ĐÀI TI NG NÓI VI T NAMẾ Ệ
ĐÀI TI NG NÓI VI T NAMẾ Ệ
TR NG CAO ĐNG PHÁT THANH ƯỜ Ẳ
TR NG CAO ĐNG PHÁT THANH ƯỜ Ẳ
TRUY N HÌNH IIỀ
TRUY N HÌNH IIỀ
•Cũng nh m i n n văn h c chân chính, văn h c Mĩ Latin đã ph n ư ọ ề ọ ọ ả
Cũng nh m i n n văn h c chân chính, văn h c Mĩ Latin đã ph n ư ọ ề ọ ọ ả
ánh đc tâm th c c a con ng i dân t c Mĩ Latin, nêu v n đ c a ượ ứ ủ ườ ộ ấ ề ủ
ánh đc tâm th c c a con ng i dân t c Mĩ Latin, nêu v n đ c a ượ ứ ủ ườ ộ ấ ề ủ
th i đi và sáng t o m t thành t u ngh thu t m i.ờ ạ ạ ộ ự ệ ậ ớ
th i đi và sáng t o m t thành t u ngh thu t m i.ờ ạ ạ ộ ự ệ ậ ớ
•
Văn h c Mĩ Latin góp ph n đt v n đ và th gi i quy t hai v n ọ ầ ặ ấ ề ử ả ế ấ
Văn h c Mĩ Latin góp ph n đt v n đ và th gi i quy t hai v n ọ ầ ặ ấ ề ử ả ế ấ
đ, đng th i kh ng đnh dòng văn h c hi n th c mang tính huy n ề ồ ờ ẳ ị ọ ệ ự ề
đ, đng th i kh ng đnh dòng văn h c hi n th c mang tính huy n ề ồ ờ ẳ ị ọ ệ ự ề
o – m t thành t u văn h c m i m .ả ộ ự ọ ớ ẻ
o – m t thành t u văn h c m i m .ả ộ ự ọ ớ ẻ
•M t mâu thu n đang t n t i trong l i s ng Mĩ Latin cũng t n t i ộ ẫ ồ ạ ố ố ồ ạ
M t mâu thu n đang t n t i trong l i s ng Mĩ Latin cũng t n t i ộ ẫ ồ ạ ố ố ồ ạ
trong nhân lo i là: trong khi s giao l u h i nh p trên ph m vi th ạ ự ư ộ ậ ạ ế
trong nhân lo i là: trong khi s giao l u h i nh p trên ph m vi th ạ ự ư ộ ậ ạ ế
gi i càng tăng thì l i s ng cô đn khép kín, v k (hay nói cách khác ớ ố ố ơ ị ỉ
gi i càng tăng thì l i s ng cô đn khép kín, v k (hay nói cách khác ớ ố ố ơ ị ỉ
là ch nghã cá nhân) cũng có chi u h ng gia tăng.ủ ề ướ
là ch nghã cá nhân) cũng có chi u h ng gia tăng.ủ ề ướ
•
Nh v y, văn h c Mĩ Latin, đc bi t là dòng ti u thuy t m i, đã ư ậ ọ ặ ệ ể ế ớ
Nh v y, văn h c Mĩ Latin, đc bi t là dòng ti u thuy t m i, đã ư ậ ọ ặ ệ ể ế ớ
mang c hai tính th i s : th i s c a cu c s ng loài ng i nói ả ờ ự ờ ự ủ ộ ố ườ
mang c hai tính th i s : th i s c a cu c s ng loài ng i nói ả ờ ự ờ ự ủ ộ ố ườ
chung và th i s văn h c ngh thu t nói riêng. ờ ự ọ ệ ậ
chung và th i s văn h c ngh thu t nói riêng. ờ ự ọ ệ ậ
Ch ng 1ươ
Ch ng 1ươ
CH NGHĨA HI N TH C HUY N OỦ Ệ Ự Ề Ả
CH NGHĨA HI N TH C HUY N OỦ Ệ Ự Ề Ả
TRONG VĂN H C M LA TINHỌ Ỹ
TRONG VĂN H C M LA TINHỌ Ỹ
•1. D N NH PẪ Ậ
1. D N NH PẪ Ậ
T nh ng năm 60, ti u thuy t m la tinh xu t hi n nh “qu bom” d i vang d ừ ữ ể ế ỹ ấ ệ ư ả ộ ư
T nh ng năm 60, ti u thuy t m la tinh xu t hi n nh “qu bom” d i vang d ừ ữ ể ế ỹ ấ ệ ư ả ộ ư
lu n Âu M khi n ng i ta ng c nhiên coi nó nh m t hi n t ng th n k . ậ ỹ ế ườ ạ ư ộ ệ ượ ầ ỳ
