Bài giảng môn học Kế toán tài chính - Chương 2: Kế toán tiền và các khoản thu

7/24/2015

MỤC TIÊU

CHƯƠNG 2

− Hiểu được khái niệm và cách thức phân loại tiền, các khoản tương đương tiền và Nợ phải thu. − Nắm được các thủ tục KSNB Tiền và các khoản

Nợ phải thu.

− Hiểu được nguyên tắc hạch toán các giao dịch

liên quan đến ngoại tệ

− Nắm được cách thức tổ chức kế toán Tiền và

khoản Nợ phải thu

KẾ TOÁN TIỀN & CÁC KHOẢN PHẢI THU Cash & Receivables

− Trình bày thông tin về Tiền, Các khoản tương đương tiền và Khoản phải thu trên BCTC.

− Hiểu được cách thức sử dụng thông tin về tiền, khoản phải thu trong phân tích để ra quyết định kinh tế.

Lớp không chuyên ngành

2 TÀI LIỆU SỬ DỤNG

NỘI DUNG

2.1 KẾ TOÁN TIỀN (CASH)

• Chuẩn mực chung (VAS 01). • Thông

200/2014/TT-BTC

ngày

tư 22/12/2014.

• Khái niệm • Kiểm soát nội bộ • Kế toán thu, chi tiền • Trình bày thông tin

• Giáo trình Kế toán tài chính dành cho các

2.2 KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU (RECEIVABLES)

lớp không chuyên ngành.

• Các văn bản pháp lý có liên quan.

• Khái niệm • Kiểm soát nội bộ • Kế toán phải thu khách hàng • Kế toán phải thu khác • Kế toán dự phòng phải thu khó đòi • Trình bày thông tin

3

4 2.1. KẾ TOÁN TIỀN (Accounting for Cash) Nội dung: • Khái niệm • Kiểm soát nội bộ tiền • Tổ chức kế toán thu, chi tiền • Trình bày thông tin trên BCTC

5

7/24/2015

Nguyên tắc kiểm soát nội bộ đối với tiền

Khái niệm

Tiền

Nhân viên liêm chính, cẩn thận, có đủ năng lực Phân chia trách nhiệm Hệ thống chứng từ, sổ sách theo dõi tiền được

• Là một bộ phận tài sản ngắn hạn • Có tính thanh khoản cao nhất • Tồn tại trực tiếp dưới hình thức giá trị

tổ chức chặt chẽ

Tiền mặt tại quỹ

Hàng ngày đối chiếu giữa thủ quỹ và kế toán Hạn chế sử dụng tiền mặt

Tiền gửi ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính

Tiền đang chuyển

Tiền VN Ngoại tệ Vàng tiền tệ

8 Lưu ý:

Quy định kế toán

• Kiểm kê tiền mặt, TGNH và đối chiếu với sổ kế toán tại đơn vị. • Không đưa vào khoản mục này các loại tiền bị giới hạn trong thanh toán • Sử dụng đơn vị tiền tệ thống nhất để ghi sổ kế toán và lập BCTC, đó là đồng Việt Nam, trừ trường hợp được phép sử dụng một đơn vị tiền tệ khác.

• Đôí với vàng phản ánh ở khoản mục tiền áp dụng cho các DN không có chức năng kinh doanh vàng bạc, kim khí quý, đá quý.

• Đối với ngoại tệ: căn cứ vào tỷ giá hối đoái giữa các loại tiền để quy đổi về đồng VN, đồng thời theo dõi nguyên tệ.

• Đối với vàng phải đổi sang đơn vị tiền tệ thống nhất, đồng thời theo dõi số lượng, trọng lượng, quy cách, phẩm chất …

10

9 Tổ chức kế toán thu chi tiền

Tài khoản sử dụng

1111

1112

111

Tiền mặt

1113

1121

1122

Tiền gửi NH

1123

112

• Chứng từ kế toán: - Phiếu thu - Phiếu chi - Giấy báo Nợ - Giấy báo Có - Sao kê NH - Ủy nhiệm chi, séc chuyển khoản, ...

