IC3 Inte rne t and Co mputing Co re Ce rtific atio n Guide
Glo bal S tandard 4
Máy tính c ăn b nả
ử
Bài 6: X lý s
ự ố c
© IIG Vietnam.
1
ụ
ọ M c tiê u bài h c
ự ố
ử
• X lý s c có nghĩa là gì
ộ ấ
ề ể
ị
ả
• Cách xác đ nh m t v n đ đ có gi
i pháp
ầ ứ
ể
ả
ạ
• Xem xét cách b n có th qu n lý ph n c ng
ế
ề
ể
ầ
ấ
ậ • Nh n bi
ề t các v n đ ph n m m có th gây ra là gì
ả
ề
ấ
ề i pháp ti m năng cho các v n đ
ề
ầ
ị • Xác đ nh các gi ph n m m
ử ụ
ồ
ợ
• Cách tìm và s d ng các ngu n tài nguyên tr giúp
© IIG Vietnam.
2
ử
ự ố
X lý s
c là g ì?
ể ữ
ả
ơ • Hai cách đ n gi n đ gi
ệ ố cho các h th ng an toàn
:
− Lên l ch trình b o trì th
ả ị ườ ng xuyên
ả ậ ệ ề ứ ụ ượ ả ậ − Đ m b o r ng các b n c p nh t các ng d ng và h đi u hành đ c
ử ụ
ể
ị
ử ạ ộ ế ề ỗ ệ ố
ữ
ể ủ ệ ố • S d ng l ch s ho t đ ng c a h th ng đ ki m tra ậ ậ luôn c p nh t t v m i h th ng và gi
thông tin chi ti
ặ ả ằ cài đ t đúng cách
ề ể ả ạ ộ
− Tùy thu c vào v n đ và cách gi ầ gi
ấ ể ự ả i quy t nó, b n có th đánh giá xem ợ ế ạ ế i quy t hay c n tr giúp b n có th t
− Luôn luôn đ c ph n mô t
ả ủ
ọ ậ ẽ ươ ả ầ ứ ệ ạ ủ ả ề ầ ớ ả ằ ng thích v i ph n c ng và ph n m m hi n t c a các b n phát hành và đ m b o r ng các i c a
© IIG Vietnam.
3
ầ ả ậ b n c p nh t s t b nạ
ầ ứ
ả
Qu n lý ph n c ng
ầ ứ
ế
• Thay th ph n c ng
ế ị
ờ
− Thi
ầ ứ ụ
ặ
ờ
ẽ ộ t b ph n c ng có m t vòng đ i riêng và s ử phát sinh các tr c tr c theo th i gian và cách s d ngụ
ộ ố
ả
ả
− Có m t s quy đ nh b o hành v vi c s d ng s n ả
ề ệ ử ụ ẩ
ẩ
ị ộ ph m đó tùy thu c vào s n ph m
ụ ặ ả
ộ ợ
ở ộ
ồ
ị
− mua m t h p đ ng d ch v ho c b o hành m r ng
© IIG Vietnam.
4
ầ ứ
ả
Qu n lý ph n c ng
ể
ặ
ầ ố • Ki m tra các đ u n i ho c dây cáp
ể − Ki m tra t
ế ị ượ t b đ
c an toàn và
ấ ả ả
ế ố t c các k t n i cho các thi ớ
không có gì x y ra v i các dây cáp
ườ
ng cho các máy tính và thi
ế ị t b
ạ − Dây cáp t o ra m t con đ ớ ử
ộ ệ
ạ
ngo i vi g i tín hi u v i nhau
ể ể
ả
− Có th c n ph i thay th toàn b cáp đ ki m tra xem dây
ả ượ ố ị
ầ
ế ế
ộ ầ
ể ầ ị ỏ
cáp b h ng hay ph n ti p xúc c n ph i đ
c c đ nh
ế ố
ể
ạ
ợ
ư − Ki m tra xem lo i cáp k t n i phù h p ch a
© IIG Vietnam.
5
ầ ứ
ả
Qu n lý ph n c ng
ậ
ậ
ầ ứ
ộ ả ậ
ậ
− Đôi khi m t nhà cung c p s phát hành m t b n c p nh t
ộ
• C p nh t ph n c ng ộ firmware cho m t thi
ấ ẽ ế ị t b
ề ầ ợ ộ ng trình tích h p (ph n m m) đ c nhúng vào trong
− là m t ch ộ
ứ ể ượ ủ ươ ầ ứ m t ph n c ng và ki m soát các ch c năng c a thi ế ị t b
− Đ c phát hành khi có công ngh đi n toán và m ng có nh ng tiêu
ệ ệ ữ ạ
ượ ớ ẩ chu n m i
− firmware không có h th ng t
ệ ố ự ộ ề ậ ậ ầ ư đ ng c p nh t nh các ph n m m
ả ậ
ấ ể
ủ
ể
ả
ậ
− Ki m tra trang web c a nhà s n xu t đ tìm b n c p nh t
firmware phù h pợ
ệ ề hay h đi u hành
6
− B n có th đ ẹ
ủ ặ c yêu c u nh p m t s seri ho c mã c a thi ế ị ể t b đ ạ © IIG Vietnam. ầ ậ ả ậ ể ượ ế ộ ố ậ thu h p tìm ki m cho b n c p nh t
− Đ m b o chính xác mô hình, lo i thi
ả ả ạ ế ị t b và ngày phát hành
ầ ứ
ả
Qu n lý ph n c ng
ậ
ậ
ể
ề
ế ị t b
ệ ớ
ệ ề
• C p nh t trình đi u khi n thi ụ ế ế ế ể t k đ làm vi c v i ki n trúc h đi u hành c
ượ − Đ c thi
thể
ồ
ể ể
ể
− Đ ki m tra xem m t thi
ộ ạ
ẩ
ả
ươ
ể
ế ị ề t b có bao g m trình đi u khi n ệ ả ể ể 64bit hay không, b n có th ki m tra các tài li u s n ặ ấ ủ ậ ph m, hãy truy c p trang web c a nhà s n xu t, ho c truy ớ ậ ng thích v i Windows c p vào trang web ki m tra tính t i : ạ www.microsoft.com/windows/compatibility/windows 7 t 7
ể ủ
ể
ề − Ki m tra trình đi u khi n c a máy tính
© IIG Vietnam.
