BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN BẢO ANH
XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH VỀ SỬ DỤNG, KHAI THÁC TRONG PHẠM VI ĐẤT DÀNH CHO ĐƯỜNG BỘ TẠI QUẬN 1, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
Công trình được hoàn thành tại:
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM QUANG HUY
Phản biện 1: PGS.TS. Huỳnh Văn Thới
Phản biện 2: TS. Nguyễn Thị Tâm
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ,
Học viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng họp P.110, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận
văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Số: 10 - Đường Ba Tháng Hai - Quận 10 - TP. Hồ Chí Minh
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia
hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
Thời gian: vào hồi 09 giờ 30, ngày 28 tháng 8 năm 2019
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Xử phạt vi phạm hành chính là một trong những hoạt động
quan trọng trong công tác quản lý hành chính của nhà nước về
mọi lĩnh vực trong đời sống. Bất kể quốc gia nào trên thế giới,
không phân biệt thể chế chính trị, trình độ phát triển kinh tế đều
tập trung quản lý nền hành chính một cách hiệu quả nhất nhằm
ngăn ngừa các hành vi vi phạm hành chính gây ảnh hưởng đến
hoạt động quản lý. Hoạt động quản lý hành chính rất đa dạng
bao trùm lên nhiều lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, xã hội, giao
thông, y tế… Trong số các lĩnh vực nêu trên thì hoạt động quản
lý trong lĩnh vực giao thông, cụ thể là lĩnh vực giao thông
đường bộ lại là một trong những lĩnh vực thường xuyên xảy ra
vi phạm chủ yếu xoay quanh các vi phạm về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ. Đây là một trong những
loại vi phạm xảy ra phổ biến trong lĩnh vực này và hiện đang
nhận được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp chính quyền từ
trung ương đến địa phương và trong thời gian qua đã có những
sự kiện nổi bật trong hoạt động quản lý của các cơ quan nhà
nước, tiêu biểu là công tác ra quân chấn chỉnh trật tự đô thị của
Ủy ban nhân dân Quận 1 do ông Đoàn Ngọc Hải – Phó Chủ tịch
Ủy ban nhân dân Quận 1 dẫn đầu đoàn công tác kể từ ngày
16/01/2017 và kéo theo đó là công cuộc ra quân chấn chỉnh trật
tự đô thị của các quận, huyện trong địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh và cả các tỉnh, thành phố khác trong phạm vi cả nước.
Tuy nhiên tình trạng vi phạm các quy định về việc sử dụng,
1
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ vẫn còn tiếp tục
xảy ra.
Chính vì những bất cập này đặt ra nhu cầu cần phải tìm hiểu
và nghiên cứu để từ đó đề xuất các phương hướng nhằm hoàn
thiện các quy định về quản lý việc sử dụng, khai thác trong
phạm vi đất dành cho đường bộ tại các cấp chính quyền. Trong
đó, nghiên cứu các quy định về việc xử phạt các hành vi vi
phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành
cho đường bộ nhằm phát hiện những mặt được và mặt chưa
được của pháp luật hiện hành, để từ đó đề xuất các giải pháp
nhằm nâng cao hoạt động quản lý về việc sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ và tạo điều kiện thuận lợi
cho người dân trong việc thực thi pháp luật.
Nguyên nhân nêu trên cũng chính là lý do mà tác giả chọn
đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ tại Quận 1, Thành phố
Hồ Chính Minh” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến
pháp và Luật Hành chính của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong
phạm vi đất dành cho đường bộ là một trong các lĩnh vực được
sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học cũng bởi chính
sự quan trọng của nó trong hoạt động quản lý nhà nước. Qua
việc tìm hiểu và khảo sát các công trình nghiên cứu khoa học
liên quan đến lĩnh vực trên, tác giả nhận thấy có một số công
trình tiêu biểu, cụ thể như sau:
Luận văn thạc sĩ “Pháp luật về xử lý vi phạm hành chính
2
trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở Việt Nam hiện nay - Một
số vấn đề lý luận, thực tiễn và phương pháp hoàn thiện” của Vũ
Thanh Nhàn (2010). Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng
pháp luật xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông
đường bộ ở Việt Nam từ đó đưa ra giải pháp hoàn thiện pháp
luật trong lĩnh vực này.
Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Văn Đông (2011), “Xử lý vi
phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ (Từ thực
tiễn tỉnh Tây Ninh)”. Tác giả nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp
lý về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường
bộ, đồng thời phân tích thực trạng xử lý vi phạm hành chính
trong lĩnh vực giao thông đường bộ từ thực tiễn tỉnh Tây Ninh
và giải pháp hoàn thiện.
Bên cạnh những công trình nghiên cứu luận văn thạc sĩ nêu
trên còn một số công trình nghiên cứu khác có nội dung bao
hàm lĩnh vực quản lý nhà nước về giao thông đường bộ như các
loại sách, báo và tạp chí khoa học pháp lý có liên quan như:
Tạp chí Luật học số 9/2013, tr. 41: “Pháp luật về xử phạt vi
phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ - Những
bất cập và hướng hoàn thiện”, của Cao Vũ Minh (2013). Tác
giả phân tích những điểm bất cập trong Nghị định 34/2010/NĐ-
CP ngày 02 tháng 04 năm 2010 của Chính phủ quy định xử phạt
vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ về việc
trích tiền phạt cho lực lượng cảnh sát giao thông, thanh tra giao
thông, thẩm quyền xử phạt… về đề xuất sửa đổi một số quy
định liên quan đến vấn đề trên.
Trần Sơn Hà (2012), “Vấn đề cải cách thủ tục hành chính
3
trong xử lý vi phạm trật tự, an toàn giao thông đường bộ”, Quản
lý nhà nước. Học viện Hành chính, số 8/2012, tr. 50. Tác giả tập
trung phân tích các quy định trong việc xử lý vi phạm trật tự, an
toàn giao thông đường bộ rồi đề xuất các phương hướng nhằm
cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực này.
Các bài báo, tạp chí nêu trên đều phân tích một mặt nhất
định trong hoạt động xử lý vi phạm về sử dụng, khai thác trong
phạm vi đất dành cho đường bộ; thủ tục xử phạt vi phạm hành
chính và đây cũng là một trong các nội dung mà tác giả phân
tích trong đề tài luận văn của mình.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại chưa phát hiện một
công trình nghiên cứu chuyên sâu về các quy định liên quan đến
xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm
vi đất dành cho đường bộ. Do đó, tác giả chọn đề tài này để
thực hiện luận văn thạc sĩ của mình.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
Thông qua việc nghiên cứu luận văn, tác giả phân tích được
các vấn đề lý luận về xử phạt các hành vi vi phạm quy định về
sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ. Từ đó
làm rõ các mặt được và mặt chưa được về các quy định hiện
hành liên quan đến hoạt động xử phạt vi phạm hành chính, để từ
đó đưa ra một số giải pháp, kiến nghị góp phần hoàn thiện hệ
thống pháp luật. Để đạt được mục đích trên, luận văn phải giải
quyết được các vấn đề sau:
Một là, làm rõ các cơ sở lý luận và pháp lý về xử phạt vi
phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành
cho đường bộ theo pháp luật hiện hành.
4
Hai là, phải phân tích được những điểm tích cực, những
điểm hạn chế bất cập trong quy định của pháp luật và thực hiện
pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ.
Ba là, nêu ra được một số kiến nghị, giải pháp thiết thực để
hoàn thiện xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ tại Quận 1, Thành phố Hồ
Chí Minh.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: Các hành vi vi phạm quy định về
sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ rất
đa dạng. Mỗi loại hành vi đều có một mức xử phạt khác nhau
và sẽ có những cơ quan khác nhau có thẩm quyền đối với các
loại vi phạm này.
- Phạm vi nghiên cứu: Ủy ban nhân dân Quận 1 là cơ quan
đã có đóng góp tích cực trong công tác xử phạt vi phạm hành
chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường
bộ, chấn chỉnh trật tự đô thị của Đoàn liên ngành Quận 1 do ông
Đoàn Ngọc Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Quận 1 dẫn
đầu và hoạt động này đã kéo theo sự ra quân rầm rộ trên phạm
vi cả nước.
Trong phạm vi nghiên cứu đề tài của mình, tác giả chỉ tập
trung phân tích việc xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ của Ủy ban
nhân dân Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn từ
năm 2016 đến nay – sẽ cho ta đánh giá khách quan được tình
hình xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này.