1131

Tiền đang chuyển

1132

113

11

7/24/2015

Sơ đồ hạch toán

Ví dụ 2.1

111

Rút TGNH

Trong kỳ phát sinh một số nghiệp vụ:

Nộp vào NH

112

Thu nợ

T/toán

131

Tăng Giảm

Mua hàng

Bán hàng, dvụ

• (a) Bán hàng hóa với giá bán 20.000.000đ thu tiền mặt.

511

331, 311… 15*

này 10.000.000đ.

DT HĐTC, TN khác

Tạm ứng

141

515, 711

Kiểm kê thiếu

Kiểm kê thừa

1381

3381

• (b) Dùng tiền mặt trả tiền thuê cửa hàng tháng

Yêu cầu: Phân tích tác động của các nghiệp vụ này lên các yếu tố của BCTC và ghi bút toán liên quan.

14

Ví dụ 2.1

Ảnh hưởng đến các yếu tố của BCTC:

Ví dụ 2.2: Trong tháng 6/N psinh các nghiệp vụ:

Ngày 5 : Rút quỹ tiền mặt nộp vào ngân hàng,

Bảng cân đối kế toán

Báo cáo KQHĐKD

BC LCTT

đã nhận được GBC: 20 trđ.

TS =NPT+VCSH LN = DT - CP

Ngày 8 : Khách hàng chuyển khoản trả nợ cho

doanh nghiệp 50tr, đã nhận được GBC.

Ngày 10 : Chi 5 trđ tiền mặt mua một số công cụ

nhập kho.

L/c tiền từ hđg KD (a) + 20 (a)+20 (a)+20

Ngày 20: Ngân hàng báo đã chuyển lãi tiền gửi

ngân hàng kỳ này vào tài khoản DN: 5 trđ

Yêu cầu: Ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh trên.

(b)+10 (b)- 10 (b)-10

17 Ví dụ 2.3

Ví dụ 2.4

Chuyển tiền gửi ngân hàng đi ký quỹ dài hạn 10.000.000đ

Nhận vốn liên doanh, góp vốn cổ phần do các thành viên góp vốn chuyển đến cho đơn vị bằng chuyển khoản 200.000.000đ

10.000.000 đ

Tiền

TGNH

Vốn

Ký quỹ DH

Nợ 112: 200.000.000

Nợ 244: 10.000.000

Có 411: 200.000.000

Có 112: 10.000.000

TK 411 ↑

TK 112 ↑

TK 244 ↑

TK 112 ↓

19

20

7/24/2015

Kế toán thu chi tiền liên quan đến ngoại tệ

Tiền đang chuyển

Một số thuật ngữ

• Đơn vị tiền tệ kế toán: Là đơn vị tiền tệ được sử dụng

DN nộp Sec, hoặc TM

DN chuyển tiền qua

chính thức trong việc ghi sổ kế toán và lập BCTC.

vào NH nhưng chưa

bưu điện trả cho đơn

• Ngoại tệ: Là đơn vị tiền tệ khác với đơn vị tiền tệ kế toán

nhận giấy báo Có hay

vị khác nhưng người

của một doanh nghiệp.

Sao kê của NH

nhận chưa nhận

• Giao dịch bằng ngoại tệ: Là giao dịch được xác định

được

bằng ngoại tệ hoặc yêu cầu thanh toán bằng ngoại tệ.

Là một bộ phận tiền của đơn vị

22

Một số thuật ngữ

Kế toán thu chi tiền liên quan đến ngoại tệ Kế toán thu chi tiền liên quan đến ngoại tệ

có thể xác định được.

một số lượng ngoại tệ sang đơn vị tiền tệ kế toán

• Các khoản mục tiền tệ: Là tiền và các khoản • Tỷ giá hối đoái: Là tỷ giá trao đổi giữa hai đơn vị tương đương tiền hiện có, các khoản phải thu, tiền tệ. hoặc nợ phải trả bằng một lượng tiền cố định hoặc • Chênh lệch tỷ giá hối đoái: Là chênh lệch phát sinh từ việc trao đổi thực tế hoặc quy đổi của cùng • Các khoản mục phi tiền tệ: Là các khoản mục không phải là các khoản mục tiền tệ. theo các tỷ giá hối đoái khác nhau.

