Bài giảng IC3 GS4 - Bài 5: Phần mềm

IC3 Inte rne t and Co mputing Co re Ce rtific atio n Guide

Glo bal S tandard 4

Máy tính c ăn b nả

ề

ầ

Bài 5: Ph n m m

ụ

ọ M c tiê u bài h c

ề ứ

ụ

ầ

• Các ph n m m ng d ng khác nhau

ặ

ộ

ớ • Cài đ t m t ch ng trình m i

ươ

ỡ ỏ ộ • G b m t ch

ng trình

ặ ạ

ươ

• Cài đ t l

ộ i m t ch

ng trình

ậ

ộ

ươ

ậ • C p nh t m t ch

ng trình

ươ

ề

Ch

ầ ng trình ph n m m là g ì?

ự

ệ

ượ

ế ể ự

ộ

các câu l nh đ

c vi

ệ t đ th c hi n m t công

ệ ụ ể

ợ ậ • Là t p h p theo trình t vi c c th

ậ

ữ ặ

ệ

t các l nh và các phép tính

ử ụ − L p trình viên s d ng ngôn ng đ c bi ứ

ườ

toán trong hình th c con ng

ệ ể ế t đ vi ể ọ ượ c

i có th đ c đ

ồ

ị

ữ ậ ượ

ử ụ

ự

ặ

− Ngôn ng l p trình biên d ch mã ngu n thành mã ể c ho c mã máy đ máy tính s d ng

th c thi đ

ươ

ườ

ậ

− Mã ch

ng trình ho t đ ng "đ ng sau h u tr ấ

ạ ộ ể ễ

ự

ệ

ả

ọ

ị

ằ ng" ộ ả (behind the scenes) đ di n gi i thao tác nh p chu t, thao tác gõ phím ặ ể ể và l a ch n trình đ n ho c đ hi n th thông đi p và văn b n

ươ

ề

ầ

• Các ch

ả ứ ạ

ự

ệ

ả

ặ

ộ

ự ệ

ớ

ể ạ ng trình ph n m m có th t o các văn b n, ghi các âm thanh, thao tác trên các hình nh, th c hi n các tính toán ph c t p ho c th c hi n m t ố ượ s l

ng l n các công vi c khác nhau

ọ ủ ạ

ữ

− . S l a ch n c a b n ph i đ

ả ượ ự ạ ầ

ế

ệ

ứ ạ ầ c d a trên nh ng gì b n c n hoành thành, m c ả t và các tính năng b n c n và cái nào là hi u qu nh t v m t chi phí

ự ự ộ đ chi ti © IIG Vietnam.

ấ ề ặ 3

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

ử

ề

ệ

ầ

ả

ộ

ng trình ph n m m đ u tr i qua m t chu trình th nghi m

• T t c các ch ượ

ấ ả ướ

c khi đ

ươ c phát hành

ấ

ấ ượ

ề

ệ

ầ

ả

ự − Các nhà s n xu t ph n m m th c hi n các bi n pháp đ m b o ch t l

ể ng đ

ả ự ố

ả ệ

ể ả

ử

ề

ể

ầ ử ụ

ệ ể ả th nghi m trên các ph n m m đ gi m thi u các s c có th x y ra trong ặ quá trinh cài đ t và s d ng

ả ệ ậ

ề

ậ

ả

ồ

ạ

− Chi phí b n tr đ mua ph n m m bao g m c vi c c p nh t các phiên b n

ả ể ề

ớ ủ

ầ

ầ m i c a ph n m m sau này.

ơ

ấ

• Gi y phép đ n (single seat license)

ử ụ

ề

ể

ặ

ầ

ộ

ấ − Mua ph n m m đ cài đ t và s d ng trên m t máy tính duy nh t

ể

ả

ề

ế

ầ

ườ

ẻ

ằ

− cũng có th mua và t

ự i ph n m m tr c tuy n thông th

ng là b ng th tín

d ngụ

ệ

ậ

− s nh n đ

nhà phân ph i xác nh n vi c mua bán và ượ

ố ầ

ườ

ề

ng đ

ậ ượ c email cá nhân t ử ụ ố ấ ộ ấ ẩ ố ả mã s s n ph m (product code)

ẽ ừ cung c p m t mã s gi y phép s d ng ph n m m, mã này th ọ g i là

ho c ặ mã khóa (key code).

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

• Gi y phép m ng (network license) hay gi y phép theo kh i

ạ ấ ố

ấ ượ ử ụ l

ườ

ả

ộ ộ ả

ứ

ề

ầ

− Ng

c m t b s n ph m có ch a ph n m m,

i qu n lý s nh n đ ự

ậ ượ ọ

ể

ẩ ề

cũng nh các l a ch n khác nh các trình đi u khi n

ẽ

ộ

i qu n tr m ng s chép ch

ườ − Ng ạ

ặ

ng trình đó vào m t th m c trên ể

ươ

ươ đó, anh ta có th cài đ t ch

ư ụ ng trình vào các máy

ể

ạ

ươ

ị ạ ả ộ ộ ồ ừ m ng n i b , r i t ậ tính cá nhân và nh p mã khóa đ kích ho t ch

ng trình

ố ượ

ặ ượ

ả ủ

ấ

ở

ị

− S l

ng cài đ t đ

ề c xác đ nh b i các đi u kho n c a gi y

phép

ệ

ờ ả

ặ

ờ

ươ

− Ti

ng trình trên

ế t ki m chi phí nh gi m th i gian cài đ t ch ề

nhi u máy

ể ự

ệ

ặ

ừ

− Có th th c hi n vi c cài đ t này t

ị ư ạ

ể

ả

ặ

ả

ấ

− Gi m thi u kh năng b h h i ho c m t mát

ng s d ng (volume license) ẽ

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

ấ

(site licence) ề

ề ử ụ

ấ ọ ớ ộ i mua quy n s d ng ph n m m trên m t ộ ố site, v i m t s

• Gi y phép theo trung tâm ườ ể ộ ị i dùng không gi

ầ i m t đ a đi m duy nh t g i là ườ ớ ạ ấ − c p cho ng ạ m ng t ượ l ạ ng ng i h n

