ạ ơ ơ ố ề ả ầ Đ  bài: Bình gi ng đo n th  sau trong bài th  ''Bên kia sông Đu ng" (Hoàng C m):

ơ ư ụ ồ Em i bu n làm chi... Sao xót xa nh  r ng bàn tay

Bài làm

ườ ủ ế ầ ơ ố ố Trong v n th  ca kháng chi n ch ng Pháp, Bên kia sông Đu ng c a Hoàng C m đ ượ   c

ư ộ ắ ắ ổ ươ ơ sáng tác tháng 4 năm 1948 n i lên nh  m t bông hoa th m s c ngát h ng. Bài th  đã

ễ ả ượ ơ ố ớ ủ ả ấ ấ ộ di n t đ ộ c m t cách khá th m thía và c m đ ng t m lòng c a nhà th  đ i v i quê

ươ ắ ươ ướ ệ ả ớ h ng Kinh B c nói riêng, quê h ng n c Vi ữ t nói chung v i nh ng tình c m yêu

ươ ự ươ ẹ ề ề ờ th ng, t ề  hào v  quê h ng giàu đ p, có n n văn hoá nghìn đ i đáng yêu và ni m căm

ẻ ươ ữ ầ ộ ậ gi n tr ướ ộ c t i ác k  thù đã giày xéo quê h ng m t cách phũ phàng qua nh ng v n th ơ

ờ ư ữ nh  nh ng l ự ủ i tâm s  c a tác gi ả .

ơ ồ Em i bu n làm chi

...

ư ụ Sao xót xa nh  r ng bàn tay

ầ ộ ơ ế ị ễ ị Hoàng C m là m t thi sĩ đa tài: làm th , vi ơ   t k ch, di n k ch. Ông thân sinh ra nhà th  là

ừ ộ ườ ư ậ ả ị m t nhà nho nghèo đã t ng thi tr ng Nam Đ nh vài ba khoa nh ng không đ u nên ph i đi

ố ở ữ ố ắ ầ ơ ố ộ ỉ ạ d y ch  Nho, b c thu c ẹ  các n i trong t nh B c Ninh. M  Hoàng C m v n là m t cô gái

ử ẹ ệ ầ ọ xinh đ p có tài hát dân ca Quan H , quê làng B u Xim, huy n Tiên Du, Hoàng c m đã

ớ ừ t ng gi ệ i thi u:

ườ ọ Tôi ng i làng Quan H

ẹ Quê m  bên này sông

ộ Cách quê cha m t dòng

ướ ắ N c tr ng

ố ượ ầ ầ ờ Bên kia sông Đu ng ra đ i vào tháng 4/1948 và đ ứ   c đăng l n đ u tiên trên báo "C u

ứ ắ ầ ố ọ ố ỉ qu c". Sông Đu ng còn g i là sông Thiên Đ c chia t nh B c Ninh ra làm 2 ph n, Nam

ữ ắ ả ạ ươ ầ ở ủ ữ ố ạ (h u ng n), B c (t ng n). Quê h ng c a Hoàng C m ạ  bên này h u ng n sông Đu ng.

ệ ở ế ầ ặ ấ Khi gi c Pháp chi m đóng vùng đ t này thì Hoàng C m đang công tác văn ngh Vi ệ   t

ắ ươ ộ ế ạ ộ ừ ờ ặ B c. Hay tin gi c tàn phá quê h ng mình, ông xúc đ ng vi t m t m ch t 12 gi đêm

ề ạ ậ ầ ơ ươ ả ắ ớ ế đ n g n sáng bài th  nói trên v i tâm tr ng "ni m căm gi n và th ng c m sâu s c" nh ư

ầ ơ ự chính nhà th  đã có l n tâm s :

ơ ồ Em i bu n làm chi

ư ố ề Anh đ a em v  sông Đu ng

ở ở ầ ơ ồ ơ ầ ả ạ ở ộ Ngay đo n th  đ u tiên m  đ u bài th  g m 10 câu m  ra m t cái nhìn toàn c nh t ừ

ề ờ ả bên này nhìn sang bên kia, toàn c nh v  không gian và th i gian:

