Bài giảng "Hoạt động kinh doanh ngân hàng" Chương 3 - Hoạt động tín dụng, được biên soạn gồm các nội dung chính sau: Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng; Phân loại tín dụng Ngân Hàng; Các nhân tố ảnh hưởng đến tín dụng NH; Những nội dung bảo đảm an toán giảm thiểu rủi ro trong hoạt động tín dụng;...Mời các bạn cùng tham khảo!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Hoạt động kinh doanh ngân hàng: Chương 3 - ThS. Võ Thị Ngọc Hà
- Trường Đại Học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh
Khoa Ngân Hàng
Môn học:
Bài giảng điện tử
Giảng viên:
ThS. Võ Thị Ngọc Hà
havtn@buh.edu.vn
(+84)906820917
- Chương 3
Nội dung chính
3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
3.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến Tín dụng NH
3.4 Những nội dung bảo đảm an toán giảm thiểu rủi ro
trong hoạt động tín dụng 2
- 3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
Khái niệm
Tín dụng – Credit, được hiểu là một quan hệ sử dụng sự tín
nhiệm. Dưới nhiều góc độ và bối cảnh khác nhau có thể xem
xét các khái niệm cụ thể như:
Theo nguồn gốc lịch sử, Tín dụng là sự chuyển giao một
lượng giá trị dưới dạng hàng hoá để nhận về lời cam kết sẽ
hoàn trả đủ gốc và lãi trong tương lai.
Trên thị trường tài chính, Tín dụng là sự dịch chuyển quỹ/
vốn từ các chủ thể thặng dư tiết kiệm sang cho chủ thể thiếu
hụt tiết kiệm.
Trong hệ thống NHTM, Tín dụng Ngân hàng là một giao
dịch giữa 2 chủ thể, trong đó bên cấp tín dụng (ngân hàng/
TCTD khác) chuyển giao tài sản cho bên nhận tín dụng (các
chủ thể trong nền kinh tế) sử dụng trong một thời hạn nhất
định theo nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi 3
- 3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
Đặc trưng của tín dụng ngân hàng
Tài sản giao dịch trong TDNH đa dạng có thể
dưới dạng tiền tệ, tài sản thực hoặc chữ ký
Rủi ro trong tín dụng ngân hàng có tính tất
yếu, không thể loại trừ hoàn toàn
Sự hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi là bản chất
của tín dụng nói chung và TDNH nói riêng
Sự hoàn trả trong TDNH là vô điều kiện
4
- 3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
Đặc trưng của tín dụng ngân hàng
Tài sản giao dịch trong TDNH đa dạng có thể dưới dạng
tiền tệ, tài sản thực hoặc chữ ký
Khác với các loại hình tín dụng khác chỉ có một hình thái giá trị tín dụng,
TDNH có thể thông qua hình thái tiền tệ, tài sản thực hoặc bằng chữ ký.
Cấp TD bằng tiền tệ được thực hiện thông qua hành vi giải ngân
các khoản vay của NH, có thể chuyển giao tiền mặt hoặc dưới dạng
bút tệ thông qua chuyển khoản vào tài khoản cho KH hoặc cho đối
tác của KH.
Cấp TD bằng tài sản thực được thực hiện thông qua việc TCTD
cho KH thuê tài sản thông qua giao dịch cho thuê tài chính. Tại VN,
NH không trực tiếp cung cấp sản phẩm này mà thông qua công ty
cho thuê tài chính.
Cấp TD bằng chữ ký là hình thức chuyển giao sự cam kết đảm bảo
thanh toán có điều kiện mà NH cung cấp cho KH giúp họ thuận lợi
5
trong việc giao dịch với các đối tác.
- 3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
Đặc trưng của tín dụng ngân hàng
Rủi ro trong tín dụng ngân hàng có tính tất yếu, không thể
loại trừ hoàn toàn
Rủi ro tín dụng là khả năng bên đối tác của NH phá vỡ/ vi phạm các
cam kết trong hợp đồng, xảy ra khi mọt trong hai yếu tố sau không
được thực hiện đầy đủ.
Thiện chí trả nợ
Đây là một yếu tố vô hình, không thể đo lường do đó NH không thể
triệt tiêu và loại bỏ hoàn toàn rủi ro tín dụng.
