Chương 2: Sử dụng máy tính cơ bản
Nội dung tổng quát
2.1. Hệ điều hành Windows
2.2. Quản lý thư mục, tập tin
2.3. Sử dụng Control Panel
2.4. Một số phần mềm tiện ích
y á m g n ụ d ử S
n ả b ơ c h n í t
.
2
2.5. Sử dụng tiếng Việt
Hoàng Thanh Hoà
2
1. Hệ điều hành Windows
Hệ điều hành
Hệ điều hành (Operating System) là hệ thống phần điều khiển
tương tác và giao tiếp với người sử dụng để: – Quản lý thiết bị nhập, thiết bị xuất, và các thiết bị lưu trữ – Quản lý các tập tin được lưu trữ trên máy tính và nhận biết các loại
tập tin.
Giao diện đồ họa người dùng (GUI) cho phép bạn sử dụng
thiết bị trỏ để điểm chỉ và chọn các chức năng – Nhiều chức năng hoặc các lệnh xuất hiện như các nút hoặc các biểu
tượng đại diện cho nhiệm vụ
Hoàng Thanh Hoà
4
Giao diện hệ điều hành Windows XP
Hoàng Thanh Hoà
5
Giao diện hệ điều hành Windows Vista
Hoàng Thanh Hoà
6
Giao diện hệ điều hành Windows 7
Hoàng Thanh Hoà
7
Giao diện hệ điều hành Windows 10
Hoàng Thanh Hoà
8
Các thao tác với chuột
Click. Double click. Righ click. Drag & Drop.
Hoàng Thanh Hoà
9
Windows & Desktop
Hoàng Thanh Hoà
10
Các thành phần trên Desktop
Desktop Icon
Các biểu tượng tắt chương trình, thư mục hoặc tập tin thường xuyên mở sử dụng.
Desktop
Khu vực làm việc, nơi cửa sổ, biểu tượng, menu và hộp thoại xuất hiện
Start Menu
Bắt đầu chương trình, mở tài liệu, tìm các mục, giúp đỡ, hoặc thoát và tắt máy tính
Search Box
Tìm kiếm các mục (chương trình, tiện ích, lệnh,…) trên máy tính hoặc trên Internet
Taskbar Icon
Mở nhanh một chương trình hay một tính năng của Windows
Taskbar
Chứa nút Start, vùng thông báo trên thanh tác vụ, và Quick Launch hay thanh công cụ khác. Mỗi chương trình mở hoặc tập tin hiển thị như một nút.
Notification Area Hiển thị các biểu tượng nhỏ thông báo
Time and Date
Ngày giờ hệ thống
Hoàng Thanh Hoà
11
Thoát khỏi Windows
Hoàng Thanh Hoà
12
Các tuỳ chọn tắt máy
Switch User
Chuyển sang tài khoản khác mà không cần đăng xuất khỏi tài khoản hiện tại
Sign Out
Sleep
Đóng tất cả các mục, thoát khỏi tài khoản hiện hành, và trở về màn hình đăng nhập Đi vào trạng thái tiêu thụ ít điện năng hơn mà không bị mất những gì trên màn hình
Shut down Đóng lại tất cả các mục 16 đang mở và tắt máy tính
Restart
Đóng lại tất cả các mục đang mở và khởi động lại máy tính
Lock
Ẩn màn hình làm việc phía sau màn hình đăng nhập
Hibernate
Tắt máy và lưu lại những ứng dụng đang làm việc…..