7
ầ ứ
ả
Qu n lý ph n c ng
ớ
ạ ừ ệ ề
ớ
ầ ứ ố
ế − N u b n v a m i nâng ủ ấ c p h đi u hành c a ặ ế ố ớ ạ b n ho c k t n i v i ộ ệ ph n c ng cũ v i m t h ể ớ th ng m i, ki m tra các ế ị ể ề t b trình đi u khi n thi
ả
ấ
ế
t
ộ − Nh p chu t ph i vào thi ử ổ ị b trong c a s Device Manager, ch n ọ Properties, ẻ ấ sau đó nh p vào th Driver.
© IIG Vietnam.
8
ầ ứ
ả
Qu n lý ph n c ng
ầ ủ
ư ộ
ể
ề
ồ
• Windows bao g m các trình đi u khi n nh m t ph n c a
ệ ề
h đi u hành ề
ơ ả
ứ
ẽ
ể
ấ
− Các trình đi u khi n chung s cung c p ch c năng c b n
ể
ặ
ớ
ế ị ế
ề − Nên cài đ t các trình đi u khi n phát hành v i thi
t b , n u có
ể ạ
ề
ủ
ả
ấ
• Ki m tra các trình đi u khi n t
i trang web c a nhà s n xu t
ể ầ đ u tiên
ể ử ụ ể ề ớ ộ ệ − các nhà s n xu t s a đ i các trình đi u khi n đ s d ng v i m t h
ể ấ
• Có th c u hình Windows Update
ấ ử ổ ụ ể ố ả th ng máy tính c th
ể ượ ề ầ ứ ị ề i v trình đi u khi n đ c đ ngh cho ph n c ng và các
© IIG Vietnam.
9
ự ộ ả ề − T đ ng t ế ị ủ ạ t b c a b n thi
ầ ứ
ả
Qu n lý ph n c ng
ậ ệ ề
ậ
• C p nh t h đi u hành
ế ị ạ ộ ế t b ph n c ng không còn ho t đ ng, đi u này th ng là k t
ộ ậ ề ượ ử ụ ườ ở ệ ề c s d ng b i h đi u hành
ộ − M t thi ả ủ ặ ầ ứ ữ ộ qu c a xung đ t gi a khi m t t p tin đ ế ị t b ho c các thi
ươ ề ầ ư ướ
ộ − M t ch ể ng trình ph n m m không còn ho t đ ng nh tr ượ ử ụ ế ộ ề c, đi u này ở ệ c s d ng b i h
ộ ậ ụ ươ ề ạ ộ ả ủ có th là k t qu c a xung đ t khi m t t p tin đ đi u hành và các ch ứ ng trình ng d ng
− B n đ
ạ ượ ậ ả ặ ạ ẩ c yêu c u nh p khóa s n ph m ho c mã kích ho t cho
ả ủ ộ
© IIG Vietnam.
10
ặ ầ ạ ặ ạ ẽ ượ c đăng ký ho c kích ho t trong quá trình cài đ t Windows, khi b n mua m t máy tính, các phiên b n c a Windows trên máy tính s đ
ầ ứ
ả
Qu n lý ph n c ng
ử
ầ ứ
ấ
ể ọ ế ạ ể
ề • X lý các v n đ ph n c ng khác − N u b n không th đ c các t p tin t
đĩa CD ho c DVD, hãy ki m tra
ế ầ ướ ừ ặ ụ ẩ đĩa xem có các v t tr y x ặ ậ c ho c b i b n không
− N u b n không th in, đ m b o r ng các máy in đ
ả ằ ể ế ạ ả ượ ế ố ậ c k t n i và b t
− N u k t n i ho t đ ng nh ng máy in không in, ki m tra máy in cho các
ạ ộ ư ể ế
ế ố thông báo l iỗ
ể ầ ạ ặ ả − Th nh tho ng, b n có th c n ph i làm s ch máy tính ho c máy in do
ỉ ụ ạ ấ ả ặ ạ b i ho c h t gi y.
ạ ử ụ ứ ộ
ặ ấ ộ ể ể ộ
ế − N u b n đang s d ng m t con chu t quang và nó không đáp ng khi ạ b n di chuy n ho c b m vào nó, ki m tra xem chu t có phát sáng không
ạ ộ ộ ộ ặ − N u m t phím trên bàn phím, ho c m t nút trên con chu t, không ho t
© IIG Vietnam.
11
ế ộ ạ ế ị ử đ ng, hãy th làm s ch thi t b .
ữ ả
Gi
ữ ệ ủ ạ b n s ao d li u c a b n
ữ ệ ợ ệ ứ ỉ ể ế • M t h th ng ch có ích n u các d li u nó ch a là h p l và có th truy
ộ ệ ố ậ ượ c p đ c
ư
ạ
ặ
ộ
ậ
− L u tr m t b n sao c a các t p tin trên m t máy tính khác trên m ng ho c
ữ ộ ả ộ
ế ị ư
ủ ữ t b l u tr bên ngoài
trên m t thi
ử ụ
ể ử
ụ
ư
ề
ầ
− S d ng ph n m m chuyên d ng đ x lý sao l u
ộ ả ộ ả ủ ậ ư ư ụ • M t b n sao l u là m t b n sao c a t p tin và th m c
• Đ y đ (Full)
ậ ả : B n sao t
ư ữ ấ ả t c các t p tin đ ề ề ượ ự c l a ch n trên h th ng, đòi ờ ọ ể ự ệ ố ệ ầ ủ ỏ ấ h i không gian l u tr nhi u nh t và nhi u th i gian đ th c hi n
• Khác bi ố
ệ ả ậ ổ ể ừ ầ l n t (Differential)
: B n sao t ự ệ ấ ả t c các t p tin đã thay đ i k t ộ ư ầ ủ ươ cu i cùng ch ng trình th c hi n m t sao l u đ y đ
• Gia tăng (Incremental): Sao chép ch các t p tin đã thay đ i k t
ổ ể ừ ậ ỉ ầ khi l n
© IIG Vietnam.
12
ư ố sao l u cu i cùng.
ữ ả
Gi
ữ ệ ủ ạ b n s ao d li u c a b n
ư
ớ
ế ượ
ế ợ
c Full k t h p v i Incremental, sao l u
ộ • Trong m t chi n l ư ả x y ra nh sau: ộ ả 1. M t b n sao l u đ y đ x y ra vào t ạ ấ ả i t l
ầ ủ ả ố ể ư ứ i Th Sáu lúc 2:00 sáng đ l u
2.
ư ữ ệ t c các d li u.
