Bài giảng Đại cương về tâm lý học trong chăm sóc sức khoẻ - Lã Thị Quỳnh Liên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Đại cương về tâm lý học trong chăm sóc sức khoẻ, được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp các bạn sinh viên có thể trình bày được nội dung của tâm lý học y học: nội dung nghiên cứu của tâm lý học người bệnh và tâm lý học thầy thuốc; Các phương pháp tâm lý học y học: phương pháp bổ trợ, phương pháp chủ đạo, phương pháp tâm lý lâm sàng. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Đại cương về tâm lý học trong chăm sóc sức khoẻ - Lã Thị Quỳnh Liên

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI Bộ môn Quản lý & Kinh tế Dược BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC ĐẠI CƯƠNG VỀ TÂM LÝ HỌC TRONG CHĂM SÓC SỨC KHOẺ Lã Thị Quỳnh Liên lienltq@hup.edu.vn
MỤC TIÊU HỌC TẬP BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC Trình bày được: 1.  Nội dung của tâm lý học y học: nội dung nghiên cứu của tâm lý học người bệnh và tâm lý học thầy thuốc 2.  Các phương pháp tâm lý học y học: phương pháp bổ trợ, phương pháp chủ đạo, phương pháp tâm lý lâm sàng La Thi Quynh Lien 2
TÂM LÝ HỌC Y HỌC BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Là một bộ phận của y học và tâm lý học •  Áp dụng các nguyên tắc tâm lý học trong thực hành y học •  Tập trung nghiên cứu tâm lý người bệnh và tâm lý nhân viên y tế trong hoạt động phòng chữa bệnh La Thi Quynh Lien 3
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA TÂM LÝ HỌC Y HỌC BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Quan niệm nguyên thuỷ về tâm lý và bệnh tật: có mối quan hệ thần bí •  Thế kỷ V trước công nguyên: –  Hyppocrates bác bỏ quan niệm cho rằng bệnh tật là do những nguyên nhân siêu nhiên gây ra –  Ông chỉ ra vai trò của yếu tố dịch thể trong mối quan hệ giữa tâm lý và cơ thể •  Thế kỷ thứ II trước công nguyên: –  Galen khẳng định những rối loạn tâm thần có thể làm nảy sinh những bệnh thứ phát La Thi Quynh Lien 4
NỘI DUNG CỦA TÂM LÝ HỌC Y HỌC BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Tâm lý học y học đại cương •  Tâm lý học người bệnh •  Tâm lý học thầy thuốc La Thi Quynh Lien 5
TÂM LÝ HỌC Y HỌC ĐẠI CƯƠNG BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Lịch sử phát triển của ngành tâm lý học y học •  Quan điểm của các trường phái lớn trong tâm lý học y học •  Những nét đặc trưng như bản chất, quy luật…của các hiện tượng tâm lý •  Những sai sót thường gặp trong phản ánh tâm lý của người bệnh… La Thi Quynh Lien 6
TÂM LÝ HỌC NGƯỜI BỆNH BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Nghiên cứu các quy luật hoạt động tâm lý của người bệnh thực thể trong mối liên hệ với bệnh tật và môi trường •  Người bệnh thực thể (người bệnh nội khoa, ngoại khoa, da liễu…): về mặt tâm thần hoàn toàn bình thường, không bị rối loạn La Thi Quynh Lien 7
TÂM LÝ HỌC NGƯỜI BỆNH… BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Gồm hai thành phần: –  Tâm lý học bệnh tật/ bệnh sinh: tâm lý người bệnh trong mối quan hệ với bệnh tật –  Tâm lý học môi trường người bệnh: tâm lý người bệnh trong mối quan hệ với thế giới xung quanh La Thi Quynh Lien 8
TÂM LÝ HỌC NGƯỜI BỆNH… BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Tâm lý học bệnh sinh: –  Nghiên cứu những biểu hiện tâm lý của người bệnh –  Vai trò của yếu tố tâm lý trong phát sinh, phát triển bệnh –  Ảnh hưởng qua lại giữa bệnh ßà tâm lý (hen phế quản) –  Vai trò của tâm lý trong điều trị, phòng bệnh và củng cố sức khoẻ –  Sự khác nhau giữa tâm lý thường và tâm lý bệnh –  Nguyên tắc, phương pháp nghiên cứu tâm lý người bệnh La Thi Quynh Lien 9
