BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
“Giải pháp phát triển hoạt động môi giới tại công ty cổ
phần chứng khoán Vndirect”
MỤC LỤC Trang ...................................................................................................................... 5
LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 6 CHƯƠNG 1 ............................................................................................................ 8 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN ................................................................................................... 8
1.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY CHỨNG KHOÁN .......................................... 8 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của công ty chứng khoán ............................................ 8 1.1.1.1. Khái niệm ................................................................................................... 8 1.1.2. Các hoạt động cơ bản công ty chứng khoán ............................................... 11 1.2. HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN ...................... 19 Bộ phận môi giới luôn luôn phải xác định được quy trình hoạt động của mình như thế nào. Nhìn chung thì quy trình của các hoạt động càng đơn giản, ngắn gọn mà vẫn đảm bảo được các hoạt động hiệu quả thì quy trình đó càng tốt. ..... 34 - Việc đầu tiên phải tìm kiếm khách hàng thông qua các mối quan hệ, hay thông qua các hoạt động tiếp thị, quảng cáo, marketing về công ty. .............................. 35 - Lựa chọn khách hàng: xác định mục tiêu khách hàng của mình là đối tượng nào, và có thể phân loại các đối tượng khách hàng theo nhu cầu, thu nhập, và phục vụ các nhóm nhà đầu tư. ............................................................................. 35 - Kiến nghị và giải thích cho nhà đầu tư hiểu về dịch vụ tài chính nào có thể đáp ứng nhu cầu của họ một cách tốt nhất, như vậy người môi giới cần có sự hiểu biết nhất định về các lĩnh vực cụ thể và phải biết cách thuyết trình cho nhà đầu tư hiểu và phải biết cách thuyết phục khách hàng. .............................................. 35 - Khi khách hàng đã chấp nhận dịch vụ thì nhân viên môi giới phải cung cấp đầy đủ các dịch vụ cho khách hàng. ........................................................................... 35 CHƯƠNG 2 .......................................................................................................... 43 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI ................................................... 43 CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT......................................... 43
2.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT ...... 43 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ............................................................ 43 2.1.3.2. Thực trạng hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần chứng khoán VNDIRECT ...................................................................................................... 53 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT ................................................................. 61 CHƯƠNG 3 .......................................................................................................... 68
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
CHỨNG KHOÁN VNDIRECT ............................................................................ 68
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT .......................................................... 68 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT ..................................................... 71 3.2.1. Giải pháp thu hút khách hàng .................................................................... 72 3.2.3. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho VNDS ................................ 82 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ................................................................................... 83
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
- VNDS: Công ty cổ phần chứng khoán VNDirect
- TTCK: Thị trường chứng khoán
- TTGDCK: Trung tâm giao dịch chứng khoán
- SGDCK Tp. HCM: Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh
- UBCKNN: Uỷ ban chứng khoán Nhà nước
- CTCK: Công ty chứng khoán
- DN: Doanh nghiệp
- NHCT: Ngân hàng công thương
- NĐT: Nhà đầu tư
- CTCP: Công ty cổ phần
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Trang
Sơ đồ 1.1: Vị trí của CTCK trên TTCK chính thức………………………….6
Sơ đồ 1.2: Quy trình hoạt động tự doanh tại công ty chứng khoán…………11
Sơ đồ 1.3: Quy trình hoạt động bảo lãnh phát hành………………………...12
Sơ đồ 1.4: Quy trình giao dịch chứng khoán………………………………..26
Sơ đồ 1.5: Hoạt động môi giới thông thường……………………………….27
Sơ đồ 1.6: Hoạt động môi giới lập giá………………………………………29
Bảng 2.1: Biểu phí giao dịch của VNDirect………………………………...48
Bảng 2.2: Mô hình tổ chức công ty VNDirect………………………………55
Hình 2.1: Tổng số tài khoản giao dịch sau mỗi tháng của VNDirect……….58
LỜI MỞ ĐẦU
Thị trường chứng khoán thế giới đã đi được một chặng đường dài, trải
qua biết bao thăng trầm, hình thức tổ chức từ đơn giản (thị trường chứng
khoán phi tập trung) đến hiện đại và hết sức chặt chẽ (thị trường chứng khoán
tập trung). Trong quá trình phát triển này, không thể phủ nhận vai trò của các
công ty chứng khoán. Với những nghiệp vụ của mình, đặc biệt là môi giới,
các công ty chứng khoán giúp rút ngắn khoảng cách giữa người mua và người
bán, giúp giảm thiểu rất nhiều những chi phí phát sinh không đáng có. Có thể
nói đây là một nghiệp vụ quan trọng của tất cả các công ty chứng khoán,
mang lại thu nhập cao và là cao nhất trong các hoạt động kinh doanh chứng
khoán thậm chí ngay cả khi thị trường đang ở trong tình trạng bị khủng
hoảng. Vì vậy, muốn đứng vững trên thị trường chứng khoán, phát triển hoạt
động môi giới là tất yếu với bất kì công ty chứng khoán nào, dù mới thành lập
hay đã có thâm niên hoạt động hàng chục năm.
Công ty cổ phần chứng khoán Vndirect mới đi vào hoạt động được hơn
một năm. Ngay từ khi thành lập, công ty đã chọn cho mình slogan “VNDirect
- Your Investment Home” với ý nghĩa: đến với VNDirect, khách hàng đã đến
với ngôi nhà đầu tư của chính mình. Để làm được điều này, chắc chắn
Vndirect phải không ngừng nâng cao và phát triển nghiệp vụ môi giới, để
phục vụ khách hàng được tốt nhất, để khách hàng "có thể cảm thấy thoải mái
và thư giãn như đi spa" (trích lời Tổng giám đốc VNDirect Nguyễn Ngọc
Thanh).
Nhận thấy tầm quan trọng của hoạt động môi giới đối với sự phát triển
của công ty cổ phần chứng khoán VNDirect em quyết định chọn đề tài: “Giải
pháp phát triển hoạt động môi giới tại công ty cổ phần chứng khoán
Vndirect”.
Đề tài gồm có ba chương:
Chương 1: Hoạt động môi giới của công ty chứng khoán
Chương 2: Thực trạng hoạt động môi giới tại công ty cổ phần chứng
khoán Vndirect
Chương 3: Giải pháp phát triển hoạt động môi giới tại công ty cổ phần
chứng khoán Vndirect
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI
CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
1.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của công ty chứng khoán
1.1.1.1. Khái niệm
Trải qua hàng trăm năm lịch sử hình thành, thị trường chứng khoán đến
nay vẫn không ngừng phát triển và ngày càng khẳng định là một kênh huy
động vốn hữu hiệu của nền kinh tế. Khi thị trường chứng khoán còn sơ khai,
số lượng các nhà đầu tư tham gia thị trường còn ít, các nhà môi giới độc lập
đảm nhận việc trung gian giữa người mua và người bán. Thị trường chứng
khoán ngày càng phát triển, số lượng nhà đầu tư ngày càng nhiều, chức năng
và hoạt động giao dịch của nhà môi giới tăng lên đòi hỏi sự ra đời của công ty
chứng khoán, là sự tập hợp của các nhà môi giới riêng lẻ. Đây là một tổ chức
chuyên nghiệp trong lĩnh vực chứng khoán, họ sẽ giúp đỡ các chủ thể khác
thực hiện công việc mà không tốn kém nhiều thời gian, công sức, tiền bạc.
Như vậy, hiểu một cách chung nhất thì “công ty chứng khoán là
một tổ chức tài chính trung gian thực hiện các nghiệp vụ trên thị trường
chứng khoán’’.
Ở Việt Nam, theo Quyết định số 55/2004/QĐ-BTC ngày 17-6-2004 của
Bộ Tài Chính thì: “Công ty chứng khoán là công ty cổ phần, công ty trách
nhiệm hữu hạn thành lập theo pháp luật Việt Nam để kinh doanh chứng khoán
theo giấy phép kinh doanh chứng khoán do Ủy ban chứng khoán Nhà Nước
cấp”.
CTCK C
CTCK A
Tổ chức phát hành
Nhà đầu tư
Nhà đầu tư
Thị trường chính thức
Tổ chức phát hành
CTCK B
CTCK D
Nhà đầu tư
Nhà đầu tư
Sơ đồ 1.1: Vị trí của CTCK trên TTCK chính thức
(Nguồn: Trung tâm đào tạo Ủy ban chứng khoán Nhà nước)
1.1.1.2. Đặc điểm
Công ty chứng khoán là trung gian tài chính:
- Tài sản của CTCK phần lớn là các chứng khoán. Những chứng
khoán này hình thành chủ yếu từ hoạt động tự doanh và bảo lãnh phát hành.
Nét đặc trưng của loại tài sản này là giá trị của chúng biến động một cách
thường xuyên theo giá chứng khoán trên thị trường. Sự biến động này tất yếu
sẽ tạo ra những rủi ro tiềm năng đối với CTCK. Do vậy, các chứng khoán
trong tài sản của CTCK phải có tính thanh khoản rất cao.
- Là một chủ thể kinh doanh, CTCK cũng tạo ra sản phẩm. Sản phẩm
của CTCK chính là các dịch vụ phục vụ các nhà đầu tư, các công ty cổ phần
và cả Chính phủ. Đặc trưng của loại sản phẩm này là tính thay đổi, dễ bị bắt
chước. Điều này đòi hỏi các CTCK phải luôn chú trọng phát triển, đổi mới
không ngừng các dịch vụ.
- CTCK là tổ chức trung gian giao dịch. Đặc điểm này thể hiện rõ
nhất ở hoạt động môi giới. CTCK giúp kết nối giữa người cần bán chứng
khoán và người muốn mua chứng khoán.
- CTCK là tổ chức trung gian rủi ro. Trên thị trường chứng khoán
luôn luôn tiềm ẩn mọi rủi ro, vì vậy tất cả các thành viên tham gia thị trường
đều có thể gặp nhiều rủi ro. Công ty chứng khoán trong phạm vi hoạt động
của mình cũng có thể gặp nhiều rủi ro. Khi các nhà đầu tư gặp rủi ro nhiều thì
họ sẽ đầu tư ít đi hoặc có thể sẽ không tham gia nữa mà chuyển sang hình
thức đầu tư khác. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công
ty.
Công ty chứng khoán là tổ chức kinh doanh có điều kiện:
Theo điều 62, Luật chứng khoán Việt Nam năm 2006, điều kiện cấp
Giấy phép thành lập và hoạt động của công ty chứng khoán bao gồm:
a) Có trụ sở; có trang bị, thiết bị phục vụ hoạt động kinh doanh chứng
khoán, đối với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán và tư vấn đầu tư
chứng khoán thì không phải đáp ứng điều kiện về trang bị, thiết bị.
b) Có đủ vốn pháp định theo quy định của Chính phủ. Vốn pháp định
cho các nghiệp vụ kinh doanh của công ty chứng khoán, công ty chứng khoán
có vốn đầu tư nước ngoài, chi nhánh công ty chứng khoán nước ngoài tại Việt
Nam là:
- Môi giới chứng khoán: 25 tỷ đồng Việt Nam
- Tự doanh chứng khoán: 100 tỷ đồng Việt Nam
- Bảo lãnh phát hành chứng khoán: 165 tỷ đồng Việt Nam
- Tư vấn đầu tư chứng khoán: 10 tỷ đồng Việt Nam
Trường hợp công ty chứng khoán muốn thực hiện cấp giấy phép cho
nhiều nghiệp vụ kinh doanh, vốn pháp định là tổng số vốn pháp định tương
ứng với từng nghiệp vụ xin cấp phép.
c) Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và các nhân viên thực hiện nghiệp vụ
kinh doanh chứng khoán phải có Chứng chỉ hành nghề chứng khoán.
Trường hợp cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập là cá nhân phải
có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không thuộc trường hợp đang phải chấp
hành hình phạt tù hoặc đang bị Toà án cấm hành nghề kinh doanh; trường hợp
là pháp nhân phải đang hoạt động hợp pháp và có đủ năng lực tài chính để
tham gia góp vốn. Các cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập phải sử
dụng nguồn vốn của chính mình để góp vốn thành lập công ty chứng khoán.
Cơ cấu tổ chức:
- Trình độ chuyên môn hoá, phân cấp quản lý cao và rõ rệt. Các bộ phận
của một CTCK bao giờ cũng hoạt động độc lập với nhau và không phụ thuộc
lẫn nhau do các mảng hoạt động của các bộ phận là khác nhau như môi giới,
tự doanh, bảo lãnh phát hành, tư vấn… Do đó mức độ chuyên môn hoá và
phân cấp quản lý của các CTCK là rất cao và rõ rệt, các bộ phận có thể tự
quyết định hoạt động của mình.
- Nhân tố con người giữ vai trò quyết định. Do đặc điểm chuyên môn hoá
cao nên con người cần có những khả năng độc lập trong quyết định, công
việc. Khả năng làm việc mỗi nhân viên trong công ty là nhân tố rất quan trọng
giúp cho sự thành công của CTCK, họ là cầu nối giữa khách hàng và công ty,
tìm kiếm khách hàng cho công ty và hiểu được tiềm lực của chính những
khách hàng đó vì thế góp phần quan trọng cho thành công của công ty.
1.1.2. Các hoạt động cơ bản công ty chứng khoán
1.1.2.1. Hoạt động môi giới chứng khoán
Môi giới chứng khoán là hoạt động trung gian hoặc đại diện bên mua
hoặc bên bán thực hiện giao dịch để hưởng hoa hồng. Theo đó các công ty
chứng khoán đại diện cho khách hàng tiến hành giao dịch thông qua Sở giao
dịch chứng khoán hoặc thị trường OTC mà chính khách hàng phải chịu trách
nhiệm đối với các kết quả giao dịch mà mình đã quyết định.
Thông qua hoạt động môi giới, công ty chứng khoán cung cấp các sản
phẩm, dịch vụ tư vấn đầu tư và kết nối giữa nhà đầu tư bán chứng khoán với
nhà đầu tư mua chứng khoán.
1.1.2.2. Hoạt động tự doanh chứng khoán
Tự doanh là việc CTCK tự tiến hành các giao dịch mua bán chứng
khoán cho mình. Hoạt động tự doanh của CTCK được thực hiện thông qua cơ
chế giao dịch trên SGDCK hoặc thị trường OTC. Tại một số thị trường vận
hành theo cơ chế khớp giá (quote driven) hoạt động tự doanh của CTCK được
thực hiện thông qua hoạt động tạo lập thị trường. Lúc này, CTCK đóng vai trò
là nhà tạo lập thị trường, nắm giữ một số lượng chứng khoán nhất định của
một số loại chứng khoán và thực hiện mua bán chứng khoán với các khách
hàng để hưởng chênh lệch giá. Các giao dịch chủ yếu mà công ty chứng
khoán thực hiện bao gồm:
- Giao dịch gián tiếp: công ty chứng khoán đặt các lệnh mua hoặc bán các
chứng khoán trên các sở giao dịch. Công ty đóng vai trò như một khách hàng
bình thường và hoàn toàn không biết đến các đối tác.
- Giao dịch trực tiếp: là giao dịch dựa trên mức giá thoả thuận giữa công
ty chứng khoán và các khách hàng. Hình thức giao dịch chủ yếu là qua
phương tiện thông tin hay gặp gỡ trực tiếp với khách hàng. Giao dịch gián
tiếp thường được thực hiện với các chứng khoán OTC.
Công ty chứng khoán còn được kinh doanh các nghiệp vụ khác ngoài
mua bán chứng khoán thông thường nhằm thu lợi nhuận cho chính mình như:
cho vay chứng khoán, repo chứng khoán, mua bán các công cụ chứng khoán
phái sinh… Khi thực hiện hoạt động tự doanh công ty phải tuân thủ các quy
định:
+ Tách biệt quản lý: công ty chứng khoán phải tách biệt giữa hoạt động
môi giới và hoạt động tự doanh nhằm tránh các xung đột lợi ích giữa công ty
và khách hàng. Sự tách biệt này bao gồm cả về yếu tố con người, quy trình
nghiệp vụ, vốn và tài sản của khách hàng, của công ty.
+ Ưu tiên lệnh của khách hàng trước: nguyên nhân chính của quy định
này là do các công ty chứng khoán là một tổ chức chuyên môn hoá trên thị
trường chứng khoán nên khả năng dự báo, nắm bắt và xử lý thông tin cao hơn
so với các khách hàng thông thường. Do đó các lệnh của khách hàng phải
được xử lý trước lệnh của công ty. Nguyên tắc này đảm bảo sự công bằng cho
các khách hàng trong quá trình giao dịch.
+ Bình ổn giá chứng khoán: hoạt động này cùng với hoạt động mua
bán cổ phiếu ngân quỹ của các công ty niêm yết nhằm bình ổn giá chứng
khoán. Luật các nước đều quy định các CTCK phải dành một tỷ lệ % nhất
định các giao dịch của mình (ở Mỹ là 60%) cho hoạt động bình ổn thị trường.
Các công ty chứng khoán phải có nghĩa vụ mua vào khi giá chứng khoán
giảm và bán ra khi giá chứng khoán tăng.
+ Tạo lập thị trưòng cho các chứng khoán: đóng vai trò là nhà tạo lập
thị trường (market maker) hay các nhà buôn chứng khoán, công ty sẵn sàng
mua và bán chứng khoán bất kì lúc nào nhằm tăng tính thanh khoản cho các
chứng khoán trên thị trường. Một lệnh của khách hàng đến mà không có
người mua hoặc bán thì công ty sẵn sàng mua hay bán các chứng khoán nhằm
đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Mục đích của hoạt động tự doanh là nhằm thu lợi nhuận cho chính công
ty thông qua hành vi mua, bán chứng khoán với khách hàng, trong hoạt động
tự doanh CTCK kinh doanh bằng chính nguồn vốn của mình. Vì vậy, CTCK
đòi hỏi phải có nguồn vốn rất lớn và đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên
môn, khả năng phân tích và đưa ra những quyết định đầu tư hợp lý, đặc biệt
trong trường hợp đóng vai trò là các nhà tạo lập thị trường.
Sơ đồ 1.2: Quy trình hoạt động tự doanh tại Công ty chứng khoán
Xây dựng chiến lược đầu tư
Khai thác, tìm kiếm cơ hội đầu tư
Phân tích, đánh giá chất lượng cơ hội đầu tư
Thực hiện đầu tư
Quản lý đầu tư và thu hồi vốn
(Nguồn: Trung tâm đào tạo Ủy ban chứng khoán Nhà nước)
1.1.2.3. Hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán
Tổ chức phát hành (các doanh nghiệp, Chính phủ, chính quyền địa
phương…) muốn huy động vốn thông qua phát hành chứng khoán không thể
thực hiện thành công nếu không có các công ty chứng khoán. Cũng theo luật
pháp của các nước quy định, các công ty chứng khoán và một số định chế tài
chính khác như ngân hàng đầu tư là các tổ chức bảo lãnh phát hành. Các ngân
hàng đầu tư thường đứng ra nhận bảo lãnh phát hành sau đó chuyển phân phối
chứng khoán cho các công ty chứng khoán tự doanh hoặc các thành viên
khác. Còn công ty chứng khoán thường nhận làm đầy đủ mọi công việc: thực
hiện tư vấn cho đợt phát hành, thực hiện bảo lãnh, phân phối chứng khoán ra
công chúng. Chính họ là những người bằng các nghiệp vụ của mình giúp thực
hiện thành công các đợt chào bán chứng khoán ra công chúng.
Tổ chức bảo lãnh được hưởng phí bảo lãnh hoặc một tỷ lệ hoa hồng
nhất định trên số tiền thu được. Do vậy, hoạt động này chiếm tỷ lệ doanh thu
khá cao trong tổng doanh thu của các công ty chứng khoán.
Việc bảo lãnh phát hành thường thực hiện theo một trong các phương
thức sau: bảo lãnh với cam kết chắc chắn, bảo lãnh với cố gắng cao nhất, bảo
lãnh theo phương thức tất cả hoặc không, bảo lãnh theo phương thức tối thiểu
hoặc tối đa, bảo lãnh theo phương thức dự phòng.
Sơ đồ 1.3: Quy trình hoạt động Bảo lãnh phát hành
Công ty chứng khoán
Nhận đơn yêu cầu bảo lãnh
Ký hợp đồng tư vấn quản lý Công ty phát hành
Đệ trình phương án bán
Uỷ ban chứng khoán Nhà nước
Lập nghiệp đoàn bảo lãnh phát hành, định giá chứng khoán và ký hợp đồng bảo lãnh
Đơn xin bảo lãnh, nộp bản cáo bạch
Phân phát bản cáo bạch và phiếu đăng ký mua chứng khoán
Đăng ký phát hành chứng khoán có hiệu lực
Phân phối chứng khoán trên cơ sở phiếu đăng ký
Thanh toán
(Nguồn: Trung tâm đào tạo Ủy ban chứng khoán Nhà nước)
1.1.2.4. Quản lý danh mục đầu tư
Quản lý danh mục đầu tư là hoạt động quản lý nguồn tài sản uỷ thác
của nhà đầu tư để đầu tư vào chứng khoán thông qua danh mục đầu tư nhằm
sinh lợi cho khách hàng trên cơ sở tăng lợi nhuận và bảo toàn vốn cho khách
hàng. Quản lý danh mục đầu tư là một dạng nghiệp vụ tổng hợp kèm theo đầu
tư. Khách hàng uỷ thác tiền cho công ty chứng khoán thay mặt mình quyết
định đầu tư theo một chiến lược đã định trước hay những thoả thuận mà
khách hàng đã yêu cầu và chấp thuận. CTCK cần phải tách rời hoạt động này
với hoạt động môi giới và hoạt động tự doanh, trách sử dụng vốn sai mục đích
để kiếm lợi cho cá nhân.
Quy trình nghiệp vụ:
Bước 1: Xúc tiến tìm hiểu và nhận quản lý. CTCK tiếp xúc với khách
hàng để tìm hiểu về khả năng tài chính, chuyên môn, từ đó đưa ra các yêu cầu
về quản lý vốn uỷ thác.
