ươ

ng 2 Ch ỹ K  năng ghi chép

ễ

ự by Nguy n Trung Tr c

ộ

N i dung

ệ

ả

bài nói. ế  bài vi ớ

t (tài li u tham kh o) ọ

• Đ t v n đ . ề ặ ấ • Ghi chép t ừ • Ghi chép t ừ • Ghi chép cho l p h c.

1­2

ề

ặ ấ Đ t v n đ

ộ ướ

ự

ủ

ệ

c tích c c c a vi c

ứ

ng th c:

• Ghi chép là m t b ậ ế ti p nh n thông tin. • Hai ph ươ

ả ộ

ừ ừ  Ghi chép t  Ghi chép t ủ  bài nói c a m t di n gi ệ  các tài li u, bài vi ễ ế t, sách tham

kh oả

ộ

ệ ế

ậ ầ

• Ghi chép là m t công vi c mang tính trí  ấ   ch t  ế t,  ý

ứ ừ ữ ệ tu ,  ghi  nh n  nh ng  ki n  th c  t ệ li u  ban  đ u  (thông  qua  nói,  vi ưở t

ng)

1­3

ề

ặ ấ Đ t v n đ

ấ ượ

• Ch t l

ủ ử ụ

ụ ợ

ệ

ữ

ố

ộ ng c a bài ghi chép ph  thu c  ớ vào  vi c  s   d ng  nó  có  phù  h p  v i  nh ng gì mà ta mong mu n hay không.

1­4

Ph n 1ầ

ừ

Ghi chép t

bài nói

1­5

ừ

Ghi chép t

bài nói

ị c chu n b  ghi chép.

ễ

ả .

giúp ích cho ghi chép.

ề

• Các khó khăn. • Các b ẩ ướ • Thích  ng v i các di n gi ớ ứ • Các y u t ế ố • Khai thác các đi u đã ghi chép.

1­6

Các khó khăn

ạ

ầ

ộ

• C n  k t  h p  nhi u  ho t  đ ng  trí  tu   ệ ề

ạ

ệ ủ i. ậ i th  thu t chung.

i  có  m t  cách  ghi  chép  theo

ế ợ ộ cùng m t lúc.  Nghe.  Hi u.ể  Phân tích.  Ch n l a. ọ ự  Ghi nh  b ng vi c ghi chép l ớ ằ • Không t n t ồ ạ  M i  ng ỗ ườ ươ ph

1­7

ộ ng pháp riêng.

ướ

ẩ

Các b

ị c chu n b  ghi chép

ươ

ệ

ậ

ấ

ị

ng ti n v t ch t:

ế ế ế

• Chu n b  ph ẩ  Bàn, gh , …ế  Bút  vi t:  vi

t  chì,  vi t  màu,  vi ạ t  d

ổ sticker, …

1­8

ế ầ ế quang…  Gi y, t p, s ,  ậ ấ  Các thi ế ị t b  ghi âm , ghi hình (n u c n).

ướ

ẩ

Các b

ị c chu n b  ghi chép

ướ ộ

ẩ ầ ế

ằ

ư  L u ý b  c c c a bài nói: l

ế ể ễ ố ụ ể

• Chu n b  tinh th n ầ ị  C m  tham  kh o  tr ệ ả c  tài  li u  liên  quan,  ủ ướ c  n i  dung  c a  bài  nói,  t  tr n u  có  bi nh m đ  d  theo dõi và d  hi u. ủ ế

ễ ể ờ ợ ừ ế ổ

ở ầ i m  đ u, các  ầ ạ đo n chuy n ti p, t ng h p t ng ph n, k t  lu n.ậ ậ  T p  trung  t ư ưở   t

ể ớ ộ ữ ầ

ng  đ   ghi  chép,  không  nghĩ  nh ng  gì  khác  v i  n i  dung  c n  ghi  chép.

1­9

ắ  Chăm chú l ng nghe.

ướ

ẩ

Các b

ị c chu n b  ghi chép

ư ế

ể ạ

ệ

• Ghi chép nh  th  nào đ  đ t hi u qu   ả

ứ ố ủ i nói c a

ậ ờ ệ ấ t nh t: ghi nh n l ả  b ng hình  nh, ký hi u.

ớ ể ữ

nh tấ  Ph ươ ng th c t ả ằ ễ di n gi  Ghi  nh n  t ố ậ

ậ

ừ ợ ố t  nh ng  gì  không  th   nh   (s   ứ ể ữ ằ ố i đa các thông tin b ng t c ký,  ừ ừ  (t t,   g i nh , t ố ớ ừ ế ắ  vi khóa, t t t

1­10

ệ ắ li u, công th c, qui t c, tên riêng, …)  Ghi nh n nh ng gì không hi u, nghi ng . ờ  Ghi chép t ụ các c m t …)

ướ

ẩ

Các b

ị c chu n b  ghi chép

ư ế

ể ạ

ệ

• Ghi chép nh  th  nào đ  đ t hi u qu   ả

ủ ầ ưở ủ

nh tấ  Ghi ng n g n, đ y đ  ý t ọ

ng, lôgic c a

ắ bài nói.

ưở  Làm n i b t các ý t ổ ậ ng chính, quan

1­11

tr ng.ọ

ứ

ễ

ả

ớ Thích  ng v i các di n gi

ẩ

ụ

ả

ễ

• Ghi chép ph  thu c vào s  chu n b  và  ộ kh  năng trình bày (nói) c a di n gi

ị ả .

ả

giúp ích cho

ủ ễ

ọ ớ ố

ự ủ • Các kh  năng c a di n gi ả ễ ệ vi c ghi chép d  dàng  Gi ng nói l n và rõ, âm đi u lên xu ng.  Bài  nói  có  dàn  bài  m ch  l c,  có  hình  nh  ả

ả minh h a, b ng bi u d  hi u.

ọ ữ ừ ả ượ ả ể  T   ng   đúng,  các  t c  gi i ệ ạ ạ ễ ể ớ   m i  ph i  đ

1­12

ừ thích.

ế ố

Các y u t

giúp ích cho ghi chép

ủ

• C u trúc c a bài nói ữ

ủ ụ

ấ  N m v ng dàn bài, các m c chính c a bài

ắ nói.

ụ  Theo  dõi  và  ghi  chép  theo  các  m c  chính

1­13

này.

ế ố

Các y u t

giúp ích cho ghi chép

• Các hình th c ngôn t

ừ ộ ố ỹ

ấ

 Di n gi ễ ạ

ng.

ậ ể  s  d ng m t s  k  thu t đ  nh n  ọ ng chính, quan tr ng. ưở ộ ạ i: nh n m nh m t ý t ọ ả ộ ưở

ứ ả ử ụ ưở m nh các ý t  Nói l p đi l p l ấ ặ ạ ặ  Các ví d  c  th , hình  nh minh h a, các  ụ ụ ể ể ể giai tho i: đ  hi u rõ m t ý t ư ấ

ng. ộ ưở ạ ạ  ng  nh n m nh: l u ý m t ý t  Các t ng

1­14

ữ ừ quan tr ng.ọ

ế ố

Các y u t

giúp ích cho ghi chép

ữ

• Các ch  then ch t và các t

ữ ề

ố  Các ch  then ch t: truy n đ t, di n t ố

các

ừ ữ  h u ích ạ ễ ả ọ

ẩ h u ích là các chu n dùng cho các ưở ý t  Các t

ế ộ ề ậ t n i dung

ượ

ế ạ ố

 Đo n m  đ u (nh p đ ): cho bi ở ầ ủ c c a bài nói.  Đo n  chuy n  m ch:  cho  bi ể ữ ệ t  m i  liên  h   ắ

1­15

ng, các thông tin quan tr ng. ừ ữ suy lu n.ậ ạ tóm l ạ ữ ạ gi a nh ng gì đã nói và nh ng gì s p nói. ậ ữ ế ế  Đo n k t thúc: k t lu n bài nói.

