25/12 2011
3.1 Tổng quát
3.1.1 Đặc điểm hoạt động thương mại - Mua bán hàng hoá trong nước hay còn gọi là nội thương, là lĩnh vực hoạt động thương mại thực hiện quá trình lưu trong từng nước, chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất, hàng nhập khẩu tới nơi tiêu dùng hoặc tiếp tục sản xuất.
CHÖÔNG 3 KEÁ TOAÙN MUA BAÙN HAØNG HOÙA TRONG NÖÔÙC
3.2. Kế toán mua hàng hóa
3.1.2 Nhiệm vụ của kế toán mua hàng hóa
(cid:1) Tuân thủ nguyên tắc kế toán, chế độ kế toán
hiện hành
3.2.1. Khái niệm - Mua hàng là giai đoạn đầu của quá trình
lưu chuyển hàng hóa
(cid:1) Phản ánh đầy đủ tình hình biến động hàng
hóa
-
(cid:1) Theo dõi, phân bổ chi phí mua hàng (cid:1) Lập dự phòng
Phương thức mua: + Mua hàng trực tiếp + Mua hàng theo phương thức chuyển hàng
3.2.3 Nguyên tắc hạch toán hàng hóa -Chæ ñöôïc xem laø haøng hoaù khi caùc ñoái töôïng ñöôïc DN mua vaøo vôùi muïc ñích laø ñeå baùn -Nguyeân taéc haïch toaùn vaø ñaùnh giaù cuõng gioáng nhö ñoái vôùi nguyeân vaät lieäu, coâng cuï, caàn löu yù: -Gía thöïc teá haøng mua vaøo phaûi ñöôïc chi tieát theo 2 chæ tieâu: giaù mua vaø chi phí thu mua haøng hoaù
3.2.2. Chứng từ (cid:2) Hóa đơn (cid:2) Biên bản kiểm nghiệm (cid:2) Phiếu giao nhận hàng (cid:2) Phiếu nhập kho (cid:2) ….. (cid:2) Trường hợp mua hàng nông, lâm, thủy sản của người trực tiếp nuôi trồng hoặc người không kinh doanh bán, không có hóa đơn theo chế độ quy định phải lập bảng kê hàng hóa mua vào theo đúng quy định của cơ sở nhập hàng
1
25/12 2011
3.2.3.1 Nguyên tắc tính giá hàng hoá a. Trị giá hàng hóa nhập kho
-
=
Giá trị thực tế hàng hóa
Giá mua ghi trên hóa đơn
Các khoản giảm trừ
Hàng mua bị trả lại
Thuế GTGT Phương pháp khấu trừ
b. Chi phí mua hàng - CP vận chuyển, bốc dỡ - CP bảo quản (vận chuyển) - CP thuê kho bãi - Công tác phí - Dịch vụ phí và lệ phí - Hao hụt tự nhiên trong định mức
Chiết khấu thương mại
Giảm giá hàng mua
Thuế GTGT Phương pháp trực tiếp
3.2.3.2. Điều kiện ghi nhận - Chỉ ghi nhận vào TK 156 đối với hàng hóa có lưu
chuyển qua kho.
- Trường hợp hàng về trước - Trường hợp chứng từ về trước - Phân bổ chi phí mua hàng theo các tiêu thức phù
hợp (trị giá mua, số lượng, trọng lượng…)
3.2.4. Tài khoản sử dụng - TK 1561 - TK 1562 - TK 1567 - TK 151 - TK 6111 - TK 6112
CP mua hàng phát sinh trong kỳ
CP mua hàng liên + quan hàng tồn đầu kỳ
Trị giá, số lượng… của số hàng đã xác định tiêu thụ trong kỳ
= x
Chi phí mua hàng phân bổ cho hàng bán ra
Trị giá, số lượng… của số hàng đã xác định tiêu thụ trong kỳ
Trị giá, số lượng… của số hàng hiện còn cuối kỳ
Mua hàng hóa
1561
+
(1)
(4)
111, 112, 331, 311 331, 111, 112
(2)
133
3.2.5. Một số nghiệp vụ phát sinh chủ yếu 3.2.5.1.Trường hợp DN hạch toán theo phương pháp kê khai thường xuyên
(3)
151 156
Löu yù: Nhöõng doanh nghieäp khoâng thuoäc dieän noäp thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thì thueá GTGT noäp khi mua hàng hóa ñöôïc tính vaøo giaù nhaäp kho.
