CH NG III ƯƠ
CH NGHĨA DUY V T L CH S
Ậ Ị
Ủ
Ử
Ng
i biên so n: TS Nguy n Văn Ng c
ườ
ọ
ễ
ạ
Ộ Ế
Ị Ử Ự Ủ
Ể Ế
– xã IV. HÌNH THÁI KINH T - XÃ H I VÀ QUÁ TRÌNH L CH S T NHIÊN C A S PHÁT Ự TRI N CÁC HÌNH THÁI KINH T - XÃ H I Ộ 1/ Khái ni m, c u trúc hình thái kinh t ế ệ ấ
h i.ộ
ỉ ể ạ
ị ử ị
Ph m trù HTKT – XH ạ ư ộ ớ ặ
ủ ộ
ớ ữ ượ
dùng đ ch xã h i ộ ở t ng giai đo n l ch s nh t đ nh, v i m t ki u ể ớ ấ ừ QHSX đ c tr ng cho xã h i đó phù h p v i m t ộ ợ ộ trình đ nh t đ nh c a LLSX và v i m t KTTT ấ ộ ị ng ng đ t c xây d ng trên nh ng quan h ươ ệ ự ứ s n xu t y. ấ ấ ả
ị ự
nhiên c a s phát ủ - xã h i. ượ ộ c hi u là: ể
ư ấ ớ
ng s n xu t; Qui lu t ki n trúc th ề ự ộ ế ệ ả ả ể ượ
2/ Quá trình l ch s - t ử ự tri n các hình thái kinh t ế ể nhiên đ Tính ch t l ch s - t ử ự ấ ị + Xã h i phát tri n tuân theo các qui lu t ậ ể ộ khách quan nh : Qui lu t v s phù h p c a ủ ợ ậ quan h s n xu t v i trình đ phát tri n c a l c ủ ự ng t ng l ầ ậ ấ ượ phù h p v i c s h t ng. ớ ơ ở ạ ầ ợ
ố ồ
ể ự ượ
+ Ngu n g c sâu xa c a quá trình phát ủ nhiên tri n l ch s t ể ị ử ự c a xã h i chính là ộ ủ s phát tri n khách ự ng quan c a l c l ủ s n xu t. ấ ả
ề ch quan… + S phát tri n ự ể l ch s lòai c a ử ị ủ i, có th do s ng ự ể ườ tác đ ng c a nhi u ủ ộ nhân t ủ ố
ọ
ọ ế
ủ ề ế
3/ Giá tr khoa h c ị c a h c thuy t Mác - v hình thái kinh t xã h i. ộ
ấ
Cung ươ
c p m t ộ lu n ng pháp ph ậ chung nh t ấ đ nghiên ể c u v lĩnh v c xã h i. ự ứ ề ộ
Ấ
Ấ Ạ
Ộ Ộ
V/ VAI TRÒ C A Đ U TRANH Ủ GIAI C P VÀ CÁCH M NG XÃ H I Đ I V I S V N Đ NG, Ộ Ố Ớ Ự Ậ PHÁT TRI N C A XÃ H I CÓ Ủ Ể Đ I KHÁNG GIAI C P Ố Ấ
ấ ủ
ấ ố ớ ́
ủ ố ̉ ̃ ̣
1/ Giai c p và vai trò c a đ u tranh giai c p đ i v i phat ấ triên c a xa hôi có đ i kháng giai c p.ấ
ẩ ư ạ ị
a/ Giai c p là gì? ấ Lênin trong tác ph m Sáng ki n vĩ đ i (1919) đã đ a ra đ nh ế nghĩa:
ọ ườ
“Ng ấ
ấ ọ ả
ị ủ ố ấ ị ị
ọ ( th ữ
ượ
ậ ố
i ta g i là t p giai c p, nh ng ữ ậ đoàn to l n g m nh ng ữ ồ ớ i ườ khác nhau v đ a ng ề ị v c a h trong m t h ệ ộ th ng s n xu t xã h i ộ ử, nh t đ nh trong l ch s khác nhau v quan h ệ ề ng ng th c a hủ ườ ườ thì nh ng quan h này ệ c pháp lu t quy đ nh đ ị ậ đ i v i và th a nh n), ớ ừ ấ , li u s n xu t nh ngữ t ả ư ệ