ư ự ừ ứ ứ ệ
c th c hi n m i đêm t ổ ữ ươ ệ ỗ ỗ ượ i nh ng thay đ i m i ngày trên ph ế Th Hai đ n th Năm ư ng ti n sao l u
Sao l u gia tăng đ ể ư ạ lúc 2:00 đ l u l t.ệ riêng bi
ộ ả ể 3. Vào Th Sáu, m t b n sao l u đ y đ x y ra vào lúc 2:00 sáng đ
ắ ồ ổ i c a công ty, bao g m các thay đ i
ữ ệ t c các d li u hi n t ứ ư ư ầ ủ ả ứ ệ ạ ủ ắ ấ ả n m b t t sau khi sao l u gia tăng hôm Th Năm
ể ờ ớ ươ ng pháp
ụ ồ
ả ượ
th i gian
ư ơ ơ ươ ầ ủ ể ụ ồ ỏ ư ệ ề ờ Ph đ y đ và khác bi ng pháp này đòi h i ít th i gian đ sao l u h n so v i ph t, nh ng nhi u th i gian h n đ ph c h i.
ư • Vì sao l u gia tăng ph i đ © IIG Vietnam. ượ ả ằ −. Đ m b o r ng chúng đ
ứ ự ờ c ph c h i trong th t 13 ầ ủ c xác đ nh đ y đ và chính xác
ả ị
ữ ả
Gi
ữ ệ ủ ạ b n s ao d li u c a b n
ư ả
• Trong chi n l
1.
ắ
c đ y đ và gia tăng, sao l u x y ra khi: ể ắ
2.
ứ
ế
ỗ ữ
ể ắ
ươ
ỗ
ừ ứ th hai đ n th Năm lúc ổ ng
ệ
3.
ể ắ
ả
ổ
ồ
ắ i, bao g m c thay đ i sau khi sao
ệ ạ ứ
ư
ư
ề
ể
ầ
ờ
ờ
ể • Đòi h i ít th i gian đ sao l u nh ng c n nhi u th i gian đ
ế ượ ầ ủ ứ ầ ủ ả ư sao l u Đ y đ x y ra đêm th sáu lúc 2:00 sáng đ n m b t ấ ả ữ ệ t c các d li u. t ả ư Sao l u gia tăng x y ra m i đêm t ắ 2:00 sáng đ n m b t nh ng thay đ i m i ngày trên ph ệ ư t. ti n sao l u riêng bi ư ầ ủ ả ứ Th Sáu, sao l u đ y đ x y ra vào lúc 2:00 sáng đ n m b t ữ ệ ấ ả t t c các d li u hi n t ư l u gia tăng hôm Th Năm. ỏ ụ ồ ph c h i ư −. Sao l u gia tăng ph i đ
ứ ự ờ ả ượ ụ ồ c ph c h i trong th t th i gian
−. Đ m b o ph
© IIG Vietnam.
14
ả ả ươ ệ ượ ầ ủ ị ng ti n đ c xác đ nh rõ ràng, đ y đ và chính xác
ữ ả
Gi
ữ ệ ủ ạ b n s ao d li u c a b n
ắ ỏ
ư
ệ
ồ
ể ở ng ti n sao l u có th tr nên đ t đ và c ng
• Ph
ươ k nhề
ụ
ố ượ
ữ ệ ượ ạ
ấ
ầ
ng d li u đ
c t o ra và t n su t
ộ − Ph thu c vào s l ự d phòng
ể ượ
ử ụ
• Băng, đĩa CD có th đ
c tái s d ng
ả
ầ
− Gi m chi phí và làm gi m l
ng không gian c n thi
ế ể t đ
ươ
ệ
ữ ư l u tr các ph
ượ ả ư ng ti n sao l u
ư
ệ
• L u tr ph
ng ti n sao l u offsite là chìa khóa
ụ
ế
ạ
ả
ữ ươ ệ ậ
ư ắ
ọ trong vi c l p k ho ch kh c ph c th m h a
© IIG Vietnam.
15
ữ ả
Gi
ữ ệ ủ ạ b n s ao d li u c a b n
ư
ả
• L u tr nh ng b n sao
ữ ữ ư
ặ ộ ậ
− Sao l u bên ngoài (ho c đ c l p) ứ đĩa c ng g n ngoài ho c ph
ữ ổ ặ ắ ươ ệ ở ị ng ti n v trí cách xa
ư − L u tr máy tính
ạ
ặ
ư
ự
ế
ữ
ư ặ ữ ộ ạ ấ ủ ặ ư xa trên m ng, ho c l u tr vào máy ch ấ c cung c p thông qua m t nhà cung c p
− Sao l u ngo i vi (ho c tr c tuy n) ừ ộ ị − L u tr vào m t v trí t ữ ượ ư ị ho c các v trí l u tr đ ư ự d ch v sao l u d a trên Internet
ụ ị
ư
− Sao l u đám mây ể ủ
ộ ữ ệ ượ ự ế ộ c
© IIG Vietnam.
16
ư − là m t bi n th c a m t sao l u tr c tuy n trong đó d li u đ ư ế ộ ị ư l u vào m t v trí đám mây nh Microsoft SkyDrive
ề
ả
ầ
Qu n lý ph n m m
ề
ậ
ậ
ầ
• C p nh t các ph n m m
− Có r t nhi u lí do đ phát hành các b n c p nh t ph n m m ng d ng
ả ậ ề ứ ụ ề ể ầ ậ ấ
ả ụ ằ ắ
− Khi đ ạ ạ ầ
ộ ả ậ ủ ả ậ ế ị ắ ậ c thông báo r ng m t b n c p nh t kh d ng, hãy ch c ch n ậ c m c đích c a b n c p nh t và sau đó quy t đ nh xem
ộ
ả ậ
ườ
ế ứ
ụ ng i và các tính
ấ ỳ ấ
ề ớ
ượ
ạ
ặ
ị ả ử ỗ ặ ế c cài đ t n u b n đang g p b t k v n đ v i
ậ − N u có b n c p nh t m t gói d ch v , nó th ộ ự ế ợ ổ ề
ầ
ch a m t s k t h p các b n s a l năng b sung, và nên đ ph n m m.
ượ ể ượ ả ụ b n hi u đ ặ b n c n ph i cài đ t nó hay không
ậ ể ậ ộ
ấ − Các thông báo c p nh t có th xu t hi n trong m t email, m t thông ư ộ ộ ệ ể ạ ặ ấ ộ
© IIG Vietnam.