lu n Âu M khi n ng i ta ng c nhiên coi nó nh m t hi n t ng th n k . ậ ỹ ế ườ ạ ư ộ ệ ượ ầ ỳ
“M t châu l c không phát tri n v m t kinh t và b áp b c đã cung c p cho ộ ụ ể ề ặ ế ị ứ ấ
“M t châu l c không phát tri n v m t kinh t và b áp b c đã cung c p cho ộ ụ ể ề ặ ế ị ứ ấ
loài ng i m t n n văn hóa có ch t l ng cao nh th , đó là m t s ng c ườ ộ ề ấ ượ ư ế ộ ự ạ
loài ng i m t n n văn hóa có ch t l ng cao nh th , đó là m t s ng c ườ ộ ề ấ ượ ư ế ộ ự ạ
nhiên” nhà văn Ros Bastos đã nh n đnh nh v y. Gi i nghiên c u văn h c ậ ị ư ậ ớ ứ ọ
nhiên” nhà văn Ros Bastos đã nh n đnh nh v y. Gi i nghiên c u văn h c ậ ị ư ậ ớ ứ ọ
th y c n ph i tìm hi u c ch n y sinh ra s “th n kì” đó. H mu n th u ấ ầ ả ể ơ ế ả ự ầ ọ ố ấ
th y c n ph i tìm hi u c ch n y sinh ra s “th n kì” đó. H mu n th u ấ ầ ả ể ơ ế ả ự ầ ọ ố ấ
hi u đc tr ng ngh thu t và xã h i c a nó, t đó m i có th đánh giá m t ể ặ ư ệ ậ ộ ủ ừ ớ ể ộ
hi u đc tr ng ngh thu t và xã h i c a nó, t đó m i có th đánh giá m t ể ặ ư ệ ậ ộ ủ ừ ớ ể ộ
cách khách quan.
cách khách quan.
M t s l i nh n đinh c a các nhà phê bình khác v văn h c M la tinh: ộ ố ờ ậ ủ ề ọ ỹ
M t s l i nh n đinh c a các nhà phê bình khác v văn h c M la tinh: ộ ố ờ ậ ủ ề ọ ỹ
Fernandez Retamar, nhà phê bình văn h c Cuba đã tr l i câu h i đó m t ọ ả ờ ỏ ộ
Fernandez Retamar, nhà phê bình văn h c Cuba đã tr l i câu h i đó m t ọ ả ờ ỏ ộ
cách đn gi n nh t “b n thân hi n th c c a châu l c v nhân ch ng h c, ơ ả ấ ả ệ ự ủ ụ ề ủ ọ
cách đn gi n nh t “b n thân hi n th c c a châu l c v nhân ch ng h c, ơ ả ấ ả ệ ự ủ ụ ề ủ ọ
đa lí, xã h i là th c đo duy nh t nét đc thù c a văn xuôi Mĩ Latin”. Nhà ị ộ ướ ấ ặ ủ
đa lí, xã h i là th c đo duy nh t nét đc thù c a văn xuôi Mĩ Latin”. Nhà ị ộ ướ ấ ặ ủ
phê bình Antonio Portuondo (Cuba) cũng vi t: “ti u thuy t Tây Ban Nha – ế ể ế
phê bình Antonio Portuondo (Cuba) cũng vi t: “ti u thuy t Tây Ban Nha – ế ể ế
Mĩ bao gi cũng đc nuôi d ng ch y u b ng th c t i xã h i c a chúng ờ ượ ưỡ ủ ế ằ ự ạ ộ ủ
Mĩ bao gi cũng đc nuôi d ng ch y u b ng th c t i xã h i c a chúng ờ ượ ưỡ ủ ế ằ ự ạ ộ ủ
tôi.” Nhà phê bình văn h c Hoa Kì Brotherston cũng ng h quan đi m đó, ọ ủ ộ ể
tôi.” Nhà phê bình văn h c Hoa Kì Brotherston cũng ng h quan đi m đó, ọ ủ ộ ể
ông cho r ng đc đi m c b n c a ti u thuy t Mĩ Latin là s ph n ánh đc ằ ặ ể ơ ả ủ ể ế ự ả ặ
ông cho r ng đc đi m c b n c a ti u thuy t Mĩ Latin là s ph n ánh đc ằ ặ ể ơ ả ủ ể ế ự ả ặ
tr ng dân t c c a châu l c này.ư ộ ủ ụ
tr ng dân t c c a châu l c này.ư ộ ủ ụ