ủ ́
ọ
ề ề ề ứ ư ậ ứ ủ
c h ặ ng
ụ ộ ượ ữ
ạ ộ
ỗ
ộ kinh t
v vai trò c a (khac nhau) ch c lao đ ng h trong t ộ ổ khác xã h iộ , và nh v y là ng nhau v cách th c h ưở th và v ph n c a c i xã ả ầ h i ít ho c nhi u mà h ọ ề ưở . Giai c p là đ ấ i, mà nh ng t p đoàn ng ườ ậ t p đoàn này có th chi m ế ể ậ đo t lao đ ng c a t p đoàn ủ ậ khác do ch các t p đoàn ậ đó có đ a v khác nhau ị ị trong m t ch đ ế ế ộ xã h i nh t đ nh”. ấ ị ộ
TÂP ĐOAN
BI TRI
̣ ̀ ̣ ̣
TÂP ĐOAN
THÔNG TRI
̣ ̀ ́ ̣
ĐIA VI TRONG MÔT HÊ THÔNG SAN XUÂT XA HÔI NHÂT ĐINH
̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̃ ̣ ́ ̣
̣ ̉ ̣
́ Ớ
Ữ
QUAN HÊ CUA HO ĐÔI V I NH NG T LIÊU SAN XUÂT Ư
̣ ̉ ́
̀ ̉ ̣
Ứ
́
Ứ
̉
VAI TRO CUA HO TRONG TÔ CH C LAO ĐÔNG XA HÔI
̣ ̃ ̣
CACH TH C PHÂN PHÔI ́ SAN PHÂM LAM RA
̉ ̉ ̀ GIAI CÂṔ
Nh ng t ữ
i ườ
̣ ̀
khac nhau
âp đoan ng vê:̀
́
Đ NH NGHĨA GIAI C P C A LÊNIN
Ủ
Ấ
Ị
b/ Ngu n g c giai ồ ố
c p:ấ
ố
ờ
ế
ự ế ộ ề ư ệ
́ ̉
̉ ̉
ộ
ư ộ
+ Ngu n g c tr c ự ồ i ti pế : s ra đ i và t n t ồ ạ c a ch đ chi n h u t ữ ư ủ li u s n xu t. nhân v t ấ ả + Nguyên nhân gián ti pế : s ự phat triên ́ ng san xuât cua l c l ượ ự i trình đ xã ch a đ t t ạ ớ h i hóa cao. ấ ộ
ỉ ph m trù l ch s . Giai c p ch là m t ử ạ ị
c/ Vai tro cua ̀ ́ ́
́ ̉
đ i v i s ố ớ cua xa hôi co ̉ đâu tranh giai câp phat triên ự v n đ ng, ộ ậ giai câp. ́ đ i kháng ố ̉ ̃ ̣ ́
ấ ấ ?
ấ ấ
ủ
ị ứ
ề ọ ề ặ
ợ ộ ứ
ấ ế ố ọ ấ
ữ ườ ả ố
Đ u tranh giai c p Lênin Đ u tranh giai c p là “cu c ộ đ u tranh c a qu n chúng b t c ầ ị ướ h t quy n, b áp b c và lao đ ng ộ i, ch ng b n có đ c quy n, đ c l ặ b n áp b c và b n ăn bám, cu c ọ đ u tranh c a nh ng ng i công ườ ữ ủ i vô nhân làm thuê hay nh ng ng ườ i h u s n s n ch ng nh ng ng ả ữ ữ ấ ư ả ” s n. hay giai c p t
ộ ố
ấ ướ ữ
ả
ự ạ ị
ố ạ ộ
Trong cu c đ u tranh giai c p, ấ c giai c p th ng tr dùng nhà n ấ ị và b máy b o l c đàn áp nh ng ộ ạ ự i mình, b o v i ch ng l ng ệ ạ ố ườ i c a chúng. Giai c p b quy n l ề ợ ủ ị ấ ch c l i thành l c tr cũng t ứ ạ ổ ị l ng và ch y u là dùng b o ủ ế ượ l c qu t l i giai c p th ng tr , ấ ậ ạ ự th c hi n ệ cu c cách m ng xã ự h i.ộ
