Bài giảng Lập trình C - ThS. Nguyễn Thị Thúy Loan

 Ta có thể viết phép toán ++ và -- trước

hoặc sau toán hạng như sau: ++n, n ++, --

n, n --.

5/3/2013 105 5/3/2013 106 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Phép toán tăng giảm

Thứ tự ưu tiên các phép toán

Ví dụ:

n = 5;

 Các phép toán có độ ưu tiên khác nhau,

điều này có ý nghĩa trong cùng một biểu

 ++ n; Cho ta n = 6

thức sẽ có một số phép toán này được

 -- n;

Cho ta n = 4

thực hiện trước một số phép toán khác.

 x = ++ n;

Cho ta x = 6 và n = 6

 x = n ++;

Cho ta x = 5 và n = 6

 Thứ tự ưu tiên của các phép toán được

trình bày trong bảng sau:

27

5/3/2013 107 5/3/2013 108 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Thứ tự ưu tiên các phép toán

 Các phép toán trên một dòng có cùng thứ

tự ưu tiên, các phép toán ở hàng trên có

số ưu tiên cao hơn các số ở hàng dưới.

 Đối với các phép toán cùng mức ưu tiên

thì trình tự tính toán có thể từ trái qua

phải hay ngược lại được chỉ ra trong cột

trình tự kết hợp.

Phép toán () [] -> ! ~ & * - ++ -- (type ) sizeof * ( phép nhân ) / % + - <<, >> (dịch trái/ phải trên bit) <, <= , >, >= == != & (and trên bit) ^ (xor trên bit) | (or trên bit) && || ?:

Trình tự KH Trái qua phải Phải qua trái Trái qua phải Trái qua phải Trái qua phải Trái qua phải Trái qua phải Trái qua phải Trái qua phải Trái qua phải Trái qua phải Trái qua phải Phải qua trái Phải qua trái Trái qua phải

TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 = += -= *= /= %= <<= >>= &= ^= |= 15

,

5/3/2013 110 Nguyễn Thị Thúy Loan

Thứ tự ưu tiên các phép toán

Thứ tự ưu tiên các phép toán

Ví dụ:

 Toán tử[ ] dùng để biểu diễn phần tử mảng.

Ví dụ: a[i];

 *--px = *(--px) (Phải qua trái)

 Toán tử .dùng để biểu diễn thành phần cấu

 8/4*6 = (8/4)*6 (Trái qua phải)

trúc.

Ví dụ: sv.ten

 Toán tử -> Dùng để biểu diễn thành phần cấu

trúc thông qua con trỏ.

Ví dụ: p -> info

28

5/3/2013 111 5/3/2013 112 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Chuyển đổi kiểu giá trị

Thứ tự ưu tiên các phép toán

 Việc chuyển đổi kiểu giá trị thường diễn

 * dùng để khai báo con trỏ, và lấy giá trị

ra một cách tự động trong hai trường hợp

tại địa chỉ mà con trỏ đến.

sau:

 & phép toán lấy địa chỉ.

 Khi gán biểu thức gồm các toán hạng

Ví dụ: &x

khác kiểu.

 Toán tử , thường dùng để viết một dãy

 Khi gán một giá trị kiểu này cho một biến

biểu thức trong toán tử for

kiểu khác.

Ví dụ: for (i = 0, j = 0; i

5/3/2013 113 5/3/2013 114 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Chuyển đổi kiểu giá trị

Chuyển đổi kiểu giá trị  Chuyển từ một kiểu giá trị sang một kiểu

 Khi hai toán hạng trong một phép toán có

bất kỳ mà ta muốn bằng phép chuyển

kiểu khác nhau thì kiểu thấp hơn sẽ được

sau:

nâng thành kiểu cao hơn trước khi thực

() biểu thức

hiện phép toán.

 Ví dụ: (float) (a+b)

o Giữa int và long thì int chuyển thành long.

o Giữa int và float thì int chuyển thành float.

29

5/3/2013 115 5/3/2013 116 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Chuyển đổi kiểu giá trị

Chuyển đổi kiểu giá trị

Ví dụ:

 Chú ý: Muốn có giá trị chính xác trong

 1.5*(11/3) = 4.5

phép chia hai số nguyên cần dùng phép

 1.5*11/3 = 5.5

ép kiểu: ((float)a)/ b

 (11/3)*1.5 = 4.5

 Để đổi giá trị thực r sang nguyên, ta dùng:

(int)(r + 0.5)

 (int)1.4*10 = 1*10 = 10

 (int)(1.4*10) = (int)14.0 = 14

5/3/2013 117 5/3/2013 118 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Hàm nhập, xuất

Nhập giá trị cho biến

 Để sử dụng các hàm nhập xuất cần khai

 Là hàm cho phép đọc dữ liệu từ bàn phím

báo ở đầu chương trình sử dụng thư viện

và gán cho các biến trong chương trình

stdio.h

khi chương trình thực thi. Trong ngôn ngữ

C, đó là hàm scanf nằm trong thư viện

 #include

.

30

5/3/2013 119 5/3/2013 120 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Nhập giá trị cho biến

Nhập giá trị cho biến

 Cú pháp:

Ví dụ:

scanf(“mã định dạng”, địa chỉ của các

 scanf(“%d”, &a); //a co kieu nguyen

biến);

 scanf(“%f”, &b); // b co kieu thưc

 Giải thích: Mã định dạng: dùng để qui

 Hoặc scanf(“%d%f”, &a, &b);

định kiểu dữ liệu, cách biểu diễn, độ rộng,

 scanf(“%d%f%c”,&bien1,&bien2, &bien3);

số chữ số thập phân,...