515 331, 111, 112
2
25/12 2011
Hàng hóa gia công
Chênh lệch thiếu khi mua hàng hóa
156
(1)
154
(1)
(3)
331, 111, 112 156 156 133
(2)
(2b)
111, 112, 331 1381 331, 111, 112
(2a)
Chênh lệch thừa khi mua hàng hóa
Chênh lệch thừa khi mua hàng hóa
156
133 156
Soá haøng thöøa ñöôïc baûo quaûn rieâng :
Nôï TK 002
(1)
331, 111, 112, 311
3381
Sau ñoù xuaát kho traû ngöôøi baùn :
Coù TK 002
133 1561, 331
(2)
133
Ví dụ 1: Công ty áp dụng PP KKTX, VAT khấu trừ 1. Vay ngắn hạn ngân hàng để ứng trước cho người bán 50.000.000 đ 2. Thực nhập 2.000 SP x 100.000 đ/SP, VAT 10%. Bao bì luân chuyển đi kèm 2.000 đ/SP, VAT 10%. Thanh toán tiền hàng bằng tiền mặt sau khi trừ tạm ứng và được người bán cho hưởng chiết khấu thanh toán 2% 3. Mua 5.000 SP Y x 100.000 đ/SP, VAT 10%. Gởi bán 1.000 SP, còn lại nhập kho. Đã thanh toán bằng TGNH 4. Mua 1.000 SP X x 120.000 đ/SP, VAT 10% bằng TGNH. Cuối tháng hàng chưa về 5. Nhận được 1.000 SP Y x 100.000 đ/SP mua từ tháng trước, chuyển gửi bán, VAT 10%
Ví dụ 2: Công ty áp dụng PP KKTX, VAT khấu trừ 1. Mua 5.000 SP A x 100.000 đ/SP, VAT 10%, chuyển gởi bán cho công ty Z 2.000 SP, nhập kho 3.000 SP. Thanh toán sớm bằng TGNH sau khi trừ CK thanh toán 2%/ tổng thanh toán 2. Phát hiện 1.000 SP nhập kho không đúng quy cách. Được giảm giá 10%. Được thanh toán TGNH 3. Mua 10.000 SP x 90.000 đ/SP, VAT 10%, Được chiết khấu thương mại 2%. Công ty thanh toán bằng TGNH 4. Nhận được 2.000 SP x 100.000 đ/SP mua từ tháng trước, VAT 10%. Trả 100 SP kém phẩm chất. Thanh toán tiền hàng bằng TGNH
3
25/12 2011
Ví dụ 3: (1) Nhập kho số hàng mua từ tháng trước 4.000 SP X 90.000 đ/SP, chi phí thu mua 5.000.000đ. Thực nhập 3.600, hàng thiếu chưa rõ nguyên nhân, sau này phát hiện ra lỗi do người bán và người bán chấp nhận chuyển số hàng thiếu. (2) Mua hàng Y gồm 3.000 lít x 50.000 đ/lít, VAT 10%, chưa thanh toán. Thực nhập 2.800 lít. Hàng thiếu chưa rõ nguyên nhân. Biết hao hụt trong định mức 2%
Ví dụ 4: 1. Mua 2.000 SP x 200.000 đ/SP, VAT 10%. Bao bì đi kèm 2.000 đ/SP, VAT 10% chưa thanh toán. Kiểm hàng 2.100 SP, DN nhận giữa hộ. Được biết do người bán xuất nhầm, DN đồng ý mua luôn hàng thừa. 2. Mua 1.000 SP x 150.000 đ/SP, VAT 10%, chưa thanh toán. Thực nhập 1.050 SP, chưa rõ nguyên nhân. Công ty mua luôn hàng thừa, thanh toán TGNH
Bài tập 3 - SGK trang 152
3.2.5.2 Trường hợp doanh nghiệp hạch toán
theo phương pháp kiểm kê định kỳ
61121
111, 112, 331
151, 156, 157
111, 112, 331
151, 156, 157,632
(1) (3) 133
133
(2) (4)
DNTM hạch toán HTK theo PP KKTX, đánh giá HTK theo PP FIFO Tồn đầu tháng: - Hàng A: 3.000 m x 10.000 đ/m - Hàng B: 500 cái x 20.000 đ/cái - Hàng C: 500 kg, giá trị 7.500.000 đ 1. Nhập kho 2.000 m A x 10.500 đ/m, VAT 10%, bao bì kèm tính giá riêng là 1.800.000 đ, chưa t/toán. Khi nhập kho phát hiện thiếu 100m, chưa xác định nguyên nhân. Chi phí vận chuyển số hàng trên đã thanh toán bằng TM 3.800.000 đ
Bài tập 3 – SGK trang 152
Bài tập 3 - SGK trang 152
2. Nhập kho 1.500 cái hàng hóa B x 22.000 đ/cái, VAT 10%, Chi phí vận chuyển 3.060.000 đ, chưa thanh toán. Nhập kho phát hiện thừa 30 cái, nhập kho luôn, chưa rõ nguyên nhân. 3. Doanh nghiệp vay Ngân hàng thanh toán (1) và (2). tạm ứng cho nhân viên thu mua 4. Chi 32.000.000 đ. Nhân viên đã mua 2.500 kg hàng C x 12.000 đ/kg. Nhập kho đủ 5. Xuất kho 1.800 B gởi bán x 27.500 đ/cái, VAT 10%. Nhận thông báo bán được 1.600 cái, 200 cái kém phẩm chất đơn vị mua giữ hộ.