ấ ề ề
ủ ấ
V n đ giành chính quy n là v n đ trung tâm và c b n c a ơ ả các cu c đ u tranh giai c p. ấ ề ộ ấ
́ ̣ ́
́
NGUYÊN NHÂN TR C TIÊP Ự
́
GIAI CÂṔ THÔNG TRỊ BOC LÔT
GIAI CÂṔ TIÊN BÔ CACH MANG̣
́ ̣
́
NGUYÊN NHÂN ĐÂU TRANH GIAI CÂṔ
L
́
NGUYÊN NHÂN GIAN TIÊP
́ ́
L C Ự NGƯỢ SX PHAT TRIÊN̉
QUAN HÊ ̣ SX LÔI ̃ TH IỜ
ấ ử ấ
Đ u tranh giai c p gi ữ vai trò là m t trong ự phát tri n quan tr ng c a ể ộ ọ ủ
nh ng đ ng l c ộ các xã h i có giai c p. ộ ấ
ả ấ ấ
ộ ả
ấ ̣
ữ ấ nh ng ng ữ ấ ố ị ằ ố
ệ ả ữ ̣
nh ng ng ườ ấ i ti n b ph i l ộ ườ ế
ng cho l c l ả ậ ổ ạ ự ượ ể ả
Trong các xã h i có giai c p đ i kháng, mâu ố ộ ng s n xu t m i và quan h thu n gi a l c l ệ ớ ữ ự ượ ẫ ất cũ bi u hi n ra b m t xã h i là mâu s n xu ặ ề ệ ể i bi thu n gi a giai c p th ng tr và ườ ữ ị ẫ l y quan trị. Giai c p th ng tr b ng m i cách gi ọ i bi tri ̣, nh ng ữ h s n xu t cũ. Còn ấ t đ giai c p th ng tr b ng ng ị ằ ố b o l c cách m ng, xóa quan h s n xu t cũ, ạ ự ấ ệ ả ng s n xu t phát tri n. m đ ấ ở ườ
ấ ộ
ấ ng th c s n xu t, thúc Cu c đ u tranh giai c p s : ẽ + Làm thay đ i ph ứ ổ ươ ả
đ y l c l ể ả
ấ ạ
ấ ng s n xu t ti p t c phát tri n. ấ ế ụ + C i t o chính b n thân giai c p cách m ng ả ộ ẩ ự ượ ả ạ ầ
+ Là đ ng l c phát tri n các m t c a đ i s ng và qu n chúng lao đ ng. ể ự ặ ủ ờ ố ộ
xã h i. ộ
ữ
ể ế ộ ữ
ậ Vì nh ng lý do trên chúng ta có th k t lu n “Đ u tranh giai c p là m t trong nh ng đ ng l c ự ộ ấ phát tri n quan tr ng c a các xã h i có giai c p”. ủ ấ ọ ể ấ ộ
XÃ H I CŨ NH
NG CH CHO XÃ H I M I Ti N B H N
Ộ
ƯỜ
Ộ Ớ Ế
Ộ Ơ
Ỗ
CÁCH M NG XÃ H I Ộ CÁCH M NG XÃ H I Ộ
Ạ Ạ
Đ u tranh ấ chính trị
Đ uấ tranh kinh tế
Đ u tranh ấ ng T t ư ưở
́ ́ ̣ ́ ́ ̣
GIAI CÂPTHÔNGTRI BOC LÔT
GIAI CÂPTIÊN BÔ CACH MANG
́ ̣ ́ ̣
L C Ự L
SẢN XUẤT
QUAN HÊ Ṣ
N Ả XU TẤ
NGƯỢ PHAT TRIÊN
LÔI TH I Ờ
́ ̉ ̃
ĐTGC – m t trong nh ng đ ng l c phát tri n XH có giai c p ĐTGC – m t trong nh ng đ ng l c phát tri n XH có giai c p
ự ự
ữ ữ
ộ ộ
ộ ộ
ể ể
ấ ấ
ộ
ủ ́ ̉
ủ ̃ ̣
ạ
ệ và nguyên nhân c a nó.