5
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của
luận văn
- Phương pháp luận: Để hoàn thành tốt công trình nghiên
cứu này, tác giả sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng,
duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và các quan điểm của Đảng và Nhà nước trong việc xây
dựng và thi hành pháp luật.
- Phương pháp nghiên cứu: Bên cạnh phương pháp luận,
tác giả còn sử dung một số phương pháp khoa học như: phân
tích, so sánh, tổng hợp, lịch sử. Cụ thể:
+ Phương pháp phân tích, tổng hợp: là các phương pháp
được sử dụng chủ yếu xuyên suốt trong luận văn nhằm làm
sáng rõ vấn đề lý luận, cơ sở pháp lý trong việc xử phạt các
hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi
đất dành cho đường bộ tại Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Từ
đó phát hiện những bất cập, hạn chế và đề xuất phương án giải
quyết.
+ Phương pháp lịch sử, so sánh: tác giả chủ yếu sử dụng để
so sánh, đối chiếu, xem xét các quy định giữa quá khứ và hiện
tại để tìm ra các mặt tích cực, hạn chế của quy định pháp luật
hiện hành.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Ý nghĩa lý luận: Luận văn hệ thống hóa những vấn đề lý
luận và pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai
thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ tại Quận 1, Thành
phố Hồ Chí Minh.
- Ý nghĩa thực tiễn: Luận văn là tài liệu tham khảo cho việc
6
hoàn thiện chính sách pháp luật về xử phạt các hành vi vi phạm
quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho
đường bộ; là tài liệu tham khảo cho công tác bồi dưỡng, giáo
dục pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính nói chung và về
xử phạt các hành vi vi phạm quy định về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ tại Quận 1, Thành phố Hồ
Chí Minh nói riêng.
7
Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM
HÀNH CHÍNH VỀ SỬ DỤNG, KHAI THÁC TRONG
PHẠM VI ĐẤT DÀNH CHO ĐƯỜNG BỘ
1.1 Khái niệm vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Trên cơ sở phân tích các vấn đề lý luận và pháp lý, vi phạm
hành chính được cấu thành từ các mặt chủ quan, khách quan,
chủ thể, khách thể. Tổng hợp các yếu tố và quan điểm của
PGS.TS Nguyễn Cửu Việt tại Giáo trình Luật Hành chính Việt
Nam, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 2013; Tr. 496 thì vi
phạm hành chính nên được quy định như sau: “vi phạm hành
chính là hành vi (hành động hoặc không hành động) trái pháp
luật, có lỗi (cố ý hoặc vô ý) do cá nhân có năng lực trách nhiệm
hành chính hoặc tổ chức thực hiện, xâm phạm trật tự nhà nước
và xã hội, trật tự quản lý, sở hữu của nhà nước, tổ chức và cá
nhân; xâm phạm các quyền, tự do và lợi ích hợp pháp của con
người, của công dân mà theo quy định của pháp luật phải chịu
trách nhiệm hành chính”.
Trên cơ sở phân tích khái niệm vi phạm hành chính, có thể
suy ra khái niệm vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ cơ bản như sau: là hành
vi (hành động hoặc không hành động) trái pháp luật, có lỗi (cố ý
hoặc vô ý) do cá nhân có năng lực trách nhiệm hành chính hoặc
tổ chức thực hiện, xâm phạm trật tự nhà nước và xã hội, trật tự
quản lý, sở hữu của nhà nước, tổ chức và cá nhân; xâm phạm 8
các quyền, tự do và lợi ích hợp pháp của con người, của công
dân về việc sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho
đường bộ mà theo quy định của pháp luật phải chịu trách nhiệm
hành chính.
1.2. Khái niệm xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
1.2.1. Xử phạt vi phạm hành chính
Thuật ngữ “xử phạt vi phạm hành chính” được quy định tại
Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 với nội dung như sau: “xử
phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt
áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối
với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo
quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính”.
1.2.2. Xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Các hành vi vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong
phạm vi đất dành cho đường bộ được quy định cụ thể tại Điều
12 Nghị định 46/2016/NĐ-CP ngày 26/05/2016 của Chính phủ
quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông
đường bộ và đường sắt.