Bước 2: Ký hợp đồng quản lý. CTCK ký hợp đồng quản lý giữa khách
hàng và công ty theo các yêu cầu, nội dung về vốn, thời gian uỷ thác, mục
tiêu đầu tư, quyền và trách nhiệm của các bên, phí quản lý danh mục đầu tư.
Bước 3: Thực hiện hợp đồng quản lý. CTCK thực hiện đầu tư vốn uỷ
thác của khách hàng theo các nội dung đã được cam kết và phải đảm bảo tuân
thủ các quy định về quản lý vốn, tài sản tách biệt giữa khách hàng và công ty.
Bước 4: Kết thúc hợp đồng quản lý. Khách hàng có nghĩa vụ thanh toán
các khoản phí quản lý theo hợp đồng ký kết và xử lý các trường hợp khi
CTCK bị ngưng hoạt động, giải thể hoặc phá sản.
1.1.2.5. Hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán
Tư vấn đầu tư chứng khoán là quá trình phân tích các cổ phiếu và đưa
ra các lời khuyên liên quan đến chứng khoán, phân tích các tình huống và có
thể thực hiện một số công việc liên quan đến phát hành, đầu tư và cơ cấu lại
Hoạt động này thực chất là các nghiệp vụ nhằm giúp cho các doanh
nguồn tài chính cho khách hàng.
nghiệp trong quá trình cổ phần hóa tham gia vào thị trường chứng khoán. Có
thể nói thị trường chứng khoán đang là một mối quan tâm của các doanh
nghiệp khi muốn huy động vốn cho quá trình sản xuất. Nhưng sự hiểu biết về
các thủ tục liên quan, các lợi ích thu được, chi phí bỏ ra như thế nào thì không
phải là bất kỳ doanh nghiệp nào cũng có thể biết được. Và đó là công việc của
hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán. Với hoạt động tư vấn, CTCK cung cấp
thông tin, cách thức đầu tư, thời điểm đầu tư và quan trọng nhất là loại chứng
khoán đầu tư phù hợp với khách hàng. Thông thường hoạt động tư vấn đầu tư
chứng khoán luôn gắn liền với các hoạt động khác như môi giới, bảo lãnh
phát hành.
Hoạt động tư vấn chứng khoán được phân loại theo các tiêu chí sau:
+ Theo hình thức của hoạt động tư vấn: việc công ty chứng khoán tư
vấn cho khách hàng của mình có nhiều cách. Có thể chỉ là giải đáp các thắc
mắc của khách hàng thông qua các phương tiện thông tin liên lạc. Xong cũng
có những doanh nghiệp cần tư vấn trực tiếp.
+ Theo mức độ ủy quyền của tư vấn: việc tư vấn của CTCK với các
doanh nghiệp thường được chia làm nhiều mức độ tùy thuộc vào yêu cầu của
doanh nghiệp. Vậy đó là những mức độ nào: có thể bao gồm tư vấn bằng gợi
ý cách thức đầu tư; tư vấn theo hình thức ủy quyền của doanh nghiệp cho
CTCK.
+ Theo đối tượng của hoạt động tư vấn: được chia theo nhiều đối tượng
tham gia trên thị trường chứng khoán.
1.1.2.6. Các hoạt động phụ trợ
* Lưu ký chứng khoán
Là việc bảo quản, lưu trữ các chứng khoán của khách hàng thông qua
các tài khoản lưu ký chứng khoán tại công ty. Đây là quy định bắt buộc trong
giao dịch chứng khoán bởi vì giao dịch chứng khoán trên thị trường tập trung
là hình thức giao dịch ghi sổ, khách hàng phải mở tài khoản lưu ký chứng
khoán tại công ty chứng khoán (nếu chứng khoán phát hành dưới hình thức
ghi sổ) hoặc ký gửi các chứng khoán (nếu chứng khoán phát hành dưới hình
thức chứng chỉ vật chất). Khi thực hiện dịch vụ lưu ký chứng khoán cho
khách hàng, công ty chứng khoán sẽ phải thu phí lưu ký chứng khoán như:
phí chuyển nhượng chứng khoán, phí gửi chứng khoán, phí rút chứng khoán.
* Quản lý thu nhập của khách hàng (quản lý tổ chức)
Xuất phát từ việc lưu ký chứng khoán cho khách hàng, công ty chứng
khoán sẽ theo dõi tình hình thu lãi, trả cổ tức của chứng khoán được thường
xuyên và là người đứng ra làm dịch vụ nhận hộ và chi trả cổ tức cho khách
hàng thông qua tài khoản giao dịch của khách hàng.
* Tín dụng (mua bán chịu)
Khách hàng có ý định mua bán chứng khoán nhưng không đủ tiền
thanh toán, công ty chứng khoán sẽ mua bán chứng khoán qua thị trường giao
dịch mua bán chịu. Thị trường này mang tính chất như một thị trường giao
dịch bằng tiền mặt, mà có thể được hiểu là giao dịch kỳ hạn. Mua bán chịu là
việc ngăn chặn lên giá chứng khoán trong tương lai và giúp cho việc lưu hành
chứng khoán được dễ dàng hơn thông qua việc hỗ trợ giao dịch thị trường
bằng tiền mặt.
Đối với các thị trường chứng khoán phát triển, bên cạnh nghiệp vụ môi
giới chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng, các công ty chứng
khoán còn triển khai dịch vụ cho vay chứng khoán để khách hàng thực hiện
bán khống chứng khoán hoặc cho vay để khách hàng thực hiện mua ký quỹ.
Cho vay ký quỹ là hình thức cấp tín dụng của công ty chứng khoán
thực hiện cho khách hàng của mình để họ mua chứng khoán và sử dụng
chứng khoán đó làm vật thế chấp cho khoản vay đó. Khách hàng chỉ cần ký
quỹ một phần, số còn lại sẽ do công ty chứng khoán ứng trước thanh toán.
Đến hạn thanh toán, khách hàng phải hoàn trả số vốn gốc đã vay cùng với
khoản lãi cho công ty chứng khoán. Trường hợp khách hàng không hoàn trả
số nợ thì công ty sẽ phát mãi số chứng khoán đó để thu hồi nợ.
* Quản lý quỹ
Thị trường chứng khoán ở một số nước, pháp luật về thị trường chứng
khoán còn cho phép công ty chứng khoán được thực hiện quản lý quỹ đầu tư.
Theo đó, công ty chứng khoán cử đại diện của mình để quản lý quỹ và sử
dụng vốn, tài sản của quỹ đầu tư để đầu tư chứng khoán. Công ty chứng
khoán được phép thu phí quản lý quỹ đầu tư.
1.2. HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
1.2.1. Khái niệm
Khi thị trường chứng khoán phát triển đến một mức độ nhất định, các
nhu cầu giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư trở nên phức tạp và đòi hỏi
được chăm sóc kỹ lưỡng hơn; lượng người tham gia thị trường lại rất đông,
mỗi thị trường có hàng triệu người, hàng chục triệu người tham gia. Với con
số lớn như vậy, trong đó sự hiểu biết về thị trường là rất khác nhau, có những
người là chuyên gia, ngược lại cũng có rất nhiều người sự hiểu biết tối thiểu
để lựa chọn chứng khoán và thời cơ đầu tư cũng không có. Thực tế này đặt ra
yêu cầu phải có trung gian nhằm đảm bảo sự công bằng, bình đẳng giữa mọi
người, đảm bảo lợi thế ngang bằng trong giao dịch.
Với những thế mạnh về nghiệp vụ chuyên môn, về cách thức tiếp cận
các nguồn thông tin… thông qua hoạt động môi giới công ty chứng khoán có
thể cung cấp cho các nhà đầu tư những thông tin cần thiết, những ý tưởng đầu
tư, những lời khuyên và giúp cho người đầu tư thực hiện các giao dịch của
mình theo cách có lợi nhất. Trong nhiều trường hợp, hoạt động môi giới sẽ trở
thành những người bạn, người chia sẻ những lo âu, căng thẳng và đưa ra
những lời động viên kịp thời cho nhà đầu tư, giúp nhà đầu tư có những quyết
định tỉnh táo. Và đôi khi nhân viên môi giới còn là những người bạn của
khách hàng không chỉ trong đầu tư chứng khoán mà còn trong các lĩnh vực
khác nữa.
Hoạt động môi giới chứng khoán cũng hàm nghĩa nhiều nghiệp vụ khác
nhau. Môi giới thông thường là hoạt động mà nhân viên môi giới sẽ thực hiện
lệnh cho khách hàng và chỉ nhận phần phí hay hoa hồng được hưởng.
Nhân viên môi giới còn có hoạt động tạo lập thị trường. Đó là việc thực
hiện hỗ trợ việc duy trì một thị trường ổn định đối với mỗi loại chứng khoán
nhất định. Cụ thể như đối với một loại cổ phiếu khi có độ chênh lệch lớn giữa
giá mua và giá bán, người mua thì muốn mua chứng khoán với giá thấp hơn
nhiều so với giá mà những người bán chấp nhận. Khi đó nhân viên môi giới
sẽ chào bán hoặc mua chứng khoán này cho chính bản thân mình với giá ở
giữa các mức giá trên. Bằng cách đó, nhân viên môi giới đã thu hẹp chênh
lệch giữa giá mua và giá bán. Hoạt động lúc này của nhân viên môi giới là với
tư cách của nhà giao dịch.
Theo thông lệ và trong các quy định chung trên thế giới thì hoạt động
tư vấn đầu tư và môi giới là hai họat động kinh doanh tách biệt nhau của công
ty chứng khoán. Tuy nhiên trên thực tế hiện nay, trong hoạt động môi giới
luôn có hoạt động tư vấn. Người đầu tư trông đợi người môi giới thực hiện ba
công việc sau: 1) cho họ biết lúc nào thì mua, 2) cho họ biết lúc nào thì bán,
3) cho họ biết những gì đang diễn biến trên thị trường. Nhà đầu tư khi tìm đến
các công ty chứng khoán nói chung hay các công ty môi giới nói riêng luôn
muốn nhận được từ nhân viên môi giới những lời khuyên, lời tư vấn về mọi
vấn đề liên quan đến hoạt động mua bán đầu tư của họ. Có những nhà đầu tư
khi tìm đến với nhân viên môi giới chưa hề biết một chút gì về chứng khoán
hay họ cũng chưa tạo nên mục tiêu đầu tư cụ thể nào. Họ tìm đến với mong
muốn được tư vấn, giúp đỡ trong việc đưa ra quyết định. Nhân viên môi giới
lại là những người đại diện của công ty để gặp gỡ, trao đổi với khách hàng.
Có trường hợp nhà đầu tư coi nhân viên môi giới như là người đại diện, người
chăm sóc riêng về tiền bạc cũng giống như luật sư hay bác sĩ chăm sóc bảo vệ
sức khỏe cho họ. Do đó, môi giới và tư vấn luôn đi liền với nhau. Hoạt động
môi giới không thể tách rời với hoạt động tư vấn.
Nhưng môi giới trong tư vấn và tư vấn tài chính, đầu tư vẫn có những
điểm khác biệt. Thứ nhất là về phí. Phí tư vấn trong hoạt động môi giới
thường là dịch vụ đi kèm theo chức năng cơ bản của nó. Các công ty chứng
khoán thường không thu phí này. Còn trong họat động tư vấn đầu tư tài chính,
các công ty thường thu phí theo hợp đồng đã ký với khách hàng. Thứ hai là
trách nhiệm mà nhân viên môi giới và nhân viên tư vấn phải chịu cũng có sự
khác biệt. Nhân viên môi giới chỉ chịu trách nhiệm về mặt uy tín. Lời khuyên,
lời tư vấn dành cho khách nhưng khách hàng vẫn là người tự quyết định, họ
không chịu trách nhiệm về hậu quả của nguồn thông tin tư vấn đó; không hề
theo nguyên tắc hay quy định nào. Còn đối với hoạt động tư vấn đầu tư tài
chính có sự quy định cụ thể rõ ràng trách nhiệm giữa các bên tham gia.
Như vậy môi giới được hiểu là hoạt động của công ty chứng khoán đại
diện mua và bán chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng.
1.2.2. Đặc điểm, vai trò của hoạt động môi giới
1.2.2.1. Đặc điểm
Khác với các hoạt động tài chính khác, môi giới có những đặc điểm
riêng biệt. Đó là:
- Hoạt động môi giới dẫn đến xung đột lợi ích giữa công ty chứng
khoán, người môi giới và khách hàng. CTCK làm trung gian giữa các nhà đầu
tư mua và bán chứng khoán, khi công ty chứng khoán tham gia vào việc kinh
doanh với mục tiêu cũng vì lợi nhuận, với khả năng xử lý thông tin và nghiệp
vụ chuyên môn, chắc chắn sẽ xảy ra mâu thuẫn giữa công ty và nhà đầu tư.
Do vậy, CTCK cần phải tách biệt giữa 2 hoạt động tự doanh và môi giới, tách
biệt giữa nguồn vốn của khách hàng với công ty; luôn phải đặt lợi ích của
khách hàng lên hàng đầu, nghĩa là cung cấp thông tin cho khách hàng một
cách trung thực, chính xác và kịp thời nhất; đảm bảo ưu tiên lệnh của khách
hàng.
- Đối với nhân viên môi giới, đạo đức nghề nghiệp luôn phải đặt lên
hàng đầu. Người môi giới không đơn giản chỉ là trung gian giao dịch mua bán
chứng khoán cho khách hàng, họ còn là người tư vấn, giải thích đúng đắn mọi
đặc điểm, tình hình, khuynh hướng biến động giá của mỗi loại chứng khoán,
họ có những lời khuyên giá trị bằng vàng cho nhà đầu tư. Giữa một người môi
giới và nhà đầu tư, lòng tin chính là nền tảng cho những lời tư vấn. Nếu chỉ vì
lợi ích cá nhân, nhân viên môi giới có thể lợi dụng kiếm lợi cho mình trước
khi cho khách hàng, xúi giục khách hàng mua, bán chứng khoán để kiếm hoa
hồng. Vì vậy, người môi giới cần phải tuân theo các quy tắc ứng xử và đạo
đức nghề nghiệp trong hoạt động môi giới. Đó là:
+ Phải cẩn trọng khi hành nghề: phải hiểu rõ khách hàng về thông tin cá
nhân cơ bản, về tình hình tài chính, mục tiêu đầu tư; trên cơ sở đó phải tư vấn
phù hợp cho khách hàng.
+ Phải trung thực, công bằng trong hoạt động môi giới: phải ưu tiên lợi
ích của khách hàng; phải tôn trọng tài sản của khách hàng, bảo vệ quyền lợi
của khách hàng; phải cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác cho khách hàng.
+ Hoạt động phải mang tính chuyên nghiệp: nhân viên thực hiện theo
đúng yêu cầu của khách hàng, tuân theo quy định về nghiệp vụ, quy định khác
của công ty. Đặc biệt người môi giới cần phải thường xuyên học tập nâng cao
kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ.
+ Phải bảo mật: bảo quản hồ sơ, tài liệu của khách hàng; không được thảo
luận bất kỳ thông tin nào về khách hàng với người không có liên quan; không
sử dụng thông tin của khách hàng dưới bất cứ hình thức nào để tác động tới
các giao dịch vì lợi ích của nhân viên môi giới, của công ty hay của khách
hàng khác.
- Bên cạnh đạo đức nghề nghiệp, nhân viên môi giới cần phải trang bị
cho mình những kĩ năng tay nghề vững vàng như kỹ năng tìm kiếm khách
hàng, kỹ năng truyền đạt thông tin, kỹ năng bán hàng, kỹ năng khai thác
thông tin. Thành công của một công ty chứng khoán với hoạt động môi giới
chứng khoán phụ thuộc phần lớn vào sự tinh thông nghiệp vụ cá nhân của
nhân viên môi giới. Thị trường chứng khoán là nơi đối đầu về trí tuệ và tiền
bạc, chỉ cần chậm vài giây hay ngừng lại để tìm hiểu rõ vấn đề thì đã có thể
thua bạc tỉ. Chính vì vậy, nghề môi giới chứng khoán chỉ thích hợp với những
ai thích cảm gìác mạnh, chịu được áp lực cao trong công việc và đặc biệt là
khả năng đưa ra những quyết định nhanh nhất.
- Đến với nhân viên môi giới, nhà đầu tư phải tự chịu trách nhiệm về
hiệu quả đầu tư. Nhân viên môi giới chỉ chịu trách nhiệm về mặt uy tín. Lời
khuyên, lời tư vấn dành cho khách nhưng khách hàng vẫn là người tự ra quyết
định đầu tư.
1.2.2.2. Vai trò của hoạt động môi giới
Môi giới chứng khoán không chỉ là kết quả của quá trình phát triển nền
kinh tế thị trường mà đồng thời nó còn có vai trò ngược lại là thúc đẩy sự phát
triển của nền kinh tế và cải thiện môi trường kinh doanh. Cụ thể hoạt động
môi giới có vai trò:
Đối với nhà đầu tư
- Góp phần làm giảm chi phí giao dịch
Do lợi thế chuyên môn hóa hoạt động trong ngành chứng khoán lên
hoạt động môi giới của các CTCK giúp giảm thiểu chi phí giao dịch. Chúng ta
thử cùng tìm hiểu một giao dịch. Cũng như bất kỳ một thị trường nào khi có
một giao dịch được diễn ra giữa người mua và người bán thì điều trước tiên là
họ phải gặp được nhau. Tiếp đến là các chi phí phát sinh, bởi khi muốn mua
một loại hàng hóa nào đó thì người mua cũng cần phải xác định xem mình
mua cái gì, mua như thế nào và mua lúc nào? Đó là những chi phí nảy sinh ra
và có nhiều khi nó cản trở các giao dịch được thực hiện. Còn ở trên thị trường
chứng khoán khi nhà đầu tư muốn giao dịch thì họ cũng cần phải có những
hiểu biết như thế về loại hàng hóa mà mình định mua. Nhưng TTCK là một
thị trường bậc cao và hàng hóa ở đây cũng đặc biệt, nó là hàng hóa tài chính.
Và do vậy mà việc thẩm định về chất lượng và giá cả của hàng hóa, người ta
cần đến một khoản chi phí khổng lồ để phục vụ cho việc thu thập, xử lý thông
tin, đào tạo kỹ năng phân tích. Những chi phí này không phải bất cứ một nhà
đầu tư nào cũng có thể có được. Và ở đây chỉ có những công ty chứng khoán
hoạt động chuyên nghiệp trên quy mô lớn mới có khả năng trang trải do được
hưởng lợi ích kinh tế nhờ quy mô lớn. Quá trình tìm kiếm đối tác giữa người
mua và người bán cũng được tỏ ra dễ dàng hơn khi có hoạt động môi giới.
Nhà đầu tư khi tham gia thị trường chứng khoán rất cần giảm thiểu những chi
phí về tìm kiếm thông tin và họ đã được giúp đỡ từ những sản phẩm của hoạt
động môi giới. Có thể nói hoạt động môi giới là người bạn không thể thiếu
được của các nhà đầu tư.
- Cung cấp thông tin và tư vấn cho khách hàng
Trên thị trường chứng khoán, thông tin đóng vai trò đặc biệt quan
trọng, nó góp phần ảnh hưởng tới giá cả của chứng khoán. Các nhân viên môi
giới thay mặt CTCK cung cấp cho khách hàng các thông tin liên quan đến
tình hình thị trường, các chứng khoán niêm yết và các thông tin khác có liên
quan đến chứng khoán. Dựa trên các thông tin này, nhà đầu tư tiến hành phân
tích và đưa ra các quyết định về việc mua bán chứng khoán cũng như giá cả
sao cho hợp lý. Người môi giới luôn là người nắm bắt được các thông tin cập
nhật về chứng khoán do có các mối quan hệ rộng rãi, hơn nữa họ lại là người
biết cách tiếp cận các thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và tiến hành sàng
lọc trước khi cung cấp cho khách hàng. Do vậy, thông tin mà nhà đầu tư có
được do nhà môi giới cung cấp có giá trị bằng vàng.
Đến với các nhân viên môi giới nhà đầu tư không chỉ được cung cấp
các thông tin có giá trị mà còn được nghe những lời tư vấn để từ đó có thể
đưa ra các quyết định đầu tư đúng đắn. Để giúp khách hàng đưa ra các quyết
định đầu tư, nhà môi giới phải tiến hành xem xét các yếu tố như: chỉ số
giá/thu nhập (chỉ số P/E), những hình mẫu về tình hình thu nhập và giá, tình
trạng chung về nhóm ngành, cổ phiếu và tình trạng tổng thể của thị trường.
Từ các biểu đồ, các báo cáo tài chính và các số liệu nghiên cứu nhà môi giới
phải quyết định những khoản đầu tư nào phù hợp nhất cho từng khách hàng
của mình. Hơn nữa, tuỳ từng lúc nhà môi giới có thể là người bạn tin cậy, nhà
tâm lý lắng nghe những câu hỏi liên quan đến tình trạng tài chính của khách
hàng, trong một chừng mực có thể đưa ra các lời khuyên chính đáng. Đối với
khách hàng ngoài nhu cầu được tư vấn về tài chính, những nhu cầu tâm lý liên
quan đến vấn đề tài chính cũng quan trọng không kém, đôi khi họ gọi điện
cho nhà môi giới chỉ là để chia sẻ, giải toả những căng thẳng về tâm lý.
- Cung cấp những sản phẩm và dịch vụ tài chính, giúp khách hàng thực
hiện được những giao dịch theo yêu cầu và vì lợi ích của họ.
Nhà môi giới nhận lệnh từ khách hàng và thực hiện giao dịch của họ.
