KHÍ HẬU HỌC
Chương 5. Chu trình nước
5.1 Nước là yếu tố cần thiết cho khí hậu và đời sống
Nước di chuyển liên tục giữa đại dương, khí quyển, băng quyển và
đất liền.
Tổng lượng nước trên trái đất được duy trì gần như không đổi trên
qui mô thời gian cỡ hàng ngàn năm, nhưng nó thay đổi trạng thái
giữa các dạng lỏng, rắn và khí.
Sự di chuyển của nước giữa các đại dương, khí quyển và đất liền
được gọi là chu trình nước.
Lượng nước di chuyển thông qua chu trình nước hàng năm tương
đương với lớp nước lỏng dày khoảng 1m phủ đều trên bề mặt Trái
đất.
Nước được đưa vào khí quyển thông qua bốc hơi và quay trở lại
bề mặt nhờ giáng thuỷ.
Để bốc hơi một lớp nước dày 1m trong một năm đòi hỏi phải có
một lượng năng lượng trung bình khoảng 80 Wm2.
Mặt trời cung cấp năng lượng cần thiết để bốc hơi nước từ bề mặt
Sự di chuyển hơi nước theo phương ngang và
phương thẳng đứng trong khí quyển là yếu tố quyết
định cân bằng nước trên lục địa
Khoảng 1/3 lượng giáng thuỷ rơi trên lục địa là
nước bốc hơi từ các vùng đại dương.
Lượng giáng thuỷ vượt quá lượng bốc hơi trong các
vùng lục địa được trả về đại dương qua các con
sông.
Nếu tất cả hơi nước trong khí quyển ngưng kết
lại thành dạng lỏng và trải đều trên bề mặt trái
đất thì nó chỉ tương đương với lớp nước dày
khoảng 2.5 cm.
(Lượng nước bốc hơi và ngưng kết)/Năm ~ lớp nước dày
100cm,
Lượng nước tồn tại trong KQ ~ 2.5cm
Nước trong khí quyển bị lấy đi (remove) do giáng thuỷ ~
40 lần/Năm (=100/2.5), hay 9 ngày một lần.
Vì lượng bốc hơi thuần là phần nhỏ còn lại của quá trình trao
đổi hai chiều xảy ra rất nhanh của các phân tử nước qua bề
mặt tiếp xúc khí quyểnnước, nên thời gian trú ngụ của các
phân tử nước trong khí quyển chỉ khoảng 3 ngày.
Vì lượng nước nằm sát bề mặt trái đất chỉ khoảng gần 3 km
độ sâu (chủ yếu trong các đại dương), và chỉ có lớp nước
dày 2.5 cm có mặt trong khí quyển, nên trung bình mỗi
phân tử nước phải chờ một thời gian rất dài trong đại
dương, trong các tảng băng hoặc trong các tầng ngậm nước,
giữa các lần du ngoạn ngắn ngủi vào trong khí quyển.
Chu trình nước toàn cầu
(cm/năm phủ đều trên diện tích đất hoặc đại dương)
•Nước từ đại dương vận chuyển vào đất liền trong khí quyển
•Nước từ đất liền trở về đại dương qua các con sông
•Phần lớn lượng giáng thủy trên đất liền tham gia vào chu
trình nước (48/75=64%)
•Yếu tố nào quyết định chu trình nước toàn cầu ?