17
ệ báo xu t hi n trên Desktop, ho c có th trong m t m ng xã h i nh bài trên Twitter
ề
ả
ầ
Qu n lý ph n m m
ặ ả ậ
ậ
ặ ệ
ự
ề − N u b n cài đ t b n c p nh t và g p các v n đ c
ấ ế ạ ướ ớ ề ầ v i ph n m m, hãy xem xét th c hi n các b ự ư ươ t nh sau: ng t ặ ả ậ ỡ − G cài đ t b n c p nh t đ tr v phiên b n tr
ậ ể ở ề ướ ủ ề ả ầ c c a ph n m m
◦ đó có th làm cho nh ng v n đ tr
ữ ể ấ ồ ạ c đây còn t n t ư i nh ng
ạ ẽ ề ầ ả ộ ề ướ ệ ủ b n s có m t phiên b n làm vi c c a ph n m m
− Đóng t
ụ ứ ướ ả ậ ậ ặ t c các ng d ng khác tr c khi cài đ t các b n c p nh t
ấ ả ộ ầ ữ m t l n n a
◦ đ m b o không có t p tin chung đ
ượ ử ụ ạ ể ờ c s d ng t i th i đi m
ả ạ ậ ả ậ ắ ầ ậ b n b t đ u c p nh t
ử ụ ố ắ ươ ầ i máy tính và c g ng s d ng các ch ng trình ph n
ở ộ − Kh i đ ng l ề ạ ộ ầ ữ m m m t l n n a
18
© IIG Vietnam. ạ l
ậ ở ộ ể ế ạ ạ ộ ◦ các c p nh t có th không ho t đ ng cho đ n khi b n kh i đ ng
ậ i máy tính
ề
ả
ầ
Qu n lý ph n m m
ấ
• Nâng c p h đi u hành
ệ ề ể
ề
ả
ổ
ả
ặ ấ − Nhi u lý do đ nâng c p ho c thay đ i phiên b n ấ ủ ệ ề ổ ế − Các phiên b n ph bi n nh t c a h đi u hành Windows
là:
Version Ultimate
ự
ệ
ữ
ậ
ậ
− S khác bi
ấ t gi a nâng c p và c p nh t:
© IIG Vietnam.
19
Home Professional Windows XP Windows Vista Windows 7 Windows 8
ả ủ ệ ề
ộ ặ ả ế ả ạ ặ ấ ậ ệ ẩ ậ ặ + Nâng c p: Khi b n mua và cài đ t m t phiên b n c a h đi u hành, ả ử ỗ i ho c c i ti n s n ph m cho h + C p nh t: cài đ t các b n s a l
ệ ề đi u hành hi n có
ề
ả
ầ
Qu n lý ph n m m
ệ ề
ượ
ế ế ể
c thi
t k đ làm
ả ỗ − M i phiên b n h đi u hành đ ụ ể ầ ứ ệ ớ vi c v i ph n c ng c th . ệ ố ể + Ki m tra k các yêu c u h th ng t
ầ ố ỹ ướ ể i thi u tr c khi mua
ấ
ề ể − Nâng c p có th gây ra v n đ :
ấ + Quên kích ho tạ
ộ ố ủ ề ầ ả ươ ấ + M t s phiên b n cũ c a ph n m m không t ớ ng thích v i nâng c p
ệ ề ả ấ + Sai n b n h đi u hành
ậ ể ượ ỗ ợ
ả
ỹ
− Tham kh o chuyên gia k thu t đ đ
c h tr
© IIG Vietnam.
20
ộ ớ ụ ứ + Xung đ t v i các ng d ng
ớ
ố
ộ
ề
ặ
ầ
Đ i phó v i virus ho c ph n m m đ c
h iạ
ươ
ổ
ầ
ặ ậ ng trình ho c t p tin gây t n
ộ ạ malware) là các ch
ậ
ệ ố
ủ
ộ ạ
ề • Ph n m m đ c h i ( ạ h i cho máy tính ữ ệ ủ − Virus phá h y các t p tin và d li u − Worm tiêu hao tài nguyên h th ng − Trojan (m t d ng khác c a virut)
cho ng
ườ ử ụ ậ
ấ ợ ữ
ủ ạ
i s d ng trái phép truy ậ c p b t h p pháp (giúp các Hacker truy c p trái phép vào máy tính ấ l y đi nh ng thông tin quý báu c a b n. ầ
ề
ệ spyware)
• Ph n m m gián đi p (
ệ ố
ạ
ầ
ề
− ph n m m đ
ậ ặ ư
ậ ể
c bí m t đ t trên h th ng c a b n và t p h p t
ợ ủ ế ự ồ mà không có s đ ng ý hay hi u bi
ượ thông tin cá nhân hay riêng t ủ ạ c a b n ườ
ề
ả
ạ
ầ
ộ
ố ớ ng xuyên theo l ch trình đ i v i ph n m m đ c h i ph i
• Quét th ượ ấ
ị c c u hình trên máy tính
đ
© IIG Vietnam.
21
ố
ớ
ộ
ề
ầ
ặ
Đ i phó v i virus ho c ph n m m đ c
h iạ ỉ
ả
ẽ • Các nhân viên IT th nh tho ng s :
− Xem các t p tin cách ly trên h th ng c a công ty
ệ ố ủ ậ
− Yêu c u các nhân viên mang máy tính xách tay đ n b o trì th
ế ầ ả ườ ng
ề
ầ
ớ
ố
t, và quét máy
ố • Cài đ t ph n m m ch ng virus càng s m càng t ể
ặ ể
ườ
tính đ tìm virus có th th
ng trú
ữ
ậ
c c p nh t và
ủ ạ ượ ậ ả ậ
ầ ề • Gi ể ự ộ ấ c u hình đ t
ố cho ph n m m ch ng virus c a b n đ ậ ả ề i v các b n c p nh t
đ ng t
ệ ố
ườ
ế
• Quét h th ng th
ượ ng xuyên đ ạ ệ ự
ể ự ắ ầ
c lên l ch th c hi n. B n cũng có th t
ị c khuy n ngh , và chúng có b t đ u quét
ị ể ượ th đ ấ ứ b t c lúc nào
© IIG Vietnam.