Quá trình này gồm hàng loạt các công việc: nhận lệnh từ khách hàng, thực
hiện lệnh giao dịch của họ, xác định giao dịch và chuyển kết quả giao dịch
cho khách hàng. Không những vậy khi giao dịch được hoàn tất nhà môi giới
phải tiếp tục theo dõi tài khoản của khách hàng, đưa ra các khuyến cáo và
cung cấp thông tin; theo dõi tài khoản để nắm bắt những thay đổi từ đó kịp
thời thông báo cho khách hàng mà có thể dẫn đến tình trạng thay đổi tài chính
và mức độ chấp nhận rủi ro của khách hàng để từ đó đưa ra những khuyến cáo
hay những chiến lược phù hợp.
Đối với công ty chứng khoán
Bất kỳ công ty chứng khoán nào cũng có đội ngũ nhân viên đông đảo.
Hoạt động của các nhân viên môi giới cũng đem lại nguồn thu nhập đáng kể
cho các công ty chứng khoán. Các kết quả nghiên cứu cho thấy, ở những thị
trường phát triển, 20% trong tổng số những nhà môi giới đã tạo ra 80% nguồn
thu từ hoa hồng cho ngành. Chính đội ngũ nhân viên này đã nâng cao khả
năng cạnh tranh của công ty, thu hút khách hàng, đa dạng hoá sản phẩm của
công ty, tạo nên uy tín, hình ảnh tốt của công ty nếu họ được khách hàng tín
nhiệm và uỷ thác tài sản của mình. Từ đó góp phần đem lại thành công cho
công ty.
Đối với thị trường
- Phát triển dịch vụ và sản phẩm trên thị trường
Trong quá trình hoạt động, nhân viên môi giới thường xuyên phải tiếp
xúc với khách hàng. Và cũng chính trong những hoạt động nghiệp vụ của
mình mà nhân viên môi giới có thể hiểu biết được tường tận những suy nghĩ
của những khách hàng. Đấy có thể là những thông tin quý báu dành cho công
ty hay các doanh nghiệp. Bởi khi một sản phẩm mới được hình thành và đưa
vào triển khai thì những thông tin phản hồi thường được thông qua các nhân
viên môi giới do tính chất làm việc thường xuyên tiếp xúc với khách hàng. Có
thể nói hoạt động môi giới chính là một trong những nguồn cung cấp những ý
tưởng thiết kế sản phẩm và dịch vụ theo yêu cầu của khách hàng. Kết quả của
quá trình đó, xét trong dài hạn, là cải thiện được tính đa dạng của sản phẩm và
dịch vụ, nhờ đó mà đa dạng hóa được cơ cấu khách hàng, thu hút được ngày
càng nhiều nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội cho đầu tư tăng trưởng.
- Cải thiện môi trường kinh doanh
+ Góp phần hình thành nền văn hoá đầu tư: Trong những nền kinh tế
mà môi trường đầu tư còn thô sơ thì người dân chưa có thói quen sử dụng số
tiền nhàn rỗi của mình để đầu tư vào các tài sản tài chính, trong khi đó nguồn
vốn cần cho phát triển kinh tế lại thiếu trầm trọng. Để thu hút được đông đảo
công chúng đầu tư, nhà môi giới tiếp cận với những khách hàng tiềm năng và
đáp ứng nhu cầu của họ bằng các tài sản tài chính phù hợp, cung cấp cho họ
những kiến thức thông tin cập nhật để thuyết phục khách hàng mở tài khoản.
Khi đó người có tiền nhàn rỗi sẽ thấy được lợi ích từ sản phẩm đem lại, họ sẽ
tham gia đầu tư.
+ Tăng chất lượng và hiệu quả dịch vụ nhờ cạnh tranh: để thành công
trong hoạt động môi giới chứng khoán, điều quan trọng là phải ngày càng thu
hút được nhiều khách hàng tìm đến mở tài khoản tại công ty, giữ chân khách
hàng đã có và quan trọng hơn cả là việc gia tăng tài sản cho khách hàng trên
số vốn mà khách đã uỷ thác cho công ty. Với một thực tế là ngày càng có
nhiều CTCK thành lập, áp lực cạnh tranh tăng lên gấp bội, muốn tồn tại các
công ty chứng khoán phải không ngừng cung cấp các sản phẩm, dịch vụ tốt
cho khách hàng, nhờ đó chất lượng và hiệu quả dịch vụ ngày càng gia tăng.
1.2.3. Quy trình của hoạt động môi giới chứng khoán
Quy trình hoạt động môi giới là các bước công việc mà bộ phận môi
giới, các nhân viên môi giới phải làm để thực hiện hoạt động môi giới. Thông
thường, mỗi CTCK có quy trình nghiệp vụ môi giới riêng phụ thuộc vào đặc
điểm của từng công ty. Tuy nhiên về nội dung cơ bản quy trình môi giới của
các CTCK có sự giống nhau nhất định. Quy trình môi giới chứng khoán của
CTCK thường bao gồm các bước sau:
- Bước 1: Tìm kiếm khách hàng
CTCK cần phải xác định các nhóm khách hàng mục tiêu của mình, đưa
ra các chiến lược tìm kiếm khách hàng, phân định rõ nhiệm vụ và hiệu quả
cần đạt được của từng bộ phận hay của từng nhân viên môi giới.
- Bước 2: Sàng lọc khách hàng, lựa chọn các nhóm khách hàng tiềm
năng
Với danh sách khách hàng, những thông tin sơ bộ mà bộ phận môi giới
đã thu hút được từ hoạt động tìm kiếm ở trên, tùy theo từng nhu cầu đầu tư,
khả năng tài chính, khả năng chịu đựng rủi ro của từng đối tượng khách hàng
mà môi giới tiến hành phân loại, lựa chọn các khách hàng mục tiêu. Từ đó tìm
cách tiếp xúc trao đổi với họ. Công việc này đòi hỏi rất nhiều thời gian và
công sức, nó đòi hỏi người môi giới tính kiên nhẫn rất cao.
- Bước 3: Tìm hiểu cụ thể nhu cầu, mục tiêu tài chính, khả năng chấp
nhận rủi ro…của khách hàng
Đây là giai đoạn đòi hỏi người môi giới cần vận dụng linh hoạt các kỹ
năng nghề nghiệp của mình đặc biệt là khả năng khai thác thông tin thì mới có
thể thành công khi gặp gỡ khách hàng.
- Bước 4: Giới thiệu, khuyến nghị với các khách hàng về các sản phẩm
dịch vụ phù hợp với mục tiêu và nhu cầu của từng khách hàng.
- Bước 5: Cung cấp các dịch vụ cho khách hàng và đảm bảo các dịch
vụ sau bán hàng cho các khách hàng
Sau khi thu hút được khách hàng đến với mình, nhân viên môi giới tiến
hành mở tài khoản giao dịch, tư vấn hay đưa ra các lời khuyến nghị họ mua
bán chứng khoán, giới thiệu cho khách hàng các dịch vụ mà công ty cung cấp
để đáp ứng các nhu cầu đầu tư của khách hàng. Nhà môi giới phải tiến hành
theo dõi sự biến động của tài khoản khách hàng một cách liên tục để đưa ra
các lời khuyến nghị kịp thời…
Sơ đồ 1.4: Quy trình giao dịch chứng khoán
(Nguồn: Trung tâm đào tạo UBCKNN)
1.2.4. Các loại hình môi giới chứng khoán
Có thể phân chia hoạt động môi giới của công ty chứng khoán thành
hai loại: môi giới trên sàn giao dịch và môi giới trên thị trường OTC.
1.2.4.1. Hoạt động môi giới trên sàn giao dịch
Hoạt động môi giới trên sàn giao dịch bao gồm ba loại: môi giới thông
thường, môi giới lập giá và môi giới hai đô la.
- Môi giới thông thường
Hoạt động môi giới thông thường chỉ bao gồm việc mua bán chứng
khoán hộ cho khách hàng và thu phí giao dịch. Hoạt động môi giới thông
thường chủ yếu diễn ra trên thị trường chứng khoán tập trung.
Sơ đồ 1.5: Hoạt động môi giới thông thường
(Nguồn: Trung tâm đào tạo Ủy ban chứng khoán Nhà nước)
- Môi giới lập giá
Hình thức môi giới lập giá là hoạt động môi giới trong đó người môi
giới sẽ tìm đến những người mua và bán chứng khoán để giúp kết nối họ với
nhau thông qua các lệnh chào mua và chào bán. Trong khi môi giới thông
thường chỉ dừng lại ở việc ngồi tư vấn và nhận lệnh trực tiếp từ khách hàng
mang lại và thực hiện các nghiệp vụ để giao dịch được hoàn tất. Còn ở đây
môi giới lập giá là cả một quá trình tìm kiếm khách hàng giữa người mua và
người bán để kết nối họ lại.
Doanh số thu được ở hoạt động môi giới lập giá không chỉ dừng lại ở
việc thu phí giao dịch mà còn là ở sự chênh lệch giá giữa giá chào bán của
bên bán và giá chào mua của bên mua. Vì thế có thể nói doanh số của môi
giới thông thường chỉ là các phí giao dịch của khách hàng phải bỏ ra để giao
dịch. Còn doanh số của hoạt động môi giới lập giá là kết quả của cả một quy
trình hoạt động phức tạp và nghệ thuật.
Sơ đồ 1.6: Hoạt động môi giới lập giá
.
(Nguồn: Trung tâm đào tạo Ủy ban chứng khoán Nhà nước)
- Môi giới hai đô la
Môi giới hai đôla hay còn gọi là những nhà môi giới độc lập. Họ làm
việc cho chính mình và hưởng hoa hồng hay thù lao dịch vụ. Họ tự bỏ tiền ra
thuê chỗ tại Sở giao dịch giống như các CTCK thành viên. Họ chuyên thực thi
các lệnh cho các công ty thành viên khác của Sở giao dịch. Sở dĩ có điều này
là do tại các Sở giao dịch nhộn nhịp, lượng lệnh phải giải quyết cho khách
hàng của các CTCK đôi khi rất nhiều, các nhân viên môi giới của các công ty
này không đảm đương hết hoặc vì một lý do nào đó vắng mặt, lúc đó các
CTCK sẽ hợp đồng với các nhà môi giới độc lập để thực hiện lệnh cho khách
hàng của mình và trả cho người môi giới này một khoản tiền nhất định.
Ban đầu các nhà môi giới độc lập này được trả 2 đôla cho một lô tròn
chứng khoán (100 cổ phiếu) nên người ta quen gọi là môi giới 2 đôla. Họ có
tư cách độc lập, tức là không đại diện cho bất kỳ một CTCK nào cả.
Đây là nguồn bổ sung nhân lực cho các CTCK, là lực lượng dự bị tạo
ra độ co giãn để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nhà đầu tư, là môi trường tốt để
đào tạo nguồn nhân lực cho nghề môi giới. Đây cũng là một nhân tố góp phần
tạo ra sức cạnh tranh lớn hơn cho chính các nhà môi giới trên sàn vì họ luôn
có áp lực bị thay thế. Cạnh tranh sẽ tạo ra động lực phát triển, như vậy sẽ
không những có lợi cho các CTCK, mà còn có lợi cho các nhà đầu tư.
1.2.4.2. Hoạt động môi giới trên thị trường OTC
Trên thị trường OTC, hoạt động môi giới thể hiện thông qua vai trò của
khoản cho thị trường, duy trì giao dịch liên tục cho các chứng khoán
thông qua việc thường xuyên nắm giữ một số lượng chứng khoán nhất
định để sẵn sàng mua bán với khách hàng và hưởng chênh lệch giá mua
bán.
hoạt động tạo lập thị trường. Các nhà tạo lập thị trường tạo tính thanh
Thường các nhà môi giới trên thị trường OTC là các công ty môi giới –
giao dịch. Thứ nhất, nhà tạo lập thị trường có thể đóng vai trò là một đối tác
trong giao dịch trong trường hợp trên thị trường chỉ có người mua hoặc người
bán chứng khoán. Việc mua bán chứng khoán trên sẽ bằng chính tài khoản
của mình. Khi bán chứng khoán của mình, nhà tạo lập thị trường nhận từ
khách hàng khoản chênh lệch giữa giá chào bán của nhà tạo lập thị trường và
giá thực sự khách hàng phải trả. Thứ hai, nhà tạo lập thị trường có thể sắp xếp
các giao dịch cho khách hàng và hưởng hoa hồng. Cơ chế này được thực hiện
rất nhanh thông qua hệ thống công nghệ của toàn thị trường. Hoạt động môi
giới của nhà tạo lập thị trường không phải là hoạt động mua bán chứng khoán,
chỉ đơn giản là sắp xếp các giao dịch giữa người mua và người bán. Tuy
nhiên hai hoạt động trên không được thực hiện trong cùng một giao dịch.
1.2.5. Phát triển hoạt động môi giới của công ty chứng khoán
1.2.5.1. Khái niệm
Phát triển hoạt động môi giới là những hoạt động mang lại lợi ích cho
thị trường và cho các chủ thể trên thị trường, dẫn đến sự hoàn thiện và phát
triển không ngừng của toàn bộ thị trường. Hoạt động môi giới đã góp phần
hình thành nên nền văn hóa đầu tư, làm cho môi trường đầu tư trở nên chuyên
nghiệp hơn, năng động hơn.
1.2.5.2. Các chỉ tiêu đánh giá
1.2.5.2.1. Chỉ tiêu định tính
Đây là nhóm chỉ tiêu rất khó lượng hóa thành các con số cụ thể, thông
thường người ta đánh giá nó gián tiếp thông qua các chỉ tiêu định lượng.
Mức độ chuyên nghiệp của nhân viên môi giới
Mức độ chuyên nghiệp của nhân viên môi giới được thể hiện ở rất
nhiều khía cạnh. Một trong những khía cạnh để đánh giá mức độ chuyên
nghiệp là thông qua cách tiếp cận tâm lý khách hàng, phong cách phục vụ, tác
phong của họ… Một nhà môi giới chuyên nghiệp giàu kinh nghiệm sẽ tạo cho
mình một tác phong làm việc năng động và khoa học. Xây dựng cho riêng
mình một quy trình môi giới chuẩn cũng khẳng định mức độ chuyên nghiệp
của một nhà môi giới chứng khoán. Mức độ thành công của CTCK phụ thuộc
rất nhiều vào đội ngũ nhân viên môi giới, do đó xây dựng được một đội ngũ
những nhà môi giới chứng khoán chuyên nghiệp là một yếu tố chiến lược
trong quá trình hoạt động của các CTCK.
Mức độ hoàn thiện quy trình nghiệp vụ
Bộ phận môi giới luôn luôn phải xác định được quy trình hoạt động của
mình như thế nào. Nhìn chung thì quy trình của các hoạt động càng đơn giản,
ngắn gọn mà vẫn đảm bảo được các hoạt động hiệu quả thì quy trình đó càng
tốt.
- Việc đầu tiên phải tìm kiếm khách hàng thông qua các mối quan hệ,
hay thông qua các hoạt động tiếp thị, quảng cáo, marketing về công ty.
- Lựa chọn khách hàng: xác định mục tiêu khách hàng của mình là đối
tượng nào, và có thể phân loại các đối tượng khách hàng theo nhu cầu, thu
nhập, và phục vụ các nhóm nhà đầu tư.
- Kiến nghị và giải thích cho nhà đầu tư hiểu về dịch vụ tài chính nào
có thể đáp ứng nhu cầu của họ một cách tốt nhất, như vậy người môi giới cần
có sự hiểu biết nhất định về các lĩnh vực cụ thể và phải biết cách thuyết trình
cho nhà đầu tư hiểu và phải biết cách thuyết phục khách hàng.
- Khi khách hàng đã chấp nhận dịch vụ thì nhân viên môi giới phải
cung cấp đầy đủ các dịch vụ cho khách hàng.
Mức độ hài lòng của khách hàng
Nếu khách hàng thường xuyên không hài lòng về thái độ, tác phong
phục vụ của nhân viên môi giới, thường xuyên xảy ra các xung đột lợi ích
giữa môi giới với khách hàng, giữa công ty với nhà đầu tư, điều đó sẽ gây khó
khăn rất lớn cho hoạt động của công ty, không chỉ đối với hoạt động môi giới.
Sự tin tưởng và trung thành của khách hàng
Đối với một CTCK giành được sự tin tưởng từ phía khách hàng chính
là yếu tố sống còn. Khách hàng là một kênh marketing hiệu quả, hình thức
marketing truyền miệng chính là một hình thức đắc lực và lâu dài. Đặc biệt
với tâm lý bầy đàn của người Việt, sự giới thiệu truyền bá từ những người
thân quen, bạn bè là một nguồn thông tin khá tin cậy.
1.2.5.2.2. Chỉ tiêu định lượng
Doanh thu và lợi nhuận
Bất kỳ một hoạt động sản xuất kinh doanh nào, người ta cũng quan tâm
đến doanh số mà nó đem lại. Doanh thu và lợi nhuận là chỉ tiêu định lượng
không thể vắng mặt khi xem xét mức độ phát triển của hoạt động môi giới.
Hiện nay, môi giới đang là hoạt động đem lại doanh thu chủ yếu cho các
CTCK, đặc biệt là các CTCK mới tham gia thị trường. Khi thực hiện nhận
lệnh giao dịch chứng khoán cho khách hàng hay cung cấp một dịch vụ chứng
khoán nào đó cho nhà đầu tư, CTCK thực hiện thu phí. Phí giao dịch này lớn
hay nhỏ tùy thuộc vào tổng giá trị chứng khoán giao dịch thành công của nhà
đầu tư. Vì vậy công ty có doanh thu từ hoạt động môi giới lớn chứng tỏ hoạt
động môi giới của công ty đang phát triển mạnh. Có thể công ty có số lượng
các tài khoản là không lớn, nhưng nếu đó là tài khoản của các nhà đầu tư lớn
thì doanh thu từ phí môi giới cũng rất lớn. Các công ty có xu hướng là thích
có ít nhà đầu tư nhưng là các nhà đầu tư lớn hơn là có nhiều nhà đầu tư nhỏ vì
như vậy công ty có thể phục vụ các nhà đầu tư được tốt hơn, lệnh của các nhà
đầu tư không quá nhiều và các dịch vụ chăm sóc khách hàng cũng được tiến
hành nhanh chóng và chu đáo hơn.
Thị phần hoạt động môi giới của các CTCK
Một CTCK với chất lượng dịch vụ tốt sẽ thu hút được nhiều khách
hàng. Trong môi trường cạnh tranh, số lượng khách hàng có giới hạn mà các
CTCK mọc lên ngày càng nhiều, vì vậy nơi nào thu hút được nhiều khách
hàng, chiếm thị phần lớn hơn trên thị trường thì nơi đó sẽ có ưu thế hơn trong
cạnh tranh. Thị phần lớn đồng nghĩa với vị thế cũng sẽ cao hơn, doanh thu và
lợi nhuận đem lại từ hoạt động môi giới cũng sẽ cao hơn. Thị phần lớn hơn
thể hiện sự tin tưởng từ phía khách hàng đối với công ty.
Giá trị giao dịch bình quân
Phí giao dịch được tính dựa trên giá trị giao dịch của công ty, bởi vậy
giá trị giao dịch lớn sẽ nâng tổng phí giao dịch, nâng doanh thu từ hoạt động
môi giới lên cao hơn.
Mạng lưới khách hàng, số tài khoản được mở
Các công ty chứng khoán đều cố gắng làm các công việc nhằm thu hút
các nhà đầu tư đến mở tài khoản tại công ty chứng khoán của mình. Một công
ty chứng khoán sẽ không thể hoạt động ổn định nếu không có tài khoản của
nhà đầu tư nào hoặc số lượng tài khoản quá ít. Số lượng tài khoản được mở,
mạng lưới khách hàng cũng là chỉ tiêu quan trọng để xác định hiệu quả hoạt
động môi giới của một CTCK. Nó thể hiện quy mô khách hàng, quy mô giao
dịch tại công ty và uy tín của công ty trên thị trường.
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ PHÁT TRIỂN HOẠT
ĐỘNG MÔI GIỚI CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
Nghiệp vụ môi giới chứng khoán có ảnh hưởng cực kỳ quan trọng
trong việc thúc đẩy sự phát triển của các công ty chứng khoán nói riêng và thị
trường chứng khoán nói chung. Qua kinh nghiệm khảo sát thực tế ở các nước
cho thấy, các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động môi giới chứng khoán
tại công ty chứng khoán bao gồm các nhân tố khách quan và các nhân tố chủ
quan sau:
1.3.1. Các nhân tố chủ quan
Nhận thức của lãnh đạo công ty về hoạt động môi giới
Hoạt động môi giới là “bề nổi”, là “bề mặt” của một công ty chứng
khoán. Một công ty chứng khoán mà hoạt động môi giới không mạnh thì công
ty không tạo được chỗ đứng, danh tiếng và uy tín trên thị trường cho dù công
ty kinh doanh có lãi từ nhiều nguồn khác. Chính vì vậy, ban lãnh đạo công ty
cần xác định rõ được vai trò đó của hoạt động môi giới. Từ đó, Ban lãnh đạo
công ty xây dựng chiến lược phát triển, có được các chính sách phù hợp với
yêu cầu của thị trường như cung cấp dịch vụ giá rẻ hay chất lượng cao; đào
tạo, tuyển dụng, lương thưởng cho nhân viên, tăng cường hoạt động kiểm
soát… Mỗi chính sách khác nhau sẽ ảnh hưởng tới hoạt động môi giới của
công ty chứng khoán là khác nhau.
* Nhân tố con người
Nhân sự là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới chất lượng của các công ty
chứng khoán nói chung và nghiệp vụ môi giới chứng khoán nói riêng. Những
nhà môi giới thành công sẽ đem lại cho công ty những khoản tiền khổng lồ và
họ được gọi là những nhà sản xuất hàng đầu. Thành công của những nhà môi
giới cũng chính là thành công của công ty chứng khoán nếu họ chiếm được
lòng tin của khách hàng, thu hút được ngày càng nhiều khách hàng đến với
mình, được khách hàng gửi gắm ngày càng nhiều tài sản để quản lý. Khi đã
chiếm được lòng tin của khách hàng, người môi giới có thể tin rằng ngay cả
khi những khuyến nghị của họ không mang lại những kết quả như mong
muốn thì không vì thế mà họ mất khách hàng. Điều quan trọng là khách hàng
vẫn còn nhận thức được một cách nhất quán rằng sự hiện diện của nhà môi
giới là nhằm phục vụ lợi ích của họ.