1.3. Chủ thể, nguyên tắc, hình thức, thẩm quyền, trình
tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai
thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ về sử dụng, khai
thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
1.3.1. Chủ thể của hành vi vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Một là, cá nhân, tổ chức kinh doanh, buôn bán trên lòng
9
đường, vỉa hè;
Hai là, cá nhân, tổ chức có hành vi xây dựng trái quy định;
Ba là, cá nhân, tổ chức có hành vi gây mất mỹ quan đô thị.
1.3.2. Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Một là, mọi vi phạm hành chính phải được phát hiện, ngăn
chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm minh, mọi hậu quả do vi
phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo đúng quy
định của pháp luật;
Hai là, việc xử phạt vi phạm hành chính được tiến hành
nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo
đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật;
Ba là, việc xử phạt vi phạm hành chính phải căn cứ vào tính
chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết
giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng;
Bốn là, chỉ xử phạt vi phạm hành chính khi có hành vi vi
phạm hành chính do pháp luật quy định. Một hành vi vi phạm
hành chính chỉ bị xử phạt một lần. Nhiều người cùng thực hiện
một hành vi vi phạm hành chính thì mỗi người vi phạm đều bị
xử phạt về hành vi vi phạm hành chính đó. Một người thực hiện
nhiều hành vi vi phạm hành chính hoặc vi phạm hành chính
nhiều lần thì bị xử phạt về từng hành vi vi phạm;
Năm là, người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng
minh vi phạm hành chính. Cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền
tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh
mình không vi phạm hành chính;
Sáu là, đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức
10
phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá
nhân.
1.3.3. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các biện
pháp khắc phục hậu quả về sử dụng, khai thác trong phạm vi
đất dành cho đường bộ
Các hành vi vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong
phạm vi đất dành cho đường bộ đều bị xử phạt vi phạm hành
chính theo quy định tại Điều 12 Nghị định 46/2016/NĐ-CP
ngày 26/05/2016 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt. Hình
thức xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi này chủ
yếu là hình thức phạt tiền. Bên cạnh việc xử phạt tiền thì một số
loại hành vi còn phải áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả
buộc phải dỡ bỏ các công trình xây dựng trái phép, biển quảng
cáo, di dời cây trồng trái phép, thu dọn rác, vật tư, vật liệu, chất
phế thải, hàng hóa, máy móc, thiết bị, các loại vật dụng và khôi
phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành
chính gây ra.
1.3.4. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Chủ thể xử lý vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ rất đa dạng: Chủ tịch Ủy
ban nhân dân các cấp; Cảnh sát trật tự, Cảnh sát phản ứng
nhanh, Cảnh sát cơ động, Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự
xã hội; Trưởng Công an cấp xã; Thanh tra giao thông vận tải;
Thanh tra chuyên ngành bảo vệ môi trường.
1.3.5. Trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính về sử
11
dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ được áp dụng
theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, từ giai
đoạn phát hiện hành vi vi phạm đến cưỡng chế thi hành.
Tiểu kết chương 1
Qua các phân tích về cơ sở pháp lý liên quan đến xử phạt vi
phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành
cho đường bộ có thể rút ra một số kết luận như sau:
1. Khái niệm liên quan đến các thuật ngữ vi phạm hành
chính, xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong
phạm vi đất dành cho đường bộ còn một số hạn chế về kỹ thuật
lập pháp.
2. Các hành vi vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ tương đối đa dạng và
phân thành nhiều mức xử phạt khác nhau.Chủ thể có thẩm
quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này cũng rất
nhiều. Tùy loại hành vi cụ thể mà mỗi loại chủ thể sẽ có thẩm
quyền xử phạt khác nhau căn cứ vào mức tiền phạt ứng với các
hành vi vi phạm.
3. Nguyên tắc, trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính
về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ
được áp dụng theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính
2012.
12
Chương 2:
THỰC TRẠNG XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH
VỀ SỬ DỤNG, KHAI THÁC TRONG PHẠM VI
ĐẤT DÀNH CHO ĐƯỜNG BỘ TẠI QUẬN 1,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Tổng quan về Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
2.1.1. Vị trí địa lý và dân cư
Quận 1 nằm ở vị trí trung tâm của Thành phố Hồ Chí Minh,
bao gồm Quận Nhất và Quận Nhì (Sài Gòn cũ) được sáp nhập
vào năm 1976 là một trung tâm kinh tế trọng điểm của Thành phố Hồ Chí Minh. Quận 1 có diện tích khoảng 7,7211 km2, bao gồm 10 phường.
