3/15/2016

CHƯƠNG 2

KẾ TOÁN TIỀN & CÁC KHOẢN PHẢI THU Cash & Receivables

Lớp không chuyên ngành

1

MỤC TIÊU

− Hiểu được khái niệm và cách thức phân loại tiền, các khoản tương đương tiền và Nợ phải thu. − Nắm được các thủ tục KSNB Tiền và các khoản

Nợ phải thu.

− Hiểu được nguyên tắc hạch toán các giao dịch

liên quan đến ngoại tệ

− Nắm được cách thức tổ chức kế toán Tiền và

khoản Nợ phải thu

− Trình bày thông tin về Tiền, Các khoản tương đương tiền và Khoản phải thu trên BCTC.

− Hiểu được cách thức sử dụng thông tin về tiền, khoản phải thu trong phân tích để ra quyết định kinh tế.

2

TÀI LIỆU SỬ DỤNG

• Chuẩn mực chung (VAS 01). • Thông

200/2014/TT-BTC

ngày

tư 22/12/2014.

• Giáo trình Kế toán tài chính dành cho các

lớp không chuyên ngành.

• Các văn bản pháp lý có liên quan.

3

1

3/15/2016

NỘI DUNG

2.1 KẾ TOÁN TIỀN (CASH)

• Khái niệm • Kiểm soát nội bộ • Kế toán thu, chi tiền • Trình bày thông tin

2.2 KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU (RECEIVABLES)

• Khái niệm • Kiểm soát nội bộ • Kế toán phải thu khách hàng • Kế toán phải thu khác • Kế toán dự phòng phải thu khó đòi • Trình bày thông tin

4

5

2.1. KẾ TOÁN TIỀN (Accounting for Cash) Nội dung: • Khái niệm • Kiểm soát nội bộ tiền • Tổ chức kế toán thu, chi tiền • Trình bày thông tin trên BCTC

2

3/15/2016

Khái niệm

Tiền

• Là một bộ phận tài sản ngắn hạn • Có tính thanh khoản cao nhất • Tồn tại trực tiếp dưới hình thức giá trị

Tiền mặt tại quỹ

Tiền gửi ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính

Tiền đang chuyển

7

Tiền VN Ngoại tệ Vàng tiền tệ

Nguyên tắc kiểm soát nội bộ đối với tiền

Nhân viên liêm chính, cẩn thận, có đủ năng lực Phân chia trách nhiệm Hệ thống chứng từ, sổ sách theo dõi tiền được

tổ chức chặt chẽ

Hàng ngày đối chiếu giữa thủ quỹ và kế toán Hạn chế sử dụng tiền mặt

8

Quy định kế toán

• Sử dụng đơn vị tiền tệ thống nhất để ghi sổ kế toán và lập BCTC, đó là đồng Việt Nam, trừ trường hợp được phép sử dụng một đơn vị tiền tệ khác.

• Đối với ngoại tệ: căn cứ vào tỷ giá hối đoái giữa các loại tiền để quy đổi về đồng VN, đồng thời theo dõi nguyên tệ.

• Đối với vàng phải đổi sang đơn vị tiền tệ thống nhất, đồng thời theo dõi số lượng, trọng lượng, quy cách, phẩm chất …

9

3

3/15/2016

Lưu ý:

• Kiểm kê tiền mặt, TGNH và đối chiếu với sổ kế toán tại đơn vị. • Không đưa vào khoản mục này các loại tiền bị giới hạn trong thanh toán

• Đôí với vàng phản ánh ở khoản mục tiền áp dụng cho các DN không có chức năng kinh doanh vàng bạc, kim khí quý, đá quý.

10

Tổ chức kế toán thu chi tiền

• Chứng từ kế toán: - Phiếu thu - Phiếu chi - Giấy báo Nợ - Giấy báo Có - Sao kê NH - Ủy nhiệm chi, séc chuyển khoản, ...