ạ
ướ ự ế ộ
ề ấ ặ
ờ
ng th c chuy n t ừ
2/ Cách m ng xã h i và vai ạ trò c a nó đ i v i s phat triên ố ớ ự c a xa hôi có đ i kháng giai c p ấ ố a/ Khái ni m cách m ng xã h i ộ ủ Theo nghĩa r ngộ , cách m ng xã c h i là s bi n đ i có tính b ổ ngo c và căn b n v ch t trong ả m i lĩnh v c đ i s ng xã h i, là ộ ọ m t hình ph ộ ươ i th i lên m t thái kinh t ộ ờ – xã h i cao h n. hình thái kinh t ộ ố ự ể ứ – xã h i l ộ ỗ ế ế ơ
ệ ậ
ế
ủ
Theo nghĩa h pẹ , CMXH là t đ m t ch đ vi c l ộ ế ộ ổ i th i và chính tr đã l ờ ỗ ị t l p m t ch đ thi ộ ế ộ ậ chính tr ti n b h n c a ộ ơ ị ế giai c p cách m ng. ạ ấ
ủ
ộ
ề
ề
V n đ c b n c a m i ọ ề ơ ả ấ là giành cu c CMXH chính quy n và sau đó là xây d ng chính quy n ự m i, xã h i m i. ớ ớ ộ
Nguyên nhân cách m ng ạ
xã h i. ộ
ữ
ấ
ẫ ộ ệ ề ặ
ữ ấ
Đó là mâu thu n gi a l c ự ẫ ng s n xu t m i và quan h l ả ệ ớ ượ i th i. Trong xã h i s n xu t l ộ ờ ấ ỗ ả có giai c p mâu thu n này bi u ể ấ hi n v m t xã h i là mâu thu n gi a các giai c p đ i ố ẫ kháng.
ấ ấ ể
ắ ứ
ằ
ộ
Đ u tranh giai c p phát tri n t i m c gay g t chuy n thành ớ ể ộ nh m xóa b cách m ng xã h i ỏ ạ xã h i cũ hình thành xã h i m i ớ ộ ti n b h n. ế ộ ơ
CÁCH M NG XÃ H I N RA
Ộ Ổ
Ạ
Ấ
Ộ Ữ
Ố
CU C Đ U TRANH C A Ủ I B TR NH NG NG Ị ƯỜ Ị CH NG L I Ạ GIAI C P TH NG TR
Ố
Ấ
Ị
H
C
ị
CÁ
Ạ
M
TẤ
PK Đ a ch ủ Nông dân
CHNL Ch nôủ Nô lệ
TBCN T s n ư ả Vô s nả
NG N Ầ L NH
CÁCH M Ạ NG VÔ S NẢ
CH Đ T H U V TLSX
Ế Ộ Ư Ữ Ề
S mâu thu n gi a LLSX phát tri n và QHSX l
ữ
ự
ể
ẫ
ỗ
i th i ờ
ộ
đ u tàu ạ ộ
ử ạ ỉ b/ Vai trò cách m ng xã h i. Cách m ng xã h i đóng vai trò ộ ầ ớ
ệ ả ấ ượ ấ ế ả
ằ ẩ ự ượ ế ớ ể ộ
c a ủ l ch s . Ch có cách m ng xã h i m i thay th ế ạ ị c quan h s n xu t cũ b ng quan h s n đ ấ ệ ả xu t m i, ti n b , thúc đ y l c l ng s n xu t ộ phát tri n; thay th hình thái kinh t – xã h i cũ ế b ng hình thái kinh t – xã h i m i cao h n. ớ ế ằ ộ ơ
ừ ộ
Trong l ch s ử ị đã t ng có b n ố cu c cách m ng xã h i ộ ạ sau đây:
Ự Ấ
+T PHÁT +XU T Hi N Ệ CƯỚ NHÀ N
Ề
+ CMXH Đi N HÌNH Ể TÍNH GIAI C PẤ RÕ R TỆ
+ CMVS LÀ TRI T Đ Ể Ệ NH TẤ VÌ XÓA T NẬ G C S Ố Ự B T CÔNG Ấ
+ PHÂN CÔNG LAO Đ NGỘ PHÁT TRI NỂ S N XU T
Ả
Ấ
+ T PHÁT Ư VÌ S Ự PHÂNCHIA Gi A Ữ CH NÔỦ VÀ Đi N CH Ủ KHÔNG RÕ RÀNG
CMXH 4
CMXH 1
CMXH 2
CMXH 3
XH CSNT
XH CHNL
XH PK
XH TB
XH CSVM
Ế
Ộ
Ư Ả Ấ Ư Ả
Ấ
Ả
CM T PHÁT Ự T NHU C U Ầ Ừ V T CH T
Ấ
Ậ
CM T PHÁT Ự CH NÔ Ti N B Ủ LÃNH Đ OẠ
CM T S N GIAI C P T S N LÃNH Đ OẠ
CM VÔ S NẢ GIAI C P VÔ S N LÃNH Đ OẠ
Ủ Ị
Ề
Ị
Ầ
ấ
VI/ QUAN Đi M C A CH Ủ Ể NGHĨA DUY V T L CH S Ử Ậ I VÀ VAI V CON NG ƯỜ TRÒ SÁNG T O L CH S Ử Ạ C A QU N CHÚNG NHÂN Ủ DÂN 1/ Con ng c a con ng ủ
ể ự ả ̃
̣
ệ ệ ươ