6. Xuất kho bán chịu 4.000 m hàng A x 15.000 đ/m, VAT 10% 7. Thu tiền hàng (5) (6) 8. Tổng hợp bán lẻ C được 2.000 kg x 19.000 đ/kg, VAT 5%, thu 80% tiền mặt, 20% chuyển khoản 9. Mua hàng A gồm 3.000 SP x 50.000 đ/SP, VAT 10% chưa t/toán. Hàng về thực nhập 2.800, thiếu chưa rõ nguyên nhân, biết rằng hao hụt trong định mức 1%
4
25/12 2011
Bài tập 1 – SGK trang 161
Bài tập 3 – SGK trang 152
DNTM hạch toán HTK theo PP KKTX 1. 05/11, chi tiền ngân hàng 30.000.000 đ cho A để
mua hàng
2. 10/11, Thực nhập 1.000 SP x 200.000 đ/SP, VAT 10%. Bao bì luân chuyển đi kèm tính giá riêng 2.000 đ/SP, VAT 10%. Chiết khấu thanh toán 1%/ tổng giá thanh toán. CTy A đã thanh toán phần còn lại sau khi trừ ứng trước và chiết khấu bằng TGNH
6. Xuất kho bán chịu 4.000 m hàng A x 15.000 đ/m, VAT 10% 7. Thu tiền hàng (5) (6) 8. Tổng hợp bán lẻ C được 2.000 kg x 19.000 đ/kg, VAT 5%, thu 80% tiền mặt, 20% chuyển khoản 9. Mua hàng A gồm 3.000 SP x 50.000 đ/SP, VAT 10% chưa t/toán. Hàng về thực nhập 2.800, thiếu chưa rõ nguyên nhân, biết rằng hao hụt trong định mức 1%
3. 11/11 nhận được hóa đơn mua 2.500 SP của công ty B x 190.000 đ/SP, VAT 10%. Thực nhập thấy 200 SP không đúng quy cách nên trả lại. Biết hàng trên xuất bán thẳng 1.000 SP, bán trực tiếp tay ba 1.000 SP, còn lại nhập kho
3.3. Kế toán tiêu thụ hàng hóa
Bài tập 1 – SGK trang 161
4. 15/11, nhận hóa đơn 2.000 SP của công ty C, giá mua chưa thuế 195.000 đ/SP, VAT 10%, thanh toán TGNH. Cuối tháng hàng chưa về 5. 09/12, nhận được 1.000 SP (4), công ty
chuyển bán thẳng.