22
xuyên
ố
ớ
ộ
ề
ầ
ặ
Đ i phó v i virus ho c ph n m m đ c
ề
ế
ậ
ầ
ậ
h iạ ố • N u ph n m m ch ng virus luôn c p nh t:
ạ
ẫ
ậ
ậ
ớ
ấ − C p nh t m u các lo i virus m i nh t
ươ
ẫ
ị
ễ ng trình b nhi m cho các m u
ượ
ậ − quét các t p tin ho c ch c bi
ặ ế ế t đ n
virus đ
ủ ạ
ườ
c ng c a b n th
ể ng có th
ượ − N u virus đ ạ
ế ượ
ấ ổ ứ c tìm th y, ậ ứ
đ
c làm s ch ngay l p t c.
ầ
ữ
ệ • Vi c gi ậ
ượ ậ
ủ ả
ậ ạ c c p ấ ậ i v các b n c p nh t là r t
ố ề cho ph n m m ch ng virus c a b n đ ả ề ể ự ộ ấ nh t và c u hình đ t đ ng t quan tr ng.ọ
ữ
ứ
ụ
ầ
cho ph n m m quét email và các ng d ng đang
ệ • Vi c gi ạ ộ
ề ọ
ho t đ ng cũng quan tr ng không kém.
© IIG Vietnam.
23
ố
ớ
ộ
ề
ặ
ầ
Đ i phó v i virus ho c ph n m m đ c
ề
ư ụ
ớ
t c các t p tin t
i v vào th m c khác v i th m c
h iạ ộ ạ ặ • Tránh virus ho c ph n m m đ c h i ư ụ ậ ư ấ ả − L u t ướ ữ ệ d li u và quét tr
ầ ả ề ở c khi m chúng
ấ ỳ
ướ
ươ
ệ
ặ
c khi sao chép ho c
ở ậ
− Quét b t k ph ứ m t p tin ch a trên các ph
ộ ng ti n di đ ng tr ệ ươ ng ti n này
ạ
ế
ườ
ậ
ớ
− N u b n chia s t p tin v i ng
c
ử ể ả
ẻ ậ ả
ướ ọ
ề
ạ
i khác, quét t p tin tr khi g i đ đ m b o b n không vô tình truy n virus cho h
ặ
ạ ự ộ
ủ
ố
ng trình ch ng virus c a b n t
đ ng
− Luôn luôn đ t ch ấ ả
ươ ư ế
quét t
t c các th đ n và đi.
ậ
− Luôn luôn quét t p tin đính kèm email tr ườ ạ
ế ừ ộ
ả
ngay c khi chúng đ n t
ướ i b n bi
m t ng
ở c khi m chúng, ế t
© IIG Vietnam.
24
ớ
ố
ộ
ề
ặ
ầ
Đ i phó v i virus ho c ph n m m đ c
ấ
ạ
h iạ ờ ấ ỳ ậ
ờ − Hãy nghi ng b t k t p tin đính kèm nào b n b t ng
ậ ượ
nh n đ
c qua email hay IM
ở ậ
− Không m t p tin đính kèm
ệ ớ
ố ắ
ườ ử
ậ
ợ
ị
− C g ng liên h v i ng
i g i và xác đ nh t p tin đính kèm h p pháp
− N u b n không th liên h v i ng
ệ ớ ể ặ i g i ho c ng
ườ ử ậ ườ ử ừ i g i là không thông
ố
ơ − Phòng h n ch ng
ệ ừ ươ ộ ạ ế ế ề ậ ặ ệ bi đi p ho c xóa toàn b thông đi p t t v t p tin đính kèm, xóa ngay các t p tin đính kèm t ng trình email ch
ế ể ượ ạ ỏ ả ưở c lo i b mà không nh h ng vĩnh
− H u h t các virus có th đ ủ ạ ệ ố vi n cho h th ng c a b n.
© IIG Vietnam.
25
ầ ễ
ố
ớ
ộ
ề
ặ
ầ
Đ i phó v i virus ho c ph n m m đ c
ể ị
ế
h iạ ễ
− Có th b nhi m n u:
ở ạ
ư
ặ
ắ
ờ
− B n th y thông báo ho c nh c nh b n ch a bao gi
ấ ướ
ạ ấ th y tr
c đây
ậ
ậ
ặ
ấ − B n nh n th y máy tính d
ng nh ch y ch m ho c
ườ ề ớ
ặ
ầ
ộ
ư ạ ạ ề ấ ạ b n đ t nhiên g p v n đ v i ph n m m
ộ ố ứ
ụ
ề
ệ
ầ
− M t s ng d ng ph n m m không còn làm vi c.
ủ ạ
ậ
ổ ứ
ượ
− B n th y các t p tin c a b n trong
c ng không đ
c
ạ ậ
ấ ệ nh n di n
ấ
ỉ
ộ ậ i ch ra r ng m t t p nào đó m t
ấ ườ
ằ ươ
ỗ − B n th y thông báo l ộ ậ ng là m t t p tin ch
ạ tích, th
ng trình.
© IIG Vietnam.
26
ố
ớ
ộ
ề
ầ
ặ
Đ i phó v i virus ho c ph n m m đ c
ự
ệ
ế
ượ
ấ
h iạ ệ ố − Th c hi n quét h th ng và n u virút đ
c tìm th y:
− Ki m tra các khu v c b cô l p, ho c xóa hoàn toàn virus
ự ị ể ậ ặ
− N u trong b nh ho t đ ng và không th kh i đ ng ph n m m
ạ ộ ở ộ ể ề ầ ộ
ế ố ọ ớ ch ng virus, g i IT
− N u không th xóa, cách ly virus
ể ế
◦ L u ý tên c a virus và đi đ n trang web c a ch
ủ ế ươ ố ư ng trình ch ng
ổ
ư ớ
ậ
ầ
đĩa và các t p tin sao l u v i ph n
ượ ụ ạ ỏ ủ ể virus đ có đ c công c lo i b
ấ ả t c các − Rà soát t ố ề m m ch ng virus ế ấ ỳ ậ
− Thay th b t k t p tin ho c ch
ặ ươ ị ư ỏ ả ớ ng trình b h h ng v i các b n
sao l uư
− Cài đ t l
© IIG Vietnam.
27
ặ ạ ươ ệ ặ ầ i các ch ng trình t ừ ươ ph ng ti n cài đ t ban đ u
ử ụ
S d ng S afe Mo de
ủ ạ
ở ộ
ặ
• N u máy tính c a b n không kh i đ ng đúng cách ho c không
ế ở ộ kh i đ ng
ể ẩ
ệ ề
ụ ố
ấ
ả
ị
ề
− T i các d ch v c t lõi cho h đi u hành đ ch n đoán v n đ
ệ
ặ
ấ
ể ượ
ể c yêu c u ho c có th xu t hi n trong quá
• Có th đ
ầ ở ộ trình kh i đ ng khi: ượ ắ c t − Windows không đ
t đúng cách
− Windows hi n th desktop nh ng sau đó b treo máy, không ho t đ ng
ạ ộ ư ể ị ị
− B n không th kh i đ ng ph n m m ch ng virus c a b n, b n nghi
ề ố
ủ ạ ệ ố ở ộ ộ ạ ờ ằ ể ể ạ ầ ả ạ ầ ng r ng có th có m t lo i virus và c n ph i quét h th ng.
