Tri Th c (2015), ế , Thông tin chuyên đ “đ c s n” c a báo T t

ạ ườ ố T p chí Ng i làm báo, s 8081 (371372) – tháng 1&2.2015, tr. 6466.

ư ề Thông tin chuyên đ “x a” và nay ứ 6. Tri Th c (2015), ồ ơ ự ệ , H s s ki n

ả ạ ộ ố (T p chí C ng s n), s 304 (1062015), tr. 67.

ữ ế ạ ặ ồ ơ ự ệ ạ Nh ng h n ch và m t trái ứ 7. Tri Th c (2015), , H s s ki n (T p chí

ả ộ ố C ng s n), s 304 (1062015), tr.1011.

ứ ễ ế ạ ạ ồ ơ ự ệ Th m nh, và cũng là h n ch 8. Nguy n Tri Th c (2015), ế, H s s ki n

ả ạ ố ộ (T p chí C ng s n), s 304 (1062015), tr.1920.

ứ ễ ề ồ ơ ự Thông tin chuyên đ trên chuyên san H s s 9. Nguy n Tri Th c (2015),

ộ ố ả ự ệ ỷ ế ả ộ ọ ạ ki n: Th c tr ng và m t s gi i pháp , K y u H i th o khoa h c, ngày 17

72015, tr.197204.

ứ ễ ủ ấ Vai trò c a báo chí trong đ u tranh phòng, 10. Nguy n Tri Th c (2015),

ố ệ ử ạ ả ch ng tham nhũng ộ , T p chí C ng s n đi n t , ngày 1182015.

ả ể ề ẩ ọ Tác ph m báo chí đi u tra – tuy n ch n và phân 11. Nhóm tác gi (2015),

tích, Nxb Lao Đ ng.ộ

ả ủ ệ ấ Phát huy vai trò c a báo chí Vi t Nam trong đ u 12. Nhóm tác gi (2015),

ệ ố ề ả tranh phòng, ch ng tham nhũng hi n nay ọ ấ , Đ tài khoa h c c p Ban Đ ng.

ứ ễ ế ạ ề ế ạ Thông tin chuyên đ th m nh, h n ch và 13. Nguy n Tri Th c (2015)

ặ ạ ườ ố m t trái , T p chí Ng i làm báo, s 91 (382) – tháng 122015, tr.6263.

ứ ễ ủ ữ ạ ề ứ ặ Lo t bài chuyên đ s c n ng c a “nh ng cú 14. Nguy n Tri Th c (2016),

ạ ậ ố ị đ m”ấ ề , T p chí Lý lu n Chính tr & Truy n thông, s tháng 52016, tr.4346

ƯỚ

Ể

XU H

Ề NG PHÁT TRI N THÔNG TIN CHUYÊN Đ

Ệ

Ệ TRÊN BÁO IN VI T NAM HI N NAY

ƯỚ

Ể

XU H

Ề NG PHÁT TRI N THÔNG TIN CHUYÊN Đ

Ệ

Ệ TRÊN BÁO IN VI T NAM HI N NAY

ụ

ứ

ụ

ệ 2. M c đích và nhi m v nghiên c u

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok

ƯỚ

Ể

XU H

Ề NG PHÁT TRI N THÔNG TIN CHUYÊN Đ

Ệ

Ệ TRÊN BÁO IN VI T NAM HI N NAY

ƯỚ

Ể

XU H

Ề NG PHÁT TRI N THÔNG TIN CHUYÊN Đ

Ệ

Ệ TRÊN BÁO IN VI T NAM HI N NAY

ụ

ứ

ụ

ệ 2. M c đích và nhi m v nghiên c u

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok