Bài giảng môn Nguyên lý kế toán: Chương 2 - Tổng quan về báo cáo tài chính

8/31/2015

OVERVIEW OF FINANCIAL STATEMENTS

8/31/2015

Mục tiêu chương học

Chương này giúp người học:

 Hiểu được mục đích của việc lập và trình bày báo cáo

tài chính

 Nắm được các nguyên tắc của việc lập và trình bày báo

cáo tài chính

 Hiểu và vận dụng được các thông tin trên báo cáo tài

chính

8/31/2015

Nội dung  Khái niệm, mục đích của BCTC  Thời hạn lập và nơi nộp BCTC  Yêu cầu, nguyên tắc lập và trình bày thông tin trên

BCTC

 Hệ thống BCTC

Khái niệm BCTC

8/31/2015

Báo cáo tài chính là hệ thống các thông tin liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. BCTC phải cung cấp những thông tin của một doanh

nghiệp về:

- Tài sản (assets) - Nợ phải trả (liabilities) - Vốn chủ sở hữu (equity) - Doanh thu, thu nhập khác, chi phí sản xuất kinh

doanh và chi phí khác; (income, expense)

- Lãi, lỗ và phân chia kết quả kinh doanh (profit, loss) - Các luồng tiền (cash flows)

Mục đích của Báo cáo tài chính

 Nhằm cung cấp thông tin về ……… … …… …. … …… ….. …… .. .. . . . .. . . . .. . . . . của một doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu quản lý của chủ doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước và nhu cầu hữu ích của những người sử dụng trong việc đưa ra các quyết định kinh tế

 Giúp các nhà điều hành kinh tế kiểm tra, giám sát, phân tích và đánh giá tình hình và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh để đưa ra quyết định kịp thời

8/31/2015

Kỳ lập Báo cáo tài chính  Kỳ lập Báo cáo tài chính năm: Các doanh nghiệp phải lập Báo cáo tài chính năm theo quy định của Luật kế toán.

 Kỳ lập Báo cáo tài chính giữa niên độ: Báo cáo tài chính giữa niên độ gồm Báo cáo tài chính quý (bao gồm cả quý IV) và Báo cáo tài chính bán niên.

 Kỳ lập Báo cáo tài chính khác

8/31/2015

Nơi nộp BCTC

Nơi nhận báo cáo

CÁC LOẠI DOANH NGHIỆP (4)

Cơ quan Thuế (2)

Cơ quan Thốn g kê

DN cấp trên (3)

Kỳ lập báo cáo

Cơ quan tài chính (1)

Cơ quan đăng ký kinh doanh x

Quý, Năm Năm

doanh

loại

Năm

1. Doanh nghiệp Nhà nước 2. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài 3. Các nghiệp khác

Công việc chuẩn bị trước khi lập BCTC

 Kiểm tra việc ghi sổ kế toán

 Hoàn tất việc ghi sổ kế toán

 Thực hiện kiểm kê tài sản theo chế độ

 Chuẩn bị đầy đủ mẫu biểu bảng tổng hợp cân đối

kế toán theo quy định

8/31/2015

Nguyên tắc lập và trình bày BCTC

(1) Tuân thủ chuẩn mực kế toán liên quan và các

thông tin trọng yếu phải được giải trình.

(2) Tôn trọng bản chất hơn hình thức (substance

over form)

(3) Tài sản không được ghi nhận …. . . .. . giá trị có thể thu hồi; Nợ phải trả không được ghi nhận . .. . . . .. . . nghĩa vụ phải thanh toán

8/31/2015

2.2. Nguyên tắc lập và trình bày BCTC

(4). Tài sản và nợ phải trả trên Bảng cân đối kế toán phải được trình bày thành ngắn hạn (current) và dài hạn (non-current); Các chỉ tiêu được sắp xếp theo tính thanh khoản giảm dần.

- Tài sản hoặc nợ phải trả có thời gian đáo hạn còn lại không quá . . .. . . .. . hoặc một chu kỳ sản xuất, kinh doanh thông thường kể từ thời điểm báo cáo được phân loại là ngắn hạn;

- Những tài sản và nợ phải trả không được phân loại là ngắn

hạn thì được phân loại là dài hạn.