/*bien1 co kieu nguyen, bien2 co kieu

thuc, bien3 co kieu char*/

5/3/2013 121 5/3/2013 122 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Nhập giá trị cho biến

Nhập giá trị cho biến

 Để nhập vào một chuỗi ký tự (không chứa

 Để nhập giá trị kiểu char được chính xác,

khoảng trắng hay kết thúc bằng khoảng

nên dùng hàm fflush(stdin) để loại bỏ

trắng), chúng ta phải khai báo kiểu mảng

các ký tự còn nằm trong vùng đệm bàn

ký tự hay con trỏ ký tự, sử dụng định

phím trước hàm scanf().

dạng %s và tên biến thay cho địa chỉ

biến.

31

5/3/2013 123 5/3/2013 124 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Xuất giá trị của biểu thức

Nhập giá trị cho biến

 Hàm printf (trong thư viện stdio.h) dùng để

 Để đọc vào một chuỗi ký tự có chứa

xuất giá trị của các biểu thức lên màn hình.

khoảng trắng (kết thúc bằng phím Enter)

 Cú pháp:

thì phải dùng hàm gets().

printf (“mã định dạng”, Các biểu thức);

Ví dụ:

int biennguyen;

 Giải thích: Mã định dạng: dùng để qui định



float bienthuc;

kiểu dữ liệu, cách biểu diễn, độ rộng, số chữ



char bienchar;

số thập phân,...



char chuoi1[20], *chuoi2;

Chương IV:

5/3/2013 125 5/3/2013 126 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Xuất giá trị của biểu thức  Một số định dạng đối với int, số thực, ký tự.

Ý nghĩa

CẤU TRÚC ĐIỀU KIỂN & LƯU ĐỒ THUẬT TOÁN

ThS. Nguyễn Thị Thúy Loan

Định dạng %d %[.số chữ số thập phân]f %o %x %c %s %e or %E or %g or %G

Xuất số nguyên Xuất số thực có theo quy tắc làm tròn số. Xuất số nguyên hệ bát phân Xuất số nguyên hệ thập lục phân Xuất một ký tự Xuất chuỗi ký tự Xuất số nguyên dạng khoa học (nhân 10 mũ x)

32

5/3/2013 127 Nguyễn Thị Thúy Loan

NỘI DUNG

Lệnh và khối lệnh

 Lệnh và khối lệnh.

 Mỗi câu lệnh thực hiện một chức năng

nào đó (có thể viết trên nhiều dòng) và

 Cách trình bày code chương trình.

kết thúc bằng dấu chấm phẩy (;).

 Các ký hiệu lưu đồ.

 Cấu trúc rẽ nhánh

 Khối lệnh bao gồm nhiều lệnh, được nằm

trong cặp dấu ngoặc nhọn ({}).

 Cấu trúc lặp

 Cấu trúc switch…case.

5/3/2013 129 5/3/2013 130 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cách trình bày code CT

Cách trình bày code CT

 Canh theo lề trái.

 Mỗi lệnh/ khối lệnh con phải nằm lùi sang

phải 1 tab (thông thường 1 tab = 4 ký tự).

void main() { int a; printf(“Nhap vao a:”); scanf(“%d”, &a); if(a>0)  printf(“Ban vua nhap so duong”); else  if(a<0)   printf(“Ban vua nhap so am”);  else   printf(“Ban nhap so 0”); getch(); }

33

5/3/2013 131 5/3/2013 132 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Khái niệm

Các ký hiệu lưu đồ

 Khái niệm.

 Lưu đồ thuật toán là công cụ dùng để

biểu diễn thuật toán, việc mô tả nhập

 Phương pháp duyệt

(input), xuất (output) dữ liệu và luồng xử

 Các ký hiệu

lý thông qua các ký hiệu hình học.

5/3/2013 133 5/3/2013 134 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Các ký hiệu

Phương pháp duyệt

STT

ký HIỆU

DIỄN GIẢI

 Duyệt từ trên xuống.

Bắt đầu chương trình

1

 Duyệt từ trái sang phải.

Kết thúc chương trình

2

3

4

5

6

7

Luồng xử lý Điều khiển lựa chọn Nhập Xuất xử lý, tính toán hoặc gán trả về giá trị (return)

8

9

Điểm nối liên kết tiếp theo (Sử dụng khi lưu đồ vượt quá trang)

34

5/3/2013 135 Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc tuần tự

Cấu trúc tuần tự

 Ví dụ: Nhập vào 3 số nguyên a, b, c và

 Tuần tự thực thi tiến trình. Mỗi lệnh được

xuất ra màn hình với giá trị của mỗi số

thực thi theo một chuỗi từ trên xuống,

tăng lên 1.

xong lệnh này rồi chuyển xuống lệnh kế

tiếp.

5/3/2013 137 5/3/2013 138 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc tuần tự

void main()

{

int a, b, c;

printf(“Nhap vao 2 so a, b,c: ”);

scanf(“%d%d%d”, &a, &b, &c);

a++;

b++;

c++;

printf(“a=%d, b=%d, c=%d”,a,b,c);

}

35

5/3/2013 5/3/2013 139 140 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc if

Cấu trúc if

 Chỉ xét trường hợp đúng.

 Cú pháp:

if (biểu thức điều kiện)

;

{

}

 Nếu biểu thức điều kiện cho kết quả đúng

thì thực hiện khối lệnh.