− Cho phép sao chép và s d ng ph n m m trên nhi u máy

ử ụ ề ề ầ

ắ ơ

ớ

ạ ẻ ơ

ề

ớ

− đ t h n so v i mua m t b n sao đ n nh ng l

i r h n nhi u so v i

ộ ả ỗ

ộ ả

ạ

ơ mua m t b n sao cho m i máy tính t

ư i site

ế ố ượ

ể

ố

ườ

ố − có th kh ng ch s l

ng t

i đa ng

ờ ồ i dùng đ ng th i

ạ ộ ị tính t ấ ể i m t đ a đi m duy nh t

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

ư ộ ị

ề

ầ

ụ (SaaS: Software as a

• Ph n m m nh m t d ch v

ụ ứ

ấ

ặ

ị

ụ (ASP:

Service) ho c Nhà cung c p d ch v ng d ng Application Service Provider)

− Truy c p và s d ng ph n m m c a h t ặ

ậ ủ ọ ừ ệ ố ủ ạ ử ụ ề h th ng c a b n

ầ ộ ộ ủ ạ ạ thông qua m ng n i b c a công ty, ho c m ng Internet

− B n ph i truy nh p vào đúng m ng, dùng ID và m t kh u

ạ ạ ẩ

ả ậ ồ ậ ớ ề ầ ậ ậ ể đăng nh p r i m i có th truy nh p vào ph n m m

− Khi h p đ ng SaaS h t h n, b n không còn truy c p ch

ươ ng

ế ạ ế ạ ấ ậ ạ ồ ợ ạ ượ ữ c n a cho đ n khi b n gia h n gi y phép trình đ

− Vi c qu n lý các gi y phép s d ng ph n m m có th do ổ ứ

ả ử ụ ấ ầ

ể ấ ặ ạ ộ ị ị

ề ch c ho c m t nhà cung c p d ch 7

ệ ả qu n tr viên m ng trong t © IIG Vietnam. vụ

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

ẻ ặ

ễ

ề

ầ

• Ph n m m chia s ho c Ph n m m mi n phí

− Thu c s h u c a nhà phát tri n ph n m m, th ế ề ệ ử ụ

ộ ở ữ ủ ề ầ ườ ớ ng là v i

ữ ạ ể nh ng h n ch v vi c s d ng

− Ph n m m chia s (shareware)

ử ủ

ể ả ề

ề

ạ

ầ

ả

− Phiên b n dùng th c a ph n m m mà b n có th t

ễ i v mi n phí

ứ

ậ

ặ

ờ

ươ

ạ

ế

− Có ch c năng ho c th i gian truy c p ch

ng trình h n ch

ế

ươ

ộ ệ

ể ỏ

ạ

ế

− N u thích ch

ng trình, n p l

phí danh nghĩa đ b các h n ch

ề ẻ ầ

ẻ ớ

ữ

ể

ườ

ễ

− Không tính phí và có th chia s v i nh ng ng

i khác mi n phí

ị ạ

ồ ạ

ế

ặ

ự ộ

i và không t

đ ng

ỗ ợ ườ − H tr th ượ ậ

ng b h n ch ho c không t n t ậ c c p nh t

ề ầ ễ − Ph n m m mi n phí (freeware)

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

ầ ặ

• Ph n m m đi kèm (bundling) ề

ấ

ề ầ

ườ

ho c Ph n m m cao c p (premium) ớ − Th ng có khi mua máy tính m i

ộ ố

ươ

ầ

ạ

ả

ữ − M t s trong nh ng ch ầ ủ ặ

ng trình này có th yêu c u b n ph i mua ướ

ự

ế

ả

ể phiên b n đ y đ ho c đăng ký tr c tuy n tr

c khi dùng

ầ ủ ồ

ộ ố

ể

ả

ạ

ả

ầ

− m t s khác có th đã là b n đ y đ r i và b n không c n ph i làm

gì thêm n aữ

ầ

ấ ề − Ph n m m cao c p

ộ

ế

ề ậ

ề

ầ

ặ

ể

− Đ c p đ n m t gói ph n m m đ c bi ạ

ế

ậ

ấ ộ ệ ạ t b n có th mua m t gi y ượ ươ c bao

ng trình khác đ

ồ

phép nhung cho b n truy c p đ n các ch g m trong gói

ườ

ế ớ ộ

ề

ầ

− Th

ặ ng liên k t v i b ho c các gói ph n m m

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

ầ

ề

ở

ồ • Ph n m m mã ngu n m (Open Source) ậ

− Các ng d ng có mã ngu n có th đ

ể ượ ụ ứ ồ ỉ c truy c p, tùy ch nh

ổ ở ấ ứ và thay đ i b i b t c ai

− Th

ườ ễ ng mi n phí

− Có th tùy ch nh ph n m m theo nhu c u ho c m r ng nó

ỉ ặ ầ ể ề

ể

ả

ẻ ầ ứ ộ ố ườ ả i

ề

ồ

ụ ộ

ạ ạ

ể ề

ả ử ổ ủ ấ ả ề ề ố ớ

ườ

ữ

ề − b n không th đăng ký b n quy n trên các phiên b n s a đ i c a b n v mã ngu n, b n cũng không th áp d ng b t kì đi u kho n ư ầ ộ ờ ể nào có th nh đó t o ra m t ph n m m đ c quy n, cũng nh ả ử ể i dùng khác đ i v i phiên b n s a không th tính phí nh ng ng ổ ủ ạ đ i c a b n