- Khi lập BCTC, kế toán phải thực hiện tái phân loại tài sản và

nợ phải trả được phân loại là dài hạn trong kỳ trước

8/31/2015

Nguyên tắc lập và trình bày BCTC

(5). Tài sản và nợ phải trả phải được trình bày riêng biệt. Chỉ thực hiện bù trừ khi .. . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . , phát sinh từ các giao dịch và sự kiện cùng loại.

(6). Các khoản mục doanh thu, thu nhập, chi phí phải được trình bày theo nguyên tắc phù hợp và đảm bảo nguyên tắc thận trọng. Các khoản doanh thu, thu nhập, chi phí của các kỳ trước có sai sót làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh và lưu chuyển tiền phải được điều chỉnh hồi tố, không điều chỉnh vào kỳ báo cáo.

8/31/2015

Nguyên tắc lập và trình bày BCTC

(7). Khi lập BCTC tổng hợp giữa doanh nghiệp và các đơn vị cấp dưới không có tư cách pháp nhân hạch toán phụ thuộc, số dư các khoản mục nội bộ của Bảng cân đối kế toán, các khoản doanh thu, chi phí, lãi, lỗ được coi là chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch nội bộ đều phải được loại trừ

8/31/2015

Hệ thống BCTC

Hệ thống Báo cáo tài chính gồm Báo cáo tài chính năm và Báo cáo tài chính giữa niên độ.

Báo cáo tài chính năm gồm:

- Bảng cân đối kế toán - Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ - Bản thuyết minh Báo cáo tài chính

Mẫu số B 01 - DN Mẫu số B 02 - DN Mẫu số B 03 - DN Mẫu số B 09 - DN

BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN (Statement of financial position)

8/31/2015

 Bảng cân đối kế toán: báo cáo tài chính tổng hợp phản ánh tình hình tài sản về mặt giá trị và nguồn hình thành tài sản của đơn vị tại một THỜI ĐIỂM nhất định

 Nội dung, kết cấu của bảng cân đối kế toán:

Gồm 2 phần: phần tài sản và phần nguồn vốn.

Kết cấu theo kiểu 2 bên (kết cấu ngang) hoặc theo kiểu 1 bên (kết cấu dọc)

KẾT CẤU

BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN

8/31/2015

TÀI SẢN TÀI SẢN

NGUỒN VỐN NGUỒN VỐN

Ưu

A. Nợ phải trả A. Nợ phải trả

A. TS ngắn hạn A. TS ngắn hạn

Tính

tiên

thanh

Tiền  Tiền ...............  ...............

chi

khoản

Nợ ngắn hạn  Nợ ngắn hạn Nợ dài hạn  Nợ dài hạn ……..

trả

B. TS dài hạn B. TS dài hạn ...............  ...............

. Vốn CSH BB. Vốn CSH  ............... ...............

8/31/2015

BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN

Kết cấu dọc Kết cấu dọc

Mã số Thuyết

TÀI SẢN

minh

Số cuối kỳ

Số đầu năm

100

200 A. Tài sản ngắn hạn ..... B. Tài sản dài hạn ....... Tổng cộng tài sản

NGUỒN VỐN

300

400 A. Nợ phải trả ..... B. Vốn chủ sở hữu ...... Tổng cộng nguồn vốn

8/31/2015

BBẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN ẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN

Kết cấu ngang Kết cấu ngang

Nguồn vốn

TM

Tài sản

Mã số

Số cuối kỳ

Số đầu năm

Số cuối kỳ

Số đầu năm

A.TS ngắn hạn I.Tiền và ... 1.Tiền 2.Các khoản .. B.TS dài hạn I.Các KPTDH II.TSCĐ .......

A. Nợ phải trả I.Nợ ngắn hạn 1. Vay và nợ ngắn hạn ... B.Vốn CSH I.Vốn CSH 1.Vốn đầu tư của CSH .......

Cộng NV

XXX XXX

Cộng TS

XXX XXX

8/31/2015

Ý nghĩa Bảng CĐKT cung cấp thông tin tổng hợp, khái quát về

tình hình tài chính của đơn vị:

 Nguồn lực kinh tế mà đơn vị đang kiểm soát và kết cấu

các nguồn lực  Cơ cấu tài chính  Khả năng thanh toán  Khả năng thích ứng của đơn vị đối với những thay đổi

trong môi trường kinh doanh

Nguyên tắc lập bảng cân đối kế toán

 Không áp dụng nguyên tắc bù trừ (giữa Nợ phải thu và

Nợ phải trả)

 Chứng khoán có thời hạn thu hồi hoặc đáo hạn không quá . . .. . .. . được coi như “Các khoản tương đương tiền”

 Tài sản và Nợ phải trả phải trình bày riêng biệt thành

ngắn hạn và dài hạn.