5/3/2013 141 5/3/2013 142 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc if

Cấu trúc if

 Ví dụ: Nhập vào số nguyên n. Kiểm tra

nếu n>0 thì tăng giá trị n lên 1. Xuất kết

quả.

n > 0

36

5/3/2013 143 5/3/2013 144 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc if…else

Cấu trúc if

void main()

 Xét trường hợp đúng và trường hợp sai.

{

int n;

printf(“Nhap vao n: ”);

scanf(“%d”, &n);

if(n>0)

n=n+1;

printf(“n=%d”,n);

}

5/3/2013 145 5/3/2013 146 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc if…else

Cấu trúc if…else

 Ví dụ: Nhập vào số nguyên n. Kiểm tra

 Cú pháp:

nếu n chẵn xuất ra màn hình “n chẵn”,

if (biểu thức điều kiện)

ngược lại xuất “n lẻ”.

;

{

}

else

{

;

}

37

5/3/2013 147 5/3/2013 148 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc if…else

Cấu trúc if…else

void main()

{

int n;

printf(“Nhap vao n: ”);

scanf(“%d”, &n);

n %2 = 0

if(n%2==0)

printf(“n chan”);

else

printf(“n le”);

}

5/3/2013 5/3/2013 149 150 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc lặp

for/ while

 Thực hiện liên tục 1 lệnh hay tập lệnh với

 Kiểm tra điều kiện trước khi lặp.

số lần lặp dựa vào điều kiện. Lặp sẽ kết

thúc khi điều kiện được thỏa.



for

 while

 do … while

38

5/3/2013 151 5/3/2013 152 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

for

while

 Cú pháp:

 Cú pháp:

for (;;

;

nhảy>)

while ()

{

;

;

{

Bước nhảy;

}  Bất kỳ biểu thức nào trong 3 biểu thức nói

}

trên đều có thể vắng nhưng phải giữ dấu

chấm phẩy (;).

5/3/2013 153 5/3/2013 154 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

while

 Ví dụ: Nhập vào số nguyên n. Xuất ra

màn hình từ 1 đến n.

39

5/3/2013 155 5/3/2013 156 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

#include

#include

void main()

{

int n;

printf(“Nhap vao n: ”);

scanf(“%d”, &n);

for(int i=1; i<=n; i++)

printf(“%d\t”, i);

}

5/3/2013 5/3/2013 157 158 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

do … while

Ví dụ

 Thực hiện lặp trước khi kiểm tra điều kiện

#include #include void main() {

int n, i=1; printf(“Nhap vao n: ”); scanf(“%d”, &n); while(i<=n) {

printf(“%d\t”, i); i++;

}

}

40

5/3/2013 159 5/3/2013 160 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

do … while

Ví dụ

 Cú pháp:

 Nhập vào số nguyên dương n. Nếu nhập

sai yêu cầu nhập lại.

do{

< khối lệnh> ;

} while (biểu thức điều kiện);

 Thực hiện khối lệnh cho đến khi biểu thức

có giá trị bằng 0.

5/3/2013 161 5/3/2013 162 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

#include #include void main() {

int n; do{ printf(“Nhap vao n: ”); scanf(“%d”, &n);

}while(n<=0);

}

41

5/3/2013 163 5/3/2013 164 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Cấu trúc switch … case

Cấu trúc switch … case

switch (biểu thức)  case n1:

 Cú pháp: Kết hợp nhiều cấu trúc if tuần tự

; break ;

case n2:

; break ;

case nk:

; break ;

[default: các câu lệnh]



5/3/2013 165 5/3/2013 166 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

 Tạo menu cấp 1 cho phép chọn menu

#include #include int Menu()  int chon;

bằng số nhập từ bàn phím.

printf ("Thuc Don"); printf ("\n1. Sup ga!"); printf ("\n2. Com chien!"); printf ("\n3. Lau thai!"); printf ("\n Xin moi ban chon mon an!"); scanf ("%d",&chon); return chon;



42

5/3/2013 167 5/3/2013 168 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

void main()

void Xuly_Menu (int chon)  switch (chon)  case 1:

printf ("\nBan chon sup ga!");



clrscr() ;

break; case 2:

printf ("\nBan chon com chien!");

int c ;

break ; case 3:

c = Menu();

printf ("\nBan chon lau thai!");

Xuly_Menu(c);

break; default:

getch();

printf ("\nBan chon khong dung!");

}



}

5/3/2013 169 5/3/2013 170 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

break và continue

 Dùng để kết thúc lặp (break) hay để bỏ

qua một lần lặp (continue).

#include #include void main()  while(1)

 Ví dụ 1: Cho phép người dùng nhập liên

tục giá trị n cho đến khi nhập âm thì

{ printf(“\nNhap n: ”); scanf(“%d”, &n); if(n<0)

dừng.

break;

} getch ();



43

5/3/2013 5/3/2013 171 172 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Ví dụ  In ra màn hình giá trị từ 10 đến 20 trừ đi

số 13 và số 17.

#include #include void main() 

for(int i=10 ; i<=20; i++) {

if(i==13||i==17) continue; printf(“%d\t”, i);

} getch ();



5/3/2013 5/3/2013 173 174 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Kết luận

Bài tập

 Lưu đồ thuật toán rất hữu ích trong việc mô tả

1. Nhập vào hai số x, y. Xuất ra màn hình

cách giải quyết của một bài toán.

tổng, hiệu, tích, thương của hai số trên.

 Khi xây dựng lưu đồ thuật toán, chúng ta cần

2. Nhập vào số nguyên n, kiểm tra xem n chẵn

chú ý một vài điểm sau:

hay lẻ và xuất ra màn hình.

o Một lưu đồ phải có điểm bắt đầu và điểm kết thúc.