ế

ạ

ượ ọ

ả ư

ọ

B o l u m i quy n

− Các h n ch này đ

c g i là

ề “copyleft” 10

ở ộ ớ trong m t s hình th c và chia s phiên b n đó v i ng khác ạ ạ

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

ộ

ề

ầ

• Ph n m m công c ng (public domain software)

− Không có b n quy n

ề ả

ể ử ụ ễ ị − B t c ai cũng có th s d ng mi n phí mà không b

ế ấ ứ h n chạ

− Không nh t thi

ả ườ ậ t ph i cho phép ng ử i dùng truy c p, s

ấ ặ ồ ổ ế ụ d ng, ho c thay đ i mã ngu n

ề

ả

ầ

B n quy n ph n m m

ề

ầ

ượ ấ

• Đăng ký ph n m m đ

c c p phép

− Khi mua ph n m m có b n quy n, b n s đ

ầ ề ề ả

ạ ẽ ượ ả ậ ậ ủ ề

ầ ề ố ầ c nhà phân ề ph i ph n m m thông báo v các phiên b n c p nh t c a ả ả ph n m m đó mà không ph i tr thêm phí.

ạ ấ − N u b n không có gi y phép s d ng h p l

ề ủ ả ử ụ ố ợ ệ ạ ẽ , b n s vi ể ị ệ ế ạ ph m b n quy n c a nhà phân ph i và có th b ki n ra tòa

− ch p thu n các đi u kho n trong

ề ấ ậ ả EULA (End User License

ạ ặ ồ

ắ ử ụ Agreement) trong lúc cài đ t, b n đã đ ng ý tuân theo các ề ầ nguyên t c s d ng ph n m m trên máy tính.

ệ ố

ể

ầ

Ki m tra c ác yê u c u h th ng

• Xác đ nh lo i ph n c ng (và phiên b n h đi u hành) đ

ầ ứ ượ c

ị ầ ạ ể ậ ả ươ yêu c u đ v n hành thành công ch ệ ề ng trình

ề ệ ề

• T t c các ph n m m, dù là ph n m m h đi u hành hay là ầ ầ

ấ ả ầ ầ c thi

ề ượ ợ ể ề ệ ớ t k đ làm vi c v i ph n ở ộ ố ộ m t t c đ và c n ụ ế ế ể ạ ộ c mong đ i đ ho t đ ng

ụ ể ồ ầ ề ứ ph n m m ng d ng đ u đ ể ượ ứ c ng có th đ ộ m t ngu n tài nguyên c th nào đó

ủ ạ ươ ng

ệ

ấ

ẻ

ế ả ề

ặ

ấ

− Xu t hi n trên gói bán l

, ho c trên trang web nhà cung c p n u t

i v

ố ứ ươ ị ể • Các thông s này có th xác đ nh máy tính c a b n có t ng trình thích và đáp ng ch

ệ ố

ể

ầ

Ki m tra c ác yê u c u h th ng

ả ộ ấ • Ch n ọ Start, nh p chu t ph i vào Computer, ch n ọ Properties

ệ ố

ể

ầ

Ki m tra c ác yê u c u h th ng

ố ộ ộ ử

• Windows Experience index ch ra t c đ b x lý, phiên

ệ ề

ả

ượ

b n h đi u hành và l

ỉ ng RAM

ở

ặ

− M t s máy tính s có nhãn dán

c thùng máy ho c trên vùng

phía tr ể ệ

ặ ả

ủ

ướ t kê các đ c t

khác nhau c a

ẽ ộ ố ặ đ t bàn tay trên máy tính xách tay đ li ệ ố h th ng

ộ

ọ

ứ

Ch n m t c h

ng trình ng

ươ d ngụ ủ

ầ ứ

ộ

• Các tác đ ng c a ph n c ng ủ ạ

ầ ứ ệ ề i h n h đi u

ể ớ ạ ệ ố − Ph n c ng trong h th ng c a b n có th gi ể ề ứ ạ ầ ặ ụ hành và ph n m m ng d ng nào b n có th cài đ t

ủ ạ ể ầ

ệ ố

ộ ử

ể ậ

ả

ớ

− Các h th ng v i các b x lý 64bit có th v n hành c phiên b n

ẫ

Windows 64bit l n 32bit

ệ ố

ộ ử

ể ậ

ả

ớ

ỉ

− H th ng v i các b x lý 32bit ch có th v n hành phiên b n

Windows 32bit

ề ứ − H đi u hành và ph n m m ng d ng c a b n có th xác ể ầ ứ ạ ụ ệ ề ị đ nh ph n c ng nào b n có th dùng.

ỏ ượ ọ ể − Cũng có th yêu c u các ch

ầ ế ị ể ươ ế ả ợ ể ề ng trình nh đ c g i là trình ớ t b đ giao ti p thích h p v i các phiên b n

ặ đi u khi n thi Windows 32bit ho c 64bit

ươ

ụ

ạ Lo i c h

ứ ng trình ng d ng

ụ ể

ự

ệ

ộ

ứ • Th c hi n m t ch c năng c th nào đó

ấ

• Vi c dùng đúng ch ể

ệ ọ

ể

ề ng trình ph n m m là r t quan ụ ấ

ầ ệ

ươ tr ng đ có th hoàn t

t các nhi m v

ỹ ụ ự ầ ệ − Hãy xem xét k m c đích c n th c hi n

− Li

ộ ữ ạ ố

ả ầ ữ ề ớ ụ ạ ệ t kê m t lo t nh ng tác v b n ph i làm và đem đ i ủ ế chi u v i nh ng tính năng c a các ph n m m khác nhau