TÂM LÝ HỌC NGƯỜI BỆNH… BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Tâm lý học môi trường người bệnh: Nghiên cứu các mối quan hệ giữa người bệnh với thế giới xung quanh, với môi trường tự nhiên và xã hội: •  Tâm lý người bệnh và các yếu tố của môi trường tự nhiên •  Tâm lý người bệnh và các yếu tố của môi trường xã hội La Thi Quynh Lien 10
TÂM LÝ HỌC THẦY THUỐC BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Nghiên cứu những đặc điểm tâm lý, nhân cách và hoạt động lao động của người thầy thuốc: –  Các quy luật hoạt động tâm lý của người thầy thuốc –  Các phẩm chất tâm lý, nhân cách, uy tín…của người thầy thuốc –  Hoạt động giao tiếp, không khí tâm lý trong cơ sở điều trị… La Thi Quynh Lien 11
CÁC PHƯƠNG PHÁP TÂM LÝ HỌC Y HỌC BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Xây dựng trên cơ sở phương pháp nghiên cứu khoa học nói chung và của tâm lý học nói riêng •  Tập trung vào phương pháp tâm lý học người bệnh: –  Các phương pháp bổ trợ –  Các phương pháp chủ đạo –  Phương pháp tâm lý lâm sàng La Thi Quynh Lien 12
CÁC PHƯƠNG PHÁP TÂM LÝ HỌC Y HỌC BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Các phương pháp bổ trợ: –  Hỏi chuyện (Phỏng vấn, đàm thoại) –  Quan sát –  Phân tích sản phẩm hoạt động –  Phân tích tiểu sử •  Các phương pháp chủ đạo: –  Thực nghiệm tâm lý –  Trắc nghiệm tâm lý •  Phương pháp tâm lý lâm sàng La Thi Quynh Lien 13
Hỏi chuyện/ Phỏng vấn BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Mục đích: –  Thu thập thông tin về sự phát triển bệnh, phát triển tâm lý – nhân cách và các mối quan hệ xã hội của người bệnh –  Tạo dựng sự tiếp xúc tâm lý cũng như tiến hành liệu pháp tâm lý cho người bệnh La Thi Quynh Lien 14
Hỏi chuyện/ Phỏng vấn… BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC Mức 1: không có cấu trúc Phỏng vấn Mức 2: bán cấu trúc Mức 3: có cấu trúc La Thi Quynh Lien 15
Hỏi chuyện/ Phỏng vấn… BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Phỏng vấn không có cấu trúc: – Không theo cấu trúc có sẵn – Bệnh nhân tự kể về các vấn đề của mình – Giúp thu được những thông tin phong phú, chân thực – Thường tốn thời gian –  Khó xác định vấn đề trọng tâm cần nghiên cứu La Thi Quynh Lien 16
Hỏi chuyện/ Phỏng vấn… BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Phỏng vấn bán cấu trúc: – Có các định hướng chính, không có các hướng dẫn chi tiết cụ thể – Thu thập thông tin chân thực – Nắm bắt các vấn đề trọng tâm người bệnh đưa ra •  Phỏng vấn có cấu trúc: – Theo một bộ câu hỏi chặt chẽ – Kết quả có thể xử lý theo thang điểm – Dễ so sánh, đánh giá về người bệnh La Thi Quynh Lien 17
Một số vấn đề cần lưu ý khi phỏng vấn bệnh nhân BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC – Cần có tính mục đích và tính tổ chức cao – Xây dựng thái độ, niềm tin đến chừng mực cho phép – Cần nhạy bén, linh hoạt – Không coi đây là một cuộc nói chuyện thông thường nhằm thoả mãn hoặc nâng cao uy tín cá nhân – Dừng lại khi đã thu thập đủ thông tin cần thiết La Thi Quynh Lien 18
Quan sát BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Mục đích: theo dõi, nhận xét về hành vi của người bệnh •  Thường dùng kết hợp với các phương pháp khác •  Giúp thu thập những thông tin quan trọng về cảm xúc của người bệnh: sự lo âu, biểu hiện trầm cảm, sự phụ tùng, thụ động… La Thi Quynh Lien 19
Phân tích sản phẩm hoạt động BM QUẢN LÝ & KINH TẾ DƯỢC •  Phân tích các sản phẩm hoạt động do cá nhân làm ra: bút tích, bức vẽ… •  Cung cấp những nhận xét nhất định về người bệnh •  Thường áp dụng nghiên cứu tâm lý trẻ em, bệnh nhân tâm thần •  Phương pháp khác: phân tích tiểu sử La Thi Quynh Lien 20