i và b n ch t ả ườ i ườ a/ Khái ni m con ng i ườ ệ i là m t th c Con ng ự ộ ườ th t nhiên mang b n tính xa hôi; có s th ng nh t bi n ấ ố ự ch ng gi a hai ph ng di n ữ ứ nhiên và xã h i. t ộ ự
Tr c h t, con ng ế ậ
ả
ườ ả ộ
i là m t đ ng v t cao ướ ộ ộ ườ . M t khác, con nhiên b n tính t c p nh t, mang ặ ự ấ ấ b n tính xã i là m t th c th xã h i mang ng ộ ể ự h i.ộ
ả
nhiên hai + B n tính t ự c nhìn nh n ậ ở ượ
đ góc đ sau: ộ - Con ng ế ườ
ế
ủ
i là k t qu ti n hóa và phát ả tri n lâu dài c a gi i t ớ ự ể nhiên.
ườ
ộ ậ
ủ
i” i là m t - Con ng ộ i t b ph n c a gi ự ớ ủ nhiên và đ ng th i gi i ớ ờ ồ t nhiên cũng “là thân ự th vô c c a con ơ ể ng ườ
ả ượ
+ B n tính xã h i ộ c nhìn nh n đ ậ ở hai góc đ sau: ộ - Thông qua lao con đ ng mà ộ thành ng tr i ở ườ i xã h i. con ng ộ ườ
ố
i ch u - Con ng ị ườ s chi ph i b i ở ố ự xã h i các nhân t ộ và quy lu t xã h i. ộ ậ
ấ
b/ B n ch t con ng ả iườ
ữ
ệ ả
ổ
“B n ả C.Mác: i ch t ng con ườ ấ không ph i là m t ộ ả cái tr u t ng c ố ượ ừ h u c a cá nhân ủ t. Trong tính riêng bi ệ hi n th c c a nó, ủ ự b n ch t con ng i ườ ấ là t ng hoà nh ng ữ quan h xã h i” ệ ộ
c ượ
Lu n đ trên đ ậ ề hi u là: ể
ượ
ị
+ Không có con tr u ng, i ng t ừ ườ ly m i đi u thoát ề ọ ki n l ch s c th , ể ử ụ ị ệ i luôn luôn con ng ườ c th , xác đ nh, ể ụ s ng trong m t đi u ề ộ ố l ch s nh t ki n ấ ử ị ệ đ nh, m t th i đ i ạ ờ ộ ị nh t đ nh. ấ ị
+ Con ng
ộ ủ ấ
i trong ườ toàn b các m i quan ố ộ toàn h xã h i s b c l ệ ộ ẽ ộ ộ b b n ch t xã h i c a ộ ả mình.
+ Con ng
ể ủ
ạ
ự i cũng l ử i sáng t ừ
i là ch ườ ủ th và là s n ph m c a ẩ ả l ch s . L ch s sáng ử ị ử ị t o ra con ng i trong ườ ạ ch ng m c nào thì con ừ i ng ườ ạ ra l ch s trong ch ng ị m c đó. ự
i là
Con ng ự
ườ ể ố
ộ
m t th c th th ng nh t ấ gi a m t sinh v t ậ ữ v i m t xã h i. ớ
ặ ặ
ộ
Ả
B N CH T Ấ IƯỜ CON NG
B nả ch tấ iườ ng
i là
ả
ườ
B n ch t con ng ấ t ng hoà ổ ộ nh ng quan h xã h i ệ
ữ
Có th ể bi nế đ iổ
QUY LU T Ậ TÂM LÝ – Ý TH CỨ
QUY LU TẬ T NHIÊN
Ự
Con ng
i là ch th ủ ể ườ và là s n ph m ẩ ả c a l ch s . ử ủ ị
QUY LU TẬ XÃ H IỘ
ừ ệ
T vi c nghiên c u ứ ý trên có th rút ra ể ng ph nghĩa ươ pháp lu nậ sau: Đ ể ả
con
ầ
ươ
ừ ệ ự ̃
̣ ̃
ế ̣
+ có nh ng lý gi i đúng ữ v i, ng ườ ề chúng ta c n xu t ấ ng hai ph phát t di n t nhiên và xa hôi. Trong đó xa quy t hôi là y u t ế ố đ nh. ị
ầ
ườ
+ C n phát huy năng l c sáng t o c a m i ỗ ủ ạ ự i, vì đó chính con ng là đ ng l c c b n ả ơ ự ộ c a s ti n b xa hôi. ự ế ủ ộ ̃ ̣
+ Đ con ng ượ
ệ
̃ ̣
i. c i đ ườ ể i phóng, c n xóa gi ầ ả b các quan h kinh ỏ - xa hôi ràng bu c t ộ ế t o kh năng sáng ạ ả c a con ng ủ ườ
ệ
ạ
ủ ầ
ệ ầ
2/ Khái ni m qu n chúng nhân ầ dân và vai trò sáng t o l ch s ử ị c a qu n chúng nhân dân. a/ Khái ni m qu n chúng nhân dân.