Để đạt hiệu quả và nâng cao được chất lượng của hoạt động môi giới,
hiện nay các công ty chứng khoán và các nhà môi giới luôn phải cạnh tranh
để thu hút khách hàng và cung cấp các dịch vụ cho khách hàng tiềm năng. Để
làm được điều đó nhà môi giới phải không ngừng trau dồi kiến thức nhằm
nắm vững và sử dụng thuần thục các kỹ năng cơ bản đến chuyên nghiệp, và
nhất thiết phải có óc phán đoán nhạy bén, khả năng phân tích tài chính, thu
thập xử lý thông tin nhanh. Vì vậy các công ty chứng khoán muốn giành
thắng lợi trong cạnh tranh thì họ phải không ngừng đào tạo đội ngũ nhân viên
môi giới trở thành các nhà môi giới chưyên nghiệp, có kỹ năng, có đạo đức
nghề nghiệp.
Quy mô vốn
Vốn là điều kiện không thể thiếu khi một doanh nghiệp muốn tiến hành
kinh doanh. Riêng chứng khoán, một lĩnh vực kinh doanh đòi hỏi khá nhiều
chi phí hoạt động thì quy mô vốn là điều kiện cần quyết định hiệu quả hoạt
động môi giới. Một CTCK muốn đi vào hoạt động cần phải chịu chi phí máy
móc thiết bị về công nghệ thông tin vì hệ thống giao dịch của toàn thị trường
diễn ra liên tục, thay đổi trên diện rộng hay máy móc phục vụ cho tìm kiếm,
phân tích thông tin; chi phí để đào tạo và duy trì đội ngũ nhân viên môi giới
lành nghề; chi phí nghiên cứu thị trường, khách hàng để xây dựng các sản
phẩm, dịch vụ cung cấp cho phù hợp; chi phí cho hoạt động marketing, quảng
cáo, tìm kiếm khách hàng… Do vậy, CTCK có quy mô vốn lớn thì hiệu quả
hoạt động chắc chắn sẽ cao hơn nhiều.
Ngoài ra, vốn điều lệ lớn cũng sẽ tạo niềm tin cho khách hàng là công
ty hay hoạt động đó có thể thực hiện tốt, công ty có thể mở rộng mạng lưới
chi nhánh thu hút khách hàng. Khi nhà đầu tư tìm đến với công ty có vốn lớn
họ cũng kỳ vọng rằng nhu cầu của họ cũng được đáp ứng hiệu quả nhất.
* Cơ sở vật chất và trình độ công nghệ
Cơ sở vật chất có ý nghĩa rất quan trọng trong hoạt động của các công
ty chứng khoán. Là trung gian mua bán chứng khoán cho khách hàng, các
công ty chứng khoán phải có cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại, để đảm bảo việc
tiếp nhận và thực hiện các yêu cầu của khách hàng một cách nhanh chóng và
chính xác. Vì thị trường chứng khoán luôn nhạy cảm với sự biến đổi của nền
kinh tế xã hội trong nước và quốc tế, do đó nếu công ty chứng khoán không
có đủ trang thiết bị cần thiết để thu thập và xử lý thông tin thì không thể bảo
vệ quyền lợi cho khách hàng, các nhân viên môi giới sẽ không có đủ các
thông tin cần thiết để thực hiện tư vấn và cung cấp các sản phẩm dịch vụ tốt
nhất cho khách hàng.
Hiện nay tại các công ty chứng khoán, cơ sở vật chất chủ yếu là sàn
giao dịch, hệ thống mạng luới và hệ thống thông tin. Các hệ thống này mặc dù
phục vụ cho tất cả các hoạt động của công ty nhưng thực tế thì nó phục vụ
cho hoạt động môi giới là chủ yếu.
* Mô hình tổ chức của các công ty chứng khoán
Mô hình tổ chức của các công ty chứng khoán có ảnh hưởng rất lớn đến
tính chất chuyên môn hoá của nghiệp vụ môi giới chứng khoán, từ đó ảnh
hưởng tới hiệu quả hoạt động của nghiệp vụ môi giới. Nếu bộ phận môi giới
được tổ chức thành một phòng chức năng riêng biệt sẽ được nghiên cứu và
phát triển một cách chuyên sâu và có tính thực tiễn.
* Kiểm soát nội bộ
Nguyên tắc bảo mật thông tin tại các công ty chứng khoán là một yếu
tố quyết định đến sự thắng lợi của công ty trong việc cạnh tranh. Vì vậy công
tác kiểm soán nội bộ là rất cần thiết. Tất nhiên không phải chỉ có các thông tin
mới cần kiểm soát, ngay từ các quy trình nghiệp vụ, các thủ tục tiến hành
nghiệp vụ của công ty cần phải được kiểm soát chặt chẽ để bảo đảm không vi
phạm pháp luật và nâng cao chất lượng hoạt động của các nghiệp vụ. Nếu như
công ty để lộ thông tin hay vi phạm pháp luật đều dẫn kết quả là thất bại trong
kinh doanh.
Sự phát triển của các hoạt động khác
Không có một hoạt động nào hoạt động độc lập mà thành công, nó luôn
cần có sự hỗ trợ từ các hoạt động khác. Đối với lĩnh vực chứng khoán cũng
vậy. Hoạt động môi giới không thể tách rời với các hoạt động khác trong công
ty. Hoạt động marketing, quảng cáo sẽ tăng cường hình ảnh của công ty, sẽ có
nhiều người biết đến thương hiệu đó, dẫn đến làm gia tăng lượng khách hàng
cho bộ phận môi giới.
Bộ phận phân tích cũng có thể cung cấp nguồn thông tin đã qua xử lý
cho nhân viên môi giới hay họ có thể nghiên cứu những sản phẩm, dịch vụ
mới cung cấp cho bộ phận môi giới để làm việc với khách hàng. Khách hàng
đến với công ty nhiều phần lớn là nhờ vào sản phẩm, dịch vụ cung cấp đa
dạng, phong phú, đáp ứng được nhu cầu của đông đảo khách hàng. Vì vậy,
hoạt động môi giới làm được tốt là nhờ vào các bộ phận khác.
Bên cạnh đó, hoạt động môi giới cũng tác động làm cho bộ phận khác
phát triển. Hoạt động môi giới sẽ chính là nơi cung cấp ý tưởng cho hoạt động
nghiên cứu dịch vụ mới. Bởi chính họ trực tiếp tiếp xúc với khách hàng nhiều
nhất, hiểu về nhu cầu cũng như mục tiêu của khách hàng.
1.3.2. Các nhân tố khách quan
* Thực trạng của nền kinh tế
Thị trường chứng khoán là một bộ phận của thị trường tài chính quốc
gia hay nó là một bộ phận của nền kinh tế. Vì vậy sự phát triển của nền kinh
tế có ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của thị trường chứng
khoán. Sự ổn định chính trị và tăng trưởng kinh tế là cơ sở cho sự phát triển
của một quốc gia, là điều kiện tiền đề để phát triển các công ty chứng khoán
nói chung và phát triển nghiệp vụ môi giới chứng khoán nói riêng.
Sự ổn định và tăng trưởng kinh tế sẽ tạo ra nhiều việc làm mới giảm số
lao động thất nghiệp, tăng thu nhập cho dân cư và nâng cao mức sống cho
người dân. Do thu nhập tăng lên, nhu cầu tiêu dùng và các khoản tiết kiệm ở
khu vực cá nhân cũng tăng lên tương ứng, từ đó làm tăng nhu cầu đầu tư từ
phía công chúng và khuyến khích các doanh nghiệp phát triển sản xuất, đáp
ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội.
Sự ổn định và phát triển kinh tế bền vững làm giảm thiểu các rủi ro và
tăng hiệu quả của hoạt động đầu tư, điều này làm tăng tính hấp dẫn cho thị
trường trong nước và thu hút đầu tư nước ngoài. Mặt khác nhu cầu đầu tư ra
nước ngoài của các nhà đầu tư, các doanh nghiệp trong nước cũng tăng theo.
Đây là tiền đề cho sự phát triển các hoạt động của công ty chứng khoán, trong
đó có hoạt động môi giới.
* Sự phát triển của thị trường chứng khoán
Công ty chứng khoán là bộ phận con nằm trong tổng thể chung là thị
trường chứng khoán. Thị trường chứng khoán phát triển thể hiện ở những mặt
như: hàng hóa phong phú, đa dạng cả về mặt lượng lẫn chất, số lượng nhà đầu
tư tham gia thị trường đông đảo, cơ cấu và tổ chức thị trường đã hoàn chỉnh…
Thị trường có phát triển thì mới có cơ sở, nguồn thông tin phong phú cho
nhân viên môi giới cung cấp cho khách hàng, hoàn thành tốt công việc. Hơn
nữa với sự phát triển của hệ thống kiểm toán kế toán, hệ thống công bố thông
tin, hệ thống đăng ký, hệ thống bảo quản định kỳ góp phần tạo nên sụ tin cậy
của thị trường chứng khoán, cung cấp các thông tin cần thiết và tin cậy, giải
quyết vấn đề thông tin không cân xứng lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức.
Một khối lượng thông tin nghiên cứu khổng lồ từ bộ phận nghiên cứu của
công ty được các nhà môi giới sử dụng để cung cấp cho khách hàng của mình
trong những trường hợp cụ thể. Và nhà môi giới cũng có đủ kiến thức để trở
thành nhà tư vấn đắc lực của khách hàng.
* Môi truờng pháp lý
Môi trường pháp lý có ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động của công ty
chứng khoán. Một hệ thống văn bản pháp luật đầy đủ và đồng bộ sẽ tạo điều
kiện bảo vệ quyển lợi hợp pháp của các chủ thể tham gia thị trường, trong đó
phải nói đến các công ty chứng khoán và nhà môi giới. Một hệ thống pháp
luật ổn định, khuyến khích về tổ chức hoạt động của công ty từ đó làm tăng
lòng tin của công chúng đầu tư. Ngược lại, sự chồng chéo, thiếu toàn diện của
hệ thống pháp luật sẽ cản trở sự hoạt động của công ty chứng khoán và như
vây hoạt động môi giới cũng không phát triển.
* Thu nhập, kiến thức và thói quen đầu tư của công chúng
Cũng giống như thị trường khác, thị trường chứng khoán cũng vận
động theo quy luật cung cầu. Để chuyển tiết kiệm thành đầu tư (cung - cầu)
một yếu tố đầu tư rất quan trọng là thu nhập, kiến thức của công chúng những
nhà đầu tư tiềm năng. Thị trường nào mà thu nhập cũng như kiến thức về các
sản phẩm, dịch vụ tài chính của công chúng là cao thì hoạt động của thị
trường sẽ sôi động và nghiệp vụ môi giới cũng có điều kiện phát triển hơn.
Sự cạnh tranh của các công ty chứng khoán khác
Trong thị trường chứng khoán tồn tại nhiều công ty chứng khoán. Các
công ty đều có nghiệp vụ môi giới chứng khoán. Trong khi khách hàng lại
là một yếu tố có giới hạn về số lượng. Khách hàng đã tìm đến công ty này
sẽ không thể tìm đến công ty khác nữa. Do đó, hoạt động môi giới của công
ty chứng khoán luôn phải chịu sự cạnh tranh của các công ty cùng ngành.
Chính áp lực cạnh tranh sẽ khiến CTCK không ngừng nâng cao các sản
phẩm nhằm phục vụ tốt nhất cho khách hàng.
Các nhân tố khác
Bên cạnh ảnh hưởng của những nhân tố trên, hoạt động môi giới của
công ty chứng khoán còn chịu sự tác động của các yếu tố khác như hoạt động
của cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan quản lý thị trường, hiệp hội chứng
khoán, hiệp hội nhà đầu tư… Các chính sách, quy định của mỗi tổ chức này
cũng ít nhiều ảnh hưởng đến hoạt động môi giới.
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT
2.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN
VNDIRECT
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển
Công ty chứng khoán VNDirect có tiền thân là công ty cổ phần chứng
khoán IPA được thành lập từ công ty cổ phần đầu tư IPA.
Công ty cổ phần đầu tư IPA có trụ sở tại số 59 Lý Thái Tổ được cấp
phép hoạt động kinh doanh từ ngày 19/1/2006 với số vốn điều lệ là 150 tỷ
đồng. Sau một thời gian hoạt động công ty đã cho ra đời công ty con là công
ty chứng khoán VNDirect.
- Tên đầy đủ: Công ty cổ phần chứng khoán VNDIRECT
- Tên giao dịch quốc tế: VNDIRECT SECURITIES COMPANY (viết tắt là
VNDS.,CO)
- Trụ sở chính: số 100 Lò Đúc, phường Đông Mác, quận Hai Bà Trưng, Hà
Nội
- Điện thoại: 04.972 4568 Fax: 04. 972 4600
- Email: info@vnds.com.vn
- Website: www.vnds.com.vn
- Logo:
- Số giấy phép hoạt động: 22/UBCK-GPHĐKD ngày cấp: 16/11/2006
- Vốn điều lệ : 50 tỷ VNĐ
- Nghiệp vụ kinh doanh:
Môi giới chứng khoán
Tự doanh chứng khoán
Bảo lãnh phát hành chứng khoán
Quản lý danh mục đầu tư chứng khoán
Tư vấn tài chính và đầu tư chứng khoán
Lưu ký chứng khoán
- Ngày 19/11/2007 công ty tăng vốn điều lệ lên 300 tỷ VNĐ, rút nghiệp vụ
“Quản lý danh mục đầu tư chứng khoán”.
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của công ty
2.1.2.1. Ban cố vấn
- Richard Berry Jr
Ông Richard Berry là thành viên trong ban cố vấn cao cấp làm việc trực
tiếp với đội ngũ lãnh đạo của VNDS trong việc quản trị, đào tạo và phát triển
nguồn nhân lực. Ông Berry có 28 năm kinh nghiệm làm việc tại Citibank và
thành công với nhiều vị trí khác nhau: chuyên viên tín dụng cao cấp, giám đốc
điều hành, quản trị rủi ro, điều hành và phát triển sản phẩm tại các thị trường
hội nhập của các nước trong khu vực Châu Á, Châu Mỹ, và Trung Đông. Ông
Berry là một người gắn bó với trụ sở Citibank Việt Nam tại Hà Nội từ những
ngày đầu thành lập năm 1994 với cương vị là Phó tổng giám đốc trong 3 năm.
Sau đó ông trở thành giám đốc Học viện tài chính Ngân hàng tại New York
trước khi rời khỏi Citibank. Hiện nay ông Berry là giảng viên của các trường
đại học tại Mỹ và Thái Lan. Ông Berry là người có kinh nghiệm sâu sắc trong
việc phát triển các sản phẩm tài chính và marketing, quản trị rủi ro quốc tế,
pháp chế và quy trình hoạt động của ngân hàng. Ông Berry có bằng thạc sĩ tài
chính của trường đại học Wharton.
- Andre Saumier
Ông Saumier là thành viên Ban Cố vấn và làm việc trực tiếp với Ban
Giám đốc phát triển các chiến lược kinh doanh của công ty. Ông Saumier là
một trong những người nổi tiếng và có ảnh hưởng trong ngành Tài chính
Canada. Ông đã từng giữ vị trí Chủ tịch HĐQT và Giám đốc của thị trường
chứng khoán Montreal và là thành viên Ban Giám đốc của UBCK Canada.
Hiện nay, ông đang làm cố vấn cho một số dự án của quỹ USAID và CIDA
hỗ trợ Phát triển Thị trường vốn cho Việt Nam.
- Mahendran Nathan
Ông Nathan đã có trên 14 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Quản lý tài
sản. Ông là một trong những sáng lập viên của WEALTH MANGMENT
Châu Á. Trước đây, ông đã từng đảm nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT kiêm Giám
đốc điều hành Quản lý Tài sản SG khu vực Châu Á Thái Bình Dương.
- Cheong Whee Leng
Hơn 14 năm làm việc với cương vị giám đốc marketing và phát triển
kinh doanh trong lĩnh vực Quản lý công nợ và ngân hàng, ông Whee Leng đã
có nhiều kinh nghiệm trong việc phát triển sản phẩm cho các công ty quản lý
tài sản cũng như trong các tổ chức trên thị trường bán lẻ. Whee Leng đã bắt
đầu sự nghiệp trong ngành tài chính của mình tại Citibank. Trong 10 năm,
ông đã nắm giữ rất nhiều các chức vụ trong các mảng dịch vụ khác nhau như
tiếp thị quản lý nguồn vốn, dịch vụ bảo mật và quản lý khách hàng bảo hiểm,
môi giới và quản lý quỹ. Ông đã có bằng Thạc sỹ ứng dụng Tài chính.
2.1.2.2. Hội đồng quản trị
- Phạm Minh Hương
Chủ tịch hội đồng quản trị: bà Hương có hơn 13 năm kinh nghiệm
trong lĩnh vực Tài chính – Ngân hàng, Chứng khoán và thị trường vốn. Trước
khi thành lập VNDS, bà Hương đảm nhiệm vị trí CEO của Công ty chứng
khoán Sài Gòn (SSI) và đã đưa SSI trở thành công ty chứng khoán hàng đầu
thị trường. Từ năm 1994-2002, bà Hương là trưởng đại diện khối Thị trường
tài chính và nguồn vốn của Citibank Việt Nam. Bà Hương có bằng thạc sĩ
khoa học và là người có kinh nghiệm sâu sắc trong lĩnh vực dịch vụ ngân
hàng đầu tư, tài chính doanh nghiệp, quản lý nguồn vốn, quản trị rủi ro tài
chính và quản lý chiến lược.
- Nguyễn Lưu Thụy
Thành viên: ông Thụy là một nhà doanh nghiệp thành công trong lĩnh
vực kinh doanh. Ông Thụy với cương vị Chủ tịch hội đồng quản trị, là người
sáng lập Công ty Paula&Karen, một trong những công ty phân phối sản phẩm
lớn nhất ở Warsaw, Ba Lan. Ông có bằng tiến sĩ công nghệ hóa học cấp bởi
trường đại học Công nghệ Warsaw, Ba Lan.
- Vũ Hiền
Thành viên: bà Hiền là người có kinh nghiệm đầu tư sâu sắc trong
nhiều lĩnh vực. Bà Hiền là sáng lập viên một số công ty chuyên về dịch vụ
vận chuyển và hậu cần, hiện đang là thành viên ban giám đốc của một số các
công ty có tên tuổi trong lĩnh vực sản xuất, du lịch, và bất động sản. Bà Vũ
Hiền tốt nghiệp trường đại học Hàng Hải Việt Nam.
- Đậu Thúy Hà
Thành viên: bà Hà có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh tế
tư nhân, là người góp phần xây dựng và phát triển hoạt động của các tập đoàn,
các công ty đa quốc gia lớn như Hewlett-Packard, Daewoo tại Việt Nam. Bà
Hà tốt nghiệp trường đại học Simferopol State (USSR cũ) và có bằng quản trị
kinh doanh do trường Boise State University (USA) cấp.
2.1.2.3. Ban giám đốc
- Nguyễn Ngọc Thanh - Thành viên Hội đồng Quản trị và Giám đốc
Điều hành
Bà Thanh có kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực tư vấn quản trị
giải pháp tài chính. Bà đã từng làm việc tại IBM và PricewaterhouseCoopers
Mỹ và đã từng tham gia vào những dự án công nghệ lớn cho các tập đoàn tài
chính hàng đầu như Fannie Mae, một tập đoàn cung cấp tín dụng cầm cố lớn
nhất ở Mỹ và Quỹ hưu trí Trung ương, Quỹ Quốc gia của Mỹ quản lý toàn bộ
lương hưu của liên đoàn lao động Mỹ. Bà Thanh có bằng kỹ sư công nghệ
thông tin và bằng thạc sỹ về tài chính của trường đại học Johns Hopkins.
- Trần Thị Phương Loan - Phó Giám đốc Điều hành và Giám đốc Khối
Tư vấn Tài chính Doanh nghiệp
Bà Loan có trên 11 năm kinh nghiệm về kế toán, kiểm toán, tư vấn tài
chính, quản trị và tái cấu trúc doanh nghiệp. Trước khi tham gia Công ty
Chứng khoán VNDirect, Bà Loan là Trưởng Bộ phận Tư vấn Tài chính
Doanh nghiệp của KPMG Việt Nam, nơi bà phụ trách những dự án về định
giá và thẩm định doanh nghiệp cho hoạt động thâu tóm và sát nhập công ty
(M&A), và tái cấu trúc doanh nghiệp cho những tập đoàn và quỹ đầu tư nước
ngoài. Trước đó, từ năm 1996-2004, bà Loan là Trưởng phòng Kiểm toán Cao
cấp của PricewaterhouseCoopers Đông dương và Australia. Khách hàng của
bà Loan bao gồm các ngân hàng, định chế tài chính, công ty bảo hiểm, công
ty chứng khoán, quỹ đầu tư, khách sạn, các công ty trong ngành sản xuất và
vận tải. Bà Loan có bằng thạc sỹ về quản trị kinh doanh và là thành viên của
Hiệp hội Kiểm toán viên công chứng (ACCA) – Anh quốc (UK). Bà Loan
cũng có chứng chỉ Kiểm toán viên cấp nhà nước (CPA) của Việt Nam.