3. Nhập vào ba cạnh a, b, c của tam giác. Xuất

o Phải có dữ liệu vào, ra sau khi xử lý tính toán.

ra màn hình tam giác đó thuộc loại tam giác

o Tại mỗi vị trí quyết định lựa chọn rẽ nhánh phải ghi

gì? (Thường, cân, vuông, đều hay vuông

rõ điều kiện đúng hoặc sai thì đi theo nhánh nào.

cân).

44

5/3/2013 175 5/3/2013 176 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Bài tập

Bài tập

4. Nhập vào số nguyên n. Nếu n>5 thì tăng n

lên 2 đơn vị và trả về giá trị n, ngược lại trả

về giá trị 0.

5. Tính n!,với n ≥ 0

Cho biết kết quả của đoạn chương trình sau: int a=9, b=6; a++; a=a+b--; a=a+(--b); if(a%2==0)

6. Tính P(n) = 1.3.5…(2n+1), với n ≥ 0

printf("Gia tri cua a la chan”);

7. Tính S(n)= 1+1.2+1.2.3+…+1.2.3…n, với n>0

printf(“Tong cua a va b la: %d”, a+b) ;

8. Tính S(n) =1+1/2+1/3+…+1/n, với n > 0

Chương V:

5/3/2013 177 5/3/2013 178 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

NỘI DUNG

 Ý nghĩa

 Định nghĩa hàm

HÀM

 Cách xây dựng hàm, nguyên tắc và cách

gọi hàm

 Hàm đệ qui

ThS. Nguyễn Thị Thúy Loan

45

5/3/2013 180 Nguyễn Thị Thúy Loan

Ý nghĩa

 Trong những chương trình lớn, có thể có

Ý nghĩa  Hàm là một đoạn chương trình độc lập

những đoạn chương trình viết lặp đi lặp lại

thực hiện trọn vẹn một công việc nhất

nhiều lần, để tránh rườm rà và mất thời gian

định sau đó trả về giá trị cho chương trình

khi viết chương trình; người ta thường phân

gọi nó, hay nói cách khác hàm là sự chia

chia chương trình thành nhiều module, mỗi

nhỏ của chương trình.

module giải quyết một công việc nào đó.

Các module như vậy gọi là các chương trình

con.

5/3/2013 181 5/3/2013 182 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Định nghĩa hàm

Định nghĩa hàm

 Một hàm được viết theo mẫu sau:

 Kiểu dữ liệu trả về có thể int, float, long, cấu

trúc, … .

(danh sách các

tham số hình thức)

 Tham số: là tham số truyền dữ liệu vào cho

{

hàm, một hàm có thể có hoặc không có

tham số.

[return [biểu thức];]

}

46

5/3/2013 183 5/3/2013 184 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Định nghĩa hàm

Định nghĩa hàm  Lệnh return dùng để thoát khỏi một hàm

 Khai báo các tham số có dạng:

và có thể trả về một giá trị nào đó.

( , ...,

 Cú pháp:

dữ liệu> )

 return ; /*không trả về giá trị chỉ để dừng

chương trình*/

 return ; /*Trả về giá trị của

biểu thức*/

5/3/2013 185 5/3/2013 186 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Định nghĩa hàm

Cách xây dựng hàm, nguyên tắc và cách gọi hàm

 Quy tắc hoạt động của hàm:

Một hàm phải được khai báo trước khi sử

 Kiểu dữ liệu của hàm.

dụng.

 Tham số.

 Cú pháp gọi hàm:

[ =] ([Danh sách

các tham số thực]);

47

5/3/2013 187 5/3/2013 188 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Kiểu dữ liệu của hàm

Kiểu dữ liệu của hàm

 void: Hàm không trả về giá trị. Những

void Tên_hàm (danh sách các tham số)

hàm loại này thường rơi vào những nhóm

{

chức năng: Nhập/ xuất dữ liệu, thống kê,

Khai báo các biến cục bộ;

sắp xếp, liệt kê, tạo mảng.

Các câu lệnh/ khối lệnh hay lời gọi đến

hàm khác;

}

5/3/2013 189 5/3/2013 190 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Kiểu dữ liệu của hàm

Kiểu dữ liệu của hàm

 Kiểu dữ liệu cơ bản (rời rạc/ liên tục) hay

Tên_hàm([danh sách các tham số])

kiểu dữ liệu có cấu trúc: Kiểu dữ liệu tùy

{ kq;

theo mục đích của hàm cần trả về giá trị

Khai báo các biến cục bộ;

Các câu lệnh / khối lệnh hay lời gọi đến hàm

gì thông qua việc phân tích bài toán.

khác;

Những hàm loại này thường được sử

return kq;

dụng trong các trường hợp: Đếm, kiểm

}

tra, tìm kiếm, tính trung bình, tổng, tích,

…

48

5/3/2013 191 5/3/2013 192 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Tham số

Tham số

 Tham trị: Khi truyền tham số theo kiểu

 Tham chiếu: Có sự thay đổi giá trị của tham

tham trị cho hàm, các giá trị thực (tham

số trong quá trình thực hiện và cần lấy lại

giá trị đó sau khi ra khỏi hàm.

số thực) không bị thay đổi giá trị khi kết

 Khi gọi hàm ta phải truyền 1 biến cùng kiểu

thúc hàm (cho dù bên trong hàm có bất

tham số và ta truyền bản thân biến đó cho

kỳ lệnh nào làm thay đổi giá trị của tham

hàm, nên bất kỳ thay đổi gì trên tham số

số)

chính là thay đổi trên biến được truyền.