2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội
Quận 1 có nhiều ưu thế thuận lợi cho việc phát triển kinh tế,
đặc biệt các ngành kinh tế như dịch vụ, du lịch, thương mại, đầu
tư và xuất nhập khẩu.
2.2. Tình hình vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ tại Quận 1, Thành
phố Hồ Chí Minh
Từ kết quả báo cáo của Ủy ban nhân dân Quận 1 có thể thấy
được tình hình vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong
phạm vi đất dành cho đường bộ tại Quận 1 chủ yếu là các hành
vi vi phạm hành chính từ các chủ thể kinh doanh mua bán trên
lòng đường, vỉa hè.
13
2.3. Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ của Ủy ban
nhân dân Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
Thông qua các số liệu báo cáo về thực trạng xử phạt sử
dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ tại Quận
1, Thành phố Hồ Chí Minh có thể thấy được sự quyết tâm chấn
chỉnh tình hình trật tự lòng lề đường của các cấp chính quyền,
điển hình là Ủy ban nhân dân Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
là rất lớn tuy nhiên tình hình vi phạm trong sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ vẫn còn rất cao.
2.4. Nguyên nhân vi phạm
2.4.1 Nguyên nhân trong thiếu sót xử lý vi phạm hành chính
Các hành vi đều đem lại lợi ích cho người vi phạm. Sự thiếu quyết liệt trong công tác ra quân xử phạt vi phạm hành chính của các cơ quan chức năng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm trong việc sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ.
2.4.2 Chủ thể tham gia xử phạt trên thực tế khác biệt với quy
định pháp luật
Công chức thuộc Đội Quản lý trật tự đô thị lập biên bản vi
phạm hành chính trong lĩnh vực này là không đúng thẩm quyền
theo quy định tại Nghị định 46/2016/NĐ-CP ngày 26/05/2016
của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh
vực giao thông đường bộ và đường sắt.
2.4.3 Quy định xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai
thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ bị chồng chéo
Một hành vi vi phạm về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất
dành cho đường bộ bị điều chỉnh bởi nhiều Nghị định khác 14
nhau. Mâu thuẫn về quy định cho phép hay không cho phép
kinh doanh trên vỉa hè.
2.4.4 Quy trình xử lý vi phạm hành chính liên quan đến sử
dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ của một
số chủ thể quản lý không phù hợp với quy định của Luật Xử lý
vi phạm hành chính về trình tự, thủ tục
Xử lý các vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng
lòng đường, vỉa hè lại có một số trường hợp xử lý trái với trình
tự, thủ tục được quy định trong Luật Xử lý vi phạm hành chính.
2.4.5. Công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật và thi hành
quyết định xử phạt vi phạm hành chính còn chưa hiệu quả
Hoạt động tuyên truyền mang nặng tính hình thức như phát
xe loa, tuyên truyền miệng, phát tài liệu cho các người dân thì
cần phải tuyên truyền các hình thức mang tính trực quan hơn để
người dân nhận thức được hành vi của mình.
Công tác thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính
cũng chưa đạt hiệu quả cao theo các số liệu theo Báo cáo của
Ủy ban nhân dân Quận 1.
Tiểu kết chương 2
Qua các phân tích về thực trạng, tác giả rút ra được một số
kết luận như sau:
1. Thực trạng về công tác xử phạt vi phạm hành chính về sử
dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ của Ủy
ban nhân dân Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh đã cho thấy sự
quyết tâm của lãnh đạo trong công tác chấn chỉnh trật tự đô thị
bằng việc tăng cường ra quân xử lý các trường hợp vi phạm.
Mặc dù vậy tình trạng vi phạm trong lĩnh vực này vẫn liên tiếp
15
xảy ra.
2. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình hình vi phạm hành
chính gồm một số nguyên nhân như sau: một số hành vi vi
phạm quy định về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành
cho đường bộ đem lại nguồn lợi lớn cho chủ thể vi phạm; các
chủ thể vi phạm được sự bao che của cơ quan quản lý nhà nước;
công tác quản lý và quy hoạch của cơ quan quản lý nhà nước;
quy định của pháp luật trong quản lý lòng đường, vỉa hè vẫn
còn một số tồn tại gây ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý; quy
trình xử lý vi phạm hành chính liên quan đến việc sử dụng, khai
thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ của một số chủ thể
quản lý không phù hợp với quy định của Luật Xử lý vi phạm
hành chính về trình tự, thủ tục;….