ơ ồ Em i bu n làm chi

ư ố ề Anh đ a em v  sông Đu ng

ư ắ ẳ Ngày x a cát tr ng ph ng lì

ơ ở ầ ộ ế ế ạ ằ ọ ươ ỏ ự ỗ ề Đo n th  m  đ u b ng m t ti ng g i trìu m n thân th ể ng đ  bày t s  v  v  an ủ ủ   i c a

ả ố ớ ộ ườ ể ườ ưở ượ tác gi đ i v i m t ng i "em" nào đó. Có th  đây là ng i em t ng t ư   ng nh ng

ườ ự ả ả ộ th ng tr c trong trái tim tác gi . Ph i chăng m t cô gái nào đó cùng quê Bên kia sông

ề ố ớ ờ ơ ủ ả ở ữ ầ Đu ng v i Hoàng C m? Đi u đó làm cho l i th  c a tác gi tr  nên tr ơ ộ    tình, th  m ng

ễ ượ ự ồ ố ớ ả ườ ọ ạ ừ ơ h n và d  gây đ ẻ c s  đ ng c m s  chia đ i v i ng ả i đ c. Và ph i chăng đ i t "em"

ự ủ ơ ả ể ạ ớ trong câu th  trên còn là s  phân thân c a tác gi ừ ụ ể ừ   ệ  đ  t o c  hoài ni m, v a c  th  v a

ỉ ạ ả ự ấ ế ả ị phi m ch  t o c m giác  o th c r t thi v ?

ệ ấ ề ơ ở ề ớ Thông qua ni m hoài ni m  y, nhà th  đã tr ộ ố   ố  v  v i con sông Đu ng trong cu c s ng

ư ủ ề ố ố ả ặ ẽ thanh bình ngày x a c a mình. Dòng Sông Đu ng v n êm đ m yên , l ng l ấ    "trôi" b t

ấ ướ ừ ữ ự ẳ ấ ờ ớ ậ t n gi a lòng đ t n c t ắ  bao đ i nay v i cái màu "cát tr ng ph ng lì" r t m c bình yên

ơ ộ ơ ả ư ấ ả ố ấ th  m ng. Nh ng nay trong cái c m giác m t hay còn, nhà th  c m th y Sông Đu ng nh ư

ầ ấ ắ ắ ơ ồ ươ ự ỡ ộ ẫ "l p lánh" s c màu h n, h t ánh sáng c u v ng lên quê h ng r c r , l ng l y:

ấ ố ộ Sông Đu ng trôi đi m t dòng l p lánh

ế ằ ườ ỳ N m nghiêng nghiêng trong kháng chi n tr ng k

ủ ằ ố Cái dáng n m nghiêng nghiêng c a Sông Đu ng

ủ ằ ấ ố ở ộ Cái dáng n m "nghiêng nghiêng"  y c a Sông Đu ng làm cho nó tr  thành m t sinh th ể

ư ạ ắ ả ắ ạ ơ xinh x n, duyên dáng, lãng m n mà có tâm tr ng nh  kh c kho i lo âu h n, vì bên kia

ề ệ ặ ưở ủ sông quân gi c đã tràn v . Đó là con sông hi n lên trong tâm t ơ ng c a nhà th .

ấ ươ ố ề ế ầ ươ ắ ủ ả ả ờ Qua t m lòng yêu th ng đ y ti c nu i v  quê h ng Kinh B c c a tác gi , c nh b  bãi

ứ ả ộ ớ ờ ỡ ven sông c  tr i ra v i m t màu xanh trù phú, màu m , bát ngát "Xanh xanh bãi mía b  dâu

ế ả ữ ữ ế ừ ­ Ngô khoai biêng bi c". Tác gi không dùng ch  "xanh", ch  "bi c" mà dùng t láy "xanh

ứ ở ự ố ế ọ ậ   xanh", "biêng bi c" làm cho cái màu xanh thanh bình, s  s ng và hy v ng c  m  ra vô t n,