- Huỳnh Minh Vũ - Giám đốc khối Công nghệ Thông tin
Ông Vũ có kinh nghiệm chuyên sâu về công nghệ thông tin (IT) và
nghiệp vụ kinh doanh trong lĩnh vực hoạt động môi giới và kinh doanh tài
chính. Ông đã từng làm việc với vai trò là chuyên gia phân tích của một công
ty chứng khoán hàng đầu tại Đức, xây dựng hệ thống kinh doanh cho trái
phiếu, cổ phiếu và các sản phẩm tài chính phái sinh như quyền chọn và hợp
đồng tương lai. Tại Wall Street Analytics, một công ty có trụ sở ở San
Francisco, ông đã phát triển hệ thống giải pháp cho quản lý danh mục đầu tư
và chứng khoán hoá tài sản. Ông thành lập công ty Quanalyst vào năm 2004
chuyên cung cấp các phần mềm phân tích tài chính cho các khách hàng ở Mỹ.
Ông Vũ có bằng thạc sỹ về công nghệ thông tin của trường Đại học Bách
khoa Gruzia và bằng MBA của trường Đại học Tổng hợp Mainz.
- Lưu Trung Dũng -Giám đốc khối Quản lý Danh mục Đầu tư
Ông Dũng đã nhiều năm là trưởng phòng Quản lý Danh mục Đầu tư
của Công ty Chứng khoán Ngân hàng Công thương (IBS). Với thương hiệu
BESTFIT Investment, ông Dũng và các đồng nghiệp rất thành công trong việc
đưa IBS thành công ty chứng khoán dẫn đầu trong dịch vụ quản lý danh mục
đầu tư tại Việt Nam. Ông Dũng đã có 10 năm kinh nghiệm trong ngành tài
chính. Tại IBS, ông Dũng đã từng giữ chức Trưởng phòng Nghiệp vụ (2000-
2002), Trưởng phòng Tư vấn – Phân tích (2003-2004). Đặc biệt, Ông Dũng
còn là một trong số rất ít cán bộ thuộc công ty chứng khoán được Chủ tịch Ủy
ban Chứng khoán Nhà nước bổ nhiệm làm giảng viên kiêm chức cho Trung
tâm Đào tạo của UBCKNN. Ông Dũng tốt nghiệp Thạc sỹ Quản trị kinh
doanh, chuyên ngành ngân hàng - tài chính tại Đại học Tổng hợp Leipzig,
CHLB Đức (1996) và từng nghiên cứu nghiệp vụ tại các công ty quản lý quỹ
lớn trên thế giới như Allianz & Dresdner Asset Management, Cominvest
Asset Management (2003).
2.1.2.4. Đội ngũ cán bộ quản lý
- Đinh Thị Mỹ Hạnh - Trưởng bộ phận Tư vấn Tài chính Doanh nghiệp
Trước khi gia nhập VNDirect, Bà Hạnh là tư vấn cao cấp của khối tài
chính doanh nghiệp tại một công ty chứng khoán hàng đầu Việt Nam. Bà
Hạnh từng là Phó phòng Tư vấn Tài chính doanh nghiệp của Grant Thornton
Vietnam. Bà Hạnh cũng từng làm việc tại PricewaterhouseCoopers với vị trí
tư vấn cao cấp, cung cấp các dịch vụ tư vấn ERP (Enterprise Resource
Planning) cho các doanh nghiệp. Bà Hạnh tốt nghiệp Đại học Ngoại Thương
Việt Nam và có bằng thạc sĩ khoa học tài chính do trường Syracuse
University, NY, U.S cấp.
- Lê Tuyết Mai - Kế toán trưởng
Bà Mai là kế toán trưởng dày dạn kinh nghiệm, đã nhiều năm giữ vị trí
kế toán trưởng/giám đốc tài chính ở các công ty đa quốc gia như American
Feeds Company, Total Gas Haiphong Joint Venture, Intertec A/s và Hyder
Consulting (1999-2006). Trước đó, từ năm 1996-1999, bà là nhân viên kiểm
toán tại Công ty Earn and Young Vietnam. Bà Mai tốt nghiệp Đại học Bách
khoa Đà Nẵng và Đại học Kinh tế quốc dân, chuyên ngành tài chính kế toán
và có bằng Thạc sỹ tài chính kế toán của Paris Dauphine University và
European School of Management.
- Đinh Thị Thúy Dung - Trưởng Bộ Phận Nhân sự
Bà Dung có 10 năm công tác tại Microsoft Việt Nam (1996-2005) với
cương vị chánh văn phòng, phụ trách nhân sự, tài chính, hành chính và quan
hệ công chúng. Trước đó, bà Dung đã trải qua hơn 10 năm kinh nghiệm ở
Viện Lưu trữ Điện ảnh và Nghệ thuật Quốc gia, làm việc trong lĩnh vực quản
lý hành chính và quan hệ quốc tế. Bà Dung tốt nghiệp Đại học Ngoại ngữ Hà
Nội, và có Chứng chỉ Quản trị Kinh doanh của INSEAD.
Sơ đồ 2.1: Mô hình tổ chức công ty VNDirect
HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ
BAN GIÁM ĐỐC
BAN PHÁP CHẾ
PHÒNG KIỂM TOÁN NỘI BỘ
BAN KIỂM SOÁT PHÒNG KIỂM SOÁT TÀI CHÍNH
PHÒNG NHÂN SỰ
PHÒNG DỊCH VỤ ĐẦU TƯ
PHÒNG HÀNH CHÍNH
TRUNG TÂM GIAO DỊCH
PHÒNG TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
PHÒNG QUAN HỆ CÔNG CHÚNG
PHÒNG THỊ TRƯỜNG VỐN
Phòng giao dịch chứng khoán
Phòng kế toán giao dịch
2.1.2.5. Nhân viên của VNDS
Công ty cổ phần chứng khoán VNDIRECT luôn đề cao giá trị nguồn
nhân lực. Với phương châm: sự hài lòng của khách hàng là sứ mệnh của
VNDirect, giúp công ty phát triển trường tồn, VNDS đã đầu tư lớn và không
ngừng hoàn thiện cơ sở vật chất cũng như toàn thể đội ngũ cán bộ nhân viên.
Áp dụng chính sách lương thưởng và chế độ đãi ngộ mang tính cạnh tranh,
công ty đã thu hút được nguồn nhân lực có trình độ cao. Hầu hết nhân viên
của VNDirect đều được đào tạo bài bản và có trình độ học vấn cao, cụ thể là
có tới trên 95% số nhân viên có trình độ đại học và trên đại học. Công ty rất
chú trọng đến chất lượng của đội ngũ nhân viên, do vậy tỷ lệ nhân viên tốt
nghiệp đại học và cao học ở nước ngoài là tương đối cao. Hiện tại, công ty có
đội ngũ cán bộ điều hành và hơn 150 chuyên viên có nền tảng kiến thức tài
chính chuyên sâu, bề dày kinh nghiệm về môi trường kinh doanh.
Công ty còn tạo điều kiện về thời gian và đảm nhiệm chi phí cho mọi
nhân viên tham gia các khoá học chuyên ngành do Trung tâm đào tạo của
UBCK tổ chức, và các khoá học nâng cao trình độ chuyên môn khác…
Ngoài trình độ học vấn cao nhân viên của VNDirect còn là những
người với tuổi đời còn rất trẻ, chỉ từ 24 đến 45 tuổi, độ tuổi trung bình là từ 27
đến 30.
Như vậy có thể thấy rằng đội ngũ nhân viên của VNDirect ngoài những
ưu thế về trình độ học vấn, về phong cách làm việc công nghiệp còn có lợi thế
về sức trẻ, về sự nhanh nhẹn, tự tin và năng động. Đây chính là một trong
những thế mạnh giúp VNDirect cạnh tranh với các công ty chứng khoán lâu
đời khác, nhằm đưa VNDirect trở thành một trong những tập đoàn tài chính
lớn mạnh hàng đầu ở Việt Nam và trên thế giới.
2.1.3. Thực trạng hoạt động kinh doanh tại công ty Vndirect
2.1.3.1. Bối cảnh chung thị trường chứng khoán Việt Nam
Thị trường chứng khoán Việt Nam đi vào hoạt động trong điều kiện
nền kinh tế đang trong giai đoạn tăng trưởng khá cao (trung bình 7.9%/năm).
Sau gần 8 năm đi vào hoạt động thị trường đã trải qua nhiều giai đoạn. Trong
năm 2007, thị trường chứng khoán đạt được tăng trưởng đáng kể so với trước,
thu hút được sự quan tâm của giới đầu tư trong nước và quốc tế tuy có lúc
thăng lúc trầm, không tăng mạnh mẽ như năm 2006. Sở Giao dịch chứng
khoán TP Hồ Chí Minh đã tổ chức 248 phiên giao dịch. Tổng khối lượng
chứng khoán giao dịch đạt trên 2,3 tỷ chứng khoán, với giá trị gần 244 nghìn
tỷ đồng, gấp hơn 2 lần khối lượng giao dịch và 2,8 lần giá trị giao dịch năm
2006. Tính đến đầu tháng 12 năm 2007 đã có trên 327.000 tài khoản giao dịch
của nhà đầu tư được mở tại các công ty chứng khoán, tăng gần 3 lần so với
đầu năm 2007. Điều này cho thấy sự quan tâm của công chúng đầu tư tới thị
trường ngày càng lớn. Tổng mức huy động vốn dài hạn qua Sở Giao dịch
chứng khoán TP.HCM thông qua đấu giá và phát hành trong năm 2007 đạt
54,4 nghìn tỷ đồng. Có thể nói, năm 2007 là một năm phát triển vượt bậc của
thị trường chứng khoán cả về chất và lượng.
Nhưng những tháng cuối năm 2007 và kéo dài sang năm 2008 là một
giai đoạn ảm đạm của thị trường chứng khoán Việt Nam, Vn Index liên tục
tuột dốc, đang dần dần lùi về mốc 500 điểm; gây ra những tác động không
nhỏ đến tâm lý nhà đầu tư cũng như đến kết quả hoạt động kinh doanh của
các CTCK.
2.1.3.2. Thực trạng hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần chứng
khoán VNDIRECT
Thành lập đúng vào thời kỳ tăng trưởng của thị trường, tháng 11/06,
sau hơn một năm đi vào hoạt động, VNDS đã trở thành một trong những công
ty chứng khoán có tốc độ tăng trưởng nhanh, có khả năng cung cấp các dịch
vụ giao dịch từ xa với nhiều tiện ích cho nhà đầu tư, đặc biệt là sản phẩm giao
dịch trực tuyến VNDirect Online với số lượng khách hàng sử dụng đạt 90%
lượng tài khoản giao dịch thường xuyên.
Công nghệ VNDirect hiện áp dụng do chính đội ngũ chuyên gia IT lành
nghề của công ty phát triển các phần mềm sẵn có phù hợp với điều kiện thị
trường chứng khoán Việt Nam. VNDirect có 30 chuyên viên về IT, trong đó
có 15 người chuyên về phần mềm. Số còn lại, bên cạnh việc hiểu sâu về IT
cũng có chuyên môn về chứng khoán. Bản thân ông Vũ – giám đốc khối công
nghệ thông tin cũng là chuyên gia về công nghệ cao cấp, từng làm việc tại
nhiều công ty chứng khoán của Đức cũng như các công ty công nghệ thông
tin của Hoa Kỳ.
Tại VNDirect nhiều dịch vụ tiện lợi phục vụ nhu cầu của nhà đầu tư đã
ra đời như dịch vụ đấu giá cổ phần lần đầu (IPO), tư vấn đầu tư, thu hồi vốn,
tư vấn tái cấu trúc DN, bảo lãnh phát hành cổ phần hóa... Nổi bật nhất trong
các sản phẩm này là dịch vụ giao dịch trực tuyến VNDirect Online với tính
bảo mật cao.
Trang web của công ty www.vndirect.com.vn được đầu tư khá kĩ càng,
để khách hàng có thể tra cứu lịch sử giao dịch, thông tin cập nhật của các tổ
chức niêm yết, đọc được những báo cáo tài chính mới nhất của các công ty
đang niêm yết, những bảng giá chứng khoán, thông tin cổ phiếu… và từ đó có
thể quyết định đặt lệnh từ xa.
Hiện nay, công ty cũng đang nỗ lực để cung cấp thêm thông tin về các
cổ phiếu OTC. Trong thời gian tới, VNDirect sẽ tiếp tục cập nhật thông tin
của các công ty đại chúng chưa niêm yết để các nhà đầu tư có nhiều thông tin
hơn khi quyết định đầu tư.
Sau hơn 1 năm đi vào hoạt động, VNDirect đã có khoảng 13 ngàn
khách hàng và mạng lưới phủ khắp các tỉnh thành lớn trong cả nước như Hà
Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Vũng Tàu, Nam Định, Cần Thơ. Công ty cũng đang
có kế hoạch mở rộng chi nhánh ra một số tỉnh thành khác và phòng giao dịch
ở một số quận, huyện tại TP.HCM.
2.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI VNDIRECT
2.2.1. Giới thiệu về hoạt động môi giới tại công ty chứng khoán Vndirect
Tại các công ty chứng khoán môi giới là hoạt động chiếm tỷ trọng lớn
nhất trong tổng doanh thu. Đây là hoạt động chủ đạo và là hoạt động mang lại
nguồn thu nhập chính trong hoạt động kinh doanh chứng khoán. Cũng như
hầu hết các công ty chứng khoán ở Việt Nam hiện nay, công ty chứng khoán
Vndirect đã thực hiện nghiệp vụ môi giới ngay từ buổi đầu thành lập, xác định
hướng đi và kế hoạch cụ thể nhằm nâng cao khả năng cung ứng dịch vụ cho
nhà đầu tư, chào hàng sản phẩm mới và hấp dẫn nhằm thu hút khách hàng.
Điều đó được thể hiện ở việc gia tăng nhanh chóng số lượng tài khoản được mở,
tổng giá trị giao dịch, doanh thu đem lại cho công ty.
Hoạt động môi giới tại VNDS được thực hiện thông qua các hoạt động
sau:
- Làm trung gian thực hiện lệnh mua, bán chứng khoán theo yêu cầu
của khách hàng tại các sàn giao dịch của công ty.
- Tư vấn cho khách hàng đưa ra lệnh mua bán hợp lý, hiệu quả.
- Thực hiện lệnh mua bán chứng khoán thông qua hệ thống các đại lý
và bằng nhiều hình thức giao dịch từ xa như: điện thoại, fax, mạng internet...
- Cung cấp kịp thời tới khách hàng:
+ Thông tin giao dịch chứng khoán thông qua các bản tin từ trung tâm
giao dịch chứng khoán Tp.Hồ Chí Minh, trung tâm giao dịch chứng khoán Hà
Nội và bản tin nội bộ của công ty cũng như các thông tin khác liên quan tới
các loại chứng khoán niêm yết giao dịch.
+ Thông tin về các tổ chức niêm yết.
+ Các bài bình luận phiên giao dịch, tổng hợp diễn biến giao dịch hàng
tháng, hàng quý...
+ Truy cập thông tin trực tuyến qua mạng Web của công ty thuộc hệ
thống mạng tin học của NHCT Việt Nam.
- Kết hợp với Ngân hàng phát triển nhà Hà Nội (Habubank) cung cấp
các dịch vụ hỗ trợ khách hàng như: cho vay ứng trước tiền bán chứng khoán,
cho vay cầm cố chứng khoán, cho vay ứng trước tiền nhận cổ tức chứng
khoán...
- Thực hiện lưu trữ và bảo quản chứng khoán.
- Thực hiện các quyền đối với chứng khoán lưu ký.
VNDS hiện đang là nhà môi giới OTC chuyên nghiệp cho rất nhiều tổ
chức đầu tư và các quĩ đầu tư lớn. VNDS có mối quan hệ lâu năm với các tổ
chức tài chính lớn trên thị trường Việt Nam, bao gồm các ngân hàng thương
mại, các công ty chứng khoán, các tổ chức phát hành. Nhờ vào các mối quan
hệ kinh doanh này, cộng với mạng lưới cộng sự đa dạng và rộng lớn, VNDS
có thể thực hiện các yêu cầu giao dịch OTC của khách hàng trong mọi điều
kiện của thị trường.
2.2.2. Thực trạng hoạt động môi giới tại VNDirect
Kênh đặt lệnh đa phương thức:
Ngoài phương thức nhận lệnh truyền thống tại sàn, VNDirect hiện là
công ty chứng khoán đứng đầu trong việc cung cấp giải pháp giao dịch từ xa
toàn diện cho tất cả các nhà đầu tư trong và ngoài nước từ bước mở tài khoản,
chuyển tiền thanh toán, cho đến đặt lệnh và tra cứu kết quả khớp lệnh. Hệ
thống giao dịch từ xa của công ty thông qua các kênh:
- Giao dịch trực tuyến với dịch vụ VNDirect Online tại trang web
www.vndirect.com.vn
- Giao dịch qua điện thoại từ mọi nơi trên cả nước: 1900-54-54-09 hoặc
84-4-9725060.
- VNDirect vừa giới thiệu dịch vụ SMSDirect trên điện thoại di động.
Khách hàng có thể nhắn tin đặt lệnh chứng khoán, tra cứu thông tin tài khoản,
nhận kết quả giao dịch, các mức giá và khối lượng mua bán chứng khoán.
Đặc biệt, NĐT có thể chuyển khoản tiền từ tài khoản chứng khoán đến tài
khoản ngân hàng đã được chỉ định trước. Với việc cạnh tranh này, NĐT có
thể thông tỏ tin tức, đặt lệnh mua bán chứng khoán, kiểm tra tài khoản... khi
đang nằm ở nhà, ngồi trên xe buýt hay lang thang shopping.
Hiện nay, 90% số lệnh giao dịch tại VNDirect là đặt qua hình thức từ
xa, tức là sử dụng điện thoại hoặc Internet, điều này đã khẳng định được tính
ưu việt và tiện ích của những sản phẩm do chính công ty tự xây dựng, thiết kế
và được đánh giá là phù hợp với thị trường chứng khoán Việt Nam.
Để đạt được thành công, khi thiết kế hệ thống giao dịch và khớp lệnh
cho nhà đầu tư, VNDS luôn tuân theo 4 nguyên tắc: Bảo mật - Công Bằng -
Tiện ích - Thông suốt. Cụ thể, tất cả các lệnh được nhận theo mọi hình thức
tại sàn, qua điện thoại hoặc qua internet đều được đưa vào hệ thống xử lý lệnh
và ở đó các lệnh được xếp hàng theo thứ tự thời gian để được đọc lên cho đại
diện sàn nhập vào hệ thống khớp lệnh chung của Trung tâm GDCK hoặc Sở
GDCK.
Ngoài nguyên tắc công bằng, hệ thống giao dịch trực tuyến tại VNDirect
còn có tính bảo mật rất cao, do sử dụng thêm một tầng bảo mật dạng thẻ,
được thiết kế như một ma trận, đề phòng trường hợp tên và mật khẩu của
khách hàng bị sử dụng, kẻ gian cũng không thể truy cập vào tài khoản của
khách hàng.
Tính tiện ích thể hiện ở việc các nhà đầu tư đặt lệnh qua kênh online sẽ
kiểm tra được trạng thái lệnh ngay tức thì. Với các lệnh đặt qua điện thoại,
các nhà đầu tư có thể tra cứu kết quả khớp lệnh tức thời qua dịch vụ
SMSDirect.
Phí môi giới qua giao dịch từ xa tại công ty hiện thấp hơn hình thức đặt
lệnh tại sàn, nhằm khuyến khích nhà đầu tư sử dụng hình thức giao dịch tiện
ích này.
Biểu phí dịch vụ của VNDS
- Miễn phí mở tài khoản
- Không quy định mức tiền tối thiểu trong tài khoản
- Không quy định phí duy trì tài khoản
Biểu phí này được áp dụng cho khách hàng cá nhân Việt Nam từ ngày
18/02/2008
Bảng 2.2: Biểu phí giao dịch của VNDS
Dịch vụ Mức phí
Giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ niêm yết
Phương thức giao dịch
Tại sàn
Điện
Trực
Giá trị giao dịch khớp lệnh/lệnh
thoại
tuyến
Dưới 50 triệu VNĐ
0.40%
0.36%
0.32%
Từ 50 triệu đến dưới 100 triệu VNĐ
0.36%
0.32%
0.29%
Từ 100 triệu đến dưới 200 triệu VNĐ
0.32%
0.29%
0.26%
Từ 200 triệu đến dưới 500 triệu VNĐ
0.28%
0.25%
0.22%
Từ 500 triệu VNĐ trở lên
0.25%
0.22%
0.20%
Phí cấp thẻ bảo mật giao dịch trực tuyến (VTOS card)
100.000
VNĐ
Giao dịch trái phiếu và OTC
Giao dịch trái phiếu
0.10%
Giao dịch OTC
0.50%
(Nguồn: Công ty cổ phần chứng khoán Vndirect)
Biểu phí có thể thay đổi tùy tình hình thị trường và chính sách của công
ty. Với biểu phí môi giới hấp dẫn như trên, VNDS đã thực sự thu hút được
khách hàng đến giao dịch tại công ty. Hình thức giảm phí môi giới cũng đã
diễn ra ở một số CTCK khác để thu hút khách hàng như BVSC, BSC,
ACBS… đẩy mức độ cạnh tranh của thị trường lên cao hơn.
Mạng lưới chi nhánh và đại lý nhận lệnh giao dịch
Mạng lưới chi nhánh và đại lý nhận lệnh giao dịch của VNDirect hiện
có mặt trên tất cả các tỉnh thành lớn của cả nước như Hà Nội, Thành Phố Hồ
Chí Minh, Nam Định, Hải Phòng, Ninh Bình, Nghệ An, Quảng Ninh, Đà
Nẵng, Vũng Tàu, Cần Thơ, Nha Trang.