 Tài sản được sắp xếp theo tính thanh khoản . . … . .

, Nợ

phải trả sắp xếp theo thứ tự . . . … . . . .. . . . giảm dần.

8/31/2015

Căn cứ để lập bảng cân đối kế toán

 Bảng CĐKT năm trước  Tài khoản tổng hợp  Sổ, thẻ kế toán chi tiết

8/31/2015

Ví dụ: Số liệu các TK của DN X ngày 31/12/N như sau (đvt: 1.000 đồng):  Tiền mặt: 20.000  Tiền gửi NH: 120.000  Phải thu khách hàng:

 Vay ngắn hạn: 100.000  Phải trả người bán:

- Dư Nợ: 70.000 - Dư Có: 10.000  NLVL 200.000  TSCĐ HH: 1.300.000  HM TSCĐ: 200.000

- Dư Nợ: 20.000 - Dư Có: 100.000  Phải trả CNV: 20.000  NVKD: 1.225.000  CLĐGLTS (dư Nợ): 5.000  Qũy đầu tư PT: 80.000

8/31/2015

Sự thay đổi của bảng cân đối kế toán

8/31/2015

4

2

3

1 Loại TS này giảm xuống, tương úng khoản NV nào đó cũng giảm xuống cùng 1 đại lượng

Loại TS này tăng lên, đồng thời loại NV nào đó cũng tăng thêm cùng 1 đại lượng

Một khoản mục trong NV tăng lên, một khoản mục khác trong NV giảm bớt với giá trị tương ứng. Tổng NV vẫn không thay đổi.

Một loại TS tăng lên, một loại TS giảm xuống cùng 1 đại lượng. Từng loại TS có liên quan thay đổi nhưng tổng TS không thay đổi.

8/31/2015

Ví dụ minh họa

BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN CUÛA COÂNG TY ABC Ngaøy 31 thaùng 01 naêm 2015

Ñôn vò tính: 1.000 ñoàng

TAØI SAÛN

SOÁ TIEÀN

NGUOÀN VOÁN

SOÁ TIEÀN

A. TAØI SAÛN NGAÉN HAÏN I. Tieàn vaø caùc khoaûn töông ñöông tieàn 1. Tieàn 2. Caùc khoaûn töông ñöông tieàn II. Caùc khoaûn ñaàu tö TC ngaén haïn III. Caùc khoaûn phaûi thu ngaén haïn IV. Haøng toàn kho B. TAØI SAÛN DAØI HAÏN 1. TSCÑ höõu hình 2. Hao moøn TSCÑ höõu hình

750.000 400.000 300.000 100.000 170.000 30.000 150.000 280.000 300.000 (20.000)

A. Nôï phaûi traû I. Nôï ngaén haïn 1. Vay ngaén haïn 2. Khoaûn phaûi traû 3. Thueá phaûi noäp 4. Phaûi traûngười LĐ B. Voán CSH 1. Voán kinh doanh 2. Quyõ ÑT phaùt trieån 3. LN chöa phaân phoái

300.000 300.000 80.000 120.000 40.000 60.000 730.000 500.000 100.000 130.000

1.030.000 TOÅNG

8/31/2015

Tröôøng hôïp 1: NVKT phaùt sinh laøm aûnh höôûng ñeán 2 khoaûn muïc thuoäc TS

Vd: Chi tieàn maët 50 trieäu mua haøng toàn kho

8/31/2015

Tröôøng hôïp 2: NVKT phaùt sinh laøm aûnh höôûng ñeán 2 khoaûn muïc thuoäc nguoàn voán

Vd: Vay ngaén haïn traû nôï ngöôøi baùn (khoaûn phaûi traû) laø 50 trieäu

8/31/2015

Tröôøng hôïp 3: NVKT phaùt sinh aûnh höôûng 2 khoaûn muïc thuoäc taøi saûn vaø nguoàn voán treân BCÑKT, laøm 2 beân cuøng taêng 1 khoaûn töông öùng