5/3/2013 193 5/3/2013 194 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Tham số

 Ta xét chương trình sau đây:

 Tham chiếu:

#include

 Ứng dụng của tham số loại này có thể là

#include

void Hoanvi1(int a, int b)

dữ liệu đầu ra (kết quả) hoặc cũng có thể

{

int t=a;

vừa là dữ liệu đầu vào vừa là dữ liệu đầu

a=b;

ra.

b=t;

&

printf("\Ben trong ham a=%d , b=%d", a, b);

}

49

5/3/2013 195 196 5/3/2013 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

void Hoanvi2(int &a, int &b)

{

int t=a;

a=b;

b=t;

printf("\Ben trong ham a=%d ,b=%d", a, b);

void main() int a, b; { clrscr(); printf("\n Nhap vao 2 so nguyen a, b:"); scanf("%d%d",&a,&b); printf("\nTruoc khi goi ham a=%d,b=%d",a, b); Hoanvi1(a,b); printf("\n Sau khi goi ham a=%d ,b=%d",a,b); Hoanvi2(a,b); printf("\n Sau khi goi ham a=%d ,b=%d",a,b); getch();

}

}

5/3/2013 197 5/3/2013 198 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Tên hàm

 Đặt tên theo quy ước sao cho tên gọi

 Ví dụ 1: Viết chương trình nhập số

đúng với chức năng hay mục đích thực

nguyên dương n và in ra màn hình các

hiện của hàm và gợi nhớ.

ước số của n.

 Phân tích bài toán:

50

5/3/2013 199 5/3/2013 200 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Ví dụ

 Input: n (Để xác định tham số)

 Xác định tên hàm: Hàm này dùng in ra

o Kiểu dữ liệu: số nguyên (int).

các ước số của n nên có thể đặt là

o giá trị n không bị thay đổi trong quá trình tìm

Lietke_uocso

ước số → Tham số của hàm không là con trỏ.

 Ta có nguyên mẫu hàm:

 Output: In ra các ước số của n (Để xác

void Lietke_uocso(int n );

định kiểu dữ liệu hàm)

o Không trả về giá trị.

o Kiểu dữ liệu của hàm là void.

void Lietke_uocso (int n)

{

for(int i=1; i<=n; i++)

if (n%i = =0)

printf(“%d\t”, i);

}

#include #include //Khai bao prototype void Lietke_uocso (int n ); void main() int n; { printf(“Nhap n = ”); scanf(“%d”,&n); printf("Cac uoc so cua n: " ); Lietke_uocso (n); getch( );

}

5/3/2013 201 5/3/2013 202 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

51

5/3/2013 203 5/3/2013 204 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Ví dụ

 Viết chương trình nhập số nguyên dương

 Input: n (Để xác định tham số)

n và tính tổng

o Kiểu dữ liệu: số nguyên dương (unsigned

int).

S = 1+2+3+ …+n, với n>0

o giá trị n không bị thay đổi trong quá trình tính

 Phân tích bài toán:

tổng → Tham số của hàm không là con trỏ.

5/3/2013 205 5/3/2013 206 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Ví dụ

 Xác định tên hàm: Hàm này dùng tính

 Output: Tổng S (Để xác định kiểu dữ liệu

tổng S nên có thể đặt là Tong_s.

hàm)

 Ta có nguyên mẫu hàm:

o Trả về giá trị của S.

o S là tổng các số nguyên dương nên S cũng

long Tong_s (int n);

là số nguyên dương → Kiểu trả về của hàm

là unsigned int (hoặc unsigned long cho

trường hợp giá trị của tổng lớn hơn 2 bytes).

52

5/3/2013 207 5/3/2013 208 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Hàm đệ qui

Ví dụ

 C không những cho phép từ hàm này gọi

 Xét một ví dụ về tính giai thừa của số

tới hàm khác, mà nó còn cho phép từ một

nguyên dương n. Ta nhận thấy rằng n! có

điểm trong thân của một hàm gọi tới

thể tính theo công thức truy hồi sau:

chính hàm đó. Hàm như vậy gọi là hàm

n!=1

nếu n=0 or n =1

đệ qui.

n!=n*(n-1)!

nếu n>1

 Vì thế hàm tính giai thừa một số nguyên

dương có thể viết theo 2 cách như sau:

5/3/2013 209 5/3/2013 210 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Hàm đệ qui  Hàm ĐQ thường được xây dựng theo cách sau:

if ( trường hợp suy biến) {

// viết đệ qui long Gth(int n) {

// viết kg đệ qui long Gt(int n) { long s=1;

Trình bày cách giải bài toán khi suy biến

if (n==0 || n==1)

return 1;

int i; for(i=1;i<=n;i++)

return(n*Gth(n-1));

} else /* Trường hợp tổng quát */ {

}

s*=i; return s;

}

Gọi đệ qui tới hàm (đang viết) với các giá trị khác của tham số

}

53

5/3/2013 5/3/2013 211 212 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Ví dụ

#include "stdio.h"

 Bài toán dùng đệ qui tìm USCLN của hai

int Uscln(int a, int b ); // khai báo prototype

số nguyên dương a và b.

void main()

{

int m,n;

 Trường hợp suy biến: khi a =b thì USCLN

printf("\n Nhap cac gia tri cua a va b :");

của a và b chính là giá trị của chúng.

scanf("%d%d",&m,&n);

 Trường hợp chung:

printf("\nUSCLN cua a=%d va b=%d la :%d", m,

o USCLN(a, b) = USCLN(a-b, b) nếu a > b

m,

Uscln (m,n))

o USCLN(a, b) = USCLN(a, b-a) nếu a < b

}

5/3/2013 213 214 5/3/2013 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

int Uscln (int a,int b)