ộ ậ
ồ ả Là b ph n có cùng chung l ữ
ầ
ữ
ộ
ả
ấ ộ ủ
i ợ ích căn b n , bao g m nh ng thành ph n, nh ng t ng l p và ớ ữ ầ nh ng giai c p, liên k t l i thành ấ ế ạ i s lãnh đ o c a m t t p th d ể ướ ự ủ ạ ậ cá nhân, t ch c hay đ ng phái ứ ổ i quy t nh ng v n đ nh m gi ế ề ữ ả ằ kinh t , chính tr , xã h i c a m t ộ ị th i đ i nh t đ nh. ế ờ ạ ấ ị
群群群群
(qǘn zhōng rén mín)
ậ
ộ
ữ
Ng
i lao đ ng
ấ ớ
ấ ủ ả ậ
ấ
t
Nh ng giai c p, ữ nh ng t ng l p ầ ữ thúc đ y ẩ s ti n b ộ ự ế xã h i.ộ
ườ ộ s n xu t ra ả c a c i v t ch t và các giá tr tinh th n ị
ầ
Nh ng b ph n dân c ư ch ng l i ạ ố giai c p ấ th ng tr , ố ị áp b c bóc l ộ ứ đ i kháng ố v i nhân dân. ớ
ạ ủ
ủ ị
b/ Vai trò sáng t o c a qu n chúng nhân dân và vai ầ trò c a cá nhân trong l ch s .ử
ạ ầ ể
ự
ủ
ủ
ế ấ
ể
Qu n chúng nhân dân là ch th chân chính sáng t o ủ ra l ch s . ử ị Ch ng minh: ứ ấ h là l c + Th nh t, ứ ọ ng s n xu t c b n c a xã l ấ ơ ả ả ượ h i, tr c ti p s n xu t ra c a ấ ả ự ộ c i v t ch t, là c s c a s ự ơ ở ủ ả ậ t n t i và phát tri n c a xã ủ ạ ồ h i.ộ
ậ
ự ể
Ta có vai trò gì trong s phát tri n c a ủ xã h i?ộ
l ượ ệ
ộ ồ
ộ
i, con Đ t n t ể ồ ạ c h t tr i ng ế ướ ườ ph i tho mãn ả ả nh ng nhu c u v t ầ ữ ch t khách quan ấ b ng cách s n xu t ấ ả ằ ra c a c i v t ch t. ấ ả ậ ủ th c L c ng ự ự hi n vi c s n xu t ấ ả ệ trên chính là qu n ầ chúng nhân dân lao đ ng bao g m c ả lao đ ng chân tay và trí óc.
