Bài giảng Tin học đại cương: Bài 2

Ạ ƯƠ

Ọ

TIN H C Đ I C

NG

Nguy n Thành Kiên

ậ

ộ

ệ

ễ ỹ B môn K thu t máy tính Khoa Công ngh thông tin – HBK HN

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

N i dung chính: ố ữ ệ ố

ễ ễ ễ ể ể ể

ị

ộ  Bi u di n s trong các h đ m.  Bi u di n d li u trong máy tính.  Bi u di n s nguyên. ớ ố  Tính tóan logic v i s nh phân. ự ễ .  Bi u di n ký t ố ự ễ  Bi u di n s th c.

ể ể

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

ể ể ể

ị

ễ ễ ố ễ  2.1. Bi u di n s trong các h đ m ữ ệ ễ  2.2. Bi u di n d li u trong m/tính ố ễ  2.3. Bi u di n s nguyên ố ố ọ  2.4. Tính toán s h c s nguyên ớ ố  2.5. Tính toán logic v i s nh phân ể ự  2.6. Bi u di n ký t ố ự ể  2.7. Bi u di n s th c

ệ ế

ễ

ể

ố

2.1. Bi u di n s trong các h đ m

ơ ố ậ ị

 H đ m c s b  H đ m th p phân (Decimal system, b=10)  H đ m nh phân (Binary system, b=2)  H đ m bát phân (Octal system, b=8)  H đ m th p l c phân (Hexadecimal

ệ ế ệ ế ệ ế ệ ế ệ ế ậ ụ

system, b=16)

ể ổ ệ ơ ố

 Chuy n đ i h c s ễ  Bi u di n d li u trong máy tính

ữ ệ ể

ơ ả

ệ ế 2.1 Các h đ m c b n

 H đ m là t p h p

ợ các ký hi uệ và qui

ệ

ậ ị

ể ể ố

ị

ố

ổ

ơ ố

ố ủ c g i là c s (base hay radix),

ậ ệ ế ắ ử ụ t p ký hi u đó đ bi u t c s d ng ễ di n và xác đ nh các giá tr các s . ộ ố ỗ ệ ế  M i h đ m có m t s ký s (digits) ỗ ệ ố ạ ữ h u h n. T ng s ký s c a m i h ọ ượ ế đ m đ ệ ký hi u là b.

ơ ố

ệ ế 2.1.1. H đ m c s b

ươ

ng)

ấ ớ ỏ

nh nh t là ị ệ ế ứ

0 và l n nh t là  Giá tr v trí th n trong m t s c a h đ m ừ ấ ị ơ ố ằ b ng c s b lũy th a n:

ơ ố ệ ế  H đ m c s b (b ≥ 2, nguyên d ị ố Ký s ố ố ể ể ệ  Có b ký s đ th hi n giá tr s . b1. ộ ố ủ bn

ơ ố ơ ố

ệ ế ệ ế 2.1.1. H đ m c s b 2.1.1. H đ m c s b

ơ ố ố ượ ể ễ ở ệ ế S N trong h đ m c s (b) đ c bi u di n b i:

...

a ...

aaa nn

b )(

aaaa . 01

ầ

Ph n nguyên

Ph n b_phân

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ượ

ị ủ  Giá tr c a N đ

c tính:

i ba .

)10(

(cid:0) (cid:0)

b .

...

mi a ...

b .

ba . n

)10(

1 ba . 1

ba . 0

ba . 1

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ệ ế

ậ 2.1.2. H đ m th p phân (Decimal)

ồ

ố

ượ

ễ

ở

 Bao g m 10 ký s (b=10) 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 ể ả ử ố s s A đ

 Gi

c bi u di n b i:

ượ

ị ủ Giá tr c a A đ

c tính:

A(10) = an an1 … a1 a0 . a1 a2 … am

10.