16
Chương 3:
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ THỰC
HIỆN PHÁP LUẬT TRONG XỬ PHẠT VI PHẠM
HÀNH CHÍNH VỀ SỬ DỤNG, KHAI THÁC TRONG
PHẠM VI ĐẤT DÀNH CHO ĐƯỜNG BỘ TẠI QUẬN 1,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Trên cơ sở phân tích thực trạng xử phạt vi phạm hành chính
về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ tại
Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, tác giả đề xuất một số giải
pháp như sau
3.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật
3.1.1. Bổ sung các trường hợp được sử dụng khai thác trong
phạm vi đất dành cho đường bộ
Nên bổ sung các trường hợp sử dụng, khai thác trong phạm
vi đất dành cho đường bộ để thống nhất từ trung ương đến địa
phương chẳng hạn cho phép kinh doanh tại một số tuyến đường
đã được quy hoạch theo kinh nghiệm của Thái Lan, Singapore.
3.1.2. Sửa đổi quy định về thẩm quyền lập biên bản vi phạm
hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt
Sửa đổi quy định về thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành
chính theo hướng cho các công chức Đội Quản lý trật tự đô thị
được pháp lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao
thông đường bộ, đường sắt.
3.2. Giải pháp thực hiện pháp luật
3.2.1. Quy trách nhiệm các chủ thể thực hiện công tác xử
phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi
17
đất dành cho đường bộ
Cần phải quy trách nhiệm rõ ràng đối với các chủ thể quản lý
tại địa phương (Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường, Trưởng
Công an phường) khi để xảy ra các tình trạng vi phạm tại địa
phương.
3.2.2. Mở rộng phạm vi đối tượng được sử dụng phương
tiện, thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ trong xử phạt vi phạm hành
chính
Cần phải quy định thêm các đối tượng được xử phạt vi phạm
hành chính thông qua việc áp dụng phương tiện, thiết bị kỹ
thuật, nghiệp vụ chẳng hạn như Đội Quản lý trật tự đô thị.
3.2.3. Tăng cường hiệu quả công tác tuần tra, kiểm tra, giám
sát việc xử lý các trường hợp vi phạm về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ
Cần phải có sự phối hợp chặt chẽ của nhiều lực lượng chức
năng có thẩm quyền. Đồng thời, công tác xử phạt phải thực hiện
thường xuyên chứ không phải theo phong trào.
Các cơ quan cấp trên cũng cần thường xuyên giám sát việc thực
thi nhiệm vụ xử phạt vi phạm hành chính của các cơ quan cấp dưới. Ngoài hoạt động giám sát của cơ quan hành chính cấp trên đối với cấp dưới, để nâng cao hiệu quả công tác giám sát cũng cần
phải phát huy hiệu quả giám sát của các đại biểu Hội đồng nhân
dân và hoạt động phản biện xã hội của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội các cấp.
3.2.4. Nâng cao hiệu quả hoạt động tuyên truyền phổ biến,
giáo dục pháp luật
Cần phải thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền về các
18
nội dung liên quan đến sử dụng, khai thác trong phạm vi đất
dành cho đường bộ cho người dân. Đổi mới hình thức cũng như
nội dung tuyên truyền pháp luật để tạo sự thu hút đối với người
dân. Bên cạnh hình thức tuyên truyền miệng cần phải kết hợp
với các hình thức khác như tổ chức hội thi, sân chơi pháp luật
để tạo sự đa dạng trong công tác tuyên truyền cho người dân có
nhiều cách tiếp cận các quy định của pháp luật.
Tiểu kết chương 3
Qua các phân tích nêu trên, tác giả rút ra được một số kết
luận như sau:
1. Thực trạng về xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ của Ủy ban
nhân dân Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh đã cho thấy sự quyết
tâm của các cấp lãnh đạo trong công tác chấn chỉnh trật tự đô
thị bằng việc tăng cường ra quân xử lý các trường hợp vi phạm.