ươ ứ ố ữ ể ng trình nào đáp ng t i thi u 80% nh ng yêu

ọ − ch n ch c uầ

− tính c th i gian b n c n đ h c cách s d ng ch

ạ ầ ả ờ ử ụ ể ọ ươ ng

trình

ộ ứ

ụ

ợ

B ng d ng tíc h h p (Inte rg rate d

S uite d) ươ

• Là m t nhóm các ch

ộ ể ng trình đóng gói chung đ bán

• Chi phí th

ườ ả ơ ệ ả ẩ ẻ ng hi u qu h n mua các s n ph m riêng l

ươ ề ượ ặ ợ ớ c tích h p v i nhau ho c

ng trình này đ u đ ớ ữ − Nh ng ch ươ ng thích v i nhau t

ẽ ẵ ộ ứ ụ ề ng trình trong b ng d ng s s n có đ u

ấ ả − T t c các ch ả ụ ươ ạ ử ụ kh d ng dù b n có s d ng chúng hay không

• Cũng có th truy c p các phiên b n trên n n web c a b tích

ề ể

ậ ử ụ ợ ệ ả ậ ằ ẩ ậ ủ ộ ợ h p b ng cách s d ng ID và m t kh u đăng nh p h p l

• Có th đ

ể ượ ọ Web Applications c g i là

ấ ả

Xu t b n đ bàn (De s kto p

ể Publis hing ) ộ ượ

ả

ạ • cho phép b n thao tác trên m t l ố ụ

ng l n văn b n và ệ

ặ ấ

ớ ặ

ồ ọ đ h a có b c c ho c c u trúc trang đ c bi

− G i s n ph m hoàn t

ấ ả

• Các ch

ươ

ươ ộ ố ẵ ạ

ộ ả

ứ ng trình xu t b n ch a ứ cùng m t s tính năng và ch c năng s n có trong m t ch ng ả trình so n th o văn b n

ử ả ẩ ấ ế ụ ụ ị ấ t đ n d ch v in n chuyên d ng

ố ượ ư ả ng nh hình nh, các

ả ể ạ ơ − linh ho t h n đ thao tác các đ i t ặ ẽ ng v ho c các văn b n dài ố ượ đ i t

ả

B ng tính (S pre ads he e ts )

ệ ự ả ị ế đ nh “n uthì” (whatif)

• Th c hi n các phép toán, phân tích gi và hi n th bi u đ , đ th và s đ

ồ ồ ị ơ ồ ị ể ể

• M t t p tin b ng tính đ ể ậ

ả ượ ọ ộ ổ

ặ

ộ ậ c g i là m t s tính (workbook) và ạ b n có th l p bao nhiêu trang tính (worksheet) ho c báo cáo (report)

ả ấ ặ ọ ế ế ắ

• Cung c p kh năng s p x p, tìm ki m ho c l c thông tin, và ữ ệ ng d li u

ộ ượ ệ

ả ấ ữ r t h u ích cho vi c qu n lý và thao tác trên m t l l nớ

ị ơ ở ữ ệ

ả

Qu n tr c s

d li u (Databas e )

• L u tr và t

ữ ệ ượ

ữ ể

ư ẫ

ậ ể ậ ch c d li u, l p báo cáo, l p các bi u ễ ộ ậ c nh p vào m t cách d

ng (field) bao g m

ổ ứ ữ ệ m u đ làm cho d li u đ dàng và chính xác ườ − Các tr ẩ ữ ệ các m u d li u riêng l

ồ ẻ

ợ

ườ ậ − B n ghi (record) là t p h p ng có liên quan ả ủ c a các tr

− B ng (table) là t p h p

ả ậ ợ

ả các b n ghi

ề ồ

ả ả ơ ở ữ ệ − C s d li u g m nhi u b ng ủ c a các b n ghi có liên quan

ị ơ ở ữ ệ

ả

Qu n tr c s

d li u (Databas e )

• C s d li u so v i b ng tính

ể ữ ệ

ể

ả

ị

ể ữ ệ

ễ ư

− D dàng đ hình dung và hi u d li u hi n th trong b ng tính, ể ị ặ ạ i

nh ng d li u có th b l p l

ơ ở ữ ệ

ự ự ủ

ằ ở

ạ

ả

− S c m nh th c s c a các c s d li u n m

ể kh năng th

ứ ạ ủ

ố

ứ ệ

ệ ữ ệ hi n các m i quan h d li u ph c t p c a chúng

ữ

ề

ả

ộ ơ ở ữ ệ ượ ư − D li u trong m t c s d li u đ ề ộ ữ

ữ ệ ỗ ả

ạ

c l u tr trong nhi u b ng. ụ ể ủ M i b ng l u tr thông tin v m t khía c nh c th c a thông tin

ứ

ế ữ ệ

ỗ ả

ứ

ộ ộ

ỉ

ầ ụ ể

ộ

− Vì d li u ch a trong m i b ng có liên quan đ n d li u ch a trong ể các b ng khác c a c s d li u, m t b thông tin hoàn ch nh có th đ

ữ ệ ủ ơ ở ữ ệ ả ượ ấ c l y ra cho m t yêu c u c th nào đó

ơ ở ữ ệ ớ ả

ế

Trình c hi u (Pre s e ntatio ns )

ạ ạ

ệ

• Cho phép b n t o các trang trình chi u ho c tài li u ế

ườ

ặ ế i thuy t trình

ế ệ trình chi u cho vi c thuy t trình có ng ho c t

ế ặ ự ạ ch y

− Cũng có th trình chi u truy n qua Internet

ể ạ

ườ

ầ • Có th t o ph n ghi chú cho ng

i trình bày và tài

ệ

ả

li u phát cho khán gi

ế ể ề

ộ

ạ

T o n i dung (Co nte nt Cre atio n)