)10(

(cid:0) (cid:0)

 Ví d :ụ 254.68(10) = 2x102 + 5x101 + 4x100 + 6x101 + 8x102

(cid:0) (cid:0)

ệ ế

ị

2.1.3. H đ m nh phân (Binary)

ố ọ ượ

ễ

ở

c bi u di n b i:

ượ

ồ  Bao g m 2 ký s (b=2): 0 và 1 ữ ố ị bit (BInary digiT)  Ch s nh phân g i là ể ả ử ố s s A đ  Gi A(2) = an an1 … a1 a0 . a1 a2 … am ị ủ c tính: Giá tr c a A đ

)10(

(cid:0) (cid:0)

 Ví d :ụ

11101.11(2) = 1x24+1x23+1x22+0x21+1x20+1x21+1x22= 29.75(10)

(cid:0) (cid:0)

ệ ế

2.1.4. H đ m bát phân (Octal)

 Bao g m 8 ký s (b=8): 0,1,2,3,4,5,6,7  Gi

ồ ả ử ố ễ ể

ố ở ượ c bi u di n b i: s s A đ A(8) = an an1 … a1 a0 . a1 a2 … am

)10(

ượ ị ủ Giá tr c a A đ c tính: (cid:0) (cid:0)

 Ví d :ụ

235.64(8) = 2x82 + 3x81 + 5x80 + 6x81 + 4x82 = 157.8125(10)

(cid:0) (cid:0)

ể

ế

ố

ị

 Có th thay th 1 nhóm 3 s nh phân liên ti p

ằ

ế ữ ố ệ

b ng 1 ch s h 8.

ậ  Nh n xét:

ệ ế

ậ ụ

2.1.5. H đ m th p l c phân (Hexadecimal)

ồ

ố

 Bao g m 16 ký s (b=16): 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F

ả ử ố

ượ

ể

ở

s s A đ

c bi u di n b i:

ễ  Gi A(16) = an an1 … a1 a0 . a1 a2 … am

16.

)10(

ượ

ị ủ Giá tr c a A đ

c tính:

(cid:0) (cid:0)

 Ví d :ụ

34F5C(16) = 3x164 + 4x163 + 15x162 + 5x161 + 12x160 = 216294(10)

(cid:0) (cid:0)

ệ ế

ậ ụ

ệ

ị H nh phân

2.1.5. H đ m th p l c phân (Hexadecimal)

ệ ậ H th p phân

ệ ườ H m i sáu

0000

0001

0010

0011

0100

0101

ứ ế

0110

0111

1000

1001

1010

1011

1100

1101

1110

1111

ể ị ượ ậ ụ ọ  Đ cho g n, c 4 bit nh phân liên ti p ố ở c thay b i 1 s đ th p l c phân

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ừ ệ ậ

h th p phân sang

ậ

ừ ệ ậ

h th p phân

ầ ổ  Đ i ph n nguyên t ệ ơ ố h c s b ầ ổ  Đ i ph n th p phân t ệ ơ ố sang h c s b

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ừ ệ ậ

h th p phân sang

(10) cho b, đ

c ượ

ầ ổ  Đ i ph n nguyên t ệ ơ ố h c s b: ố ướ  B c 1: Chia s nguyên N 1, d aư 0. ươ

ng T th

 B c 2: Chia T

1 cho b, đ

2, d ư

ướ ượ ươ c th ng T

n=0.

ươ ự ư ậ ế a1.  … T ng t nh v y cho đ n khi T

 K t qu chuy n đ i:

ế ổ

ả ể N(b)=anan1…a1a0

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ụ  Ví d : 12

(10)=?(2)

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ậ

ừ ệ ậ

 Đ i ph n th p phân t

h th p phân sang

ầ ớ

ầ ổ ệ ơ ố h c s b: ậ ế ướ (10) v i b, k t  B c 1: Nhân ph n th p phân N ậ ầ ả 1. 1, ph n th p phân t qu có ph n nguyên a ả ế ậ ướ  B c 2: Nhân ph n th p phân t1 v i b, k t qu ầ

ầ

ự

ầ ớ ầ ậ 2, ph n th p phân t có ph n nguyên a ế ươ n=0 cho đ n khi t ng t  … T ổ ể ả ế  K t qu chuy n đ i: N(b)=0.a1a2a3…an

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

 Ví d :ụ 0.6875(10)= ?(2)

ủ

ầ

Ph n nguyên c a tích

ủ

ầ

ậ

Ph n th p phân c a tích

0.6875 x 2 = 1.375 0.375 x 2 = 0.75 0.75 x 2 = 1.5 x 2 = 1.0 0.5

0.6875(10)= 0.1011(2)

ụ  Ví d : 25.375

(10)=?(2)

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ố ớ ầ

ừ

ể

ệ ừ ph i sang trái đ i v i ị ả ố ớ trái sang ph i đ i v i ph n nh

ữ ố ệ

ị ằ  Thay th các nhóm b ng ch s h 8 có giá tr

ươ

ế ứ ng ng ể

 Chuy n s h 2 sang h 16: ả

ố ớ ầ

ừ

ố ệ  Chuy n s h 2 sang h 8: ả ừ  Nhóm t ng nhóm 3 bit t ầ ph n nguyên và t phân.