Mặc dù vậy tình trạng vi phạm trong lĩnh vực này tại Ủy ban
nhân dân Quận 1 vẫn tiếp tục xảy ra.
2. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình hình vi phạm hành
chính gồm một số nguyên nhân như sau: một số hành vi vi
phạm quy định về sử dụng, khai thác trái phép lòng đường, vỉa
hè đem lại nguồn lợi lớn cho chủ thể vi phạm; các chủ thể vi
phạm được sự bao che của cơ quan quản lý nhà nước; công tác
quản lý và quy hoạch của cơ quan quản lý nhà nước; quy định
của pháp luật trong lĩnh vực này vẫn còn một số tồn tại, hạn
chế; quy trình xử lý vi phạm hành chính của một số chủ thể
quản lý không phù hợp với quy định của Luật Xử lý vi phạm
hành chính về trình tự, thủ tục và một số biện pháp cưỡng chế
19
thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính còn khó triển
khai thực hiện trên thực tế.
3. Một số các giải pháp để góp phần làm hiệu quả công tác
xử phạt vi phạm hành chính của các cấp chính quyền ngày càng
tốt hơn như bổ sung các trường hợp được sử dụng khai thác
trong phạm vi đất dảnh cho đường bộ; Sửa đổi quy định về
thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực
giao thông đường bộ, đường sắt; Quy trách nhiệm các chủ thể
thực hiện công tác xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai
thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ; Tăng cường hiệu
quả công tác tuần tra, kiểm tra, giám sát việc xử lý các trường
hợp vi phạm về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho
đường bộ và mở rộng phạm vi đối tượng được sử dụng phương
tiện, thiết bị kỹ thuật, nghiệp vụ trong xử phạt vi phạm hành
chính.
20
KẾT LUẬN
Trong phạm vi luận văn, tác giả đã trình bày được một số
nội dung như sau:
1. Khái quát một số cơ sở lý luận và pháp lý về xử phạt vi
phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành
cho đường bộ như phân tích, diễn giải các khái niệm về vi phạm
hành chính, xử lý vi phạm hành chính trong việc sử dụng, khai
thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ. Đồng thời phân tích
được trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính, các hình
thức xử phạt và thẩm quyền xử phạt trong lĩnh vực này.
2. Trên cơ sở phân tích các vấn đề lý luận và pháp lý về xử
phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi
đất dành cho đường bộ. Tác giả đã nêu lên được một số đặc
điểm về vị trí, địa lý và dân cư của Ủy ban nhân dân Quận 1.
Đồng thời nêu được thực trạng trong hoạt động xử phạt vi phạm
hành chính và một số nguyên nhân gây ra hạn chế, bất cập trong
hoạt động xử phạt các hành vi vi phạm quy định về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ của pháp luật.
3. Trên cơ sở phân tích các nguyên nhân và hạn chế trong
hoạt động xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng và khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ, tác giả đã nêu lên một số
giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt
động của Ủy ban nhân dân Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
trong việc quản lý và xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng,
khai thác trong phạm vi đất dành cho đường bộ.
21
Trong quá trình thực hiện luận văn, tác giả rút ra được kết
luận như sau:
Thứ nhất, hoạt động của Ủy ban nhân dân Quận 1, Thành
phố Hồ Chí Minh trong công tác xử phạt các vi phạm hành
chính về sử dụng, khai thác trong phạm vi đất dành cho đường
bộ rất quan trọng, cấp thiết. Tuy nhiên, các văn bản quy phạm
pháp luật liên quan đến nội dung này còn nhiều hạn chế và bất
cập. Bên cạnh các vấn đề pháp lý thì phương thức thực hiện
quản lý của Ủy ban nhân dân Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
còn chưa hiệu quả khiến cho tình trạng vi phạm hành chính
trong lĩnh vực này vẫn còn tồn tại với số lượng các hành vi vi
phạm tương đối lớn.
Thứ hai, cần phải sửa đổi một số quy định của pháp luật để
khắc phục các hạn chế mà tác giả đã nêu trong bài luận văn.
Bên cạnh đó, cũng cần phải xem xét việc thay đổi phương thức
quản lý, xử phạt vi phạm hành chính về sử dụng, khai thác
trong phạm vi đất dành cho đường bộ theo một xu hướng mới
phù hợp hơn.
22