ọ
ạ
ệ ộ ả
ấ ầ ơ ả ể ế
ủ ị
Ngày nay, nh ng nhà khoa h c ữ t quan tr ng trong có vai trò đ c bi ọ ệ ặ vi c phát tri n s n xu t, nh ng ho t ư ả ể đ ng s n xu t c a qu n chúng nhân ấ ủ dân v n là đi u ki n c b n đ quy t ề ẫ ệ i và phát tri n c a xã đ nh s t n t ể ạ ự ồ h i.ộ Vì:
ủ
ỉ ễ ọ ự
ả ấ ầ ộ
ấ ủ ộ ệ
ạ ộ ủ ấ
Vai trò c a khoa h c ch có th ể phát huy thông qua th c ti n s n xu t c a qu n chúng lao đ ng, nh t là đ i ngũ công nhân hi n đ i và trí th c trong n n s n xu t xã h i, c a ả ề tri th c. th i đ i kinh t ế ứ ờ ạ ứ
ườ ữ + Th hai, ứ t o sáng i ạ ị
ừ
ủ ộ ừ
ệ
ề ự
ủ ầ
ộ
h là ọ ra ng nh ng giá tr văn hoá tinh th n.ầ Nh ng sáng t o v ề ạ ữ văn h c, ngh thu t, ậ ệ ọ khoa h c, y h c, kinh ọ ọ t …c a nhân dân v a ế là c i ngu n, v a là ồ đi u ki n đ thúc đ y ẩ ể s phát tri n c a n n ề ể văn hoá tinh th n c a ủ các dân t c trong m i ọ th i đ i. ờ ạ
ố
ấ
ọ ữ ữ
ậ
ơ ọ ữ
ủ
ọ
ượ
ả
ầ ấ
ậ ộ ề
Chính đ i s ng ờ c a nhân dân cung c p ủ li u cho nh ng ch t ệ ấ nh ng nhà khoa h c, văn h c, ngh thu t và ệ h n n a nh ng giá tr ị ữ văn hoá tinh th n c a ầ h ch th c s có ý ự ự ỉ nghĩa khi đ c đông đ o qu n chúng nhân dân ch p nh n và truy n bá sâu r ng, tr ở ổ ế thành giá tr ph bi n. ị
ự ọ
+ Th ba, ứ trò quy t đ nh th ng l ế ị h là đ ng l c c b n, đóng vai ộ i c a m i cu c CMXH. ợ ủ ắ ơ ả ộ ọ
ế ể
ế ạ ộ
ộ ữ ự ượ
i xu t phát t ấ ơ ạ ấ ậ ừ
ầ
ạ ộ
Trong các cu c cách m ng làm chuy n bi n ộ - xã h i thì nhân dân lao các hình thái kinh t ng tham gia đông đ o. H n n a, đ ng là l c l ả nguyên nhân sâu xa c a các cu c cách m ng xã ộ ủ ho t đ ng s n xu t v t ch t h i l ấ ả ạ ộ ộ ạ c a qu n chúng (LLSX phát tri n, mâu thu n ẫ ể ủ QHSX - đ u tranh giai c p – cách m ng xã h i) ấ ủ ể ủ ộ
ộ
ế ơ ả ị ọ ự ạ ộ
ấ Vì v y, nhân dân lao đ ng là ch th c a ậ , chính tr , xã h i, đóng vai các quá trình kinh t trò là đ ng l c c b n c a m i cu c cách m ng ộ ủ xã h i.ộ
Ộ
NG
I T O RA ƯỜ Ạ C A C I Ả Ủ V T CH T Ấ Ậ CHO XÃ H IỘ
I T O RA NG ƯỜ Ạ NH NG GIÁ TR Ị Ữ VĂN HOÁ TINH TH NẦ
Đ NG L C Ự CHÍNH TRONG M I Ọ CU CỘ CMXH
Ầ
QU N CHÚNG NHÂN DÂN LÀ CH TH SÁNG T O CHÂN CHÍNH RA L CH S
Ủ Ể
Ạ
Ị
Ử
Khái ni m cá nhân ệ
(vĩ nhân, lãnh t
ệ
ị
).ụ Vĩ nhân là nh ng cá ữ t xu t trong các nhân ki ấ lĩnh v c chính tr , kinh ự t , khoa h c, ngh ệ ọ ế thu t…ậ
ầ
ữ
ệ
ủ ạ
CH T CH H CHÍ MINH
Ủ Ị
Ồ
ầ
Trong m i quan h ệ ố v i qu n chúng nhân ớ dân, lãnh tụ là nh ng cá nhân ki t xu t do phong ấ trào cách m ng c a qu n chúng nhân dân t o nên. ạ
ủ ữ ấ ơ ả