2. B I C NH L CH S VĂN HÓA CHÂU MĨ VÀ M LATINHỐ Ả Ị Ử Ỹ
2. B I C NH L CH S VĂN HÓA CHÂU MĨ VÀ M LATINHỐ Ả Ị Ử Ỹ
•Năm 1492 m t thuy n tr ng Tây Ban Nha ng i g c Italia tên là Christoph ộ ề ưở ườ ố
Năm 1492 m t thuy n tr ng Tây Ban Nha ng i g c Italia tên là Christoph ộ ề ưở ườ ố
Columbus – con ng i dũng c m đy ngh l c đã đc vua Fernando và n ườ ả ầ ị ự ượ ữ
Columbus – con ng i dũng c m đy ngh l c đã đc vua Fernando và n ườ ả ầ ị ự ượ ữ
hoàng Isabeila giao nhi m v t ch c m t chuy n tàu bi n đi v h ng tây. ệ ụ ổ ứ ộ ế ể ề ướ
hoàng Isabeila giao nhi m v t ch c m t chuy n tàu bi n đi v h ng tây. ệ ụ ổ ứ ộ ế ể ề ướ
Đi d ng mênh mông bao la k bên ch làm h s hãi h n là g i trí tò ạ ươ ở ề ỉ ọ ợ ơ ợ
Đi d ng mênh mông bao la k bên ch làm h s hãi h n là g i trí tò ạ ươ ở ề ỉ ọ ợ ơ ợ
mò. Các giai c p phong ki n Tây Âu quen xài nhi u hàng xa x nh t l a , ấ ế ề ỉ ư ơ ụ
mò. Các giai c p phong ki n Tây Âu quen xài nhi u hàng xa x nh t l a , ấ ế ề ỉ ư ơ ụ
h ng li u, đ châu ng c mua t n Đ sang. Hàng hoá này th ng ph i ươ ệ ồ ọ ừ Ấ ộ ườ ả
h ng li u, đ châu ng c mua t n Đ sang. Hàng hoá này th ng ph i ươ ệ ồ ọ ừ Ấ ộ ườ ả
mua l i qua tay gi i lái buôn R p đc quy n … Vàng b c x Trung Hoa ạ ớ Ả ậ ộ ề ạ ứ
mua l i qua tay gi i lái buôn R p đc quy n … Vàng b c x Trung Hoa ạ ớ Ả ậ ộ ề ạ ứ
và Nh t B n cũng có s c h p d n kì l đi v i gi i vua chúa châu Âu. ậ ả ứ ấ ẫ ạ ố ớ ớ
và Nh t B n cũng có s c h p d n kì l đi v i gi i vua chúa châu Âu. ậ ả ứ ấ ẫ ạ ố ớ ớ
Nh ng con ng i đi đng sang phía n Đ, Trung Qu c, Nh t g i là “con ữ ườ ườ Ấ ộ ố ậ ọ
Nh ng con ng i đi đng sang phía n Đ, Trung Qu c, Nh t g i là “con ữ ườ ườ Ấ ộ ố ậ ọ
đng t l a”. Tr c Columbus đã có t i ba cu c thám hi m đi tìm n Đ. ườ ơ ụ ướ ớ ộ ể Ấ ộ
đng t l a”. Tr c Columbus đã có t i ba cu c thám hi m đi tìm n Đ. ườ ơ ụ ướ ớ ộ ể Ấ ộ
L n 1 và 2 đi t i mũi châu Phi, l n 3 đi t i phía tây n Đ. Nh ng c ba l n ầ ớ ầ ớ Ấ ộ ư ả ầ
L n 1 và 2 đi t i mũi châu Phi, l n 3 đi t i phía tây n Đ. Nh ng c ba l n ầ ớ ầ ớ Ấ ộ ư ả ầ
đu thi t h i năng n mà không k t qu .ề ệ ạ ề ế ả
đu thi t h i năng n mà không k t qu .ề ệ ạ ề ế ả
•Cu c hành trình c a Columbus v i 90 thu th qua nhi u ngày lênh đênh ộ ủ ớ ỷ ủ ề
Cu c hành trình c a Columbus v i 90 thu th qua nhi u ngày lênh đênh ộ ủ ớ ỷ ủ ề
gian truân trên m t bi n Đi Tây d ng (Atlantic) đã t i vùng đo Bahamas.ặ ể ạ ươ ớ ả
gian truân trên m t bi n Đi Tây d ng (Atlantic) đã t i vùng đo Bahamas.ặ ể ạ ươ ớ ả
2.1 VÀI NÉT V L CH S CHÂU MĨỀ Ị Ữ