ệ ừ ph i sang trái đ i v i ị ả ố ớ trái sang ph i đ i v i ph n nh

ữ ố ệ

ằ

ị  Thay th các nhóm b ng ch s h 16 có giá tr

ươ

ế ứ ng ng

ố ệ ừ  Nhóm t ng nhóm 4 bit t ầ ph n nguyên và t phân.

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

ể ể ể

ị

ễ

ể

ữ ệ 2.2. Bi u di n d li u trong m/tính

ọ ữ ệ đ u ề

ượ ư

trong máy tính, m i d li u ị ố nh phân

???

ể

ầ

ổ

ạ

ổ ự

ế

ể

ạ

ẩ

ố: chuy n đ i tr c ti p theo chu n.

ộ

ự theo b mã.

ả

ố

ắ  Nguyên t c mã hóa: ữ ệ  D li u d ng s ữ ệ  D li u ký t ữ ệ  D li u khác (âm thanh, hình nh…):

s hóa

ắ  Nguyên t c chung: ướ ạ i d ng s c l u d ữ ệ ư ố => Mu n đ a d li u vào máy tính, c n chuy n đ i ị sang d ng nh phân (mã hóa).

ễ

ể

ữ ệ 2.2. Bi u di n d li u trong m/tính

ữ ệ

ạ

ố 100, 21.1875

 D li u d ng s :

ự A,a,b,α,β,©…

ữ ệ  D li u ký t

ữ ệ

 D li u khác (

âm thanh, hình nh…ả

)

TÝn hiÖu vËt lý

TÝn hiÖu sè

TÝn hiÖu ®iÖn liªn tôc

M¸y tÝnh

Bé c¶m biÕn tÝn hiÖu (sensor)

Bé chuyÓn ®æi tư¬ng tù -sè (ADC)

ễ

ể

ữ ệ 2.2. Bi u di n d li u trong m/tính

ị

ỏ

ễ

ấ ể ể  Đ n v nh nh t đ bi u di n thông tin ạ ấ

là bit (BInary digiT). T i sao??? ẫ

ạ ượ

ng d n xu t:

 Các đ i l

Tên g i ọ Ký hi u ệ

Giá tr ị

bit Byte KiloByte MegaByte GigaByte TeraByte

b B KB MB GB TB

8 bit 210 B = 1024 Byte 220 B 230 B 240 B

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

ể ể ể

ị

ể

ố

ễ 2.3. Bi u di n s nguyên.

 S nguyên: có d u/ không d u. ể ắ  Nguyên t c bi u di n:

ố ấ ấ

ề

ọ

ượ

ể c dùng đ

ễ

ượ

ố

ấ

ố ể 1 dãy n bit bi u di n đ

c s nguyên không d u

ả

 S nguyên không d u: m i bit đ u đ ị ố bi u di n giá tr s . ễ ể n1].

trong kho ng [0,2

VD: 8 bit: 00000000 ~ 0 00000001 ~ 1 ………………….. 11111111 ~ 255=281

ễ ấ

ể

ố

ễ 2.3. Bi u di n s nguyên.

 Nguyên t c bi u di n (ti p):

ễ

ể

ấ

ố ươ

ế

ố

ế

ấ  S nguyên có d u: dùng bit trái nh t bi u di n ng, n u là ‘1’ > s âm.

d u, n u là ‘0’ >s d

ố ấ  Mã bù hai:

ấ

ố

ễ

 Dãy n bit bi u di n s nguyên không d u trong

ngườ

n11] bình th

 S nguyên d  S nguyên âm [2

ể ả kho ng [2 n1,2n11]. ễ ắ ể  Nguyên t c bi u di n: ươ ng [0,2 n1,1] ị

ươ

ng.

ư ố ộ

ệ ố ố t c các bit (s bù m t).