23

24 Ví dụ 2.6:

Nguyên tắc hạch toán ngoại tệ

• Ngày 5: Khách hàng A chuyển trả 10.000 USD qua tài khoản ngân hàng Vietcombank, đã nhận được Giấy báo Có của ngân hàng , biết tỷ giá ghi sổ của khoản phải thu khách hàng A là 20.870 VND/USD;Tỷ giá thực tế ngày 5 là 20.800 VND/USD.

• Kế toán ghi bút toán nhật ký:

•Khoản mục tiền tệ: - Phát sinh tăng: TG thực tế - Phát sinh giảm: TG ghi sổ • Khoản mục phi tiền tệ: TG thực tế => CLTG: TK 635/ TK 515

Có TK 131: 208.700.000

Nợ TK 1122 : 208.000.000 700.000 Nợ TK 635 :

25

26

7/24/2015

Trình bày trên BCĐKT

Trình bày thông tin về Tiền

• Trên Bảng cân đối kế toán • Trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ • Trên Thuyết minh báo cáo tài chính

27

28 Thông tin trình bày trên TMBCTC:

2.2. KẾ TOÁN CÁC KHOẢN PHẢI THU (Accounting for Receivables)

- Đơn vị tiền tệ sử dụng trong kế toán

- Phương pháp chuyển đổi các đồng tiền khác ra đồng tiền sử dụng trong kế toán.

- Số dư tiền đầu kỳ và cuối kỳ cho các chỉ tiêu: Tiền

Nội dung: • Khái niệm • Kiểm soát nội bộ Nợ phải thu • Tổ chức kế toán Nợ phải thu • Kế toán dự phòng nợ phải thu khó đòi • Trình bày thông tin trên BCTC

mặt; Tiền gửi ngân hàng; Tiền đang chuyển.

Kiểm soát nội bộ

Khái niệm

• Nợ phải thu cần được hạch toán chi tiết từng đối

Nợ phải thu

tượng phải thu, chi tiết kỳ hạn thanh toán.

Là một phần tài sản của DN. Do DN kiểm soát Và sẽ thu được LIKT trong tương lai

• Định kỳ thực hiện đối chiếu công nợ.

• Cuối kỳ, Kế toán xác định nợ khó đòi hoặc có khả

năng không đòi được để làm căn cứ xác lập mức dự

 Bán chịu cho người mua

phòng nợ phải thu khó đòi hoặc xử lý xóa sổ nợ phải

 Ứng trước tiền cho người bán

thu.

 Khoản phải thu của nhà nước

 Khoản phải thu khác

Phát sinh trong quá trình kinh doanh với các đối tượng:

32

7/24/2015

Ví dụ 2.7:

Tổ chức kế toán Nợ phải thu

Trong kỳ phát sinh một số nghiệp vụ:

• TK 131 - Phải thu của khách hàng để theo dõi khoản nợ phải thu của khách hàng, tài khoản này (a) Bán chịu hàng hóa cho khách hàng A với giá bán 50. được mở chi tiết theo từng đối tượng khách hàng

• TK 138 - Phải thu khác để theo dõi các khoản (b) Khách hàng A chuyển khoản trả nợ toàn bộ tiền hàng đã mua phải thu khác.

Yêu cầu: Phân tích tác động của các nghiệp vụ này lên các yếu tố của BCTC và ghi bút toán.

34

33 Ví dụ 2.8

Ảnh hưởng đến các yếu tố của BCTC:

Trong kỳ phát sinh một số nghiệp vụ:

BC

Bảng cân đối kế toán

Báo cáo KQHĐKD

LCTT

TS = NPT + VCSH LN = DOANH THU -

LC tiền

CHI PHÍ

từHĐKD

(a)+50

(a) Phải thu

tiền cty B chuyển trả cho đơn vị

+50

Ngày 7: Bán cho công ty B lô hàng trị giá chưa thuế 50 trđ, VAT 10%, chưa thu tiền. Đơn vị đưa ra chính sách nếu cty B thanh toán trong vòng 10 ngày sẽ được hưởng chiết khấu 2% trên tổng số tiền thanh toán. Ngày 15: Nhận giấy báo Có ngân hàng về khoản

(b)Tiền : +50

(b)

+50

Phải thu: -50

Ngày 17: Công ty C ứng trước tiền hàng 5 trđ bằng tiền mặt. Yêu cầu: Phân tích tác động của các nghiệp vụ này lên các yếu tố của BCTC và ghi bút toán.