Khả năng trả nợ
Trong thời gian sử dụng tín dụng, có nhiều biến cố khách quan ngoài
tầm kiểm soát của NH và cả KH làm thay đổi khả năng trả nợ. Vì vậy
độ rủi ro tiềm ẩn khá cao, NH chỉ có thể kiểm soát và giảm thiểu, hạn
chế nó mà thôi.
Các biện pháp bảo đảm an toàn: thiết lập quy trình tín dụng hiệu quả,
quản trị rủi ro tín dụng, biện pháp bảo đảm, chính sách lãi suất, các 6
quy định cấp tín dụng, các điều khoản trong hợp đồng...
- 3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
Đặc trưng của tín dụng ngân hàng
Sự hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi là bản chất của tín dụng
nói chung và TDNH nói riêng
Để đảm bảo hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi, trong nghiệp vụ TDNH
phải cân nhắc 2 yếu tố căn bản:
(1)Xác định thời hạn và kỳ hạn tín dụng hợp lý
Áp dụng phương pháp trả nợ phù hợp giúp KH rút ngắn thời gian chịu
lãi và cũng giúp NH giảm thiểu mức độ rủi ro.
(2)Chính sách lãi suất hài hoà giữa mục tiêu lợi nhuận và được
nền kinh tế chấp nhận
Lãi suất tín dụng phải đủ bù đắp các chi phí NH bỏ ra và tạo lợi
nhuận cho NH.
Đồng thời, lãi suất đó cũng phải thấp hơn tỷ suất sinh lợi nhuận bình
quân của nền kinh tế.
7
- 3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
Đặc trưng của tín dụng ngân hàng
Sự hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi là bản chất của tín dụng
nói chung và TDNH nói riêng
Để đảm bảo hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi, trong nghiệp vụ TDNH
phải cân nhắc 2 yếu tố căn bản:
(1) Xác định thời hạn và kỳ hạn tín dụng hợp lý
Thời hạn cấp tín dụng căn cứ vào thời gian luân chuyển của đối
tượng cấp tín dụng:
Tài sản lưu động
Ví dụ: tồn kho, nợ phải thu... Căn cứ vào Chu kỳ chuyển hoá tài sản
từ: Tiền → Vật tư/nguyên liệu → SP dở dang/bán thành phẩm →
Thành phẩm/hàng hoá → Tiền
Tài sản cố định
Ví dụ: tài sản cố định, cơ sở vật chất... Căn cứ vào Thời gian khấu hao
tài sản hoặc thời gian của một vòng quay tài sản cố định. Thời gian vay
8
thường là trung và dài hạn, kỳ hạn thu nợ chia ra nhiều phân kỳ.
- 3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
Đặc trưng của tín dụng ngân hàng
Sự hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi là bản chất của tín dụng
nói chung và TDNH nói riêng
Để đảm bảo hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi, trong nghiệp vụ TDNH
phải cân nhắc 2 yếu tố căn bản:
(1) Xác định thời hạn và kỳ hạn tín dụng hợp lý
Kỳ hạn và thời hạn tín dụng căn cứ vào khả năng tài chính/ thu nhập
của khác hàng ( nguồn thu chính và nguồn trả nợ bổ sung).
Trả góp: Khoản nợ sẽ được hoàn trả thành nhiều kỳ hạn, mỗi
kỳ hạn trả một phần nợ (gồm gốc và lãi) đến khi kết thúc thời
hạn vay hoặc toàn bộ nợ được thu hồi.
Phi trả góp: Nợ gốc được hoàn trả một lần, còn nợ lãi có thể
trả một lần cùng với gốc hoặc chia ra làm nhiều định kỳ trả.
Trả tuần hoàn: Tiền vay trả được sử dụng tuần hoàn nhiều lần
và không theo một kỳ hạn cố định phụ thuộc vào nhu cầu chi
9
thu của KH.
- 3.1 Khái niệm, đặc trưng của Tín dụng ngân hàng
Đặc trưng của tín dụng ngân hàng
Sự hoàn trả trong TDNH là vô điều kiện
Nội dung cam kết hoàn trả
vô điều kiện cho NH khi
khoản nợ đến hạn được thể
hiện trong các chứng từ
hình thành trong quan hệ
tín dụng như: hợp đồng tín
dụng, giấy nhận nợ, khế
ước nợ... Đây là các ràng
buộc pháp lý mà KH phải
tuân thủ trong quá trình sử
dụng tín dụng.