- Sàn giao dịch VNDirect, 100 Lò Đúc, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội
- Sàn giao dịch VNDirect, 51-53 Bến Chương Dương, Quận 1, TP Hồ Chí
Minh
- Đại lý nhận lệnh VNDS-PVFC Nam Định, 26 Lê Hồng Phong, Phường Vị
Hoàng, Nam Định
- Đại lý nhận lệnh VNDS-PVFC Hải Phòng, 5 Hồ Xuân Hương, Quận Hồng
Bàng, Hải Phòng
- Đại lý nhận lệnh VNDS-PVFC Đà Nẵng, 234 Nguyễn Văn Linh, Quận
Thanh Khê, Đà Nẵng
- Đại lý nhận lệnh VNDS-PVFC Vũng Tàu, 8 đường Hoàng Diệu, Vũng Tàu
- Đại lý nhận lệnh VNDS-ASC Cao ốc Văn phòng Á Châu (ASC), 25 Lê Lợi,
Nha Trang, Khánh Hoà
- Đại lý nhận lệnh Vĩnh Phúc, 20 đường Kim Ngọc, phường Ngô Quyền,
thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc
- Hiện nay, VNDS mới mở thêm địa điểm giao dịch mới tại số 1 Nguyễn
Thượng Hiền được thiết kế khang trang, rộng rãi, có thêm nhiều giao diện với
nhà đầu tư. Đặc biệt, toà nhà cao tầng này dành riêng một phòng lớn với đầy
đủ trang bị kỹ thuật chuẩn bị đón đội ngũ môi giới chuyên nghiệp vào hoạt
động.
Dịch vụ tài khoản:
VNDS cung cấp cho khách hàng các dịch vụ và loại hình tài khoản môi
Tài khoản giao dịch cá nhân: giúp nhà đầu tư cá nhân đặt lệnh chứng
giới sau đây:
khoán niêm yết hoặc OTC, nhà đầu tư có thể ủy quyền cho người thân thực
Tài khoản câu lạc bộ đầu tư: dành cho một nhóm các nhà đầu tư cá
hiện giao dịch.
nhân muốn góp vốn đầu tư chung.
Tài khoản tổ chức: dành cho Quỹ và các Tổ chức có nhu cầu đầu tư tài
chính cần một đối tác tin cậy và chuyên nghiệp.
Tuy mới chỉ đi vào hoạt động được hơn 1 năm nhưng số lượng tài
khoản khách hàng mở tại công ty liên tục tăng, theo thống kê sơ bộ tính đến
ngày 28/04/2008, số lượng tài khoản giao dịch là 13.262 tài khoản, gấp hơn 3
lần số lượng tài khoản cùng kỳ năm 2007, trong đó có 62 tài khoản là của tổ
chức, còn lại là của các nhà đầu tư cá nhân. Những tháng đầu năm 2008,
lượng tài khoản được mở mới tại VNDS giảm nhiều so với năm 2007. Nếu
trong năm ngoái, mỗi ngày công ty có trung bình 40 tài khoản mới thì nay con
số ấy đã giảm xuống 4 lần, chỉ còn trung bình 10 tài khoản mới mỗi ngày.
Tuy nhiên, xét trong bối cảnh thị trường chứng khoán ảm đạm hiện nay, đây
là tín hiệu đáng mừng đối với hoạt động môi giới của một công ty chứng
khoán còn non trẻ.
Hình 2.1: Tổng số tài khoản giao dịch sau mỗi tháng của VNDirect
14000
12000
10000
8000
6000
n ả o h k i à t g n ợ ư
4000
l ố S
2000
2.07
4.07
6.07
2.08
4.08
8.07
0 12.06
12.07
10.07 Tháng
(Nguồn: Công ty cổ phần chứng khoán VNDirect)
2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI CÔNG
TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT
2.3.1. Kết quả
Đi vào hoạt động được hơn 1 năm, công ty chứng khoán Vndirect bước
đầu đã đạt được những kết quả nhất định trong việc triển khai nghiệp vụ môi
giới.
Là một công ty mới, ra đời cùng lúc với hàng loạt công ty chứng khoán
khác, thị phần môi giới bị chia sẻ nhưng không vì thế mà hoạt động môi giới
của VNDS kém phát triển. Hiện nay, thị phần môi giới của công ty là 3,8%,
không phải là con số nhỏ so với các công ty chứng khoán ra đời cùng thời
điểm. Số lượng tài khoản công ty mở cho khách hàng không ngừng tăng lên,
đến nay ghi nhận con số hơn 13.000 tài khoản. Công ty không những giữ
được số khách hàng cũ, khách hàng truyền thống mà còn thu hút thêm được
nhiều khách hàng mới, không ngừng nâng cao vị thế uy tín của công ty trên
thương trường.
Với mục tiêu trở thành 1 trong 5 công ty chứng khoán hàng đầu của
Việt Nam công ty đã không ngừng cải tiến nâng cao chất lượng sản phẩm
dịch vụ, tiến hành nghiên cứu và đưa ra nhiều sản phẩm mới, cung cấp các
dịch vụ tiện ích cho khách hàng như: dịch vụ ứng trước tiền bán chứng khoán,
dịch vụ chuyển nhận cổ tức, dịch vụ xác nhận số dư chứng khoán trên tài
khoản của khách hàng, dịch vụ đặt lệnh từ xa… Những dịch vụ này ngày càng
được hoàn thiện, mang lại hiệu quả cho công ty thể hiện qua số lượng khách
hàng đến với công ty ngày càng tăng và thị phần của công ty ngày càng được
mở rộng.
Luôn hoạt động theo phương châm: “Sự hài lòng của khách hàng là sứ
mệnh của VNDirect”, công ty cố gắng tổ chức thực hiện nghiệp vụ môi giới
chứng khoán một cách bài bản, nhanh chóng chính xác với độ an toàn cao từ
đó tạo ra niềm tin cho khách hàng để họ tích cực hơn trong việc tham gia giao
dịch chứng khoán trên thị trường. Vì vậy số lượng khách hàng đến mở tài
khoản tại công ty và doanh số giao dịch không ngừng tăng, công ty luôn đạt
chỉ tiêu thực tế cao hơn các mức kế hoạch đặt ra.
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân
2.3.2.1. Hạn chế
Tuy đã đạt được những kết quả bước đầu đáng khích lệ nhưng cũng
phải thừa nhận rằng VNDS vẫn còn những khó khăn tồn tại cần tháo gỡ trong
hoạt động môi giới chứng khoán.
Trong thời gian qua thị phần hoạt động môi giới của công ty còn thấp
so với các công ty chứng khoán khác. Mặc dù doanh thu từ hoạt động môi
giới liên tục tăng nhưng số lệnh giao dịch với giá trị nhỏ chiếm tỷ trọng lớn và
số tài khoản giao dịch liên tục không nhiều. Ngoài ra những khách hàng của
VNDS chủ yếu là nhà đầu tư nhỏ lẻ, thiếu khách hàng lớn, nhà đầu tư có tổ
chức và nhà đầu tư nước ngoài.
Sức cạnh tranh của công ty trong lĩnh vực môi giới so với một số công
ty khác vẫn còn thua kém. Mặc dù công ty luôn quan tâm đến việc nâng cao
chất lượng dịch vụ, cung cấp các sản phẩm tiện ích cho khách hàng nhưng
việc cung cấp còn chưa nhanh nhậy với thị trường, các sản phẩm cần phải đa
dạng hơn có nhiều dịch vụ tiện ích hơn mới hấp dẫn nhà đầu tư lớn.
Chất lượng của hoạt động môi giới chưa thực sự cao. Nhân viên môi
giới còn thiếu chủ động tìm kiếm khách hàng.
Doanh thu từ hoạt động môi giới vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ so với tổng
thu của công ty. Nghiệp vụ môi giới chứng khoán là một trong những nghiệp
vụ quan trọng bậc nhất của một công ty chứng khoán, nó đem lại nguồn thu
rất lớn cho công ty, do đó công ty phải có biện pháp thiết thực để nâng cao
hiệu quả và sự đóng góp của nghiệp vụ môi giới chứng khoán vào nguồn thu
nhập cũng như uy tín, vị trí và thị phần của công ty trên thương trường.
2.3.2.2. Nguyên nhân
2.3.2.2.1. Nguyên nhân chủ quan
- Nguồn nhân lực có trình độ cao nhưng còn thiếu kinh nghiệm. Có thể
nói, con người là yếu tố quan trọng nhất và có vai trò quyết định đến sự thành
công của công ty. Các công ty chứng khoán là những công ty hoạt động trong
lĩnh vực tài chính tiền tệ với những sản phẩm dịch vụ cao cấp của thị trường
đòi hỏi phải có một đội ngũ nhân viên dầy dạn kinh nghiệm và tinh thông
nghiệp vụ. Trong điều kiện thị trường còn ở giai đoạn đầu, các công ty chứng
khoán ở Việt Nam thiếu một đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn và có
kinh nghiệm kinh doanh thương trường, VNDS cũng không phải là trường
hợp ngoại lệ. VNDS có thế mạnh nguồn nhân lực dồi dào sức trẻ song cũng vì
thế mà thiếu kinh nghiệm kinh doanh. Hiện nay chỉ với thao tác nghiệp vụ
chuyên môn tốt, chỉ thực hiện lệnh theo yêu cầu của khách hàng thôi thì
không đủ mà cần phải chú trọng khai thác và kết hợp các kỹ năng cần thiết
của nhà môi giới trong quá trình hành nghề.
Vì vậy, trong thời gian tới vấn đề đào tạo kinh nghiệm chuyên môn
cũng như kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ là một việc làm tất yếu và
cũng là một thách thức lớn lao đối với công ty.
- Công ty chưa có tiêu chí rõ nét cho việc phân đoạn thị trường và lựa
chọn khách hàng, đối tượng của môi giới còn hẹp, thường tập trung vào
những người có thu nhập cao hay những người có khả năng chấp nhận rủi ro.
Việc nắm bắt nhu cầu của khách hàng còn ở mức thô sơ nên tuy đã có nhiều
ưu đãi cho khách nhưng vẫn chưa đánh vào tâm lý yêu cầu của từng nhóm
khách hàng riêng. Nhà môi giới hầu như thụ động chờ thực hiện lệnh hộ
khách hàng mà chưa chủ động tìm kiếm khách hàng. Công ty cũng chưa chia
khách hàng thành những đối tượng thuộc nhóm khác nhau để mỗi nhân viên
chăm sóc, quản lý, tư vấn riêng.
- Cơ sở vật chất, trình độ công nghệ chưa thực sự phát triển. Cơ sở vật
chất kỹ thuật có tác động rất lớn đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của công
ty. Nó không chỉ tạo dựng nên hình ảnh của công ty trong lòng công chúng
mà còn hỗ trợ cho việc thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh của công ty một
cách nhanh chóng, chính xác và hiệu quả. Trong suốt quá trình hoạt động,
VNDS luôn tiến hành nâng cao cơ sở vật chất, kỹ thuật, áp dụng tiến bộ về
công nghệ thông tin. Tuy nhiên, với nguồn kinh phí còn hạn hẹp, trong khi đó
công nghệ thông tin lại phát triển nhanh chóng cũng gây áp lực lớn cho công
ty. Hơn nữa, VNDS chủ trương tự mình phát triển phần mềm hỗ trợ. Phần
mềm của công ty được đánh giá là phù hợp với Việt Nam song cũng chưa
phải là hoàn hảo, cần phải nghiên cứu phát triển thêm. Hệ thống điện thoại
gặp trục trặc trong việc kết nối với khách hàng, khiến khách hàng lỡ dịp mua
bán cổ phiếu, phần mềm Bo được ứng dụng nhưng còn hay bị lỗi gián đoạn.
Ngoài ra, do mới đi vào hoạt động, hệ thống cơ sở dữ liệu về khách hàng chưa
được cập nhật một cách kịp thời và đầy đủ. Điều này làm chậm quá trình giao
dịch của nhà đầu tư, gây tâm lý khó chịu cho nhà đầu tư trong khi họ muốn
lệnh được tiến hành ngay lập tức.
2.3.2.2.2. Nguyên nhân khách quan
- Môi trường tài chính còn rất thô sơ. Điều này được thể hiện qua các
kênh huy động vốn đang còn ở giai đoạn mới hình thành, thiếu đồng bộ và về
căn bản đang chịu sự can thiệp hành chính nhà nước thay cho sự tự vận động
của thị trường. Đặc biệt là thị trường vốn ngắn hạn do hệ thống ngân hàng
đảm nhiệm - một kênh dẫn vốn có liên quan và ảnh hưởng trực tiếp đến thị
trường chứng khoán đang hoạt động kém hiệu quả. Tình trạng này dẫn đến
một nghịch lý là: nền kinh tế thì thiếu vốn nghiêm trọng trong khi vốn trong
nước thì lại đang bị đóng băng trong các ngân hàng với một số lượng không
nhỏ, không có lối thoát cho đầu tư. Tăng trưởng kinh tế tương đối cao trong
những năm vừa qua đã tạo ra thu nhập gia tăng đáng kể trong nền kinh tế nói
chung và trong dân cư nói riêng. Nhiều người có vốn nhàn rỗi dường như
ngày càng không thoả mãn với những công cụ tài chính trên thị trường. Thị
trường chứng khoán đem lại cho họ cơ hội đầu tư mới hấp dẫn song do thị
trường còn quá mới mẻ, quy mô thị trường nhỏ bé, hàng hóa cho thị trường còn
thiếu và hơn nữa thị trường còn chứa đựng nhiều rủi ro khiến cho các nhà đầu tư
còn e ngại khi tham gia thị trường. Đây là một cơ hội cũng như thách thức lớn đối
với các công ty chứng khoán:
+ Về cơ hội: nhiều nhà đầu tư rất cần sự tư vấn của các chuyên gia tài chính
đó là các nhà môi giới, điều này sẽ làm gia tăng doanh thu từ hoạt động môi giới.
+ Về thách thức: do thị trường còn chứa đựng nhiều rủi ro, thông tin không
hoàn hảo nên những lời khuyên, những lời tư vấn của các nhà môi giới nhiều
khi không chính xác gây mâu thuẫn xung đột quyền lợi với khách hàng.
Trong tình hình thị trường hiện nay, việc thu hút thêm khách hàng và
tạo thêm niềm tin cho khách hàng về triển vọng của thị trường chứng khoán
Việt Nam là rất khó khăn, điều này ảnh hưởng rất lớn đến kết quả kinh doanh
của công ty.
- Môi trường pháp lý còn thiếu hoàn chỉnh và chưa đồng bộ. Nhà nước
chưa có những hoạch định cụ thể để phát triển một cách đồng bộ và hiệu quả
cho thị trường chứng khoán còn non trẻ. Hệ thống pháp lý điều chỉnh hoạt
động của thị trường chứng khoán không ổn định, luôn có sự thay đổi và điều
chỉnh. Nhiều văn bản pháp lý đưa ra không phù hợp với tình hình thực tế và
còn nhiều bất cập. Bản thân các văn bản pháp lý hiện hành cũng đang trong
quá trình điều chỉnh. Các văn bản mới về chứng khoán cũng chưa bao quát
hết mọi vấn đề, chưa có sự thống nhất cao giữa các văn bản về thị trường
chứng khoán. Do đó gây nhiều khó khăn, vướng mắc và chưa bảo vệ được
quyền lợi cho nhà đầu tư.
- Các nhà đầu tư trên thị trường bây giờ có thể bao gồm đủ mọi tầng
lớp dân cư và đủ mọi thành phần xã hội. Và chính sự không đồng đều về sự
hiểu biết như vậy sẽ gây cản trở cho hoạt động môi giới. Những lúc như thế
hoạt động môi giới thường phải chia ra làm 2 phần khi tiếp xúc với khách
hàng của mình, từ việc tư vấn cho các nhà đầu tư mới tham gia và các nhà đầu
tư đã tham gia lâu trên thị trường là hoàn toàn khác nhau.
Thói quen đầu tư của người Việt Nam vào chứng khoán là chưa có.
Nhiều người coi đầu tư chứng khoán chưa phải là chính, họ tham gia vì tò mò
xem thị trường chứng khoán như thế nào, mục đích đầu tư là trong ngắn hạn.
Các nhà đầu tư ra quyết định đầu tư cũng dựa trên sự tham khảo, giao dịch
theo phong trào chưa hình thành thói quen nhờ nhân viên tư vấn giúp.
Khách hàng đầu tư lại không theo kế hoạch tài chính cá nhân. Điều này
là do nhu cầu sống đòi hỏi chưa cao, chưa quen chuẩn bị tài chính cho tương
lai…Họ đang để tiền đầu tư chứng khoán đầy nhưng nếu cần thì họ sẽ thu lại
ngay mà không cần quan tâm thị trường đang hoạt động ra sao. Họ luôn có sự
thay đổi trong nhu cầu tài chính nên gây khó khăn cho hoạt động tư vấn của
nhân viên môi giới.
- Áp lực cạnh tranh giữa các công ty cùng ngành. Hiện nay có hơn 100
công ty chứng khoán đang hoạt động và hơn 20 bộ hồ sơ xin phép thành lập
công ty chứng khoán đã nộp lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang chờ
xem xét và thẩm định. Số lượng công ty chứng khoán nhiều nhưng phải chia
nhau một thị trường quá nhỏ chỉ với trên dưới 250.000 khách hàng (là các nhà
đầu tư tổ chức và cá nhân), trong khi đó bốn công ty hàng đầu là SSI, Bảo
Việt, VCBS, ACBS đang chiếm khoảng 65% thị phần môi giới; các công ty
bậc trung như Rồng Việt, Đại Việt, BSC, HSC, Thăng Long, Agriseco,
SCBS, VNDirect, Chứng khoán Công thương... chiếm khoảng 25% thị phần
tiếp theo; 10% còn lại các công ty mới ra đời chia nhau. Sự giành giật khách
hàng giữa các công ty chứng khoán đã ảnh hưởng không nhỏ đến doanh thu
của hoạt động môi giới, đặc biệt đối với các công ty chứng khoán mới ra đời.
- Hiệp hội kinh doanh chứng khoán chưa thực sự có vai trò quan trọng
trên TTCK Việt Nam. Hiệp hội chưa đưa ra được bộ quy định về chuẩn mực
đạo đức nghề nghiệp của nhà môi giới chứng khoán. Rất nhiều nhà môi giới
đã lợi dụng kẽ hở của luật để kinh doanh trái nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp
như việc các nhà môi giới thực hiện lệnh của khách hàng quen biết và của
công ty trước lệnh của khách hàng, thực hiện đặt lệnh thái quá cho khách
hàng để thu phí... Điều này gây tổn hại cho khách hàng khiến các nhà đầu tư
còn e ngại khi nhận lời khuyên từ nhà môi giới.
Như vậy trong chương này, bài viết đã đề cập một cách khái quát về
quá trình hình thành và phát triển của CTCK Vndirect, những thuận lợi và
khó khăn mà công ty đang gặp phải. Bên cạnh đó, cung cấp thực trạng hoạt
động môi giới tại công ty qua đó đánh giá những kết quả đạt được, những tồn
tại, hạn chế và nguyên nhân từ đó làm cơ sở cho việc đưa ra các giải pháp và
một số kiến nghị nhằm thúc đẩy nghiệp vụ môi giới chứng khoán của công ty
hoạt động hiệu quả và phát triển.
CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CỦA
CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT
3.1.1. Định hướng phát triển chung của thị trường chứng khoán Việt
Nam
Thị trường chứng khoán Việt Nam đi vào hoạt động được hơn 7 năm
và cũng trải qua nhiều bước thăng trầm. Phát triển thị trường là một quá trình
lâu dài và khó khăn nhất là đối với những nước đang phát triển và thị trường
còn sơ khai như ở Việt Nam. Quan điểm về chiến lược phát triển của thị
trường chứng khoán Việt Nam hiện nay là đi từ quy mô nhỏ đến quy mô lớn
theo định hướng xã hội chủ nghĩa, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, xây
dựng thị trường hoạt động ổn định, an toàn hiệu quả, bảo vệ quyền lợi chính
đáng của nhà đầu tư và có thể linh hoạt thích ứng với hoàn cảnh thực tế, đồng
thời tăng cường vai trò quản lý của nhà nước đối với thị trường.
Với mục tiêu là: “Củng cố, ổn định và nâng cao chất lượng hoạt động
của thị trường, từng bước mở rộng phạm vi quy mô thị trường; tăng cường
hiệu quả quản lý giám sát thị trường, bảo vệ nhà đầu tư. Góp phần phát triển
thị trường tài chính Việt Nam, đảm bảo ổn định và an ninh tài chính tiền tệ
quốc gia; nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ động hội nhập thị trường tài
chính quốc tế. Tạo môi trường nhằm thúc đẩy tiến trình cổ phần hoá và huy
động nguồn vốn cho đầu tư phát triển”.
Trước mắt, giai đoạn 2005 – 2010 là tăng cường năng lực, nâng cao
chất lượng cung cấp dịch vụ của thị trường chứng khoán. Mục tiêu chủ yếu là
mở rộng và tăng cường năng lực thị trường, hiện đại hoá cơ sở hạ tầng kỹ
thuật, khuyến khích tăng cường khả năng cạnh tranh tiến tới hội nhập quốc tế.
Một số chỉ tiêu cụ thể của giai đoạn này như sau:
+ Tổng giá trị thị trường đạt mức 10 – 15% GDP.
+ Hàng hóa trên thị trường: có thêm cổ phiếu của các doanh nghiệp vừa
và nhỏ, chứng khoán quỹ đầu tư.
+ Tiếp tục hoàn thiện hệ thống luật.
+ Về cơ sở vật chất kỹ thuật: hệ thống giao dịch tự động và kết nối
mạng diện rộng giữa Trung tâm giao dịch chứng khoán và các công ty chứng
khoán.
+ Định chế tài chính trung gian cho TTCK Việt Nam: tăng quy mô và
phạm vi hoạt động nghiệp vụ kinh doanh dịch vụ của các công ty chứng
khoán.
+ Nhà đầu tư cá nhân và tổ chức: thiết lập hệ thống nhà đầu tư có tổ
chức bao gồm các ngân hàng thương mại, các công ty chứng khoán, công ty
tài chính, công ty bảo hiểm… chuyên nghiệp và thực hiện chức năng tạo lập
thị trường.