Vd: Mua haøng toàn kho chöa thanh toaùn cho ngöôøi baùn 100 trieäu

8/31/2015

Tröôøng hôïp 4: NVKT phaùt sinh aûnh höôûng 2 khoaûn muïc thuoäc taøi saûn vaø nguoàn voán treân BCÑKT, laøm 2 beân cuøng taêng 1 khoaûn töông öùng

Vd: Chi tieàn maët traû löông coâng nhaân vieân 50 trieäu

8/31/2015

Toùm laïi

- Moãi 1 NVKT PS bao giôø cuõng aûnh höôûng ít nhaát 2 khoaûn muïc

- Neáu NVKT PS aûnh höôûng 1 beân cuûa BCÑKT thì laøm thay ñoåi cô caáu, tyû troïng caùc khoaûn muïc nhöng khoâng laøm thay ñoåi soá toång coäng

- Neáu 1 NVKT PS aûnh höôûng 2 beân cuûa BCÑKT thì khoâng nhöõng laøm thay ñoåi cô caáu, tyû troïng caùc khoaûn muïc maø coøn laøm thay ñoåi soá toång coäng cuøng taêng hay giaûm 1 khoaûn töông öùng

- Trong moïi tröôøng hôïp thì BCÑKT luoân caân ñoái

BÁO CÁO KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH (Statement of profit or loss)

8/31/2015

 Báo cáo kết quả kinh doanh: báo cáo tài chính tổng hợp phản ánh tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh trong một KỲ KẾ TOÁN của đơn vị, chi tiết theo hoạt động kinh doanh chính và các hoạt động khác, tình hình thực hiện nghĩa vụ với NN về thuế và các khoản phải nộp khác.

 Kết cấu của báo cáo kết quả kinh doanh:

• Phần 1: Lãi, lỗ - phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của doanh

nghiệp

• Phần 2: Tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước

• Phần 3: Thuế GTGT được khấu trừ, thuế GTGT được hoàn lại, thuế

GTGT được giảm, thuế GTGT bán hàng nội địa

8/31/2015

Báo cáo kết quả HĐKD

Doanh thu

Thu nhaäp taøi chính

Thu nhaäp khaùc

Chi phí

Chi phí taøi chính

Chi phí khaùc

Laõi, loã khaùc

Laõi, loã taøi chính

Laõi, loã HÑ KD

Toång laõi tröôùc thueá

8/31/2015

Báo cáo kết quả HĐKD

 Hoạt động chức năng (hoạt động kinh doanh): hoạt động sản xuất,

tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ ở đơn vị sản xuất hoặc hoạt động mua, bán hàng hoá ở đơn vị thương mại.

( Doanh thu thuần – Chi phí) + ( Doanh thu thuần – Chi phí) +

Lợi nhuận thuần = Lợi nhuận thuần = từ hoạt động KD từ hoạt động KD

(Doanh thu tài chính – Chi phí tài chính) (Doanh thu tài chính – Chi phí tài chính)

Doanh thu thuần = Doanh thu bán hàng – Các khoản giảm trừ Doanh thu thuần = Doanh thu bán hàng – Các khoản giảm trừ

Các khoản giảm trừ = Chiết khấu TM + Giảm giá hàng bán + Các khoản giảm trừ = Chiết khấu TM + Giảm giá hàng bán +

Hàng bán bị trả lại + thuế (TTĐB, XNK, GTGTtt) Hàng bán bị trả lại + thuế (TTĐB, XNK, GTGTtt)

8/31/2015

Báo cáo kết quả HĐKD

riêng biệt với hoạt động thông thường của đơn vị: thu nhập từ bán TSCĐ đã khấu hao hết, thu được nợ khó đòi đã xử lý…

Lợi nhuận khác = Thu nhập khác – Chi phí khác Lợi nhuận khác = Thu nhập khác – Chi phí khác

 Hoạt động khác liên quan đến các sự kiện hay nghiệp vụ

8/31/2015

Kết cấu Báo cáo kết quả HĐKD

1. Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 2. Caùc khoaûn giaûm tröø 3. Doanh thu thuaàn veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 4. Giaù voán haøng baùn 5. Lôïi nhuaän goäp töø vieäc baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 6. Doanh thu taøi chính 7. Chi phí taøi chính 8. Chi phí baùn haøng 9. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 10. Lôïi nhuaän thuaàn töø hoaït ñoäïng kinh doanh