ễ

ệ ạ ụ

ệ ươ

ộ ấ ụ

ề c. Nhi u ch ở ầ

ứ

ấ

ể ự ộ

ề

ẫ

ặ ộ

ạ

ố ấ ượ • Vi c t o n i dung s ch t l ng chuyên nghi p cho ướ ơ m c đích b t kì d dàng h n tr ợ trình ng d ng cung c p các tr giúp kh i đ u nhanh đ ng hóa nhi u (quick start aids) ho c các m u đ t ơ h n quá trình t o n i dung

ộ

ạ

T o n i dung (Co nte nt Cre atio n)

ạ ộ

ầ

ề • Các ph n m m t o n i dung

ộ

ứ ự ế ợ ộ ơ ử ụ ầ ộ

− chèn các thành ph n n i dung trong m t n i ch a trung tâm ằ và sau đó sinh ra n i dung b ng cách s d ng s k t h p ủ c a các thành ph n này

ầ

ể ậ ậ ạ ị ấ ỳ − T p tin có th là đ nh d ng t p tin b t k

ặ ố ụ ẫ ấ ề − Cũng cung c p nhi u m u ho c b c c thi ế ế ẵ t k s n

ươ

ệ

Đa ph

ng ti n (Multime dia)

• M r ng các tính năng thi

ế ế ồ ọ ằ ư

ổ ế

ạ

ị

ấ ậ • Các đ nh d ng t p tin ph bi n nh t

− Video: .mpg/mpeg, .mov, .avi

− Ân thanh: .mp3 or .wav

ẽ

ả

− Hình nh, hình v : .tiff, .wmf, .bmp, .jpeg/jpg, .gif, .png

ạ t k đ h a b ng cách đ a thêm các ặ ạ ả ở ộ ế ố ư y u t nh video, nh c, ho c ho t c nh

ả

Gi

i trí (Ente rtainme nt)

ụ ợ

ồ

ớ

ạ

• Bao g m các công c tr giúp b n v i các thành ph n

ộ

ườ

ầ ng video, âm thanh hay

ạ ho t hình trong m t môi tr trò ch iơ

ế ố ớ

ế ị

• Kh năng k t n i v i các thi

ẻ ể t b khác đ chia s

ả thông tin

ụ ả ệ ệ ố

Các c ô ng c b o v h th ng

ỏ

ặ

ạ

ể

ệ ệ ố

Antivirus

ườ

Protection Adware/

ầ

ữ

Spyware

ươ ả

ươ

ữ

ề

ụ ớ ợ ng v i m c đích bán ề ậ ng trình thu th p thông tin v ng trình

Protection

ẩ

ị

ể

ặ

ộ

Malware

ậ

ộ

Protection

ư ạ ả

ặ

ậ

ả B o v h th ng kh i các virus có th làm gián đo n, xóa ho c làm ỏ h ng thông tin trên máy tính ệ ữ Th rác là nh ng thông đi p không mong đ i, th ệ ề hàng; ph n m m gián đi p là nh ng ch ầ ệ ử ụ vi c s d ng Internet; và ph n m m qu ng cáo là nh ng ch ể ả ự ộ t đ ng hi n th các m u qu ng cáo. ỡ ứ Có th ch a các virus, adware/spyware ho c mã đ c (code) đ phá v ụ ủ ặ các tác v c a m t máy tính, đ a truy c p trái phép ra bên ngoài ho c ữ ệ ấ l y các d li u bí m t ho c nh y c m.

ươ

ả

Các c h

ng trình qu n lý đĩa

ố Disk

ư ệ ấ c ng gi ng nh vi c l y ủ ồ ơ h s Compression

ổ ứ trên cùng ngăn kéo t ướ ặ ố ậ Nén các t p tin trên ở ồ ơ các h s ít dùng ồ r i nhét ch t chúng xu ng d i cùng

ặ Defragment

ọ ation

ớ ầ ể ấ ậ ấ ế ị ế ậ Đ t nh ng t p tin không ti p giáp v i nhau và ừ ệ các đ u đ c/ghi làm gi m hi u su t kém t nh y t ữ ả ả ừ ị v trí này đ n v trí khác đ l y t p tin.

ố ủ ổ i không gian tr ng c a Disk Cleanup ph c h i l

ở ụ ế ồ ạ ụ

ử ụ

ạ ậ ạ ả ề ừ ủ ậ ả i v t

ị đĩa b ứ ậ chi m d ng b i các t p tin t m trú, các ng ụ d ng không còn s d ng, các t p tin trong thùng các rác hay các m nh c a t p tin b n t trang web

ệ

ậ

Các ti n íc h né n t p tin

ướ ủ

ộ

ề ậ

ả • Làm gi m kích th

c c a m t hay nhi u t p tin, ậ

ừ ơ

ể

ụ

ườ

ng cho m c đích chuy n giao t p tin t

n i này

th ơ sang n i khác

ử ụ

ặ

ậ

• S d ng các t p tin nén. zip ho c .rar.

ề

ầ

ả

Qu n lý ph n m m

ạ

ế ị

ứ

ng trình ng d ng nào

ả

ươ ạ ẽ ầ ứ

ặ

ổ

ụ ộ • M t khi b n quy t đ nh ch ươ ố ử ụ ạ b n mu n s d ng, b n s c n ph i mua ch trình và cài đ t nó trên

đĩa c ng máy tính

− Có th đ

ằ

ứ

ả

• L u ý r ng

và các gi

các ng d ng web ữ

ụ ủ

ầ

ụ i pháp ề toán đám mây là nh ng ví d c a ph n m m đ ậ thi

đi n ệ ượ c ử ụ c truy c p và s d ng trên Internet

ế ế ể ượ t k đ đ

ể ượ ỡ ỏ ặ ạ ặ ổ c g b , thay đ i, ho c cài đ t l ầ i theo nhu c u

ườ ử ụ ử ụ ề ậ

ứ ụ ứ ậ

− Ng i s d ng mua quy n truy c p và s d ng các ng ơ ở ụ d ng trên c s đăng ký và đăng nh p vào các ng d ng ả ớ v i m t tài kho n đăng ký