+ Hiện đại hoá thị trường phi tập trung (OTC).
+ Thành lập một trung tâm lưu ký độc lập, cung cấp đồng thời các dịch
vụ thanh toán, lưu ký đăng ký chứng khoán tập trung phục vụ cho hoạt động
của SGDCK và TTGDCK; lưu ký chứng khoán chưa niêm yết, tiến tới mở tài
khoản đến từng nhà đầu tư.
+ Tăng cường số lượng và chất lượng công ty niêm yết, công ty chứng
khoán, công ty quản lý quỹ và quỹ đầu tư chứng khoán.
+ Thành lập thí điểm một số công ty định mức tín nhiệm.
3.1.2. Định hướng phát triển của công ty chứng khoán VNDirect
Ngay từ khi mới đi vào hoạt động, công ty chứng khoán Vndirect đã
đặt ra mục tiêu trở thành 1 trong 5 công ty chứng khoán hàng đầu Việt Nam.
Để đạt được mục tiêu đó công ty cũng có những định hướng rõ ràng như sau:
- Xây dựng công ty trở thành một tổ chức tài chính trung gian hoạt
động chuyên nghiệp, có uy tín trên thị trường về chất lượng phục vụ, công
nghệ tiên tiến, tiềm lực tài chính vững mạnh.
- Xây dựng một đội ngũ nhân viên có trình độ cao, yêu nghề, đoàn kết
gắn bó với công ty.
- Nhanh chóng tăng vốn, đến năm 2010 sẽ tăng lên thành 1000 tỷ.
- Không ngừng mở rộng mạng lưới chi nhánh trên toàn quốc, tại tất cả
các tỉnh thành trong cả nước. Ở đây, cũng cần nói thêm rằng, nhà đầu tư tại
VNDirect sau khi mở tài khoản giao dịch có thể đặt lệnh tại bất kỳ nơi nào,
không nhất thiết phải đến hội sở, chi nhánh hay đại lý nhận lệnh.
- Dựa trên thế mạnh của hệ thống IT hiện có, VNDirect đặt tham vọng
đưa chứng khoán đến với mọi miền đất nước, vì hệ thống trading online của
công ty cho phép kết nối giao dịch với bất kỳ khoảng cách nào. Sắp tới,
VNDS sẽ cung cấp tiện ích thanh toán từ xa cho các nhà đầu tư.
- Bên cạnh khối khách hàng trong nước, khối khách hàng nước ngoài
mở tài khoản tại VNDirect đang ngày một gia tăng. Họ chỉ cần 1 lần đến Việt
Nam để làm thủ tục mở tài khoản là có thể giao dịch hàng ngày trên thị
trường. VNDS dự kiến sẽ hợp tác chiến lược với một số tổ chức nước ngoài
để phát triển mảng khách hàng ngoại quốc. Trước hết là chú trọng đến thị
trường Nhật Bản, Đài Loan, Singapore, Hồng Kông… vì ở đây có những đối
tác của công ty, còn nhà đầu tư cũng đã tương đối hiểu về TTCK Việt Nam.
các hoạt động dịch vụ hỗ trợ. Đặc biệt tập trung vào nghiệp vụ tư vấn tài
chính doanh nghiệp.
- Triển khai toàn bộ các hoạt động kinh doanh chứng khoán, phát triển
* Chỉ tiêu tăng cụ thể:
- Nguồn vốn: tăng trưởng từ 35% - 40%.
- Thu dịch vụ : tăng từ 25% - 30%.
- Tài chính: Lợi nhuận (Quỹ thu nhập) tăng ít nhất 20%.
Ngoài ra CTCP Chứng khoán VNDirect cũng đang từng bước hoàn
thiện về mô hình tổ chức, lựa chọn bổ sung các chức còn thiếu cho các chi
nhánh.
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN VNDIRECT
Để không ngừng củng cố uy tín đối với khách hàng, giữ vững vai trò là
một người bạn đồng hành của các doanh nghiệp trong việc tìm kiếm nguồn
vốn phục vụ cho nhu cầu mở rộng và phát triển hoạt động sản xuất kinh
doanh, tiến tới trở thành công ty chứng khoán hàng đầu Việt Nam, VNDS
đang không ngừng kiện toàn bộ máy tổ chức, thúc đẩy năng lực cạnh tranh
bằng cách nâng cao chất lượng phục vụ của hoạt động môi giới chứng khoán
thông qua việc cung cấp các dịch vụ tiện ích cho khách hàng một cách chuyên
nghiệp. Muốn vậy trong thời gian tới, công ty phải xây dựng chiến lược cạnh
tranh dựa trên thế mạnh của công ty. Sau đây là một số giải pháp phát triển
hoạt động môi giới chứng khoán tại Vndirect.
3.2.1. Giải pháp thu hút khách hàng
Mọi công ty chứng khoán luôn cố gắng nỗ lực bằng các hoạt động tiếp
thị, quảng cáo khác nhau, qua kết quả của các hoạt động thực tế cũng đều
nhằm mục tiêu cuối cùng là thu hút được khách hàng đến với mình. Khách
hàng có đến giao dịch với công ty, có sử dụng các dịch vụ thì công ty mới tồn
tại và phát triển được. Và cũng giống như các công ty khác vấn đề của VNDS
hiện nay là cần làm sao để thu hút được nhiều hơn nữa khách hàng.
3.2.1.1. Xây dựng quy trình môi giới nhằm tiếp cận khách hàng
Sở dĩ phải thực hiện việc tiếp cận khách hàng là vì VNDS là công ty
chứng khoán mới chỉ hoạt động được hơn 1 năm, chưa được nhiều nhà đầu tư
biết đến, thị phần trong hoạt động môi giới còn nhỏ. Vì vậy phải có một quy
trình đúng đắn để có thể thu hút khách hàng.
* Các bước trong nghiệp vụ môi giới mới
- Bước 1: Tiếp cận khách hàng
Để có thể thực hiện việc tiếp cận khách hàng hoạt động môi giới cần
phải phân loại khách hàng theo những nhóm theo các tiêu chuẩn mà ở đây là
theo tuổi tác hoặc có thể là theo giới.
- Đối với từng nhóm khách hàng theo giới sẽ có những đặc điểm như sau:
Nhà đầu tư là nam giới:
+ Hay bảo thủ + Mạnh mẽ
+ Thích tự do + Hướng ngoại
+ Mạo hiểm, quyết đoán + Dễ thay đổi
+ Ưa nịnh, dễ tự ái + Luôn tìm cái mới
Nhà đầu tư là nữ giới :
+ Hướng nội + Đa nghi
+ Không thích mạo hiểm + Tham cái nhỏ
+ Khó quyết đoán cái lợi trước mắt
Vậy thông qua cách phân loại này hoạt động môi giới có thể hiểu được
tâm lý của khách hàng mỗi khi tư vấn cho họ.
+ Đối với khách hàng là nữ giới nhân viên môi giới có thể tư vấn cho
họ mua những cổ phiếu có tính ổn định cao và tương ứng là một mức lợi tức
thấp. Tuy nhiên khi tư vấn thì luôn thận trọng trong lời tư vấn bởi họ thường
đa nghi và có khi làm ngược lại so với sự tư vấn của nhà môi giới.
+ Đối với khách hàng là nam giới thì sao? Một đặc điểm cần chú ý đó
là nhà đầu tư nam giới có tính tự quyết rất cao. Để có thể làm bạn và hiểu
được họ nhân viên môi giới chỉ có thể đưa ra những lời tư vấn bao quát chung
chung và tư vấn hướng họ vào các cổ phiếu có tính mạo hiểm. Một nhà đầu tư
nam giới sẽ là đối tượng giúp công ty thu nhiều phí giao dịch nhất và là đối
tượng quan trọng cần nhằm tới.
- Đối với việc phân nhóm khách hàng theo tuổi tác sẽ có đặc điểm như sau:
Nhà đầu tư dưới 30 tuổi:
+ Khả năng quyết đoán cao
+ Mạo hiểm cao
+ Nguồn lực (vốn) ít
+ Thời gian ít
+ Nhiều vấn đề ảnh hưởng tới quyết định đầu tư
+ Thích tự khẳng định => ít nghe lời tư vấn
+ Hay bị lỡ cơ hội đầu tư
+ Luôn thích cái mới
+ Thích các dịch vụ giá rẻ
Nhà đầu tư từ 30-50 tuổi:
+ Công việc ổn định => thu nhập ổn định
+ Suy nghĩ có nhiều kinh nghiệm
+ Hoạt động theo nhóm
+ Mức mạo hiểm vẫn đòi hỏi cao
+ Quan hệ cao, ưa thích việc người khác nghe lời
+ Khả năng chấp nhận rủi ro có thể chấp nhận được
+ Đầu tư vào các khoản mục, dự án ngắn hạn
+ Có một vị thế nhất định trong xã hội
+ Chi tiêu nhiều trong khi thu nhập chưa cao, tích lũy còn thấp
+ Danh mục đầu tư đã xuất hiện những khoản đầu tư ổn định
Nhà đầu tư trên 50 tuổi:
+ Cách đầu tư vào danh mục an toàn hơn, thu nhập cố định
+ Tâm lý bảo thủ
+ Chất lượng dịch vụ đòi hỏi không cần cao
+ Sức khỏe giảm sút
+ Thu nhập cao
+ Nhu cầu đầu tư vào các quỹ đầu tư, đầu tư vào các danh mục
ủy thác.
Trước những đặc điểm cơ bản và quan trọng về nhà đầu tư ở các lứa
tuổi như vậy hoạt động môi giới có thể nhận biết đâu là các nhà đầu tư tiềm
năng và các cách tiếp cận với nhóm khách hàng tiềm năng của mình.
+ Với nhóm khách hàng có độ tuổi dưới 30: đây là những tầng lớp học
sinh, sinh viên và có thể đã đi làm được một vài năm. Với đặc trưng luôn
muốn khẳng định mình, cho thấy nhóm khách hàng này không phải là nhóm
khách hàng tiềm năng. Việc tư vấn cho họ chỉ mang tính khái quát và thiên về
định hướng cho việc đầu tư hơn chứ không thiên về việc đầu tư vào loại cổ
phiếu nào. Dịch vụ cung cấp cho nhóm này là các dịch vụ giá rẻ với chi phí ít
bởi hầu hết khách hàng trong nhóm tuổi này muốn tham gia thị trường để có
thêm kinh nghiệm nhưng lại có vốn ít, chủ yếu là tự quyết định. Đây có thể là
những khách hàng trong ngắn hạn của công ty và cách tiếp cận nhóm khách
hàng này là:
o Thông qua các buổi phổ cập kiến thức về thị trường tại các trường
Đại Học, Học viên, Viện nghiên cứu...
o Thông qua các cuộc thi chứng khoán ảo hay thi làm giám đốc kinh
doanh...
+ Nhóm khách hàng từ 30-50 tuổi: với sự từng trải và có thu nhập ở
mức ổn định cao. Đây có thể nói là những người quan trọng trong xã hội, họ
giữ những vị trí nhất định trong xã hội. Việc thu nhập ổn định và có sự mạo
hiểm trong đầu tư điều đó có thể nói đây chính là nhóm khách hàng tiềm năng
của công ty chứng khoán. Với những đòi hỏi cao về dịch vụ và đặc tính của
họ hoạt động môi giới có thể tư vấn cho nhóm khách hàng này những danh
mục đầu tư mang tính mạo hiểm và các sản phẩm dịch vụ hỗ trợ như cho vay
cầm cố các khoản vay đầu tư chứng khoán. Đối tượng này là những người có
địa vị trong xã hội và hoạt động theo nhóm. Vậy cách tiếp cận nhóm khách
hàng này là:
o Tổ chức các buổi tọa đàm về thị trường chứng khoán.
o Các chiến dịch viết thư gọi điện làm quen.
o Quan trọng hơn cả là đặc điểm hoạt động của nhóm khách hàng này là
thường tham gia vào các câu lạc bộ. Vậy dễ tiếp cận nhất và tránh làm lãng
phí thời gian của họ đó là việc nhân viên môi giới tham gia vào các câu lạc bộ
thể thao giải trí và kinh doanh để làm quen.
+ Với nhóm khách hàng trên 50 tuổi: đây là những con người thuộc
tầng lớp thượng lưu của xã hội. Họ có thu nhập cao và dịch vụ đòi hỏi cũng
cao. Do nhu cầu ổn định về tài chính và ít mạo hiểm nhóm khách hàng này
thường tìm đến các sản phẩm mang tính ổn định cao như các Quỹ đầu tư, Quỹ
hỗ trợ... vì vậy nhân viên môi giới phải hiểu được tâm lý này mà tư vấn cho
họ đầu tư vào các cổ phiếu có tính ổn định cao như trái phiếu chính phủ, trái
phiếu kho bạc, hoặc có thể tư vấn cho họ việc thực hiện các hợp đồng quản lý
danh mục đầu tư. Cách tiếp cận với nhóm khách hàng này:
o Các chiến dịch viết thư, gọi điện làm quen
o Các buổi tọa đàm về chứng khoán
o Thông qua các mối quan hệ, tham gia vào câu lạc bộ thể thao giải trí
- Bước 2: Giới thiệu cho khách hàng biết về Thị Trường Chứng Khoán
và môi giới cho khách hàng mở tài khoản
Sau khi thực hiện các bước tiếp cận khách hàng nhân viên môi giới có
thể thực hiện các buổi tư vấn cho khách hàng về những kiến thức thị trường
chứng khoán. Có thể đó là những hiểu biết sơ qua về thị trường hoặc là các
kiến thức đầu tư trên thị trường. Từ những hiểu biết về thị trường và những
lợi ích mang lại khi nhà đầu tư tham gia vào thị trường, nhân viên môi giới sẽ
giúp cho khách hàng của mình từng bước tham gia vào thị trường và đầu tiên
là mở tài khoản giao dịch tại công ty chứng khoán của mình.
- Bước 3: Tư vấn cho khách hàng giao dịch trên TTCK
Sau khi khách hàng mở tài khoản giao dịch tại công ty. Nhân viên môi
giới có thể dựa vào từng đặc điểm của từng nhóm khách hàng để tư vấn mua
bán cho khách hàng. Với các sản phẩm tài chính cung cấp cho khách hàng
như lưu ký, quản lý tài khoản, chăm sóc tài khoản, hạch toán tài khoản, cầm
cố, cho vay, bảo lãnh... khách hàng sẽ có được những sản phẩm tốt nhất phục
vụ cho quá trình đầu tư của mình.
- Bước 4: Quản lý danh mục đầu tư cho khách hàng
Môi giới cho khách hàng không chỉ dừng lại ở việc tư vấn đầu tư. Quá
trình tư vấn đầu tư cho khách hàng là hoạt động thường xuyên của các nhân
viên môi giới. Nhưng để có thể phát triển nghiệp vụ môi giới lên cao hơn nữa
thì nhất thiết phải đưa vào một hoạt động nữa đó là hoạt động Quản lý danh
mục đầu tư cho khách hàng. Sau những bước làm quen rồi tư vấn đầu tư, giữa
nhà đầu tư và nhân viên môi giới đã hình thành sự tin tưởng lẫn nhau. Khi đó
nhà đầu tư có thể ký những bản hợp đồng để nhân viên môi giới quản lý tài
khoản của mình.
3.2.1.2. Xây dựng chiến lược Marketing
Các sản phẩm tiếp thị, ấn phẩm giới thiệu phải được thiết kế một cách
chuyên nghiệp, tạo ấn tượng thu hút khách hàng. Thiết kế các ấn phẩm phải
đồng bộ với nhau: tờ rơi, bìa sơmi, phong bì, giấy tiêu đề.
Công ty cần tận dụng tất cả các cơ hội để quảng bá hình ảnh giới thiệu
công ty nhân các sự kiện của UBCKNN và TTGDCK Tp. HCM.
Thường xuyên tổ chức các buổi gặp gỡ, thuyết trình mang tính độc đáo
và đặc trưng riêng của công ty.
Về đối tượng khách hàng: tập trung khai thác đối tượng khách hàng lớn
bằng cách:
- Tăng khả năng thu hút khách hàng lớn bằng cách nâng cao lợi thế và ưu
đãi cho khách hàng so với các công ty khác.
- Xây dựng mạng lưới cộng tác viên làm đại lý cho công ty chứng khoán
hưởng hoa hồng môi giới.
3.2.1.3. Ban hành cơ chế hoạt động, chính sách khách hàng
- Có chính sách ưu đãi cho nhóm khách hàng lớn, khách hàng mới mở tài
khoản, khách hàng giới thiệu cho công ty khách hàng mới.
- Ban điều hành cần thường xuyên gặp gỡ khách hàng lớn để kịp thời thu
nhận các thông tin phản hồi của khách hàng về chất lượng dịch vụ, cơ chế ưu
đãi và nguyện vọng của khách hàng.
- Giao quyền chủ động cho Trưởng phòng môi giới.
- Ban hành cơ chế khuyến khích, tạo động lực cho nhân viên môi giới, ví
dụ: vượt kế hoạch được giao sẽ được thưởng bao nhiêu % phần phí vượt.
3.2.1.4. Nâng cao chất lượng hoạt động môi giới, phát triển nguồn nhân
lực
Để có thể thực hiện tốt các hoạt động phát triển thị trường, phát triển
khách hàng thì cần phát triển nguồn nhân lực, lực lượng nhân viên môi giới
phải đảm bảo cả về chất lượng và số lượng.
- Về số lượng: do điều kiện thị trường chứng khoán Việt Nam và cả
công ty quy mô còn nhỏ nên chưa thể phát triển ngay một đội ngũ nhân viên
môi giới đông đảo. Do đó, trong thời gian tới công ty cần tăng cường một số
lượng nhân viên môi giới thì mới có thể đáp ứng được nhu cầu công việc
trước mắt, phát triển hoạt động môi giới cho sau này. Công ty có thể mở rộng
mảng môi giới của mình bằng việc phát triển hệ thống nhà môi giới tự do,
những người không hưởng lương từ công ty, mà sẽ ăn chia khoản phí thu
được giữa công ty với khách hàng. Đặc biệt, công ty cần phát triển mạng lưới
cộng tác viên. Bởi lực lượng này có ích rất nhiều trong phát triển khách hàng
và hoạt động môi giới trên thị trường tự do. Họ chủ yếu làm các nghề khác
nhau nhưng có thể giúp ích nhiều cho hoạt động môi giới như: kiểm toán, bảo
hiểm, ngân hàng… Họ có mối quan hệ khá rộng trong xã hội, trên nhiều lĩnh
vực ngành nghề. Hiện nay, hoạt động này chưa có văn bản pháp lý cụ thể nào
quy định, điều chỉnh và kiểm soát. Chính vì vậy, công ty nên kết hợp với
những người này, sử dụng họ làm cộng tác viên với công ty. Có thể giao cho
mỗi nhân viên môi giới quản lý một số cộng tác viên, sẽ có hợp đồng về phân
chia tỷ lệ hoa hồng và trách nhiệm cụ thể giữa công ty và cộng tác viên khi
cộng tác viên giới thiệu được một khách hàng hoặc một giao dịch đến. Đôi
khi công ty cũng có thể huy động cộng tác viên là chính những sinh viên xuất
sắc của các trường đại học, sinh viên của đúng chuyên ngành thị trường
chứng khoán thì càng tốt. Họ có thể giúp công ty tìm kiếm khách hàng
hay cùng tiến hành nghiên cứu, phân tích về thị trường hay một khía cạnh
nào đó. Có thể nói, đây là một nguồn lực dồi dào mà công ty có thể khai
thác.
- Về chất lượng: nhân viên môi giới muốn hoạt động theo đúng nghiệp
vụ và quy định như ở các thị trường khác thì cần phải được đào tạo thêm, bài
bản hơn, phải nắm chắc được nghiệp vụ, kỹ năng tác nghiệp, kỹ năng giao
tiếp. Qua quá trình làm việc, nhân viên cần trau dồi tích lũy kinh nghiệm cho
bản thân. Công ty nên có một chiến lược phát triển nguồn nhân lực với các
chính sách, kế hoạch, phương án đào tạo, sử dụng linh hoạt và chủ động:
+ Công ty phải có các phương án tuyển dụng nhân viên theo hướng chọn
lọc ra những người thực sự có năng lực, có tinh thần trách nhiệm, năng động,
có đạo đức nghề nghiệp.
+ Chú trọng đầu tư đội ngũ nhân viên bằng cách trau dồi và bổ sung kiến
thức chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn, giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho
họ. Công ty có thể cử cán bộ tham gia các khóa học do UBCKNN tổ chức,
mời các chuyên gia trong và ngoài nước về giảng dạy hoặc cố gắng tạo điều
kiện đưa cán bộ đi khảo sát thực tế thị trường chứng khoán các nước trên thế
giới để học hỏi thêm và mở rộng tầm nhìn.
+ Công ty nên thường xuyên tổ chức định kỳ các cuộc thảo luận, tọa đàm
về nghiệp vụ chuyên môn. Đây được coi là chính sách tự đào tạo của công ty.
Theo đó các nhân viên có thể học hỏi lẫn nhau, có điều kiện tiếp xúc gần gũi
nhau hơn mà lại tiết kiệm chi phí cho công ty. Hiện nay, công ty cũng đã tiến
hành hoạt động này nhưng không thường xuyên và hiệu quả thu được chưa
cao.
+ Để tạo điều kiện tốt nhất cho các nhân viên phát huy tối đa năng lực,
công ty nên sắp xếp ổn định tổ chức nhân sự và có các chính sách hỗ trợ trong
việc thuyên chuyển, điều động theo hướng tôn trọng, phát huy thế mạnh của
từng người mà vẫn đảm bảo phân tách nhân viên môi giới, tự doanh, bảo lãnh
phát hành và tư vấn đầu tư. Bên cạnh đó công ty cần có chế độ đãi ngộ xứng
đáng đối với các nhân viên hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Để nâng cao chất lượng làm việc, không chỉ có đào tạo và bồi dưỡng
mà còn phải tạo ra môi trường làm việc và xây dựng văn hóa công ty:
- Môi trường làm việc: có hai khía cạnh của môi trường làm việc đó là
thái độ và đạo đức trong công việc. Môi trường làm việc của người môi giới
bị ảnh hưởng tiêu cực khi xung quanh họ là đồng nghiệp không có trình độ,
thái độ làm việc thiếu nghiêm túc và thiếu tập trung.