ớ ỉế ề ắ ầ ẫ ự ủ ề hút t m m t trong ni m nh  t c khôn nguôi xen l n t hào c a thi nhân v  quê h ươ   ng

ể ả ị ạ ừ ừ ẹ ả ơ giàu đ p. Hình  nh th  do đó v a mang giá tr  t o hình, v a có ý nghĩa bi u c m:

ứ ề ồ ồ Đ ng b n ni đ ng ngó bên tê đ ng mêng mông bát ngát

ứ ồ ồ Đ ng bèn tê đ ng ngó bên ni đ ng cũng bát ngát mênh mông

(Ca dao)

ư ậ ơ ơ ỉ ằ ự ạ ầ ấ ơ ượ Nh  v y ch  b ng m y câu th  đ n s  mà Hoàng c m đã t o d ng lên đ ộ ứ   c m t b c

ươ ộ ứ ứ ữ ơ ớ ườ ắ tranh quê h ng x ng đáng là m t b c tranh s n mài v i nh ng đ ng nét, màu s c hài

ệ ẹ ứ ượ ằ ấ ả ộ ớ hoà tuy t đ p. B c tranh đ c phác th o b ng m t vài nét ch m phá tài hoa v i cái màu

Ố ế ả ắ ẳ ẫ ớ ờ ớ ỳ "cát tr ng ph ng l " xen l n v i cái "xanh xanh bãi mía b  dâu" tr i dài n i ti p v i cái

ế "Biêng bi c ngô khoai".

ờ ừ ề ỉ ớ ế ỗ ư Nh ng gi đây t Vi ệ ắ ừ t B c, t ộ  bên này nhìn v  ch  còn là m t "n i nh  ti c". Cho nên tác

ả ư ụ ệ ừ ả ượ ắ ạ gi có c m giác "sao xót xa nh  r ng bàn tay". Đi p t "sao" đ c nh c l i "sao nh ớ

ư ộ ố ế ạ ạ ằ ứ ấ ồ ỗ ti c", "sao xót xa" nh  m t n t nh c láy l ồ   i h n sâu thêm n i day d t ch ng ch t, d n

ế ắ ặ ỗ ươ ẹ ỗ ố nén n i đau đ n bàng hoàng qu n th t khi quê h ng thanh bình giàu đ p b ng ch c b ị

ư ụ ử ệ ả ộ ơ ướ ế chìm trong máu l a. "Nh  r ng bàn tay" là m t hình  nh th  tuy t hay. Tr ễ   c h t nó di n

ấ ả ộ ả ế ặ ộ ươ ư ế ầ ộ ạ đ t m t c m xúc r t c m đ ng: gi c chi m quê h ể   ng là nh  chi m m t ph n thân th ,

ư ố ữ ư ứ ụ ủ ậ ế nh  đ t tay r ng chân c a mình v y. Đúng nh  T  H u đã vi t:

ặ ề ặ ế ươ Gi c v  gi c chi m đau x ng máu

ả ỏ Đau c  lòng sông, đau c  cây

ữ ầ ả ơ ườ ư ế ầ ỗ Sau n a, qua hình  nh th , Hoàng C m d ỗ   ng nh  đã bi n n i đau tinh th n thành n i

ư ả ể ượ đau th  xác nh  c m giác đ c.

ế ự ể ệ ự ả ủ ủ ậ ạ ầ ơ Đo n th  trên đây c a Hoàng C m là s  c m nh n tình th , s  th  hi n tài hoa c a nhà

ơ ề ố ươ ắ ủ ả ứ ạ ộ th  v  sông Đu ng ­ quê h ng Kinh B c c a tác gi ẽ ố ớ   , có s c lay đ ng m nh m  đ i v i

ườ ọ ể ệ ượ ạ ơ ướ ắ trái tim ng i đ c. Đo n th  cũng đã th  hi n đ ả c tình c m yêu n c sâu s c, mãnh li ệ   t

ự ậ ủ ượ ủ ơ và s  căm gi n tr ướ ộ c t ặ i ác c a gi c Pháp xâm l c c a nhà th  nói riêng và con ng ườ   i

ệ Vi t Nam nói chung.