ộ

ặ

ươ

Cài đ t m t c h

ớ ng trình m i

ề ẽ ạ ầ ị ặ • Cách b n mua ph n m m s xác đ nh quá trình cài đ t

• Các ch

ể ả ề

ươ

ể

ặ

− th t

ậ i v các t p tin ch

ặ ng trình đ cài đ t, ho c

ư ộ ị

ử ụ

ụ

ề

ọ

ớ

− đăng ký s d ng m t ph n m m nh m t d ch v (SaaS) tùy ch n v i

ộ ầ

ầ ề

ấ các nhà cung c p ph n m m

ươ ừ ạ ơ ộ ng trình t Internet r i vào m t trong hai lo i:

ộ ề ề ạ ượ ừ ấ ứ b t c c t

ượ

ộ ả

ụ

ạ

ữ

− đ

c phép t o m t b n sao cho m c đích l u tr

ề

ầ

ạ − N u b n đang t

Internet, luôn l u nó vào m t v trí

ả i ph n m m t ư ạ ẳ

ộ ị ướ

ỉ

ị

ừ c ch đ nh ch ng h n nh desktop và quét virus cho nó tr

c khi cài

ế ượ đ đ t nóặ

ớ • M t đi u nên xem xét v i ph n m m b n có đ ộ ả ồ ầ ngu n nào là làm m t b n sao

ộ

ặ

ươ

Cài đ t m t c h

ớ ng trình m i

• Đ ng ý v i End User License Agreement (EULA)

ứ ượ

ậ

ạ

ủ

ệ

ườ

ả − Đ c k đ đ m b o b n nh n th c đ

c các trách nhi m c a ng

ọ ỹ ể ả ử ụ s d ng

ồ ớ

• Khi cài đ t đ

ặ ượ ấ ạ ươ c hoàn t ặ t, đăng ký ho c kích ho t ch ng

trình

• Có th c u hình ph n m m cho môi tr

ể ấ ề ầ ườ ạ ộ ng ho t đ ng

ộ ả ậ ậ ằ c m t thông báo r ng có m t b n c p nh t

ặ ả ậ

ế ị

ể

ạ

ố

− Đ c các thông báo đ quy t đ nh xem b n có mu n cài đ t b n c p

ọ ậ

nh t hay không

ậ ả

ậ

ươ

ề

ườ

ượ

− C p nh t b o m t cho các ch

ầ ng trình ph n m m th

ng đ

c coi là

quan tr ngọ

ậ ượ ươ ặ ạ • Khi b n nh n đ ộ cho m t ch ộ ng trình ho c thi ế ị t b :

ộ

ặ

ươ

Cài đ t m t c h

ớ ng trình m i

ạ

ậ ượ

ể

ừ

ấ

c thông báo t

các nhà cung c p

• B n có th nh n đ ộ

trong m t trong các cách sau:

ơ ạ ớ ộ ể ế ế − m t email v i m t liên k t đ n trang web n i b n có th

ệ ố ậ ộ ủ ạ ả ả ậ i b n c p nh t cho h th ng c a b n t

− m t đĩa CD hay ph

ộ ươ ể ệ ặ ạ ng ti n khác mà b n có th cài đ t

ế ươ ặ − m t l nh, nút, ho c liên k t trong ch ng trình cho phép

ả ậ ậ ộ ệ ể ạ b n ki m tra các b n c p nh t.

ộ ộ ụ − m t h p popup xu t hi n trong khu v c thông báo tác v

ệ ề

ặ

− Thông báo ki u này th

ng xu t hi n v i các h đi u hành ho c

ệ ự

ấ ả

ươ

ể ng trình đ

ườ ớ ệ ượ ầ c c n ph i th c hi n thông qua Internet

ủ ệ ấ ạ ự ẵ ự ộ ả ậ ậ thông báo cho b n s s n có c a m t b n c p nh t

ỡ ỏ

ộ

ặ

ươ

G b c ài đ t m t c h

ng trình

• cách t

ố ấ ể ỡ ỏ ử ụ ộ t nh t đ g b cài đ t m t ch

ươ ử ụ ặ ng trình là s d ng ằ l nh ệ Uninstall a program b ng cách s d ng Control Panel

ậ ươ ằ ả • không nên ch đ n gi n là xóa các t p tin ch ng trình b ng

ươ

ể ẫ

ế

− N u b n xóa các t p tin ch

ng trình không đúng có th d n đ n các

ế ấ

ậ ươ

ề

ạ ề ớ v n đ v i các ch

ầ ng trình ph n m m khác

ử ụ ỉ ơ cách s d ng Windows Explorer

ụ

ấ

ữ ứ

ứ − Trong danh sách các ng d ng, hãy nh p và gi

ụ ng d ng và

ấ b m "uninstall"

ạ

ủ ứ

ạ

ữ ể ượ bi u t

− Đ i v i iPhone, ế ặ

ắ ầ

ỡ ố ng c a ng d ng b n mu n g ấ X

ể ượ ể ượ

ủ

ng b t đ u rung chuy n, sau đó nh n ể ỡ ỏ ng này đ g b cài đ t nó

ụ ể ặ 35

ể ỡ ỏ ứ ụ ừ ệ ạ ặ • Đ g b cài đ t các ng d ng t đi n tho i thông minh:

ặ ạ ộ

ươ

Cài đ t l

i m t c h

ng trình

ươ

ể

ạ ộ ấ

ề

ặ

ng trình có th không ho t đ ng chính ể t c ) sau khi cài đ t, ho c các v n đ có th