Biến toàn cục và biến cục bộ  Biến cục bộ: là biến khai báo trong 1 hàm

{

hay một khối. Phạm vi sử dụng là bên

if (a==b)

trong hàm hay khối mà nó khai báo.

return a;

if (a>b)

return USCLN(a-b,b);

return USCLN(a,b-a);

}

54

5/3/2013 215 5/3/2013 216 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Biến toàn cục và biến cục bộ

 Biến toàn cục: là biến khai báo bên ngoài

tất cả các hàm của chương trình trong đó

#include int x = 1, y = 2, a=20; void Demo(void); int main() { printf("Truoc khi goi ham Demo x =%d,

có cả hàm main(). Có thể được sử dụng

ở bất kì đâu trong chương trình, ngay sau

khi nó được khai báo. Phạm vi sử dụng

của biến toàn cục là bắt đầu từ vị trí khai

y=%d va a=%d",x,y,a); Demo(); printf("\nSau khi goi ham Demo x=%d, y=%d va a=%d", x, y, a); return 0;

}

báo đến cuối chương trình.

5/3/2013 217 5/3/2013 218 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Bài tập

void Demo(void)

 Nhập số nguyên dương n (n>0). Liệt kê tất

{

int x = 88, y = 99;

cả các số nguyên tố nhỏ hơn n.

a=a+5;

 Nhập số nguyên dương n (n>0). Liệt kê n số

printf("\nTrong hàm demo x=%d, y= %d

chính phương đầu tiên.

va a=%d.", x, y, a);

 Viết chương trình nhập số nguyên dương n

}

tính tổng các ước số dương của n

55

5/3/2013 219 5/3/2013 220 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Chương VI:

NỘI DUNG

 Mảng một chiều

 Chuỗi ký tự.

 Mảng hai chiều

MẢNG VÀ CHUỖI KÝ TỰ

ThS. Nguyễn Thị Thúy Loan

5/3/2013 222 Nguyễn Thị Thúy Loan

Khái niệm

Mảng một chiều

 Khái niệm:

 Do đó để truy xuất các biến thành phần,

ta dùng cơ chế chỉ mục.

 Mảng thực chất là một biến được cấp

phát bộ nhớ liên tục và bao gồm nhiều

Chỉ số

0

1

2

3

4

biến thành phần.

 Các thành phần của mảng là tập hợp các

Phần tử A[0] A[1] A[2] A[3] A[4]

biến có cùng kiểu dữ liệu và cùng tên.

56

5/3/2013 223 5/3/2013 224 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Khái niệm

Khái niệm

Ví dụ:

 Để khai báo một mảng, ta có 2 cách khai

 int a[100];//Khai báo mảng a gồm 100

báo sau:

phần tử

 Cách 1: Con trỏ hằng

 float b[50];//Khai báo mảng b gồm 50

[< Số phần tử

phần tử

tối đa của mảng>];

5/3/2013 225 5/3/2013 226 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Khai báo

Khai báo

 Cách 2: Con trỏ

Ví dụ:

 Ý nghĩa: Khi ta khai báo một mảng với

 int *a; // khai báo con trỏ a

kiểu dữ liệu bất kỳ (int, float, char,…) thì

 int b[100];

tên của mảng thực chất là một hằng địa

 a = b;

// a trỏ vào phần tử 0 của mảng b

chỉ của phần tử đầu tiên.

 Với cách viết như trên thì ta có thể hiểu

 < Kiểu dữ liệu > *< Tên mảng >;

các cách viết sau là tương đương

 a[i]  *(a + i)  b[i]  *(b+i)

57

5/3/2013 227 5/3/2013 228 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Khai báo

Khai báo  Chú ý: Khi sử dụng biến con trỏ để truy xuất

 Ví dụ:

mảng theo cách như trên thì thực chất con

 Cách 1: dùng malloc

trỏ a chỉ chiếm 2 byte bộ nhớ để chứa địa

int *px; //Khai báo con trỏ px

chỉ mà thôi. Để tạo mảng chứa dữ liệu thành

px = (int *) malloc (100); //Cấp phát 100 ô

phần thì ta phải cấp phát vùng nhớ cho con

nhớ kiểu int cho px

trỏ a.

 Dùng hàm: malloc, calloc trong thư viện

để cấp phát vùng nhớ.

5/3/2013 229 5/3/2013 230 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Thao tác trên mảng

Khai báo

 Cách 2: dùng calloc

 Nhập xuất mảng một chiều.

int *p;

//khai báo con trỏ p

 Tính tổng/ tích

p = (int *) calloc (100, sizeof (int)); //cấp

 Kỹ thuật đặt cờ hiệu

phát 100 ô nhớ mỗi ô 2 bytes

 Đếm

 Sau khi sử dụng xong thì nên giải phóng

 Tìm kiếm, kỹ thuật đặt lính canh

 Sắp xếp

vùng nhớ bằng hàm free

 Xóa/ chèn

 Ví dụ : free (p); // giải phóng vùng nhớ cho

 Tách/ ghép mảng

con trỏ p.