ừ ở
ộ − M t thi ộ ạ ộ ề ế ị ử ể ả ố t b gây ra
© IIG Vietnam.
28
ộ ế ị ầ ặ ầ t b đ u vào ho c đ u ra ng ng ho t đ ng khi Windows kh i ạ đ ng và b n mu n th xem có ph i trình đi u khi n thi xung đ t hay không
ử ụ
S d ng S afe Mo de
• Safe Mode: s d ng s l
ể
ề
ố ượ ử ụ ng ể ố i thi u các trình đi u khi n t ử ể ụ ị và d ch v có th . Không s ạ ượ ụ c m ng d ng đ
ạ
ụ ầ
ị
• Safe Mode with Networking: ể ề ồ g m các trình đi u khi n m ng ậ ế ể t đ truy c p và d ch v c n thi ộ ặ vào Internet ho c m t máy tính khác trên m ng.ạ
ườ
ng,
ở ộ ể
ấ ả
ụ
ị
• Start Windows Normally: Kh i đ ng Windows bình th ề t c các trình đi u khi n và d ch v
ử ụ s d ng t
© IIG Vietnam.
29
ử ụ
S d ng S afe Mo de
• Đ s d ng ch đ Safe Mode:
1.
ở ộ
Kh i đ ng máy tính.
2.
ấ
ữ
ấ ượ
ế
ạ
F8 cho đ n khi b n th y đ
c
ở ộ ở ộ
ơ ủ
ế ộ
Ngay sau khi máy tính kh i đ ng, b m và gi trình đ n c a ch đ kh i đ ng.
3.
ế ộ
ể
ể
ạ
ố
ấ
ử ụ ố ử S d ng phím mũi tên đ di chuy n xu ng ch đ Safe Mode b n mu n s ụ d ng và sau đó nh n Enter.
ữ
ệ
ấ
ấ
ệ 4. Màn hình desktop Windows xu t hi n và dòng ch Safe Mode xu t hi n trên
ủ ố b n góc c a màn hình.
5.
ồ ự ạ
ể ả
ẵ
ề ạ
ữ
ế
ấ i quy t nh ng v n đ b n đang
ử ụ S d ng các ngu n l c b n có s n đ gi ớ ặ g p v i máy tính
6.
ị
ụ ự ố
ự ố ạ
ở ộ
ể
ạ
i
ắ Khi xác đ nh s c , b n có th kh c ph c s c và sau đó kh i đ ng l máy tính
ể ử ụ ế ộ
• N u v n đ v n t n t
ề ẫ ồ ạ ầ ượ ự ỗ ợ ừ ộ ấ i, c n có đ c s h tr t ỹ m t chuyên gia k
30
ế thu t.ậ © IIG Vietnam.
Khai thác Windo ws He lp and S uppo rt
ể
ạ
• Đ kích ho t Help:
ừ
ặ
ơ
trình đ n Start, ho c
− ch n ọ Help and Support t
ấ
ặ − nh n F1, ho c
ấ
ộ
− nh n nút (
ạ ấ Help) trong b t kì h p tho i
ử ổ
ứ
• C a s Windows Help and Support window ch a:
ề ướ
ế
− các nút đi u h
ng và tìm ki m
ế ế
ư
ạ
ồ
ộ
− nh liên k t đ n m t lo t các ngu n tài nguyên
© IIG Vietnam.
31
Khai thác Windo ws He lp and S uppo rt
1
2
ế ể ề ướ
ị ị ng i cho
1 Thanh công cụ 2 Các liên k t đ đi u h ờ Help đ nh v câu trà l chính b nạ
3
ậ
ừ thông tin b sung t Microsoft ế ể 3 Các liên k t đ truy c p các ồ
ợ
5
4
ế 4 Các tài nguyên tr giúp khác 5 Các cài đ t cho vi c tìm ki m
© IIG Vietnam.
32
ệ ặ ặ Offline ho c Online
Khai thác Windo ws He lp and S uppo rt
4
1
5
3
6
2
ế ạ ệ ạ ể ị ị i
1 Arrows – Cho phép b n đ n 4 Browse Help – Hi n th v trí hi n t ụ ụ ệ c thông qua h trong m c l c.
ướ ạ l i các b ố th ng Help.
ả ạ ủ ớ ế ế
ế ồ ự 2 Help and Support home – ề Tr b n v trang ch Help and Support.
ụ ể ể ượ ỗ ợ c h tr
ề
© IIG Vietnam.
33
5 Learn about other support options – Đi đ n trang v i các liên k t đ n các ặ ngu n l c khác, ho c vào trang web Microsoft c th đ đ ơ ữ nhi u h n n a.
ệ ấ
ủ ề 3 Print – In các ch đ ổ 6 Options – Cung c p các l nh b sung . ể ị đang hi n th .
Khai thác Windo ws He lp and S uppo rt
ử ụ ể
− Trong c a s Windows Help and
ụ ụ • S d ng m c l c ạ − Đ kích ho t: ử ổ ấ
ế Browse
− trên thanh công c Help, ch n
Support, b m vào liên k t Help topics, ho cặ ụ ọ
ẽ
ụ
ặ
(Browse Help)
ế ạ − Các danh m c này s liên k t b n ế ụ ề đ n thông tin v các tính năng c ẵ ọ ể th ho c tùy ch n có s n ế ẽ ở ộ ủ ề
− m t liên k t s m m t bài vi thông tin thêm cho ch đ này
ế ớ ộ t v i
− m t liên k t s hi n th m t danh sách các bài cho ch đ này.
© IIG Vietnam.