10
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Các hình thức cấp tín dụng theo Luật các TCTD ở VN có thể phân
thành 3 nhóm căn cứ vào biểu hiện của tài sản trong giao dịch:
(1) Nhóm cấp tín dụng bằng tiền
Cho vay
Chiết khấu
Bao thanh toán
(2) Nhóm cấp tín dụng bằng chữ ký
Bảo lãnh ngân hàng
Các cam kết ngoại bảng khác
(3) Nhóm cấp tín dụng bằng tài sản thực
Cho thuê tài chính 11
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Khái niệm: Bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho KH một
khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời
gian nhất định theo thoả thuận, với nguyên tắc có hoàn trả đầy
đủ gốc và lãi.
Bản chất của hành vi cho vay là ứng trước nên rủi ro cao.
Đối tượng cho vay rất phong phú từ các chi phí, khoản phải
thu cho đến bất động sản và các loại tài sản ...
Cách thức thu lãi: thực hiện sau giải ngân theo 3 cách - lãi thu
một lần, lãi định kỳ đều theo dư nợ ban đầu và lãi theo dư nợ
giảm dần . 12
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Các phương thức cho vay theo luật tại Việt Nam:
Cho vay từng lần
Cho vay hợp vốn
Cho vay lưu vụ
Cho vay theo hạn mức
Cho vay theo hạn mức cho vay dự phòng
Cho vay theo hạn mức thấu chi trên tài khoản thanh toán
Cho vay quay vòng
Cho vay tuần hoàn
Các phương thức cho vay khác
13
Trích Thông tư 39/2016/TT-NHNN
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Khái niệm: Là việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy
đòi các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của người thụ
hưởng trước khi đến hạn thanh toán.
Bản chất chiết khấu là việc ngân hàng tái tài trợ cho khoản phải thu
từ một quan hệ tín dụng đã hình thành trước đó - độ rủi ro thấp hơn .
Cách thức thu lãi, hoa hồng, phí bằng cách khấu trừ trực tiếp vào
giá trị chiết khấu của giấy tờ có giá trước khi chuyển tiền cho KH.
Căn cứ vào nguồn gốc của khoản nợ phải thu, chiết khấu có -
- phân loại: - đối tượng cấp tín dụng:
Chiết khấu thương phiếu Hình thành trong quan hệ thương mại
Chiết khấu giấy tờ có giá Hình thành trong quan hệ vay mượn khác 14
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Khái niệm: Là hình thức cấp tín dụng cho bên bán hàng hoặc bên
mua hàng thông qua việc mua lại có bảo lưu quyền truy đòi các
khoản phải thu hoặc các khoản phải trả phát sinh từ việc mua bán
hàng hoá, cung ứng dịch vụ theo hợp đồng mua bán hàng hoá, cung
ứng dịch vụ.
Bản chất sự kết hợp của việc tài trợ vốn và cung cấp dịch vụ thu nợ
của tổ chức tín dụng/ ngân hàng đối với bên bán hàng hóa.
Đối tượng cho vay là các khoản phải thu/ phải trả hình thành từ
quan hệ mua bán hàng hoá giai đoạn sau giao hàng.
Cách thức tính lãi và phí vào thời điểm khi thu hồi nợ, sau đó tất
toán khoản chênh lệch so với số tiền ứng trước lại cho khách hàng.
15
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Các hình thức bao thanh toán ở Việt nam:
Căn cứ vào quyền truy đòi lại số tiền đã ứng trước cho bên bán
hàng khi bên mua hàng không có khả năng trả nợ, gồm:
Bao thanh toán truy đòi
Bao thanh toán miễn truy đòi
Căn cứ vào quan hệ giữa bên mua và bên bán:
Bao thanh toán trong nước
Bao thanh toán xuất nhập khẩu
Căn cứ vào phương thức cung cấp dịch vụ :
Bao thanh toán từng lần
Bao thanh toán theo hạn mức
16
Đồng bao thanh toán
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Khái niệm: Là hình thức cấp tín dụng theo đó ngân hàng cam kết
với bên nhận bảo lãnh về việc sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay
cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện
không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết, khách hàng phải nhận nợ và
hoàn trả cho Ngân hàng theo thoả thuận.