ả ấ ả ộ

ố

ố ố ể ễ  Bi u di n giá tr tuy t đ i nh s nguyên d ấ  L y đ o t ộ  C ng thêm m t (s bù hai).

ễ ể ế ắ

ể

ố

ễ 2.3. Bi u di n s nguyên.

 Ví d : 8 bit, bi u di n s nguyên có d u, d i

7,271]=[128,127].

ấ ả ố ể ễ

00100101.

ộ

ể ể ố ố

=> 37

ụ giá tr [2ị ễ  Bi u di n s +37 = ễ  Bi u di n s 37 = ? 00100101  +37 = ố ả ị  S bù m t (ngh ch đ o): 11011010 ộ ố 11011011  S bù hai (c ng thêm 1):

 Chú ý: t ng hai s nguyên d

ươ ng và nguyên

ươ ố ằ âm t ổ ng ng b ng 0.

ứ (+37) + (37) = 0?

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

ể ể ể

ị

ố ọ

ố

2.4. Tính toán s h c s nguyên

ộ

ố

ừ ố  C ng/tr s nguyên  Nhân/chia s nguyên

ố ọ

ố

2.4. Tính toán s h c s nguyên

ấ

ừ ố ộ

ộ  Khi c ng hai s nguyên không d u n bits

ỏ ơ

ặ

ằ

ủ ả ủ

ớ

n1 thì khi đó

 C ng/tr s nguyên không d u: ố ấ ộ ố ượ ta thu đ cũng n bits. Vì v y:ậ ố  N u t ng c a hai s đó nh h n ho c b ng 2 ượ 1 thì k t qu nh n đ ố ả ẽ

ố

ế ổ ậ ế c là đúng. ế ổ ơ  N u t ng c a hai s đó l n h n 2 ế ẽ s tràn s và k t qu s là sai.

ấ c m t s nguyên không d u

ố ọ

ố

2.4. Tính toán s h c s nguyên

ỏ ơ

ổ

ợ

 VD v i tr

ớ ườ ng h p 8 bits, t ng nh h n ẽ

ế

255 thì ta s có k t qu đúng:

ả 209 = 11010001 73 = 01001001

Bit tràn ra ngoài

ể ả

ề

ờ

=> k t ế ả qu = 26 là sai. i quy t v n đ này, trong máy tính dùng c tràn OF (Overflow ớ

ế ấ ệ

ộ

Đ gi Flag) báo hi u phép toán c ng có nh ra ngòai hay không.

282 =100011010 57 = 00111001 34 = 00100010 91 = 01011011

ố ọ

ố

2.4. Tính toán s h c s nguyên

ỏ

ậ

ẽ

ộ ớ ượ

ể

ấ ấ ừ ố  C ng/tr s nguyên có d u: ố

ứ

ộ

ớ

ắ

ầ ể ừ  Đ tr hai s nguyên có d u X và Y (X – Y) , c n ấ l y bù hai c a Y t c –Y, sau đó c ng X v i –Y theo nguyên t c trên.

ộ ị ẽ ỏ  C ng hai s nguyên có d u nbit s b qua giá tr ấ ổ nh ra kh i bit có ý nghĩa cao nh t, t ng nh n ễ ượ ị c bi u di n c s có giá tr đúng và cũng đ đ ằ ượ ậ ả ế ế c n m theo mã bù hai, n u k t qu nh n đ ế trong d i 2ả n1 1. n1 đ n + 2 ấ ố ủ

ố ọ

ố

2.4. Tính toán s h c s nguyên

ụ

ỏ

 Thí d : 97 – 52 = 97 + (52) 97 = 0110 0001 52 = 1100 1100 45 = 1 0010 1101 B qua

ố ọ

ố

2.4. Tính toán s h c s nguyên

 Nhân/chia s nguyên:

ố  Các b ướ ự  Vd: Phép nhân

ơ ố ơ ố ơ ố ơ ố

1011 (11 c s 10) 1011 (11 c s 10) X 1101 (13 c s 10) X 1101 (13 c s 10)

ơ ố ơ ố

1011 1011 0000 0000 1011 1011 1011 1011 10001111 (143 c s 10) 10001111 (143 c s 10)

ư ọ ệ ệ c th c hi n nh tr ng h 10.