ế ố

Các y u t

giúp ích cho ghi chép

ố

ữ ở ầ

ừ ữ  h u ích ướ c tiên, …

ứ

ừ ệ ả

i, …

ượ ạ c l ỉ ị ấ ạ

• Các ch  then ch t và các t  M  đ u: chúng ta b t đ u, tr ắ ầ  Minh ch ng: ví d , ch ng h n, … ẳ ạ ụ  Nguyên nhân, lý do: b i vì, do b i, … ở ở  H  qu : vì th , do đó, t ế  đó, …  Ngh ch lý: nh ng, tuy nhiên , ng ư  Nh n m nh: ngay c , không ch  ­ mà còn,  ả

1­16

ơ ữ h n n a, …

ề

Khai thác các đi u đã ghi chép

ạ

ữ

i  m ch  l c,  rõ  ràng  nh ng  gì  đã

• Ghi  l

ớ

ữ

ghi chép v n t ạ

• Xem  l

ệ i).

ế

ổ

ờ

nh ng  gì  còn  nghi  ng ,

ủ

ế

• N m v ng các đi m chính y u c a bài  ể

ạ ạ ắ ắ t. ể i,  hi u  và  nh   nh ng  gì  đã  ghi  ể ậ ờ chép vào th i đi m thu n ti n ngay sau  ụ ổ ố khi ghi chép (ví d  bu i t • B  sung nh ng gì đã ghi chép thi u. ữ • Làm  sáng  t ữ ỏ ư ch a rõ. ữ ắ nói.

1­17

Ph n 2ầ

ừ

Ghi chép t

bài vi

ế t

1­18

ừ

Ghi chép t

bài vi

ế t

i và khó khăn.

ỹ

• Các thu n l ậ ợ • Các hình th c ghi chép. ứ • K  thu t ghi chép. ậ

1­19

ậ ợ

Các thu n l

i và khó khăn

ớ ơ ơ ệ  Đ c tài li u d  ghi chép h n h n so v i ghi

• Thu n l ậ ợ i ọ chép t

ọ ự ả  Có nhi u tài li u tham kh o và ch n l a.

ệ

ể ọ ế ờ ề t dài.

ề ầ ế ớ t  so  v i

1­20

ị ừ ễ ừ  bài nói. ệ ề • Khó khăn  T n nhi u th i gian đ  đ c tài li u. ề ố  Mu n vi ế ố t nhi u và vi  Khó  xác  đ nh  các  v n  đ   c n  thi ấ  bài nói. ghi chép t

ứ Các hình th c ghi chép

• Hai hình th c ghi chép: ứ ể ể

ả ộ

ọ

ọ

• Ch n  nh ng  thông  tin  quan  tr ng  mà  ế ườ t

i  đ c)  không  bi

 Ghi chép đ  chu n b  cho bài nói. ị ẩ  Ghi  chép  đ   hình  thành  m t  văn  b n  (tài  ế ẩ ệ ự li u,  d   án,  tác  ph m,  giáo  trình,  thuy t  ậ minh lu n văn, …). ọ ữ ườ ặ

i  nghe  (ng ế

ầ

ng ho c c n bi

t.

1­21

ứ Các hình th c ghi chép

ể

ặ

ế

t:

• Bài ghi chép dùng đ  nói ho c vi

ễ ể

1­22

 Rõ ràng.  M ch l c. ạ ạ  D  đ c, d  hi u. ễ ọ  D  s  d ng. ễ ử ụ

ậ

ỹ

K  thu t ghi chép

ệ

ị

ẩ

ươ

ng ti n:

• Chu n b  các ph  Bàn, gh , …ế  Gi y, vi ấ ế sticker, … t,   Các tài li u c n thi ế ầ ệ t.

1­23

ậ

ỹ

K  thu t ghi chép

ữ

ầ

ọ

ầ ầ

quan tr ng c n ghi chép  Ghi  nh n  các  ph n  theo  dàn  bài:  đ y  đ ,  ủ

• Nh ng y u t ế ố ậ rõ ràng và lôgic.

ệ ọ  Ch n  ý  chính  và  quan  tr ng  trong  tài  li u

ế ủ ọ t.

