Bài giảng Kinh tế chính trị Mác-Lênin: Chương 4 - CN. Lê Chí Nhân

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:63

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Kinh tế chính trị Mác-Lênin" Chương 4 - Cạnh tranh và độc quyền trong nền kinh tế thị trường, được biên soạn gồm các nội dung chính sau: quan hệ giữa cạnh tranh và độc quyền trong nền kinh tế thị trường; độc quyền và độc quyền nhà nước trong nền kinh tế thị trường. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kinh tế chính trị Mác-Lênin: Chương 4 - CN. Lê Chí Nhân

Chương 4 CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Giảng viên: CN. Lê Chí Nhân Email: lcnhan@ctump.edu.vn
NỘI DUNG CHƯƠNG QUAN HỆ GIỮA CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỘC QUYỀN VÀ ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
I. QUAN HỆ GIỮA CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Độc quyền và độc quyền Tự do cạnh tranh nhà nước C.Mác và Ph.Ăngghen đã dự báo rằng, cạnh tranh sinh ra tích tụ và tập trung sản xuất, tích tụ và tập trung sản xuất phát triển đến một mức độ nào đó sẽ dẫn đến độc quyền. V.I.Lênin đã khẳng định: “...cạnh tranh tự do đẻ ra tập trung sản xuất và sự tập trung này, khi phát triển tới một mức độ nhất định, lại dẫn tới độc quyền”
Cạnh tranh là gì? Cạnh tranh là sự ganh đua giữa những chủ thể kinh tế với nhau nhằm có được những ưu thế về sản xuất cũng như tiêu thụ và thông qua đó thu được lợi ích tối đa Độc quyền là gì? Độc quyền là sự liên minh giữa các doanh nghiệp lớn, nắm trong tay phần lớn việc sản xuất và tiêu thụ một số loại hàng hoá, có khả năng định ra giá cả độc quyền, nhằm thu lợi nhuận độc quyền cao.
C.Mác và Ph.Ăngghen đã dự báo rằng: Tự do Tích tụ và cạnh tập trung Độc quyền tranh sản xuất Độc quyền sinh ra từ cạnh tranh Độc quyền không thủ tiêu cạnh tranh => Làm cho cạnh tranh phong phú, gay gắt hơn
Các tổ chức Các tổ chức Tổ chức độc quyền độc quyền độc quyền Tổ chức thành viên A Tổ chức Các tổ chức Các tổ chức thành viên ngoài độc B quyền độc quyền
Lý luận của V.I. Lênin về độc quyền trong nền kinh tế thị trường
Nguyên nhân dẫn đến độc quyền (6 nguyên nhân) Thứ nhất, sự phát triển của lực lực sản xuất dưới sự tác động của tiến bộ khoa học kỹ thuật => đòi hỏi các doanh nghiệp phải áp dụng khoa học công nghệ mới vào sản xuất => Phải có nguồn vốn lớn mà từng doanh nghiệp khó có thể đáp ứng => Đẩu nhanh tích tụ và tập trung sản xuất hình thành các doanh nghiệp quy mô lớn.
Thứ hai, cuối thế kỷ XIX, những thành tựu khoa học kỹ thuật mới xuất hiện như: Động cơ điêzen, máy phát điện, xe hơi, tàu thủy, máy bay... Làm xuất hiện những ngành sản xuất mới => đòi hỏi doanh nghiệp phải có quy mô lớn. Sản xuất ô tô Sản xuất máy bay Công nghiệp đóng tàu
Thứ ba, sự tác động của các quy luật kinh tế làm biến đổi cơ Công nghiệp chế tạo cấu KT theo hướng tập trung SX Công nghiệp may mặc quy mô lớn Công nghiệp da giày Công nghiệp lắp ráp ô tô Công nghiệp cơ khí
Thứ tư, cạnh tranh gay gắt làm cho hàng loạt công ty vừa và nhỏ phá sản => Các công ty còn lại cũng đã suy yếu nên muốn tồn tại thì phải tăng cường tích tụ và tập trung sản xuất ngày càng mạnh hơn.
Thứ năm, khủng hoảng (đặc biệt là cuộc khủng hoảng năm 1873) làm nền kinh tế các nước tư bản đi vào suy thoái => Các doanh nghiệp còn tồn tại phải tăng cường tích tụ và tập trung tư bản
Thứ sáu, sự phát triển hệ thống tín dụng trở thành đòn bảy thúc đẩy tập trung sản xuất => ra đời các tổ chức độc quyền
Lợi nhuận độc quyền Là lợi nhuận thu được cao hơn lợi nhuận bình quân, do sự thống trị của các tổ chức độc quyền đem lại 1 phần 1 phần 1 phần Lao động 1 phần LĐ GTTD của GTTD của GTTD của không không những các nhà TB những người công của công của người sản vừa và nhỏ sản xuất nhỏ, CN trong CN ngoài xuất nhỏ, mất đi do nhân dân LĐ xí nghiệp xí nghiệp nhân dân thua thiệt ở các nước độc quyền độc quyền LĐ ở các trong CT thuộc địa nước TB
Giá cả độc quyền Là giá cả do các tổ chức độc quyền áp đặt trong mua và bán hàng hóa Giá cả độc quyền gồm chi phí sản xuất cộng với lợi nhuận độc quyền. Do chiếm được vị trí độc quyền về sản xuất và tiêu thụ hàng hóa nên các tổ chức độc quyền áp đặt được giá cả độc quyền. Giá cả độc quyền cao khi bán và giá cả độc quyền thấp khi mua
Những tác động của độc quyền đến nền kinh tế
Tác động tích cực Thứ nhất, độc quyền tạo khả năng to lớn trong việc nghiên cứu và triển khai các hoạt động khoa học kỹ thuật, thúc đẩy sự tiến bộ kỹ thuật. Khả năng