Bản chất chỉ chuyển giao một lời cam kết bảo đảm chứ không giải
ngân tiền, nên được coi là hoạt động ngoại bảng
Cách thức thu phí bảo lãnh khi phát hành thư bảo lãnh, có thể yêu
cầu khách hàng ký quỹ.
(2) HĐ mua
BÊN ĐƯỢC BẢO LÃNH BÊN NHẬN BẢO LÃNH
bán, dự thầu
(1) Đơn xin (3) Thư bảo
bảo lãnh lãnh
NGÂN HÀNG BẢO LÃNH 17
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Các loại bảo lãnh theo quy chế về bảo lãnh của Việt Nam:
Bảo lãnh vay vốn: cam kết sẽ trả nợ thay cho KH
Bảo lãnh thanh toán: cam kết thanh toán của ngân hàng cho số tiền trả
chậm của người mua.
Bảo lãnh dự thầu: cam kết với bên mời thầu về bảo đảm các nghĩa vụ
tham gia dự thầu của khách hàng.
Bảo lãnh thực hiện hợp đồng: nhằm chống đỡ rủi ro cho người mua khi
người cung cấp không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ hợp đồng (giao hàng
chậm trễ, không đúng chất lượng, số lượng.... )
Bảo lãnh hoàn thanh toán/ bảo lãnh hoàn tiền ứng trước: cam kết sẽ
trả lại số tiền đã ứng trước cho người mua
Bảo lãnh bảo đảm chất lượng sản phẩm: bảo vệ người đặt hàng khi
người bán vi phạm về chất lượng sản phẩm/ bảo hành.
Các loại bảo lãnh tài chính khác: bảo đảm thanh toán các nghĩa vụ tài
18
chính của KH với hải quan, tòa án, cơ quan thuế...nếu có vi phạm.
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo hình thức cấp tín dụng
Khái niệm: Là việc công ty cho thuê tài chính đại diện Bên thuê sẽ
mua tài sản từ Nhà cung cấp và cho Bên thuê thuê lại tài sản theo
lịch trình thanh toán thể hiện trên Hợp đồng thuê.
Bản chất chỉ chuyển giao quyền sử dụng tài sản cho bên đi thuê còn
bên cho thuê vẩn giữ quyền sở hữu tài sản.
Đặc trưng
Là loại cho thuê dài hạn
Bên thuê không được hủy bỏ hợp đồng
Bên đi thuê chịu trách nhiệm bảo trì, đóng bảo hiểm và thuế tài sản
Có thỏa thuận chuyển quyền sở hữu hoặc bán hoặc cho thuê tiếp
Tổng số tiền thuê gần bằng hoặc lớn hơn giá trị tài sản.
Cách thức thu tiền thuê tương tự như việc xác định mức trả nợ
trong cho vay tức là phải dựa trên cơ sở tổng số tiền tài trợ, thời hạn 19
cho thuê và lãi suất.
- 3.2 Phân loại tín dụng Ngân Hàng
Phân loại theo mục đích sử dụng tín dụng
(1) Tín dụng cho sản xuất kinh doanh
Chủ thể vay là doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, hộ kinh tế cá thể,...
Mục đích vay đa dạng: vay bổ sung vốn lưu động theo thời vụ, vay
đầu tư cải tạo, xây dựng nhà xưởng, vay mua máy móc thiết bị.
(2) Tín dụng tiêu dùng
Chủ thể vay là cá nhân hộ gia đình
Mục đích vay đáp ứng nhu cầu mua sắm nhà cửa, xe cộ, chi tiêu,
sinh hoạt...
(3) Tín dụng đối với tổ chức tài chính khác
Chủ thể vay là các tổ chức tín dụng nhỏ khác
Mục đích vay nhằm đáp ứng một phần nhu cầu vốn của tổ chức.
Khác với các khoản tín dụng “bán lẻ” cung cấp trực tiếp cho người
có nhu cầu ở trên, thì loại tín dụng này được cấp dưới dạng “bán
20
sỉ/ buôn”
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