ụ ừ ệ t ng n g n, dùng các c m t , ký hi u  Vi

ế ễ ọ

ụ ắ d  đ c, d  hi u. ọ theo m c tiêu c a bài vi ọ ễ ể ằ ả ộ  Minh  h a  b ng  hình  nh  sinh  đ ng,  g i  ợ

nh .ớ

ể ả  S  d ng các đ nh d ng văn b n: ki u ch ,  ữ ạ

1­24

ị ữ ướ ắ ử ụ kích th c ch , màu s c, …

ậ

ỹ

K  thu t ghi chép

ữ

ọ

quan tr ng c n ghi chép ệ ề ủ

ầ ậ ế ể t  đ   thu n  ti n

c a  bài  vi

• Nh ng y u t ế ố  Ghi  chú  bên  l cho tra c u.ứ ầ

ầ

ế t:

cho bài vi ớ ợ

 Các  đ   ngh   ph i  phù  h p  v i  các  yêu  c u,

ượ

ẫ ừ

 Các yêu c u th c t ự ế ị ề ả ự ế ả . hoàn c nh th c t ộ

 Nêu rõ n i dung ghi chép đ

c trích d n t

ệ

các  ừ

ả tài li u tham kh o (sách nào, trang nào, …), t các websites, … ậ

ườ

 Ghi  nh n  các  tình  hu ng  và  môi  tr

ng

ế

ặ

ặ

ườ

ố ng g p và hi m g p).

(th

1­25

Ph n 3ầ

ớ

ọ Ghi chép cho l p h c

1­26

ớ

ọ Ghi chép cho l p h c

ờ ọ ờ ọ

h c.  h c.

ờ ọ

h c.

• Tr ướ c gi • Trong gi • Sau gi

1­27

ướ

Tr

c gi

ờ ọ  h c

ạ

ổ ọ ọ

ể c đó đ  nh  l

ủ i các ghi chép c a các bu i h c  ữ i nh ng gì đã h c và  ớ ắ ọ ắ

c khi

ấ ả

ệ t c  các tài li u ghi chép và

• Xem l ớ ạ ướ tr ữ ọ ể ộ hi u nh ng n i dung m i s p h c. • Đ c nh ng n i dung s p h c tr ữ ướ ộ ọ ế ớ đ n l p. • Đem theo t

ế ớ

ụ

ụ

ọ

d ng c  ghi chép đ n l p h c.

1­28

Trong gi

ờ ọ  h c

ắ

ầ

ả

• T p trung l ng nghe th y cô gi ng bài. ậ • Nh n  bi ế ậ

ề

ọ

ộ ữ t  và  ghi  chép  nh ng  n i  dung  ạ ượ ặ i  nhi u  c  l p  l

ượ

ả

chính,  quan  tr ng  (đ ầ l n, đ

c ghi lên b ng, …)

ậ

ấ

• Ghi  chép  th t  nhanh  t

ả ộ ằ

ử ụ

ệ

ắ

ư

ộ

t  c   n i  dung  ổ ọ quan  tr ng  vào  s   ghi  chép  b ng  cách  ừ ắ t,  các  ký  hi u,    v n  t s   d ng  các  t ọ ắ các câu ng n g n, … • Ghi  d u  ?  cho  nh ng  n i  dung  ch a  ữ

ể

ấ hi u rõ ràng.

1­29

Sau gi

ờ ọ  h c

ộ

• Ghi  l

ộ

ữ ọ

ế

ừ ế ắ

vi

ầ t  t

ơ ầ

ọ ộ

ả

ủ ắ ả ằ

ữ

ỏ

ớ

ả

ầ

ượ

ầ

ỏ

ạ i  nh ng  n i  dung  đã  ghi  chép  ủ ớ trong l p h c m t cách đ y đ , rõ ràng  ừ t  thành  t   h n:  thay  th   các  t ừ ệ ,  các  đ y  đ ,  các  ký  hi u  thành  các  t ơ câu ng n g n thành các câu dài h n. • B o đ m n i dung đã ghi chép là chính  ả ờ i nh ng câu h i đã  xác b ng cách tr  l ọ ử ụ nêu  ra  trong  l p  h c.  S   d ng  giáo  ệ ỏ trình,  tài  li u  tham  kh o,  h i  th y  cô,  ể ạ c  các  thông  tin  c n  b n  bè  đ   có  đ ế ể ả ờ t đ  tr  l thi

i các câu h i này.

1­30

Sau gi

ờ ọ  h c

ủ

ể ạ

• Ki m  tra  l ạ ớ ộ ể

ộ

ọ

ị

i  v i  n i  dung  ghi  chép  c a  ữ ệ b n  bè  đ   phát  hi n  nh ng  n i  dung  ế quan tr ng b  ghi chép thi u sót.

1­31