37 Dự phòng Nợ phải thu khó đòi

Đối tượng và điều kiện:

• Khoản nợ phải có chứng từ gốc, có đối chiếu xác nhận của khách nợ về số tiền còn nợ, bao gồm: hợp đồng kinh tế, khế ước vay nợ, bản thanh lý hợp đồng, đối chiếu công nợ và các chứng từ khác.

• Là dự phòng phần giá trị bị tổn thất của các khoản nợ phải thu quá hạn thanh toán, nợ phải thu chưa quá hạn nhưng có thể không đòi được do khách nợ không có khả năng thanh toán.

• Tài khoản sử dụng TK 2293 - Dự phòng

phải thu khó đòi.

• Các khoản không đủ căn cứ xác định là nợ phải thu như trên phải xử lý như một khoản tổn thất.

40

39

7/24/2015

Sơ đồ kế toán

Căn cứ

• Nợ phải thu đã quá hạn thanh toán ghi trên hợp đồng kinh tế, các khế ước vay nợ hoặc các cam kết nợ khác.

• Nợ phải thu chưa đến hạn thanh toán nhưng tổ chức kinh tế đã lâm vào tình trạng phá sản hoặc đang làm thủ tục giải thể, người nợ mất tích, bỏ trốn, đang bị cơ quan pháp luật truy tố, giam giữ, xét xử, đang thi hành án hoặc đã chết.

42

41 Ví dụ 2.9:

Trình bày thông tin Nợ phải thu

131

SD Có

Phải thu Khách hàng

Ngày 31/12/201X, DN có số dư khoản phải thu khách hàng là 1 tỷ. Căn cứ vào nguyên tắc và

Nợ phải trả

lập dự phòng 100 triệu.

SD Nợ

điều kiện lập dự phòng, kế toán tiến hành trích

Sổ chi tiết

Kế toán ghi nhận?

Tài sản

43 Trình bày trên Thuyết minh BCTC

46

7/24/2015

Ý nghĩa của thông tin • Thông tin về tiền và nợ phải thu liên quan đến việc: - Đánh giá về khả năng thanh toán của doanh nghiệp - Đánh giá về tình hình thu hồi nợ và chất lượng nợ phải thu của doanh nghiệp

TÓM TẮT CHƯƠNG 2

Các hệ số

• Hệ số thanh toán ngắn hạn = Tài sản ngắn hạn /

Nợ ngắn hạn

‒ Tiền là loại TS có tính thanh khoản cao nhất được dùng trong

• Hệ số thanh toán nhanh = (Tiền & tương đương

thanh toán và liên quan đến các hoạt động của DN

‒ Ghi nhận các nghiệp vụ thu, chi tiền trên các TK 111,112.

tiền + Đầu tư ngắn hạn + Nợ phải thu) / Nợ ngắn hạn

‒ Thông tin tiền trên BCĐKT được dùng để đánh giá khả năng

• Hệ số thanh toán bằng tiền = Tiền & Tương

đương tiền / Nợ ngắn hạn

thanh toán bằng tiền của DN.

• Số vòng quay nợ phải thu = Doanh thu / Nợ phải

‒ Thông tin dòng tiền trên BCLCTT được dùng để đánh giá khả

thu khách hàng

năng tạo ra tiền và sử dụng tiền của DN.

• Số ngày thu tiền bình quân = 365 ngày/ Số vòng

quay nợ phải thu

TÓM TẮT CHƯƠNG 2

‒ Nợ phải thu là 1 phần TS của DN phát sinh trong quan hệ

thanh toán.

‒ Ghi nhận nợ phải thu khách hàng là do chính sách bán

chịu và nguyên tắc cơ sở dồn tích .

‒ Các nghiệp vụ nợ phải thu được thực hiện kế toán tổng

hợp (KT phải thu khách hàng trên TK 131) và kế toán chi

tiết theo từng đối tượng.

‒ Trình bày nợ phải thu trên BCTC không áp dụng nguyên

tắc bù trừ.