ố ọ

ố

2.4. Tính toán s h c s nguyên

ố

 Nhân/chia s nguyên:

 VD: Phép chia

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

ể ể ể

ị

ớ ố

ị 2.5.Tính toán logic v i s nh phân

A,B AND OR

 Ba phép toán logic c ơ b n: AND, OR, NOT.

0,0

0,1

1,0

1,1

ậ  Nh n xét:

NOT A

 A and ‘0’ = ?  A and ‘1’ = ?  A or ‘0’ = ?  A or ‘1’ = ?

ả

ớ ố

ị 2.5.Tính toán logic v i s nh phân

ự

A = 1010 1010 B = 0000 1111 ố ộ ữ ỉ

ệ  Th c hi n phép toán ị logic gi a hai s nh phân ch tác đ ng lên ặ ừ t ng c p bit.

AND 0000 1010 OR 1010 1111 NOT A 0101 0101

 Ví d : Cho hai s 8 bit A=25, B=121. Tính A

ụ ố

and B, A or B, not A.

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

ể ể ể

ị

ể

ễ

ự

2.6. Bi u di n ký t

.

 Nguyên t c chung:

ằ

ỗ

c mã hóa b ng 1 chu i bit duy

ố

ế ị

ố ượ

ự

 Đ dài (s bit) mã hóa quy t đ nh s l

ng ký t

ể có th mã hóa. ợ

ậ

ạ

ả

ỗ

 T p h p các chu i bit t o thành b ng mã.

ắ ự ẽ ượ ỗ  M i ký t s đ nh t.ấ ộ

ươ ể ng pháp mã hóa đi n hình:

ộ ố  M t s ph  ASCII.  Unicode  BCD  EBCDIC

ễ

ể

ự

2.6. Bi u di n ký t

.

ươ

ng pháp mã hóa ASCII

 Ph (Amercan Standard Codes for Information Interchangeable)

ổ ể trao đ i thông

ộ ủ c dùng đ ầ ỉ

ể ể ự

ự ượ  ASCII là b mã đ ỹ. Lúc đ u ch dùng 7 bit (128 ẩ tin chu n c a M ở ộ ký t ) sau đó m r ng cho 8 bit và có th bi u di n 256 ký t

8 ký t

 B mã 8 bit => bi u di n đ

ừ

7F16

ẩ ự ự ở ộ

00 ừ

khác nhau trong máy tính ượ ự ể ễ ễ ộ c 2 khác

16 (cid:0) 80

16 (cid:0)

FF16

nhau, mã 00(16)>FF(16) chu n có mã t  128 kí t m r ng có mã t  128 kí t

♠

ễ

ể

ự

2.6. Bi u di n ký t

.

 B ng mã ASCII

ả  95 kí t

ườ

ng Latin 'a' ÷ 'z' có mã t

16 ÷ 7A16

ừ

16 ÷ 5A16 61 16 ÷ 3916

ự

thông d ng: #, $, &, @, ...

ừ c:có mã t

ụ 16)

ị ượ ự ể 16 ÷ 7E16 20 hi n th đ ừ ữ 41  26 ch cái hoa Latin 'A' ÷ 'Z' có mã t ừ ữ  26 ch cái th ữ ố ậ  10 ch s th p phân '0' ÷ '9' có mã t ấ  Các d u câu: . , ? ! : ; … ấ  Các d u phép toán: + * / … ộ ố  M t s kí t ấ  D u cách (mã là 20

ễ

ể

ự

2.6. Bi u di n ký t

.

 B ng mã ASCII ể

ả ừ  33 mã đi u khi n: mã t ứ

ề 00

16 ÷ 1F16 và 7F16 dùng ể

ể ề đ mã hóa cho các ch c năng đi u khi n

ự ề

ể

ạ

ị

Các ký t

đi u khi n đ nh d ng

Backspace Lùi lại một vị trí: Điều khiển con trỏ lùi lại một vị trí. Horizontal Tab Tab ngang: Điều khiển con trỏ dịch tiếp một khoảng đã định trước. Line Feed Xuống một dòng: Điều khiển con trỏ chuyển xuống dòng dưới. Vertical Tab Tab đứng: Điều khiển con trỏ chuyển qua một số dòng đã định trước. Form Feed Đẩy sang đầu trang: Điều khiển con trỏ di chuyển xuống đầu trang tiếp theo. Carriage Return Về đầu dòng: Điều khiển con trỏ di chuyển về đầu dòng hiện hành.