11

Tài khoản sử dụng

1111

1112

111

Tiền mặt

1113

1121

1122

Tiền gửi NH

1123

112

1131

Tiền đang chuyển

1132

113

12

4

3/15/2016

Sơ đồ hạch toán

111

Rút TGNH

Nộp vào NH

112

112

Thu nợ

T/toán

131

Tăng Giảm

331, 311…

Mua hàng

Bán hàng, dvụ

511

15*

DT HĐTC, TN khác

Tạm ứng

141

515, 711

Kiểm kê thiếu

Kiểm kê thừa

1381

3381

13

Ví dụ 2.1

Trong kỳ phát sinh một số nghiệp vụ:

• (a) Bán hàng hóa với giá bán 20.000.000đ thu tiền mặt.

• (b) Dùng tiền mặt trả tiền thuê cửa hàng tháng này 10.000.000đ.

Yêu cầu: Phân tích tác động của các nghiệp vụ này lên các yếu tố của BCTC và ghi bút toán liên quan.

14

Ví dụ 2.1

Ảnh hưởng đến các yếu tố của BCTC:

Bảng cân đối kế toán

Báo cáo KQHĐKD

BC LCTT

TS =NPT+VCSH LN = DT - CP

15

5

(a)+20 (a)+20 L/c tiền từ hđg KD (a) + 20 (b)-10 (b)+10 (b)- 10

3/15/2016

Ví dụ 2.1

• (a)Bán hàng hóa với giá bán 20.000.000đ thu tiền mặt, Kế toán ghi nhận bút toán doanh thu: Nợ TK 111: 20.000.000 Có TK 511: 20.000.000

• (b)Dùng tiền mặt trả tiền thuê cửa hàng tháng

này 10.000.000đ , kế toán ghi nhận: Nợ TK 641: 10.000.000 Có TK 111: 10.000.000

16

Ví dụ 2.2: Trong tháng 6/N psinh các nghiệp vụ:

Ngày 5 : Rút quỹ tiền mặt nộp vào ngân hàng,

đã nhận được GBC: 20 trđ.

Ngày 8 : Khách hàng chuyển khoản trả nợ cho

doanh nghiệp 50tr, đã nhận được GBC.

Ngày 10 : Chi 5 trđ tiền mặt mua một số công cụ

nhập kho.

Ngày 20: Ngân hàng báo đã chuyển lãi tiền gửi

ngân hàng kỳ này vào tài khoản DN: 5 trđ

Yêu cầu: Ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh trên.

17

Ví dụ 2.3

Nhận vốn liên doanh, góp vốn cổ phần do các thành viên góp vốn chuyển đến cho đơn vị bằng chuyển khoản 200.000.000đ

Tiền

Vốn

Nợ 112: 200.000.000

Có 411: 200.000.000

TK 411 ↑

TK 112 ↑

18

6

3/15/2016

Ví dụ 2.4

Chuyển tiền gửi ngân hàng đi ký quỹ dài hạn 10.000.000đ

10.000.000 đ

TGNH

Ký quỹ DH

Nợ 244: 10.000.000

Có 112: 10.000.000

TK 244 ↑

TK 112 ↓

19

Tiền đang chuyển

DN nộp Sec, hoặc TM

DN chuyển tiền qua

vào NH nhưng chưa

bưu điện trả cho đơn

nhận giấy báo Có hay

vị khác nhưng người

Sao kê của NH

nhận chưa nhận

được

Là một bộ phận tiền của đơn vị

Trình bày thông tin về Tiền

• Trên Bảng cân đối kế toán • Trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ • Trên Thuyết minh báo cáo tài chính

21

7

3/15/2016

Trình bày trên BCĐKT

22

Thông tin trình bày trên TMBCTC:

- Đơn vị tiền tệ sử dụng trong kế toán

- Phương pháp chuyển đổi các đồng tiền khác ra đồng tiền sử dụng trong kế toán.

- Số dư tiền đầu kỳ và cuối kỳ cho các chỉ tiêu: Tiền mặt; Tiền gửi ngân hàng; Tiền đang chuyển.