Hoàng Thanh Hoà
13
Thoát khỏi máy tính đúng cách
Luôn luôn cho phép Windows hoàn thành quá trình tắt (Shut
Down) hoặc khởi động lại (Restart) đúng cách – Kích hoạt lại trước khi Windows hoàn thành các quá trình có thể làm
cho các tập tin bị hỏng và kết quả trong thông báo lỗi
Sử dụng Hibernation để đóng máy tính xách tay và mang nó
đến một nơi khác
Hoàng Thanh Hoà
14
Thoát khỏi máy tính đúng cách
Chương trình và cấu hình Power Options có thể cho phép máy
tính đi vào chế độ ngủ (Sleep) hay chế độ chờ (Standby) – Màn hình hoặc đĩa cứng tắt sau một khoảng thời gian được thiết lập
trước
– Nếu mất điện xảy ra trong khi ở trạng thái này, bất cứ thông tin nào
chưa được lưu sẽ bị mất
– Để trở lại bình thường, di chuyển chuột hoặc nhấn phím – Sử dụng khi bạn muốn rời khỏi máy tính nhưng không sử dụng nó
trong khoảng thời gian tương đối dài
Hoàng Thanh Hoà
15
Task Manager
– Nhập từ khoá Task Manager vào ô tìm kiếm Search Box – Click chuột phải vào thanh Taskbar → Task Manager – Dùng tổ hợp phím tắt Ctrl + Shift + Esc hoặc Ctrl + Alt + Delete
Mở ứng dụng Task Manager:
Hoàng Thanh Hoà
16
Task Manager
– Đóng các ứng dụng không hồi đáp (treo) – Process kết thúc ứng dụng – Services hỗ trợ các chương trình chạy trên nền background – Performance Hiện thị các thông tin về hiệu suất hệ thống – Networking có các đồ thị dùng để hiển thị hiệu suất sử dụng mạng – Danh sách tất cả các user có trạng thái kích hoạt trên hệ thống
Ứng dụng của Task Manager:
Hoàng Thanh Hoà
17
Task Manager
Hoàng Thanh Hoà
18
2. Quản lý thư mục và tập tin
2.1. Khái niệm
Hoàng Thanh Hoà
20
Khái niệm tập tin
Tập tin (File): Là một tập hợp các dữ liệu có liên quan với nhau,
được tổ chức theo một cấu trúc nào đó.
Tên tập tin có định dạng filename.extention Filename: Tên tập tin do người dùng tự đặt
– Không được để trống. – Không có ký tự đặt biệt \ / : * ? “ < > | – Không trùng các từ khóa như CON, COM0 -> COM9,…
Extention: phần mở rộng, được qui định bởi chương trình tạo ra.
Hoàng Thanh Hoà
21
Phần mở rộng thường gặp
.doc, .docx, .xls, .xlsx, .ppt, .pptx, .mdb, .accdb .pdf .mp3, .wma, .wav, .aac, .ogg, .flag, .midi .mp4, .wmv, .flv, .mpeg, .3gp .png, .jpeg, .jpg, .gif, .psd, .svg .rar, .zip, .7zip .iso, .img
Hoàng Thanh Hoà
22
Khái niệm thư mục
Thư mục (Folder) là một tập tin đặt biệt nơi lưu giữ các tập tin
theo một chủ đề do người sử dụng tạo lập. Cách đặt tên giống như cách đặt tên tập tin. Đường dẫn: là dãy các thư mục (bắt đầu từ thư mục gốc), cách
nhau bởi dấu \ – Ví dụ: D:\OneDrive\KTDN\TVP\Lectures - New
Hoàng Thanh Hoà
23
2.2. Các thao tác cơ bản
Hoàng Thanh Hoà
24
Các thao tác cơ bản
Tạo thư mục. Sửa tên thư mục. Copy thư mục. Di chuyển thư mục. Xóa thư mục.
Hoàng Thanh Hoà
25
2.3. Tìm kiếm thư mục
Hoàng Thanh Hoà
26
Các ký tự thay thế
? : đại diện cho 1 ký tự. * : đại diện cho nhiều ký tự.