c xu th v n đ ng c a dân t c, qu c t ẩ ứ ế ậ Nh ng ph m ch t c b n c a lãnh t + Có tri th c khoa h c uyên bác, n m b t ắ ọ và ủ : ụ ắ ố ế ộ ộ
đ ượ th i đ i. ờ ạ + Có năng l c t p h p, th ng nh t ý chí và ọ ố
ấ ự ậ hành đ ng c a qu n chúng nhân dân. ầ ủ
+ G n bó v i qu n chúng, quên mình vì l ớ i ợ ộ ắ
ích c a dân t c, qu c t ầ ố ế
ờ
ế và th i đ i. ờ ạ ộ ệ ộ ụ ầ
ầ
ụ ấ
ủ ấ ứ n u l ch s đ t ra nh ng nhi m v c n gi ữ ị quy t thì t ế dân, t ứ ộ B t c m t th i kỳ nào, m t dân t c nào, ộ i ả ử ặ trong phong trào qu n chúng nhân ừ , đáp ấ ế ữ ầ t y u s xu t hi n nh ng lãnh t ệ ng yêu c u c a l ch s . ử ẽ ủ ị
Ấ
CÓ NĂNG L CỰ TH NG NH T Ố Ý CHÍ & HÀNH Đ NGỘ C A QU N CHÚNG Ầ
Ủ
CÓ TRI TH CỨ UYÊN BÁC
Ắ
N M Đ
C
Ắ ƯỢ XU THẾ
G N BÓ V I NHÂN DÂN Ớ VÌ NHÂN DÂN PH C VỤ
Ụ
Ủ
Ộ C A DÂN T C, TH I Đ I Ờ Ạ
LÃNH TỤ XU T HI N Ệ Ấ V IỚ PH M CH T:
Ẩ
Ấ
Ủ
Ầ
Ạ
TỪ PHONG TRÀO CÁCH M NG C A QU N CHÚNG
Quan h gi a qu n chúng nhân dân v i ớ ầ
lãnh t
ệ ữ . ụ Th hi n: ể ệ ố ấ
ạ ẽ ụ ấ
. + Tính th ng nh t gi a nhân dân và lãnh t ữ Không có phong trào cách m ng s không xu t hi n lãnh t . ụ
ầ
ợ
ấ
ố ộ ạ
ữ ầ
ủ
ệ + Qu n chúng nhân dân và lãnh t th ng nh t ấ ụ ố trong tính m c đích và l i ích c a mình. S ự ủ ụ th ng nh t này càng cao thì nh n th c và hành ứ ậ đ ng cách m ng càng th ng nh t. ấ ố + S khác bi t gi a qu n chúng nhân dân và ệ ự lãnh t bi u hi n trong vai trò khác nhau c a s ự ệ ụ ể tác đ ng đ n l ch s . ử ộ ế ị
có ầ ụ
ụ
ộ ắ
Vai trò c a lãnh t . ụ ủ Trong quan h v i qu n chúng, lãnh t ệ ớ nh ng nhi m v sau: ệ ữ và th i đ i + N m b t xu th dân t c, qu c t ờ ạ ố ế ế t nh ng quy lu t khách quan ậ ế
ướ ợ ị
ch ắ trên c s hi u bi ữ ơ ở ể , chính tr , xã h i. c a các quá trình kinh t ộ ị ế ủ ng chi n lu c và ho ch đ nh ạ ế ạ
ụ ổ
ụ ủ
ng vào gi ữ ả
+ Đ nh h ị ươ + T ch c l c l ầ ầ ụ ng trình hành đ ng cách m ng. ộ ứ ự ượ ố ằ ạ ng, giáo d c thuy t ph c ế qu n chúng, th ng nh t ý chí và hành đ ng c a ộ ấ i quy t nh ng qu n chúng nh m h ế ướ m c tiêu cách m ng đ ra. ề
Nh v y, lãnh t ớ ụ ố ớ
có vai trò to l n đ i v i phong trào qu n chúng. Tuy v y, chúng ta không nên ậ tuy t đ i hoá đ n m c sùng bái cá nhân. ứ
ặ ướ ủ ủ ế ề ạ ỏ
c tính tích c c, sáng t o c a mình. ư ậ ầ ế ệ ố T sùng bái cá nhân s : ẽ ệ c b quy n làm ch c a + H n ch ho c t nhân dân, làm cho nhân dân không phát huy đ ạ ượ ự ủ
+ Ng ắ ườ
ườ ng l ặ ệ ơ ậ
i m c b nh sùng bái cá nhân th ườ ể ứ ậ ủ ủ ả
ng i đ t mình cao h n t p th , đ ng ngoài đ ố chính sách c a pháp lu t c a Đ ng và Nhà n c.ướ
H T Ế