ả

ộ • Đôi khi, m t ch ặ ấ ả xác (ho c t ặ x y ra trong khi cài đ t

• G b cài đ t ch

ặ ở ộ ạ ng trình, kh i đ ng l i máy tính, và sau đó

ỡ ỏ ử ươ ặ th quá trình cài đ t

• B n cũng có th mu n tham kh o ý ki n các nhóm ng

ố ể ườ ế

ứ ầ

ề ươ ề ể ả ấ ặ ị

ả ạ i đã ặ ơ ở ử ụ s d ng ph n m m, các c s tri th c (knowledge base) ho c ự các trang blog đ xác đ nh xem có ai g p ph i v n đ t ng t không

ầ ứ ể ế ề ị ấ − Có th giúp xác đ nh xem v n đ liên quan đ n ph n c ng

ề ặ ầ ho c ph n m m

ặ ạ ộ

ươ

Cài đ t l

i m t c h

ng trình

i v đ cài đ t

ạ ả ề ể ề ầ

ộ ố ặ

• M t s nhà cung c p cho phép b n t ủ ọ i ch

ặ ng trình c a h nhi u l n mà

ặ ạ ho c cài đ t l ấ ỳ không có b t k kho n phí nào ặ 1.G b cài đ t ch

ấ ươ ả ng trình t

ỡ ỏ ươ ừ ệ ố ủ ạ h th ng c a b n.

ể ả

ượ ỡ ỏ ở ộ 2.Kh i đ ng l ươ ạ ủ i c a ch l ạ ng trình đó đ ấ ả ấ ả i máy tính đ đ m b o t t c các d u tích còn ỏ c g b kh i máy tính.

ả ấ ả ứ ụ ả 3.Đ m b o t t c các ng d ng khác đang đóng.

ắ ầ ặ ạ 4. B t đ u quá trình cài đ t l i.

ề

ậ

ầ

C p nh t ph n m m

ể

ầ

i x y ra các công ty phát tri n ph n m m

• Nhi u l

ề ử ụ

ầ

ỗ ả ướ ượ ở c b i vì chúng phát sinh trong quá trinh s d ng c đ ườ i dùng

ầ

− Công ty ph n m m th

ể ng phát tri n các ch

ng trình cho các tính

ượ

ổ ế

ề ầ

ườ ặ

năng đ

c yêu c u ho c ph bi n nh t đ

ươ ấ ượ ử ụ c s d ng

ả ậ

ậ

ặ

ả

ỗ

ể ả

ế

− Cung c p các b n c p nh t ho c các "b n vá l

i" (patch) đ gi

i quy t

ấ i phát sinh

ỗ l

ộ ậ

ạ

ậ

ộ

ỗ

ộ ả − M t b n vá l ươ

i là m t t p tin mã l p trình mà b n có th chèn vào m t ệ

ộ ấ

ể ử

ữ

ề

ể ặ ỗ ụ ể i c th

ng trình hi n có đ s a ch a m t v n đ ho c l

ả ử ỗ ạ

ề

ế

ấ

ờ

ể i t m th i cho đ n khi v n đ có th

− đ đ

ế ế ỉ ượ c thi ữ ượ ử c s a ch a tri

t k ch là các b n s a l ệ ể t đ .

ể ượ ạ

ự

ầ

ổ

ị

c t o ra theo yêu c u do s thay đ i trong các quy đ nh

• chúng có th đ ủ ủ c a chính ph

ề ỗ bugs) là các l i ( ể ườ ng tr không th l ủ ề ph n m m c a ng

ề

ậ

ầ

C p nh t ph n m m

ề

ả

ấ

ả

ấ

ườ

ầ

• Các v n đ này không ph i là v n đ ngăn c n ng

i dùng mua ph n

m mề

ể ự

ấ ể

ầ

• Ng

ậ ng có th th c hi n c p nh t ph n m m, b t k máy

ườ ử ụ i s d ng th ủ ọ

ệ ậ ặ ế ố ớ

ườ ạ ộ

ộ ậ

ạ

ộ

ề tính c a h ho t đ ng đ c l p ho c k t n i v i m t m ng

ụ

ệ ể ả

ụ

ậ ể ượ ậ c c p nh t • Các ng d ng web nh là các trình duy t web có th đ ề ế ấ i quy t v n đ an ninh

ứ ư ứ ườ ng xuyên h n các ng d ng khác đ gi

ở

ườ ng b n s đ ạ

ạ ẽ ượ ậ

ằ ặ ắ ầ

ộ ả ậ ươ

ừ ệ ố

ủ

ả c thông báo r ng m t b n c p nh t đã tr nên kh h th ng c a

ậ ng trình t

− Thông th ụ d ng khi b n truy c p trang web ho c b t đ u ch b nạ

ủ ạ

ể ả

ậ ượ

ầ

ả

ạ

• Luôn luôn đăng ký ph n m m c a b n đ đ m b o b n nh n đ

c thông

ề ả ậ

ậ

ề ả ụ

báo v b n c p nh p kh d ng.

ậ ượ

ạ

ủ

ậ

ạ

− M t khi b n nh n đ

ộ ả

ậ

c thông báo s n có c a m t b n c p nh t, b n có tùy ủ ậ

ộ ả ậ ệ ố

ẵ ậ

ộ ọ ư

ch n l u m t b n sao c a t p tin c p nh t vào h th ng

ề

ậ

ầ

C p nh t ph n m m

ậ ặ ả ậ • Cài đ t b n c p nh t

ậ ạ − N u b n nh n đ

ế ộ ấ

ệ ả ậ ế ể ả ề ề ầ ậ ề ộ ả ậ c thông báo v m t b n c p nh t trong m t email, m thông đi p đ đ c n i dung sau đó nh n vào liên k t đ t ậ ượ ể ọ ộ ở i v các b n c p nh t cho ph n m m.