2.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU (Accounting for Receivables)

Nội dung: • Khái niệm • Kiểm soát nội bộ Nợ phải thu • Tổ chức kế toán Nợ phải thu • Kế toán dự phòng nợ phải thu khó đòi • Trình bày thông tin trên BCTC

8

3/15/2016

Khái niệm

Nợ phải thu

Là một phần tài sản của DN. Do DN kiểm soát Và sẽ thu được LIKT trong tương lai

 Bán chịu cho người mua

 Ứng trước tiền cho người bán

 Khoản phải thu của nhà nước

 Khoản phải thu khác

25

Phát sinh trong quá trình kinh doanh với các đối tượng:

Kiểm soát nội bộ

• Nợ phải thu cần được hạch toán chi tiết từng đối

tượng phải thu, chi tiết kỳ hạn thanh toán.

• Định kỳ thực hiện đối chiếu công nợ.

• Cuối kỳ, Kế toán xác định nợ khó đòi hoặc có khả

năng không đòi được để làm căn cứ xác lập mức dự

phòng nợ phải thu khó đòi hoặc xử lý xóa sổ nợ phải

thu.

26

Tổ chức kế toán Nợ phải thu

• TK 131 - Phải thu của khách hàng để theo dõi khoản nợ phải thu của khách hàng, tài khoản này được mở chi tiết theo từng đối tượng khách hàng

• TK 138 - Phải thu khác để theo dõi các khoản phải thu khác.

27

9

3/15/2016

Ví dụ 2.7:

Trong kỳ phát sinh một số nghiệp vụ:

(a) Bán chịu hàng hóa cho khách hàng A với giá bán 50.

(b) Khách hàng A chuyển khoản trả nợ toàn bộ tiền hàng đã mua

Yêu cầu: Phân tích tác động của các nghiệp vụ này lên các yếu tố của BCTC và ghi bút toán.

28

Ảnh hưởng đến các yếu tố của BCTC:

BC

Bảng cân đối kế toán

Báo cáo KQHĐKD

LCTT

TS = NPT + VCSH LN = DOANH THU -

LC tiền

CHI PHÍ

từHĐKD

(a)+50

(a) Phải thu

-

+50

(b)Tiền : +50

(b)

+50

Phải thu: -50

29

Ví dụ 2.7:

• Bán chịu hàng hóa cho khách hàng A với giá

bán 50, Kế toán ghi nhận bút toán doanh thu: (a) Nợ TK 131: 50 Có TK 511: 50 • Khách hàng A chuyển khoản trả nợ toàn bộ

tiền hàng đã mua, kế toán ghi nhận: (b) Nợ TK 112: 50 Có TK 131: 50

30

10

3/15/2016

Ví dụ 2.8

Trong kỳ phát sinh một số nghiệp vụ:

tiền mặt.

Ngày 7: Bán cho công ty B lô hàng trị giá chưa thuế 50 trđ, VAT 10%, chưa thu tiền. Đơn vị đưa ra chính sách nếu cty B thanh toán trong vòng 10 ngày sẽ được hưởng chiết khấu 2% trên tổng số tiền thanh toán. Ngày 15: Nhận giấy báo Có ngân hàng về khoản tiền cty B chuyển trả cho đơn vị Ngày 17: Công ty C ứng trước tiền hàng 5 trđ bằng

Yêu cầu: Phân tích tác động của các nghiệp vụ này lên các yếu tố của BCTC và ghi bút toán.

31

Dự phòng Nợ phải thu khó đòi

• Là dự phòng phần giá trị bị tổn thất của các khoản nợ phải thu quá hạn thanh toán, nợ phải thu chưa quá hạn nhưng có thể không đòi được do khách nợ không có khả năng thanh toán.

• Tài khoản sử dụng TK 2293 - Dự phòng

phải thu khó đòi.