34
ế ẽ ể ủ ề ị ộ ộ
Khai thác Windo ws He lp and S uppo rt
ỗ ợ ỹ
ậ ổ
• Khai thác h tr k thu t b sung
ạ ớ
− Liên l c v i Microsoft
ỗ ợ ỹ
ộ ử
ế
ấ
ậ − Đ n m t c a hàng có cung c p h tr k thu t
ể ế
ể
ủ ạ ả
ị ạ
ế
ặ
ể − Thuê m t nhà chuyên gia có th đ n đ a đi m c a b n đ ỉ ẫ i quy t
ộ ữ ề
ử s a ch a máy tính ho c ch d n cho b n cách gi v n đấ
ự
ể ọ
ổ
− Tham d các khóa đào t o b sung trên Windows đ h c
ậ ử
ỹ
ỹ
ạ ự ố các k năng nâng cao và các k thu t x lý s c .
ế
ự ộ
ư ộ
ề ặ
ễ
ồ ớ
ẻ
− Tìm ki m trên Internet các nhóm chuyên gia v Windows ặ ho c các khu v c c ng đ ng nh m t blog ho c di n đàn ơ ọ n i h chia s thông tin v i nhau © IIG Vietnam.
35
Khai thác Windo ws He lp and S uppo rt ả ủ
ỗ ợ ỹ
ể ể
ậ
ị
− Đ hi n th phiên b n c a Windows cho h tr k thu t:
− nh p vào nút
ấ Start và ch n ọ Control Panel. Trong c a s Control
ử ổ ấ ấ System and Security, và sau đó nh p vào System,
Panel, nh p vào ho cặ
− nh p vào nút Properties
© IIG Vietnam.
36
ả ấ ộ ấ Start, nh p chu t ph i vào Computer và ch n ọ
ứ ủ
ử ụ
Khai thác Windo ws He lp and S uppo rt ơ ở ế • S d ng các c s ki n th c c a Windows
ề ướ
1. Đi u h
ế ng đ n:
support.microsoft.com/kb
ế
ả 2. Nh p văn b n tìm ki m,
ậ ấ
nh n Enter.
ế
ế
3. Nh p vào liên k t cho k t
ấ ả ể ọ qu đ đ c.
ộ
ế ồ
ả
ế ụ
ế
ệ
© IIG Vietnam.
ế ụ 4. Xem xét n i dung, ti p t c ộ ọ tìm ki m, ch n hành đ ng ấ Back. ặ ph n h i, ho c nh p ặ 5. Ti p t c tìm ki m ho c đóng trình duy t web. 37
ử ụ
Manag e r
S d ng Tas k
ể ể
ị
• Đ hi n th Task Manager:
ể ể
ấ
ị − nh n CTRL + ALT + DELETE đ hi n th
ọ Start Task Manager,
ọ các tùy ch n; ch n ho cặ
ấ
ặ − nh n CTRL + SHIFT + ESC, ho c
ụ
ấ
ả
ộ
− nh p chu t ph i vào thanh tác v và
ch n ọ Start Task Manager
ạ
ụ ẻ ầ
ị
ể ữ
ầ
ộ
ả ể ẽ ử • Khi qu n lý các tác v trên máy tính, b n có th s s ộ ữ ụ d ng m t trong ba th đ u tiên đ xác đ nh nh ng gì ể ả có th x y ra trên máy tính và nh ng hành đ ng c n ế làm ti p theo © IIG Vietnam.
38
ử ụ
S d ng Tas k Manag e r
ứ
ụ
• Các ng d ng (Applications) ươ
ở
− Hi n th m t danh sách các ch
ng trình đang m và tình
ể ạ
ị ộ ủ tr ng c a chúng
ộ
ụ − nh p chu t ph i vào tác v
ấ ươ
ộ
ọ
ả ể ự
ng trình đ l a ch n m t
ữ
ộ
ch trong nh ng hành đ ng
ằ
− có th s p x p danh sách b ng
ể ắ ấ
ế ề ộ cách nh n vào tiêu đ c t
ọ
− Khi b n ch n đ k t thúc m t
ộ ể ế đây, Windows đóng
ệ
ả
ạ
ố
ồ
© IIG Vietnam.
ướ
ệ
ạ
ạ ụ ở tác v ụ ộ ứ toàn b ng d ng, bao g m c tài li u cu i cùng mà b n đang làm vi c tr
39 c khi kích ho t Task Manager
ử ụ
S d ng Tas k Manag e r
ế
ể
ị
• Các ti n trình (Processes) ủ ấ ả t c − Hi n th danh sách c a t ạ ế các ti n trình đang ch y trên ệ ố h th ng
ấ
ắ
ụ ự ữ − h u ích nh t khi kh c ph c s ề ố ộ ấ c m t v n đ trên máy tính
ọ
ế
− N u k t thúc quá trình, ch n
ế ấ và nh p vào
End Process
ấ
ắ
− S p x p b ng cách nh n vào
ằ ế ề ộ tiêu đ c t
ể
ẽ ể
ị t v ti n trình. C t Description s hi n th
ỉ
ế ề ế ụ
ộ ủ ế
tên ho c ch ra m c đích c a ti n trình này
− Đ xem chi ti ặ © IIG Vietnam.
40
ử ụ
S d ng Tas k Manag e r
ị
ụ • Các d ch v (Services)
ể
ị ạ ộ
ị ệ ố
ụ − Hi n th danh sách các d ch v đang ho t đ ng trên h th ng
− M t d ch v là m t ch
ụ ươ
ệ
ặ
ể ắ
− Đ t
t ho c kh i đ ng m t ti n
ấ
ấ
ộ ế ở ộ ế ả ộ trình, nh p chu t ph i vào ti n ặ ợ ệ trình và nh p vào l nh thích h p, ho c
ệ
ể
ấ
ạ − Ngoài ra, b n nh n nút ả
Services đ xem giao di n đi u ị
ụ ể
ụ
ể
ả
ị
ề ợ khi n qu n lý d ch v đ qu n lý các d ch v phù h p
© IIG Vietnam.
41
ộ ị ự ấ ỳ ự ườ ủ ộ ng trình ứ ộ th c hi n m t ch c năng không có i dùng b t k s tham gia c a ng
ắ
ọ Tó m t t bài h c
ự ố
ử
• X lý s c có nghĩa là gì
ộ ấ
ề ể
ị
ả
• Cách xác đ nh m t v n đ đ có gi
i pháp
ầ ứ
ể
ả
ạ
• Xem xét cách b n có th qu n lý ph n c ng
ế
ề
ể
ầ
ấ
ậ • Nh n bi
ề t các v n đ ph n m m có th gây ra là gì
ả
ề
ấ
ề i pháp ti m năng cho các v n đ
ề
ầ
ị • Xác đ nh các gi ph n m m
ử ụ
ồ
• Cách tìm và s d ng các ngu n tài nguyên Help
© IIG Vietnam.