ả ậ ể ể ọ ng trình có tùy ch n đ ki m tra các b n c p

ộ

ể ượ

ệ

ấ

ớ

− M t bi u t

ng trình trong ươ ng trình

ụ ả ậ ặ

ạ

ố

ươ ng ch ng màu xu t hi n v i bi u t ậ vùng thông báo trên thanh tác v B n c p nh t cho ch ch ng virus khác nhau cho m ng ho c cá nhân

ế − N u ch ậ ự ộ ươ ộ nh t m t cách t đ ng :

ể ể ủ ậ ầ

ể

ộ

ươ

ệ − Nh p chu t vào l nh đ có ki m tra ch

ậ ể ậ ng trình đ c p nh t 40

ng pháp đ ki m tra c p nh t th công cho h u ươ ử ụ ậ ơ ươ ộ − M t ph ế h t các ch ng trinh là s d ng trình đ n Help

ắ

ọ Tó m t t bài h c

ứ

ụ

ề

ầ • các ng d ng ph n m m khác nhau

ộ

ươ

ặ • cài đ t m t ch

ớ ng trình m i

ỡ ỏ

ặ

ộ

ươ

• g b cài đ t m t ch

ng trinh

ặ ạ

ươ

• cài đ t l

i ch

ng trình

ậ

ộ

ươ

ậ • c p nh t m t ch

ng trình

ậ ỏ Câu h i ô n t p

ướ ể ượ ử ụ ng trình có th đ c s d ng

ị

a. biên d ch

c. vá l

iỗ

ộ ứ

ụ

ể

ổ

b. nén

d. chuy n đ i sang m t ng d ng web

ệ

ứ

ị ạ

ả

ươ

Đâu là ph

ấ

mua gi y phép cho 25 máy tính trong m t t

ộ ể ấ ng th c hi u qu nh t cho m t qu n tr m ng đ ộ ổ ứ ch c?

ấ

ừ ộ ử

ẻ

a. Mua 25 gi y phép t

m t c a hàng bán l

ạ

ấ

ộ

b. Mua m t gi y phép m ng cho 25 máy tính.

c. Mua SaaS đăng ký cho 25 máy tính.

ệ ố

ề

ầ

ớ ớ d. Mua 25 h th ng m i v i ph n m m đã đóng gói.

e. b ho c cặ

Tr ộ c khi mã ngu n ch ở b i m t máy tính, nó ph i đ ồ ươ ả ượ : c

ậ ỏ Câu h i ô n t p

ộ ẹ ư ầ ả 3. Tim có m t ngân sách h n h p nh ng c n ph i mua

ầ ề

ể ủ ấ ề ầ

ề ế ấ ầ ạ ph n m m đ theo dõi các báo cáo chi phí trên máy tính xách ế ố nào sau đây anh ta nên xem tay cá nhân c a mình. Các y u t ữ ế ị xét nhi u nh t khi quy t đ nh nh ng gì c n mua? ỗ ợ ấ a. Tìm ki m ph n m m h tr c p gi y phép trang web.

ế ể ề ầ ả ề ừ i v t

ằ b. Tìm ki m ph n m m r ng anh ta có th mua và t Internet.

ế ầ ứ ệ ớ ệ

ề ệ ề ể ầ c. Tìm ki m ph n m m có th làm vi c v i ph n c ng hi n ạ ủ i c a anh ta và h đi u hành. t

ẽ ự ộ ộ ệ ầ ạ ộ

ề ế d. Tìm ki m m t b ph n m m s th c hi n m t lo t các ch c năng

ậ ỏ Câu h i ô n t p

ấ ợ 4. Lo i hình ph n m m ng d ng nào là thích h p nh t

ồ ớ ạ ữ ụ ng l n thông tin bao g m các

ề ứ ầ ộ ố ượ ể ư ổ ứ đ l u tr và t ch c m t s l ứ ạ ệ ữ ệ ố m i quan h d li u ph c t p?

ươ ả ộ a. M t ch ử ng trình x lý văn b n.

ươ ế ộ b. M t ch ng trình k toán.

ươ ơ ở ữ ệ ả ộ c. M t ch ng trình qu n lý c s d li u.

ươ ộ d. M t ch ả ng trình b ng tính.

ậ ỏ Câu h i ô n t p

ế ả ừ 5.

ạ ươ ộ ạ i m t ch N u b n đang t ướ ử trình nào b n nên s dùng tr ươ ng trình t ặ c khi cài đ t ch Internet, quá ng trình?

ề ệ ể ầ ấ a. Ki m tra vi c mua ph n m m hoàn t t.

ặ ừ ư ế ậ b. L u các t p tin và ti n hành cài đ t t trang web.

ạ ậ ộ

ư c. L u các t p tin và ch y m t quét virus/spyware trên ậ t p tin.

ậ d. Nén t p tin

ậ ỏ Câu h i ô n t p

ế ề ẩ ể ử ụ ộ ạ ề 6. Đi u nào sau đây là m t h n ch ti m n đ s d ng

ễ ề ầ ph n m m mi n phí?

ễ ề ầ ườ ế a. Ph n m m mi n phí thì th ề ng có nhi u khi m

khuy t.ế

ườ ỗ ợ ấ ạ ễ ề ầ b. Th ế ng có h tr r t h n ch cho ph n m m mi n

phí.

ề ễ ầ ươ c. Ph n m m mi n phí không t ớ ng thích v i Windows

ẽ ỉ ạ ươ ề ễ ầ d. Ph n m m mi n phí s ch ch y trong ba m i ngày.

ượ ủ ấ ỳ ả ậ ề ậ ầ ộ đ c thông báo c a b t k b n c p nh t cho m t ph n m m

ụ ể c th nào?