- Văn hoá công ty: thái độ của các nhà quản lý tác động trực tiếp tới
phương cách mà các nhà môi giới lựa chọn để làm việc. Để thực hiện tốt
nghiệp vụ môi giới bán và duy trì lợi nhuận lâu dài cho công ty, cần phải có
sự động viên và ủng hộ của ban quản trị cũng như của các nhà môi giới có
kinh nghiệm của công ty. Điều quan trọng đặc biệt đối với một công ty đó là
danh tiếng hay uy tín của công ty đó. Nhà môi giới phải làm tất cả để bảo vệ
uy tín của công ty. Trong dài hạn những công ty có thể tồn tại và phát triển
bền vững chính là các công ty có chính sách ổn định và đặt lợi ích của khách
hàng lên hàng đầu.
3.2.1.5. Mở rộng, phát triển mạng lưới
Công ty chủ trương xây dựng một mạng lưới các chi nhánh rộng khắp
trên cả nước. Không chỉ riêng chi nhánh Tp HCM mà còn xây dựng các chi
nhánh tại các thành phố lớn khác như: Hải Phòng, Nam Định, Đà Nẵng, Cần
Thơ và các phòng giao dịch tại Hà Nội cũng như các đại lý nhận lệnh tại các
tỉnh thành khác nhau trên cả nước. Trước nhu cầu tham gia vào thị trường
chứng khoán hiện nay và tương lai của các nhà đầu tư ngày càng đông, việc
mở rộng thêm các chi nhánh và văn phòng giao dịch giúp quảng bá vị thế của
công ty và chiếm giữ địa bàn, thu hút khách hàng. Xây dựng hệ thống đại lý
tại các tỉnh thành phố lớn với mục tiêu ban đầu không phải vì lợi nhuận mà để
chiếm lĩnh thị trường và tạo cơ chế động lực cho các nhân viên đại lý say mê
nghề. Những nơi này còn giúp nhận lệnh cho khách hàng, thực hiện tư vấn
cho khách hàng. Để làm được điều đó, công ty cần đào tạo nâng cao trình độ
đội ngũ nhân viên đại lý; cần có chính sách, cơ chế riêng đối với hoạt động
của đại lý. Trong thời gian tới công ty nên triển khai mở rộng thêm các đại lý
nhận lệnh và các phòng giao dịch quanh địa bàn HN để có thể thu hút được
khách hàng tại nhiều khu vực khác nhau trên địa bàn HN.
3.2.2. Giải pháp phát triển và hoàn thiện các dịch vụ cung cấp
Các dịch vụ của công ty VNDS hiện nay tuy đã dần được hoàn thiện
nhưng vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ nhu cầu của nhà đầu tư. Vì vậy trong
thời gian tới công ty cần thực hiện thêm nhiều dịch vụ tiện ích khác và chuyên
nghiệp hơn trong việc thực hiện các dịch vụ đã có.
- Có thể kể đến đó là dịch vụ phân loại thẻ khách hàng: đối với dịch vụ
này mỗi khách hàng có tài khoản tại công ty VNDS sẽ được cung cấp một thẻ
khách hàng tùy theo vốn đầu tư của khách hàng bao gồm: Thẻ vàng, thẻ titan
và annual. Tùy từng loại thẻ những khách hàng sẽ được hưởng những ưu đãi
khác nhau và được hưởng những dịch vụ khác nhau. Dịch vụ này hứa hẹn sẽ
mang lại những thành công ban đầu cho công ty trong việc thu hút những
khách hàng mới và chăm sóc khách hàng hiện hữu một cách tốt hơn.
- Dịch vụ OTC Direct: Công ty triển khai thực hiện hệ thống đặt lệnh
OTC Direct như hệ thống đặt lệnh niêm yết mà công ty VNDS là nhà quản lý
thị trường.
Khách hàng muốn sử dụng dịch vụ OTC Direct phải đăng ký làm thành
viên của OTC Direct, khách hàng sẽ đăng các lệnh mua bán của mình tại
VNDS. Khi sử dụng dịch vụ này khách hàng sẽ nhận được rất nhiều lợi ích:
nhận được những thông tin đầy đủ và chính xác về các công ty, khi mua bán
OTC khách hàng không phải chịu các rủi ro về thông tin hay rủi ro về tài
chính như hiện nay. Thêm vào đó VNDS sẽ hỗ trợ khách hàng trong việc
chuyển nhượng cổ phiếu, giao dịch tín thác, các hợp đồng cầm cố hay REPO.
- Dịch vụ mở tài khoản, đặt lệnh và tra cứu tài khoản Online: Đây là
một dịch vụ vô cùng tiện ích mà công ty chứng khoán VNDS đã cung cấp cho
khách hàng. Sử dụng dịch vụ này khách hàng tiết kiệm được thời gian và chi
phí so với việc phải đến trực tiếp tại sàn giao dịch. Dịch vụ này còn giúp cho
các nhà đầu tư ở xa hoặc ở nước ngoài có thể tham gia đầu tư trên TTCK VN.
Trong thời gian tới, công ty cần hoàn thiện hơn nữa phần mềm phục vụ dịch
vụ giao dịch trực tuyến.
3.2.3. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho VNDS
3.2.3.1. Xây dựng cơ chế phí linh hoạt
Rõ ràng nguồn thu từ phí môi giới là nguồn thu chính của công ty
chứng khoán. Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, chúng ta không thể dùng
biện pháp tận thu từ phí môi giới vì sẽ gây tác dụng tiêu cực:
- Không thể thu hút được khách hàng mới.
- Không giữ chân được khách hàng lớn.
- Thị phần ngày càng giảm.
Tuy nhiên, áp dụng chính sách phí linh hoạt không có nghĩa là áp dụng
một cách tràn lan. Công ty nên có cơ chế linh động giao quyền quyết định cho
trưởng phòng môi giới với hạn mức cụ thể để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho
việc đàm phán với khách hàng.
3.2.3.2. Đẩy mạnh hoạt động tư vấn niêm yết và các hoạt động có liên quan
Qua phân tích tình hình hoạt động tư vấn của các công ty chứng khoán
rõ ràng hoạt động này quyết định lượng tài khoản và giá trị giao dịch của môi
giới.
Để nâng cao chất lượng tư vấn đầu tư, công ty cần phải xây dựng đội
ngũ phân tích mạnh về nhân lực và trình độ. Đây sẽ phải là một bộ phận
riêng, tách biệt, chuyên lĩnh vực nghiên cứu. Bộ phận này sẽ cung cấp toàn bộ
thông tin tổng quan cũng như chi tiết về thị trường cho các bộ phận nghiệp vụ
khác và cho cả Ban điều hành. Nhờ những thông tin này, đội ngũ nhân viên
môi giới trên cơ sở tiếp cận với tình hình thị trường để có đầy đủ thông tin tư
vấn cho khách hàng đầu tư.
Đối với hoạt động tự doanh, cần phải phát huy lợi thế giao dịch không
phí và kinh nghiệm nắm bắt, xử lý thông tin của một công ty chứng khoán để
đẩy mạnh hoạt động tự doanh cổ phiếu. Vì hoạt động này không chỉ đem lại
nguồn thu nhập cho công ty mà còn góp phần tăng thị phần môi giới.
3.2.3.3. Hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật
Do đặc điểm của hoạt động môi giới, công ty chứng khoán phải đảm
bảo các điều kiện vật chất bao gồm địa điểm, hệ thống máy móc, thiết bị nối
mạng với sàn giao dịch… Hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại cung cấp
cho nhà môi giới thông tin nhanh, chính xác. Song, hiện đại hóa cơ sở vật
chất cần được thực hiện từng bước phù hợp với sự phát triển của thị trường.
Bởi khi thị trường mà chưa thực sự phát triển nếu quá chú trọng đến hệ thống
cơ sở hạ tầng thì có thể hiệu quả thu được là không cao vì đầu tư vào lĩnh vực
này chi phí là rất lớn, khả năng thu hồi vốn lâu. Hiện nay, công ty cần hoàn
thiện trụ sở chính và các cơ sở vật chất kỹ thuật kèm theo như hệ thống thông
tin nội bộ, tin học hóa công tác văn phòng và kế toán. Công ty cần phát triển
các phần mềm tin học phục vụ cho hoạt động quản lý tài khoản, thanh toán
khách hàng, quản lý toàn bộ hoạt động môi giới qua máy tính.
3.2.4. Các giải pháp khác
Ngoài những giải pháp chính được trình bày, để tăng khả năng cạnh
tranh giành được thị phần lớn đối với hoạt động môi giới chứng khoán,
VNDS cần quan tâm đến nhiều giải pháp khác như: các giải pháp về phát
triển hoạt động tư vấn, phân tích; giải pháp về nâng cao năng lực phân tích thị
trường; giải pháp về nâng cao mối quan hệ đối ngoại; các giải pháp về cung
cấp thông tin; giải pháp về tin học cho công ty trong dài hạn.
3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
3.3.1. Kiến nghị với Uỷ ban chứng khoán nhà nước
3.3.1.1. Ưu đãi thuế cho hoạt động chứng khoán
Ưu đãi thuế cho thị trường chứng khoán là một chính sách quan trọng
vì nó liên quan trực tiếp đến lợi ích của các công ty chứng khoán. Mặc dù các
công ty chứng khoán hiện nay được miễn thuế giá trị gia tăng nhưng không
được quy định cụ thể. Vì vậy uỷ ban chứng khoán cần đề nghị Bộ tài chính
quy định rõ thời hạn miễn giảm thuế để các công ty chứng khoán có thể chủ
động xây dựng chiến lược kinh doanh cho mình. Thời hạn này cũng cần phải
xem xét cho phù hợp và thoả đáng; bởi vì các công ty chứng khoán đi vào
hoạt động, doanh số kinh doanh chưa nhiều, hiệu quả hoạt động còn thấp nếu
không quy định thời hạn miễn giảm thuế hợp lý sẽ gây khó khăn lớn ảnh
hưởng trực tiếp đến hoạt động của các công ty chứng khoán và vì vậy sẽ
không khuyến khích được các tổ chức, doanh nghiệp tích cực tham gia vào thị
trường chứng khoán. Thêm nữa, hoạt động kinh doanh chứng khoán được xếp
vào diện không chịu thuế giá trị gia tăng, nghĩa là không được khấu trừ thuế
đầu vào đối với các chi phí bỏ ra trong hoạt động kinh doanh chứng khoán.
Cho nên, các công ty chứng khoán nên được áp dụng thuế suất giá trị gia tăng
đối với hoạt động kinh doanh chứng khoán là 0%. Với thuế suất này các công
ty chứng khoán sẽ được hoàn thuế đầu vào đối với các chi phí bỏ ra và đây
chính là điều mà các công ty chứng khoán mong đợi.
3.3.1.2. Thúc đẩy cổ phần hoá tạo điều kiện cho các công ty tham gia niêm
yết trên thị trường chứng khoán.
Muốn thúc đẩy thị trường chứng khoán cũng như hoạt động của các
công ty chứng khoán phát triển thì cần phải tăng cung hàng hoá cho thị
trường. Do vậy, trong thời gian tới UBCK cần đưa ra các biện pháp thúc đẩy
các doanh nghiệp cổ phần hoá và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh
nghiệp tham gia niêm yết bằng các chính sách ưu đãi, hỗ trợ như: ưu đãi thuế,
hỗ trợ các doanh nghiệp sau khi tham gia niêm yết hoặc các chính sách ưu đãi
về phí niêm yết, khấu hao thiết bị hay những ưu đãi trong quan hệ tín dụng
với các tổ chức ngân hàng… nhằm tăng cung hàng hóa trên thị trường.
3.3.1.3. Tuyên truyền và đào tạo kiến thức chứng khoán và thị trường
chứng khoán
UBCKNN đã tổ chức các khoá đào tạo cơ bản về chứng khoán, đào tạo
phân tích và đầu tư chứng khoán, đào tạo về khung pháp lý cho hoạt động
kinh doanh chứng khoán và các kiến thức nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán.
Tuy nhiên, phương pháp đào tạo của UBCK còn mang đậm tính lý thuyết, cụ
thể:
- Quá trình học tập của học viên còn thụ động, khả năng tiếp cận với
thực tế về chứng khoán và thị trường chứng khoán còn hạn chế.
- Trên thị trường hiện nay có rất nhiều tài liệu về chứng khoán và thị
trường chứng khoán song tài liệu chưa được biên dịch và in ấn rộng rãi cho
công chúng, đặc biệt là trên thị trường vẫn còn những tài liệu lạc hậu, sao
chụp một cách máy móc, thiếu hướng dẫn người đọc.
Vì vậy, trong thời gian tới, đề xuất với UBCKNN cụ thể là Trung tâm
đào tạo của UBCKNN một số vấn đề sau:
- Tăng cường cơ sở vật chất nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.
- Đẩy mạnh phổ cập kiến thức cho công chúng thông qua các phương
tiện thông tin đại chúng như: báo chí, truyền thanh, truyền hình, các khoá đào
tạo miễn phí… làm cho người dân nắm được những kiến thức cơ bản về
chứng khoán và thị trường chứng khoán.
- UBCKNN cần có những biện pháp tuyên truyền đặc biệt cho công
chúng đầu tư, các doanh nghiệp tham gia thị trường… để có thể huy động tối
đa nguồn tiền nhàn rỗi vào sản xuất kinh doanh.
- UBCKNN và TTGDCK cần hợp tác, tranh thủ sự giúp đỡ từ các Sở
giao dịch trên thế giới, các tổ chức, học viện tài chính quốc tế để đưa cán bộ
đi đào tạo ngắn hạn, dài hạn và tham quan học tập kinh nghiệm thực tế ở
những nước có thị trường chứng khoán phát triển.
- Đa dạng hoá nội dung đào tạo nhằm đáp ứng các nhu cầu khác nhau
của công chúng. Khuyến khích các cán bộ, học viên, nhà đầu tư trên thị
trường chứng khoán đề xuất các chủ đề nghiên cứu về chứng khoán và thị
trường chứng khoán theo từng lĩnh vực cụ thể.
Tóm lại, việc phổ cập kiến thức và nâng cao nhận thức của công chúng
đầu tư nhằm mục đích phát triển thị trường chứng khoán và cũng góp phần
quan trọng trong quá trình thúc đẩy nghề môi giới chứng khoán hoạt động có
hiệu quả, trong đó có nội dung quan trọng đó là tuyên truyền, phổ cập về
những dịch vụ mà người đầu tư có thể được hưởng từ nhà môi giới và CTCK.
3.3.1.4. Thực hiện quản lý, giám sát thị trường một cách khoa học và
nghiêm minh
Công ty chứng khoán nói chung và hoạt động môi giới nói riêng chịu
sự quản lý giám sát của UBCKNN nên để công bằng và hiệu quả thì
UBCKNN phải có sự phân cấp, phân định rõ ràng nhiệm vụ, trách nhiệm của
từng bộ phận. Đồng thời cần có quy định hình thức kỷ luật nghiêm đối với
các đơn vị, cá nhân vi phạm chế độ công bố thông tin, giao dịch nội gián…
3.3.2. Kiến nghị với Chính phủ và các bộ liên quan
Nguyên nhân khách quan chủ yếu, bao trùm tác động tiêu cực tới sự
phát triển của công ty chứng khoán nói chung và hoạt động môi giới nói riêng
chính là sự kém phát triển của thị trường chứng khoán nước ta.
Để khắc phục tình trạng này Chính phủ và các bộ liên quan cần đẩy mạnh các
giải pháp phát triển thị trường chứng khoán trong thời gian tới.
3.3.2.1. Tăng hàng hóa cho thị trường
Hàng hóa trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay với số lượng
là quá ít, một số cổ phiếu của các doanh nghiệp khác như của ngân hàng
thương mại cổ phần… chưa thực sự niêm yết nhưng cũng đã có giao dịch trên
thị trường tự do khá nhiều. Ta có thể thấy một vấn đề là các doanh nghiệp của
nước ta tuy đủ điều kiện niêm yết nhưng không muốn niêm yết trên các trung
tâm giao dịch chứng khoán. Điều này có thể do:
- Ban lãnh đạo chủ chốt của doanh nghiệp nhìn nhận lợi ích từ việc niêm
yết là không rõ ràng mà họ chỉ thấy sự kiểm soát chặt chẽ hơn từ phía cơ quan
nhà nước, cơ quan quản lý thị trường.
- Doanh nghiệp của Việt Nam mặc dù có nhận thấy niêm yết, phát hành
chứng khoán là một kênh huy động vốn nhưng họ vẫn chưa thoát khỏi kênh
huy động truyền thống là vay vốn ngân hàng. Mặt khác, các doanh nghiệp
luôn kêu thiếu vốn nhưng lại không có kế hoạch đầu tư dài hạn trong tương
lai, thói quen chủ yếu là kinh doanh ngắn hạn đến đâu hay đến đó với nguồn
vốn hiện có.
- Phương pháp hạch toán kế toán của nước ta mà các doanh nghiệp áp
dụng là chưa đồng bộ.
- Các doanh nghiệp rất ngại công bố thông tin công khai…
Cho nên, Chính phủ và Bộ tài chính cần có các quy định cụ thể đối với
các doanh nghiệp đã cổ phần hóa mà chưa niêm yết, quản lý cho vay đối với
các ngân hàng.
Chính phủ và Bộ tài chính tạo nguồn hàng hóa cho thị trường bằng
cách tiếp tục đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước,
hạn chế số lượng cổ phần mà nhà nước nắm giữ, kiểm soát tỷ lệ tham gia của
người nước ngoài.
Vấn đề về lao động dôi dư khi doanh nghiệp cổ phần hóa cũng nên
được Chính phủ và các bộ liên quan lưu ý. Cần có những chính sách ưu đãi hỗ
trợ họ trong thời gian tìm việc khác, tránh tình trạng người lao động không
muốn cho doanh nghiệp cổ phần hoá, giảm lượng khách hàng đến với các
Công ty chứng khoán.
Các Bộ ban ngành có liên quan nên phối hợp với Chính phủ khuyến
khích và tạo điều kiện có các doanh nghiệp Nhà nước (trực thuộc Bộ mình)
đẩy nhanh tiến trình cổ phần hoá, thành lập ban chỉ đạo cổ phần hoá, nhanh
chóng đưa các công ty cổ phần lên niêm yết hoặc đăng ký giao dịch chứng
khoán tại các trung tâm giao dịch chứng khoán.
3.3.2.2. Hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động của công ty chứng khoán
nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng
- Xem xét sửa đổi bổ sung luật, pháp lệnh và các văn bản ở các ngành,
lĩnh vực liên quan khác nhằm tạo nên sự thống nhất cao và ổn định trong hệ
thống pháp luật, tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho sự vận hành và phát triển của
thị trường chứng khoán Việt Nam.
- Xây dựng và ban hành các quy định đối với từng ngành, lĩnh vực
nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán của các công ty chứng khoán, nhằm tạo ra
một hành lang pháp lý điều chỉnh riêng rẽ, cụ thể hoạt động của công ty đi
vào ổn định từ đó góp phần xây dựng ổn định chung của toàn thị trường.
KẾT LUẬN
.
Thị trường chứng khoán Việt Nam như một mảnh đất rộng lớn, màu
mỡ, những gì diễn ra hiện nay chỉ là lớp màng mỏng phủ trên. Thị trường
đang đi những bước đầu để chuẩn bị chạy đà, và hoạt động môi giới của công
ty chứng khoán cũng vậy, cũng sẽ gặp không ít khó khăn. Từ thực trạng về
hoạt động môi giới chứng khoán tại công ty chứng khoán Vndirect có thể
thấy: mặc dù đã có dáng dấp ban đầu của một lĩnh vực kinh doanh hiện đại,
song về căn bản hoạt động môi giới chứng khoán còn thô sơ, chưa thể theo
kịp với thời đại. Trong điều kiện hàng hóa trên thị trường còn ít cả về chủng
loại lẫn số lượng, khách hàng cũng chưa lớn, công ty chứng khoán còn non
trẻ, ít kinh nghiệm, kỹ năng còn mỏng và hoạt động trong một khuôn khổ
pháp lý còn đơn giản song cùng với sự phát triển của thị trường thì cơ cấu tổ
chức, điều kiện vật chất – kỹ thuật, cũng như kỹ năng hành nghề của CTCK
và đội ngũ nhân viên môi giới cần được nâng cấp để hoạt động môi giới
chứng khoán có thể đảm nhiệm được những chức năng đích thực và đóng góp
nhiều hơn cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình
- Ts. Ngô Hướng, Ts. Tô Kim Ngọc – Lý thuyết Tiền tệ và Ngân hàng
– NXB Thống Kê, năm 2002.
- PGS.Ts. Nguyễn Văn Nam, PGS.Ts. Vương Trọng Nghĩa – Giáo
trình Thị trường Chứng khoán – NXB Tài chính, năm 2002.
- Ts. Trần Thị Thái Hà - Nghề môi giới chứng khoán – NXB Chính trị
quốc gia, năm 2001.
- Minh Đức, Hồ Kim Chung - Hướng dẫn đầu tư vào thị trường
chứng khoán – NXB Trẻ, năm 2000.
2. Văn bản pháp luật
- Nghị định 144/2003/NĐ-CP
- Luật chứng khoán năm 2007
- Nghị định 14/2007/NĐ-CP
3. Website
www.hastc.com.vn
www.vse.org.vn
www.vnds.com.vn
www.bsc.com.vn