2.1 VÀI NÉT V L CH S CHÂU MĨỀ Ị Ữ
V sau, nhà hàng h i ng i Tây Ban Nha g c Italia) là Amerio ti p ề ả ườ ố ế
V sau, nhà hàng h i ng i Tây Ban Nha g c Italia) là Amerio ti p ề ả ườ ố ế
t c đi thám hi m theo l trình c a Columbus. Năm 1519, cu c ụ ể ộ ủ ộ
t c đi thám hi m theo l trình c a Columbus. Năm 1519, cu c ụ ể ộ ủ ộ
thám hi m vĩ đi c a Magellant – nhà khoa h c ng i B Đào Nha ể ạ ủ ọ ườ ồ
thám hi m vĩ đi c a Magellant – nhà khoa h c ng i B Đào Nha ể ạ ủ ọ ườ ồ
(đang ph c v tri u đình Tây Ban Nha) đã đi tr n vòng quanh th ụ ụ ề ọ ế
(đang ph c v tri u đình Tây Ban Nha) đã đi tr n vòng quanh th ụ ụ ề ọ ế
gi i và qua Nam Mĩ. H xác đnh m t cách ch c ch n: có m t châu ớ ọ ị ộ ắ ắ ộ
gi i và qua Nam Mĩ. H xác đnh m t cách ch c ch n: có m t châu ớ ọ ị ộ ắ ắ ộ
l c m i – châu Mĩ, và v vùng đt này vào b n đ th gi i.ụ ớ ẽ ấ ả ồ ế ớ
l c m i – châu Mĩ, và v vùng đt này vào b n đ th gi i.ụ ớ ẽ ấ ả ồ ế ớ
Đu th k 16 nh ng đoàn quân Tây Ban Nha v t đi d ng đi ầ ế ỉ ữ ượ ạ ươ
Đu th k 16 nh ng đoàn quân Tây Ban Nha v t đi d ng đi ầ ế ỉ ữ ượ ạ ươ
chinh ph c mi n Trung và Nam Mĩ . Đn gi a th k 16, nh ng ụ ề ế ữ ế ỉ ữ
chinh ph c mi n Trung và Nam Mĩ . Đn gi a th k 16, nh ng ụ ề ế ữ ế ỉ ữ
đoàn vũ trang ng i Pháp ti n sang B c Mĩ, chi m đt Canada .ườ ế ắ ế ấ
đoàn vũ trang ng i Pháp ti n sang B c Mĩ, chi m đt Canada .ườ ế ắ ế ấ
Sang th k 17, ng i Anh kéo sang chi m mi n duyên h i B c Mĩ, ế ỉ ườ ế ề ả ắ
Sang th k 17, ng i Anh kéo sang chi m mi n duyên h i B c Mĩ, ế ỉ ườ ế ề ả ắ
thi t l p lãnh th Hoa K .ế ậ ổ ỳ
thi t l p lãnh th Hoa K .ế ậ ổ ỳ
CH NHÂN ĐU TIÊN TRÊN ĐT TRUNG NAM MĨ LÀ AI ?Ủ Ầ Ấ
CH NHÂN ĐU TIÊN TRÊN ĐT TRUNG NAM MĨ LÀ AI ?Ủ Ầ Ấ
r c khi ng i châu Âu đt chân t i x s mà h g i là l c đa ướ ườ ặ ớ ứ ở ọ ọ ụ ị
r c khi ng i châu Âu đt chân t i x s mà h g i là l c đa ướ ườ ặ ớ ứ ở ọ ọ ụ ị
America thì n i đây đã có m t n n văn minh c x a riêng bi t. Ch ơ ộ ề ổ ư ệ ủ
America thì n i đây đã có m t n n văn minh c x a riêng bi t. Ch ơ ộ ề ổ ư ệ ủ
nhân c a n n văn hoá đó là nh ng ng i th dân đang s ng trong ủ ề ữ ườ ổ ố
nhân c a n n văn hoá đó là nh ng ng i th dân đang s ng trong ủ ề ữ ườ ổ ố
giai đo n phát tri n cao c a xã h i th t c. Đây là nh ng qu c gia ạ ể ủ ộ ị ộ ữ ố
giai đo n phát tri n cao c a xã h i th t c. Đây là nh ng qu c gia ạ ể ủ ộ ị ộ ữ ố
đc l p có tôn giáo và n n văn hoá riêng tr c khi ng i Tây Ban ộ ậ ề ướ ườ
đc l p có tôn giáo và n n văn hoá riêng tr c khi ng i Tây Ban ộ ậ ề ướ ườ
Nha đn. ế
Nha đn. ế