32

Đối tượng và điều kiện:

• Khoản nợ phải có chứng từ gốc, có đối chiếu xác nhận của khách nợ về số tiền còn nợ, bao gồm: hợp đồng kinh tế, khế ước vay nợ, bản thanh lý hợp đồng, đối chiếu công nợ và các chứng từ khác.

• Các khoản không đủ căn cứ xác định là nợ phải thu như trên phải xử lý như một khoản tổn thất.

33

11

3/15/2016

Căn cứ

• Nợ phải thu đã quá hạn thanh toán ghi trên hợp đồng kinh tế, các khế ước vay nợ hoặc các cam kết nợ khác.

• Nợ phải thu chưa đến hạn thanh toán nhưng tổ chức kinh tế đã lâm vào tình trạng phá sản hoặc đang làm thủ tục giải thể, người nợ mất tích, bỏ trốn, đang bị cơ quan pháp luật truy tố, giam giữ, xét xử, đang thi hành án hoặc đã chết.

34

Sơ đồ kế toán

35

Ví dụ 2.9:

khách hàng là 1 tỷ. Căn cứ vào nguyên tắc và

Ngày 31/12/201X, DN có số dư khoản phải thu

điều kiện lập dự phòng, kế toán tiến hành trích lập dự phòng 100 triệu.

Kế toán ghi nhận?

36

12

3/15/2016

Ảnh hưởng đến các yếu tố của BCTC:

Bảng cân đối kế toán Báo cáo KQHĐKD TS = NPT + VCSH LN = DT - CP

Bút toán lập dự phòng nợ phải thu khó đòi được ghi nhận:

Nợ TK 642: 100.000.000

Có TK 2293: 100.000.000

37

- 100tr + 100 tr

Trình bày thông tin Nợ phải thu

131

SD Có

Phải thu Khách hàng

Nợ phải trả

SD Nợ

Sổ chi tiết

Tài sản

38

39

13

3/15/2016

Trình bày trên Thuyết minh BCTC

40

41

Ý nghĩa của thông tin • Thông tin về tiền và nợ phải thu liên quan đến việc: - Đánh giá về khả năng thanh toán của doanh nghiệp - Đánh giá về tình hình thu hồi nợ và chất lượng nợ phải thu của doanh nghiệp

42

14

3/15/2016

Các hệ số

• Hệ số thanh toán ngắn hạn = Tài sản ngắn hạn /

Nợ ngắn hạn

• Hệ số thanh toán nhanh = (Tiền & tương đương

tiền + Đầu tư ngắn hạn + Nợ phải thu) / Nợ ngắn hạn

• Hệ số thanh toán bằng tiền = Tiền & Tương

đương tiền / Nợ ngắn hạn

• Số vòng quay nợ phải thu = Doanh thu / Nợ phải

thu khách hàng

• Số ngày thu tiền bình quân = 365 ngày/ Số vòng

quay nợ phải thu

43

TÓM TẮT CHƯƠNG 2

‒ Tiền là loại TS có tính thanh khoản cao nhất được dùng trong

thanh toán và liên quan đến các hoạt động của DN

‒ Ghi nhận các nghiệp vụ thu, chi tiền trên các TK 111,112.

‒ Thông tin tiền trên BCĐKT được dùng để đánh giá khả năng

thanh toán bằng tiền của DN.

‒ Thông tin dòng tiền trên BCLCTT được dùng để đánh giá khả

năng tạo ra tiền và sử dụng tiền của DN.

44

TÓM TẮT CHƯƠNG 2

‒ Nợ phải thu là 1 phần TS của DN phát sinh trong quan hệ

thanh toán.

‒ Ghi nhận nợ phải thu khách hàng là do chính sách bán

chịu và nguyên tắc cơ sở dồn tích .

‒ Các nghiệp vụ nợ phải thu được thực hiện kế toán tổng

hợp (KT phải thu khách hàng trên TK 131) và kế toán chi

tiết theo từng đối tượng.

‒ Trình bày nợ phải thu trên BCTC không áp dụng nguyên

tắc bù trừ.

45

15