- Khaùi nieäm - Các phương thức bán hàng - Ñieàu kieän ghi nhaän doanh thu (5) - Nguyên tắc ghi nhaän doanh thu - Caùc khoaûn giaûm tröø doanh thu
6. 12/12, Nhập kho số hàng còn lại (4), phát hiện
thiếu 25 SP chưa rõ nguyên nhân
Yêu cầu: Định khoản nghiệp vụ phát sinh
PHƯƠNG THỨC TIÊU THỤ
BAÙN BUOÂN BAÙN LEÛ
BH ÑAÏI LYÙ TRAÛ CHAÄM TH KHAÙC
3.3.1. Khái niệm Bán hàng là khâu quan trọng của quá trình luân chuyển hàng hóa 3.3.2. Các phương thức bán hàng
Baùn haøng qua kho
Thu tieàn taïi choã
Thu tieàn taäp trung
Baùn buoân vaän Chuyeån thaúng
Töï Phuïc vu ï (baùn haøng tö ï ñoäng)
Tham gia thanh toaùn
Khoâng tham gia thanh toaùn
5
25/12 2011
3.3.3. Nguyeân taéc Chuaån möïc 14, Nguyên tắc: Phuø hôïp 3.3.4. Ñieàu kieän ghi nhaän doanh thu (5) - DN chuyeån giao phaàn lôùn ruûi ro vaø lôïi ích gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu saûn phaåm, haøng hoùa cho ngöôøi mua
- DN khoâng coøn naém giöõ quyeàn quaûn lyù, kieåm soaùt
haøng hoùa
(cid:3)Nguyeân taéc ghi nhaän: - Ñoái vôùi Thueá GTGT - Ñoái vôùi khoaûn öùng tröôùc - Nghieäp vuï xuaát khaåu (ngoaïi teä, thueá Xuaát khaåu…) - Ñoái vôùi haøng gia coâng - Ñoái vôùi haøng baùn ñaïi lyù - Ñoái vôùi haøng baùn traû chaäm, traû goùp - Caùc khoaûn laøm giaûm doanh thu
- DT xaùc ñònh töông ñoái chaéc chaén - DN ñaõ hoaëc seõ thu ñöôïc lôïi ích kteá töø vieäc baùn
haøng
- Xaùc ñònh ñöôïc chi phí lieân quan giao dòch
3.3.8. Moät soá nghieäp vuï phaùt sinh chuû yeáu 3.3.8.1. Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân a. Kế toán nghiệp vụ bán buôn hàng hóa (cid:4)(cid:4)(cid:4)(cid:4) Baùn haøng qua kho
3.3.5. Chöùng töø söû duïng - Hoùa ñôn - Baûng keâ haøng gôûi baùn - Baùo caùo baùn haøng - Giaáy noäp tieàn - Phieáu thu, Giaáy baùo Coù, phieáu xuaát kho, … 3.3.6. Soå keá toaùn 3.3.7. Taøi khoaûn söû duïng TK 511 TK 512 TK 632
1561, 1532
157
632
632
1561
(1b)
(1a)
(1a)
(1d)
511
111,112, 131
511, 512
111,112, 131, 1368
(1b)
(1c)
3331
3331
Bán hàng trực tiếp (Bán hàng qua kho)
Bán hàng theo phương thức chuyển hàng
6
25/12 2011
(cid:4)(cid:4)(cid:4)(cid:4) Baùn buoân vaän chuyeån thaúng (1) Coù tham gia thanh toaùn - Mua haøng chuyeån thaúng gôûi baùn - Mua haøng chuyeån baùn thaúng giao nhaän tröïc tieáp
tay ba vôùi nhaø cung caáp
Ví duï1: Coâng ty baùn tröïc tieáp 5.000 SP x 143.000 ñ/SP (ñaõ goàm VAT 10%). Thanh toaùn baèng kyù quyõ dài hạn 20%, coøn laïi thanh toaùn baèng TGNH. Trò giaù haøng xuaát kho 110.000 ñ/SP Ví duï 2: Xuaát 4.000 SP gôûi baùn cho Cty A x 71.500 ñ/SP (ñaõ coù VAT 10%), Giaù xuaát 50.000 ñ/SP. Haøng giao ñeán, coâng ty A chæ chaáp nhaän thanh toaùn 3.500 SP, saûn phaåm coøn laïi thu hoài nhaäp kho.
111, 112, 331
157
632
1331
632
(1a) (1b)
511
111,112, 131
Ví duï 3: Mua 5.000 SP x 100.000 ñ/SP, VAT 10%, chöa thanh toaùn, chuyeån gôûi baùn cho coâng ty A 2.000 x 140.000 ñ/SP, VAT 10%. Coøn laïi baùn thaúng giao tay ba vôùi coâng ty B x 120.000 ñ/SP, VAT 10%
(1c)
3331
(1d)
Bán buôn VC thẳng có tham gia thanh toán
111,112, 131
511, 512
641, 632
(cid:4)(cid:4)(cid:4)(cid:4) Baùn buoân vaän chuyeån thaúng (tt) (2) Khoâng tham gia thanh toaùn - Ghi nhaän doanh thu laø hoa hoàng ñöôïc nhaän - Giaù voán laø chi phí moâi giôùi phaùt sinh
3331
133
(1a) (1b)
Bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán
7
25/12 2011
c. Phương thức tiêu thụ đại lý
CHUÛ HAØNG
ÑAÏI LYÙ
003
157
156
632
511
111,112, 131
511
111,112, 131
331
641
3331
3331
133
b. Kế toán nghiệp vụ bán lẻ hàng hóa Ví duï 4: Nhaän baùo caùo baùn haøng 1.200 SP x 100.000 ñ/SP, VAT 10%, giaù xuaát kho 60.000 ñ/SP. Nhaän ñöôïc tieàn maët do nhaân vieân noäp 100.000.000 ñ. Số tiền còn thiếu do nhân viên bán hàng làm mất nên phải bồi thường.