ự ề

ể

ề

ố đi u khi n truy n s

Các ký t li uệ

SOH

STX

ETX

EOT

Start of Heading Bắt đầu tiêu đề: Đánh dấu bắt đầu phần thông tin tiêu đề. Start of Text Bắt đầu văn bản: Đánh dấu bắt đầu khối dữ liệu văn bản và cũng chính là để kết thúc phần thông tin tiêu đề. End of Text Kết thúc văn bản: Đánh dấu kết thúc khối dữ liệu văn bản đã được bắt đầu bằng STX. End of Transmission Kết thúc truyền: Chỉ ra cho bên thu biết kết thúc truyền. Enquiry Hỏi: Tín hiệu yêu cầu đáp ứng từ một máy ở xa.

ENQ ACK Acknowledge Báo nhận: Phát ra từ phía thu báo cho phía phát biết rằng dữ

liệu đã được nhận thành công.

NAK Negative Aknowledge Báo phủ nhận: Phát ra từ phía thu báo cho phía phát

SYN

ETB

biết rằng việc nhận dữ liệu không thành công. Synchronous / Idle Đồng bộ hóa: Được sử dụng bởi hệ thống truyền đồng bộ để đồng bộ hoá quá trình truyền dữ liệu. End of Transmission Block Kết thúc khối truyền: Chỉ ra kết thúc khối dữ liệu được truyền.

ự ề

ể

Các ký t

đi u khi n phân cách

File Separator Ký hiệu phân cách tập tin: Đánh dấu ranh giới giữa các tập tin.

Group Separator Ký hiệu phân cách nhóm: Đánh dấu ranh giới giữa các nhóm tin (tập hợp các bản ghi).

Record Separator Ký hiệu phân cách bản ghi: Đánh dấu ranh giới giữa các bản ghi.

Unit Separator Ký hiệu phân cách đ n vơ ị: Đánh dấu ranh giới giữa các phần của bản ghi.

ự ề

Các ký t

ể đi u khi n khác

NUL Null Ký tự rỗng: Được sử dụng để điền khoảng trống khi không có dữ liệu. BEL

Bell Chuông: Được sử dụng phát ra tiếng bíp khi cần gọi sự chú ý của con người. Shift Out Dịch ra: Chỉ ra rằng các mã tiếp theo sẽ nằm ngoài tập ký tự chuẩn cho đến khi gặp ký tự SI. Shift In Dịch vào: Chỉ ra rằng các mã tiếp theo sẽ nằm trong tập ký tự chuẩn.

SI DLE Data Link Escape Thoát liên kết dữ liệu: Ký tự sẽ thay đổi ý nghĩa của một hoặc

nhiều ký tự liên tiếp sau đó. Device Control Điều khiển thiết bị : Các ký tự dùng để điều khiển các thiết bị phụ trợ.

DC1 ÷ DC4

CAN

ươ

ện: Chỉ ra ký tự ngay trước nó là ký tự cuối

ươ

ng ti ện vật lý.

ng ti

SUB

ESC

Cancel Hủy bỏ: Chỉ ra rằng một số ký tự nằm trước nó cần phải bỏ qua. End of Medium Kết thúc ph cùng có tác dụng với ph Substitute Thay thế: Được thay thế cho ký tự nào được xác định là bị lỗi. Escape Thoát: Ký tự được dùng để cung cấp các mã mở rộng bằng cách kết hợp với ký tự sau đó.

DEL Delete Xóa: Dùng để xóa các ký tự không mong muốn.

ể

ễ

ự

2.6. Bi u di n ký t

.

ươ

 Ph

ng pháp mã hóa Unicode

 Do các hãng máy tính hàng đ u thi  Là b mã 16bit, V y s ký t

ầ ự ộ ố ế ế t k ể ể có th bi u

ậ 16

́ ữ

ễ di n (mã hoá) là 2 ế ượ  Đ c thi ế có ti ng Vi

t kê cho đa ngôn ng , trong đó ệ t  VD: Xem Insert/Symbol

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

ể ể ể

ị

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ắ

 Nguyên t c chung: ố ự  Đ bi u di n s th c, trong máy tính ng ấ

ể ể ễ i

ả ộ

ườ ta dùng ký pháp d u ph y đ ng (Floating Point Number). ể ể ả ấ ễ  M t s th c bi u di n theo ki u d u ph y

ộ ố ự ộ ầ

ồ đ ng g m 3 thành ph n: N = M x RE

ị

ị  V i M: ph n đ nh tr (Mantissa), ằ ườ ng b ng 2, 10.