58

5/3/2013 231 5/3/2013 232 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Nhập mảng một chiều

Nhập mảng một chiều

void Nhap_mang (int a[], int n)

void Nhap_mang_dk(int a[], int n)

{

for (int i = 0; i < n; i ++)

{

for (int i = 0; i < n; i ++)

{

do{

printf (“ a [%d] = “, i);

printf (“ a [%d] = “, i);

scanf (“ %d “, &a[i]);

scanf (“ %d “, &a[i]);

}

}while (a[i] chua thoa dk);

}

}

5/3/2013 233 5/3/2013 234 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Tính tổng/ tích

Xuất mảng một chiều

void Xuat_mang (int a[], int n)

long Tong_mang(int a[], int n)// không điều

{

kiện

printf (“\nNoi dung mang: “);

{

long tong =0;

for (int i = 0; i < n; i ++)

for(int i=0; i

printf (“ %d \t “, a[i]);

tong += a[i];

}

return tong;

}

59

5/3/2013 235 5/3/2013 236 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Ví dụ

Tính tổng/ tích

 Viết hàm tính tổng các số nguyên chẵn

long Tong_đk(int a[], int n)// có điều kiện

lớn hơn 10.

{

long tong =0;

for(int i=0; i

if (a[i] thỏa điều kiện)

tong += a[i];// tich *= a[i]

return tong;

}

5/3/2013 237 5/3/2013 238 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Đếm

Tìm kiếm

int Dem_dk (int a[], int n )// có điều kiện

int Tim_x(int x, int a[], int n)

{

int dem = 0;

{

int i=0;

for (int i = 0; i < n ; i++ )

while (i

if(a[i] thỏa điều kiện)

i++;

dem++;

if(i< n) return i;

return dem;

return -1;

}

}

60

5/3/2013 239 5/3/2013 240 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Kỹ thuật đặt lính canh

Kỹ thuật đặt lính canh

int Tim_x (int x, int a[], int n)

 Kỹ thuật này thường được áp dụng cho

{ a[n] = x; // đặt lính canh

những bài tập về “tìm kiếm”, “liệt kê” theo

int i = 0;

một điều kiện nhất định nào đó.

while ( a[i] != x ) i++;

 Viết hàm tìm phần tử x có xuất hiện trong

if (i

mảng một chiều các số nguyên hay

return -1;

không? Nếu có trả về vị trí của x trong

}

mảng, ngược lại trả về -1.

5/3/2013 241 5/3/2013 242 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Kiểm tra

int Ktra_tontai(int a[], int n)

Kiểm tra int Ktra_voimoi(int a[], int n)

{

for (int i = 0; i < n ; i++)

{

for (int i = 0; i < n ; i++)

if (a[i] thoa dieu kien)

if (a[i] khong thoa dieu kien)

return 1;

return 0;

return 0;

return 1;

}

}

61

5/3/2013 243 5/3/2013 244 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Kỹ thuật đặt cờ hiệu

Kỹ thuật đặt cờ hiệu

 Kỹ thuật này thường được áp dụng cho

int Ktra_tang (int a[ ], int n) {

những bài toán “kiểm tra” hay “đánh dấu”.

int flag = 1; for (int i = 0; i < n-1; i ++ )

 Ví dụ: Viết hàm kiểm tra xem mảng các

số nguyên có thứ tự tăng dần không?

if(a[i] > a[i+1]) //Vi phạm ĐK tăng dần {

(Hàm này trả về 1 nếu mảng tăng dần,

flag = 0; break;

}

ngược lại trả về 0).

return flag;

}

5/3/2013 245 5/3/2013 246 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Min/ Max

Sắp xếp

void Sap_tang (int a[], int n)

int Tim_min(int a[], int n)

{

for (int i = 0; i < n-1 ; i++)

{

int min = a[0];

for (int j = i+1; j < n; j++)

for (int i = 1; i < n; i++)

if (a[i] > a [j])

if (a[i] < min)

Hoanvi (a[i], a[j]);

min = a[i];

}

return min;

}

62

5/3/2013 247 5/3/2013 248 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Xóa

Sắp xếp

void Sap_giam (int a[], int n)

 Duyệt mảng từ trái sang phải. Xuất phát

{

for (int i = 0; i < n-1 ; i++)

từ vị trí cần xóa tiến hành dời lần lượt các

for (int j = i+1; j < n; j++)

phần tử về phía trước cho đến khi kết

if (a[i] < a [j])

thúc mảng, sau đó giảm kích thước

Hoanvi (a[i], a[j]);

mảng.

}

 Vấn đề đặt ra là tìm vị trí cần xóa theo

điều kiện bài toán rồi thực hiện xóa.

5/3/2013 249 5/3/2013 250 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Xóa

Xóa

 Viết hàm xóa phần tử đầu tiên của mảng.

 Viết hàm xóa phần tử tại vị trí (vitri) cho

void Xoa_dau (int a[], int &n)

trước trong mảng.

{

void Xoa_taivitri (int a[], int &n, int vitri)

for (int i = 0; i < n-1 ; i++)

{

for (int i = vitri; i < n-1 ; i++)

a[i] = a[i+1];

a[i] = a[i+1];

n--;

n--;

}

}

63

5/3/2013 251 5/3/2013 252 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Chèn

Chèn

 Thêm phần tử có giá trị X vào cuối mảng.

 Duyệt mảng từ phải sang trái. Xuất phát

void ThemCuoi (int a[], int &n, int X)

từ cuối mảng tiến hành đẩy lần lượt các

{

phần tử về phía sau cho đến vị trí cần

a[n]=X;

chèn, chèn phần tử cần chèn vào vị trí

n++;

chèn và tăng kích thước mảng.

}

 Trước khi chèn ta phải xác định vị trí cần

chèn theo điều kiện bài toán.