632
d. Bán hàng trả chậm, trả góp 1561
(1) 157
111,112, 131 131 511
(2) (3) 3331
Ví duï 5: Xuaát 5.000 SP x 100.000 ñ/SP gôûi ñaïi lyù baùn haøng, VAT 10%, giaù xuaát kho 60.000 ñ/SP. Hoa hoàng 5% / giaù chöa thueá. Cuoái thaùng ñaïi lyù thoâng baùo baùn 4.800 SP. Thu tieàn ngaân haøng sau khi tröø hoa hoàng. Thuế GTGT của hoa hồng 10%.
e. Caùc tröôøng hôïp tieâu thuï khaùc (cid:5) Trao ñoåi haøng hoùa
515 3387 (4)
(1)
(2)
(4)
Ví duï 6: Coâng ty baùn traû chaäm 3.000 SP, giaù traû ngay 150.000 ñ/SP, VAT 10%. Thôøi gian traû chaäm 6 thaùng, laõi traû chaäm 12%/naêm/ giaù traû ngay. DN ñaõ thu nôï thaùng ñaàu tieân bằng tiền mặt
KHOÂNG TÖÔNG TÖÏ 511 153, 156 131 632 TÖÔNG TÖÏ 156 156 3331 133
(3a)
(3b)
111, 112
8
25/12 2011
(cid:5) Traû löông baèng haøng hoùa
156
632
512
334
3331
Ví duï 7: DN trao ñoåi 3.000 SP A x 150.000 ñ/SP, giaù xuaát 100.000 ñ/SP laáy 1.500 SP B, giá 200.000đ/ sp, VAT 10%. Cheânh leäch thanh toaùn TGNH
(cid:5) Baùn haøng noäi boä
111,112,336
156
632
512 136,111,112
Ví dụ 8: DN A xuất hàng hóa trả lương cho CNV với giá vốn: 50 trđ, giá bán chưa VAT 10% 60 trđ.
133
3331
511
111,112
156
632
3331
(cid:5) Duøng haøng hoùa khuyeán maõi, bieáu taëng
512
641, 353
156
632
VAT khấu trừ
Ví dụ 9: DN A (cấp trên) xuất bán hàng hóa cho cấp dưới là xí nghiệp B với giá vốn: 50 trđ, giá bán chưa VAT 10% 60 trđ, chưa thu tiền (DN A sử dụng hóa đơn GTGT)
512
641, 353
VAT trực tiếp
3331
ĐV TRỰC THUỘC CẤP TRÊN
9
25/12 2011
3.3.8.2 Phöông phaùp kiểm kê định kỳ
511
111,112,131
6112
632
3331
Ví dụ 9: DN X xuất 100 chiếc hàng hóa A khuyến mãi cho khách hàng. Trị giá vốn của số hàng này là 10.000 đ/chiếc, trị giá bán là 20.000đ/chiếc, thuế GTGT 10%.
3.3.8.3. Các khoản làm giảm doanh thu
3.3.8.3. Các khoản làm giảm doanh thu
Chiết khấu Thương mại Chiết khấu thương mại
Giảm giá hàng bán
111,112,131
531
511
Hàng bán bị trả lại
3331
Giảm trừ cho DN mua do hàng kém phẩm chất, sai quy cách…
Giảm giá niêm yết Giảm giá niêm yết do mua hàng số lượng do mua hàng số lượng lớn theo chính lớn theo chính sách DN sách DN
111,112,131
521, 532
511
6321
156
(1)
(2)
Giá trị hàng đã xác định tiêu thụ nhưng bị trả lại do nhiều nguyên nhân như kém phẩm chất, sai quy cách…
3331
3.3.8.3. Các khoản làm giảm doanh thu
Thuế TTĐB
333
511
3.3.8.4. Lập DP giảm giá hàng bán - Chuẩn mực 02 - Dựa trên cơ sở từng mặt hàng, có bằng chứng đáng tin cậy
Thuế xuất khẩu
Năm n
Năm n+1
Thuế GTGT trực tiếp
159
632
159
632
Trong doanh thu đã bao gồm thuế Lập thêm Lập dự phòng Cuối kỳ ghi nhận các loại thuế phải nộp Hoàn nhập