42
ậ ỏ Câu h i ô n t p
ắ ầ
ấ
1.
ế ệ ề ầ
ủ
ệ
ấ
ế ệ John b t đ u th y thông đi p liên quan đ n vi c thi u c ng c a mình xu t hi n nhi u l n. Ông
ế
?
ổ ứ không gian trên nên làm gì ti p theo
ế
ữ
ỗ
a. Vi
t ra nh ng các thông báo l
ị ể i hi n th .
ọ ỗ ợ ỹ
ắ
ụ ự ố ậ ể b. G i h tr k thu t đ kh c ph c s c .
ỗ ợ ỹ
ậ ế
ế
ắ
c. T t máy tính cho đ n khi h tr k thu t đ n.
ộ
ớ
d. Mua m t máy tính m i.
ề ậ
ế
ề
2.
Firmware đ c p đ n đi u gì?
ứ
ộ
ợ
ề
ầ
ể a. Ph n m m tích h p ki m soát cách th c m t thi
ế ị t b
ạ ộ ho t đ ng.
ề
ầ
ớ
ộ
ộ ệ ề b. Ph n m m cho phép m t h đi u hành giao ti p v i m t
© IIG Vietnam.
ế 43
thi
ế ị t b .
ạ
ộ
ươ
ệ ư
ữ
c. M t lo i ph
ng ti n l u tr .
ự
ẩ
ộ
ộ
ố
ỗ
d. M t tiêu chu n mà m t công ty mu n th c thi trên m i máy
tính
công ty.
ậ ỏ Câu h i ô n t p
ệ ề ấ ạ ề ả 3. Đi u gì x y ra khi m t b n c p nh t cho h đi u hành th t b i khi
ậ ạ ượ ộ ả ậ ặ ả ậ quá trình cài đ t b n c p nh t ch y đ ậ c 75%?
ế ụ ạ ặ a. B n không còn cho phép ti p t c cài đ t.
ế ể ệ ạ ờ ặ ầ ủ b. B n đã h t th i gian đ hoàn thành vi c cài đ t đ y đ .
ặ ấ ả ủ ứ ể ạ c. B n không có đ không gian đĩa c ng đ cài đ t t t c các
. ậ t p tin
ạ ậ ạ ươ ặ d. B n nh n ra b n đã có ch ng trình cài đ t.
ư ữ ệ ủ ạ ữ ộ ả ớ 4.
ệ ữ ế N u b n l u tr m t b n sao l u d li u c a b n v i Cloud, d ằ ở li u n m ạ ư đâu?
ộ ổ ạ a. Trên m t ụ ộ đĩa m ng c c b .
ủ ạ ộ ơ ư ạ b. T i m t n i bên ngoài nh là nhà c a b n.
ổ ứ ủ ạ c. Trên c ng c a b n.
ộ ị ủ ộ ị d. Trên máy tính c a m t nhà cung c p d ch v trong m t v trí
44
ấ ư ụ ư ẳ ạ ạ © IIG Vietnam. ngo i vi, ụ ộ ch ng h n nh là m t th m c SkyDrive.
ậ ỏ Câu h i ô n t p
ậ 5. ng
ữ ươ ướ ạ ướ ể ụ ứ ng trình ng d ng làm cho ch c b n có th làm tr ươ ố ắ c khi c g ng cài
ộ ả ậ ế N u m t b n c p nh t ch ạ ộ ừ trình ng ng ho t đ ng, nh ng b ậ ặ ạ ả ậ đ t l
i b n c p nh t? ặ ỡ ỏ ộ ươ ụ ứ ng trình ng d ng.
ấ ả ả ươ ở ồ t c các ng d ng đang m , bao g m c ch ng trình
b. Đóng t ủ ạ ứ ở ộ ạ a. G b cài đ t toàn b ch ụ i máy tính. email c a b n, và kh i đ ng l
ặ ạ ệ ề i h đi u hành.
ấ ỳ ữ ề ở trên
ậ ệ ề ượ ệ ướ 6. c li t kê d i
c. Cài đ t l d. B t k nh ng đi u ả ậ Trong danh sách các b n c p nh t h đi u hành đ ọ ả ậ ậ ầ ặ
đây, b n c p nh t nào là quan tr ng và c n cài đ t? ộ ỗ ổ ộ ả ậ ậ ử ữ ậ ượ a. M t b n c p nh t s a ch a m t l ả h ng b o m t đ c
ế ế bi t đ n.
ộ ả ậ ậ ể ậ ế ị ớ b. M t b n c p nh t đ nh n các thi
t b Bluetooth m i. ề ầ ử
© IIG Vietnam.
ộ ả ậ ấ ả ệ ậ ượ ậ ả ậ ệ d. T t c các b n c p nh t đ t kê là quan tr ng c li c. M t b n c p nh t th nghi m (beta) ph n m m. ọ 45
ậ ỏ Câu h i ô n t p
7.
ể ả ể ể ễ ả ạ B n có th làm gì đ gi m thi u kh năng lây nhi m cho máy tính
ộ
ừ
ướ email tr ậ ạ
ử
? ở ấ ỳ ậ c khi m chúng. a. L u và quét b t k t p tin đính kèm t ớ ị ờ ở ộ ậ m m t t p tin v i đ nh d ng t p tin .exe g i qua b. Không bao gi ầ
email mà không c n nó đ u tiên. ừ
ế ả
ộ ậ
ư
ậ
ướ
ầ i m t t p tin t
c. N u t
Internet, l u và quét các t p tin tr
ử c khi s
d ng ụ
ề ở
ấ ỳ ữ
trên
ỡ
ặ ư ấ
ộ ấ
ể ử
ữ
ề
8.
v n đ s a ch a m t v n đ trên
ủ ạ ở
ộ
ộ ơ ở ế
ứ
ự
ư
ế
ẳ
ồ
ư ư ệ
ồ
ạ ấ ỳ ữ
ế ề ở
ẳ trên
d. B t k nh ng đi u e. a ho c cặ ự ể ạ B n có th tìm s giúp đ ho c t đâu? máy tính c a b n ậ a. B ph n CNTT ạ b. Các ngu n tr c tuy n, ch ng h n nh là m t c s ki n th c. ạ c. Ngu n ngo i tuy n, ch ng h n nh th vi n hay sách giáo khoa. d. B t k nh ng đi u e. a ho c bặ
© IIG Vietnam.
46
ớ ủ ạ c a b n v i m t virus ư