ầ ơ ố ầ ớ R : c s : (Radix) th ố E : ph n s mũ (Exponent)

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ỉ ầ ư

ữ

 V i R c đ nh thì đ l u tr N ta ch c n l u tr M

ố ị ướ ạ

và E (d

ữ ể ư ố i d ng s nguyên)

 Ví d : R = 10, gi

ậ  Nh n xét: ớ

ả ử ầ ữ ố ố ự ụ s 2 s th c N1 và N2 ư ị ị ượ ư c l u tr theo ph n đ nh tr và s mũ nh

Khi đó:

N1 = M1 x 10E1 = 15x10+12 = 15 000 000 000 000 = 0.000 000 314 N2 = M2 x 10E2 = 314 x 109

đ sau:  M1 = 15 và E1 = +12  M2 = +314 và E2 = 9

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ệ

ự

ấ

ế

ớ ố ấ ơ c ti n hành trên c ầ

ị

 Khi th c hi n phép toán v i s d u ẽ ượ ộ ch m đ ng s đ ầ ị ủ ở s các giá tr c a ph n đ nh tr và ph n mũ

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ả ử

ẩ

ộ

 Gi

s có 2 s d u ph y đ ng sau:

ố ấ  N1 = M1 x RE1 và N2 = M2 x RE2 ẽ ượ

ố ọ

 Các phép toán s h c s đ

ự c th c

ệ hi n nh sau:  N1 ± N2 = (M1 x RE1E2 ± M2) x RE2, gi

ả

 N1 x N2 = (M1x M2) x RE1+E2  N1 /N2 = (M1 / M2) / RE1E2

ế thi t E2 ≥ E1

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ẩ

 Chu n IEEE 754/85 ố ấ

ẩ

ộ

ả

ơ ố

 Là chu n mã hóa s d u ph y đ ng  C s R = 2 ạ  Có các d ng c b n:

ơ ả  D ng có đ chính xác đ n, 32bit  D ng có đ chính xác kép, 64bit ở ộ  D ng có đ chính xác kép m r ng, 80

ộ ộ ộ

ạ ạ ạ bit

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ạ

 Khuôn d ng mã hóa (Format)

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ố

ạ ạ ạ

ng, S=1 :s âm. ứ ố ươ ấ  S là bit d u, S=0 :s d ủ ệ  e là mã l ch (excess) c a ph n mũ E, t c là:

ầ ộ ệ E = e – b. Trong đó b là đ l ch (bias):  D ng 32bit : b = 127, hay E = e 127  D ng 64bit : b = 1023, hay E = e 1023  D ng 80bit : b = 16383, hay E = e – 16383 ị ị c a ph n đ nh tr M,

 m là các bit ph n l ị ượ ị ầ ph n đ nh tr đ M = 1.m ứ

ầ ẻ ủ ầ ư ầ ị c ng m đ nh nh sau:

 Công th c xác đ nh giá tr c a s th c t

ố ự ươ ị ủ ị ng

ứ ng là:

X = (1)S x 1.m x 2eb

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

 Ví d 1ụ : Có m t s th c X c

ể ạ ó d ng bi u di n

ộ ố ự ẩ ạ

ị ư

 Gi

X là s âmố

ố ự ị ậ ủ ễ nh phân theo chu n IEEE 754 d ng 32 bit nh sau: 1100 0001 0101 0110 0000 0000 0000 0000 Xác đ nh gi ị á tr th p phân c a s th c đ ó.