8/31/2015

11. Thu nhaäp khaùc 12. Chi phí khaùc 13. Lôïi nhuaän khaùc 14. Toång lôïi nhuaän keá toaùn tröôùc thueá 15. Chi phí thueá TNDN hieän haønh 16 Chi phí thueá TNDN hoaõn laïi 17. Lôïi nhuaän sau thueá TNDN 18. Laõi cô baûn treân coå phieáu

8/31/2015

Báo cáo kết quả HĐKD

Vai trò của báo cáo kết quả kinh doanh:

 Phản ánh kết quả kinh doanh và chỉ rõ nguyên nhân về

khả năng sinh lời của doanh nghiệp

 Kiểm tra được tình hình thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ

của doanh nghiệp đối với Nhà nước về khoản thuế và các khoản phải nộp khác.

BÁO CÁO LƯU CHUYỂN TIỀN TỆ (Statement of cash flows)

8/31/2015

 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh việc hình thành và sử dụng lượng tiền phát sinh trong kỳ báo cáo của doanh nghiệp

• Cung cấp thông tin liên quan đến sự vận động của tiền tệ và tình

hình tiền tệ trong kỳ của doanh nghiệp

• Đánh giá khả năng kinh doanh để tạo ra tiền, trên cơ sở đó phân tích khả năng thanh toán của doanh nghiệp và lập kế hoạch thu chi tiền cho kỳ sau.

 Vai trò:

8/31/2015

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Căn cứ lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ:

 Bảng cân đối kế toán

 Báo cáo kết quả kinh doanh

 Thuyết minh báo cáo tài chính

 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ kỳ trước

 Các tài liệu kế toán khác: sổ kế toán tổng hợp, sổ kế toán chi tiết của các tài khoản liên quan, bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ…

8/31/2015

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Lưu chuyển tiền tệ

TEXT

TEXT Lưu chuyển tiền tệ từ HĐ kinh doanh

TEXT Lưu chuyển tiền tệ từ HĐ tài chính

TEXT Lưu chuyển tiền tệ từ HĐ đầu tư

Sản xuất và tiêu thụ SP, mua bán hàng hoá

Mua sắm, xây dựng, nhượng bán, thanh lý các TS dài hạn và các khoản đầu tư khác

Đi vay, trả nợ vay cho chủ nợ, trả cổ tức cho cổ đông, mua lại cổ phiếu của chính mình

8/31/2015

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Cân đối thu chi tiền tệ:

Tiền tồn đầu kỳ

Tiền thu trong kỳ

Tiền chi trong kỳ +

Tiền tồn cuối kỳ

Phương pháp lập:

- Phương pháp trực tiếp

- Phương pháp gián tiếp

BẢN THUYẾT MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNH (Notes to Financial Statements)

 Thuyết minh báo cáo tài chính: được lập để giải trình và bổ sung thông tin về tình hình hoạt động SXKD, tình hình tài chính của đơn vị mà các báo cáo tài chính khác không thể trình bày rõ ràng và chi tiết

 Căn cứ lập:

Các sổ kế toán kỳ báo cáo

Bảng cân đối kế toán kỳ báo cáo

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh kỳ báo cáo

Thuyết minh báo cáo tài chính kỳ trước, năm trước

8/31/2015

Bản thuyết minh BCTC

 Đặc điểm hoạt động doanh nghiệp

 Kỳ kế toán, đơn vị tiền tệ sử dụng trong kỳ kế toán

 Chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán áp dụng

 Các chính sách kế toán áp dụng

 Thông tin bổ sung cho các khoản mục trên Bảng CĐKT

 Thông tin bổ sung cho các khoản mục trên BCKQKD

 Thông tin bổ sung cho các khoản mục trên BCLCTT

 Thông tin khác

8/31/2015

Bản thuyết minh BCTC

° Chính saùch keá toaùn ° Thoâng tin chi tieát ° Coâng nôï ngoaøi döï kieán ° Söï kieän sau ngaøy keát thuùc nieân

?

ñoä

° Nghieäp vuï quan troïng lieân quan

ñeán caùc beân höõu quan