Hoàng Thanh Hoà
27
Thực hiện tìm kiếm
Hoàng Thanh Hoà
28
2.4. Recycle Bin
Hoàng Thanh Hoà
29
Recycle Bin
cứng
Các tập tin và thư mục bị xóa từ đĩa bên ngoài hoặc ổ đĩa mạng bị xóa
vĩnh viễn và không thể được khôi phục
Nếu máy tính dùng chung, Recycle Bin là riêng biệt cho mỗi người
dùng
Để xoá vĩnh viễn tập tin và bỏ qua Recycle Bin, nhấn trong khi xóa các
tập tin hoặc thư mục
Khu vực lưu trữ tạm thời cho các tập tin và thư mục bạn xóa từ đĩa
Hoàng Thanh Hoà
30
Khôi phục tệp tin từ Recycle Bin
– Chỉ có thể khôi phục lại toàn bộ thư mục và nội dung của nó
Để khôi phục tập tin hoặc thư mục từ Recycle Bin, sử dụng một trong
các cách sau:
– Chọn tập tin hoặc thư mục để được phục hồi →
– Để khôi phục toàn bộ tập tin và thư mục →
– Kích chuột phải vào tập tin hoặc thư mục được lựa chọn và sau đó nhấp
Có thể khôi phục lại tập tin hoặc thư mục đã xóa về vị trí ban đầu
Restore
Hoàng Thanh Hoà
31
Làm rỗng Recycle Bin
Nếu Recycle Bin đầy, Windows sẽ tự động xóa tập tin và thư mục
cũ để giải phóng không gian đủ cho các mục mới
– Trên thanh chứa lệnh, nhấp – Nhấp chuột phải trong cửa sổ Recycle Bin và chọn Empty Recycle
Khi tập tin hoặc thư mục bị xóa khỏi Recycle Bin, là xóa vĩnh viễn Để làm rỗng Recycle Bin:
Bin
– Nhấp chuột phải trên biểu tượng Recycle Bin trong Desktop và
chọn Empty Recycle Bin
Hoàng Thanh Hoà
32
2.5. Những vấn đề chung với tập tin
Hoàng Thanh Hoà
33
Những vấn đề chung với tập tin
Sử dụng quy ước đặt tên tiêu chuẩn khi lưu các tập tin, đảm bảo
mỗi tên tập tin là duy nhất và không ghi đè lên tập tin khác
mở rộng tập tin một cách chính xác
Khi đổi tên tập tin, hãy nhớ các ký tự mà bạn không thể sử dụng Khi di chuyển các tập tin, hãy cẩn thận để lựa chọn tập tin thích
hợp
Hãy cẩn thận không để thay đổi phần mở rộng tập tin và gõ phần
Luôn luôn xóa các tập tin vào Recycle Bin nếu bạn có thể cần
chúng sau này
Hoàng Thanh Hoà
34
Những vấn đề chung với tập tin
Cẩn thận đọc bất kỳ thông báo lỗi Windows sẽ hiển thị về các tập
tin trước khi đóng thông báo
Nếu thông báo lỗi cho thấykhông gian ổ đĩa cứng đang thấp:
– Xóa các tập tin dữ liệu bạn không cần hoặc sử dụng, sau đó gỡ bỏ cài
đặt chương trình ứng dụng không sử dụng
Nếu Windows không thể tìm thấy chương trình tự động chấp
nhận hoặc mở tập tin, thường cho thấy máy tính không được cài đặt phần mềm thích hợp
Hoàng Thanh Hoà
35
3. Sử dụng Control Panel
Control Panel
Khu vực truy cập các tính năng để cài đặt hoặc tùy chỉnh cài đặt thiết bị Truy cập Control Panel
Hoàng Thanh Hoà
37
Control Panel
Hãy chắc chắn bạn hoàn toàn hiểu những gì mỗi tùy chọn có thể làm và khi bạn có thể muốn sử dụng nó trước khi thử bất kỳ thay đổi nào – Ghi lại các thiết lập ban đầu trước khi thực hiện thay đổi để quay về
với những thay đổi không làm việc
Một số tính năng có thể ảnh hưởng đến máy tính làm việc như thế nào, và có thể bị ngừng hoạt động và không hiển thị trong Control Panel
Hoàng Thanh Hoà