= (1)1 x 1.10101100...00 x 2130127 = 1.101011 x 23 = 1101.011 = 13.375

i:ả  S = 1 (cid:0)  e = 1000 0010 = 130  m = 10101100...00 ậ  V y X

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ố ự

ễ

ể

ề ạ ạ

ấ

ộ

 Ví d 2ụ : Bi u di n s th c X = 9.6875 v d ng s ố ẩ d u ch m đ ng theo chu n IEEE 754 d ng 32 bit

ấ iả :  Gi

ố ươ

X = 9.6875(10) = 1001.1011(2) = 1.0011011 x 23 Ta có:  S = 0 vì đây là s d ng  E = e – 127 nên e = 127 + 3 = 130(10) = 1000 0010(2)  m = 001101100...00 (23 bit) V y:ậ X = 0100 0001 0001 1011 0000 0000 0000 0000

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ị ủ

ự ẩ

 Ví d 3ụ : Xác đ nh giá tr th p phân c a s ố ị ậ ễ ạ th c X có d ng bi u di n theo chu n IEEE 754 d ng 32 bit nh sau: 0011 1111 1000 0000 0000 0000 0000 0000

ể ư ạ

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

ướ

ủ ề ằ t c các bit c a e đ u b ng 0, các

ộ ố  M t s quy ế ấ ả  N u t ủ

(cid:0) ề ằ bit c a m đ u b ng 0, thì X = 0

ế ấ ả ủ ề t c các bit c a e đ u b ng 1, các

(cid:0) ề ằ bit c a m đ u b ng 0, thì X =

 N u t ủ ế ấ ả  N u t ộ ấ

ề ằ (cid:0) ằ

ằ ả

ủ t c các bit c a e đ u b ng 1, m có ít nh t m t bit b ng 1, thì X không ph i là ố s (not a number NaN)

ể

ố ự ễ 2.7. Bi u di n s th c

 Gi

underflow

overflow

+¥

ả ễ ượ ị ể i giá tr bi u di n đ c:

-b

-a

-0 +0

b = 2+127

ạ ạ ạ

 D ng 32 bit: a = 2  D ng 64 bit: a = 2  D ng 80 bit: a = 2

127 1023 16383

10≈ 38 10≈ 308 b = 2+1023 10≈ 4932 b = 2+16383

10≈ +38 10≈ +308 10≈ +4932

- ¥

Bài giảng Tin học đại cương: Bài 2 - Nguyễn Thành Kiên

Ạ ƯƠ

Ọ

TIN H C Đ I C

NG

Nguy n Thành Kiên

ễ ỹ B môn K thu t máy tính Khoa Công ngh thông tin – HBK HN

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ệ ế

ễ

ể

ố

2.1. Bi u di n s trong các h đ m

ơ ả

ệ ế 2.1 Các h đ m c b n

ơ ố

ệ ế 2.1.1. H đ m c s b

ơ ố ệ ế  H đ m c s b (b ≥ 2, nguyên d ị ố Ký s ố ố ể ể ệ  Có b ký s đ th hi n giá tr s . b­1. ộ ố ủ bn

ơ ố ơ ố

ệ ế ệ ế 2.1.1. H đ m c s b 2.1.1. H đ m c s b

ệ ế

ậ 2.1.2. H đ m th p phân (Decimal)

ệ ế

ị

2.1.3. H đ m nh phân (Binary)

ệ ế

2.1.4. H đ m bát phân (Octal)

ệ ế

ậ ụ

2.1.5. H đ m th p l c phân (Hexa­decimal)

ệ ế

ậ ụ

ệ

ị H nh phân

2.1.5. H đ m th p l c phân (Hexa­decimal)

ệ ậ H th p phân

ệ ườ H m i sáu

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ụ  Ví d : 25.375

ổ ệ ơ ố

ể 2.1.6. Chuy n đ i h c s

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ễ

ể

ữ ệ 2.2. Bi u di n d li u trong m/tính

ễ

ể

ữ ệ 2.2. Bi u di n d li u trong m/tính

M¸y tÝnh

Bé c¶m biÕn tÝn hiÖu (sensor)

Bé chuyÓn ®æi tư¬ng tù -sè (ADC)

ễ

ể

ữ ệ 2.2. Bi u di n d li u trong m/tính

ể

ữ ệ

ễ Bài 2. Bi u di n d li u trong MT.

ể

ố

ễ 2.3. Bi u di n s nguyên.

ể

ố

ễ 2.3. Bi u di n s nguyên.

ể

ơ ố ệ ế  H đ m c s b (b ≥ 2, nguyên d ị ố Ký s ố ố ể ể ệ  Có b ký s đ th hi n giá tr s . b1. ộ ố ủ bn

2.1.5. H đ m th p l c phân (Hexadecimal)

2.1.5. H đ m th p l c phân (Hexadecimal)