5/3/2013 253 5/3/2013 254 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Chèn

Tách/ ghép mảng

 Chèn phần tử có giá trị X vào mảng tại vị

 Cho mảng a kích thước n (n chẵn). Tách

trí k cho trước

mảng a thành 2 mảng b và c sao cho: b

void Chenx (int a[], int &n, int X, int k)

có ½ phần tử đầu của mảng a, ½ phần tử

{

for (int i = n; i >k ; i--)

còn lại đưa vào mảng c.

a[i] = a[i-1] ;

a[k] = X;

n++;

}

64

5/3/2013 255 5/3/2013 256 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Tách/ ghép mảng

Tách/ ghép mảng  Cho 2 mảng số nguyên a và b kích thước

void Tachmg(int a[], int n, int b[], int &m, int c[], int &l)

lần lượt là n và m. Viết chương trình nối

{

int k=n/2;

mảng b vào cuối mảng a.

m = l = 0;

void Noi_mang(int a[], int &n, int b[], int m)

for(int i=0; i

{

for(int i=0; i

{ b[m++] = a[i];

a[n+i]= b[i];

c[l++] = a[k+i]

n = n + m;

}

}

}

5/3/2013 5/3/2013 257 258 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Chuỗi ký tự

Khái niệm

 Khái niệm

 Chuỗi ký tự là một dãy các phần tử, mỗi

phần tử có kiểu ký tự.

 Khai báo

 Các thao tác trên chuỗi

 Lưu ý: Chuỗi ký tự được kết thúc bằng ký

tự ‘\0’. Do đó khi khai báo độ dài của

 Các hàm thư viện (string.h)

chuỗi luôn luôn khai báo dư 1 phần tử để

chứa ký tự ‘\0’.

65

5/3/2013 259 5/3/2013 260 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Khai báo

Khái niệm

 Để khai báo một chuỗi, ta có 2 cách khai

 Ví dụ: char S[5] = “CNTT” //khai báo chuỗi

báo sau:

có 5 phần tử kiểu char và gán dãy ký tự

 Cách 1: Con trỏ hằng

CNTT vào chuỗi.

C

N

T

T

\0

char < Tên chuỗi > [< Số ký tự tối đa của

Phần tử

Phần tử

Phần tử

Phần tử

Phần tử

chuỗi >] ;

S[0]

S[1]

S[2]

S[3]

S[4]

 Ví dụ: char S[25];

 Chuỗi rỗng là chuỗi chưa có ký tự nào

trong mảng ký hiệu “”

5/3/2013 261 5/3/2013 262 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Khai báo

Các thao tác trên chuỗi

 Cách 2: Con trỏ

 Nhập chuỗi

char *< Tên chuỗi >;

 Cú pháp:

 Ví dụ: char *S;

char *gets(char *s);

 Nhận các ký tự nhập từ phím cho đến khi

nhấn phím Enter và đưa vào s.

66

5/3/2013 263 5/3/2013 264 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Xuất chuỗi

Nhập chuỗi

 Cú pháp:

 Ví dụ:

int puts (const char *s); //Xuất chuỗi s ra

void main()

màn hình.

{ char chuoi[80];

 Ví dụ:

printf("Nhap vao chuoi:");

void main()

gets(chuoi);

{ char chuoi[] = "Vi du xuat chuoi\n";

printf("Chuoi vua nhap la: %s\n", chuoi);

puts(chuoi);

}

}

5/3/2013 5/3/2013 265 266 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan

Các hàm thư viện (string.h)

Các hàm thư viện (string.h)

TÊN HÀM

CHỨC NĂNG

int strlen(char s[]);

trả về độ dài của chuỗi s.

TÊN HÀM strncat(char s1[],char s2[],int n)

strcpy(char dest[], char src[]);

Sao chép nội dung chuỗi src vào chuỗi dest.

int strcmp(char s1[],char s2[])

strncpy(char dest[], char src[], int n);

Chép n ký tự từ chuỗi src sang chuỗi dest. Nếu chiều dài src < n thì hàm sẽ điền khoảng trắng cho đủ n ký tự vào dest.

Nối chuỗi s2 vài chuỗi s1.

strcat(char s1[], char s2[]);

int strncmp(char s1[],char s2[], int n)

CHỨC NĂNG Nối n ký tự đầu tiên của chuỗi s2 vào chuỗi s1. So sánh 2 chuỗi s1 và s2 theo nguyên tắc thứ tự từ điển. Phân biệt chữ hoa và thường. trả về: 0 : nếu s1 bằng s2. >0: nếu s1 lớn hơn s2. <0: nếu s1 nhỏ hơn s2. Tương tự như strcmp(), nhưng chỉ so sánh n ký tự đầu tiên của hai chuỗi.

67

5/3/2013 267 Nguyễn Thị Thúy Loan

Các hàm thư viện (string.h)

Các hàm thư viện (string.h)

TÊN HÀM

CHỨC NĂNG

TÊN HÀM int stricmp(char s1[],char s2[])

CHỨC NĂNG Tương tự như strcmp(), nhưng không phân biệt hoa thường.

Tìm sự xuất hiện đầu tiên của

chuỗi s2 trong chuỗi s1. trả

int strnicmp(char s1[],char s2[], int n);

về:

char *strstr(char s1[],

Tương tự như stricmp(), nhưng chỉ so sánh n ký tự đầu tiên của hai chuỗi.

char s2[]);

NULL: nếu không có.

Ngược lại: Địa chỉ bắt đầu

char *strchr(char s[], char c);

chuỗi s2 trong s1.

Tìm lần xuất hiện đầu tiên của ký tư c trong chuỗi s. trả về: NULL: nếu không có. Địa chỉ c: nếu tìm thấy.

68

5/3/2013 269 5/3/2013 270 Nguyễn Thị Thúy Loan Nguyễn Thị Thúy Loan