38
Giao diện Control Panel
Hoàng Thanh Hoà
39
Giao diện Control Panel
Hoàng Thanh Hoà
40
Sử dụng Control Panel
System and Security
Quản lí Firewall (tường lửa), mã hóa (encryption), bộ nhớ (storage) và một số tùy chọn khác
User Accounts
Thay đổi quyền cho phép truy cập tài khoản người dùng
Network and Internet
Thay đổi Local Network (hệ thống mạng nội bộ), Internet (hệ thống mạng) hoặc các tùy chọn chia sẻ mạng
Tùy chỉnh độ phân giải màn hình và font
Appearance and Personalization
Quản lí thiết bị và hệ thống âm thanh
Hardware and Sound
Hoàng Thanh Hoà
41
Sử dụng Control Panel
Clock, Language, & Region
Thay đổi thời gian và ngày tháng, thêm ngôn ngữ và điều chỉnh các thiết lập ngôn ngữ
Programs
Quản lý hệ thống
Ease of Access
Điều chỉnh tầm nhìn (visobility), âm thanh (audio options) và tooltip
Hoàng Thanh Hoà
42
3.1. Region and Language
Thời gian,ngày tháng Kiểu hiện thị số, tiền tệ Ngôn ngữ
Hoàng Thanh Hoà
43
Chọn Clock and Region
Hoàng Thanh Hoà
44
Date and Time
Hoàng Thanh Hoà
45
Number/Currency
Hoàng Thanh Hoà
46
3.2. Program
Quản lý hệ thống
Hoàng Thanh Hoà
47
Hoàng Thanh Hoà
48
Hoàng Thanh Hoà
49
4. Một số phần mềm tiện ích
Phần mềm nén, giải nén. Phần mềm diệt virus. Phần mềm chat. ………..
Phần mềm nén, giải nén WinRAR
Hoàng Thanh Hoà
51
Phần mềm diệt Virut
Phát hiện, loại bỏ các virus máy tính, khắc phục hậu quả của
virus gây ra.
Có khả năng được nâng cấp để nhận biết các loại virus trong
tương lai.
– Kiểm tra (quét) các tập tin để phát hiện các virus đã biết trong cơ
sở dữ liệu nhận dạng về virus của chúng
– Phát hiện các hành động của các phần mềm giống như các hành
động của virus hoặc các phần mềm độc hại
Nguyên lý hoạt động:
Hoàng Thanh Hoà
52
Phần mềm diệt Virut
Kaspersky Anti-Virus McAfee BKAV Windows Defender ………….
Hoàng Thanh Hoà
53
Phần mềm diệt Virut
Kaspersky Anti-Virus McAfee BKAV Windows Defender ………….
Hoàng Thanh Hoà
54
Phần mềm Chat
Hoàng Thanh Hoà
55
5. Sử dụng tiếng Việt
5.1. Các bộ mã tiếng Việt
Hoàng Thanh Hoà
57
Bộ mã
Unicode. VNI Windows. TCVN3 (ABC) Vietware
Hoàng Thanh Hoà
58
Bảng mã và phông chữ thông dụng
Bảng mã
Font chữ thông dụng
VNI Windows
VNI-Times
Vietware (1byte)
VNtimes new roman
Vietware (2bytes)
SVNtimes new roman
TCVN3
.VnTime
Unicode
Times New Roman, Arial
Hoàng Thanh Hoà
59
5.2. Kiểu gõ
Kiểu gõ Cách gõ 10 ngón
Hoàng Thanh Hoà
60
Kiểu gõ
ê ee
ô oo
ơ Ow; [
ư uw; w; ]
ă aw
đ dd
Ký tự Kiểu Telex
â aa
e6
o6
o7
u7
a8
d9
Kiểu VNI
a6
Dấu
sắc
huyền
hỏi
ngã
nặng
Kiểu Telex
s
f
r
x
j
Kiểu VNI
1
2
3
4
5
Hoàng Thanh Hoà
61
Cách gõ 10 ngón
Hoàng Thanh Hoà
62
5.3. Phần mềm gõ tiếng Việt
Hoàng Thanh Hoà
63
Unikey. Laban Key. Microsoft.
Hoàng Thanh Hoà
64
Unikey
Hoàng Thanh Hoà
65
Tóm tắt
Hệ điều hành Windows Cách đặt tên và quản lý tập tin, thư mục. Sử dụng Control Panel để thiết lập môi trường Windows. Giới thiệu 1 số phần mềm tiện ích. Cách nhập tiếng Việt trong Windows.
Hoàng Thanh Hoà
